Rozdzia 1.

Ustrj polityczny.[edytuj]
Art 1.
1. Polska Rzeczpospolita Ludowa jest pastwem demokracji ludowej.
2. W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wadza naley do ludu pracujcego miast i wsi.
Art 2.
1. Lud pracujcy sprawuje wadz pastwow przez swych przedstawicieli, wybieranych do Sejmu Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej i do rad narodowych w wyborach powszechnych, rwnych, bezporednich, w gosowaniu
tajnym.
2. Przedstawiciele ludu w Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i w radach narodowych s odpowiedzialni przed
swymi wyborcami i mog by przez nich odwoywani.
Art 3.
Polska Rzeczpospolita Ludowa:
1) stoi na stray zdobyczy polskiego ludu pracujcego miast i wsi, zabezpiecza jego wadz i wolno przed
siami wrogimi ludowi,
2) zapewnia rozwj i nieustanny wzrost si wytwrczych kraju przez jego uprzemysowienie, przez likwidacj
zacofania gospodarczego, technicznego i kulturalnego,
3) organizuje gospodark planow, opierajc si na przedsibiorstwach stanowicych wasno spoeczn,
4) ogranicza, wypiera i likwiduje klasy spoeczne, yjce z wyzysku robotnikw i chopw,
5) zabezpiecza stay wzrost dobrobytu, zdrowotnoci i poziomu kulturalnego mas ludowych,
6) zapewnia wszechstronny rozwj kultury narodowej.
Art 4.
1. Prawa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej s wyrazem interesw i woli ludu
pracujcego.
2. cise przestrzeganie praw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jest podstawowym
obowizkiem kadego organu pastwa i kadego obywatela.
3. Wszystkie organy wadzy i administracji pastwowej dziaaj na podstawie przepisw
prawa.
Art 5.
Wszystkie organy wadzy i administracji pastwowej opieraj si w swej dziaalnoci na
wiadomym, czynnym wspdziaaniu najszerszych mas ludowych i obowizane s:
1) zdawa narodowi spraw ze swej dziaalnoci,
2) uwanie rozpatrywa i uwzgldnia suszne wnioski, zaalenia i yczenia obywateli w myl obowizujcych
ustaw,
3) wyjania masom pracujcym zasadnicze cele i wytyczne polityki wadzy ludowej w poszczeglnych
dziedzinach dziaalnoci pastwowej, gospodarczej i kulturalnej.
Art 6.
Siy zbrojne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stoj na stray
suwerennoci i niepodlegoci Narodu Polskiego, jego bezpieczestwa i
pokoju.
Rozdzia 2.
Ustrj spoeczno-gospodarczy.[edytuj]
Art 7.
1. Polska Rzeczpospolita Ludowa, opierajc si na uspoecznionych
rodkach produkcji, wymiany, komunikacji i kredytu, rozwija ycie
gospodarcze i kulturalne kraju na podstawie narodowego planu
gospodarczego, w szczeglnoci przez rozbudow pastwowego
przemysu socjalistycznego, rozstrzygajcego czynnika w przeksztacaniu
stosunkw spoeczno-gospodarczych.
2. Pastwo posiada monopol handlu zagranicznego.
3. Zasadniczym celem planowej polityki gospodarczej Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej jest stay rozwj si wytwrczych kraju,
nieustanne podnoszenie poziomu yciowego mas pracujcych,
umacnianie siy, obronnoci i niezalenoci Ojczyzny.
Art 8.
Mienie oglnonarodowe: zoa mineralne, wody, lasy pastwowe,
kopalnie, drogi, transport kolejowy, wodny i powietrzny, rodki cznoci,
banki, pastwowe zakady przemysowe, pastwowe gospodarstwa rolne
i pastwowe orodki maszynowe, pastwowe przedsibiorstwa handlowe,
przedsibiorstwa i urzdzenia komunalne - podlega szczeglnej trosce i
opiece pastwa oraz wszystkich obywateli.
Art 9.
1. Polska Rzeczpospolita Ludowa planowo wzmacnia spjni
gospodarcz midzy miastem i wsi na podstawie braterskiej wsppracy
robotnikw i chopw.
2. W tym celu Polska Rzeczpospolita Ludowa zapewnia nieustanny
wzrost produkcji przemysu pastwowego, sucej wszechstronnemu
zaspokajaniu potrzeb wytwrczych i konsumpcyjnych ludnoci wiejskiej,
jednoczenie planowo wpywajc na stay wzrost towarowej produkcji
rolniczej, ktra zaopatruje przemys w surowce, a ludno miejsk w
ywno.
Art 10.
1. Polska Rzeczpospolita Ludowa otacza opiek indywidualne
gospodarstwa rolne pracujcych chopw i udziela im pomocy - w celu
ochrony przed wyzyskiem kapitalistycznym, zwikszenia produkcji,
podwyszenia poziomu rolniczo-technicznego oraz podniesienia ich
dobrobytu.
