NOVITUS BONO E

82
16 Notatki












































INSTR_OBSLUGI_BONOE_V02_20110308.DOC
INSTRUKCJA OBSUGI


DRUKARKA FISKALNA
BONO E









ul. Nawojowska 118, 33-300 Nowy Scz
Infolinia: 0 801 13 00 23, www.novitus.pl info@novitus.pl
Wydanie 1 NOVITUS 2011
NOVITUS BONO E

2

Co powiniene zna i wiedzie przed przystpieniem do pracy
z drukark fiskaln BONO E:

parametry techniczne drukarki
warunki gwarancji
obsug funkcji fiskalnych dostpnych dla uytkownika
Kada nieprawidowo w pracy drukarki powinna by natychmiast sygnalizowana do autoryzowanego serwi-
su producenta.

Odczenie drukarki od sieci nastpuje po odczeniu wtyczki zasilacza od gniazda sieciowego,
ktre powinno by usytuowane w pobliu drukarki i by atwo dostpne. Do zasilania urzdzenia naley sto-
sowa wycznie zasilacz sieciowy dostarczany w zestawie przez producenta.
Jeli drukarka nie bdzie uywana przez duszy czas, zaleca si odczenie przewodu z zacisku akumulatora.

W drukarce BONO E zastosowano drukark termiczn. Zaopatrujc si w papier naley zada
od dostawcy certyfikatu potwierdzajcego, e moe on by stosowany w urzdzeniach fiskalnych, a wydru-
kowane na nim dokumenty mog by przechowywane przez czas okrelony Ordynacj Podatkow. Naley
rwnie pamita o warunkach, w jakich producent papieru zaleca jego przechowywanie. W przypadku nie-
przestrzegania tych wymaga moe doj do utraty wydrukowanych danych (raportw), do przechowywania
ktrych uytkownik kasy jest zobowizany.

Dugo przewodw poczeniowych interfejsu szeregowego nie powinna przekracza trzech metrw
Przed wymian papieru naley obowizkowo dotkn domi uziemionej czci metalowej.

Urzdzenie to spenia wymagania w zakresie dopuszczalnych poziomw emisji zaburze elektromagnetycz-
nych dla klasy A. W rodowisku mieszkalnym moe to powodowa powstawanie zakce radioelektrycz-
nych. W takich przypadkach, jego uytkownik zobowizany jest do zastosowania odpowiednich rodkw za-
radczych.



Zabrania si uywania telefonw komrkowych w bezporednim ssiedztwie drukarki!


Usuwanie zuytych urzdze.

Zuytego urzdzenia, zgodnie z Art. 22 ust.1 i 2 Ustawy o zuytym sprzcie elek-
trycznym i elektronicznym (Dz.U.180 poz. 1495), nie wolno umieszcza, wyrzuca,
magazynowa wraz z innymi odpadami.
Niebezpieczne zwizki zawarte w sprzcie elektrycznym i elektronicznym wykazuj
bardzo niekorzystne oddziaywanie na roliny, drobnoustroje, a przede wszystkim na
czowieka, uszkadzaj bowiem jego ukad centralny i obwodowy ukad nerwowy
oraz ukad krwionony i wewntrzny, a dodatkowo powoduj silne reakcje alergicz-
ne.
Zuyte urzdzenie naley dostarczy do lokalnego Punktu Zbirki zuytych urzdze elektrycznych, ktry
zarejestrowany jest w Gwnym Inspektoracie Ochrony rodowiska i prowadzi selektywn zbirk odpadw.

Zapamitaj!!!!!
Zgodnie z Art. 35 ustawy, uytkownik sprztu przeznaczonego dla gospodarstw domowych, po zuyciu takie-
go sprztu, zobowizany jest do oddania go zbierajcemu zuyty sprzt elektryczny i elektroniczny.
Selektywna zbirka odpadw pochodzcych z gospodarstw domowych oraz ich przetwarzanie przyczynia si
do ochrony rodowiska, obnia przedostawanie si szkodliwych substancji do atmosfery oraz wd powierzch-
niowych.
NOVITUS BONO E

3
Spis treci:

1 INFORMACJE OGLNE.................................................................................................... 6
1.1. HOMOLOGACJA ............................................................................................................. 6
1.2. WARUNKI UYTKOWANIA DRUKARKI FISKALNEJ ...................................................................... 6
1.3. PARAMETRY TECHNICZNE DRUKARKI ................................................................................... 7
1.4. PRZEZNACZENIE DRUKARKI FISKALNEJ .................................................................................. 8
2 FUNKCJE FISKALNE ......................................................................................................... 9
2.1. PAMI FISKALNA ........................................................................................................... 9
2.2. KOPIA ELEKTRONICZNA INFORMACJE PODSTAWOWE ............................................................ 9
2.3. KOPIA ELEKTRONICZNA ZALECENIA PODSTAWOWE ............................................................. 11
2.4. KOPIA ELEKTRONICZNA ZASADA DZIAANIA ...................................................................... 14
2.5. STAWKI PTU .............................................................................................................. 17
2.6. KONTROLA TOWARW PODCZAS SPRZEDAY ....................................................................... 17
2.7. PRACA W TRYBIE TRENINGOWYM I FISKALNYM ..................................................................... 18
2.8. DOKUMENTY FISKALNE I NIEFISKALNE ................................................................................ 18
2.9. ZABEZPIECZENIA DOSTPU DO ELEKTRONIKI ........................................................................ 19
2.10. FISKALIZACJA DRUKARKI ................................................................................................. 19
3 BUDOWA I DZIAANIE DRUKARKI ................................................................................ 21
3.1. WYGLD DRUKARKI ...................................................................................................... 21
3.2. POKRYWA MECHANIZMU DRUKUJCEGO ............................................................................ 21
3.3. ZCZA KOMUNIKACYJNE I ZASILAJCE ............................................................................... 22
3.4. MECHANIZM DRUKUJCY ............................................................................................... 22
3.5. KARTA KOPII ELEKTRONICZNEJ......................................................................................... 23
3.6. WYWIETLACZ ............................................................................................................. 23
3.7. KLAWIATURA .............................................................................................................. 23
3.8. FUNKCJE KLAWISZY ....................................................................................................... 24
3.9. MENU DRUKARKI (GWNE) ........................................................................................... 26
3.10. MENU WYCZANIA DRUKARKI (DODATKOWE) .................................................................... 28
3.11. DODATKOWE (SPECJALNE) FUNKCJE DRUKARKI FISKALNEJ ....................................................... 29
3.11.1 Szuflada ............................................................................................................ 29
3.11.2 Wsppraca z dodatkowymi aplikacjami .......................................................... 29
3.11.3 Drukowanie kodw kreskowych........................................................................ 30
3.11.4 Drukowanie opisw towarw ........................................................................... 30
3.11.5 Programowanie grafiki klipy reklamowe ....................................................... 30
4 PRZYGOTOWANIE DO PRACY ....................................................................................... 31
4.1. ZAWARTO OPAKOWANIA............................................................................................. 31
4.2. ZAKADANIE I WYMIANA PAPIERU ..................................................................................... 31
4.3. INSTALOWANIE KARTY KOPII ELEKTRONICZNEJ ..................................................................... 32
4.4. POCZENIE DRUKARKI Z KOMPUTEREM ............................................................................. 33
5 SPRZEDA PRZY UYCIU DRUKARKI FISKALNEJ ............................................................. 34
6 RAPORTY ..................................................................................................................... 35
6.1. RAPORT FISKALNY DOBOWY ............................................................................................ 35
NOVITUS BONO E

4
6.2. RAPORT MIESICZNY ..................................................................................................... 37
6.3. RAPORT OKRESOWY ...................................................................................................... 37
6.4. RAPORT ZMIANY .......................................................................................................... 39
6.5. RAPORT GOTWKI ....................................................................................................... 39
6.6. RAPORT ROZLICZENIOWY ............................................................................................... 40
6.7. RAPORT OPISW STAYCH .............................................................................................. 40
6.8. RAPORT MONITORA KOMUNIKACJI .................................................................................. 40
6.9. WYDRUKI Z KOPII E ...................................................................................................... 41
6.10. WYDRUK HISTORII KART ................................................................................................ 43
6.11. WYDRUK STANU KARTY ................................................................................................. 43
7 USTAWIENIA ............................................................................................................... 44
7.1. USTAWIENIE ZEGARA .................................................................................................... 45
7.2. USTAWIENIA KONFIGURACJI ............................................................................................ 45
7.2.1 Energia .............................................................................................................. 46
7.2.2 Komunikacja ..................................................................................................... 46
7.2.3 Zgodno (kompatybilno) .............................................................................. 49
7.2.4 Wydruk drukowanie podkrele .................................................................... 51
7.2.5 Wydruk - Waluta II ............................................................................................ 51
7.2.6 Wydruk - Faktura .............................................................................................. 52
7.2.7 Wywietlanie Stan zasilania ........................................................................... 52
7.2.8 Wywietlanie Kontrast ................................................................................... 53
7.2.9 Wywietlanie Klip reklamowy ........................................................................ 53
7.2.10 Opcje systemowe .............................................................................................. 53
7.2.11 Drukowanie ustawie konfiguracji ................................................................... 53
7.3. USUNICIE BLOKADY ..................................................................................................... 54
7.4. USTAWIENIA KOPII E .................................................................................................... 54
7.4.1 Wyjcie karty .................................................................................................... 54
7.4.2 Otwarcie nowej karty ........................................................................................ 55
7.4.3 Kopie dodatkowe karty ..................................................................................... 56
7.4.4 Zamknicie karty ............................................................................................... 58
7.4.5 Zabezpieczenia Kopii E ...................................................................................... 58
8 SERWIS ........................................................................................................................ 60
8.1. TESTY ........................................................................................................................ 60
8.2. USTAWIENIA SERWISOWE .............................................................................................. 61
8.2.1 Ustawienia waluty ewidencyjnej (3.2.4) ........................................................... 61
8.3. FUNKCJE SERWISOWE ................................................................................................... 66
8.3.1 Zerowania ......................................................................................................... 66
8.3.2 Kopia E .............................................................................................................. 66
8.4. INFORMACJE ............................................................................................................... 67
9 PRZYKADOWE WYDRUKI Z DRUKARKI ........................................................................ 68
9.1. PARAGON FISKALNY ...................................................................................................... 68
9.2. RAPORT FISKALNY DOBOWY ............................................................................................ 69
10 WYKAZ KOMUNIKATW ............................................................................................. 70
11 WYKAZ KOMUNIKATW KOPII E ................................................................................. 75
NOVITUS BONO E

5
12 ZABIEGI KONSERWACYJNE ........................................................................................... 77
13 PRZEWODY POCZENIOWE ........................................................................................ 78
14 DECYZJE MINISTRA FINANSW DOPUSZCZAJCE DO SPRZEDAY ................................ 79
15 DEKLARACJA ZGODNOCI CE ........................................................................................ 81
16 NOTATKI ...................................................................................................................... 82




















Uwaga:
Informacje zamieszczone w niniejszej instrukcji maj charakter wycznie informacyjny
i nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu Kodeksu Cywilnego.

Producent zastrzega sobie prawo zmiany danych drukarki fiskalnej zawartych w niniejszej
instrukcji bez wczeniejszego uprzedzenia.

Producent zastrzega, e nie bdzie ponosi odpowiedzialnoci za uszkodzenia powstae
wskutek uytkowania drukarki fiskalnej niezgodnego z instrukcj, uywania niewaciwego zasi-
lacza, naraania urzdzenia na oddziaywanie silnego pola elektrostatycznego, elektromagnetycz-
nego, promieniowania rentgenowskiego lub dziaania szkodliwych substancji chemicznych czy
te promieniotwrczych.

Producent nie ponosi rwnie odpowiedzialnoci za ewentualne roszczenia karno skar-
bowe ze strony Urzdu Skarbowego wobec podatnika uytkownika drukarki fiskalnej, wynika-
jce z ujawnionej niewaciwej eksploatacji urzdzenia oraz stosowania materiaw eksploatacyj-
nych w szczeglnoci nonika kopii elektronicznej (karty SD) innych ni zalecane.


NOVITUS BONO E

6
1 Informacje oglne
1.1. Homologacja
Drukarka fiskalna BONO E jest drukark najnowszej generacji przeznaczon do
pracy we wszystkich placwkach handlowych wyposaonych w system komputerowy.
Drukarki zostay przedstawione w Ministerstwie Finansw i decyzj Ministra Finansw
numer:
PT7 / 8012 / 20 / 291 / SIU / 10 / PT594

zostaa uznana za kas (drukark) rejestrujc, speniajc wymogi zawarte w Rozpo-
rzdzeniu Ministra Finansw z dnia 28 listopada 2008 roku w sprawie kryteriw i wa-
runkw technicznych, ktrym musz odpowiada kasy rejestrujce, opublikowanym w
Dzienniku Ustaw nr 212, poz. 1338 co kwalifikuje je do obrotu. Dokumenty dopusz-
czajce drukarki do sprzeday zostay umieszczone w rozdziale 14. niniejszej instrukcji.
W zwizku z cigymi udoskonaleniami urzdze, bd one poddawane kolejnym bada-
niom w Ministerstwie Finansw, dlatego aktualny wykaz decyzji dopuszczajcych urz-
dzenia do sprzeday zamieszczony jest na internetowej stronie producenta:
www.novitus.pl
Urzdzenia z decyzj Ministra Finansw wydan na mocy w/w rozporzdzenia maj
moliwo ustalenia waluty gwnej, w jakiej prowadzona jest rejestracja obrotu
oraz kwot podatku nalenego. Maj rwnie moliwo drukowania kilku dowolnych
walut informacyjnych z przelicznikiem, pod czci fiskaln paragonu. Szczegowe in-
formacje o zmianie waluty oraz uwagi uytkowe na temat korzystania z rnych walut
w rozdziale 8.2.1 niniejszej instrukcji
Do kadej drukarki z decyzj potwierdzajc spenianie wymogw w/w rozpo-
rzdzenia producent docza program komputerowy NEArch oraz NFRaport, dziaaj-
cy pod systemem operacyjnym Windows (95, Millenium, 2000, XP, Vista i nowszych),
za pomoc ktrych uytkownik moe wykonywa odczyty danych z karty SD (elektro-
nicznej kopii), z pamici fiskalnej, zapisywa je na dysku, nagrywa na pyty CD*, wy-
konywa wydruki na zwykych drukarkach komputerowych, przeglda dane, sortowa,
wyszukiwa, itp. Do wszystkich urzdze fiskalnych Novitusa s wsplne programy.
Pyta CD z programami doczona jest do ksiki serwisowej kasy (ksiki kasy). Pro-
gramy te mog by przez producenta modyfikowane, kolejne ich wersj bd przedsta-
wiane wraz z urzdzeniami w Ministerstwie Finansw. Aktualne wersje dostpne s na
stronie internetowej www.novitus.pl.

* (nie dotyczy systemw Windows 95, Millenium i 2000)
1.2. Warunki uytkowania drukarki fiskalnej
Warunki, ktre musz by spenione, aby zapewni poprawn prac drukarki:
Pierwsze uruchomienie systemu PC BONO E powinno by wykonane przez ser-
wisanta autoryzowanego przez producenta;
Zasilacz drukarki i sterujcy jej prac komputer powinny by zasilane z tej samej
sieci (gniazda), najlepiej poprzez listwy filtrujce;
Drukark naley uytkowa uwzgldniajc jej parametry techniczne;
NOVITUS BONO E

7
Chroni przed wilgoci, zalaniem, wpywem pola elektromagnetycznego i elektro-
statycznego, oraz nadmiernym dziaaniem promieni sonecznych;
Pomieszczenie, w ktrym uytkowane bdzie urzdzenie powinno by wolne od
wpywu agresywnych zanieczyszcze chemicznych i mechanicznych;
Doboru oraz podczenia szuflady (kasety na pienidze) powinien dokona upraw-
niony serwisant;
Nie wolno czy drukarki z komputerem lub szuflad przed wyczeniem ich z sieci
(nie dotyczy poczenie USB);
Jeli drukarka przez duszy czas nie bya zasilana zaleca si przed jej instalacj do-
adowanie akumulatorw poprzez wczenie jej poprzez zasilacz do sieci 230V na
czas minimum 24 godziny.
Odnonie stosowania i obsugi kart SD (nonika elektronicznej kopii) naley bez-
wzgldnie stosowa si do zalece zapisanych w rozdziaach: 2.2, 2.3 oraz 2.4 ni-
niejszej instrukcji obsugi.
Uwaga:
Za konsekwencje nieprzestrzegania powyszych zalece odpowiada uytkownik.
1.3. Parametry techniczne drukarki
Zasilanie: napicie stae 24 V
Bateria wewntrzna: 1 akumulator 6V / 3 Ah
Gniazdo zasilania: typu walcowego 5,5/2,5 mm, masa zasilania na zewntrz.
Zasilacz: niestabilizowany, wejcie 230 V, 50 Hz, wyjcie: 24 V / 1,25A
Wtyk wyjcia zasilacza typu walcowego 5,5/2,5 mm
Nonik Kopii Elektronicznej: karta SD/SDHC zweryfikowana przez NOVITUS
UWAGA:
Odczenie zasilania drukarki fiskalnej nastpuje po wyjciu wtyczki zasilacza z gniaz-
da sieciowego, ktre powinno by atwo dostpne i znajdowa si w pobliu drukarki.

Dopuszczalna temperatura pracy: od 5
0
C do + 40
0
C
Dopuszczalna wilgotno pracy: od 10% do 80%
Wymiary: szeroko: 146 mm, gboko: 215 mm, wysoko: 145 (190) mm
Masa: Drukarka z akumulatorem i rolk papieru: 1,75 kg (+ 0,40 kg zasilacz)
BONO E posiada dwa interfejsy typu RS232 (zcza RJ8), dwukanaowe zcze USB
do komunikacji z komputerem, dwa wywietlacze LCD graficzne,.
Zcze RJ6 do sterowania kaset (szuflad) na pienidze napicie otwarcia 24V.

UWAGA: podczenia drukarki do urzdze zewntrznych (komputera, terminala EFT,
szuflady itp.) za pomoc specjalnych przewodw mona dokona przy wyczonym za-
silaniu drukarki i podczanego urzdzenia (nie dotyczy zcza USB)!!! Doboru szufla-
dy oraz pierwszego podczenia jej do drukarki powinien dokona uprawniony serwi-
sant! Otwarcie szuflady nastpuje po przesaniu do drukarki odpowiedniego rozkazu z
programu komputerowego.

