RODZAJNIK NIEOKRELONY

Rodzajnika nieokrelonego uywamy:

przed rzeczownikami, o ktrych nic bliej nie wiemy, o ktrych mwi si pierwszy raz w danej chwili:
o Hier ist ein isch! "er isch ist klein! #$ingular%
o Hier sind ische! "ie ische sind klein! #&lural%
przed rzeczownikami, bd'cymi w zdaniu orzecznikami:
o &olen ist ein (and!
przed rzeczownikami wystpuj'cymi po es gibt:
o )n dieser $tadt gibt es ein *useum!
czsto w porwnaniach:
o +r spricht wie ein Redner! #jak mwca%
,dmiana rodzajnika nieokrelonego:
M F N Plural
N ein eine ein brak
G eines einer eines brak
D einem einer einem brak
A einen eine ein brak
RODZAJNIK OKRELONY
Rodzajnika okrelonego uywamy:
przed rzeczownikami oznaczaj'cymi osob lub rzecz znan', o ktrej by-a mowa w poprzednim zdaniu:
o &rzyk-ady: patrz: Rodzajnik nieokrelony (4 pierwsze przykady)
przed rzeczownikami poprzedzonymi przymiotnikiem w stopniu najwyszym lub liczebnikiem porz'dkowym:
o .ir gehen heute in den &ark!
przed nazwami krajw i krain geogra/icznych w rodzaju mskim i e0skim:
o die 1undesrepublik "eutschland
przed nazwami krajw i krain geogra/icznych wystpuj'cych tylko w liczbie mnogiej:
o die 2iederlande
przed nazwiskami, imionami, nazwami miast, pa0stw, czci wiata, lecz tylko wwczas, jeli wystpuj' z przydawk':
o das sonnige )talien
przed nazwami gr, rzek i mrz:
o der 3ro4glockner
przed rzeczownikami uwaanymi za jedyne w wiecie:
o die $onne
,dmiana rodzajnika okrelonego:
M F N Plural
N der die das die
G des der des der
D dem der dem den
A den die das die
OPUSZCZANIE RODZAJNIKA
Rodzajnika nie uywa si:
przed imionami i nazwiskami osb oraz przed nazwami czci wiata, krajw i miast (patrz te: Rodzajnik okrelony):
o 5arl und )nge gehen ins 5onzert!
o 3richenland liegt in $6deuropa!
przy rzeczownikach materia-owych, bliej nieokrelonych:
o )ch esse 1rot!
o +r kau/t 7leisch!
o "ieser Ring ist aus 3old!
po wyrazach okrelaj'cych ilo8, miar, ciar:
o 9 3las 1ier
o : (iter *ilch
o 9 &aar $chuhe
przy rzeczownikach z zaimkami:
o meine *utter
o an diesem ag
o bei solchem .etter
przed rzeczownikami poprzedzonymi przys-wkiem viel, wenig
przed rzeczownikami poprzedzonymi liczebnikiem g-wnym
przed rzeczownikami oznaczaj'cymi zawd, /unkcj lub narodowo8, jeeli nie s' bliej okrelane
po zaimkach wessen, dessen, deren
ODMIANA RZECZOWNIKW
. gramatyce niemieckiej wyrnia si cztery przypadki:
;; 2ominati< #mianownik% = wer? was? #kto> co>%
;; 3eniti< #dope-niacz% = wessen? #czyj> kogo> czego>%
;; "ati< #celownik% = wem? #komu> czemu>%
;; ?kkusati< #biernik% = wen? was? #kogo> co>%
.raz z rzeczownikiem niemieckim odmienia si take poprzedzaj'cy go rodzajnik #w niektrych
przypadkach tylko rodzajnik%!
Odmiana !a"a
.ed-ug odmiany s-abej odmieniaj' si:
prawie wszystkie rzeczowniki rodzaju e0skiego z wyj'tkiem oko-o :@ podlegaj'cych odmianie mocnej, midzy innymi: die
*utter, die ochter, die $tadt, die Hand itd!
rzeczowniki rodzaju mskiego ko0cz'ce si na e
rzeczowniki rodzaju mskiego pochodzenia obcego o akcentowanych sylabach ko0cowych #najczciej z ko0cwkami ent,
ant, at, ist%
.zr odmiany s-abej:
M #Sin$% M #Pl$% F #Sin$% F #Pl$%
N der $tudent die $tudenten die $chule die $chulen
G des $tudenten der $tudenten der $chule der $chulen
D dem $tudenten den $tudenten der $chule den $chulen
A den $tudenten die $tudenten die $chule die $chulen
Odmiana m&'na
"o odmiany mocnej naley wikszo8 rzeczownikw rodzaju mskiego i nijakiego!
.zr odmiany mocnej:
M F N Plural
N der $ch6ler die ochter das Aahr die Aahre
G des $ch6lers der ochter des Aahres der Aahre
D dem $ch6ler der ochter dem Aahr den Aahren
A den $ch6ler die ochter das Aahr die Aahre
.zr odmiany rzeczownikw pochodzenia obcego z ko0cwk' s w liczbie mnogiej:
Sin(ular Plural
N der Bhe/ die Bhe/s
G des Bhe/s der Bhe/s
D dem Bhe/ den Bhe/s
A den Bhe/ die Bhe/s
Odmiana ni)r)(ularna*mi)+ana
.ed-ug odmiany nieregularnejCmieszanej odmieniaj' si rzeczowniki rodzaju mskiego i nijakiego:
o nieakcentowanym zako0czeniu or
pochodzenia -aci0skiego o zako0czeniu !m, i!m
oraz kilkadziesi't innych rzeczownikw
.zr odmiany nieregularnejCmieszanej:
M #Sin$% M #Pl$% N #Sin$% N #Pl$%
N der &ro/essor die &ro/essoren das ?uge die ?ugen
G des &ro/essors der &ro/essoren des ?uges der ?ugen
D dem &ro/essor den &ro/essoren dem ?uge den ?ugen
A den &ro/essor die &ro/essoren das ?uge die ?ugen
ODMIANA PRZYMIO,NIKA
Odmiana -r+.mi&/ni0a + r&d+a1ni0i)m &0r)2l&n.m
$chemat ko0cwek przymiotnika po rodzajniku okrelonym:
M F N Plural
N der =e die =e das =e die =en
G des =en der =en des =en der =en
D dem =en der =en dem =en den =en
A den =en die =e das =e die =en
Odmiana -r+.mi&/ni0a + r&d+a1ni0i)m ni)&0r)2l&n.m
$chemat ko0cwek przymiotnika po rodzajniku nieokrelonym:
M F N Plural
N ein =er eine =e ein =es =e
G eines =en einer =en eines =en =er
D einem =en einer =en einem =en =en
A einen =en eine =e ein =es =e
Odmiana -r+.mi&/ni0a ")+ r&d+a1ni0a
$chemat ko0cwek przymiotnika bez rodzajnika:
M F N Plural
N =er =e =es =e
G =en =er =en =er
D =em =er =em =en
A =en =eD =es =e
Odmiana -r+.mi&/ni0a + +aim0i)m d+i)r3a4'+.m
&ra+ + +aim0i)m ni)&0r)2l&n.m kein, keine, kein
&rzymiotnik po zaimku dzierawczym i nieokrelonym odmienia si w liczbie pojedynczej tak samo jak po rodzajniku nieokrelonym,
natomiast w liczbie mnogiej = jak po rodzajniku okrelonym!
S+'+)(5ln) -r+.-ad0i &dmian. -r+.mi&/ni0a
&rzymiotniki zako0czone na el, er trac' w odmianie e:
o dunkel = ein dunkler Raum
o edel = edler .ein
o sauer = saure 3urken
&rzymiotnik hoch zmienia w odmianie "# na #:
o hoch = ein hoher 1aum
&rzymiotniki obcego pochodzenia, najczciej oznaczaj'ce kolory, zako0czone na a nie odmieniaj' si:
o lila = eine lila 1luse
o rosa = das rosa 5leid
o prima = prima EualitFt
S,OPNIOWANIE PRZYMIO,NIKW
S/&-i)6 r54n.
. stopniu rwnym uywamy spjnikw wi''cych so $$$ wie #tak !!! jak%, ebenso $$$ wie #tak samo !!! jak%!
S/&-i)6 4.3+.
$topie0 wyszy przymiotnika tworzy si dodaj'c do tematu stopnia rwnego przyrostek er, przy czym przymiotniki jednosylabowe z
samog-osk' tematyczn' a, o, ! przewanie otrzymuj' przeg-os! &rzymiotniki o zako0czeniu er, el trac' samog-osk e przed
przyrostkiem stopnia wyszego #teuer = teurer%! &rzy porwnaniu przymiotnikw w stopniu wyszym uywa si spjnika wi''cego
als #ni%!
S/&-i)6 na14.3+.
$topie0 najwyszy przymiotnika tworzy si przez dodanie do stopnia rwnego przyrostka st lub est! &rzyrostek est dodajemy gdy
temat przymiotnika ko0czy si na d, t, z, %, ss, s"# oraz na samog-osk #breit = breitest, neu = neuest%! &rzeg-os wystpuje tak
samo jak w stopniu wyszym! &rzy porwnaniu przymiotnikw w stopniu najwyszym uywa si przyimka von #z%!
Pr+.0!ad.
R54n. W.3+. Na14.3+.
schnell schneller der, die, das schnellste
billig billiger der, die, das billigste
schGn schGner der, die, das schGnste
jung j6nger der, die, das j6ngste
kalt kFlter der, die, das kFlteste
gro4 grG4er der, die, das grG4te
&rzymiotniki o stopniowaniu nieregularnym
gut besser der, die, das beste
<iel mehr der, die, das meiste
hoch hGher der, die, das hGchste
nah nFher der, die, das nGchste
S,OPNIOWANIE PRZYS7WKW
Rnice w stopniowaniu przymiotnikw i przys-wkw wystpuj' jedynie w stopniu najwyszym (por&wnaj: 'topniowanie
przymiotnik&w)!
$topie0 najwyszy przys-wkw tworzymy dodaj'c do tematu stopnia rwnego przyrostek (e)sten, a przed przys-wkiem uywamy
s-owa am! . stopniu najwyszym dla porwnania uywamy przyimka von #z%!
Pr+.0!ad.
R54n. W.3+. Na14.3+.
schnell schneller am schnellsten
billig billiger am billigsten
schGn schGner am schGnsten
lFnge lFnger am lFngsten
kurz k6rzer am k6rzesten
dunkel dunkler am dunkelsten
&rzys-wki o stopniowaniu nieregularnym
gut besser am besten
<iel mehr am meisten
o/t G/ter am hFu/igsten
bald eher am ehesten
ZAIMEK OSO8OWY
Haimki osobowe w jzyku niemieckim w zasadzie zgadzaj' si z ich odpowiednikami w jzyku
polskim! Rnica wystpuje w : osobie liczby mnogiejI zaimek sie oznacza zarwno JoniJ, jak i
JoneJ! &onadto w : osobie liczby mnogiej wystpuje jeszcze zaimek 'ie #&an, &ani, &a0stwo%,
bd'cy tzw! /orm' grzecznociow'! Aest on pisany zawsze wielk' liter'!
,dmiana zaimka osobowego:
Sin(ular
N ich du er sie es
G meiner deiner seiner ihrer seiner
D mir dir ihm ihr ihm
A mich dich ihn sie es
Plural
N wir ihr sie $ie

G unser eurer ihrer )hrer
D uns euch ihren )hnen
A uns euch sie $ie
ZAIMEK NIEOSO8OWY ES
Haimek nieosobowy es wystpuje:
z czasownikami nieosobowymi:
o +s lFutet!
o +s klingelt an der 6r!
przy czasownikach okrelaj'cych zjawiska przyrody lub zjawiska atmos/eryczne:
o +s regnet!
o +s wird dunkel!
w zwrotach es ist, es gibt:
o +s ist schade!
o +s gibt hier <iele $een!
w innych zwrotach:
o .ie geht es dir>
o +s tut mir leid!
ZAIMEK DZIER9AWCZY
M F N Plural
ich mein meine mein meine
du dein deine dein deine
er sein seine sein seine
sie ihr ihre ihr ihre
es sein seine sein seine
wir unser unsere unser unsere
ihr euer eure euer eure
sie ihr ihre ihr ihre
Haimki dzierawcze odmieniaj' si przez przypadki, przybieraj'c w liczbie pojedynczej ko0cwki rodzajnika nieokrelonego,
natomiast w liczbie mnogiej = rodzajnika okrelonego!
ZAIMEK ZWRO,NY
,dmiana zaimka zwrotnego:
ich mich
du dich
er, sie, es sich
wir uns
ihr euch
sie sich
ZAIMEK WSKAZUJ:CY
Haimki wskazuj'ce:
dieser, diese, dieses #&l! diese% = ten, ta, to #l!m! ci%
jener, jene, jenes #&l! jene% = tamten, tamta, tamto #l!m! tamci%
Haimki te odmieniaj' si jak rodzajniki okrelone!