2. Polska Rzeczpospolita Ludowa udziela szczeglnego poparcia i
wszechstronnej pomocy powstajcym na zasadzie dobrowolnoci
rolniczym spdzielniom produkcyjnym - jako formom gospodarki
zespoowej. Dziki zastosowaniu metod najbardziej wydajnej wsplnej
uprawy i mechanizacji pracy gospodarka zespoowa umoliwia
pracujcym chopom osignicie przeomu w produkcji i jest rodkiem do
cakowitego usunicia wyzysku na wsi oraz do szybkiego i znacznego
podniesienia jej dobrobytu i kultury.
3. Gwnymi formami poparcia i pomocy pastwa dla rolniczych
spdzielni produkcyjnych s: pastwowe orodki maszynowe, dajce
mono stosowania nowoczesnej techniki, oraz tanie kredyty
pastwowe.
Art 11.
Polska Rzeczpospolita Ludowa popiera rozwj rnych form ruchu
spdzielczego w miecie i na wsi oraz udziela mu wszechstronnej
pomocy w wypenianiu jego zada, a wasnoci spdzielczej, jako
wasnoci spoecznej, zapewnia szczegln opiek i ochron.
Art 12.
Polska Rzeczpospolita Ludowa uznaje i ochrania na podstawie
obowizujcych ustaw indywidualn wasno i prawo dziedziczenia
ziemi, budynkw i innych rodkw produkcji nalecych do chopw,
rzemielnikw i chaupnikw.
Art 13.
Polska Rzeczpospolita Ludowa porcza cakowit ochron oraz prawo
dziedziczenia wasnoci osobistej obywateli.
Art 14.
1. Praca jest prawem, obowizkiem i spraw honoru kadego obywatela.
Prac swoj, przestrzeganiem dyscypliny pracy, wspzawodnictwem
pracy i doskonaleniem jej metod lud pracujcy miast i wsi wzmacnia si i
potg Ojczyzny, podnosi dobrobyt narodu i przypiesza cakowite
urzeczywistnienie ustroju socjalistycznego.
2. Przodownicy pracy otoczeni s powszechnym szacunkiem narodu.
3. Polska Rzeczpospolita Ludowa coraz peniej wprowadza w ycie
zasad: "od kadego wedug jego zdolnoci, kademu wedug jego
pracy".
Rozdzia 3.
Naczelne organy wadzy
pastwowej.[edytuj]
Art 15.
1. Najwyszym organem wadzy pastwowej jest Sejm Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej.
2. Sejm jako najwyszy wyraziciel woli ludu pracujcego miast i wsi
urzeczywistnia suwerenne prawa narodu.
3. Sejm uchwala ustawy oraz sprawuje kontrol nad dziaalnoci innych
organw wadzy i administracji pastwowej.
Art 16.
1. Sejm skada si z 460 posw.
2. Wano wyboru posa stwierdza Sejm.
3. Pose nie moe by pocignity do odpowiedzialnoci karno-sdowej
ani aresztowany bez zgody Sejmu, a w okresie kiedy Sejm nie obraduje -
bez zgody Rady Pastwa.
Art 17.
1. Sejm obraduje na sesjach. Sesje Sejmu zwouje Rada Pastwa co
najmniej dwa razy do roku. Rada Pastwa obowizana jest zwoa sesj
rwnie na pisemny wniosek jednej trzeciej oglnej liczby posw.
2. Pierwsza sesja nowoobranego Sejmu powinna by zwoana w cigu
miesica od dnia wyborw.
Art 18.
1. Sejm wybiera ze swego grona Marszaka, wicemarszakw i komisje.
2. Marszaek lub w jego zastpstwie wicemarszaek kieruje obradami i
czuwa nad tokiem prac Sejmu.
3. Obrady Sejmu s jawne. Sejm moe uchwali tajno obrad, jeeli
wymaga tego dobro pastwa.
4. Porzdek prac Sejmu, rodzaj i liczb komisji okrela regulamin
uchwalony przez Sejm.
Art 19.
1. Sejm uchwala narodowe plany gospodarcze na okresy kilkuletnie.
2. Sejm uchwala corocznie budet pastwa.
Art 20.
1. Inicjatywa ustawodawcza przysuguje Radzie Pastwa, Rzdowi i
posom.
2. Ustawy uchwalone przez Sejm podpisuj Przewodniczcy Rady
Pastwa i jej Sekretarz. Ogoszenie ustawy w Dzienniku Ustaw zarzdza
Przewodniczcy Rady Pastwa.
Art 21.
Sejm moe powoa komisj dla zbadania okrelonej sprawy.
Uprawnienia i tryb dziaania komisji ustala Sejm.
Art 22.