NOVITUS BONO E

8
Wczanie i wyczanie drukarki: elektronicznie przez nacinicie i przytrzymanie
przez 2 sekundy przycisku .
1.4. Przeznaczenie drukarki fiskalnej
Drukarka fiskalna BONO E przeznaczona jest do prowadzenia rejestracji
sprzeday oraz kwot podatku nalenego dokonywanego na rzecz osb fizycznych za
pomoc systemw komputerowych. Drukarka fiskalna to urzdzenie, ktre nie jest w
stanie pracowa samo, dlatego jest niezbdnym fiskalnym uzupenieniem istniejcych
punktw sprzeday opartych na sprzcie komputerowym. Drukarka prowadzi ewidencje
sprzeday ok. 150 tysicy artykuw. Nazwa towaru na paragonie drukowanym przez
drukark moe posiada minimalnie 1 a maksymalnie 40 znakw.
Drukarka BONO E jest wyposaona w Kopi Elektroniczn zamiast tradycyjnej kopii
papierowej. Dane wydrukw zapisywane s na Informatycznym Noniku Danych, kt-
rym jest Karta SD.
NOVITUS BONO E

9
2 Funkcje fiskalne
2.1. Pami fiskalna
Drukarka posiada pami fiskaln wbudowan w miejscu niedostpnym dla
uytkownika, zalan specjaln mas (nierozerwalnie zczona z obudow drukarki) i
zabezpieczon plomb oowian i papierow. Podczas prb zamiany, bd odczenia
pamici fiskalnej, plomby te ulegaj zniszczeniu, a drukarka blokuje moliwo prowa-
dzenia dalszej pracy. Pami ta oznaczona jest numerem nadawanym przez Minister-
stwo Finansw niedostpnym tak dla uytkownika jak rwnie dla serwisu. Numer ten
nazwany jest numerem unikatowym i drukowany jest na kadym wydruku pochodz-
cym z zafiskalizowanej drukarki. Numer unikatowy zostaje zapisany do pamici fiskal-
nej podczas procesu produkcji, a zmiana tego numeru nie jest moliwa. Pami fiskalna
jest tak skonstruowana, i uniemoliwia likwidacj zapisw dokonanych w swoich reje-
strach.
Pojemno pamici fiskalnej umoliwia zapisanie w niej 1830 raportw dobowych, 200
zerowa serwisowych pamici RAM oraz 30 zmian stawek PTU.
Przed rozpoczciem pracy do pamici fiskalnej zapisywane s nastpujce dane:
1. Numer unikatowy drukarki (w procesie produkcji)
2. Aktualne stawki PTU (przed fiskalizacj).
3. Numer NIP (przy fiskalizacji);
Dane zapisywane w pamici fiskalnej przy wykonywaniu raportw dziennych:
1. Numer i data raportu;
2. Warto sprzeday netto z wyszczeglnieniem kwot we wszystkich grupach
podatkowych osobno dla paragonw i faktur
3. Kwoty podatku dla kadej ze stawek PTU osobno dla paragonw i faktur
4. czna kwota podatku;
5. czna kwota nalenoci;
6. Kwoty podatku narastajco od fiskalizacj dla kadej ze stawek PTU osobno
dla paragonw i faktur;
7. Ilo paragonw i faktur objtych raportem i numery ostatnich raportw;
8. Ilo zerowa pamici RAM, oraz rodzaj zerowania: wewntrzne (samoistne)
lub zewntrzne (wymuszone przez serwis producenta).
Dostp do elektroniki kasy posiada jedynie serwis producenta!
2.2. Kopia Elektroniczna informacje podstawowe
Urzdzenie obsuguje Kopi Elektroniczn zamiast tradycyjnej kopii papiero-
wej. Jako nonik danych Kopii E w urzdzeniach NOVITUS stosowana jest karta pa-
mici w standardzie SD Card. Jest to nowoczesny nonik danych, stale udoskonalany
mogcy pomieci ogromne iloci danych posiadajc jednoczenie niewielkie rozmiary
zewntrzne. Zawiera rne mechanizmy zabezpiecze od prostych, ale atwych w uy-
ciu mechanicznych blokad zapisu (przesuwka LOCK), po zaawansowane zabezpiecze-
nie hasem caej karty.
NOVITUS BONO E

10
Jako karty ma zasadnicze znaczenie dla trwaoci danych wydruku zapisanych
w tym noniku. Wano tych danych jest taka sama jak kiedy kopii papierowej
uytkownik musi j przechowywa przez wymagany przepisami czas i okazywa na -
dania organw kontrolnych. Nie mona wic sobie pozwoli na utrat tych danych
przed wymaganym terminem przechowywania. Z tego powodu naley zagwarantowa
odpowiedni jako kart SD uywanych jako nonik Kopii E. Aby mie pewno, e
dana karta zapewnia wymagane parametry wpywajce na jako jej dziaania koniecz-
ne jest przeprowadzenie wielu dugotrwaych testw i analiz ich wynikw, ktre s
niemoliwe do wykonania przez przecitnego uytkownika.
W urzdzeniach z Kopi E naley wic uywa tylko takich kart SD, ktre prze-
szy pozytywnie weryfikacj producenta i s wymienione w odpowiednich instrukcjach
lub informacjach na stronie internetowej danego urzdzenia.
Obecnie do uytku z drukarkami BONO E zalecane s jedynie karty dostpne w
ofercie NOVITUS SA.


Poniej przedstawiono gwne nowe pojcia dotyczce urzdze z Kopi Elek-
troniczn (w skrcie Kopi E).
1) Kopia Elektroniczna kopia wydrukw zapisywana w tymczasowo w Pa-
mici Podrcznej urzdzenia a nastpnie kopiowana po raporcie dobowym
na docelowy informatyczny nonik pamici.
2) Pami Podrczna Wydrukw wydzielona pami wewntrzna urzdzenia,
do ktrej najpierw trafiaj dane wydrukw. Dziki niej urzdzenie moe te
minimum 2 dni pracowa awaryjnie bez docelowego zewntrznego nonika
Kopii E. Po skopiowaniu danych wydruku na nonik docelowy dane z Pa-
mici Podrcznej s usuwane.
3) Nonik Kopii E zewntrzna pami dostpna dla uytkownika, w przy-
padku NOVITUS SA karta pamici w standardzie SD Card.
4) Karta SD Card karta pamici FLASH. Zapewnia du pojemno pamici
przy stosunkowo niewielkiej cenie. Posiada funkcje zabezpiecze danych
przed nieumylnym skasowaniem. Jest bardzo popularna i powszechnie ob-
sugiwana w systemach komputerowych. W niektrych komputerach PC
moe wymaga doczenia popularnych zewntrznych czytnikw tego typu
kart.
5) Technologia NOVITUS Bezpieczna Kopia E szereg unikatowych specjal-
nych zabezpiecze Kopii E w urzdzeniach NOVITUS:
a. dodatkowa wewntrzna kopia bezpieczestwa danych Kopii E na
wypadek utraty lub przekamania danych w noniku uytkownika.
NOVITUS BONO E

11
b. moliwo zabezpieczenia funkcji administracyjnych Kopii E ha-
sem - bez jego podania osoba niepowoana nie wykona istotnych
funkcji administracyjnych Kopii E
c. moliwo zabezpieczenia karty SD hasem bez jego podania w
celu odblokowania dane na karcie nie bd widoczne dla niepowo-
anych osb
d. moliwo tworzenia dodatkowych kopii kart w urzdzeniu
6) Numery kontrolne na paragonie, fakturze i raporcie dobowym dodatkowe
cigi cyfr i znakw drukowane w stopce w/w wydrukw. Maj one na celu
umoliwi pniejsz weryfikacj, e dany wydruk zosta wydrukowany na
danym urzdzeniu fiskalnym i jego zawarto jest niezmieniona.
7) Otwarcie nonika Kopii E czynno jednorazowa dla danego nonika, ko-
nieczna do wykonania w celu rozpoczcie pracy z nowym nonikiem kopii
E. Polega ona oglnie na odpowiednim sformatowaniu karty SD i nadaniu
jej etykiety unikatowego w ramach danego urzdzenia oznaczenia bdce-
go numerem kolejnym karty.
8) Zamknicie nonika Kopii E czynno jednorazowa dla danego nonika,
wymagana w celu oznaczenia nonika jako zamknitego, czyli takiego, do
ktrego nie bd ju dopisywane dane. Zamknity nonik powinien by
zmagazynowany a do urzdzenia dostarczony nowy nonik.
9) Program obsugi Kopii E na PC NOVITUS NEArch program umoli-
wiajcy import danych Kopii E do komputera PC, wyszukiwanie wydrukw
wg zadanych kryteriw, drukowanie kopii wydrukw, sporzdzanie synte-
tycznych raportw okresowych, drukowanie oraz zapis kopii E na zapisy-
walnych pytach CD.
10) Program odczytu pamici fiskalnej na PC NOVITUS NFRaport program
od odczytu danych zawartych w pamici fiskalnej urzdzenia. Program ten
umoliwia take sporzdzanie syntetycznych raportw okresowych, druko-
wanie oraz zapis danych z pamici fiskalnej na zapisywalnych pytach CD.
2.3. Kopia Elektroniczna zalecenia podstawowe
Urzdzenia z Kopi E w czasie normalnej pracy nie wymagaj szczeglnych do-
datkowych czynnoci obsugowych. Dziaanie Kopii E jest zasadniczo bezobsugowe.
Dodatkowe czynnoci zwizane z nonikiem Kopii E wymagane s jedynie w momen-
tach jego otwarcia i zamknicia oraz przy wykonywaniu dodatkowych kopii bezpie-
czestwa w systemach komputerowych (archiwizacja na dyskach optycznych, magne-
tycznych itp.), ktre powinny by wykonywane jedynie przez zaawansowanych uyt-
kownikw i administratorw danych Kopii E.
Istniej jednak szczeglne zalecenia, okrelajce przede wszystkim, jakich czyn-
noci nie mona i nie naley wykonywa na urzdzeniach z Kopi E, aby nie doprowa-
dzi do utraty danych Kopii E. Naley dokadnie zapozna si z tymi wytycznymi i po-
instruowa o nich kad osob, ktra bdzie miaa dostp do obsugi urzdzenia z Kopi
NOVITUS BONO E

12
E. Nieprzestrzeganie tych zasad moe doprowadzi do utraty danych Kopii E. Urzdze-
nie fiskalne rejestruje fakt wystpienia przypadkw niewaciwej obsugi lub niewa-
ciwego postpowania z nonikiem Kopii E. Dane tych przypadkw s zapisywane
trwale w pamici urzdzenia i mog by podstaw do nieuznania ewentualnych rosz-
cze gwarancyjnych zwizanych z tym faktem.
Naley bezwzgldnie przestrzega nastpujcych zasad:
1) Nie naley nigdy wyjmowa nonika Kopii E tj. karty SD z wczonego
urzdzenia bez wywoania odpowiedniej funkcji Wyjcie karty dla Kopii
E z menu - przycisk /MENU MENU / 2. USTAWIENIA / 4. KOPIA E /
Wyjcie karty LUB szybciej poprzez przycisk (krtkie nacinicie) ME-
NU WYCZANIA/Wyjcie karty). Wywoanie tej funkcji przygotuje
urzdzenie na wyciagnicie nonika z gniazda karty SD zostan zako-
czone lub przerwane w odpowiednim momencie ewentualne zapisy na kart
SD Kopii E i bdzie moliwe bezpieczne wysunicie karty, o czym urzdze-
nie poinformuje uytkownika Mona bezpiecznie wysun nonik Kopii
E. Bez wywoania w/w funkcji moe nastpi wysunicie nonika w czasie,
gdy jest uywany, co moe doprowadzi do utraty danych a nawet jego
uszkodzenia. Kategorycznie nie mona wic tego robi podobnie jak nie
mona np. wyciga pyty CD-R podczas jej nagrywania czy nawet wyry-
wa rolki papieru kopii z mechanizmu drukujcego podczas drukowania w
standardowych urzdzeniach fiskalnych bez Kopii E. Zawsze mona wyci-
gn kart, jeli urzdzenie jest wyczone.
UWAGA!
Fakt niewaciwego wycignicia nonika jest przez urzdzenie trwale
zarejestrowany i moe by przyczyn nieuznania niektrych roszcze
gwarancyjnych zwizanych z tym faktem.
2) Nie naley praktycznie nigdy odblokowywa mechanicznej blokady zapisu
przesuwka LOCK na karcie SD powinna by zawsze w pozycji LOCK
(zablokowana). Blokada ta zabezpiecza przed niezamierzon modyfikacj
czy usuniciem danych na karcie Kopii E np. po umieszczeniu jej w czytni-
ku kart SD w komputerze PC. Urzdzenie fiskalne moe pracowa i zapisy-
wa dane nawet na karcie zablokowanej, wic normalnie nigdy nie ma po-
trzeby na zmian pozycji tej przesuwki. Nieprzestrzeganie tej zasady moe
doprowadzi do niezamierzonego usunicia lub modyfikacji danych w przy-
padku niewaciwego postpowania na komputerze PC. Jedyne wyjtkowo
dozwolone odblokowanie przesuwki LOCK jest dopuszczalne w przypadku
nadzwyczajnej koniecznoci odtworzenia karty z kopii bezpieczestwa
uytkownika, ale powinno to by wykonywane przez zawansowanego uyt-
kownika, ktry prawidowo wykonywa we wasnym zakresie dodatkowe
kopie bezpieczestwa i ma gwarancje, e s one poprawne, a z jakiego
nadzwyczajnego powodu dane na karcie zostay utracone.

NOVITUS BONO E

13
UWAGA!
Fakt odblokowania przesuwki LOCK i uycia takiej odblokowanej kar-
ty na komputerze PC jest przez urzdzenie wykrywany i trwale zareje-
strowany i moe on by przyczyn nieuznania niektrych roszcze gwa-
rancyjnych zwizanych z tym faktem.
Odblokowanie jest wykrywane nawet wtedy, gdy aden plik na karcie SD
nie zostanie zmieniony. Ewentualne odtworzenie danych nawet z poprawnej
kopii bezpieczestwa przez zaawansowanego uytkownika te jest wykry-
wane i rejestrowane i moe by powodem wykonania natychmiastowej pe-
nej weryfikacji danych, ktra dla duej iloci danych moe dugo trwa, a do
czasu jej zakoczenia nie bdzie moliwe dopisywanie nowych danych do
karty. Jeli podczas tej weryfikacji wykryte zostan zmienione lub usunite
dane, fakt ten zostanie take trwale zarejestrowany i moe on by przyczyn
nieuznania niektrych roszcze gwarancyjnych zwizanych z tym faktem.
3) NIE MONA MODYFIKOWA ANI USUWA ADNYCH DA-
NYCH NA KARCIE KOPII E. Urzdzenie cigle kontroluje poprawno i
spjno danych na karcie Kopii E. Nie jest moliwa niezauwaona zmiana
nawet jednego znaku w danych wydruku zapisanych na karcie Kopii E. Kar-
ta, ktra podczas weryfikacji wykae bdy danych spowodowane ich mody-
fikacj lub usuniciem, bdzie zablokowana i konieczne bdzie otwarcie
nowej karty.
UWAGA!
Fakt modyfikacji lub usunicia danych z karty Kopii E jest przez urz-
dzenie wykrywany i trwale zarejestrowany i moe on by przyczyn
nieuznania niektrych roszcze gwarancyjnych zwizanych z tym fak-
tem.
4) Nie naley doprowadza do nagego zaniku zasilania w urzdzeniu z Kopi
E. Normalnie w prawidowo eksploatowanym urzdzeniu jest to nie do uzy-
skania gdy urzdzenie fiskalne ma zasilanie awaryjne (akumulatory), ale po
odczeniu akumulatorw lub pracy na cakowicie rozadowanych akumula-
torach moliwe jest wywoywanie nagych zanikw zasilania. Samo urz-
dzenie fiskalne jest bardzo dobrze zabezpieczone przed zanikiem zasilania,
ale karty SD mog rnie reagowa na nage zaniki zasilania. W celu za-
pewnienia karcie SD optymalnych warunkw pracy (wymaganych przez
producentw kart SD) naley zagwarantowa stabilno zasilania i nie do-
prowadza do nagych zanikw zasilania, co w przypadku urzdzenia fi-
skalnego jest bardzo proste do uzyskania naley tylko zagwarantowa
waciwy stopie naadowania akumulatorw i wymienia je na nowe, kiedy
utrac one swoje waciwoci w wyniku wyeksploatowania. Urzdzenie
zawsze naley wycza odpowiednim przyciskiem na klawiaturze.
UWAGA!
Fakt nagego zaniku zasilania jest przez urzdzenie wykrywany i trwale
zarejestrowany i moe on by przyczyn nieuznania niektrych rosz-
cze gwarancyjnych zwizanych z tym faktem.
NOVITUS BONO E

14
5) Uywa tylko kart, ktre s zalecane przez producenta urzdzenia.
UWAGA!
Karty, ktre nie s wyranie zalecone przez producenta nie s objte adn
gwarancj producenta urzdzenia na nie same ani na dane w nich zawarte.
6) Nie uywa Kart SD kopii E do innych celw.
7) Przestrzega oglnych zasad uywania i stosowania Kart SD poza urzdze-
niem fiskalnym:
a. Uywa Kart SD tylko w czytnikach dedykowanych do obsugi
Kart SD!
b. Nie dotyka stykw Kart SD!
c. Nie niszczy ani nie naraa Kart na urazy mechaniczne!
d. Przechowywa i uywa w odpowiednich warunkach klimatycz-
nych nie doprowadza do zmroenia, zalania ani zawilgocenia
Kart SD!

Zgodnie z obowizujcymi przepisami, na podatniku ciy obowizek prowa-
dzenia biecej kontroli w zakresie prawidowego i terminowego przekazu danych do
zewntrznego nonika Kopii E. W drukarce BONO E mona zawsze wykona Raportu
Stanu Karty Kopii E (Przycisk /MENU Menu / 1.Raporty / Wydruki Kopii E / Stan
Karty lub szybciej przycisk Menu Wyczania/Rap.Stanu Karty), z ktrego mona
si dowiedzie niezbdnych informacji o aktualnej karcie SD w tym kiedy ostatnio zo-
stay do niej dopisane dane Kopii E.