ZAIMEK NIEOKRELONY
Haimek nieokrelony man uywany jest gdy podmiot dzia-aj'cy jest bliej nieokrelony! Haimek man -'czy si z czasownikiem w :
osobie liczby pojedynczej i jest czsto t-umaczony na jzyk polski przez si(:
o )n +ngland trinkt man <iel ee! #. ?nglii pije si duo herbaty!%
o )m 5lub spielt man an $pielautomaten! #. klubie gra si przy automatach do gier!%
ZAIMEK PY,AJ:CY
Haimki pytaj'ce:
wer> was> = kto> co>
N wer> was>
G wessen> wessen>
D wem>
A wen> was>

welcher> welche> welches> #&l! welche>% = ktry> ktra> ktre> #l!m! ktre>%
was /6r ein> was /6r eine> was /6r ein> #&l! was /6r !!!>% = jakiego rodzaju>
PRZYIMKI Z CELOWNIKIEM #DA,I;%
aus #z, ze rodka, z wewn'trz%
o aus dem Haus #z domu%
bei #u, przy, ko-o%
o bei ihrer ante #u swojej ciotki%
o bei der &ost #przy poczcie%
gegen6ber #naprzeciwko, w porwnaniu, wobec% = przyimek ten uywany jest najczciej w znaczeniu JnaprzeciwkoJ i
wystpuje czsto po rzeczowniku
o gegen6ber dem 1ahnho/ #naprzeciwko dworca%
o gegen6ber dem Korjahr #wobec C w porwnaniu z rokiem ubieg-ym%
mit #z% = celownik z mit jest czsto odpowiednikiem polskiego narzdnika
o mit meinem 1ruder #z moim bratem%
o mit der $tra4enbahn #tramwajem%
o mit dem 1leisti/t #o-wkiem%
nach #po, do, wed-ug%
o nach dem *ittagessen #po obiedzie%
o nach Lngarn C 1udapest #na .gry C do 1udapesztu%
o meiner *einung nach #wed-ug mojej opini C moim zdaniem%
seit #od = w znaczeniu czasowym%
o seit : Aahren #od : lat%
<on #od, z, o%
o <on seinem Kater #od twojego ojca%
o <on &aris #z &arya%
o <on dir #o tobie%
zu #do = osoby, budowli%
o zu ihrer 7reundin #do swojej przyjaci-ki%
o zum 1ahnho/ #na dworzec%
Rzadziej wystpuj'cymi przyimkami w celowniku s':
ab #od = w odniesieniu do przysz-oci%
o ab morgen #od jutra%
o ab dem "ritten *ai #od trzeciego maja%
au4er #oprcz%
o au4er dir #oprcz ciebie%
entgegen #wbrew%
o entgegen seinem 1e/ehl #wbrew jego woli%
gemF4 #zgodnie z%
o gemF4 den Korschri/ten #zgodnie z przepisami%
zu/olge #wed-ug%
o dem .etterberichr zu/olge #wed-ug prognozy pogody%
PRZYIMKI Z 8IERNIKIEM #AKKUSA,I;%
durch #przez%
o durch den &ark #przez park%
/6r #dla, za%
o /6r mich #dla mnie%
o /6r die Hil/e #za pomoc%
gegen #przeciwko, oko-o%
o gegen den 5rieg #przeciwko wojnie%
o gegen M Lhr #oko-o godziny M%
ohne #bez%
o ohne mich #beze mnie%
um #wok-, dooko-a, o%
o um den isch #wok- sto-u%
o um M Lhr #o godzinie M%
entlang #wzd-u% = przyimek entlang wystpuje zazwyczaj po rzeczowniku i wymaga wwczas biernika, natomiast przed
rzeczownikiem wymaga dope-niacza
o die $tra4e entlang #wzd-uz ulicy%
Rzadziej wystpuj'cymi przyimkami w bierniku s':
bis #a, do%
o bis dritten *ai #do trzeciego maja%
wider #wbrew, przeciwko%
o wider meinen .illen #wbrew mojej woli%
PRZYIMKI Z DOPE7NIACZEM #GENI,I;%
anstatt C statt #zamiast%
o statt deines 1ruders #zamiast twojego brata%
trotz #mimo%
o trotz des Regens #mimo deszczu%
wFhrend #podczas%
o wFhrend des Lnterrichts #podczas lekcji%
wegen #z powodu%
o wegen der &r6/ung #z powodu egzaminu%
&rzyimki trotz, wFhrend i wegen s' uywane #przede wszystkim w mowie potocznej% rwnie z celownikiem!
.yrazy spe-niaj'ce /unkcj przyimkw z dope-niaczem:
au/grund C au/ 3rund #na podstawie%
o au/grund der Frztlichen Lntersuchung #na podstawie badania lekarskiego%
anlFsslich C aus ?nlass #z okazji%
o anlFsslich deines 3eburtstages #z okazji twoich urodzin%
au4erhalb #na zewn'trz%
o au4erhalb der $tadt #na zewn'trz miasta C poza miastem%
betre//s #odnonie%
o betre//s )hrer ?n/rage #odnonie pa0skiego zapytania%
hinsichtlich #ze wzgldu, pod wzgldem%
o hinsichtlich meiner )nteressen #ze wzgldu na moje zainteresowania%
in/olge #wskutek%
o in/olge einer schweren 5rankheit #na skutek cikiej choroby%
innerhalb #wewn'trz, w ci'gu%
o innerhalb eines Aahres #w ci'gu roku%
seitens #ze strony%
o seitens )hrer 7irma #ze strony pa0skiej /irmy%
zugunsten C zu 3unsten #na korzy8%
o zugunsten des ?ngeklagten #na korzy8 oskaronego%
PRZYIMKI Z CELOWNIKIEM LU8 8IERNIKIEM
#DA,I; ODER AKKUSA,I;%
. zalenoci od pytania wo> #gdzie>% lub wohin> #dok'd>% uywamy przyimka z celownikiem lub biernikiem:
;; wo> = celownik #"ati<%
;; wohin> = biernik #?kkusati<%
an #przy, na, w%
o an der .and = na cianie
o an die .and = na cian
au/ #na = poziom%
o au/ dem isch = na stole
o au/ den isch = na st-
in #w = we wntrzu, do, za%
o in der .ohnung = w mieszkaniu
o in die .ohnung = do mieszkania
6ber #nad%
o #die (ampe hFngt% 6ber dem isch = #lampa wisi% nad sto-em
o #der Kater hFngt die (ampe% 6ber den isch = #ojciec wiesza lamp% nad sto-em
unter #pod, wrd%
o unter dem isch = pod sto-em
o unter den isch = pod st-
<or #przed%
o <or der $chule = przed szko-'
o <or die $chule = przed szko-
hinter #za%
o hinter dem isch = za sto-em
o hinter den isch = za st-
neben #obok%
o #das *esser liegt% neben der 3abel = #n ley% obok widelca
o #ich lege das *esser% neben die 3abel = #k-ad n% obok widelca
zwischen #midzy%
o #das 5ind sitzt% zwischen dem Kater und der *utter = #dziecko siedzi% midzy ojcem i matk'
o #das 5ind setzt sich% zwischen den Kater und die *utter = #dziecko siada% midzy ojcem i matk'
PODSUMOWANIE
G
anstatt C statt, trotz, wFhrend, wegen, au/grund, anlFsslich, au4erhalb, betre//s,
hinsichtlich, in/olge, innerhalb, seitens, zugunsten
D aus, bei, gegen6ber, mit, nach, seit, <on, zu, ab, au4er, entgegen, gemF4, zu/olge
A durch, /6r, gegen, ohne, um, entlang, bis, wider
D*A an, au/, in, 6ber, unter, <or, hinter, neben, zwischen
LICZE8NIKI G7WNE
(iczebniki g-wne pisze si przewanie ma-' liter', z wyj'tkiem: die )!ll, die *illion, die *illiarde!
(iczebniki g-wne odpowiadaj' na pytania:
;; wieviel? = jeli pytamy o ilo8
;; wie viele? = jeli pytamy o liczb
(iczebniki od N do N9:
N = eins O = /6n/ P = neun
9 = zwei Q = sechs N@ = zehn
: = drei R = sieben NN = el/
S = <ier M = acht N9 = zwGl/
(iczebniki od N: do NP tworzy si z liczebnikw jednostkowych T ze#n, np!:
drei = dreizehn
<ier = <ierzehn
sechs = se"#ze#n
sieben = siebze#n
(iczebniki oznaczaj'ce dziesi'tki tworzy si z liczebnikw jednostkowych T zig, np!:
zwei = zwanzig
drei = drei%ig
<ier = <ierzig
sechs = se"#zig
sieben = siebzig
&isownia
(iczebniki od 9N do PP s' z-oeniami z liczebnikw jednostkowych i dziesitnych! . przeciwie0stwie do jzyka polskiego
z-oenie zaczynamy od liczebnika jednostkowego T und T liczebnik dziesitny, np!:
o 99 = zweiundzwanzig
o SQ = sechsund<ierzig
.szystkie liczebniki poniej miliona piszemy -'cznie:
o SQ9 :SM = <ierhundertzweiundsechzigtausenddreihundertachtund<ierzig
o N 9@@ @RN = eine *ilion zweihunderttausendeinundziebzig
LICZE8NIKI PORZ:DKOWE
(iczebniki porz'dkowe w jzyku niemieckim wystpuj' z rodzajnikiem okrelonym, zaimkiem
dzierawczym lub zaimkiem wskazuj'cym! ,dmieniaj' si one jak przymiotniki! &o liczebnikach
porz'dkowych pisanych cy/r' umieszcza si kropk! (iczebniki porz'dkowe odpowiadaj' na
pytanie:
;; der (die, das) +ievielte?
(iczebniki od N do NP tworzy si przez dodanie do liczebnika g-wnego przyrostka te:
<ier der, die, das <ierte
<ierzehn der, die, das <ierzehnte
.yj'tki:
eins der, die, das erste
drei der, die, das dritte
acht der, die, das achte
(iczebniki od 9@ do N@@ tworzy si przez dodanie do liczebnika g-wnego przyrostka ste:
<ierzig der, die, das <ierzigste
einundzwanzig der, die, das einundzwanzigste
hundert der, die, das hundertste
OKRELANIE CZASU
"o okrelania czasu uywa si w jzyku niemieckim liczebnikw g-wnych! , czas pytamy
nastpuj'co:
;; +ieviel ,#r ist es? = 5tra jest godzina>
;; +ie sp-t ist es? = Aak jest pUno>
&rzyk-ady okrelania czasu:
N!@@
o +s ist ein Lhr!
o lub: +s ist eins!
S!NS
o +s ist <ier Lhr <ierzehn! #Aest godzina czwarta czternacie!%
o lub: +s ist <ierzehn nach <ier! #Aest czternacie po czwartej!%
S!O@
o +s ist <ier Lhr /6n/zig! #Aest czwarta pi8dziesi't!%
o lub: +s ist zehn <or /6n/! #Aest za dziesi8 pi'ta!%
R!:@
o +s ist sieben Lhr drei4ig! #Aest sidma trzydzieci!%
o lub: +s ist halb acht! #Aest wp- do smej!%
&odaj'c czas jakiego zdarzenia stosujemy przyimek !m #o%, np!:
o "er 7ilm beginnt um acht #Lhr%!
o Lm wie<iel Lhr kommst du zu mir>
CZASOWNIK
Bzasownik jest czci' mowy okrelaj'c' czynno8 lub stan i odmieniaj'c' si wed-ug osb, liczb, czasw, trybw i stron!
Bzasowniki dziel' si na samodzielne i posi-kowe!
Bzasowniki samodzielne mona podzieli8:
;; pod wzgldem /ormy na:
;; proste
;; z-oone #rozdzielnie lub nierozdzielnie%
;; pod wzgldem stosunku do podmiotu na:
;; osobowe
;; nieosobowe
;; pod wzgldem stosunku do dope-nienia na:
;; przechodnie
;; nieprzechodnie
Bzasowniki posi-kowe dziel' si na:
;; czasowniki posi-kowe czasu
;; czasowniki posi-kowe trybu #modalne%
ODMIANA CZASOWNIKA
.ikszo8 czasownikw w jzyku niemieckim odmienia si wed-ug wzoru:
Sin(ular Plural
ich /rag) wir /rag)n
du /rag/ ihr /rag/
erCsieCes /rag/ sieC$ie /rag)n
. jzyku niemieckim nie mona opuci8 zaimka osobowego przed czasownikiem #ich lese = czytam, wir arbeiten = pracujemy%!
Haimek osobowy 'ie jest /orm' grzecznociow' i oznacza: &an, &ani, &a0stwo, &anowie, &anie!
Bzasowniki, ktrych temat ko0czy si na </= <d oraz na grupy sp-g-oskowe, w ktrych ostatni' g-osk' jest <m= <n otrzymuj' w 9 i :
osobie liczby pojedynczej oraz w 9 osobie liczby mnogiej ko0cwki rozszerzone o g-osk )<!
Sin(ular Plural
ich arbeite wir arbeiten
du arbeit)/ ihr arbeit)/
erCsieCes arbeit)/ sieC$ie arbeiten
&owysze wzory odmiany dotycz' czasownikw s-abych! Bzasowniki mocne czsto zmieniaj' w 9 i : osobie liczby pojedynczej
samog-oski rdzenne, np!:
Sin(ular Plural
ich gebe wir geben
du gibst ihr gebt
erCsieCes gibt sieC$ie geben
"o najwaniejszych czasownikw mocnych nale':
8)+&0&li'+ni0 > &$ l$-&1$
hel/en hil/t
nehmen nimmt
sprechen spricht
tre//en tri//t
sehen sieht
lesen liest
/ahren /?hrt
schla/en sch?/t
lau/en l?u/t
lassen l?sst
Odmiana '+a&4ni054 -&i!0&4.'@
)in 4)rd)n @a")n
ich bin werde habe
du bist wirst hast
erCsieCes ist wird hat
wir sind werden haben
ihr seid werdet habt
sieC$ie sind werden haben
CZASOWNIKI ZWRO,NE
Bzasowniki zwrotne -'cz' si z dope-nieniem zaimkowym w bierniku #?kkusati<% lub celowniku
#"ati<%! "obr zaimka zwrotnego zaley od osoby i liczby podmiotu #odmiennie ni w jzyku
polskim, w ktrym ten sam zaimek zwrotny JsiJ lub JsobieJ odnosi si do wszystkich osb%!
iA #?kkusati<% &"i) #"ati<%
)ch kFmme mi'@ )ch kFmme mir das Haar
du kFmmst di'@ du kFmmst dir das Haar
erCsieCes kFmmt i'@ erCsieCes kFmmt i'@ das Haar
wir kFmmen un wir kFmmen un das Harr
ihr kFmmt )u'@ ihr kFmmt )u'@ das Haar
sieC$ie kFmmen i'@ sieC$ie kFmmen i'@ das Haar
CZASOWNIKI MODALNE
. jzyku niemieckim wystpuje Q czasownikw modalnych! Bzasowniki te wystpuj' zazwyczaj z
bezokolicznikiem #bez z!% innego czasownika, tworz'c razem z nim orzeczenie zdania!