Prezes Rady Ministrw lub poszczeglni ministrowie obowizani s do
udzielenia w cigu siedmiu dni odpowiedzi na interpelacj posa.
Art 23.
1. Sejm jest wybierany na okres lat czterech.
2. Wybory do Sejmu zarzdza Rada Pastwa nie pniej ni na miesic
przed upywem kadencji Sejmu, wyznaczajc dat wyborw na dzie
wolny od pracy, przypadajcy w cigu dwch miesicy po upywie
kadencji Sejmu.
Art 24.
1. (2) Sejm wybiera ze swego grona na pierwszym posiedzeniu Rad
Pastwa w skadzie:
Przewodniczcy Rady Pastwa,
czterej zastpcy Przewodniczcego,
Sekretarz Rady Pastwa,
jedenastu czonkw.
2. Marszaek Sejmu i wicemarszakowie mog by
wybrani do Rady Pastwa jako zastpcy
Przewodniczcego lub czonkowie.
3. Po upywie kadencji Sejmu Rada Pastwa dziaa
a do wyboru Rady Pastwa przez nowoobrany
Sejm.
Art 25.
1. Rada Pastwa:
1) zarzdza wybory do Sejmu,
2) zwouje sesje Sejmu,
3) ustala powszechnie obowizujc wykadni
ustaw,
4) wydaje dekrety z moc ustawy,
5) mianuje i odwouje penomocnych przedstawicieli
Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w innych
pastwach,
6) przyjmuje listy uwierzytelniajce i odwoujce
akredytowanych przy Radzie Pastwa przedstawicieli
dyplomatycznych innych pastw,
7) ratyfikuje i wypowiada umowy midzynarodowe,
8) obsadza stanowiska cywilne i wojskowe,
przewidziane ustawami,
9) nadaje ordery, odznaczenia i tytuy honorowe,
10) stosuje prawo aski,
11) wykonuje inne funkcje, przewidziane dla Rady
Pastwa w Konstytucji lub przekazane jej przez
ustawy.
2. Rada Pastwa podlega w caej swojej dziaalnoci
Sejmowi.
3. Rada Pastwa dziaa na zasadzie kolegialnoci.
4. Rad Pastwa reprezentuje Przewodniczcy lub
jego zastpca.
Art 26.
1. W okresach midzy sesjami Sejmu Rada Pastwa
wydaje dekrety z moc ustawy. Rada Pastwa
przedstawia dekrety Sejmowi na najbliszej sesji do
zatwierdzenia.
2. Dekrety wydane przez Rad Pastwa podpisuj
Przewodniczcy Rady Pastwa i jej Sekretarz.
Ogoszenie dekretu w Dzienniku Ustaw zarzdza
Przewodniczcy Rady Pastwa.
Art 27.
Rada Pastwa sprawuje zwierzchni nadzr nad
radami narodowymi. Szczegowe uprawnienia Rady
Pastwa w tej dziedzinie okrela ustawa.
Art 28.
1. Postanowienie o stanie wojny moe by powzite
jedynie w razie dokonania zbrojnego napadu na
Polsk Rzeczpospolit Ludow albo gdy z umw
midzynarodowych wynika konieczno wsplnej
obrony przeciwko agresji. Postanowienie takie
uchwala Sejm, a gdy Sejm nie obraduje - Rada
Pastwa.
2. Rada Pastwa moe wprowadzi stan wojenny na
czci lub na caym terytorium Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej, jeeli wymaga tego
wzgld na obronno lub bezpieczestwo pastwa. Z
tych samych powodw Rada Pastwa moe ogosi
czciow lub powszechn mobilizacj.
Rozdzia 3a. (3)
Najwysza Izba Kontroli[edytuj]
Art 28a.
1. Najwysza Izba Kontroli powoana jest do kontroli
dziaalnoci gospodarczej, finansowej i
organizacyjno-administracyjnej naczelnych i
terenowych organw administracji pastwowej oraz
podlegych im jednostek z punktu widzenia
legalnoci, gospodarnoci, celowoci i rzetelnoci.
2. Najwysza Izba Kontroli moe rwnie
przeprowadza kontrol organizacji i instytucji
spoecznych oraz jednostek gospodarki nie
uspoecznionej w zakresie zada zleconych przez
Pastwo, jak rwnie w innych przypadkach
okrelonych w ustawie.
Art 28b.
1. Najwysza Izba Kontroli podlega Sejmowi.
2. Rada Pastwa sprawuje nadzr nad Najwysz
Izb Kontroli w zakresie okrelonym ustaw.
Art 28c.
1. Prezesa Najwyszej Izby Kontroli powouje i
odwouje Sejm.
2. Najwysza Izba Kontroli dziaa na zasadzie
kolegialnoci w ramach okrelonych ustaw.
3. Organizacj i sposb dziaania Najwyszej Izby
Kontroli okrela ustawa.