Ponadto podatnik ponosi pen odpowiedzialno za ewentualne zniszczenie,
zgubienie karty SD Kopii E lub modyfikacje powodujce utrat danych Kopii E, prawi-
dowo wczeniej zapisanych przez urzdzenie na karcie SD. Zalecamy systematyczne
wykonywanie przez podatnika dodatkowych kopii bezpieczestwa danych. W tym celu
mona:
1. Skorzysta z funkcjonalnoci programu NOVITUS NEArch, ktry ma mo-
liwo importu danych do komputera PC a take nagrywania ich na zapisy-
walnych dyskach CD,
2. Skorzysta z funkcjonalnoci NOVITUS Bezpieczna Kopia E umoliwiaj-
cej wykonywanie dodatkowych Kopii E na dodatkowych kartach SD
3. Jeli System Informatyczny Obsugi Sprzeday uytkownika ma funkcjo-
nalno obsugi przechowywania danych Kopii E to oczywicie naley z
niej korzysta
4. Zaawansowany uytkownik moe we wasnym zakresie wykonywa dodat-
kowe kopie bezpieczestwa w swoim PC (Karty SD s popularne i po-
wszechnie obsugiwane) poprzez nagranie ich na dysk twardy i zarchiwizo-
wanie na dyskach CD, DVD, tamach streamera czy innych kartach pamici.
2.4. Kopia Elektroniczna zasada dziaania
Dziaanie Kopii E ma za zadanie zapis danych wydrukw na noniku informa-
tycznym, w naszym przypadku na karcie SD. Urzdzenie w Kopii E zapisuje wszystkie
wydruki, ktre maj nr wydruku, tj. wszystkie wydruki za wyjtkiem Raportw Okre-
NOVITUS BONO E

15
sowych, Miesicznych i Rozliczeniowych oraz Raportu Opisw Staych (tekstw za-
wartych w programie urzdzenie moliwych do wydrukowania na drukarce urzdzenia).
Dziaanie Kopii E jest podzielone na pewne etapy. Najpierw dane wydrukw,
ktre s w danym momencie drukowane trafiaj do specjalnej pamici wewntrznej
urzdzenia, nazwanej Pamici Podrczn Wydruku. Jest to specjalna, nieulotna, trwaa
pami, w ktrej wydruki s magazynowane przed docelowym skopiowaniem ich na
pami zewntrzn nonik informatyczny Kopii E, czyli Kart SD. Pami Podrczna
umoliwia midzy innymi tymczasow prac urzdzenia bez Karty SD. Moe si zda-
rzy, e z jakiego powodu karty SD w danym momencie nie ma w urzdzeniu a urz-
dzenie musi oczywicie pracowa i drukowa np. paragony. Pami Podrczna zapew-
nia prac minimum do dwch dni bez karty SD czyli moe pomieci wydruki z
dwch dni pracy urzdzenia. Ponadto Pami Podrczna umoliwia wykonywanie kopii
wydrukw z danych w niej zawartych, podobnie jak kopii wydrukw z nonikw doce-
lowych. Ostatni istotn funkcj Pamici Podrcznej jest moliwo odtworzenia obro-
tw i licznikw z ostatniej zmiany fiskalnej w przypadku awaryjnego zerowania pami-
ci roboczej urzdzenia fiskalnego. W urzdzeniach z Kopi E po zerowaniu adne dane
obrotw i licznikw nie zostan wyzerowane gdy ich wartoci zostan odtworzone z
danych wydrukw zawartych wanie w Pamici Podrcznej (nie jest moliwe odtwa-
rzanie obrotw z wydrukw papierowych, bo te zostay wrczone klientom a nie ma
drugiej rolki papieru jak w standardowych urzdzeniach bez Kopii E).
Najpniej po raporcie dobowym rozpoczyna si proces kopiowania danych z
Pamici Podrcznej do nonika zewntrznego, czyli Karty SD Kopii E. Przed tym ko-
piowaniem dane na Karcie SD zostay wczeniej dokadnie zweryfikowane, czy s po-
prawne tj. pene i niezmienione. Jeli weryfikacja by si nie powioda, dopisanie danych
nie byoby moliwe. Naley zawsze zagwarantowa, e dane na Karcie SD s po-
prawne czyli naley przestrzega zalece opisanych w rozdziale Kopia E zale-
cenia podstawowe. Urzdzenie wykryje kad ingerencj lub nawet prb inge-
rencji w dane Kopii E czy niewaciwego uycia Karty SD i fakt ten trwale zapisze
w swojej pamici i moe on by podstaw do ewentualnych roszcze gwarancyj-
nych zwizanych z tym faktem.
Po skopiowaniu danych Kart SD dane z Pamici Podrcznej s usuwane. In-
formacja o ich zapisie na Karcie SD jest zapisana take w Pamici Fiskalnej. Od tej po-
ry uytkownik jest odpowiedzialny za trwao tych danych na tej Karcie SD.

Aby dopisywanie danych na Kart byo w ogle moliwe, na Karcie powinna
by wczeniej, przed pierwszym zapisem wykonana operacja Otwarcia Karty Kopii
E. Jest to czynno jednorazowa polegajca na odpowiednim sformatowaniu Karty SD
i nadaniu jej etykiety tj. nr kolejnego Karty SD dla danego urzdzenia.
W sytuacji, kiedy chcemy zakoczy uywanie danej Karty SD moemy wyko-
na operacj odwrotn do otwarcia, czyli Zamknicie Karty Kopii E. Czynno t na-
ley wykona w sytuacji, gdy koczy si miejsce na karcie lub chcemy ju przesta
uywa t kart, bo koczy si jaki okres rozliczeniowy i chcemy, aby dane z tego
okresu byy ju trwale gdzie przechowywane i nienaraone na jak utrat w zwizku z
codziennym uytkowaniem (np. zgubienie). Zalecana jest zmiana karty na now, np. po
roku uytkowania bez wzgldu na jej zapenienie, chyba, e uytkownik ma inne pewne
zasady wykonywania dodatkowych kopii bezpieczestwa danych wydrukw.

NOVITUS BONO E

16
Jeli z jakiego wyjtkowego powodu (awaria karty, kradzie, brak nowej karty)
Karty SD nie ma w urzdzeniu oczywicie procesy weryfikacji i kopiowania nie mog
by przeprowadzone. W takiej sytuacji wydruki s cay czas przechowywane w Pamici
Podrcznej nawet po wykonaniu raportu dobowego. Po wydrukowaniu pierwszego ra-
portu dobowego bez Karty SD urzdzenie sygnalizuje trwale - w przypadku drukarek
BONO E poprzez miganie podwietlenia klawiatury. Uytkownik moe prowadzi dalej
sprzeda i drukowa wydruki i wykona w kocu jeszcze jeden raport dobowy bdzie
to drugi raport dobowy bez Karty SD. Po tym raporcie w sytuacji, kiedy nadal nie ma w
urzdzeniu Karty SD urzdzenie zablokuje moliwo drukowania nowych wydrukw i
bdzie przez to wymagao dostarczenia Karty SD, aby moliwe byo skopiowanie da-
nych wydruku zmagazynowanych w Pamici Podrcznej. Nie naley doprowadza do
pracy urzdzenia bez Karty SD na okres duszy ni 2 dni (dwa raporty dobowe).

Jeli urzdzenie w wyniku wykrycia przekamania danych w pamici roboczej
bdzie zmuszone wykona Zerowanie Pamici RAM, to je wykonana jak zwyke urz-
dzenia bez Kopii E, ale po tym zerowaniu dane w Pamici Podrcznej (ktrej trwao
jest zasadniczo wiksza ni pamici roboczej) zostan przeanalizowane i nastpi odtwo-
rzenie sumarycznych obrotw i licznikw fiskalnych, tak e raport dobowy bdzie za-
wiera wszystkie dane i nie bdzie konieczne robienie odczytu danych z rolek papiero-
wych, ktrych w urzdzeniu z Kopi E praktycznie nie ma. Trwao Pamici Podrcz-
nej jest wic bardzo istotna. W urzdzeniach NOVITUS SA pami ta jest w technolo-
gii FLASH, wic jest odporna na wszelkie zaniki zasilania i duo bardziej odporna na
zakcenia ni pami RAM. Jej dua pojemno zapewni prac (zgodnie z przepisami)
przez 2 dni bez nonika zewntrznego, czyli Karty SD. Jeli jednak w jakich nadzwy-
czajnych okolicznociach Pami Podrczna zostaaby skasowana to w takiej sytuacji
konieczne jest wezwanie Serwisu co zostao opisane w rozdziale Kopia E postpo-
wanie w przypadku awarii.

Urzdzenia NOVITUS SA z Kopi E maj szereg unikatowych funkcjonalnoci
dotyczcych bezpieczestwa danych Kopii E. NOVITUS Bezpieczna Kopia Elektro-
niczna to technologia obejmujca m.in. dodatkowy, wewntrzny (niedostpny dla uyt-
kownika), bezpieczny magazyn danych wydruku mogcy pomieci do 4GB danych
tekstu, czyli zapamita w postaci dodatkowej kopii bezpieczestwa wydruki z caej 5-
letniej historii urzdzenia. Ta technologia urzdze NOVITUS zapewnia maksymalne
bezpieczestwo danych i moliwo ich odtworzenia nawet w przypadku fizycznej utra-
ty Karty SD uytkownika. Technologia ta dziaa w peni automatycznie. Dziki tej
funkcjonalnoci uytkownik, ktry np. nie ma atwej moliwoci robienia czstych do-
datkowych kopii bezpieczestwa ma to zrealizowane automatycznie w samym urzdze-
niu. Jeli z jakich powodw jak np. awarii karty, niewaciwej obsugi karty w urz-
dzeniu lub w komputerze PC dojdzie do utraty jakiego pliku lub jego przekamania
urzdzenie moe wykona odtworzenie uszkodzonych danych ze swojej wewntrznej
kopii bezpieczestwa i tym samym nie dojdzie do trwaej utraty danych z Kopii E.
Technologia NOVITUS Bezpieczna Kopia E moe take umoliwi prac w trybie do-
datkowych kopii otwartych kart zewntrznych, kiedy to np. codziennie rano lub raz na
tydzie wymieniamy Kart SD na jedn np. z dwch aktywnych kart (karta oryginalna i
jej kopia) a t wycignit odkadamy do bezpiecznego archiwum. Dziki takiej rotacji
zawsze mamy w miar aktualn kopi bezpieczestwa poza urzdzeniem fiskalnym a
NOVITUS BONO E

17
woona wanie Karta SD zostanie automatycznie uzupeniona danymi wydrukw, kt-
re zostay zarejestrowane, kiedy ona z kolei bya w zewntrznym archiwum.
Urzdzenia NOVITUS z Kopi E s wic bardzo bezpieczne, ale naley jed-
nak pamita, e:
1) Mimo istnienia technologii Bezpieczna Kopia E nadal naley bez-
wzgldnie przestrzega wszelkich wymienionych tu zasad uytkowania
Kart SD i nieingerowania w dane Kopii E na Kartach SD!
2) Mimo e wikszo efektw niewaciwego uycia Kart SD i utraty da-
nych Kopii E mog by naprawione przez technologi Bezpieczna Ko-
pia E to wszelkie te niewaciwe dziaania zostan i tak trwale zareje-
strowane przez urzdzenie w jego pamici i bez wzgldu na wynik na-
prawy mog by powodem nieuznania niektrych roszcze gwarancyj-
nych z tym zwizanych.

Szczegowe informacje dotyczce obsugi Kopii E opisane s w rozdziale Obsuga
Kopii Elektronicznej.
2.5. Stawki PTU
Drukarka ma moliwo oprogramowania 7 stawek PTU (A,B,C,D,E,F,G) dla
dowolnych wysokoci od 0% do 97% oraz okrelenia dowolnej z nich jako zwolnienie
towarw z podatku. Wedug wysokoci zaprogramowanych stawek kasa bdzie nalicza
naleny podatek PTU. Wysoko stawek PTU okrela Ministerstwo Finansw dla po-
szczeglnych towarw. W drukarce musz by zaprogramowane wszystkie stawki PTU
dla towarw, jakich sprzeda prowadzi dana placwka handlowa. Programowania sta-
wek PTU mona dokona tylko z komputera (np. z programu serwisowego producenta
drukarki do drukarek fiskalnych, dostpnego u serwisantw oraz na stronie internetowej
www.novitus.pl. Program ten udostpniany jest nieodpatnie!)
Kada zmiana stawek PTU moe odbywa si tylko po wykonaniu raportu do-
bowego zerujcego i jest (w drukarce fiskalnej) zapisywana do pamici fiskalnej z do-
kadnym okreleniem daty i godziny zmiany. Drukarka w trybie fiskalnym ma mo-
liwo 30 krotnej zmiany stawek PTU. Przy prbie wykonania 31 zmiany stawek
PTU drukarka zgosi bd i zmiana ta nie bdzie moliwa. Drukarka nie pozwoli za-
programowa stawek PTU identycznych jak s zaprogramowane w danej chwili w pa-
mici jest to zabezpieczenie przed niepotrzebnym zapisem do pamici fiskalnej.
2.6. Kontrola towarw podczas sprzeday
Drukarka fiskalna w odrnieniu od kas fiskalnych kontroluje sprzedawane
towary i przypisane im stawki podatkowe. Podczas sprzeday kontrolowane jest, czy na
danym towarze nie dokonano tzw. schodka podatkowego.
Zasada dziaania schodka podatkowego:
Po obnieniu stawki podatkowej na dany towar nie mona jej podnie.
Jeli towar (np. Piwo) sprzedamy raz z jak stawk (np. 8%) to mona t
stawk zmieni np. na 23% i sprzedawa nadal, mona te t stawk obniy na 0% i
nadal sprzedawa. Jednak, gdy po obnieniu (np. na 0%) nastpiaby prba sprzeday
NOVITUS BONO E

18
tego towaru ze stawk wysz, (np. 8% lub 23%) to drukarka zablokuje sprzeda tego
towaru ze stawk 8% lub 23% i zgosi bd.
Obnia stawki mona dowoli, podwysza rwnie, obnia po podwysze-
niu, natomiast PO OBNIENIU NIE WOLNO PODWYSZY STAWKI PTU.
Kontrola towarw przeprowadzana jest co do nazwy i stawki PTU;
Kontrola nazw jest przeprowadzana w ten sposb, e wszystkie litery w nazwie
artykuu s zmieniane na due, usuwane z nazwy s wszystkie znaki oprcz
znakw alfanumerycznych jzyka polskiego, oraz: przecinka, kropki, i kresek
ukonych. Tak przerobiona nazwa poddawana jest weryfikacji. Czyli: PIWO,
piwo, Pi wo%, piW o, itd., to nadal jest ta sama nazwa. Jeli natomiast do na-
zwy zostanie dooona jedna litera lub cyfra, jest to wwczas inny towar.
Kontrola stawki przeprowadzana jest co do wartoci stawki, a nie co do litery,
ktra wyrnia dan stawk.
Jeli wic sprzedamy dwa towary o identycznej nazwie z rnymi stawkami
PTU to drukarka po sprzeday towaru z wysz stawk a potem z nisz zablokuje
moliwo sprzeday towaru ze stawk wysz.
2.7. Praca w trybie treningowym i fiskalnym
W praktyce stosowane s dwa typy pracy urzdze fiskalnych:
Niefiskalny, zwany te trybem treningowym (do momentu fiskalizacji);
Fiskalny.
Tryb treningowy jest trybem przejciowym, sucym do nauki obsugi drukarki. Pa-
mi fiskalna jest zablokowana, a adne wielkoci dotyczce dziennej sprzeday nie s
do niej zapisywane. Nauka obsugi moe by prowadzona bez adnych konsekwencji
fiskalnych. W trybie tym, na dokumentach sprzeday nie jest drukowany numer unika-
towy drukarki i logo fiskalne.
Tryb fiskalny to praca, w ktrej pami fiskalna zostaa uaktywniona. Po zafiskalizo-
waniu drukarki kada operacja sprzeday zapisywana jest w pamici RAM drukarki, a
potem do pamici fiskalnej w momencie wykonania raportu dobowego fiskalnego. Do
pamici fiskalnej zapisywany jest rwnie fakt zerowania pamici RAM.
W trybie fiskalnym dostpne s raporty okresowe, miesiczne, odczytujce pami fi-
skaln. Przejcia do trybu fiskalnego, czyli zafiskalizowania drukarki moe dokona
serwis. Jest to operacja jednokrotna, powrt z trybu fiskalnego do treningowego nie jest
ju moliwy.
2.8. Dokumenty fiskalne i niefiskalne
Drukarka moe drukowa dwa rodzaje wydrukw:
Fiskalne;
Niefiskalne.
Dokumenty fiskalne drukowane s tylko wwczas, gdy urzdzenie
pracuje w trybie fiskalnym. Nale do nich paragony sprzeday oraz
raporty dobowe, szczegowe okresowe i miesiczne. Kady z nich
posiada numer unikatowy, logo fiskalne i swj numer. Numer parago-
nu nazwany jest licznikiem paragonw fiskalnych.
NOVITUS BONO E

19
Numer raportu dziennego fiskalnego nazwany licznikiem raportw
fiskalnych.
Tre paragonu fiskalnego powinna zawiera nastpujce informacje:
Nazw podatnika i jego adres;
Numer identyfikacji podatkowej uytkownika (NIP);
Numer kolejny paragonu;
Dat i czas sprzeday;
Nazw towaru lub usugi;
Ilo towaru lub usugi;
Ceny jednostkowe towarw i usug;
Warto sprzeday, stawki i kwoty podatku;
czn kwot podatku;
Kwot nalenoci;
Numer kontrolny (unikalny dla kadego wydruku)
Logo fiskalne PL i peny numer unikatowy (trzy litery i 8 cyfr).
Wszystkie dokumenty drukowane w trybie treningowym s dokumentami niefiskalny-
mi.
Drukarka niefiskalne wydruki wykonuje take po zafiskalizowaniu. Kady z nich po-
siada na pocztku i na kocu komunikat #NIEFISKALNY#
Do wydrukw niefiskalnych mona zaliczy wydruki bdce wynikiem:
Programowania drukarki;
Wykonywania raportw (innych ni raporty fiskalne);
Drukowania operacji wpaty lub wypaty rodkw patniczych z szuflady;
Wydruki komentujce prac drukarki (zmiana daty, godziny itp.)
Paragony anulowane
Wydruki te zakoczone s czciowym numerem unikatowym (same cyfry nu-
meru unikatowego bez liter i bez logo fiskalnego PL.
2.9. Zabezpieczenia dostpu do elektroniki
Drukarka jest zabezpieczona przed dostpem osb niepowoanych oowian
plomb fiskaln. Plomba znajduje si pod pokryw obok mechanizmu drukujcego. Za-
oona jest na rubie wkrconej w korpus dolny. Plombowania moe dokona producent
lub autoryzowany przez producenta serwisant, zarejestrowany w Urzdzie Skarbowym.
Dodatkowo elektronika drukarki zabezpieczona jest przed dostpem osb innych ni
serwis producenta (wymg Ministerstwa Finansw), specjalnym elementem, ktry ule-
ga zniszczeniu (zerwaniu) w przypadku prby otwarcia obudowy drukarki.
2.10. Fiskalizacja drukarki
Po zaprogramowaniu daty, godziny, stawek PTU oraz numeru NIP uytkownika,
drukarka moe by zafiskalizowana. Fiskalizacja to proces polegajcy na przestawieniu
drukarki z trybu treningowego w tryb fiskalny oraz na wpisaniu do pamici fiskalnej
drukarki informacji o uytkowniku urzdzenia. Zgodnie z wymaganiami stawianymi
przez Ministerstwo Finansw, dane te powinny zawiera numer identyfikacji podatko-
NOVITUS BONO E

20
wej NIP. Uytkownik powinien wczeniej zgosi waciwemu serwisowi potrzeb zafi-
skalizowania urzdzenia i ustali termin tej operacji.