1ezokolicznik wystpuje na ko0cu zdania!
&odstawowe znaczenia czasownikw modalnych:
4&ll)n = chcie8
0Bnn)n = mc, umie8, potra/i8
mC)n = musie8, mie8 rozkaz, polecenie, obowi'zek
dCrD)n = mie8 pozwolenie, uprawnienie
&ll)n = mie8 powinno8, obowi'zek moralny
mB()n = lubi8 #wystpuje najczciej w trybie przypuszczaj'cym JmB'@/)nJ i wyraa yczenie w /ormie grzecznociowej%
Bzasowniki modalne mog' rwnie wystpowa8 samodzielnie, jeli z poprzedniego zdania wynika, o czym jest mowa:
o = .arum lernst du so <iel> = .eil ich mu!
o = )ch hel/e dir! "u 0ann/ das nicht!
$chemat odmiany czasownikw modalnych:
dCrD)n 0Bnn)n mB()n mC)n &ll)n 4&ll)n
ich dar/ kann mag muss soll will
du dar/st kannst magst musst sollst willst
erCsieCes dar/ kann mag muss soll will
wir d6r/en kGnnen mGgen m6ssen sollen wollen
ihr d6r/t kGnnt mGgt m6sst sollt wollt
sieC$ie d6r/en kGnnen mGgen m6ssen sollen wollen
C+a. -r+)+!) '+a&4ni054 m&daln.'@
Imperfekt (Prteritum)
Bzasowniki modalne tworz' czas przesz-y )mper/ekt tak, jak czasowniki s-abe, lecz bez przeg-osu:
V1W)*&+R7+5V b; W+5r &dmian.
d6r/en = dur/te ich konnte
kGnnen = konnte du konntest
mGgen = mochte erCsieCes konnte
m6ssen = musste wir konnten
sollen = sollte ihr konntet
wollen = wollte sieC$ie konnten
o +r 0&nn/) mich nicht ")u'@)n! #,n nie mg- mnie odwiedzi8!%
o .ir mu/)n den ganzen ag l)rn)n! #*usielimy si uczy8 ca-y dzie0!%
Partizip Perfekt
&artizip &er/ect czasownikw modalnych tworzy si tak samo, jak czasownikw s-abych, tzn! regularnie, z przedrostkiem ()< oraz
ko0cwk' </ #gewollt, gedur/t, gemusst%! Aednak /ormy te s' uywane w czasach &er/ekt i &lusXuamper/ekt jedynie wtedy, gdy
czasownik modalny wystpuje w zdaniu samodzielnie, tzn! bez bezokolicznika innego czasownika! Bzasowniki modalne tworz'
&er/ekt zawsze z czasownikiem posi-kowym #aben:
o )ch @a") es ()4&ll/! #Aa tego chcia-em!%
o $ie @a")n das nicht ()0&nn/! #,ni tego nie potra/ili!%
Aeeli czasowniki modalne wystpuj' w po-'czeniu z innymi czasownikami, to w czasach &er/ekt i &lusXuamper/ekt s' uywane w
postaci dwch bezokolicznikw na ko0cu zdania, przy czym czasownik modalny jest wyrazem ostatnim, np!:
o +r @a/ das Haus nicht E)rla)n 4&ll)n! #,n nie chcia- opuci8 domu!%
o .ir @a")n die ?u/gabe nicht ma'@)n 0Bnn)n! #2ie moglimyCpotra/ilimy wykona8 zadania!%
*iejsce czasownika modalnego w zdaniu pobocznym:
Pr?)n +s ist schade, dass du nicht ")u'@)n 0ann/!
Im-)rD)0/ +s ist schade, dass du nicht ")u'@)n 0&nn/)/!
P)rD)0/ +s ist schade, dass du nicht @a/ ")u'@)n 0Bnn)n!
PluF$ +s ist schade, dass du nicht @a//)/ ")u'@)n 0Bnn)n!
Fu/ur I +s ist schade, dass du nicht 4ir/ ")u'@)n 0Bnn)n!
CZASOWNIKI Z7O9ONE
C+a&4ni0i ni)r&+d+i)ln)
2ierozdzielnie z-oone s' czasowniki z przedrostkami:
")<= ()<= )m-<= )n/<= )r<= mi<= E)r<= +)r<
Bzasowniki te odmieniaj' si tak samo, jak czasowniki pojedyncze! . imies-owie czasu przesz-ego #&artizip &er/ekt% nie maj' one
przedrostka ()<!
C+a&4ni0i r&+d+i)ln)
&rzedrostki wchodz'ce w sk-ad czasownikw rozdzielnych:
a"<= an<= auD<= au<= )in<= D&r/<= @)r<= @in<= na'@<= /a//<= /)il<= E&r<= 4)(<= +u<=
+Cru'0<= +uamm)n<!
. zdaniach g-wnych, w ktrych czasownik rozdzielny wystpuje w czasie teraUniejszym lub przesz-ym )mper/ekt oraz w trybie
rozkazuj'cym, przedrostek oddziela si od czasownika i przeswa si na koniec zdania:
o .er ma'@/ die 6r +u> #5to zamknie drzwi>%
o Gi" mir dieses 1uch +urC'0Y #Hwr8 mi t ksi'kY%
. imies-owie czasu przesz-ego #&artizip &er/ekt% przedrostek ()< wystpuje midzy przedrostkiem a czasownikiem! . zdaniu
bezokolicznikowym +u wystpuje midzy przedrostkiem a czasownikiem:
o +r hat nicht die ?bsicht, das 1uch zur6ck+ugeben! #,n nie ma zamiaru zwraca8 ksi'ki!%
. zdaniach pobocznych przedrostki nie oddzielaj' si:
o $ie sagt, da sie auch am 5ongress /)ilnimm/! #,na mwi, e te weUmie udzia- w kongresie!%
C+a&4ni0i +!&3&n) + d45'@ '+a&4ni054
&ierwszy z takich czasownikw zachowuje si tak, jak przedrostek przy czasownikach z-oonych rozdzielnie, natomiast drugi
czasownik odmienia si! "o takich czasownikw nale': kennen lernen #pozna8%, stehen bleiben #zatrzyma8 si%, spazieren gehen
#i8 na spacer, spacerowa8% itp!
o )ch ()@) im &ark -a+i)r)n!
o )ch bin -a+i)r)n ()(an()n!
o *Gchtest du mit mir -a+i)r)n ()@)n>
FORMY PODS,AWOWE CZASOWNIKA
7ormy podstawowe czasownika tworz':
bezokolicznik strony czynnej #)n/initi< ) ?kti<% = machen, gehen
czas przesz-y )mper/ekt #&rFteritum% = machte, ging
imies-w czasu przesz-ego #&artizip &er/ektC&artizip ))% = gemacht, gegangen
CZAS ,ERAGNIEJSZY
Bzas teraUniejszy okrela g-wnie czynno8 trwaj'c' obecnie, stan aktualny, trwa-y! Bzas &rFsens w po-'czeniu z okolicznikiem
czasu oraz niektrymi s-owami wyraaj'cymi przypuszczenie, prawdopodobie0stwo, zapewnienie uywany jest rwnie do
wyraania przesz-oci, np!:
o M&r()n ()@)n wir ins 5onzert! #Autro pjdziemy do kina!%
o $ie '@r)i"/ mir (an+ i'@)r! #,na na pewno do mnie napisze!%
CZAS PRZESZ7Y IMPERFEK,
Bzas przesz-y )mper/ekt jest jednym z czasw przesz-ych w jzyku niemieckim! Aest uywany przede wszystkim w opowiadaniu,
relacji, opisie! Bzas )mper/ekt oznacza zarwno czynnoci niedokonane jak i dokonane!
Im-)rD)0/ '+a&4ni054 &dmian. !a")1
Bzasowniki s-abe tworz' )mper/ekt przez dodanie do tematu bezokolicznika przyrostka </< oraz ko0cwki odmiany czasu
teraUniejszego, oprcz trzeciej osoby liczby pojedynczej, ktra rwna si pierwszej osobie! "o czasownikw o temacie zako0czonym
na </= <d lub grup sp-g-oskow' z ostatni' g-osk' <m= <n dodaje si samog-osk <) przed przyrostkiem </ oraz ko0cwkami
osobowymi!
Sin(ular Plural
ich /ragte, wartete wir /ragten, warteten
du /ragtest, wartetest ihr /ragtet, wartetet
erCsieCes /ragte, wartete sieC$ie /ragten, warteten
Im-)rD)0/ '+a&4ni054 &dmian. ni)r)(ularn)1
Bzasowniki nieregularne w czasie )mper/ekt odmieniaj' si przez osoby tak samo, jak czasowniki s-abe, przy czym zmienia si temat
bezokolicznika! "o grupy tej nale' czasowniki:
kennen = kannteI rennen = rannteI senden = sandteI nennen = nannteI brennen = brannteI sich wenden = wande
bringen = brachteI denken = dachteI wissen = wusste
d6r/en = dur/teI kGnnen = konnteI mGgen = mochteI m6ssen = mussteI sollen = sollteI wollen = wollte
Sin(ular Plural
ich brachte, kannte, musste wir brachten, kannten, mussten
du brachtest, kanntest, musstest ihr brachtet, kanntet, musstet
erCsieCes brachte, kannte, musste sieC$ie brachten, kannten, mussten
Im-)rD)0/ '+a&4ni054 -&i!0&4.'@
@a")n 4)rd)n )in
ich hatte wurde war
du hattest wurdest warst
erCsieCes hatte wurde war
wir hatten wurden waren
ihr hattet wurdet wart
sieC$ie hatten wurden waren
Im-)rD)0/ '+a&4ni054 &dmian. m&'n)1
Bzasowniki mocne tworz' )mper/ekt od tematu bezokolicznika , przy czym nastpuje wymiana samog-oski rdzennej! &onadto dodaje
si ko0cwki osobowe czasu teraUniejszego z wyjtkiem N i : osoby liczby pojedynczej, ktre nie otrzymuj' adnych ko0cwek!
.zr odmiany #/ahren, anbieten%:
Sin(ular Plural
ich /uhr, bot !!! an wir /uhren, boten !!! an
du /uhrst, botest !!! an ihr /uhrt, botet !!! an
erCsieCes /uhr, bot !!! an sieC$ie /uhren, boten !!! an
IMIES7OWY
. jzyku niemieckim istniej' dwa imies-owy:
imies-w czasu teraUniejszego = &artizip &rFsens #&artizip )%
imies-w czasu przesz-ego = &artizip &er/ekt #&artizip ))%
Par/i+i- Pr?)n #Par/i+i- I%
)mies-w czasu teraUniejszego w jzyku niemieckim odpowiada polskiemu imies-owowi przymiotnikowemu czynnemu, ko0cz'cemu
si na <H'. i wsp-czesnemu na <HI:
o der '@r)i")nd) $tudent = pisz'cy student
o "er $tudent sitzt '@r)i")nd am isch! = $tudent siedzi przy stole pisz'c!
)mies-w ten tworzy si przez dodanie ko0cwki <d do bezokolicznika, np!:
o /ragen = /ragend
o diktieren = diktierend
o kommen = kommend
Bzasowniki zwrotne zachowuj' zaimek zwrotny, ktry wystpuje przed imies-owem:
o das sich 4a'@)nd) 5ind = myj'ce si dziecko
&artizip ) z wyrazem z! #przed nim% oznacza czynno8, ktr' naley lub musi si wykona8, np!:
o das +u l))nd) 1uch Z das 1uch, das zu lesen ist Z das 1uch, das gelesen werden sollCmuss #ksi'ka, ktra powinnaCmusi
by8 przeczytana%
o die +u li)D)rnd)n .aren Z die .aren, die zu lie/ern sind Z die .aren, die gelie/ert werden sollenCm6ssen #towary, ktre
powinnyCmusz' by8 dostarczone%
Par/i+i- P)rD)0/ #Par/i+i- II%
)mies-w czasu przesz-ego w jzyku niemieckim odpowiada polskiemu imies-owowi przymiotnikowemu biernemu #geschrieben =
napisany% i przys-wkowemu uprzedniemu #przeczytawszy%!