Art 28d.
Najwysza Izba Kontroli przedstawia corocznie
Sejmowi uwagi o wykonaniu budetu Pastwa i
Narodowego Planu Gospodarczego oraz wnioski w
przedmiocie absolutorium dla Rzdu.
Rozdzia 4.
Naczelne organy administracji
pastwowej.[edytuj]
Art 29.
1. Sejm powouje i odwouje Rzd Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej - Rad Ministrw lub
poszczeglnych jej czonkw.
2. W okresach midzy sesjami Sejmu Rada Pastwa
na wniosek Prezesa Rady Ministrw powouje i
odwouje czonkw Rady Ministrw. Rada Pastwa
przedstawia swoj uchwa Sejmowi na najbliszej
sesji do zatwierdzenia.
Art 30.
1. Rada Ministrw jest naczelnym wykonawczym i
zarzdzajcym organem wadzy pastwowej.
2. Rada Ministrw odpowiada i zdaje spraw ze
swojej dziaalnoci przed Sejmem, a gdy Sejm nie
obraduje - przed Rad Pastwa.
Art 31.
W skad Rady Ministrw wchodz:
Prezes Rady Ministrw jako jej przewodniczcy,
wiceprezesi Rady Ministrw,
ministrowie,
przewodniczcy okrelonych w ustawie komisji i komitetw sprawujcych funkcje naczelnych organw
administracji pastwowej.
Art 32.
Rada Ministrw:
1) koordynuje dziaalno
ministerstw i innych podlegych
sobie organw oraz nadaje
kierunek ich pracy,
2) uchwala corocznie i
przedstawia Sejmowi projekt
budetu pastwa, uchwala i
przedstawia Sejmowi projekt
narodowego planu
gospodarczego na okres
kilkuletni,
3) uchwala roczne narodowe
plany gospodarcze,
4) zapewnia wykonanie ustaw,
5) czuwa nad wykonaniem
narodowego planu
gospodarczego i budetu
pastwa,
6) przedstawia Sejmowi
corocznie sprawozdanie z
wykonania budetu pastwa,
7) zapewnia ochron porzdku
publicznego, interesw pastwa i
praw obywateli,
8) na podstawie ustaw i w celu
ich wykonania wydaje
rozporzdzenia, podejmuje
uchway oraz czuwa nad ich
wykonaniem,
9) sprawuje oglne kierownictwo
w dziedzinie stosunkw z innymi
pastwami,
10) sprawuje oglne
kierownictwo w dziedzinie
obronnoci kraju i organizacji si
zbrojnych Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej oraz
okrela corocznie kontyngent
obywateli powoywanych do
czynnej suby wojskowej,
11) (4) kieruje prac organw
wykonawczych i zarzdzajcych
rad narodowych.
Art 33.
1. Ministrowie kieruj
okrelonymi dziaami
administracji pastwowej. Zakres
dziaania ministrw okrelaj
ustawy.
2. Ministrowie wydaj na
podstawie ustaw i w celu ich
wykonania rozporzdzenia i
zarzdzenia.
3. Rada Ministrw moe uchyli
rozporzdzenie lub zarzdzenie
wydane przez ministra.
Rozdzia 5.
Terenowe organy
wadzy
pastwowej.[edytuj]
Art 34. (5)
1. Organami wadzy pastwowej
w gminach, miastach,
dzielnicach wikszych miast,
powiatach i wojewdztwach s
rady narodowe.
2. Organem wadzy pastwowej
w miecie nie stanowicym
powiatu i ssiadujcej z nim
gminie moe by wsplna rada
narodowa.
3. Rady narodowe wybierane s
przez ludno na okres lat
czterech.
Art 35.
Rady narodowe wyraaj wol
ludu pracujcego oraz rozwijaj
jego inicjatyw twrcz i
aktywno w celu pomnaania
si, dobrobytu i kultury narodu.
Art 36.
Rady narodowe umacniaj wi
wadzy pastwowej z ludem
pracujcym miast i wsi,
przycigajc coraz szersze
rzesze ludzi pracy do udziau w
rzdzeniu pastwem.
Art 37.
Rady narodowe kieruj w swoim
zakresie dziaalnoci
gospodarcz, spoeczn i
kulturaln, wic potrzeby
terenu z zadaniami
oglnopastwowymi.
Art 38.
Rady narodowe troszcz si
stale o codzienne potrzeby i
interesy ludnoci, zwalczaj
wszelkie przejawy samowoli i
biurokratycznego stosunku do
obywatela, sprawuj i rozwijaj
kontrol spoeczn dziaalnoci
urzdw, przedsibiorstw,
zakadw i instytucji.
Art 39.