Przed zafiskalizowaniem uytkownik powinien dokadnie sprawdzi za-
programowany w drukarce NIP, gdy to wanie on odpowiada za jego popraw-
no. Podczas fiskalizacji drukarka drukuje wydruki kontrolne z numerem NIP, ww-
czas jest ostatnia szansa na ewentualne poprawki. Po zafiskalizowaniu urzdzenia nie
ma moliwoci zmiany NIP. Zmiana numeru niesie ze sob konieczno wymiany pa-
mici fiskalnej na koszt uytkownika. Fiskalizacji moe dokona tylko serwisant zareje-
strowany u producenta, wyposaony w specjalny program fiskalizujcy drukark. Ser-
wisant po zafiskalizowaniu urzdzenia powinien wszystkie dane wpisa do odpowied-
nich rubryk w ksice serwisowej drukarki i przeszkoli osoby odpowiedzialne za ob-
sug urzdzenia.
Dane w treci nagwka (nazw podatnika, adres) mona zmienia wielokrot-
nie nawet po zafiskalizowaniu.
NOVITUS BONO E

21
3 Budowa i dziaanie drukarki
3.1. Wygld drukarki


















3.2. Pokrywa mechanizmu drukujcego
Pod pokryw znajduje si mechanizm drukujcy wraz z oem odwijania papieru.














Aby otworzy pokryw mechanizmw drukujcych naley:
1. Nacisn przycisk OPEN znajdujcy si tu nad panelem klawiatury.
2. Chwytajc za boki pokrywy w specjalnie do tego przygotowanych miejscach, unie
ku grze pokryw mechanizmu drukujcego odchylajc j do tyu.
W celu zamknicia pokrywy naley j opuci i delikatnie docisn przedni cz po-
krywy, powodujc jej zatrzanicie.
1
2
2
Wywietlacz klienta
(podnoszony, obracany)
Wywietlacz obsugi
Pokrywa mechanizmu
drukujcego
Klawiatura
Zcza komunikacyjne
i zasilania
(od spodu drukarki)
NOVITUS BONO E

22
3.3. Zcza komunikacyjne i zasilajce
Zcza komunikacyjne i zasilajce znajduj si w specjalnej wnce wykonanej
w spodzie drukarki. Opis zcz naniesiony jest na spodzie drukarki. Zcza typu RJ45
z opisem: COM1, COM2 su do komunikacji drukarki z komputerem, z terminalem
patniczym oraz innymi urzdzeniami komunikacji szeregowej. Zcza typu RJ6 z opi-
sem DR suy do otwierania kasety na pienidze. Zcze typu walcowego z opisem
POWER jest zczem zasilania drukarki. Zcze z opisem USB jest zczem szybkiej
komunikacji szeregowej USB, podczajc drukark do komputera przez to zcze sys-
tem komputerowy zobaczy dwa wirtualne porty COM4 i COM5, przez ktre aplikacje
komputerowe bd mogy si komunikowa z drukark niezalenie, rwnoczenie.

Wygld panelu ze zczami drukarki wraz z opisem poszczeglnych zcz:



Zasilanie Gniazdo Szuflada COM1 COM2 USB
(POWER) karty SD (DR)
3.4. Mechanizm drukujcy
W drukarce zastosowano mechanizm drukujcy japoskiej firmy SEIKO
Rodzaj drukarki: termiczna, jednostacyjna, typu wrzu i pracuj
Szybko druku: ok. 14 linii tekstu /sek, 5,6 cm/sek
Ilo znakw w wierszu: 48
Rodzaj papieru: termiczny, do urzdze fiskalnych
Rolka papieru: szeroko 57 mm ( 0,5) mm, rednica rolki max. 65mm.

Mechanizm drukujcy drukuje paragony, faktury i wydruki bdce potwierdze-
niem dziaania drukarki, raporty, wydruki kontrolne. Ten papier jest wysuwany na ze-
wntrz przez okno wyjcia papieru, jest odrywany i wrczany klientom (paragon fiskal-
ny) lub jeli to jest raport przechowywany przez podatnika. Urzdzenie z Kopi
Elektroniczn nie posiada drugiej rolki papieru wszelkie dane wydrukowane za wy-
jtkiem Raportw Okresowych i Raportw Opisw Staych s zapisywane w Informa-
tycznym Noniku Danych Karcie SD.

UWAGA! Przy zakupie papieru do drukarki naley zada od dostawcy potwier-
dzenia, czy moe on by stosowany w urzdzeniach fiskalnych, a wic wydrukowa-
ne na nim dokumenty bd mogy by przechowywane przez okres wymagany
NOVITUS BONO E

23
prawem podatkowym. Podczas przechowywania wydrukw naley stosowa si
cile do zalece producenta papieru.
3.5. Karta Kopii Elektronicznej
Karta SD, na ktrej rejestrowana jest elektroniczna kopia wydrukw znajduje si
pod pokryw mechanizmu drukujcego i jest dostpna dla uytkownika (nie jest zabez-
pieczona plomb fiskaln). Na karcie tej, w chwili wykonywania raportu dobowego (po
wczeniejszej weryfikacji poprawnoci zapisanych na niej uprzednio danych) zapisy-
wane s w plikach tekstowych dane wydrukw.








Uwaga!
Zwr uwag, aby przesuwka blokady karty bya zawsze w pooeniu LOCK, co
da gwarancj, e karta nie zostanie przypadkowo zmodyfikowana np. na kompu-
terze PC.
3.6. Wywietlacz
Drukarka fiskalna BONO E wyposaona jest w dwa wywietlacze graficzne: dla obsu-
gi 132 x 32 piksele (do czterech linii tekstu), drugi dla klienta 132 x 64 piksele (do 8 li-
nii tekstu).
Wywietlacze daj szerokie moliwoci wywietlania komunikatw, nazw i cyfr. Pod-
czas sprzeday wywietlane s na nich nazwy sprzedawanych artykuw, ich ceny jed-
nostkowe, komunikat podsumowania oraz kwot do zapaty. Drukarka wywietla take
szereg komunikatw odnonie dziaania i obsugi drukarki, menu, wykonywania rapor-
tw, itd. Gdy drukarka nie jest w trybie sprzeday lub wczonego menu, wywietlana
na nim jest aktualna data i godzina.

Po zakoczeniu transakcji (paragonu) jej warto suma do zapaty wywietlana jest
przez 45 sekund nie ma moliwoci wywietlania wwczas daty i godziny.
3.7. Klawiatura
Klawiatura wyposaona jest w osiem podwietlanych klawiszy, obsugujcych
najwaniejsze jej funkcje. Przycinicie ktregokolwiek z nich, potwierdzone jest sy-
NOVITUS BONO E

24
gnaem dwikowym. Poprawne operowanie poszczeglnymi klawiszami powoduje ge-
nerowanie krtkich dwikw.


Uwaga! Miganie podwietlania obwdek klawiszy oznacza, e ostatnie dane Kopii
E nie zostay zapisane na Kart SD, poniewa nie byo jej w urzdzeniu podczas
Raportu Dobowego i nadal jej nie ma. Oznacza to take, e mona bdzie wykona
bez tej karty jeszcze tylko jeden (drugi z kolei) raport dobowy, po ktrym drukar-
ka nie bdzie ju moga drukowa nastpnych paragonw i konieczne ju bdzie
zamontowanie Karty SD, aby to odblokowa.
3.8. Funkcje klawiszy
Klawisz suy do wczania i wyczania drukarki. Aby wyczy i wczy urz-
dzenie, naley przytrzyma ten klawisz przez krtk chwil.
Samo krtkie nacinicie tego klawisza w ekranie gwnym wywouje specjalne menu -
Menu Wyczania, w ktrym mona szybko wybra specjalne funkcje drukarki jak np.
polecenie Wyjcia Karty Kopii Elektronicznej.

Klawisz ten nacinity w Menu powoduje przejcie do jego pocztku lub, gdy tam ju
jest, to zamknicie menu.

Klawisz suy do przewijania papieru w drukarce (np. podczas zakadania no-
wych rolek papieru)

Klawisz C suy do anulowania komunikatw o bdach, wycofania si z funkcji, kt-
rych nie chcemy wykonywa, powrotu na wyszy poziom menu a do zamknicia me-
nu, cofania si w dialogach ustawie do poprzednich pozycji a do zamknicie dialogu,
odpowiadania NIE w pytaniach.
Przykad C w komunikatach bdw:



NOVITUS BONO E

25
Klawisz /MENU suy do wejcia w tryb Menu, potwierdzania wybranych funkcji,
potwierdzania komunikatw wywietlanych przez drukark, przechodzenia do nastpnej
pozycji w dialogach ustawie, odpowiadania TAK w pytaniach.
Przykad C (wstecz) i /MENU (dalej) w dialogach:



Przykad C i /MENU w pytaniach:



Klawisze nawigacyjne z zaznaczonymi kierunkami: su do poruszania
si po menu ( ), zmiany pozycji kursora ( ) zmiany wielkoci wywietlanego pa-
rametru listowego, liczbowego lub tekstowego ( ), zaznaczania/odznaczania opcji
wyboru w dialogach ( ).
Przykad zmiany pozycji kursora ( ) i edytowanej wartoci ( ):



Przykad wyboru ( ) z listy (symbolizuje j znaczek strzaek Gra-D w drugiej li-
nii):


Przykad wybierania opcji do zaznaczenia z listy wyboru( ) (symbolizuje j znaczek
strzaek Gra-D w drugiej linii i znaczek [X]) i jej zaznaczania/odznaczania ( ):
Opcja zaznaczona - aktywna ( ):


NOVITUS BONO E

26
Opcja odznaczona nieaktywna ( ):



3.9. Menu drukarki (gwne)
Drukarka posiada hierarchiczne menu (pozycje nadrzdne zawierajce podrzdne), w
ktrym uytkownik moe wybra raporty, ustawienia i inne funkcje drukarki.


Menu wywoujemy klawiszem /MENU, poruszamy si po nim za pomoc klawiszy
. Wywietlan pozycj wybieramy klawiszem /MENU - nastpi albo przejcie
do kolejnych pozycji podrzdnych lub wywoanie polecenia/funkcji, gdy nie ma ju po-
lece podrzdnych do wyboru. Wycofujemy si z wybranej (wywietlanej) pozycji kla-
wiszem - przechodzimy na wyszy poziom lub zamykamy menu. Najszybciej przej
na pocztek menu lub je zamkn mona za pomoc klawisza . Na wywietlaczu
zawsze widoczna jest pozycja nadrzdna i kilka podrzdnych. Aktualnie wybrana pozy-
cja wskazywana jest strzak z lewej strony. Jeli s jakie pozycje podrzdne, pokazuje
si strzaka z prawej strony. Wicej szczegw w poszczeglnych rozdziaach opisuj-
cych dany tryb pracy.

UWAGA! Bdc w menu drukarka nie drukuje paragonw przesanych z kompu-
tera PC. Aby to byo moliwe naley zamkn menu i powrci do ekranu gwne-
go (z zegarem i sum).

Struktura menu gwnego:

MENU
1 Raporty
o 1.1 Dobowy
o 1.2 Miesiczny
o 1.3 Okresowy
1 Wg dat
2 Wg numerw
o 1.4 Zmiany
1 Niezerujcy
2 Zerujcy
o 1.5 Gotwki
o 1.6 Rozliczeniowy
1 Wg dat
NOVITUS BONO E

27
2 Wg numerw
o 1.7 Opisy stae
o 1.8 Monitor kom
1 Wszystkie porty
2 Monitor COM1
3 Monitor COM2
4 Monitor COM3
5 Monitor COM4
o 1.9 Wydruki Kopii E
1 Z karty
2 Z pam.podr
3 Historia kart
4 Stan karty
2 Ustawienia
o 2.1 Ustaw zegar
o 2.2 Konfiguracja
2.2.1 Energia
1 Autowyczanie
2 Autowczanie
3 Autowygaszanie
2.2.2 Komunikacja
1 Kontrola kom. PC
2 Protok komuni
3 Monitory kom.
4 Ustawienia portw
o 1 PC
o 2 PC2
o 3 PP1
o 4 PP2
5 Poczenia
6 Monitor wydruku
2.2.3 Zgodno
1 rdo linii dod.
2 Linia nr sys.p.
3 Nazwa odsyana
4 Nr.Un. odsyany
2.2.4 Wydruk
1 Druk.podkrele
2 Waluta II
3 Faktura
2.2.5 Wywietlanie
1 Stan zasilania
2 Kontrast
3 Klip reklamowy
2.2.6 Opcje sytemowe
2.2.9 Drukuj
o 2.3 Usu blokad
o 2.4 Kopia E
1 Wyjcie karty
2 Otwarcie nowej karty
NOVITUS BONO E

28
3 Kopie dodatkowe
4 Zamknicie karty
5 Zabezpieczenia
1 Ustaw haso
2 Zakres hasa
3 Inne opcje
3 Serwis
o 3.1 Testy
1 Wszystkie
2 Cykliczne
o 3.2 Ustawienia S
1 Data przegldu
2 Data blokady
3 Koniec tr.fisk.
4 Waluta
o 3.3 Funkcje S
3.3.1 Zerowanie
1 Zeruj RAM
2 Zeruj Mon.Kom
3 Zeruj Konfiguracj
4 Zeruj tryb NF
5 Odwie bazy Kopii E
3.3.2 Kopia E
1 Weryfikuj
2 Sprawd plik
3 Raport zdarze
4 Odzyskaj kart
5 Znajd haso karty
6 Format karty
3.3.3 Zrzut pamici
o 3.4 Informacje
1 Wersja
2 Pami fisk.
3 Pomiary napi

Funkcje te s opisane dokadnie w dalszych rozdziaach.
3.10. Menu wyczania drukarki (dodatkowe)
Drukarka posiada specjalne krtkie menu Menu Wyczania, w ktrym uyt-
kownik moe wybra szybko kilka istotnych funkcji dotyczcych gwnie Kopii E. Me-
nu Wyczania dostpne jest po krtkim naciniciu klawisz W/Wy. (dugie przy-
trzymanie standardowo wycza drukark). Menu to obsuguje si identycznie jak menu
gwne.

NOVITUS BONO E

29


MENU Wyczania
1 Wycz (wycza drukark)
2 Wyjcie karty (to samo co 2.4.1)
3 Raport stanu karty (to samo co 1.9.4)

Funkcje te s opisane dokadnie w dalszych rozdziaach.
3.11. Dodatkowe (specjalne) funkcje drukarki fiskalnej
3.11.1 Szuflada
Drukarka posiada moliwo wsppracy z szuflad na pienidze. Do podczenia
szuflady suy gniazdo typu RJ6 znajdujce si we wnce w spodzie drukarki. Otwarcie
szuflady nastpuje po wysaniu z komputera do drukarki specjalnego rozkazu. Drukarka
steruje szuflad napiciem 24V

3.11.2 Wsppraca z dodatkowymi aplikacjami
Drukarka moe take wsppracowa z dodatkow aplikacj (oprcz gwnej apli-
kacji sprzeday) podczon do jednego z dodatkowych portw komunikacyjnych dru-
karki (port PC2). Gwnym zastosowaniem takiej aplikacji jest obsuga transakcji elek-
tronicznych, takich jak patnoci kartami, sprzeda usug typu pre-paid, patnoci za ra-
chunki i systemy lojalnoci. Aplikacja ta moe by zainstalowana na komputerze PC,
ale take na np. terminalu patniczym np. w wersji bez drukarki, ktry moe wykorzy-
stywa do wydrukw mechanizm drukujcy drukarki fiskalnej. Oczywicie wszystkie
wydruki, jakie wystawia drukarka fiskalna s zdefiniowane w jej programie przedsta-
wiona tutaj drukarka ma bogaty zestaw zdefiniowanych dodatkowych wydrukw niefi-
skalnych. Drukarka na porcie PC2 przewidzianym dla takich aplikacji zapewnia ograni-
czony zestaw instrukcji umoliwiajcy jednak w peni funkcjonalne wykorzystanie dru-
karki do takich zastosowa. Aplikacja moe np. pobra z drukarki kwot transakcji, na
jak ma by zrobiona patno kart lub nawet pobra dane sprzedanych towarw, co
moe by uyte przez systemy lojalnoci do naliczenia np. punktw premiowanych dla
staych klientw. Jeli dodatkowa aplikacja pracuje na komputerze PC na og wymaga
ona dodatkowych urzdze we/wy do swojej pracy takich jak np. PinPad, czytnik kart
magnetycznych, skaner kodw kreskowych lub modem. Urzdzenia takie mog by
podczone do dodatkowych portw pomocniczych drukarki fiskalnej PP1 i PP2, kt-
rych wykorzystanie moe zapobiec koniecznoci zwikszenia liczby portw w kompu-
terze PC. Dodatkowych informacji na temat takich zastosowa przedstawionej tutaj
drukarki fiskalnej naley szuka w instrukcjach aplikacji transakcji elektronicznych
wsppracujcych z t drukark.

NOVITUS BONO E

30
3.11.3 Drukowanie kodw kreskowych
Drukarka ma moliwo drukowania na paragonach i niektrych wydrukach niefi-
skalnych kodw kreskowych. Standardem kodw kreskowych przyjtym w drukarce
jest EAN 128. Dugo kodu, jaka moe zosta wydrukowana zaley od zawartych w
nim znakw. Moe to by 11 liter lub 22 cyfry. Przy kodach mieszanych wystpuj ko-
relacje tych parametrw. Kody mog by drukowane na paragonie pod kadym sprze-
danym artykuem (identyfikacja kodem kadego towaru), pod paragonem (identyfikacja
kodem kadego paragonu), oraz na specjalnych wydrukach niefiskalnych. Aby drukarka
drukowaa kody kreskowe, aplikacja komputerowa sterujca drukark musi mie mo-
liwo wysyania tych informacji do drukarki. Kady program sprzeday moe zosta
przystosowany do takiej funkcjonalnoci przez jego autorw dziki dokumentacji oraz
narzdziom dostpnym na stronie internetowej producenta drukarki: www.novitus.pl.
3.11.4 Drukowanie opisw towarw
Drukarka umoliwia drukowanie opisw towarw/usug na paragonie. Opisy takie
musz zosta wysane do drukarki wraz z paragonem przez aplikacj sprzeday. Opis
towaru moe by wydrukowany w trzech liniach po 40 znakw w kadej. Kady pro-
gram sprzeday moe zosta przystosowany do takiej funkcjonalnoci przez jego auto-
rw dziki dokumentacji oraz narzdziom dostpnym na stronie internetowej producen-
ta drukarki: www.novitus.pl.
3.11.5 Programowanie grafiki klipy reklamowe
Istnieje moliwo zaprogramowania z komputera w drukarce klipw reklamo-
wych, ktre w czasie nieuywania drukarki (pomidzy paragonami) bd wywietlane
na wywietlaczu klienta. Drukarka pozwala na zaprogramowanie 10 rnych bitmap
(obrazw) ktre mog by wywietlane w 10 rnych klipach. Tworzenie klipw polega
na zaprogramowaniu harmonogramu pojawiania si po sobie kolejnych bitmap. Do za-
programowania bitmap oraz stworzenia klipw naley uy programu serwisowego
WikingPL, dostpnego na stronie internetowej producenta www.novitus.pl.

NOVITUS BONO E

31
4 Przygotowanie do pracy
4.1. Zawarto opakowania
W skad opakowania (kompletu) wchodzi:
drukarka;
zasilacz;
papier (jedna rolka);
karta SD (w urzdzeniu) pami Kopii Elektronicznej
przewd komunikacyjny RS232C drukarka PC;
instrukcja obsugi;
ksika kasy (ksika serwisowa z naniesionym numerem unikatowym drukarki);
karta gwarancyjna;

W przypadku komunikacji z drukark poprzez port USB naley
dokupi przewd USB zakoczony wtykami Am Bm (przedsta-
wiony na zdjciu). Przewd USB-drukarka nie jest standardowym
wyposaeniem drukarki fiskalnej.