Imiesw czasu przeszego czasownikw sabych
.ikszo8 czasownikw s-abych tworzy &artizip )) od rdzenia bezokolicznika przez dodanie przedrostka ()< i ko0cwki </ lub <)/:
InDini/iE Im-)rD)0/ Par/i+i- II
/ragen /ragte ()/rag/
bauen baute ()bau/
warten wartete ()wart)/
haben hatte #Y% ()hab/
Bzasowniki s-abe o zako0czeniu <ir)n oraz nierozdzielnie z-oone otrzymuj' tylko ko0cwk </:
InDini/iE Im-)rD)0/ Par/i+i- II
studieren studierte studier/
<erreisen <erreiste <erreis/
Bzasowniki s-abe, z-oone rozdzielnie, otrzymuj' ko0cwk </ oraz przedrostek ()<, ktry wystpuje w rodku midzy przedrostkiem
a czasownikiem:
InDini/iE Im-)rD)0/ Par/i+i- II
au/machen machte !!! au/ au/()mach/
einkau/en kau/te !!! ein ein()kau//
Imiesw czasu przeszego czasownikw moa!nych i nieregu!arnych
)mies-w czasu przesz-ego czasownikw modalnych i nieregularnych tworzy si tak samo, jak czasownikw s-abych z grupy
pierwszej, lecz z wyj'tkiem dwch czasownikw modalnych #wollen, sollen%, przy czym zmianie ulega samog-oska rdzenna:
InDini/iE Im-)rD)0/ Par/i+i- II
wollen wollte gewollt
kGnnen konnte gekonnt
m6ssen musste gemusst
sollen sollte gesollt
d6r/en dur/te gedur/t
mGgen mochte gemocht
bringen brachte gebracht
haben hatte gehabt
wissen wusste gewusst
Imiesw czasu przeszego czasownikw mocnych
)mies-w czasu przesz-ego czasownikw mocnych tworzy si z regu-y przez dodanie do rdzenia bezokolicznika przedrostka ()< i
ko0cwki <)n #czsto wystpuje zmiana samog-oski rdzennej%:
InDini/iE Im-)rD)0/ Par/i+i- II
bleiben blieb ()blieb)n
gehen ging ()gang)n
sitzen sa4 ()sess)n
Bzasowniki mocne nierozdzielnie z-oone nie otrzymuj' przedrostka ()<:
InDini/iE Im-)rD)0/ Par/i+i- II
besprechen besprach besprochen
ge/allen ge/iel ge/allen
entstehen entstanden entstanden
&rzy czasownikach rozdzielnie z-oonych przedrostek ()< wystpuje midzy przedrostkiem czasownika a czasownikiem:
InDini/iE Im-)rD)0/ Par/i+i- II
anru/en rie/ !!! an an()ru/)n
einladen lud !!! ein ein()lad)n
anbieten bot !!! an an()bot)n
.ed-ug odmiany mocnej tworz' &artizip )) rwnie czasowniki posi-kowe sein i werden:
InDini/iE Im-)rD)0/ Par/i+i- II
sein war gewesen
werden wurde geworden
"unkc#e imiesowu czasu przeszego
&artizip )) wystpuje:
jako przydawka #z odmian' przymiotnikow'%:
o das ()"rau'@/) ?uto = uywany samochd
o die am Bomputer ()'@ri)")n) ?rbeit = praca napisana na komputerze
jako cz8 sk-adowa czasw z-oonych:
czasu przesz-ego &er/ekt:
o )ch habe dich ()Dra(/! #Hapyta-em ci!%
o +r ist nach (ondon ()Da@r)n! #,n pojecha- do (ondynu!%
czasu zaprzesz-ego &lusXuamper/ekt:
o )ch hatte dich ()Dra(/! #&yta-em ci!%
o +r war nach (ondon ()Da@r)n! #,n pojecha- do (ondynu!%
czasu przysz-ego 7utur )):
o "u wirst die &r6/ung ")/and)n haben! #Hdasz ten egzamin!%
strony biernej:
o )ch werde <om (ehrer ()Dra(/! #Aestem pytany przez nauczyciela!%
o "as 1uch muss ()l))n werden! #5si'ka musi by8 przeczytana!%
strony biernej okrelaj'cej stan:
o "er 7ilm ist gut ()ma'@/! #7ilm jest dobrze zrobiony!%
o "ie .arenhFuser sind sonntags ()'@l&)n! #"omy towarowe s' w niedziel zamknite!%
CZAS PRZESZ7Y PERFEK,
Bzas przesz-y &er/ekt jest czasem z-oonym = ska-ada si z czasownika posi-kowego #aben lub sein w czasie teraUniejszym, ktre
s' odmieniane oraz z imies-owu czasu przesz-ego #&artizip ))%, ktry jest /orm' nieodmienn' i wystpuje #w zdaniach oznajmuj'cych i
pytaj'cych% na ko0cu zdania!
&er/ekt wyraa przewanie czynnoci zako0czone, ktrych skutki sigaj' teraUniejszoci! &onadto wystpuje on z regu-y w
rozmowach i dialogach bezporednich!
&rzyk-ady zda0:
o $ie @a/ die .ohnung auD()r?um/! #,na posprz'ta-a mieszkanie!%
o $ie ind ins ?usland ()Da@r)n! #,ni wyjechali za granic!%
o .as @a/ du zum 3eburtstag ")0&mm)n> #Bo dosta-e na urodziny>%
P)rD)0/ + '+a&4ni0i)m -&i!0&4.m haben
.ikszo8 czasownikw w jzyku niemieckim tworzy &er/ekt z czasownikiem posi-kowym #aben! $' to przede wszystkim:
wszystkie czasowniki przechodnie = wymagaj' dope-nienia w bierniku, np!:
o )ch @a") den "irector nicht gesehen! #2ie widzia-em dyrektora!%
o "er (ektor @a/ den $atz )r0l?r/! #(ektor objani- zdanie!%
wszystkie czasowniki zwrotne, np!:
o )ch @a") mich ()4a'@)n! #Lmy-em si!%
o $ie @a")n sich dar6ber ()Dr)u/! #,ni ucieszyli si z tego!%
wszystkie czasowniki modalne, np!:
o )ch @a") es nicht ()4&ll/! #2ie chcia-em tego!%
o .ir @a")n das nicht ma'@)n mC)n! #2ie musielimy tego robi8!%
duo czasownikw nieprzechodnich, ktre nie wyraaj' ruchu, kierunku, lecz trwanie czynnoci, stanu, np!:
o +r @a/ au/ der 1ank ()))n! #,n siedzia- na -awce!%
o $ie @a")n mir ()@&lD)n! #,ni mi pomogli!%
czasowniki nieosobowe #es regnet, es s"#neit, es gibt, $$$%, np!:
o +s @a/ gestern stark ()r)(n)/! #.czoraj pada- duy deszcz!%
o +s @a/ mir dort sehr gut ()Da@l)n! #1ardzo mi si tam podoba-o!%
P)rD)0/ + '+a&4ni0i)m -&i!0&4.m sein
czasowniki nieprzechodnie, ktre wyraaj' ruch, kierunek #ge#en, kommen, .a#ren, la!.en, springen, .liegen, reisen,
wandern, steigen, einsteigen, !msteigen, s"#wimmen, eintreten, einzie#en, a!szie#en, !mzie#en itd!%, np!:
o $ie i/ nach 1erlin ()Da@r)n! #,na pojecha-a do 1erlina!%
o .o ind $ie um()/i)()n> #3dzie pan si przesiad->%
czasowniki wyraaj'ce zmian stanu, przejcie z jednego stanu w drugi, a wic np!:
o )ch "in heute spFt auD()/and)n! #&Uno dzisiaj wsta-em!%
o 3oethe i/ im Aahre NM:9 ()/&r")n! #3oethe zmar- w roku NM:9!%
czasowniki sein, werden, bleiben
o )ch "in lange bei ihr ()4))n! #1y-em u niej d-ugo!%
o $ie i/ (ehrerin ()4&rd)n! #,na zosta-a nauczycielk'!%
CZAS ZAPRZESZ7Y PLUSJUAMPERFEK,
Bzas zaprzesz-y &lusXuamper/ekt sk-ada si z czasownikw posi-kowych #aben lub sein w czasie przesz-ym )mper/ekt oraz &artizip
)), przy czym uycie czasownikw posi-kowych zalene jest od tych samych zasad, jakie obowi'zuj' przy tworzeniu czasu przesz-ego
&er/ekt:
o +r @a//) mich nicht ")u'@/!
o .ir 4ar)n ins ?usland ()Da@r)n!
&lusXuamper/ekt nie wystpuje samodzielnie, lecz ma zastosowanie jedynie w tych wypadkach, gdy zachodzi konieczno8
zasygnalizowania /aktu nirwnoczesnoci minionych wydarze0, tzn! wczeniejsz' z tych czynnoci naley uy8 w czasie
zaprzesz-ym, nastpuj'c' za po niej w czasie )mper/ekt, podobnie jak &er/ekt jast czasem JwczeniejszymJ w stosunku do &rFsens:
o )ch (in( gestern ?bend /r6her zu 1ett, denn ich 4ar schon um O Lhr morgens auD()/and)n!
&lusXuamper/ekt jest uywanynajczciej w zdaniach okolicznikowych czasu, w ktrych obowi'zuje zasada nastpstawa czasw:
o 2achdem ich den 1rie/ ()'@ri)")n @a//), brachte ich ihn zur &ost! #&o napisaniu listu zanios-em go na poczt!%
o ?ls es ()l?u/)/ @a//), li/en die 5inder in die 5lasse! #5iedy zadzwoni- dzwonek, dzieci pobieg-y do klasy!%
8EZOKOLICZNIK
Bzasownik w jzyku niemieckim ma cztery /ormy bezokolicznika:
bezokolicznik ) strony czynnej #)n/initi< ) ?kti<% = /ragen, lernen
bezokolicznik )) strony czynnej #)n/initi< )) ?kti<% = ge/ragt haben, gelernt haben
bezokolicznik ) strony biernej #)n/initi< ) &assi<% = ge/ragt werden, besprochen werden
bezokolicznik )) strony biernej #)n/initi< )) &assi<% = ge/ragt worden sein, besprochen worden sein
8)+&0&li'+ni0 ")+ zu
1ezokolicznik bez z! wystpuje:
po czasownikach modalnych, np!:
o )ch 0ann nicht so lange l)rn)n! #2ie mog uczy8 si tak d-ugo!%
o DarD man hier rau'@)n> #Bzy tu mona pali8>%
po czasownikach: #el.en, #/ren, se#en lassen, np!:
o $ie @ilD/ mir gern 0&'@)n! #,na chtnie pomaga mi gotowa8!%
o .ir @Br)n ihn in()n! #$-yszymy go jak piewa!%
po czasownikach: ge#en, kommen, lernen, le#ren, bleiben, np!:
o .ir ()@)n heute /an+)n! #)dziemy dzisiaj pota0czy8!%
o .ann 0&mm/ du mich ")u'@)n> #5iedy przyjdziesz mnie odwiedzi8>%
8)+&0&li'+ni0 + zu
.yraz z! wystpuje bezporednio przed czasownikiem prostym lub nierozdzielnie z-oonym #zu /ragen, zu erklFren% i nie jest
t-umaczony na jzyk polski! &rzy czasownikach rozdzielnie z-oonych z! wystpuje midzy przedrostkiem a rdzeniem czasownika
#au/zustehen%! &rzy bezokolicznikach z-oonych z! wystpuje przed ostatnim wyrazem #ge/ragt zu haben, gemacht worden zu sein%!
1ezokolicznik z z! wystpuje po wszystkich czasownikach z wyj'tkiem wymienionych w poprzednim punkcie, a zatem:
po czasownikach samodzielnych, np!:
o +r ")(inn/ mich +u E)r/)@)n! #,n zaczyna mnie rozumie8!%
o ;)r(i nicht, sie +u ")u'@)nY #2ie zapomnij jej odwiedzi8Y%
o )ch 4)iK das +u '@?/+)n! #&otra/i to doceni8!%
po wyraeniach rzeczownikowych lub przymiotnikowych, np!:
o )ch @a") di) A"i'@/, ins ?usland +u Da@r)n! #*am zamiar wyjecha8 za granic!%
o E i/ n&/4)ndi(, 7remdsprachen +u l)rn)n! #Aest koniecznym uczy8 si jzykw obcych!%
o E i/ nicht mB(li'@, alles +u l)rn)n! #2ie jest moliwe nauczy8 si wszystkiego!%
P)rD)0/ + '+a&4ni0ami= -& 0/5r.'@ 4./A-u1) ")+&0&li'+ni0 ")+ zu
Bzasowniki modalne oraz #el.en, #/ren, se#en, lassen, jeli wystpuj' z bezokolicznikiem innego czasownika, tworz' &er/ekt z
#aben oraz wystpuj' w postaci bezokolicznika na ko0cu zdania, np!:
o )ch @a") nicht so lange l)rn)n 0Bnn)n! #2ie mog-em uczy8 si tak d-ugo!%
o La/ man hier rau'@)n dCrD)n> #Bzy tu wolno by-o pali8>%
o .ir @a")n ihn in()n @Br)n! #$-yszelimy go jak piewa-!%
Bzasowniki ge#en, kommen, lernen, le#ren, bleiben, jeli wystpuj' z bezokolicznikiem innego czasownika, tworz' &er/ekt
regularnie, tzn! z &artizip )), np!:
o .ir ind gestern /an+)n ()(an()n! #&oszlimy wczoraj pota0czy8!%
o "as 5ind @a/ schnell -r)'@)n ()l)rn/! #"ziecko szybko nauczy-o si mwi8!%
CZAS PRZYSZ7Y FU,UR
Bzas przysz-y jest /orm' z-oon'I sk-ada si z /orm osobowych czasu teraUniejszego czasownika werden oraz bezokolicznika
czasownika podstawowego!
Fu/ur I M 4)rd)n N InDini/iE I A0/iE
7utur ) wyraa czynno8 maj'c' odby8 si w przysz-oci /aktycznie lub przypuszczalnie! Bzas ten moe rwnie wyraa8 czynno8
przypuszczaln' w teraUniejszoci:
o )ch 4)rd) am 5ongress in 1erlin /)iln)@m)n! #.ezm udzia- w kongresie w 1erlinie!%
o .o ist 5arl> = +r 4ird wohl im 16ro )in! #,n chyba jestCbdzie w biurze!%
7utur )) sk-ada si z czasownika posi-kowego werden oraz z bezokolicznika czasu przesz-ego #)n/initi< )) ?kti<, np!: ge/ragt haben,
gekommen sein%!
Fu/ur II M 4)rd)n N InDini/iE II A0/iE
7utur )) wyraa /akt lub przekonanie, e okrelona czynno8 bdzie zako0czona w przysz-oci! &oza tym czas ten moe wyraa8
przekonanie o zao0czeniu pewnej czynnoci w przysz-oci lub momencie jej relacjonowania:
o $ie 4)rd)n den Hug bestimmt nicht nicht )rr)i'@/ @a")n! #,ni z pewnoci' nie zd'' na poci'g!%
o +r 4ird sicher schon auD()/and)n )in! #,n na pewno ju wsta-!%
S,RONA 8IERNA
$tron biern' tworzy si z odpowiednich /orm czasownika posi-kowego werden #w!rde, geworden%, ktry okrela czas strony biernej,
oraz imies-owu czasu przesz-ego danego czasownika!
2aley zwrci8 uwag, e trzecia /orma podstawowa czasownika posi-kowego werden, s-u'ca do tworzenia strony biernej w
czasach &er/ekt i &lusXuamper/ekt oraz)n/initi< )) &assi< wystpuje bez przedrostka ge, a wic brzmi worden!