Rady narodowe dbaj o
utrzymanie porzdku
publicznego i czuwaj nad
przestrzeganiem praworzdnoci
ludowej, ochraniaj wasno
spoeczn, zabezpieczaj prawa
obywateli, wspdziaaj w
umacnianiu obronnoci i
bezpieczestwa pastwa.
Art 40.
Rady narodowe wykorzystuj
wszelkie zasoby i moliwoci
terenu dla jego wszechstronnego
rozwoju gospodarczego i
kulturalnego, dla coraz lepszego
zaspokajania potrzeb ludnoci w
zakresie zaopatrzenia i usug
oraz dla rozbudowy instytucji i
urzdze komunalnych,
owiatowych, kulturalnych,
sanitarnych i sportowych.
Art 41.
Rady narodowe uchwalaj
terenowe plany gospodarcze
oraz budety terenowe.
Art 42. (6)
1. Rady narodowe obraduj na
sesjach.
2. Organami wykonawczymi i
zarzdzajcymi wojewdzkich,
powiatowych, miejskich i
dzielnicowych rad narodowych
s wybierane przez nie prezydia.
3. Organami wykonawczymi i
zarzdzajcymi gminnych rad
narodowych oraz rad
narodowych wsplnych dla miast
i gmin s naczelnicy gmin (miast
i gmin).
4. Organ wykonawczy i
zarzdzajcy rady narodowej
podlega swojej radzie narodowej
oraz prezydium rady narodowej
wyszego stopnia.
Art 43.
Rady narodowe powouj
komisje dla poszczeglnych
dziedzin swojej dziaalnoci.
Komisje rad narodowych
utrzymuj sta i cis wi z
ludnoci, mobilizuj j do
wspudziau w realizacji zada
rady, wykonuj z ramienia rady
kontrol spoeczn oraz
wystpuj z inicjatyw wobec
rady i jej organw.
Art 44.
1. Rada narodowa uchyla
uchwa rady niszego stopnia
lub jej prezydium, jeeli uchwaa
jest sprzeczna z prawem lub
niezgodna z zasadnicz lini
polityki pastwa.
2. Prezydium rady narodowej
moe zawiesi wykonanie
uchway rady narodowej
niszego stopnia i przedstawi
spraw do rozstrzygnicia na
najbliszym posiedzeniu swojej
rady narodowej.
Art 45.
Szczegowy skad oraz zakres i
tryb dziaalnoci rad narodowych
i ich organw okrela ustawa.
Rozdzia 6.
Sd i
prokuratura.[edytuj]
Art 46.
1. Wymiar sprawiedliwoci w
Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej sprawuj: Sd
Najwyszy, sdy wojewdzkie,
sdy powiatowe i sdy
szczeglne.
2. Ustrj, waciwo oraz
postpowanie sdw okrelaj
ustawy.
Art 47.
Sdy wydaj wyroki w imieniu
Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej.
Art 48.
Sdy stoj na stray ustroju
Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej, ochraniaj zdobycze
polskiego ludu pracujcego,
strzeg praworzdnoci ludowej,
wasnoci spoecznej i praw
obywateli, karz przestpcw.
Art 49.
Rozpoznawanie i rozstrzyganie
spraw w sdach odbywa si z
udziaem awnikw ludowych, z
wyjtkiem przypadkw
okrelonych w ustawie.
Art 50.
1. Sdziowie i awnicy ludowi s
wybierani.
2. Tryb wyboru oraz kadencj
sdziw i awnikw sdw
wojewdzkich i powiatowych
okrela ustawa.
3. Tryb powoywania sdziw
sdw szczeglnych okrela
ustawa.
Art 51.
1. Sd Najwyszy jest
naczelnym organem sdowym i
sprawuje nadzr nad
dziaalnoci wszystkich innych
sdw w zakresie orzekania.
2. Tryb wykonywania nadzoru
przez Sd Najwyszy okrela
ustawa.
3. Sd Najwyszy wybiera Rada
Pastwa na okres lat piciu.
Art 52.
Sdziowie s niezawili i
podlegaj tylko ustawom.
Art 53.
1. Rozpoznawanie spraw przed
wszystkimi sdami Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej
odbywa si jawnie. Ustawa
moe okreli wyjtki od tej
zasady.
2. Oskaronemu porcza si
prawo do obrony. Oskarony
moe mie obroc z wyboru lub
z urzdu.
Art 54.
1. Prokurator Generalny Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej
strzee praworzdnoci ludowej,
czuwa nad ochron wasnoci
spoecznej, zabezpiecza
poszanowanie praw obywateli.
2. Prokurator Generalny czuwa
w szczeglnoci nad ciganiem
przestpstw godzcych w ustrj,
bezpieczestwo i niezawiso
Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej.
3. Zakres i tryb dziaania
Prokuratora Generalnego
okrela ustawa.
Art 55.
1. Prokuratora Generalnego
Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej powouje i odwouje
Rada Pastwa.