4.2. Zakadanie i wymiana papieru
W wyposaeniu dostarczanym wraz z drukark znajduje si rolka papieru, kt-
ry przed rozpoczciem pracy naley w odpowiedni sposb zaoy. Z uwagi na to, i
czynno wymiany papieru jest jedn z najczstszych operacji wykonywanych podczas
obsugi drukarki, a wykonana niedokadnie moe by przyczyn nieprawidowej pracy
urzdzenia, wskazane jest, aby uytkownik dokadnie zapozna si ze sposobem zaka-
dania nowych rolek papieru, wykonujc t czynno starannie.
Papier w drukarce fiskalnej zuywany jest cakowicie, zblianie si do koca
rolki papieru sygnalizowane jest kolorowym paskiem na papierze, natomiast jego ko-
niec sygnalizowany jest komunikatem: BRAK PAPIERU na wywietlaczu obsugi.

W celu wymiany papieru na nowy, naley:
nacisn przycisk OPEN znajdujcy si tu
nad panelem menu i podnie (od przodu) po-
kryw mechanizmu drukujcego,
wycign resztki papieru i usun z zagbie-
nia drukarki pozosta po starym papierze rol-
k na ktrej nawinity by papier,
przygotowa now rolk poprzez odwinicie
papieru,
metalow o przewlec przez szpul, woy
papier do gniazda papieru, wsuwajc koce osi
do prowadnic. Papier ma by woony tak, aby
rolka rozwijaa si od dou (powoka wiatoczua papieru na zewntrz).
Wolny koniec papieru przecign do przodu drukarki kadc go na panelu klawia-
tury
NOVITUS BONO E

32

zamkn pokryw drukarki, docisn jej przd powodujc jej zatrzanicie,
naciskajc klawisz sprawdzi poprawno obiegu papieru w drukarce;
skasowa komunikat BRAK PAPIERU przyciskiem .
4.3. Instalowanie karty Kopii Elektronicznej
Drukarka dostarczona od producenta jest wyposaona w pierwsz kart SD
Kopii E, ktra wystarczy na dugi okres czasu. Gniazdo karty pamici znajduje si w
spodzie drukarki, w szczelinie opisanej jako SD. Standardowo gniazdo karty jest zakry-
te specjaln przykrywk, co zabezpiecza kart m.in. przed przypadkowym wysuni-
ciem. W celu wyjcia tej karty naley zdj przykrywk i postpowa wg nastpujcej
procedury:

Wyjcie karty SD:
Wyjcie karty mona przeprowadza tylko, gdy:
1) Drukarka jest wyczona.
2) Wywoano wczeniej funkcj menu Wyjcie Karty (MENU / 2.Ustawienia /
2.4.Kopia E / 1.Wyjcie karty lub MENU WYCZANIA / 2.Wyjcie Karty)
i jest na wywietlaczu komunikat, e mona bezpiecznie wyj kart

Aby wycign kart SD naley j najpierw docisn w d, aby zwolni si
mechanizm trzymajcy kart. Z pozycji lekko wysunitej mona ju wycign kart
cakiem z gniazda do gry.

Woenie karty SD:
Kart SD wkadamy w szczelin gniazda karty stykami skierowanymi w d i
w stron mechanizmu drukujcego.

Wkadan kart naley docisn cakiem w d, aby zadziaa mechanizm
trzymajcy kart. Prawidowo woona karta puszczona po w/w dociniciu powinna
minimalnie wystawa ze szczeliny.



Rys. Gniazdo karty Kopii E karta jest wpita.

NOVITUS BONO E

33
4.4. Poczenie drukarki z komputerem
Poczenie drukarki z komputerem daje moliwo zafiskalizowania niefiskal-
nych punktw sprzeday opartych na komputerze i oprogramowaniu realizujcym
sprzeda.
Poczenie drukarki z komputerem jest czynnoci mao skomplikowan. Po-
lega ono na odpowiednim sprztowym i programowym skonfigurowaniu systemu. Kon-
figuracja sprztowa polega na poczeniu komputera i drukarki za pomoc specjalnego
przewodu poprzez zcze RS232C lub USB znajdujcych si we wnce w spodzie dru-
karki, odpowiednio opisanych. Mona przystpi do tej czynnoci tylko wtedy, gdy za-
silanie tak komputera jak i drukarki jest odczone. Przy podczaniu drukarki do
komputera poprzez zcze USB dopuszczalne (a nawet zalecane) jest przy pracujcym
zarwno komputerze jak i drukarce.
Konfiguracja programowa polega na odpowiednim ustawieniu oprogramowa-
nia komputerowego, realizujcego odpowiednie sterowanie drukark. W konsekwencji
wystawienie paragonu w programie bdzie rwnoznaczne z jego wydrukiem na drukar-
ce. Program musi posiada moliwo wyboru wsppracy z drukark fiskaln. Ponie-
wa drukarka realizuje identyczny protok komunikacyjny pomidzy komputerem i
drukark fiskaln jak inne modele drukarek OTPIMUS IC WIKING oraz VENTO,
mona w przypadku braku opcji BONO jako drukark wsppracujc wybra dru-
kark WIKING, VENTO, VIVO, QUARTO, DELIO lub DEON.
W przypadku czenia drukarki z komputerem przez port USB, po pierwszym
podczeniu drukarki do komputera system poinformuje o wykryciu nowego sprztu i
trzeba bdzie zainstalowa sterowniki do konwertera USB-RS232 zamontowanego w
drukarce fiskalnej. Sterowniki s dostpne na stronie producenta drukarki
www.novitus.pl. W systemie widziany jest wwczas wirtualny port RS232, ktry na-
ley wybra jako port, do ktrego podczona jest drukarka fiskalna. UWAGA! Port ten
moe nie by widoczny przez starsze systemy operacyjne!
Kady program sprzeday mona w szybki sposb przystosowa do komuni-
kacji z drukark BONO. Stosowne narzdzia dla programistw oraz dokumentacja do-
stpna jest u producenta drukarki oraz na stronie internetowej producenta:
www.novitus.pl.
Po dokonaniu czynnoci konfiguracyjnych drukarka w zalenoci od potrzeb,
moe pracowa w trybie treningowym lub moe zosta zafiskalizowania przez autory-
zowany serwis.
NOVITUS BONO E

34
5 Sprzeda przy uyciu drukarki fiskalnej

Sprzeda przy uyciu drukarki fiskalnej jest moliwa tylko po podczeniu jej
do komputera z programem do prowadzenia sprzeday.
W trybie sprzeday na wywietlaczu operatora drukarki widnieje aktualna data,
godzina, oraz napis: SUMA: ....... 0,00.



Jeli drukarka znajduje si w stanie bdu - np. brak papieru - (komunikat o
bdzie na wywietlaczu obsugi), naley usun przyczyn bdu i klawiszem przy-
wrci do trybu poprawnej pracy.



Jeli drukarka znajduje si w trybie wywietlania MENU, naley klawiszem wycofa
si a do trybu sprzeday (data, godzina, oraz napis: SUMA: 0,00).

Sprzeda polega na przesyaniu z programu komputerowego paragonw zawie-
rajcych poszczeglne pozycje sprzeday towarw, sprzeday lub przyj opakowa
zwrotnych, potwierdzenia przyjcia patnoci (gotwk, kart patnicz, czekiem, bo-
nem, itp.)
Wystawianie paragonw moe si odbywa w trybie ON-LINE (kada pozycja
zarejestrowana do sprzeday przez program komputerowy natychmiast wysyana jest do
drukarki i drukowana na paragonie), lub w trybie OFF-LINE (po wystawieniu i za-
twierdzeniu caego paragonu w programie komputerowym, jest on w caoci przesyany
i drukowany na drukarce fiskalnej).

NOVITUS BONO E

35
6 Raporty
Oprcz samego wystawiania paragonw oraz rejestracji kwot podatku nalenego
od tych transakcji drukarka fiskalna wykonuje rwnie raporty z tych operacji. W za-
lenoci od potrzeb oraz obowizku podatnika drukarka umoliwia wykonania niej
opisanych raportw.
Aby wej do trybu raportw naley w trybie sprzeday nacisn klawisz
/MENU - wywietlone zostanie menu drukarki z zaznaczon pozycj 1.Raporty
1.1. Dobowy. Klawiszem /MENU naley wybra ten tryb.



W trybie raportw dostpne jest menu z opcjami:

1 Raporty
o 1.1 Dobowy
o 1.2 Miesiczny
o 1.3 Okresowy
1 Wg dat
2 Wg numerw
o 1.4 Zmiany
1 Niezerujcy
2 Zerujcy
o 1.5 Gotwki
o 1.6 Rozliczeniowy
1 Wg dat
2 Wg numerw
o 1.7 Opisy stae
o 1.8 Monitor kom
1 Wszystkie porty
2 Monitor COM1
3 Monitor COM2
4 Monitor COM3
5 Monitor COM4
o 1.9 Wydruki Kopii E
1 Z karty
2 Z pam.podr
3 Historia kart
4 Stan karty

W kolejnych rozdziaach opisano poszczeglne raporty oraz sposb ich wykonania.
6.1. Raport fiskalny dobowy
Raport dobowy jest najwaniejszym raportem, jaki kady uytkownik zobo-
wizany jest wykona codziennie po zakoczeniu sprzeday jako zerujcy. Podczas
NOVITUS BONO E

36
wykonywania tego raportu nastpuje zapis do pamici fiskalnej obrotu z caego dnia (od
ostatniego raportu dobowego zerujcego) z uwzgldnieniem rozdziau kwot podatku na
poszczeglne stawki PTU, daty i godziny wykonania raportu, iloci wystawionych pa-
ragonw fiskalnych, iloci i wartoci anulowanych paragonw. Wydruk tego raportu
oznaczony jest numerem unikatowym kasy i logo fiskalnym: stylizowanym z literek PL.
Wydruk ten naley starannie przechowywa suy jako rozliczenie podatkw z
Urzdem Skarbowym.

Jeeli chcemy wykona raport fiskalny dobowy, naley wej do trybu raportw w
menu drukarki (opis powyej), za pomoc klawiszy wybieramy pozycj
1.1. Dobowy i zatwierdzamy klawiszem /MENU. Nastpi pytanie: Czy drukowa ra-
port dobowy?

Klawiszem - rezygnujemy, klawiszem /MENU - akceptujemy. Nastpnie drukar-
ka zapyta o poprawno daty.

Jeli wywietlona data jest poprawna naley zatwierdzi j klawiszem /MENU. Na-
stpi wydruk raportu dobowego fiskalnego.
Jeli data pokazana przez drukark bdzie nieprawidowa, naley nacisn przy-
cisk i niezwocznie powiadomi serwis o zaistniaej sytuacji. Wydrukowanie ra-
portu z niewaciw dat spowoduje bdne wpisanie rekordu do pamici fiskalnej,
a tym samym uszkodzenie tej pamici i konieczno jej wymiany na now na koszt
uytkownika.
Jeeli po wykonaniu ostatniego raportu dobowego nie zosta sprzedany aden
artyku, na wywietlaczu pojawi si dodatkowy komunikat: Brak sprzeday, Drukowa
raport?.

Potwierdzenie tego komunikatu klawiszem /MENU spowoduje wydrukowanie rapor-
tu dobowego z zerowymi wartociami sprzeday (bdzie rwnoczenie potwierdzeniem,
e w danym dniu nie prowadzono sprzeday).
Drukarka nie wymusza obowizku codziennego wykonania raportu dobowego, ani nie
zabrania wykonania wikszej iloci raportw dobowych w cigu dnia ley to w gestii
uytkownika podatnika.
Przykadowy wygld raportu dobowego przedstawiono w rozdziale 9.2.
NOVITUS BONO E

37
6.2. Raport miesiczny
Nastpnym raportem wykonywanym przez drukark w trybie fiskalnym jest
raport miesiczny. Jest to wydruk niezbdny dla kontroli poprawnoci operacji doko-
nywanych przez podatnika w obrbie miesica. Raport Miesiczny jest wydrukiem z
zapisanych w pamici fiskalnej Raportw Fiskalnych Dobowych. Raport miesiczny
mona wykona TYLKO ZA ZAKOCZONY MIESIC.


Naley z menu kasy /MENU wybra pozycj 1. Raporty 2. Miesiczny i zatwier-
dzi klawiszem /MENU. Nastpi pytanie o miesic, za jaki ma by wykonany raport.
Pod jedn z cyfr widoczny jest migajcy kursor. Za pomoc klawiszy poruszamy
si midzy cyframi na wywietlaczu, natomiast klawiszami moemy zwiksza
lub zmniejsza dan cyfr.

Waciwie ustawiony miesic i rok zatwierdzamy klawiszem /MENU. Sugerowanym
miesicem jest ostatni zakoczony miesic.
Po wybraniu i zatwierdzeniu klawiszem /MENU nastpi wydruk raportu.
Raport miesiczny posiada pene oznaczenia fiskalne (deskryptor: FISKANY,
logo PL, oraz cay numer unikatowy). Raport ten mona wykonywa wielokrotnie, za
dowolny zakoczony miesic pracy drukarki fiskalnej.
Raport miesiczny mona wykona rwnie z komputera (np. z programu
NFRaport doczonego na pycie CD do ksiki kasy, lub z programu serwisowego do
drukarek fiskalnych, dostpnego u serwisantw oraz na stronie internetowej
www.novitus.pl. Programy te udostpniane s nieodpatnie!
6.3. Raport okresowy
Kolejnym raportem wykonywanym przez drukark w trybie fiskalnym jest ra-
port okresowy. Jest to wydruk niezbdny dla kontroli poprawnoci operacji dokonywa-
nych przez podatnika. Raport Okresowy jest wydrukiem z zapisanych w pamici fiskal-
nej Raportw Fiskalnych Dobowych.
Raport okresowy moe by wykonywany wedug dwch kryteriw: data rapor-
tu dobowego lub numer raportu dobowego.

NOVITUS BONO E

38


Aby wykona raport okresowy, naley nacisn klawisz /MENU, widoczny na wy-
wietlaczu tryb: 1. Raporty zatwierdzi klawiszem /MENU. Nastpnie za pomoc
klawiszy wybra rodzaj raportu: 1.3. Raport okresowy i zatwierdzi klawiszem
/MENU. Nastpi pytanie o sposb podania zakresu wykonywanego raportu: wg dat,
czy wg numerw.



Za pomoc klawiszy naley wybra preferowany sposb podania zakresu i za-
twierdzi klawiszem /MENU. Na wywietlaczu pojawi si pytanie o dat / numer
pocztkowy (od:). Pod jedn z cyfr widoczny jest migajcy kursor. Za pomoc klawiszy
poruszamy si midzy cyframi na wywietlaczu, natomiast klawiszami
moemy zwiksza lub zmniejsza dan cyfr.



Waciwie ustawion dat / numer pocztkowy zatwierdzamy klawiszem /MENU.
Na wywietlaczu pojawi si pytanie o dat / numer kocowy raportu okresowego. W
identyczny sposb naley ustawi dat / numer kocowy.



Sugerowan dat / numerem kocowym jest data / numer ostatniego zapisu do pamici
fiskalnej. Po ustawieniu i zatwierdzeniu klawiszem /MENU



NOVITUS BONO E

39
Pojawi si pytanie o rodzaj wydruku:
1. Peny
2. Podsumowanie

Za pomoc klawiszy naley wybra preferowany sposb wydruku.
Po wybraniu i zatwierdzeniu klawiszem /MENU nastpi wydruk raportu.
Naley pamita, e tylko raport okresowy wykonany jako peny posiada
pene oznaczenia fiskalne (deskryptor: FISKALNY, logo PL, oraz cay numer unika-
towy). Raport ten mona wykonywa wielokrotnie, za dowolny okres pracy drukarki fi-
skalnej.
Raport okresowy mona wykona rwnie z komputera (np. z programu
NFRaport doczonego na pycie CD do ksiki kasy, lub z programu serwisowego do
drukarek fiskalnych, dostpnego u serwisantw oraz na stronie internetowej
www.novitus.pl. Programy te udostpniane s nieodpatnie!
6.4. Raport zmiany
Aby wykona raport zmiany, naley nacisn klawisz /MENU, widoczny na wy-
wietlaczu tryb: 1. Raporty zatwierdzi klawiszem /MENU.



Nastpnie za pomoc klawiszy wybra rodzaj raportu: 1.4. Raport zmiany i za-
twierdzi klawiszem /MENU. Nastpnie naley wybra sposb wykonania raportu:
zerujcy czy niezerujcy.


W zalenoci od potrzeb uytkownika za pomoc klawiszy naley wybra wa-
ciwy sposb i zatwierdzi klawiszem /MENU. Zostanie wydrukowany raport zmia-
ny zawierajcy czas rozpoczcia i zakoczenia pracy, warto sprzeday prowadzon
przez kasjera, wpaty, wypaty. Jeeli na kasie byy wykonywane w/w operacje w walu-
cie EURO, to raport zmianowy rwnie uwzgldni te informacje.
6.5. Raport Gotwki
Aby wykona raport gotwki, naley nacisn klawisz /MENU, widoczny na wy-
wietlaczu tryb: 1. Raporty zatwierdzi klawiszem /MENU.

NOVITUS BONO E

40


Nastpnie za pomoc klawiszy wybra rodzaj raportu: 1.5. Raport gotwki i za-
twierdzi klawiszem /MENU. Wydrukowany zostanie raport stanu gotwki w ka-
sie. Stan gotwki uwzgldnia ca sprzeda, wpaty oraz wypaty dokonywane na dru-
karce.
6.6. Raport rozliczeniowy
Raport rozliczeniowy wykonywany jest po zakoczeniu dziaalnoci drukarki
w trybie fiskalnym, i przestawieniu jej w tryb: TYLKO DO ODCZYTU! (bez moliwo-
ci prowadzenia sprzeday). Przestawienie w tryb tylko do odczytu zabezpieczone
jest przed przypadkowym wykonaniem (dostpne tylko dla serwisu). Raport rozlicze-
niowy suy do rozliczenia podatku midzy uytkownikiem drukarki (podatnikiem) a
urzdem skarbowym z okresu dziaania drukarki fiskalnej. Raport rozliczeniowy jest
raportem fiskalnym, posiada pene oznaczenia fiskalne (deskryptor: FISKALNY,
logo PL, oraz cay numer unikatowy). W zwizku z tym, e uytkownik nie ma dostpu
do wykonania tego raportu opis sposobu jego wykonania zosta umieszczony w instruk-
cji serwisowej dostpnej dla serwisu.



Raport ten mona wykona wielokrotnie, za dowolny okres pracy drukarki fiskalnej.
6.7. Raport opisw staych
Raport opisw staych suy do wydruku tekstw na stae zapisanych w progra-
mie pracy drukarki fiskalnej, drukowanych podczas jej pracy.