#;&r(an(%PaiE M 4)rd)n N Par/i+i- II
$tron biern' tworz' przede wszystkim czasowniki przechodnie #wymagaj'ce dope-nienia w bierniku%, np!:
o )ch 4)rd) <on dem (ehrer ()Dra(/! #Aestem pytany przez nauczyciela!%
o "as 1uch 4urd) <on mir ()l))n! #5si'ka zosta-a przeze mnie przeczytana!%
o *eine ?ussage i/ <on ihm /alsch E)r/and)n 4&rd)n! #*oja wypowiedU zosta-a przez niego Ule zrozumiana!%
Bzasowniki nieprzechodnie #po ktrych nie wystpuje dope-nienie w bierniku% tworz' tylko nieosobow' /orm' strony biernej:
o +s 4ird hier acht $tunden ()ar")i/)/! #u pracuje si osiem godzin!%
o Hier 4ird "eutsch ()-r&'@)n! #u mwi si po niemiecku!%
o )n der $tadt darD nicht zu schnell ()Da@r)n 4)rd)n! #. miecie nie wolno jeUdzi8 zbyt szybko!%
7ormy strony biernej czasownika uywamy najczciej gdy:
pierwszoplanow' rol w zdaniu odgrywa obiekt podlegaj'cy dzia-aniu #nie obiekt dzia-aj'cy% lub gdy chcemy zaakcentowa8
sam' czynno8:
A0/iE PaiE
D)r Laum)i/)r schlie4t um 99 Lhr die 6r
ab!
Lm 99 Lhr 4ird di) ,Cr #<om Hausmeister%
a"()'@l&)n!
Ein ")rC@m/)r Di'@/)r schriebt dieses 1uch!
Di)) 8u'@ 4urd) <on einem ber6hmten
"ichter ()'@r)i")n!
w stronie czynnej podmiot nie jest bliej okrelony, np! gdy podmiotem jest zaimek man! 7unkcj tego zaimka spe-nia w
stronie biernej es! Haimek es zanika, jeli na pierwszym miejscu znajduje si inna cz8 zdania:
A0/iE PaiE
Man baut hier <iel! E wird hier <iel gebaut!
Hier baut man <iel! Hier wird <iel gebaut
Man sang dort <iele (ieder! E wurden dort <iele (ieder gesungen!
"ort sang man <iele (ieder! "ort wurden <iele (ieder gesungen!
Zamiana /r&n. '+.nn)1 na "i)rnH
&rzy zamianie strony czynnej na biern' dope-nienie w bierniku staje si podmiotem w stronie biernej! &odmioty #ze strony czynnej%
oznaczaj'ce osoby, instytucje oraz tzw! si-y przyrody staj' si z regu-y dope-nieniem z przyimkiem von #rzadziej zd!r"#%, okrelaj'ce
natomiast rzeczy, przyczyny, rodki lub tzw! porednikw = dope-nieniami z przyimkiem d!r"#!
A0/iE PaiE
Pr?)n )ch Dra() ihn! +r 4ird <on mir ()Dra(/!
Im-)rD)0/ )ch Dra(/) ihn! +r 4urd) <on mir ()Dra(/!
P)rD)0/ )ch @a") ihn ()Dra(/! +r i/ <on mir ()Dra(/ 4&rd)n!
PluF$ )ch @a//) ihn ()Dra(/! +r 4ar <on mir ()Dra(/ 4&rd)n!
S/r&na "i)rna + '+a&4ni0ami m&daln.mi
Bzasowniki modalne nie maja /orm strony biernej, lecz towarzysz' tylko czasownikom podstawowym, wystpuj'cym w /ormie
bezokolicznikw strony biernej! 1ezokolicznik ) strony biernej sk-ada si z &artizip )) oraz czasownika posi-kowego werden!
InDini/iE I PaiE M Par/i+i- II N 4)rd)n
A0/iE PaiE
Pr?)n )ch mu den &ro/essor
")Dra()n!
"er &ro/essor mu <on mir
")Dra(/ 4)rd)n!
Im-)rD)0/ )ch mu/) den &ro/essor
")Dra()n!
"er &ro/essor mu/) <on mir
")Dra(/ 4)rd)n!
P)rD)0/ )ch @a") den &ro/essor
")Dra()n mC)n!
"er &ro/essor @a/ <on mir
")Dra(/ 4)rd)n mC)n!
Bzas przysz-y tworzy stron biern' w nastpuj'cy sposb:
A0/iE PaiE
Fu/ur I +r 4ird mich ")Dra()n! )ch 4)rd) <on ihm ")Dra(/
4)rd)n!
Fu/ur II +r 4ird mich ")Dra(/
@a")n
)ch 4)rd) <on ihm ")Dra(/
4&rd)n )in!
S/r&na "i)rna &0r)2la1H'a /an
7orma okrelaj'ca stan, tzw! Hustandspassi< sk-ada si z czasownika sein w czasie teraUniejszym lub przesz-ym )mper/ekt oraz
imies-owu )) odmienianego czasownika i wyraa stan, rezultat pewnego dzia-ania! en rodzaj strony biernej rni si /ormalnie od
czasw przesz-ych &er/ekt lub &lusXuamper/ekt teje strony biernej brakiem wyrazu worden!
Zu/and-aiE M )in N Par/i+i- II
o "ie 16cher ind aDD()ma'@/! #5si'ki s' otwarte!%
o "as 7enster 4ar ()'@l&)n! #,kno by-o zamknite!%
&orwnanie obu rodzajw strony biernej:
;&r(an(-aiE Zu/and-aiE
"ie [bung 4ird ()'@ri)")n! #\wiczenie
jest pisane!%
"ie [bung i/ schon ()'@ri)")n!
#\wiczenie jest ju napisane!%
"ie .arenhFuser 4)rd)n um 9@ Lhr
()'@l&)n! #"omy towarowe s' zamykane
o godz! 9@!%
"ie .arenhFuser ind sonntags
()'@l&)n! #"omy towarowe s' w
niedziel zamknite!%
,RY8 ROZKAZUJ:CY
ryb rozkazuj'cy #)mperati<% wyraa rozkaz, wezwanie lub prob skierowan' do drugiej osoby liczby pojedynczej i mnogiej oraz do
pierwszej i trzeciej osoby liczby mnogiej, np!:
o 5ommY #&rzyjdUY%
o 5ommtY #&rzyjdUcieY%
o 5ommen wirY #&rzyjdUmyY%
o 5ommen $ieY #&rosz przyj8Y%
7orm trybu rozkazuj'cego dla 9 osoby liczby pojedynczej otrzymujemy #przewanie% po odrzuceniu zaimka osobowego oraz
ko0cwki </ od /ormy 9 osoby czasu teraUniejszego! ylko przy czasownikach, ktrych temat ko0czy si na </= <d= <i( oraz grupy
sp-g-oskowe, w ktrych ostatni' g-osk' jest m lub n, musi wyst'pi8 <), np!:
o du /ragst = Dra(O #zapytajY%
o du gehst = ()@O #idUY%
o du /reust dich = Dr)u di'@O #ciesz siY%
o du ru/st an = ruD anO #zatele/onujY%
o du wartest = 4ar/)O #czekajY%
o du antwortest = an/4&r/)O #odpowiedzY%
Bzasowniki mocne tworz' tryb rozkazuj'cy dla 9 osoby liczby pojedynczej bez przeg-osu! Bzasowniki posi-kowe natomiast tworz'
)mperati< odrbnie, np!:
o du /Fhrst = Da@rO #jedUY%
o du schlF/st = '@laDO #pijY%
o S)i stillY #1'dU cichoY%
o La" keine ?ngstY #2ie bj siY%
o W)rd#)% meine 7rauY = #Hosta0 moj' on'Y%
7ormy trybu rozkazuj'cego dla 9 osoby liczby mnogiej pokrywaj' si, po odrzuceniu zaimka osobowego, z odmian' w trybie
oznajmuj'cym, np!:
o ihr /ragt = Dra(/O #pytajcieY%
o ihr ru/t an = ruD/ anO #zatele/onujcieY%
o ihr wascht euch = 4a'@/ )u'@O #myjcie siY%
7ormy trybu rozkazuj'cego dla : osoby liczby mnogiej #/ormy grzecznociowej% tworzy si przez przestawienie zaimka osobowego
oraz /ormy czasownika w czasie teraUniejszym, np!:
o $ie /ragen = /regen $ieY #2iech &anC&ani zapytaY%
o 3ehen $ie in die $tadtY #&rosz pj8 do miastaY%
o $eien $ie p6nktlichY #&rosz by8 punktualnymY%
,RY8 PRZYPUSZCZAJ:CY
ryb przypuszczaj'cy #5onjunkti<% uUywany jest w jzyku niemieckim znacznie czciej ni w jzyku polskim! .yrnia si dwa
rodzaje trybu przypuszczaj'cego:
5onjunkti< ) = stosowany g-wnie w mowie zalenej = w sk-ad ktrego wchodz':
5onjunkti< &rFsens #ich /rage, du /ragest, er /rage, !!!%
5onjunkti< &er/ekt #ich habe ge/ragt, du habest ge/ragt, er habe ge/ragt, !!!%
5onjunkti< 7utur #ich werde kommen, du werdest kommen, er werde kommen, !!!%
5onjunkti< )) = stosowany do wyraenia yczenia, przypuszczenia, proby, rozkazu, moliwoci = sk-ada si z:
5onjunkti< )mper/ekt #ich machte, du machtest, er machte, !!!I ich wFre, !!!%
5onjunkti< &lusXuamper/ekt #ich hFtte gemacht, du hFttest gemacht, !!!I ich wFre gekommen, !!!%
K&n1un0/iE II
$worzenie oraz zastosowanie %on#unkti& Imperfekt
7orma 5onjunkti< )mper/ekt dla czasownikw s-abych jest identyczna z /orm' czasu )mper/ekt trybu oznajmuj'cego, np!: i"# ma"#te
znaczy zarwno J#z%robi-emJ jak te Jzrobi-bymJ! 7orm dla czasownikw mocnych tworzymy bior'c za podstaw czasownik w
pierwszej osobie czasu )mper/ekt trybu oznajmuj'cego oraz dodajemy ko0cwki osoboweI samog-oski a, o, ! ulegaj' przeg-osowi!
5onjunktiw ma w N i : osobie l!p! zawsze ko0cwk e:
o ich (in() = poszed-bym
o ich DC@r) = pojecha-bym
o ier 0?m) = on poszed-by
o er 4?r) = on by-by
o wir DlB()n = polecielibymy
o wir 0Bnn/)n = moglibymy
.zr odmiany czasownikw w 5onjunkti< )mper/ekt:
Dra()n ()")n @a")n )in mB()n "rin()n
ich /ragte gFbe hFtte wFre mGchte brFchte
du /ragtest gFbest hFttest wFrest mGchtest brFchtest
erCsieCes /ragte gFbe hFtte wFre mGchte brFchte
wir /ragten gFben hFtten wFren mGchten brFchten
ihr /ragtet gFbet hFttet wFret mGchtet brFchtet
sieC$ie /ragten gFben hFtten wFren mGchten brFchten
7orma 5onjunkti< )mper/ekt jest stosowana:
w zdaniach wyraaj'cych przypuszczenie, zdziwienie, np!:
o "u bist hier> )ch dachte, du 4?r)/ im Lrlaub! #y jeste tutaj> *yla-em, e jeste na urlopie!%
o )hr habt keine Heit /6r uns> )ch war sicher, ihr @?//)/ Heit /6r uns! #.y nie macie czasu dla nas> 1y-em pewien, e
macie czas dla nas!%
w zdaniach g-wnych wyraaj'cych yczenie, ktrego spe-nienie jest moliwe, np!:
o )ch (in() gern spazieren! #Bhtnie poszed-bym na spacer!%
o .enn er d&'@*nur heute 0?m)Y #3dyby #eby% on dzisiaj przyszed-Y%
w /ormach grzecznociowych #g-wnie z czasownikami modalnymi%, np!:
o KBnn/)/ du mir das 1uch leihen> #Bzy mg-by mi poyczy8 ksi'k>%
o W?r)n $ie so /reundlich> #Bzy by-by pan tak uprzejmy>%
w zdaniach warunkowych, w ktrych spe-nienie warunku jest moliwe, np!:
o .enn ich im nFchsten *onat Lrlaub ")0?m), DC@r) ich ins ?usland! #3dybym w przysz-ym miesi'cu otrzyma-
urlop, pojecha-bym za granic!%
o .enn es heute nicht r)(n)/), "l)i") ich nicht zu Hause! #3dyby dzi nie pada- deszcz, nie pozosta-bym w domu!%
w zdaniach porwnawczych nierzeczywistych, np!:
o $ie sieht so aus, al &" #als wenn% sie krank 4?r)! #,na wygl'da tek, jak gdyby by-a chora!%
o +r spricht +nglisch, al 4?r) er +nglFnder! #,n mwi po angielsku, jak gdyby by- ?nglikiem!%
w zdaniach skutkowych, np!:
o "ieser "eutsche spricht +u schnell, al da ich ihn E)r/)@)n 0Bnn/)! #en 2iemiec mwi za szybko, ebym
mg- go zrozumie8!%
$worzenie oraz zastosowanie %on#unkti& P!us'uamperfekt
7orma 5onjunkti< &lusXuamper/ekt rni si od czasu zaprzesz-ego trybu oznajmuj'cego tym, e czasowniki posi-kowe #aben lub
sein s' uyte w 5onjunkti< )mper/ekt!