2. Tryb powoywania i
odwoywania prokuratorw
podlegych Prokuratorowi
Generalnemu jak rwnie
zasady organizacji i
postpowania organw
prokuratury okrela ustawa.
3. Prokurator Generalny zdaje
spraw Radzie Pastwa z
dziaalnoci prokuratury.
Art 56.
Organy prokuratury podlegaj
Prokuratorowi Generalnemu
Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej i w sprawowaniu swych
funkcji s niezalene od
organw terenowych.
Rozdzia 7.
Podstawowe
prawa i obowizki
obywateli.[edytuj]
Art 57.
Polska Rzeczpospolita Ludowa,
utrwalajc i pomnaajc
zdobycze ludu pracujcego,
umacnia i rozszerza prawa i
wolnoci obywateli.
Art 58.
1. Obywatele Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej maj
prawo do pracy, to znaczy prawo
do zatrudnienia za
wynagrodzeniem wedug iloci i
jakoci pracy.
2. Prawo do pracy zapewniaj:
spoeczna wasno
podstawowych rodkw
produkcji, rozwj na wsi ustroju
spoeczno-spdzielczego,
wolnego od wyzysku, planowy
wzrost si wytwrczych,
usunicie rde kryzysw
ekonomicznych, likwidacja
bezrobocia.
Art 59.
1. Obywatele Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej maj
prawo do wypoczynku.
2. Prawo do wypoczynku
zapewniaj robotnikom i
pracownikom umysowym:
ustawowe skrcenie czasu pracy
przez urzeczywistnienie
omiogodzinnego dnia pracy
oraz krtszego czasu pracy w
przypadkach przewidzianych
ustawami, ustawowo okrelone
dni wolne od pracy, coroczne
patne urlopy.
3. Organizacja wczasw, rozwj
turystyki, uzdrowisk, urzdze
sportowych, domw kultury,
klubw, wietlic, parkw i innych
urzdze wypoczynkowych
stwarzaj moliwoci zdrowego i
kulturalnego wypoczynku dla
coraz szerszych rzesz ludu
pracujcego miast i wsi.
Art 60.
1. Obywatele Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej maj
prawo do ochrony zdrowia oraz
do pomocy w razie choroby lub
niezdolnoci do pracy.
2. Coraz szerszemu
urzeczywistnianiu tego prawa
su:
1) rozwj ubezpieczenia
spoecznego robotnikw i
pracownikw umysowych na
wypadek choroby, staroci i
niezdolnoci do pracy oraz
rozbudowa rnych form
pomocy spoecznej,
2) rozwj organizowanej przez
pastwo ochrony zdrowia
ludnoci, rozbudowa urzdze
sanitarnych i podnoszenie stanu
zdrowotnego miast i wsi, stae
polepszanie warunkw
bezpieczestwa, ochrony i
higieny pracy, szeroka akcja
zapobiegania chorobom i ich
zwalczania, coraz szersze
udostpnianie bezpatnej
pomocy lekarskiej, rozbudowa
szpitali, sanatoriw,
ambulatoriw, wiejskich
orodkw zdrowia, opieka nad
inwalidami.
Art 61.
1. Obywatele Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej maj
prawo do nauki.
2. Prawo do nauki zapewniaj w
coraz szerszym zakresie:
1) powszechne, bezpatne i
obowizkowe szkoy
podstawowe,
2) staa rozbudowa szkolnictwa
redniego oglnoksztaccego i
zawodowego oraz szkolnictwa
wyszego,
3) pomoc pastwa w
podnoszeniu kwalifikacji
obywateli zatrudnionych w
zakadach przemysowych i
innych orodkach pracy w
miecie i na wsi,
4) system stypendiw
pastwowych, rozbudowa burs,
internatw i domw
akademickich oraz innych form
pomocy materialnej dla dzieci
robotnikw, pracujcych chopw
i inteligencji.
Art 62.
1. Obywatele Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej maj
prawo do korzystania ze
zdobyczy kultury i do twrczego
udziau w rozwoju kultury
narodowej.
2. Prawo to zapewniaj coraz
szerzej: rozwj i udostpnienie
ludowi pracujcemu miast i wsi
bibliotek, ksiek, prasy, radia,
kin, teatrw, muzew i wystaw,
domw kultury, klubw, wietlic,
wszechstronne popieranie i
pobudzanie twrczoci
kulturalnej mas ludowych i
rozwoju talentw twrczych.
Art 63.
Polska Rzeczpospolita Ludowa
dba o wszechstronny rozwj
nauki, opartej na dorobku
przodujcej myli ludzkiej i
postpowej myli polskiej - nauki
w subie narodu.
Art 64.
Polska Rzeczpospolita Ludowa
troszczy si o rozwj literatury i
sztuki, wyraajcych potrzeby i
denia narodu,
odpowiadajcych najlepszym
postpowym tradycjom
twrczoci polskiej.