6.8. Raport Monitora Komunikacji
Raport komunikacji jest raportem serwisowym, sucym do podgldnicia do-
wolnego portu komunikacyjnego drukarki w celu zdiagnozowania ewentualnych pro-
blemw podczas pracy drukarki fiskalnej z programem komputerowym.
NOVITUS BONO E

41
Opis wykonania raportu zamieszczono w instrukcji serwisowej drukarki, dostpnej
dla serwisu.


Aby mona byo wykona taki raport konieczne jest wczeniejsze wczenie moni-
tora komunikacji - pozycja 2.2.2.Komunikacja 3. Monitory komunikacji opisane w
rozdziale 7.2.2 niniejszej instrukcji.
6.9. Wydruki z Kopii E
Drukarka fiskalna BONO E jest dostosowana do sporzdzania kopii wydrukw
drukowanych dokumentw fiskalnych i niefiskalnych w postaci zapisu na informatycz-
nych nonikach danych. Na jednym noniku danych mog by archiwizowane kopie
wydrukw jednej, jak i wielu drukarek.
Wszystkie ewidencje wykonywane przez drukark z elektronicznym zapisem ko-
pii, cznie z raportem dobowym, podlegaj zapisowi w pamici podrcznej kopii wy-
drukw umieszczonej w drukarce, do momentu wykonania raportu dobowego.
Zapisywanie danych do pamici podrcznej kopii wydrukw odbywa si w momencie
zakoczenia wydruku poszczeglnych linii oryginau dokumentu fiskalnego lub niefi-
skalnego, a przed przystpieniem do nastpnej operacji kasowej.
Sporzdzane raporty fiskalne okresowe powstajce z odczytu raportw z pamici fi-
skalnej, nie podlegaj zapisowi w pamici podrcznej kopii wydrukw.
Dane wydrukw przechowywane s w pamici podrcznej do czasu wykonania raportu
fiskalnego dobowego. Po wykonaniu tego raportu nastpuje zapis wydrukw na kart
Kopii E i usuwanie pamici podrcznej.
Wykonanie kopii wydruku przebiega identycznie, zarwno dla karty Kopii E, jak
i dla Pamici Podrcznej. Naley jednak pamita o zasadniczych rnicach midzy
tymi raportami raport danych z karty Kopii E moe zawiera wszystkie wydruki znaj-
dujce si na karcie (na og z wielu miesicy lub nawet lat), natomiast raport z Pamici
Podrcznej zawiera tylko dane wydrukw wykonanych po ostatnim Raporcie Dobo-
wym.
Wykonanie wydruku
Aby wykona raport danych z karty kopii elektronicznej lub pamici podrcznej,
naley wej do menu 1.9 Wydruki z kopii i zatwierdzi klawiszem /MENU.


NOVITUS BONO E

42
W kolejnym kroku naley wskaza rdo danych kart kopii lub pami podrczn i
nacisn klawisz /MENU.

Jeli wydruki maj by z karty, to moe si pojawi potwierdzenie wyboru nr unikato-
wego urzdzenia, gdy na jednej karcie SD Kopii E NOVITUS mona archiwizowa
dane z wielu urzdze. Na pierwszej pozycji listy wyboru zawsze jest nr unikatowy bie-
cego urzdzenia, wic czsto wystarczy to tylko potwierdzi klawiszem OK.

Nastpnie okrelany jest typ wydrukw, ktre maj by wydrukowane inne zostan
pominite:
1. Paragony
2. Faktury
3. Raporty
4. Wydruki niefiskalne
5. Wszystkie

Nastpnie wybran opcj akceptujemy klawiszem /MENU.
Kolejnym krokiem jest podanie zakresu wydrukw. Tutaj znw pojawiaj si rne
moliwoci:
1. Wg dat
2. Wg numerw
3. Wszystko

Jeeli wybierzemy jedn z dwch pierwszych opcji, naley rwnie poda zakres dat
lub zakres numerw wpisujc odpowiednie dane w polach: OdDo Kade przejcie
do kolejnego ekranu akceptujemy klawiszem /MENU.
NOVITUS BONO E

43


Na koniec nasz decyzj zatwierdzamy klawiszem /MENU. Wwczas nastpuje wy-
druk raportu danych z kopii elektronicznej.
6.10. Wydruk Historii Kart
Aby wykona raport Historii Kart Kopii E naley wej do menu MENU / 1.
Raporty / 1.9. Wydruki z Kopii E / 1.9.3.Historia Kart i zatwierdzi klawiszem
/MENU.
Raport ten zawiera list wszystkich kart dla danej kasy wraz z danymi takimi jak:
1. Nr kolejny karty
2. Data i czas otwarcia karty
3. Zakresy nr i dat raportw dobowych zapisanych na karcie
4. Data i czas zamknicia karty
6.11. Wydruk Stanu Karty
Aby wykona raport Historii Kart Kopii E naley wej do menu MENU /
1.Raporty / 1.9.Wydruki z Kopii E / 1.9.4.Stan Karty i zatwierdzi klawiszem
/MENU. Raport ten zawiera list wszystkich kart dla danej kasy wraz z danymi ta-
kimi jak:
1. Nr kolejny karty
2. Data i czas otwarcia karty
3. Zakresy nr i dat raportw dobowych, paragonw, faktur i wydrukw zapisa-
nych na karcie
4. Ilo wolnego miejsca na karcie

NOVITUS BONO E

44
7 Ustawienia
W menu Ustawienia dostpne s funkcje konfiguracyjne drukarki fiskalnej.



2 Ustawienia
o 2.1 Ustaw zegar
o 2.2 Konfiguracja
2.2.1 Energia
1 Autowyczanie
2 Autowczanie
3 Autowygaszanie
2.2.2 Komunikacja
1 Kontrola kom. PC
2 Protok komuni
3 Monitory kom.
4 Ustawienia portw
o 1 PC
o 2 PC2
o 3 PP1
o 4 PP2
5 Poczenia
6 Monitor wydruku
2.2.3 Zgodno
1 rdo linii dod.
2 Linia nr sys.p.
3 Nazwa odsyana
4 Nr.Un. odsyany
2.2.4 Wydruk
1 Druk.podkrele
2 Waluta II
3 Faktura
2.2.5 Wywietlanie
1 Stan zasilania
2 Kontrast
3 Klip reklamowy
2.2.6 Opcje systemowe
2.2.9 Drukuj
o 2.3 Usu blokad
o 2.4 Kopia E
1 Wyjcie karty
2 Otwarcie nowej karty
3 Kopie dodatkowe
4 Zamknicie karty
5 Zabezpieczenia
NOVITUS BONO E

45
7.1. Ustawienie zegara
Funkcja pozwala ustawi zegar dat i czas w drukarce. Do wykonania regu-
lacji zegara konieczne jest wczeniejsze wykonanie raportu dobowego (zerowe totalize-
ry fiskalne). Uytkownik ma moliwo przestawienia czasu tylko w zakresie 1 go-
dziny. Drukarka sama nie uwzgldnia zmiany czasu zimowy letni, uytkownik musi
dokona tej zmiany sam, lub poprosi o zmian czasu serwis.
Aby zmieni czas, naley w menu drukarki odszuka pozycj 2.1. Ustaw czas,
wej do opcji klawiszem /MENU


Drukarka wywietli menu zmiany czasu, w dolnej linii wywietlacza widoczna jest ak-
tualnie zaprogramowana w drukarce data w formacie: DD-MM-RRRR a dalej aktualna
godzina w formacie: GG:MM (format 24 godzinny).


Pod pierwsz cyfr daty widoczny jest kursor. Za pomoc klawiszy mona
zwikszy lub zmniejszy warto cyfry, pod ktr widnieje symbol kursora. Za pomo-
c klawiszy mona porusza si kursorem pomidzy cyframi. Ustawiony czas na-
ley zatwierdzi klawiszem /MENU. Nastpuje pytanie o poprawno zaprogramo-
wanej daty (zaprogramowana data jest wywietlana). Za pomoc klawisza /MENU
zatwierdzamy ostatecznie zmian daty i czasu, klawiszem mamy ostatni moliwo
wycofania si z operacji.
7.2. Ustawienia konfiguracji


W pozycji menu Konfiguracja dostpne jest 6 funkcji opisanych w poniszych
podrozdziaach. Zaleca si, aby konfiguracji dostpnych opcji dokona serwisant lub
administrator systemu komputerowego.

NOVITUS BONO E

46
7.2.1 Energia
Funkcja Energia pozwala okreli czasy, po jakich drukarka ma si wyczy
oraz wygasi wywietlacze podczas pracy z akumulatorw wewntrznych. Ma to na ce-
lu oszczdzanie energii akumulatorw.


Po wejciu do pozycji klawiszem /MENU dostpne s opcje:
Autowyczanie [s] automatyczne wyczenie drukarki w przypadku nie uywania jej
przez czas okrelony w sekundach, gdy drukarka pracuje z akumulatorw wewntrz-
nych.
Autowczanie [s] automatyczne wczenie drukarki nastpi podczas transmisji da-
nych do drukarki z zaznaczonych portw.
Autowygaszanie [s] automatyczne wygaszenie podwietlania wywietlaczy w przy-
padku pracy z akumulatora.

Za pomoc klawiszy wybra dan funkcj i zatwierdzi klawiszem
/MENU, za pomoc klawiszy zwikszy lub zmniejszy warto cyfry, pod
ktr widnieje symbol kursora.

Za pomoc przyciskw mona porusza si kursorem pomidzy cyframi. Ustawio-
ny czas naley zatwierdzi klawiszem /MENU. Ustawienie cyfry zero spowoduje, e
drukarka nie bdzie wycza si / wygasza wywietlaczy podczas pracy z akumulato-
ra.

7.2.2 Komunikacja
W tej pozycji menu naley skonfigurowa sposb komunikacji oraz protok
drukarki z komputerem.

Po poprawnym skonfigurowaniu nie naley dokonywa adnych zmian, gdy bdzie to
miao negatywny wpyw na komunikacj drukarka program komputerowy. Zaleca si,
aby konfiguracji dokona serwisant lub administrator systemu komputerowego.

Dostpne opcje:
1. Kontrola komunikacji PC
NOVITUS BONO E

47
a. (*) XONXOFF+RTSCTS kontrola softwareowa i sprztowa
b. ( ) RTS CTS kontrola tylko sprztowa RTS-CTS
c. ( ) Brak brak kontroli transmisji


2. Protok komunikacji
a. (*) NOVITUS Domylna jest druga metoda liczenia rabatu. Odsyane
przez drukark zwolnione stawki PTU maj warto 99.99 a nieuywane -
98.99. Cena opakowa zwrotnych wyliczana jest iloraz wartoci i iloci.
b. ( ) POSNET Domylna jest pierwsza metoda liczenia rabatu. Odsyane
przez drukark zwolnione stawki PTU maj warto 101 a nieuywane -
100. Warto opakowa zwrotnych wyliczana jest jako iloczyn iloci i ce-
ny.


3. Monitory komunikacji. Opcja pozwala zapisywa w specjalnym buforze ca
transmisje odbywajc si pomidzy komputerem a drukark na danym porcie.
W przypadku zapenienia bufor jest nadpisyway. W razie koniecznoci zdia-
gnozowania problemw w komunikacji mona wykona raport z monitora
komunikacji.
a-d. Wybr portw komunikacyjnych, na ktrych mona wczy / wy-
czy monitor komunikacji.
Dostpne opcje: [X]=wcz, [ ]=wycz


4. Ustawienia portw
a. 1 PC - lista wyboru 1:
( ) 1200
( ) 2400
( ) 4800
(*) 9600
( ) 19200
( ) 38400
( ) 57600
( ) 115200
NOVITUS BONO E

48
- lista wyboru 2:
(*) XONXOFF+RTSCTS (PC1)
(*) RTSCTS (PC2 AUX1 AUX2)
( ) brak



b. 2 PC2 jak dla PC
c. 3 PP1 jak dla PC
d. 4 PP2 jak dla PC


5. Poczenia

COM: 1 2 3U 4U
( * ) 1 PC P1 P2 PC2
( ) 2 PC2 P1 P2 PC
( ) 3 PC PC2 P1 P2
( ) 4 PC2 PC P1 P2
( ) 5 P1 P2 PC PC2
( ) 6 PC P2 P1 PC2

Funkcja pozwala ustawi konfiguracj pocze poszczeglnych urzdze ze-
wntrznych na odpowiednim porcie. Odpowiednie skrty oznaczaj:

PC gwne poczenie drukarki z komputerem PC z zainstalowan aplikacj
sprzeday
PC2 dodatkowe poczenie drukarki z komputerem PC z zainstalowan do-
datkow aplikacj drukujc zdefiniowane w drukarce tzw. dodatkowe wydru-
ki niefiskalne. Gwnym zastosowaniem tego poczenia jest podczenie do
drukarki niezalenej od aplikacji sprzeday dodatkowej aplikacji obsugujcej
transakcje elektroniczne takie jak patnoci kartami, patnoci za usugi pre-
paid, patnoci za rachunki i systemy lojalnoci. Poprzez port PC2 aplikacje ta-
kie mog swobodnie komunikowa si z drukark fiskaln bez koniecznoci
modyfikacji gwnej aplikacji sprzeday. Aplikacje przez port PC2 maj do
dyspozycji ograniczony zestaw instrukcji w szczeglnoci nie mog drukowa
paragonw i oczywicie ich wydruki s moliwe tylko po zakoczeniu parago-
nu przez aplikacj na porcie PC
NOVITUS BONO E

49
P1, P2 (porty pomocnicze 1 i 2) umoliwiaj podczenie do drukarki dodat-
kowych urzdze wykorzystywanych przez aplikacje transakcji elektronicz-
nych (dziaajce na porcie PC2) takich jak PinPad, czytnik kart magnetycz-
nych, skaner kodw kreskowych, modem. Wykorzystanie tych portw zaley
wic w gwnej mierze od aplikacji na porcie PC2 i nie jest zalene od ani nie
wpywa ono na fiskalne dziaanie drukarki sterowane z portu PC.

Drukarka standardowo ustawiona jest w konfiguracji pierwszej. Oznacza to, ze
na porcie COM1 wystpuje urzdzenie PC, COM2 P1, COM3 P2, COM4 PC2.
Port komunikacyjny COM3 i COM4 to porty USB, pozostae (COM1, COM2) s to
porty przystosowane do zcza RJ45. W trakcie wyboru kolejnoci pocze naley
zwrci uwag, do jakiego typu zcza bdzie podczane odpowiednie urzdzenie.
Oczywicie pod uwag bierzemy urzdzenia, ktre s rzeczywicie podczone do dru-
karki w danej instalacji.
Czstym przypadkiem moe by ch podczenia gwnej aplikacji sprze-
day na PC przez port USB (4U). Powinnimy w takim przypadku wybra usta-
wienie pocze nr 5.

6. Monitor wydruku
Monitor wydruku umoliwia dodatkowy podgld na PC wydrukw drukowa-
nych BonoE.
Aby wczy odbieranie wydrukw na PC naley ustawi opcj Wczony,
dodatkowo naley skonfigurowa poczenie z PC w opcji 2.2.2.5Poczenia i aplikacj
na komputerze.

7.2.3 Zgodno (kompatybilno)
W pozycji Zgodno konfiguruje si funkcje odpowiadajce za poprawne prze-
syanie dodatkowych danych do drukarki oraz parametrw odsyanych przez drukark
do komputera.


Zaleca si, aby konfiguracji dokona serwisant lub administrator systemu komputero-
wego. Dostpne s pozycje:
1. rdo linii dodatkowych linie dodatkowe drukowane pod paragonem
pobierane bd z otrzymanych z programu komputerowego dodatkowych
linii:
a. (*) Stopka linie stopki
b. ( ) Nagwek linie nagwka
NOVITUS BONO E

50

2. Linia nr systemowego paragonu w liniach dodatkowych paragonu mo-
liwe jest wysyanie modyfikowanego indywidualnie numeru (tzw. nr sys-
temowy), ktry moe by numerem rachunku, zlecenia etc. Opcja ta okre-
la czy drukarka ma odczytywa i drukowa w dodatkowych liniach mo-
dyfikowany numer systemowy oraz okrela, ktra z linii dodatkowych za-
wiera numer systemowy. Linia zawierajca Nr systemowy nie jest czci
TEKSTU ZADEKLAROWANEGO, nie jest drukowana przy raporcie do-
bowym, moe si zmienia dla kadego paragonu. Jest ona drukowana z
opisem Nr Sys.:.
a. (*) Brak
b. ( ) Pierwsza
c. ( ) Druga
d. ( ) Trzecia
e. ( ) Czwarta
f. ( ) Pita
g. ( ) Ostatnia

3. Nazwa odsyana moliwo konfiguracji drukarki dla aplikacji okrela-
jcych typ protokou komunikacji po odsyanej nazwie urzdzenia.
a. (*) DELIO
b. ( ) WIKING
c. ( ) POSNET
d. ( ) VIVO
e. ( ) VENTO


4. Nr unikatowy odsyany w celu poprawnej pracy ze starszymi wersjami
programw moliwe jest obcicie pierwszego znaku w odsyanej informa-
cji o numerze unikatowym drukarki:
a. (*) XXX ######## - 3 litery i 8 cyfr
b. ( ) XX ######## - 2 litery i 8 cyfr format z obcit pierwsz li-
ter.

NOVITUS BONO E

51

7.2.4 Wydruk drukowanie podkrele
W pozycji menu Wydruk mona dokona wyboru drukowania linii dodatko-
wych, ktre nie musz si znajdowa na paragonie (brak linii dodatkowych powoduje,
ze wydruk zajmuje mniej miejsca na papierze, ale przez to staje si mniej czytelny).


1. Drukowanie podkrele:
a. (*) Wszystkie drukowanie wszystkich podkrele
b. ( ) Tylko podsumy tylko podkrelenia podsumy
c. ( ) adne bez podkrele.

7.2.5 Wydruk - Waluta II
Istnieje moliwo ustawienia staego przeliczania wartoci paragonu na inn
walut, bez wzgldu na to, czy bya patno w tej walucie, czy nie.
Aby wczy funkcj przeliczania wartoci paragonu do innej waluty naley wej w
menu drukarki 2.2.4.2. Waluta II i wybra odpowiedni opcj:
1. Brak bez przeliczania.
2. Poprzednia warto paragonu bdzie przeliczana do poprzedniej gwnej wa-
luty.
3. Przysza - warto paragonu bdzie przeliczana do waluty, ktra zostaa zdefi-
niowana jako oficjalna przysza waluta.
4. Definiowana - warto paragonu bdzie przeliczana na now walut, ktr na-
ley najpierw zdefiniowa.

Po wybraniu odpowiedniej waluty, oprcz przeliczonych wartoci, na paragonie bdzie
drukowany take kurs, po jakim dokonano przeliczenia. Jest to opcja, ktra bdzie
obowizkowa w okresie przejciowym przed oficjaln zmian waluty w kraju.
Przeliczanie wartoci paragonu na walut definiowan
Aby ustawi przeliczanie wartoci paragonu na now, niezdefiniowan nigdzie walut,
naley wybra opcj Definiowana.

NOVITUS BONO E

52

Nastpnie naley poda nazw drugiej waluty. Wprowadzenie nowej nazwy umoliwia-
j klawisze funkcyjne ( kolejna litera alfabetu, poprzednia litera w alfabecie).

Bdnie wprowadzone znaki kasowane s poprzez ustawienie kursora (strzaki ) na
pozycji znaku i ustawieniu pustego znaku na tej pozycji (strzaki gra/d). Jeli nazwa
jest poprawna, naley nacisn klawisz /MENU.
W nastpnym kroku naley uzupeni kurs wymiany waluty. Moliwe jest zaprogra-
mowanie kursu z dokadnoci do omiu cyfr po przecinku.

Aby zatwierdzi nowy kurs, nacinij klawisz /MENU. Wyjd z menu.