.zr odmiany:
ich hFtte gelernt wFre ge/ahren
du hFttest gelernt wFrest ge/ahren
erCsieCes hFtte gelernt wFre ge/ahren
wir hFtten gelernt wFren ge/ahren
ihr hFttet gelernt wFret ge/ahren
sieC$ie hFtten gelernt wFren ge/ahren
5onjunkti< &lusXuamper/ekt odnosi si generalnie do przesz-oci! Aest uywany:
dla wyraenia yczenia niemoliwego do spe-nienia, np!:
o .enn ich <or der &r6/ung d&'@ mehr ()l)rn/ @?//)Y #3dybym si #by-% wicej uczy- przed egzaminemY%
o W?r)n wir damals d&'@ nach Hause ()Da@r)nY #3dybymy wwczas pojechali do domuY%
dla wyraenia pytania z odcieniem niedowierzania, np!:
o +r @?//) wirklich solche 7ehler ()ma'@/> #Bzyby rzeczywicie pope-ni- takie b-dy>%
o $ie 4?r) wirklich nach .ien ()Da@r)n> #Bzyby rzeczywicie pojecha-a do .iednia>%
w zdaniach warunkowych nierzeczywistych, np!:
o .enn wir damals meht Heit ()@a"/ @?//)n, 4?r)n wir zu euch ()0&mm)n! #3dybymy wwczas mieli wicej
czasu, przyszlibymy do was!%
w zdaniach porwnawczych nierzeczywistych, np!:
o "er *ann a4 so schnell, al &" er seit agen nicht ()())n @?//)! #en mczyzna jad- tak szybko, jak gdyby od
wielu dni nic nie jad-!%
w zdaniach z przys-wkami .ast lub beina#e #prawie, Jo ma-y w-osJ%, np!:
o 7astC1einahe 4?r) es zu einem /rontalen Husammensto4 ()0&mm)n! #&rawie dosz-oby do czo-owego zderzenia!%
w zdaniach z czasownikami modalnymi m0ssen, sollen, d0r.en wyraaj'cymi zalecenieC'danie nierzeczywiste, np!:
o "u @?//)/ dich anders E)r@al/)n &ll)n! #&owiniene by- inaczej si zachowa8!%
o $ie @?//)n bei Rot $tehen "l)i")n mC)n*&ll)n! #&owinien by- pan zatrzyma8 si przed czerwonym wiat-em!%
,RY8 WARUNKOWY
ryb warunkowy #5onditional% jest opisow' /orm' trybu przypuszczaj'cego 5onjunkti< ))! 5onditional ) ma takie samo znaczenie jak
5onjunkti< )mper/ekt i jest obecnie czsto uywany, gdy jest /orm' -atwiejsz' i bardziej rni'c' si od trybu oznajmuj'cego ni
5onjunkti< )mper/ekt!
K&n1un0/iE Im-)rD)0/ K&ndi/i&nal I
ich arbeitete Z ich w6rde arbeiten
er studierte Z er w6rde studieren
wir kFmen Z wir w6rden kommen
5onditional ) jest /orm' zastpcz' dla 5onjunkti< )mper/ekt i ska-ada si z czasownika posi-kowego werden w 5onjunkti< )mper/ekt #w0rde% oraz
bezokolicznika pierwszej strony czynnej danego czasownika!
K&ndi/i&nal I M 4Crd) N InDini/iE I A0/iE
.zr odmiany:
ich w6rde /ragen
du w6rdest /ragen
erCsieCes w6rde /ragen
wir w6rden /ragen
ihr w6rdet /ragen
sieC$ie w6rden /ragen
5onditional )) jest /orm' zastpcz' dla 5onjunkti< &lusXuamper/ekt i jest uywany bardzo rzadko!
K&ndi/i&nal II M 4Crd) N InDini/iE II A0/iE
ich w6rde ge/ragt haben ich w6rde gekommen sein
du w6rdest ge/ragt haben itd! du w6rdest gekommen sein itd!
Zdania 4arun0&4)
Hdania warunkowe s' zdaniami pobocznymi i odpowiadaj' na pytanie !nter wel"#er 8)ding!ng? #pod jakim warunkiem! Hdania
warunkowe dziel' si na:
rzeczywiste = stosuje si w nich tryb oznajmuj'cy, np!:
o W)nn du zu mir 0&mm/, )r0l?r) ich dir die ?u/gabe! #Aeli do mnie przyjdziesz, objani ci to zadanie!%
o W)nn das .etter schGn i/, ()@)n wir in den &ark! #Aeli bdzie -adna pogoda, pjdziemy do parku!%
*oliwe do spe-nienia = czasownik wystpuje w 5onjunkti< )mper/ekt lub w 5onditional ), np!:
o W)nn ich gen6gend 3eld @?//), 4Crd) ich mir ein ?uto 0auD)n! #3dybym mia- wystarczaj'c' ilo8 pienidzy,
kupi-bym sobie samochd!%
o K?m)n wir nach 1erlin, so 0Bnn/)n wir unsere 1ekannten ")u'@)n! #3dybymy przyjechali do 1erlina,
moglibymy odwiedzi8 naszych znajomych!%
nierzeczywiste = czynno8 orzeczenia odnosi si do przesz-ociI warunek jest nimoliwy do spe-nienia! Harwno w zdaniu
g-wnym jak i pobocznym wystpuje 5onjunkti< &lusXuamper/ekt, np!:
o W)nn ich damals Heit ()@a"/ @?//), 4?r) ich zu dir ()0&mm)n! #3dybym wwczas mia- czas, przyszed-bym do
ciebie!%
o W)nn er <or der &r6/ung nicht krank ()4))n 4?r), @?//) er mehr l)rn)n 0Bnn)n! #3dyby nie by- chory przed
egzaminem, mg-by si wicej uczy8!%
KONJUNK,I; I
5onjunkti< ) nie maj'cy odpowiednika w jzyku polskim, jest uywany g-wnie w mowie zalenej! &onadto uywa si go:
w has-ach, yczeniach moliwych do spe-nienia, np!:
o +s l)") der 7riedenY #2iech yje pokjY%
o S)i)n $ie bitte so /reundlichY #2iech pan bdzie tak uprzejmyY%
w przepisach kucharskich, receptach, instrukcjach obs-ugi, zadaniach matematycznych #na pocz'tku zdania wystpuje
zazwyczaj man%, np!:
o *an n)@m) diese ?rznei zweimal tFglich ein! #o lekarstwo naley zaywa8 dwa razy dziennie!%
o 3egeben )i das spitzwinklige "reieck ?1B! #"any jest trjk't ostrok'tny ?1B!%
w zdaniach porwnawczych nierzeczywistych, np!:
o "er ?uslFnder spricht so, als ob er ein 1erliner )i! #,bcokrajowiec mwi tak, jak gdyby by- mieszka0cem 1erlina!%
,4&r+)ni) K&n1un0/iE Pr?)n
Bzas teraUniejszy trybu przypuszczaj'cego tworzy si poprzez dodanie ko0cwek do tematu bezokolicznika! Bech'
charakterystyczn' tej /ormy jest jej regularno8, nie wystpuje zmiana samog-osek rdzennych w liczbie pojedynczej!
ma'@)n ()")n 0Bnn)n @a")n )in 4)rd)n
ich mache gebe kGnne habe sei werde
du machest gebest kGnnest habest sei#e%st werdest
erCsieCes mache gebe kGnne habe sei werde
wir machen geben kGnnen haben seien werden
ihr machet gebet kGnnet habet seiet werdet
sieC$ie machen geben kGnnen haben seien werden
7ormy 5onjunkti< &er/ekt brzmi':
ich habe ge/ragt sei ge/ahren
du habest ge/ragt sei#e%st ge/ahren
erCsieCes habe ge/ragt sei ge/ahren
wir haben ge/ragt seien ge/ahren
ihr habet ge/ragt seiet ge/ahren
sieC$ie haben ge/ragt seien ge/ahren
5onjunkti< 7utur brzmi:
ich werde kommen
du werdest kommen
erCsieCes werde kommen
wir werden kommen
ihr werdet kommen
sieC$ie werden kommen
&owysze wzory odmiany czasownikw w 5onjunkti< ) s' czysto teoretyczne, gdy w praktycznym uyciu s' one zastpowane
/ormami JzapoyczonymiJ z 5onjunkti< )) #)mper/ekt lub 5onditional ) oraz &lusXuamper/ekt%! ,to jak w praktycznym uyciu wygl'daj'
/ormy czasownikw w powyszej tabeli #5onjunkti< &rFsens%:
ma'@)n ()")n 0Bnn)n @a")n )in 4)rd)n
ich
machteC
w6rde machen
gFbe 0Bnn) hFtte )i w6rde
du
machtestC
w6rdest machen
gFb#e%st kGnntest hFttest
sei#e%stC
wFr#e%st
w6rdest
erCsieCes ma'@) ()") 0Bnn) @a") )i 4)rd)
wir
machtenC
w6rden machen
gFben kGnnten hFtten seien w6rden
ihr
machtetC
w6rdet machen
gFb#e%t kGnntet hFttet
seietC
wFr#e%t
w6rdet
sieC$ie
machtenC
w6rden machen
gFben kGnnten hFtten seien w6rden
SZYK WYRAZW W ZDANIU POJEDYNCZYM
. zdaniu oznajmuj'cym czasownik #w /ormie osobowej% wystpuje zawsze na drugim miejscu, niezalenie od tego, jaka cz8
zdania go poprzedza! &odmiot moe wystpowa8 na pierwszym miejscu, to znaczy bezporednio przed orzeczeniem = wtedy mamy
do czynienia z szykiem prostym:
o Wir @a")n tFglich zwei Korlesungen!
lub bezporednio po czasowniku = wtedy wystpuje szyk przestawny:
o Fglich @a")n 4ir zwei Korlesungen!
o Hwei Korlesungen @a")n 4ir tFglich!
W +.0u -r+)/a4n.m /a4iam. na -i)r4+.m mi)1'u /A '+A2I +dania #+ 4.1H/0i)m -&dmi&/u i &r+)'+)nia%= 0/5rH '@') iA
+'+)(5lni) +aa0')n/&4aI$
SZYK WYRAZW W ZDANIU Z7O9ONYM WSP7RZPDNIE
Hdanie z-oone wsp-rzdnie moe wystpowa8 jako zdanie:
bezspjnikowe
o "ie $onne scheint, es ist warm!
ze spjnikami, po ktrych wystpuje szyk prosty:
o und #i, a% = +r war krank und seine *utter musste den ?rzt holen!
o a")r #ale% = )ch gehe zu 7u4, a")r mein Kater /Fhrt mit dem a]i!
o d)nn #bo, poniewa% = .ir m6ssen schon nach Hause gehen, d)nn es ist schon spFt geworden!
o &d)r #albo% = Heute arbeite ich zu Hause &d)r ich gehe ins 5ino!
o &nd)rn #lecz% = +r lernt heute nicht, &nd)rn er geht spazieren!
ze spjnikami wymagajcymi szyku przestawnego:
o dann #potem, nastpnie% = Huerst schreibe ich einen 1rie/, dann gehe ich zur &ost!
o d)@al"*darum*d)4)()n #dlatego% = )ch bin m6de, d)@al" gehe ich /r6her schla/en!
o &n/ #w przeciwnym razie% = $ie m6ssen sich beeilen, &n/ kommen $ie zu spFt!
o /r&/+d)m #mimo to% = +r <erdient wenig 3eld, /r&/+d)m ist er zu/rieden!
o auK)rd)m #oprcz tego% = $ie <erdient <iel, auK)rd)m ist sie sparsam!
ZDANIA PY,AJ:CE
. jzyku niemieckim wystpuj' trzy rodzaje tworzenia zda0 pytaj'cych:
poprzez przestawienie czasownika w /ormie osobowej na pierwszym miejscu w zdaniu
za pomoc' zaimka pytaj'cego
za pomoc' zaimka pytaj'cego w po-'czeniu z przyimkiem
. zdaniach pytaj'cych, w ktrych czasownik wystpuje na pierwszym miejscu pytamy o rozstrzygnicie #odpowiedzi: 1a, )ein,
2o"#%:
o G)@/ du heute in die Korlesung> = Ja, ich gehe!!!
o 8l)i")n $ie jetzt zu Hause> = N)in, ich m6ss ins 3eschF/t gehen!
o War/ du noch ni'@/ im 3ebirge> = D&'@, ich war schon zweimal dort!
Hdania pytaj'ce zaczynaj'ce si od zaimka pytaj'cego s' najczstsz' /orm' pyta0 w jzyku niemieckim! 7orm t stosujemy, jeli
chcemy zapyta8 o uzupe-nienie:
o Wann besuchst du mich>
o W)m hil/t der (ehrer>
o W&@in /ahren $ie in diesem $ommer>
o Wa interessiert $ie besonders>
o W))n 1uch liegt au/ dem isch>
Aeli chcemy zapyta8 o osoby, z wyj'tkiem pyta0 wer?, wem?, wen?, uywamy zaimka pytaj'cego z przyimkiem #przyimek
wystpuje na pierwszym miejscu, a zaimek pytaj'cy tu za nim%:
o 8)i 4)m wohnst du>
o Q")r 4)n sprechen $ie jetzt>
o Na'@ 4)m /ragt der (ehrer>
o An 4)n denkst du>
o Mi/ 4)l'@)m Di'@/)r beschF/tigst du dich jetzt>
Aeeli pytamy o rzeczy #nazywaj'c oglnie%, wwczas przyimek #najczciej zaleny od czasownika% jest poprzedzony zaimkiem wo
(3r), przy czym oba wyrazy s' pisane -'cznie:
o W&na'@ /ragt ihr mich>
o W&E&n erzFhlt der ?uslFnder>
o W&DCr interessieren $ie sich>
o W&rC")r spricht der (ehrer>
o W&ran denkst du jetzt>
2a powysze pytania odpowiadamy #przyk-adowo%:
o .ir /ragen dich na'@ )in)m 8u'@*dana'@!
o "er ?uslFnder erzFhlt E&n )in)n R)i)n*daE&n!
o ich denke jetzt an di) PrCDun(*daran!
ZDANIA Z ZAPRZECZENIEM
Hdanie w jzyku niemieckim moe by8 zaprzeczone przez )ein, ni"#t lub kein, keine!
Haprzeczenie N)in jest wyrazem samodzielnym i moe zast'pi8 ca-e zdanie przecz'ce, np!:
o (ernst du jetzt> = N)in!
N)in wystpuje najczciej przed zdaniem przecz'cym, ktrego myl wyraa, np!:
o (ernst du> = N)in ich lerne ni'@/!