Art 65.
Polska Rzeczpospolita Ludowa
szczegln opiek otacza
inteligencj twrcz -
pracownikw nauki, owiaty,
literatury i sztuki oraz pionierw
postpu technicznego,
racjonalizatorw i wynalazcw.
Art 66.
1. Kobieta w Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej ma
rwne z mczyzn prawa we
wszystkich dziedzinach ycia
pastwowego, politycznego,
gospodarczego, spoecznego i
kulturalnego.
2. Gwarancj rwnouprawnienia
kobiety stanowi:
1) rwne z mczyzn prawo do
pracy i wynagrodzenia wedug
zasady "rwna paca za rwn
prac", prawo do wypoczynku,
do ubezpieczenia spoecznego,
do nauki, do godnoci i
odznacze, do zajmowania
stanowisk publicznych,
2) opieka nad matk i dzieckiem,
ochrona kobiety ciarnej, patny
urlop w okresie przed porodem i
po porodzie, rozbudowa sieci
zakadw pooniczych, obkw
i przedszkoli, rozwj sieci
zakadw usugowych i ywienia
zbiorowego.
Art 67.
1. Maestwo i rodzina znajduj
si pod opiek i ochron Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej.
Rodziny o licznym potomstwie
pastwo otacza szczegln
trosk.
2. Urodzenie poza maestwem
nie uszczupla praw dziecka.
Art 68.
Polska Rzeczpospolita Ludowa
otacza szczeglnie troskliw
opiek wychowanie modziey i
zapewnia jej najszersze
moliwoci rozwoju.
Art 69.
1. Obywatele Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej
niezalenie od narodowoci,
rasy i wyznania maj rwne
prawa we wszystkich
dziedzinach ycia pastwowego,
politycznego, gospodarczego,
spoecznego i kulturalnego.
Naruszenie tej zasady przez
jakiekolwiek bezporednie lub
porednie uprzywilejowanie albo
ograniczenie w prawach ze
wzgldu na narodowo, ras
czy wyznanie podlega karze.
2. Szerzenie nienawici lub
pogardy, wywoywanie wani
albo ponianie czowieka ze
wzgldu na rnice
narodowoci, rasy czy wyznania,
jest zakazane.
Art 70.
1. Polska Rzeczpospolita
Ludowa zapewnia obywatelom
wolno sumienia i wyznania.
Koci i inne zwizki
wyznaniowe mog swobodnie
wypenia swoje funkcje religijne.
Nie wolno zmusza obywateli do
niebrania udziau w
czynnociach lub obrzdach
religijnych. Nie wolno te nikogo
zmusza do udziau w
czynnociach lub obrzdach
religijnych.
2. Koci jest oddzielony od
pastwa. Zasady stosunku
pastwa do kocioa oraz
sytuacj prawn i majtkow
zwizkw wyznaniowych
okrelaj ustawy.
3. Naduywanie wolnoci
sumienia i wyznania dla celw
godzcych w interesy Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej jest
karane.
Art 71.
1. Polska Rzeczpospolita
Ludowa zapewnia obywatelom
wolno sowa, druku,
zgromadze i wiecw, pochodw
i manifestacji.
2. Urzeczywistnieniu tej wolnoci
suy oddanie do uytku ludu
pracujcego i jego organizacji
drukarni, zasobw papieru,
gmachw publicznych i sal,
rodkw cznoci, radia oraz
innych niezbdnych rodkw
materialnych.
Art 72.
1. W celu rozwoju aktywnoci
politycznej, spoecznej,
gospodarczej i kulturalnej ludu
pracujcego miast i wsi Polska
Rzeczpospolita Ludowa
zapewnia obywatelom prawo
zrzeszania si.
2. Organizacje polityczne,
zwizki zawodowe, zrzeszenia
pracujcych chopw, zrzeszenia
spdzielcze, organizacje
modzieowe, kobiece, sportowe
i obronne, stowarzyszenia
kulturalne, techniczne i
naukowe, jak rwnie inne
organizacje spoeczne ludu
pracujcego - skupiaj obywateli
dla czynnego udziau w yciu
politycznym, spoecznym,
gospodarczym i kulturalnym.
3. Tworzenie zrzesze i udzia w
zrzeszeniach, ktrych cel lub
dziaalno godz w ustrj
polityczny i spoeczny albo w
porzdek prawny Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej, jest
zakazane.
Art 73.
1. Obywatele maj prawo
zwracania si do wszystkich
organw pastwa ze skargami i
zaaleniami.
2. Skargi i zaalenia obywateli
powinny by rozpatrywane i
zaatwiane szybko i
sprawiedliwie. Winni
przewlekania albo przejawiajcy
bezduszny i biurokratyczny
stosunek do skarg i zaale
obywateli pocigani bd do
odpowiedzialnoci.