7.2.6 Wydruk - Faktura
Konfiguracja opcji drukowania faktury.

1. Informacja o wydruku kopii przed drukowaniem kolejnej kopii faktury
drukarka si zatrzyma i bdzie czeka na nacinicie klawisza
/MENU.

7.2.7 Wywietlanie Stan zasilania
Konfiguracja wywietlania dodatkowych informacji na wywietlaczu, komen-
tujcych prace drukarki.

NOVITUS BONO E

53
Dostpna jest pozycja:
[x] stan zasilania informowanie komunikatem na wywietlaczu, podczas
pracy z akumulatora wewntrznego brak zasilania zewntrznego.


Komunikatu PRACA Z BATERII!!! wywietlanego na wywietlaczu nie trzeba kaso-
wa, mona normalnie kontynuowa prac. Oprcz komunikatu drukarka sygnaem
dwikowym informuje rwnie o fakcie pracy z baterii najpierw przez 10 sekund po
odczeniu zasilania, a pniej co 30 sekund.

7.2.8 Wywietlanie Kontrast
Jest to regulacja kontrastu wywietlaczy drukarki. W pierwszym kroku konfi-
gurowane s ustawienia wywietlacza obsugi. Modyfikacji dokonuje si wciskaniem
klawiszy . Po ustawieniu danego kontrastu, zatwierdzamy zmiany klawiszem
/MENU.
W nastpnym kroku w identyczny sposb modyfikuje si ustawienia kontrastu dla wy-
wietlacza klienta.
7.2.9 Wywietlanie Klip reklamowy
W zalenoci od ustawionej opcji, wywietlanie klipu reklamowego bdzie wczone
lub wyczone.
Modyfikacji dokonuje si wciskaniem klawiszy . Po ustawieniu opcji wczony
lub wyczony, zatwierdzamy zmiany klawiszem /MENU.
Jeli zostanie wybrana opcja wczony, po wyjciu z menu nastpi wywietlenie klipu
reklamowego.
7.2.10 Opcje systemowe
Ustawienia Opcji Systemowych:
1) Kontrola logowania po otrzymaniu polecenia logowania kasjera z PC zostanie au-
tomatycznie wydrukowany raport zmiany zerujacy z obrotami poprzedniego kasjera.
2) Kontrola raportu dobowego drukarka bdzie przypominaa o niewykonanym rapor-
cie dobowym.
3) Automatyczne otwarcie szuflady szuflada otworzy si automatycznie po zako-
czeniu paragonu.

7.2.11 Drukowanie ustawie konfiguracji
Funkcja drukowania zaprogramowanej konfiguracji drukarki. Po waciwym
skonfigurowaniu drukarki warto zrobi i zachowa taki wydruk, aby w przyszoci
mona w identyczny sposb dokona tej konfiguracji.

NOVITUS BONO E

54

7.3. Usunicie blokady
Funkcja usuwania blokady zaprogramowanej przez serwis (Opis zaoenia bloka-
dy jest w instrukcji serwisowej drukarki dostpnej dla serwisu). Aby usun blokad,
naley po wybraniu tej funkcji poda haso ustawione przez serwis.
7.4. Ustawienia Kopii E
Podstawowe opcje obsugi karty kopii elektronicznej dostpne s w menu 2.4
Kopia E:
o 2.4 Kopia E
1 Wyjcie karty
2 Otwarcie nowej karty
3 Kopie dodatkowe
4 Zamknicie karty
5 Zabezpieczenia

7.4.1 Wyjcie karty
Aby bezpiecznie usun kart kopii elektronicznej z drukarki, naley albo wy-
czy drukark lub wej przyciskiem /MENU w menu 2 Ustawienia/2.4Kopia E/1
Wyjcie karty

lub do Menu Wyczania MENU WYCZANIA/2 Wyjcie karty

i nacisn klawisz /MENU.
Wwczas pojawia si komunikat: Mona bezpiecznie usun kart, wtedy dopiero
mona wyj fizycznie kart Kopii E, jak to opisano w rozdziale 0. Po czym powinno
nastpi wyjcie karty z drukarki fiskalnej i zatwierdzenie tej czynnoci klawiszem
/MENU.
NOVITUS BONO E

55
Jeeli wszystkie czynnoci zostay wykonane prawidowo, na wywietlaczu pojawia si
informacja Karta bezpiecznie usunita. W tym momencie naley nacisn klawisz
/MENU, po czym mona wyj z menu.
W przypadku nieprawidowego usunicia nonika, drukarka wywietla komunikat
Bd wyjcia karty. Naley wwczas nacisn klawisz i ewentualnie powtrzy
powysze czynnoci.
Wyjcie nonika danych z gniazda w trakcie pracy drukarki bez funkcji
menu sygnalizowane jest komunikatem Wykryto wypicie karty pamici. Jednak-
e jest to zakazany sposb usuwania karty (patrz: 2.3 zalecenia podstawowe).
W przypadku, kiedy informatyczny nonik danych zosta odczony od drukarki,
drukarka po wykonaniu raportu dobowego i niepodjciu przekazania zawartoci pami-
ci podrcznej kopii wydrukw na nonik, w przypadku dalszego prowadzenia rejestracji
sprzeday, sygnalizuje ten stan miganiem klawiszy i odpowiednim komunikatem na
wywietlaczu. Dopuszcza si wykonanie tylko dwch raportw dobowych bez obecno-
ci karty w drukarce. Po ponownym zainstalowaniu karty, dane wydrukw zostan do
niej dopisane. Przy prbie wykonania sprzeday lub trzeciego raportu dobowego bez
wpitej karty, drukarka wywietla komunikat bdu Nie zapisano kopii elektronicznej.
Naley wwczas nacisn klawisz C i zainstalowa kart w drukarce. Wwczas nastpi
zapis danych wydrukw na nonik. Nie powinno si wykonywa adnych czynnoci,
dopki zapis nie zostanie zakoczony.

7.4.2 Otwarcie nowej karty
Kady nonik archiwizujcy jest zaopatrzony w specjaln etykiet, nadawan przez
drukark. Dlatego podczas instalacji cakiem nowego nonika pojawia si komunikat
Wykryto brak etykiety karty pamici. Po naciniciu klawisza /MENU drukarka
zapyta, czy otworzy now kart - nada jej etykiet. Nadawanie etykiety rozpocznie si
po naciniciu klawisza /MENU. W/w pytanie pojawia si jednak automatycznie tyl-
ko, gdy poprzednia karta zostaa zamknita. Jeli nie (zostaa np. utracona) to w takim
przypadku naley wybra funkcj z menu 2.4.2.:



Jeli poprzedni kart zapomniano zamkn to pojawi si komunikat ostrzegawczy:
NOVITUS BONO E

56

Na kocu bdzie jeszcze moliwo anulowania tej operacji, gdy jest ona nieodwracal-
na w takim sensie, e poprzedniej karty nie da si ju uywa do zapisu nowych danych
wydrukw:


7.4.3 Kopie dodatkowe karty
Urzdzenia NOVITUS SA z Kopi E maj szereg unikatowych funkcjonalno-
ci dotyczcych bezpieczestwa danych Kopii E. NOVITUS Bezpieczne Kopia Elek-
troniczna to technologia obejmujca m.in. dodatkowy, wewntrzny (niedostpny dla
uytkownika), bezpieczny magazyn danych wydruku mogcy pomieci do 4GB da-
nych tekstu, czyli zapamita w postaci dodatkowej kopii bezpieczestwa wydruki z ca-
ej 5-letniej historii urzdzenia. Ta technologia urzdze NOVITUS zapewnia maksy-
malne bezpieczestwo danych i moliwo ich odtworzenia nawet w przypadku fizycz-
nej utraty Karty SD uytkownika. Technologia ta dziaa w peni automatycznie. Dziki
tej funkcjonalnoci uytkownik, ktry np. nie ma atwej moliwoci robienia czstych
dodatkowych kopii bezpieczestwa moe mie to zrealizowane automatycznie w sa-
mym urzdzeniu. Technologia NOVITUS Bezpieczna Kopia E moe bowiem umoli-
wi prac w trybie dodatkowych kopii otwartej karty zewntrznej kiedy to np. codzien-
nie rano lub raz na tydzie wymieniamy Kart SD na jedn z dwch aktywnych kart a t
wycignit odkadamy do bezpiecznego archiwum. Dziki takiej rotacji zawsze mamy
w miar aktualn kopi bezpieczestwa poza urzdzeniem fiskalnym a woona wanie
Karta SD zostanie automatycznie uzupeniona danymi wydrukw, ktre zostay zareje-
strowane, kiedy ona bya w zewntrznym archiwum bez dodatkowych dziaa uyt-
kownika. Funkcja Dodatkowe kopie karty umoliwia wanie skonfigurowanie takiego
dziaania:

Po wybraniu tej funkcji naley poda ile kopii danej karty (cznie z ni) bdzie uywa-
nych. Minimum wskazane tu poda 2 tzn. e dana karta bdzie miaa jedn dodatkow
kopi zapasow, ktr bdzie mona uywa naprzemiennie z kart oryginaln:
NOVITUS BONO E

57

Po zatwierdzeniu iloci kart i ich kopii bdzie konieczne zamontowanie kolejnych kopii
karty na nastpujcy komunikat:

Jako nowe kopie dodatkowe musz by uywane puste karty (nieotwarte na tym urz-
dzeniu). Jeli nie s takie, pojawi si komunikat:

Podczas montowania kolejnych kopii kart w tej funkcji na te komunikaty karty kopii s
otwierane i dopisywane s do nich wszelkie wydruku zarejestrowane wczeniej na kar-
cie oryginalnej. Jeli byo ich duo to operacja ta moe trwa duszy czas. Dlatego
wskazane jest zrobienie tego w wolnym czasie lub zaraz po otwarciu karty oryginalnej.
Po takiej konfiguracji kopii dodatkowych danej karty mamy kart oryginaln i podan
ilo kopii dodatkowych, ktre w tym momencie zawieraj identyczne dane. Na raz z
drukark mona oczywicie uywa tylko jednej z nich. Aby te kopie byy aktualizowa-
ne musi nastpowa ich rotacja w urzdzeniu. Po wymianie karty na jej kopi drukarka
wiedzc e jest to kopia karty oryginalnej automatycznie uzupeni na niej brakujce da-
ne bez ingerencji uytkownika. Gdyby zamontowana karta nie bya skonfigurowana ja-
ko dodatkowa kopia z brakujcymi plikami, to urzdzenie pokazaoby Bd weryfikacji
i sugerowao konieczno zamknicia takiej karty lub jej naprawy.
Proponowany scenariusz pracy z kart z jedn kopi dodatkow umoliwiajcy posia-
danie zawsze jednej karty w bezpiecznym archiwum, aktualnej w zakresie wybranego
okresu rotacji kart (tu tydzie, ale moe to te by codziennie lub inny okres czasu, im
krtszy tym kopie bd aktualniejsze):
1). Otworzy kart oryginaln (jeli jeszcze nie jest)
2). Utworzy jedn kopi dodatkow tej karty w funkcji Menu 2.4.3
3). Kart kopii dodatkowej schowa w archiwum
4). Pracowa tydzie z kart oryginaln
5). Za tydzie po raporcie dobowym i wyczeniu drukarki zamieni kart orygi-
naln na kart kopii dodatkowej. Schowa kart oryginaln w archiwum
NOVITUS BONO E

58
6). Pracowa tydzie z kopi dodatkow
7). Za kolejny ju tydzie po raporcie dobowym i wyczeniu drukarki zamieni
kart kopii dodatkowej na kart oryginaln. Schowa kart kopii dodatkowej
w archiwum
8). I powtarza tak dalej od punktu 4)

7.4.4 Zamknicie karty
W momencie, gdy nonik jest ju zapeniony lub chcemy przej na now kart (a star
np. ju zarchiwizowa), powinno nastpi jej zamknicie i zamontowanie nowego no-
nika w drukarce. Zamknicie nonika jest moliwe po wybraniu opcji 2.4.4. Zamknij
kart oraz zatwierdzeniu klawiszem /MENU.
Uwaga!
Zamknicie nonika kopii elektronicznej jest nieodwracalne i powoduje zabloko-
wanie zapisu kopii wydrukw na t kart. Aby przywrci moliwo zapisu kopii
sprzeday naley zamontowa i otworzy nowy nonik w drukarce.
Etykieta cakowicie zamknitego informatycznego nonika danych jest zapisywana w
pamici fiskalnej kasy w rekordzie ostatnio zapisanego raportu fiskalnego dobowego i z
tym raportem jest drukowana w odpowiednich raportach fiskalnych okresowych.

7.4.5 Zabezpieczenia Kopii E
Technologia NOVITUS Bezpieczna Kopia E szereg unikatowych specjal-
nych zabezpiecze Kopii E w urzdzeniach NOVITUS daje take moliwo zabezpie-
czenia funkcji administracyjnych Kopii E hasem - bez jego podania osoba niepowoana
nie wykona istotnych funkcji administracyjnych Kopii E. Ponadto jest take moliwo
zabezpieczenia caej karty SD hasem bez jego podania w celu odblokowania dane na
karcie nie bd widoczne dla niepowoanych osb. Zabezpieczona hasem karta pokazu-
je si na komputerze PC jako niesformatowana lub kompletnie niewidoczna i nie s
moliwe do wykonania na niej adne operacje ani odczytu ani zapisu.
UWAGA! Ustawione na karcie haso naley bezwzgldnie zapamita. Po jego
utracie karta bdzie bezuyteczna. Serwis moe oferowa usug (odpatn) prby
odzyskania hasa.

Po wybraniu funkcji menu 2.4.5 mamy do wyboru kilka podfunkcji:
1) Ustawienie / zmiana hasa
2) Zakres hasa - Ustawienie, do czego haso jest wymagane
3) Inne opcje dodatkowe opcje zabezpiecze

NOVITUS BONO E

59
W pierwszym kroku urzdzenie prosi o ustawienie nowego hasa. Ustawienie, zmiana i
podawanie na danie hasa wykonywane jest w edytorze wartoci liczbowej charakte-
ryzujcym si tym, e na raz widzimy tylko jedn edytowan cyfr.
Podczas edycji i zmiany hasa konieczne jest jego powtrzenie, aby nie ustawi pomy-
kowo innego hasa:

Aby mc skonfigurowa zakres dziaania hasa, naley po wejciu do menu 2.4.5. Za-
bezpieczenia, 2. Zakres hasa poda haso autoryzacyjne (haso naoone na kart).
Konfiguracja zakresu dziaania hasa zawiera nastpujce opcje do wyboru:
1) Funkcje - funkcje administracyjne Kopii E, jak jej wyjcie, otwarcie, zamkni-
cie itd. bd wymagay podania hasa
2) Raporty raporty z danych na karcie bd wymagay podania hasa
3) Karta haso zostanie te umieszczone na karcie (ustawione jej sprztowe za-
bezpieczenie). Karta bez odblokowania tego hasa bdzie nieczytelna poza t
drukark. Podczas operacji wyjcia karty drukarka bdzie si pyta czy odblo-
kowa to zabezpieczenie i jeli tak, to konieczne bdzie podanie tego hasa
UWAGA! Ustawione na karcie haso naley bezwzgldnie zapamita. Po
jego utracie karta bdzie bezuyteczna. Serwis moe oferowa usug (od-
patn) prby odzyskania hasa.

Inne opcje zabezpiecze obejmuj obecnie:
1) Blokuj bez karty ustawienie tej opcji powoduje, e drukarka nie bdzie
umoliwiaa wystawiania paragonw bez Karty SD. Ma to na celu umoliwi
natychmiastowe wykrycie stanu pracy bez karty. Normalnie, gdy ta opcja jest
nieustawiona o braku karty uytkownik dowie si tylko przy wczeniu urz-
dzenia, raporcie dobowym a zablokowanie pracy nastpi dopiero po drugim
raporcie dobowym bez karty SD.



NOVITUS BONO E

60
8 Serwis
W pozycji menu SERWIS zawarte s funkcje konfiguracji i programowania
serwisowego drukarki. Dostp do tych funkcji moliwy jest generalnie tylko w trybie
serwisowym drukarki (dostpny dla autoryzowanego serwisu drukarki). Niektre z tych
funkcji s dostpne dla uytkownika, ale najczciej tylko w trybie niefiskalnym lub do-
tyczy to funkcji testowych lub informacyjnych.



3 Serwis
o 3.1 Testy
1 Wszystkie
2 Cykliczne
o 3.2 Ustawienia S
1 Data przegldu
2 Data blokady
3 Koniec tr.fisk.
4 Waluta
o 3.3 Funkcje S
3.3.1 Zerowanie
1 Zeruj RAM
2 Zeruj Mon.Kom
3 Zeruj Konfiguracj
4 Zeruj tryb NF
5 Odwie bazy Kopii E
3.3.2 Kopia E
1 Weryfikuj
2 Sprawd plik
3 Raport zdarze
4 Odzyskaj kart
5 Znajd haso karty
6 Format karty
3.3.3 Zrzut pamici
o 3.4 Informacje
1 Wersja
2 Pami fisk.
3 Pomiary napi

W kolejnych rozdziaach opisano funkcje dostpne w tym menu dla uytkownika.
8.1. Testy
Moliwe tu jest wykonanie automatycznych testw urzdzenia, po ktrym zosta-
nie wydrukowany raport z ich wynikw.
NOVITUS BONO E

61
8.2. Ustawienia Serwisowe
W pozycji menu Ustawienia Serwisowe s funkcje konfiguracji i programowania
serwisowego drukarki. Dostp do tych funkcji moliwy jest generalnie tylko w trybie
serwisowym drukarki (dostpny dla autoryzowanego serwisu drukarki). Niektre z tych
funkcji s dostpne dla uytkownika, ale najczciej tylko w trybie niefiskalnym. W
dalszych rozdziaach opisano funkcje dostpne w tym menu dla uytkownika.

8.2.1 Ustawienia waluty ewidencyjnej (3.2.4)

Niniejsze urzdzenie fiskalne posiada Decyzj Ministra Finansw potwierdzajc spe-
nienie warunkw technicznych, funkcjonalnych i programowych okrelonych w Rozpo-
rzdzeniu Ministra Finansw z dnia 28 listopada 2008 roku. Urzdzenia takie maj
moliwo ustalenia waluty gwnej, w jakiej prowadzona jest rejestracja obrotu oraz
kwot podatku nalenego. Maj rwnie moliwo zaprogramowania kilku dowolnych
walut informacyjnych z programowanymi przez uytkownika przelicznikiem, z moli-
woci przeliczania i drukowania tych informacji pod czci fiskaln paragonu.

Informacja o ustalonej walucie zapisywana jest do pamici fiskalnej. Pami fiskalna
moe pomieci 4 zapisy o zmianie waluty gwnej, czyli z domyln pierwsz walut
PLN kasa w swoim yciu moe by uyta maksymalnie z picioma rnymi walutami
ewidencyjnymi. Zmiany waluty gwnej mona dokona przed fiskalizacj oraz w trak-
cie pracy drukarki.

Uwaga!
Ustawienia zmiany waluty s zapisywane do pamici fiskalnej, dlatego powinny
by zweryfikowane i wprowadzane ze szczegln dokadnoci. Jest to funkcja dla
zaawansowanych uytkownikw kasy. Wysoce wskazane jest, aby dane te byy
programowane przez autoryzowany serwis kasy.