Ni'@/ zaprzecza:
czasownik, po ktrym wystpuje:
o .ir kommen ni'@/!
ca-e zdanie #wystpuje na ko0cu zdania lub bezporednio przed drug' czci' orzeczenia%:
o +r kommt auch noch ni'@/!
o )ch kann dich heute ni'@/ besuchen!
przys-wki, przymiotniki, wyraenia rzeczownikowe, lub same rzeczowniki #wystpuje przed wyrazem zaprzeczanym%:
o "as Haus ist ni'@/ neu!
o .ir gehen ni'@/ ins 5ino!
Haimka 0)in= 0)in) uywa si dla zaprzeczenia rzeczownika #jest to /orma przecz'ca rodzajnika nieokrelnego ein, eine%:
o = "ort steht )in $chrank! = "ort steht 0)in $chrank!
o = )ch habe )in)n neuen .agen! = )ch habe 0)in)n neuen .agen!
Haimek nieokrelony kein odmienia si w liczbie pojedynczej tak, jak rodzajnik nieokrelony, a w liczbie mnogiej, tak jak rodzajnik
okrelony:
Sin(ular Plural
N kein $chrank keine $chrFnke
G keines $chrank keiner $chrFnke
D keinem $chrank keinen $chrFnke
A keinen $chrank keine $chrFnke
ZDANIA PO8OCZNE
Hdanie poboczne jest czci' zdania podrzdnie z-oonego! *oe ono wystpowa8 przed zdaniem g-wnym, pomidzy jego
cz-onami lub po nim! Bech' charakterystyczn' zda0 pobocznych jest szyk wyrazw: bezporednio po spjniku wystpuje podmiot #w
wikszoci wypadkw%, a orzeczenie znajduje si na ko0cu zdania! Aeli orzeczenie sk-ada si z kilku wyrazw, na ko0cu zdania
wystpuje jego odmienna cz8!
o +r sagt, dass )r heute keine Heit @a/! #,n mwi, e dzisiaj nie ma czasu!%
o .enn ) heute r)(n)/, bleibe ich zu Hause! #Aeli dzisiaj bdzie pada- deszcz, pozostan w domu!%
o "er &ro/essor, d)r S@ Aahre alt i/, hFlt interessante Korlesungen! #&ro/esor, ktry ma S@ lat, prowadzi ciekawe wyk-ady!%
ZDANIE DOPE7NIENIOWE I ZDANIE PY,AJ:CE ZALE9NE
Hdanie dope-nieniowe jest zdaniem pobocznym zastpuj'cym dope-nienie zdania g-wnego! ,dpowiada na pytania wszystkich
przypadkw oprcz mianownika!
Hdania dope-nieniowe zaczynaj' si najczciej od spjnika da #e% = przy treci oznajmuj'cej = oraz &" #czy%, 4ann #kiedy%,
4arum #dlaczego%, 4&@in #dok'd%, 4& #gdzie% idt! = w zdaniach pytaj'cych zalenych!
o "er (ehrer sagt, da dieses 1uch sehr gut i/!
o .oher wei4t du, da der Hug gleich a"D?@r/> #$k'd wiesz, e poci'g zaraz odjedzie>%
o )ch mGchte, da du mich ")u'@/! #Bhcia-bym, eby mnie odwiedzi-!%
o +r /regt mich, &" ich heute ?bend Heit @a")! #,n pyta mnie, czy mam dzisiaj wieczorem czas!%
o $agen $ie mir bitte, 4ann $ie nach 1erlin Da@r)n 4&ll)n! #&rosz mi powiedzie8, kiedy &an chce wyjecha8 do 1erlina!%
o "er $ch6ler erklFrt, 4arum er nicht zum Lnterricht ()0&mm)n i/! #Lcze0 wyjania, dlaczego nie przyszed- na lekcj!%
ZDANIE OKOLICZNIKOWE PRZYCZYNY
Hdania okolicznikowe przyczyny zaczynaj' si od spjnikw 4)il lub da #poniewa% i odpowiadaj' na pytania: war!m?, wes#alb?,
a!s wel"#em 4r!nd? #z jakiego powodu>%! $' zdaniami pobocznymi! Hdania zaczynaj'ce si od da wystpuj' przewanie przed
zdaniem g-wnym!
o )ch muss zum ?rzt gehen, 4)il ich krank "in! #*usz i8 do lekarza, poniewa jestem chory!%
o Da ich krank "in, mu ich zum ?rzt gehen! #&oniewa jestem chory, musz i8 do lekarza!%
o .ir /reuen uns, 4)il wir ein schGnes 3eschenk ")0&mm)n @a")n! #Bieszymy si, poniewa otrzymalimy pikny prezent!%
Hdaniami przyczynowymi s' rwnie zdania z d)nn #bo, poniewa%, lecz wystpuje w nich szyk prosty!
o )ch spreche schon gut "eutsch, denn ich habe /lei4ig gelernt! #*wi ju dobrze po niemiecku, poniewa uczy-em si
pilnie!%
ZDANIE WARUNKOWE
Hdanie warunkowe jest zdaniem pobocznym, odpowiadaj'cym na pytania !nter wel"#er 8)ding!ng? #pod jakim warunkiem>%, in
wel"#em 5all? #w jakim przypadku>%, wann? #kiedy%! Aest ono wprowadzane poprzez spjnik 4)nn lub bezporednio #wwczas
zdanie zaczyna si od czasownika%, np:
o W)nn ich krank "in, gehe ich zum ?rzt! #Aeli jestem chory, id do lekarza!%
o La/ er sich )r0?l/)/, #so% bleibt er zu Hause!%
o .as machst du, 4)nn du etwas nicht E)r/)@/> #Bo robisz, jeli czego nie rozumiesz>%
Hdanie warunkowe moe by8 rwnie wprowadzane spjnikiem Dall #w przypadku gdyby%, lub za pomoc' czasownika &ll)n w
trybie przypuszczaj'cym, ktry wystpuje na pocz'tku zdania, np!:
o Fall es regnet, 0&mm) ich nicht! #. przypadku gdyby pada- deszcz, nie przyjd!%
o S&ll/)/ du keine Heit @a")n, musst du nicht kommen! #. przypadku gdyby nie mia- czasu, nie musisz przychodzi8!%
ZDANIE OKOLICZNIKOWE CZASU
Hdania okolicznikowe czasu s' zdaniami pobocznymi #orzeczenie na ko0cu zdania%, ktre zastpuj' okolicznik czasu w zdaniu
g-wnym i odpowiadaj' na pytania: wann? #kiedy>%, seit wann? #od kiedy>%, bis wann? #do kiedy>%, wi lange? #jak d-ugo>%! Hdania
czasowe s' wprowadzane za pomoc' nastpuj'cych spjnikw, zalenie od relacji czasowej zdania g-wnego w stosunku do zdania
podrzdnego:
al= 4)nn #gdy, kiedy, ilekro8%
4?@r)nd #podczas gdy%
")E&r*)@) #zanim%
)i/d)m*)i/ #odk'd, od czasu gdy%
na'@d)m #skoro, po tym jak%
"i #a, dopuki nie%
&"ald #skoro tylko%
&lan() #jak d-ugo%
&&D/ #jak czsto, ilekro8%
Zdania '+a&4) +) -51ni0ami a!s &ra+ wenn
$pjniki als oraz wenn maj' w t-umaczeniu prawie takie samo znaczenie, jednak s' uywane w rnych sytuacjach! $pjnika als
uywa si wy-'cznie dla czynnoci jednorazowych w przesz-ociI w pozosta-ych wypadkach, tzn! dla powtarzaj'cych si czynnoci w
przesz-oci, dla teraUniejszoci oraz przysz-oci stosujemy wenn, np!:
o W)nn ich ins $tadion ()@), regnet es immer! #3dy chodz na stadion, zawsze pada deszcz!%
o )mmer 4)nn wir in "resden 4ar)n, lernten wir interessante *enschen kennen! #Hawsze kiedy bylimy w "reUnie,
poznawalimy ciekawych ludzi!%
o Al wir im letzten Aahr in "resden 4ar)n, lernten wir einige interessante *enschen kennen! #1d'c w zesz-ym roku w
"reUnie, poznalimy kilkoro ciekawych ludzi!%
Zdania '+a&4) +) -51ni0amiR whren, be&or, seitem, bis, soba!, so!ange, sooft
Hdania czasowe z w-#rend wyraaj' dwie czynnoci rwnoczesne, wystpuj'ce w tym samym czasie, np!:
o W?@r)nd ich an die $ee Da@r), macht er eine Reise ins 3ebirge!
o W?@r)nd sie im Hug aK)n, lassen sie Heitungen!
Hdania czasowe ze spjnikiem bevor (e#e) wyraaj' czynno8 pUniejsz' w stosunku do zdania g-wnego, np!:
o 8)E&r man in den Hug )in/)i(/, kau/t man eine 7ahrkarte!
o E@) er nach ^sterreich 0am, lernte er /lei4ig "eutsch!
Hdania czasowe ze spjnikiem seitdem (seit) wyraaj' przewanie czynnoci rwnoczesne, wystpuj'ce w tym samym
czasie, np!:
o S)i/d)m wir au/ dem (ande4&@n)n, sind wir ges6nder!
o S)i/d)m ich dich 0)nn), gehe ich gern tanzen!
. zdaniach z seitdem czynnoci w zdaniach g-wnych i podrzdnych mog' rwnie wystpowa8 w rnych czasach, np!:
o S)i/d)m er in 1erlin /udi)r/, hat er schon <iele *useen besichtigt!
o S)i/d)m ich das $tudium "))nd)/ @a"), arbeite ich als (ehrer!
. zdaniach czasowych z bis, sobald, solange i soo.t czasy w zdaniach g-wnych i pobocznych mog' by8 zarwno takie
same, jak i zrnicowane, w zalenoci od treci, ktre chcemy wyrazi8, np!:
o )ch warte, "i du 0&mm/!
o S&"ald ich sie )@), inD&rmi)r) ich sie dar6ber!
o S&lan() ich l)"), dar/ sie mein Haus nicht betreten!
o S&&D/ ich auch 0&mm), er ist nie zu Hause!
ZDANIE CZASOWE Z ()*+,E-
Hdania okolicznikowe czasu z na"#dem s' zdaniami pobocznymi, w ktrych wystpuje nastpstwo czasw, tzn! jeeli zdanie
podrzdne uyte jest w czasie przesz-ym &er/ekt, to w zdaniu g-wnym wystpuje &rFsens lub #rzedziej% 7utur ), np!:
o Na'@d)m ich die 7ahrkarte ()0auD/ @a")= ()@) ich zum Hug!
o +r ")(inn/ zu arbeiten, na'@d)m er sein $tudium "))nd)/ @a/!
Aeli zdanie okolicznikowe czasu z na"#dem wyraa dwie czynnoci, z ktrych obie s' w czasie przesz-ym, wwczas czynno8
wczeniejsza #zdanie z na"#dem% musi by8 wyraona w czasie zaprzesz-ym &lusXuamper/ekt, a zdanie g-wne w czasie przesz-ym
)mper/ekt lub #rzadziej% w &er/ekt, np!:
o Na'@d)m ich in 1erlin an()0&mm)n 4ar= (in( ich so/ort ins Hotel!
o "ie Aournalisten -ra'@)n mit den ?rbeiten, na'@d)m sie den 1etrieb ")i'@/i(/ @a//)n!