Art 74.
1. Polska Rzeczpospolita
Ludowa zapewnia obywatelom
nietykalno osobist.
Pozbawienie obywatela wolnoci
moe nastpi tylko w
przypadkach, okrelonych
ustaw. Zatrzymany powinien
by zwolniony, jeeli w cigu 48
godzin od chwili zatrzymania nie
dorczono mu postanowienia
sdu lub prokuratora o
aresztowaniu.
2. Ustawa ochrania
nienaruszalno mieszka i
tajemnic korespondencji.
Przeprowadzenie rewizji
domowej dopuszczalne jest
jedynie w przypadkach,
okrelonych ustaw.
3. Przepadek mienia moe
nastpi jedynie w przypadkach
przewidzianych ustaw, na
podstawie prawomocnego
orzeczenia.
Art 75.
Polska Rzeczpospolita Ludowa
udziela azylu obywatelom
pastw obcych,
przeladowanych za obron
interesw mas pracujcych,
walk o postp spoeczny,
dziaalno w obronie pokoju,
walk narodowo-wyzwolecz
lub dziaalno naukow.
Art 76.
Obywatel Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej jest
obowizany przestrzega
przepisw Konstytucji i ustaw
oraz socjalistycznej dyscypliny
pracy, szanowa zasady
wspycia spoecznego,
wypenia sumiennie obowizki
wobec pastwa.
Art 77.
1. Kady obywatel Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej
obowizany jest strzec wasnoci
spoecznej i umacnia j jako
niewzruszon podstaw rozwoju
pastwa, rdo bogactwa i siy
Ojczyzny.
2. Osoby, ktre dopuszczaj si
sabotau, dywersji, szkodnictwa
lub innych zamachw na
wasno spoeczn, karane s z
ca surowoci prawa.
Art 78.
1. Obrona Ojczyzny jest
najwitszym obowizkiem
kadego obywatela.
2. Suba wojskowa jest
zaszczytnym obowizkiem
patriotycznym obywateli Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej.
Art 79.
1. Czujno wobec wrogw
narodu oraz pilne strzeenie
tajemnicy pastwowej jest
obowizkiem kadego obywatela
Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej.
2. Zdrada Ojczyzny:
szpiegostwo, osabianie si
zbrojnych, przejcie na stron
wroga - karana jest z ca
surowoci prawa jako
najcisza zbrodnia.
Rozdzia 8.
Zasady prawa
wyborczego.[edytuj]
Art 80.
Wybory do Sejmu oraz do rad
narodowych s powszechne,
rwne, bezporednie i odbywaj
si w gosowaniu tajnym.
Art 81.
Prawo wybierania ma kady
obywatel, ktry ukoczy lat 18,
bez wzgldu na pe,
przynaleno narodow i
rasow, wyznanie,
wyksztacenie, czas
zamieszkiwania, pochodzenie
spoeczne, zawd i stan
majtkowy.
Art 82.
Kady obywatel moe by
wybrany do rady narodowej po
ukoczeniu lat 18, do Sejmu za
- po ukoczeniu lat 21.
Art 83.
Kobiety maj wszystkie prawa
wyborcze na rwni z
mczyznami.
Art 84.
Wojskowi maj wszystkie prawa
wyborcze na rwni z osobami
cywilnymi.
Art 85.
Prawa wyborcze nie przysuguj
osobom chorym umysowo oraz
osobom, ktre orzeczeniem
sdowym zostay pozbawione
praw publicznych.
Art 86.
Kandydatw na posw i
czonkw rad narodowych
zgaszaj organizacje polityczne
i spoeczne, zrzeszajce
obywateli w miastach i wsiach.
Art 87.
Pose i czonek rady narodowej
powinni zdawa spraw
wyborcom ze swojej pracy i z
dziaalnoci organu, do ktrego
zostali wybrani.
Art 88.
Sposb zgaszania kandydatur i
przeprowadzania wyborw oraz
tryb odwoywania posw i
czonkw rad narodowych
okrela ustawa.
Rozdzia 9.
Godo, barwy i
stolica Polskiej
Rzeczypospolitej
Ludowej.[edytuj]
Art 89.
1. Godem Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej jest
wizerunek ora biaego w
czerwonym polu.
2. Barwami Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej s
kolory biay i czerwony.
3. Szczegy okrela ustawa.
Art 90.
Stolic Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej jest miasto
bohaterskich tradycji Narodu
Polskiego - Warszawa.
Rozdzia 10.
Zmiana
Konstytucji.[edytuj]
Art 91.
Zmiana Konstytucji moe
nastpi tylko w drodze ustawy,
uchwalonej przez Sejm Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej
wikszoci co najmniej dwu
trzecich gosw w obecnoci co
najmniej poowy oglnej liczby
posw.