C+.nn&2I 4'+)2ni)1+a C+.nn&2I -5Sni)1+a
&er/ekt &rFsens #lub 7utur )%
&lusXuamper/ekt )mper/ekt #lub &er/ekt%
R)0'1a '+a&4ni0a
an
Fndern an " = zmienia8 w czym
sich anpassen an ? = dostosowa8 si do
appelieren an ? = zaapelowa8 do
arbeiten an " = pracowa8 nad
sich beteiligen an " = uczestniczy8 w
denken an ? = myle8 o
sich erinnern an ? = przypomina8 sobie co C kogo
erkennen an " = rozpozna8 po
erkranken an " = zachorowa8 na
/ehlen an " = brakowa8 czego
gewinnen an " = zyskiwa8 na
glauben an = wierzy8 w
grenzen an = graniczy8 z
sich halten an ? = trzyma8 si czego
hFngen an " = by8 przywi'zanym do kogo
sich gewGhnen an ? = przyzwyczai8 si do
leiden an " = cierpie8 na
liegen an " = zalee8 na C od
lie/ern an ? = dostarcza8 komu
mangeln an " = brakowa8 czego
sich rFchen an " = zemci8 si na
scheitern an " = rozbija8 si o
schreiben an ? = pisa8 do
sterben an " = umrze8 na
teilnehmen an " = bra8 udzia- w
<orbeigehen an " = przechodzi8 obok
sich wenden an ? = zwraca8 sie do
zwei/eln an " = w'tpi8 w
auD
achten au/ ? = uwaa8 na
ankommen au/ ? = zalee8 od
antworten au/ ? = odpowiada8 na
au/passen au/ ? = uwaa8 na
au/merksam machen au/ ? = zwraca8 uwag na
sich auswirken au/ ? = oddzia-ywa8 na
basieren au/ " = opiera8 si na
beruhen au/ " = opiera8 sie na
sich beschrFnkenCbegrenzen au/ ? = ogranicza8 si do
sich beru/en au/ ? = powo-ywa8 si na
bestehenCbeharren au/ " = obstawa8 przy czym
sich beziehen au/ ? = odnosi8 si do
+indruck machen au/ ? = robi8 wraenie na
sich einstellen au/ ? = nastawi8 si na
sich /reuen au/ ? = cieszy8 si na
hinweisen au/ ? = wskaza8 C zwrci8 uwag na
ho//en au/ ? = mie8 nadziej na
sich konzentrieren au/ ? = koncentrowa8 si na
rechnen au/ ? = liczy8 na
sich <erlassen au/ ? = zda8 si, polega8 na
<erzichten au/ ? = zrezygnowa8 z czego
sich <orbereiten au/ ? = przygotowa8 si do
warten au/ ? = czeka8 na
zur6ck/6hren au/ ? = da8 si czym wyjani8
au
bestehen aus = sk-ada8 si z
sich ergeben aus = wynika8 z
/olgenCresultieren aus = wynika8 z
stammen aus = wywodzi8 si z
werden aus = sta8 si, _wyrosn'8_ z
")i
anru/en bei = zatele/onowa8 do
bleiben bei = pozosta8 przy
hel/en bei = pomaga8 w
herauskommen bei = wyj8, wynika8 z
<orbeikommen bei = wpa8 do kogo
dur'@
di<idieren durch = dzieli8 przez
ersetzen durch = zast'pi8 czym
/lie4en durch = przep-ywa8 przez
teilen durch = dzieli8 przez
DCr
b6rgen /6r = gwarantowa8 co
sich bedanken #bei j=m% /6r = podzikowa8 komu za
danken /6r = dzikowa8 za
sich eignen /6r = nadawa8 si do
sich einsetzen /6r = opowiada8 si za
sich entscheiden /6r = zdecydowa8 sie na
sich #bei j=m% entschuldigen /6r = usprawiedliwia8 si z
powodu
gelten /6r = odnosi8 si do
ha/ten /6r = odpowiada8 C rczy8 za
halten /6r = uwaa8 za
sich interessieren /6r = interesowa8 si czym
kandidieren /6r = kandydowa8 do
kFmp/en /6r = walczy8 o
sein /6r = by8 za
sorgen /6r = zadba8 o co, troszczy8 si
()()n
sein gegen = by8 przeciwko
sich <ersichern gegen = ubezpieczy8 si od
<ersto4en gegen = wykroczy8 przeciw
sich wahren gegen = broni8 si przeciw
in
ankommenCeintre//en in " = przyby8 do
sich auskennen in " = orientowa8 si w
bestehen in " = polega8 na
einladen in ? = zaprasza8 do
einteilen in ? = podzieli8 na
eintreten in ? = wej8 do
geraten in ? = popa8 w
sich irren in " = pomyli8 si w
6bersetzen in ? = przet-umaczy8 na
sich <erlieben in ? = zakocha8 si w
sich <ertie/en in ? = zag-bi8 si w
<erwandeln in ? = przeobrazi8 si w
mi/
sich ab/inden mit = pogodzi8 si z
an/angenCbeginnen mit = zaczyna8 coCod
au/hGren mit = przestawa8, sko0czy8 z
sich beschF/tigenCbe/assen mit = zajmowa8 si czym
rechnen mit = liczy8 si z czym
tele/onieren mit = rozmawia8 przez tele/on z
<ersorgen mit = zaopatrywa8 w
zusammensto4en mit = zderzy8 si z
na'@
anstehen nach = sta8 w kolejce po co
du/ten nach = pachnie8 czym
sich erkundigen nach = dowiadywa8 si o co
/ragen nach = pyta8 o
grei/en nach = siga8 po
riechen nach = pachnie8 czym
ru/en nach = wo-a8 kogo
sich richten nach = kierowa8 si czym
schmecken nach = mie8 smak czego
sich sehnen nach = tskni8 za
streben nach = d'y8 do
suchen nach = poszukiwa8 czego, kogo
C")r
sich Frgern 6ber ? = z-oci8 si z powodu
sich au/regen 6ber ? = denerwowa8 si z powodu
berichten 6ber ? = relacjonowa8 co
sich beklagenCbeschweren 6ber ? = uskara8 si na
denken 6ber ? = s'dzi8 o czym
diskutieren 6ber ? = dyskutowa8 o
entscheiden 6ber ? = decydowa8 o
erzFhlen 6ber ? = opowiada8 o
sich /reuen 6ber ? = cieszy8 si z
herrschen 6ber ? = panowa8 nad
in/ormieren 6ber ? = in/ormowa8 o
klagen 6ber ? = skaryc si na
lachen 6ber ? = smia8 si z
nachdenken 6ber = zastanawia8 si nad
schreiben 6ber ? = pisa8 o
sprechen 6ber ? = rozmawia8 o
sich unterhalten 6ber ? = rozmawia8 o
<er/6gen 6ber ? = dysponowa8 czym
sich wundern 6ber ? = dziwi8 si z powodu
um
sich bem6hen um = stara8 si o
beneiden #j=n% um = zazdroci8 komu czego
sich bewerben um = ubiega8 si o
bitten um = prosi8 o
es geht um = chodzi o
es handelt sich um = chodzi o
kFmp/en um = walczy8 o
sich k6mmernCsorgen um = troszczy8 si o
#sich% streiten um = k-ci8 si o
trauern um = op-akiwa8 kogo, smuci8 si z powodu
un/)r
leiden unter " = cierpie8 z powodu
<erstehen unter = rozumie8 pod czym
E&n
abhFngen <on = zalee8 od
absehen <on = abstrahowa8 od
be/reien <on = uwolni8 od
berichten <onC6ber = relacjonowa8 co
er/ahren <on = dowiedzie8 si o
sich erholen <on = odpocz'8 C wydobrze8 po
erzFhlen <onC6ber = opowiada8 o
halten <on = s'dzi8 o
hGren <on = s-ysze8 o
handeln <on = traktowa8 o czym
pro/itieren <on = skorzysta8 z
sprechen <on = rozmawia8 o
trFumen <on = marzy8, ni8 o
unterscheiden <on = odrnia8 od
6berzeugen <on = przekona8 o
sich <erabschiedenC?bschied nehmen <on = poegna8 si z
<erstehen <on = zna8 si na czym
zeugen <on = wiadczy8 o czym
E&r
?ngst haben <or = ba8 si czego
sich /6rchten <or = ba8 si czego
#sich% sch6tzen <or = chroni8 si przed
warnen <or = ostrzega8 przed
+u
beitragen zu = przyczynia8 si do
berechtigen zu = uprawnia8 do
dienen zu = s-uy8 do
einladen zu = zaprasza8 na
sich entschlie4en zu = zdecydowa8 si na
sich entwickeln zu = rozwin'8 si
/6hren zu = prowadzi8 do
gehGren zu = nalee8 do
gratulieren zu = gratulowa8 z okazji
raten zu = doradza8 komu co
6bergehen zu = przej8 do
<erhel/en zu = dopomc w
werden zu = stawa8 si czym
zwingen zu = zmusza8 do
REAKCJE 8EZPOREDNIE
N&mina/iE
sein = by8
werden = zosta8, stawa8 si
bleiben = pozostawa8
genannt werden = zosta8 nazwanym
G)ni/iE
gedenken = wspomina8
sich bedienen = pos-ugiwa8 si
sich er/reuen = cieszy8 si
bed6r/en = wymaga8
sich enthalten = powstrzymywa8 si
sich entsinnen = przypomina8 sobie
sich r6hmen = chwali8 si
sich schFmen = wstydzi8 si
sich annehmen = podj'8 si czego, zaj'8 si czym
guter (aune sein = by8 w dobrym humorze
Da/iE
ausweichen = wymin'8, ust'pi8
Fhneln = by8 podobnym
bekommen = wyj8 na zdrowie
begegnen = spotka8 kogo
zustimmen = zgadza8 si
beiwohnen = uczestniczy8, by8 obecnym przy czym
/olgen = i8 za kim
sich nFhern = zblia8 si
zuhGren = przys-uchiwa8 si
gehGrenCangehGren = nalee8
A00ua/iE
anru/en = zatele/onowa8
beneiden = zazdroci8
heiraten = polubi8
nennen = nazywa8 kogoCco
stGren = przeszkadza8
unterbrechen ` przerywa8
C+a&4ni0i m&'n) i ni)r)(ularn)
2r )n/initi< &rFsens #er% )mper/ekt &artizip)) Hil/s<erb 8)deutung
N be/ehlen be/iehlt be/ahl be/ohlen haben rozkaza8
9 backen bFckt bukCbackte gebacken haben piec
: beginnen beginnt begann begonnen haben zaczyna8
S bei4en bei4t biss gebissen haben grya8
O bewegen bewegt bewog bewogen haben nak-ania8
Q biegen biegt bog gebogen haben gi'8
R bieten bietet bot geboten haben o/erowa8
M binden bindet band gebunden haben wi'za8
P bitten bittet bat gebeten haben prosi8
N@ blasen blFst blies geblasen haben dmucha8
NN bleiben bleibt blieb geblieben sein zosta8
N9 braten brFt briet gebraten haben piecCsmay8
N: brechen bricht brach gebrochen haben -ama8
NS brennen brennt brannte gebrannt haben pali8 si
NO bringen bringt brachte gebracht haben przynosi8
NQ denken denkt dachte gedacht haben myle8
NR d6r/en dar/ dur/te gedur/t haben mc
NM emp/angen emp/Fngt emp/ing emp/angen haben przyj'8
NP emp/ehlen emp/iehlt emp/ahl emp/ohlen haben poleci8
9@ erschrecken erschrickt erschrak erschrocken sein przestraszy8 si
9N essen isst a4 gegessen haben je8
99 /ahren /Fhrt /uhr ge/ahren sein jecha8
9: /allen /Fllt /iel ge/allen sein upada8
9S /angen /Fngt /ing ge/angen haben chwyta8
9O /inden /indet /and ge/unden haben znajdowa8
9Q /liegen /liegt /log ge/logen sein lata8
9R /liehen /lieht /loh ge/lohen sein ucieka8
9M /lie4en /lie4t /loss ge/lossen sein p-yn'8
9P /ressen /risst /ra4 ge/ressen haben poera8
:@ /rieren /riert /ror ge/roren haben marzn'8
:N geben gibt gab gegeben haben dawa8
:9 gehen geht ging gegangen sein i8
:: gewinnen gewinnt gewann gewonnen haben wygra8
:S gie4en gie4t goss gegossen haben la8
:O gleiten gleitet glitt geglitten sein sun'8, lizga8 si
:Q graben grFbt grub gegraben haben kopa8
:R grei/en grei/t gri// gegri//en haben chwyta8
:M haben hat hatte gehabt haben mie8
:P halten hFlt hielt gehalten haben trzyma8
S@ hFngen hFngt hing gehangen haben wisie8
SN heben hebt hob gehoben haben podnie8
S9 hei4en hei4t hie4 gehei4en haben nazywa8 si
S: hel/en hil/t hal/ gehol/en haben pomaga8
SS kennen kennt kannte gekannt haben zna8
SO klingen klingt klang geklungen haben brzmie8
SQ kommen kommt kam gekommen sein przychodzi8
SR kGnnen kann konnte gekonnt haben mc
SM laden lFdt lud geladen haben -adowa8
SP lassen lFsst lie4 gelassen haben zostawi8
O@ lau/en lFu/t lie/ gelau/en sein biec
ON leiden leidet litt gelitten haben cierpie8
O9 leihen leiht lieh geliehen haben poycza8
O: lesen liest las gelesen haben czyta8
OS liegen liegt lag gelegen haben lee8
OO l6gen l6gt log gelogen haben k-ama8
OQ messen misst ma4 gemessen haben mierzy8
OR mGgen mag mochte gemocht haben lubi8
OM m6ssen muss musste gemusst haben musie8
OP nehmen nimmt nahm genommen haben bra8
Q@ nennen nennt nannte genannt haben nazywa8
QN raten rFt riet geraten haben radzi8
Q9 rei4en rei4t riss gerissen haben rwa8
Q: reiten reitet ritt geritten sein jeadzi8 konno
QS rennen rennt rannte gerannt sein pdzi8
QO riechen riecht roch gerochen haben w'cha8
QQ ru/en ru/t rie/ geru/en haben wo-a8
QR scha//en scha//t schu/ gescha//en haben stworzy8
QM scheiden scheidet schied geschieden haben dzieli8
QP scheinen scheint schien geschienen haben wierci8
R@ schieben schiebt schob geschoben haben przesuwa8
RN schie4en schie4t schoss geschossen haben strzela8
R9 schla/en schlF/t schlie/ geschla/en haben spa8
R: schlagen schlFgt schlug geschlagen haben bi8
RS schlie4en schlie4t schloss geschlossen haben zamyka8
RO schmelzen schmilzt schmolz geschmolzen sein topnie8
RQ schneiden schneidet schnitt geschnitten haben ci'8
RR schreiben schreibt schrieb geschrieben haben pisa8
RM schreien schreit schrie geschrien haben krzycze8
RP schweigen schweigt schwieg geschwiegen haben milcze8
M@ schwimmen schwimmt schwamm geschwommen sein p-ywa8
MN sehen sieht sah gesehen haben widzie8
M9 sein ist war gewesen sein by8
M: senden sendet sandte gesandt haben wysy-a8
MS singen singt sang gesungen haben piewa8
MO sitzen sitzt sa4 gesessen haben siedzie8
MQ sprechen spricht sprach gesprochen haben mwi8
MR springen springt sprang gesprungen sein skaka8
MM stechen sticht stach gestochen haben k-u8
MP stecken steckt stak gesteckt haben tkwi8
P@ stehen steht stand gestanden haben sta8
PN stehlen stiehlt stahl gestohlen haben kra8
P9 steigen steigt stieg gestiegen sein wznosi8 si
P: sterben stirbt starb gestorben sein umiera8
PS stinken stinkt stank gestunken haben mierdzie8
PO streichen streicht strich gestrichen haben skrela8
PQ streiten streitet stritt gestritten haben k-ci8 si
PR tragen trFgt trug getragen haben nie8
PM tre//en tri//t tra/ getro//en haben spotyka8
PP treiben treibt trieb getrieben haben pdzi8
N@@ trinken trinkt trank getrunken haben pi8
N@N tun tut tat getan haben czyni8
N@9 <erderben <erdirbt <erdarb <erdorben haben psu8
N@: <ergessen <ergisst <erga4 <ergessen haben zapomina8
N@S <erlieren <erliert <erlor <erloren haben traci8
N@O wachsen wFchst wuchs gewachsen sein rosn'8
N@Q waschen wFscht wusch gewaschen haben pra8Cmy8
N@R werden wird wurde geworden sein stawa8 si
N@M wer/en wir/t war/ gewor/en haben rzuca8
N@P wiegen wiegt wog gewogen haben way8
NN@ wissen wei4 wusste gewusst haben wiedzie8
NNN wollen will wollte gewollt haben chcie8
NN9 ziehen zieht zog gezogen haben ci'gn'8