Zmiany waluty mona dokonywa z wyprzedzeniem, tzn. mona zaprogramowa kod
literowy nowej waluty (np. EUR) wraz z przelicznikiem oraz dat i czas (dzie, miesic,
rok, godzina i minuta), kiedy zmiana waluty nastpi w drukarce automatycznie.

Uwaga!
Do oznaczania nazw walut naley stosowa kody literowe stosowane przez Naro-
dowy Bank Polski.

NOVITUS BONO E

62
Przykad: Zaprogramowanie waluty Euro
1. Wejd w menu 3.2.4. Waluta

Nacinij klawisz /MENU.
2. Wprowad dat, kiedy drukarka ma zmieni walut. Dat i czas podajemy w for-
macie hh:mm dd-mm-rrrr.

Zatwierd poprawno danych klawiszem /MENU.
3. W kolejnym kroku podawana jest nazwa waluty, a dokadnie 3-literowy kod waluty
(EUR dla Euro, USD dla Dolara itp.). Przy pierwszej zmianie waluty nazwa usta-
wiona jest na EUR, jeli chcemy zaprogramowa inn walut, naley wprowadzi
nazw przy pomocy strzaek klawisza nawigacyjnego (strzaka w gr kolejna li-
tera alfabetu, w d poprzednia litera w alfabecie). Bdnie wprowadzone znaki
kasowane s poprzez ustawienie kursora (strzaki lewo/prawo) na pozycji znaku i
ustawieniu pustego znaku na tej pozycji (strzaki gra/d).

Jeli nazwa jest poprawna, nacinij klawisz /MENU.
4. Wprowad kurs wymiany waluty. Kurs moe by zaprogramowany na liczbie z do-
kadnoci do omiu cyfr po przecinku. Ustawienie odpowiednich cyfr umoliwia
przycisk nawigacyjny.

Jeli nowy kurs jest poprawny, nacinij klawisz /MENU.
5. Po zatwierdzeniu kursu drukarka drukuje w/w parametry zmiany waluty w celu po-
twierdzenia ich poprawnoci podpisem uytkownika (Rys.1). Jeeli dane na wy-
NOVITUS BONO E

63
druku bd niepoprawne, naley nacisn klawisz C. Wwczas drukarka powrci
do edycji tych danych, gdzie bdzie moliwa ich korekta lub anulowanie wprowa-
dzenia waluty.

Rys. Potwierdzenie poprawnoci danych


Jeli nastpio potwierdzenie danych, nacinij klawisz /MENU.
6. Drukarka po raz ostatni pyta, czy zapisa zmian waluty do pamici fiskalnej. Jest
to ostatni moment, kiedy mona anulowa t operacj (klawisz ).

NOVITUS BONO E

64
Uwaga! Nacinicie w tym momencie klawisza OK powoduje zapis zmiany wa-
luty do pamici fiskalnej oraz wydruk potwierdzajcy programowanie zmiany
waluty.

Rys. Wydruk potwierdzajcy programowanie waluty.
7. Po ustawieniu nowej waluty wyjd z menu.
Przejcie na now walut

Drukarka z ustawion przysz zmian waluty dokona tej zmiany w zaprogramowanym
terminie. Jeli bdzie w tym momencie wyczona, dokona zmiany po jej wczeniu.
Pojawia si wwczas komunikat Nadszed czas zmiany waluty. Na pytanie Czy
przej na walut EUR naley nacisn klawisz /MENU..

Uwaga!
Przed przejciem do nowej waluty uytkownik musi pamita o wykonaniu rapor-
tw zerujcych w poprzedniej walucie. Wszelkie raporty obrotw zawierajce da-
ne w poprzedniej walucie powinny by wykonane w wariancie zerujcym lub wy-
sane do PC. Niewykonanie tego grozi scaleniem obrotw w obu walutach, co pro-
wadzi do uzyskania niepoprawnych danych sumarycznych.

Przed zmian waluty drukarka przypomina jeszcze raz o koniecznoci wykonania w/w
raportw. Jeli raport zosta wykonany, na pytanie drukarki Czy wykonano rap. zer. w
PLN? naley nacisn klawisz /MENU., w przeciwnym wypadku naley nacisn
klawisz i wykona odpowiednie raporty zerujce. Drukarka przystpi do ponownej
prby zmiany waluty za 1 minut.
Zmian waluty mona odwleka wielokrotnie, do czasu wykonania wszystkich zale-
gych raportw.

NOVITUS BONO E

65
Uwaga!
Przed wykonaniem zmiany waluty drukarka informuje o zalegym raporcie dobo-
wym z poprzedniej waluty.

Nie jest moliwa sprzeda w starej walucie, jeli nadszed ju czas nowej waluty, a
nie zostaa ona formalnie wprowadzona. Przed paragonem naley si wic osta-
tecznie zgodzi na zmian waluty.

Po przejciu na now walut drukowany jest raport zmiany waluty (Rys. 3).

Rys. Raport zmiany waluty

NOVITUS BONO E

66
8.3. Funkcje Serwisowe
W pozycji menu Funkcje Serwisowe s funkcje operacji serwisowych drukarki.
Dostp do tych funkcji moliwy jest generalnie tylko w trybie serwisowym drukarki
(dostpny dla autoryzowanego serwisu drukarki). Niektre z tych funkcji s dostpne
dla uytkownika, ale najczciej tylko w trybie niefiskalnym. W dalszych rozdziaach
opisano funkcje dostpne w tym menu dla uytkownika.

8.3.1 Zerowania

Zerowania zeruj poszczeglne obszary danych urzdzenia.
3.3.1 Zerowanie
1 Zeruj RAM
tylko w tr. niefiskalnym, zeruje wszystko, ustawienia i dane sprzeday
2 Zeruj Mon.Kom
zeruje monitory komunikacji
3 Zeruj Konfiguracj
zeruje ustawienia konfiguracji
4 Zeruj tryb NF
tylko w tr. niefiskalnym, zeruje RAM, ustawienia, dane sprzeday i dane na
kartach SD uywanych w trybie niefiskalym
5 Odwie bazy Kopii E
Odwierza dane o Kopii E z danych na karcie SD i pamici fiskalnej
(awaryjnie, gdy podejrzewamy ich rozsynchronizowanie z kart drukarka
nie dziaa prawidowo)

8.3.2 Kopia E

Funkcje serwisowe dotyczce Kopii E:

3.3.2 Kopia E
1 Weryfikuj
Sprawdzenie danych na karcie SD na danie. Normalnie drukarka
praktycznie cigle kontroluje poprawno danych na karcie i jeli co jest nie
tak (dane usunite, zmienione) to uytkonik jest o tym powiadamiany. Proces
weryfikacji jest wykonywany w tle i na og koczy si przed raportem
dobowy. T funckj moemy od razu sprawdzi dane na karcie nie czekajc
na raport dobowy. Uwaga! Weryfikacja duej iloci danych moe dugo
trwa. Dla uatwienia weryfikacja zostaa podzielona na etapy i jeli zaley
nam na pobienym szybkim sprawdzeniu moemy po kadym etapie
przerwa weryfikacj.

2 Sprawd plik
Jak wyej tylko samo dokadne spradzenie jednego lub zakresu numerw
plikw.

NOVITUS BONO E

67
3 Raport zdarze
Drukuje raport szczegowy zdarze Kopii E dotyczcy gwnie jej
niewasciwej obsugi przez uytkownika

4 Odzyskaj kart
Technologia NOVITUS Bezpieczna Kopia E umoliwia take odtworzenie
utraconej karty SD z kopi E. W tym celu naley do drukarki zamontowa
pust kart SD, wybra t funkcj i potem poda nr karty (z etykiety karty),
ktry chcemy odtworzy. Operacja dla duej iloci dancyh moe dugo
trwa.

5 Znajd haso karty
Tylko dla serwisu

6 Format kart
Formatowania pustych kart (dla serwisu i producenta take innych). Jeli
karty nie s puste drukarka nie pozwoli uytkownikowi na ich
sformatowanie.
8.4. Informacje
W pozycji menu Serwis Informacje dostpne s funkcje wywietlania rnych in-
formacji o drukarce:

o 3.4 Informacje
1 Wersja
Podaje informacje o wersji urzdzenia
2 Pami fisk.
Podaje informacje o pamici fiskalnej
3 Pomiary napi
Podaje informacje o napiciach zasilania, baterii i akumulatora.




NOVITUS BONO E

68
9 Przykadowe wydruki z drukarki
9.1. Paragon fiskalny
Przykad paragonu fiskalnego z drukarki
Nagwek (max 6 linii)


NIP uytkownika drukarki fiskalnej
Data wydruku, numer kolejny wydruku

Tytu wydruku paragon fiskalny
Nazwa towaru, ilo * cena jedn, warto, stawka PTU








wart. sprz. w st A, wys. stawki A, warto podatku A
wart. sprz. w st B, wys. stawki B, warto podatku B
wart. sprz. w st C, wys. stawki C
Suma podatku
Suma do zapaty (dla towarw na paragonie)
Nr wydruku fisk, Nr kasjera, godz. zakocz. transakcji
Nr kontrolny paragonu
Logo fiskalne, numer unikatowy drukarki
Suma cakowita do zapaty
Stae przeliczenie na II walut, Kurs II waluty
Wpacona kwota
NOVITUS BONO E

69

9.2. Raport fiskalny dobowy
Przykad raportu fiskalnego dobowego:











Nagwek
(max 6 linii)
NIP uytkownika drukarki fiskalnej
Data wydruku, numer kolejny wydruku

Tytu wydruku raport fiskalny dobowy

Wartoci zaprogramowanych stawek PTU


Litera G towary zwolnione z podatku

Data, numer raportu fiskalnego dobowego
Warto sprzeday paragonw w stawce A (netto)
Warto sprzeday paragonw w stawce B (netto)
Warto sprzeday paragonw w stawce C (netto)
Warto sprzeday paragonw w stawce D (netto)
Warto sprzeday paragonw zwolnionej z podatku
Warto sprzeday faktur w stawce A (netto)
Warto sprzeday faktur w stawce B (netto)
Warto sprzeday faktur w stawce C (netto)
Warto sprzeday faktur w stawce D (netto)
Warto sprzeday faktur zwolnionej z podatku
Kwota podatku paragonw w stawce A
Kwota podatku paragonw w stawce B
Kwota podatku paragonw w stawce D
Kwota podatku faktur w stawce A
Kwota podatku faktur w stawce B
Kwota podatku faktur w stawce D
Suma czna podatku we wszystkich stawkach PTU
czna naleno ze sprzeday (brutto)
Ilo paragonw od ostatniego raportu dobowego
Ilo faktur od ostatniego raportu dobowego

Kwoty sumaryczne narastajce od pocztku dziaania drukarki
Kwota podatku paragonw w stawce A
Kwota podatku paragonw w stawce B
Kwota podatku paragonw w stawce D
Kwota podatku faktur w stawce A
Kwota podatku faktur w stawce B
Kwota podatku faktur w stawce D
Suma podatku
Suma nalenoci
Warto paragonw anulowanych
Ilo paragonw anulowanych
Ilo zmian wykonanych w bazie towarw
Ilo pozycji (linii) na raporcie (liczona od poz PTU A)
Numer kasy, nazwa kasjera, godzina wydruku
Nr kontrolny raportu
Logo fiskalne, numer unikatowy (trzy litery, osiem cyfr)
NOVITUS BONO E

70
10 Wykaz komunikatw
Poniej przedstawiono komunikaty, jakie mog si pokaza na wywietlaczu
obsugi drukarki oraz opisano sugerowane czynnoci do wykonania w przypadku wy-
stpienia tych komunikatw. Specjalne komunikaty dotyczce Kopii E umieszczono w
osobnej nastpnej tabelce.

Komunikaty Opis Ewentualne czynnoci.
AWARIA ZA-
SILANIA
Za warto napicia zasilania. Na-
picie za wysokie lub zbyt niskie.
Moliwa awaria zasilacza lub uka-
dw zasilania na pycie elektroniki.
Czsto pojawiajcy si komunikat
kwalifikuje drukark do naprawy.
BD 001
Wewntrzny bd programu, zak-
cenie pracy, lub awaria sprztowa.
Wyczy i wczy drukark.
Bd aktualizacji
danych
Wewntrzny bd programu, zak-
cenie pracy, lub awaria sprztowa.
Moliwa konieczno wykonania
zerowania drukarki.
Bd bazy PLU
Przekamanie obszaru pamici
RAM w ktrej mieci si baza in-
formacji o towarach.
Drukarka bdzie zgasza komu-
nikat do momentu zatwierdzenia.
Wtedy wykona zerowanie pamici
RAM wraz odpowiednim wpisem
do pamici fiskalnej.
Bd ceny towaru
Drukarka otrzymaa niepoprawny
format lub warto ceny towaru.
Sprawdzi ustawienia formatu ce-
ny w aplikacji na komputerze.
Bd danych
Wewntrzny bd programu, zak-
cenie pracy, lub awaria sprztowa.
Moliwa konieczno wykonania
zerowania drukarki.
Bd danych ka-
sjera
Przekamanie danych kasjera.
Bd danych ka-
sjera lub tekstu
Drukarka otrzymaa niepoprawne
formalnie dane.
Sprawdzi ustawienia lub parame-
try w aplikacji na komputerze
Bd danych roz-
kazu
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane rozkazu.

Bd danych w
pamici fisk.
Doszo do przekamania danych w
pamici fiskalnej.
Oznacza awari pamici fiskalnej
lub ukadu zapis/odczyt na pycie
elektroniki. Prawdopodobna ko-
nieczno wymiany pamici fi-
skalnej.
Bd daty Zostaa podana niepoprawna data.
Bd iloci para-
metrw
Bdne dane przesane z aplikacji.
Sprawdzi poprawno programu
komputerowego (ustawienia,
opcje, protok).
Bd iloci towa-
ru
Przekroczona maksymalna ilo
towaru moliwa do sprzeday.
Zmniejszy ilo lub rozbi ilo
na dwie pozycje lub dwa parago-
ny.
Bd inicjalizacji
Prba powtrnego zaprogramowa-
nia numeru unikatowego.

BD KRY-
TYCZNY
Wewntrzny bd programu, zak-
cenie pracy, lub awaria sprztowa.
Wyczy i wczy drukark.
NOVITUS BONO E

71
Komunikaty Opis Ewentualne czynnoci.
Bd kwoty lub
tekstu
Drukarka otrzymaa bdne dane.
Sprawdzi ustawienia lub parame-
try w aplikacji na komputerze
Bd kwoty SU-
MA lub RABAT
Niepoprawna warto sumy sprze-
day lub rabatu.

Bd kwoty
WPATA
Niepoprawna warto kwoty do
wpaty.

Bd kwoty WY-
PATA
Niepoprawna warto kwoty do
wypaty.

Bd liczby linii
paragonu
Niezgodna z zadeklarowan ilo
linii paragonu.
Sprawdzi ustawienia lub parame-
try w aplikacji na komputerze
Bd mapy pam.
Fiskalnej
Doszo do przekamania obrazu
pamici fiskalnej. Drukarka dokona
ponownej analizy.
Naley poczeka a drukarka do-
kona ponownej analizy pamici
fiskalnej.
Bd moduu fi-
skalnego
Bd zapisu lub weryfikacji pamici
fiskalnej
Moliwa awaria pamici fiskalnej
lub ukadw zapis/odczyt na py-
cie elektroniki.
Bd nagwka
Przekamanie tekstu nagwka, za
duo linii, etc..
Naley zaprogramowa nagwek.
Bd nazwy Oglne przekamanie nazwy.
Bd nazwy to-
waru
Za krtka, za duga, niedozwolone
znaki.
Zmieni nazw towaru.
Bd Numeru ka-
sjera
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.

Bd Numeru ka-
sy
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.

Bd Numeru pa-
ragonu
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.

Bd operacji I/O
Oglny bd zapisu/odczytu urz-
dze drukarki awaria sprztowa
lub zakcenie pracy.



Bd operacji
STORNO
Przeprowadzone operacje (rabat,
storno) spowodoway powstanie
ujemnej wartoci.
Anulowa paragon.
Bd pamici
RAM
Przekamanie danych w pamici
operacyjnej drukarki.
Drukarka bdzie zgasza komu-
nikat do momentu zatwierdzenia.
Wtedy wykona zerowanie pamici
RAM wraz odpowiednim wpisem
do pamici fiskalnej.
Bd parametru Bdne dane przesane z aplikacji
Program wysa niedozwolon
warto parametru. Sprawdzi po-
prawno wprowadzonych da-
nych.
Bd pola Data
miesic
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.


Bd pola Data Drukarka otrzymaa niepoprawne
NOVITUS BONO E

72
Komunikaty Opis Ewentualne czynnoci.
rok dane.
Bd pola Kod
Autoryzacji
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.

Bd pola Kon-
trahent
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.

Bd pola Kwota
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.

Bd pola Nazwa
Karty
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.

Bd pola Numer
karty
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.

Bd pola Termi-
nal
Bd transakcji kart patnicz.
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane.

Bd rabatu
Podano rabat niepoprawny formal-
nie lub przekraczajcy zakres.
Zmieni warto rabatu.
Bd stanu kasy Przekamanie stanu kasy (gotwki).
Bd stawki PTU
towaru
Podana stawka jest niezaprogramo-
wana lub towar jest zablokowany
do sprzeday.
Zaprogramowa waciwe stawki
PTU.
Bd symbolu
PTU
Niepoprawne dane symbolu stawki.
Sprawdzi ustawienia lub parame-
try w aplikacji na komputerze
Bd tekstu para-
gonu
Bd w liniach dodatkowych para-
gonu.
Aplikacja wysaa niepoprawny
format tekstu linii dodatkowych.
Sprawdzi ustawienia w progra-
mie obsugujcym drukark.
Bd tekstu
zmiany kasjera
Drukarka otrzymaa niepoprawne
dane zmiany kasjera.
Sprawdzi ustawienia lub parame-
try w aplikacji na komputerze
Bd transmisji
Za suma kontrolna pakietu danych
w transmisji.
Sprawdzi czy nie ma usterki
sprztowej poczenia (przewo-
du), sprawdzi dopasowanie prd-
koci transmisji.
Bd wartoci
towaru
Niepoprawny format wartoci towa-
ru lub ilo*cena warto
Sprawdzi ustawienia lub parame-
try w aplikacji na komputerze.
Bd zakresu ra-
portu
Podano niepoprawny zakres raportu
Naley zweryfikowa dane zakre-
su i poda poprawne wartoci.
Bd zegara
Przekamanie rejestru zegara czasu
rzeczywistego.
Naley zaprogramowa poprawn
dat i godzin.
Brak danych w
tym zakresie
W podanym zakresie brak jest da-
nych.

Brak drukarki
Nie podczony mechanizm druku-
jcy lub awaria drukowania.
Skontrolowa stan podcze z
mechanizmem drukujcym.
Brak numeru NIP Zaprogramowa numer NIP.
Brak numeru Moliwa awaria pamici fiskalnej. Sprawdzi podczenie pamici
NOVITUS BONO E

73
Komunikaty Opis Ewentualne czynnoci.
unikatowego fiskalnej.
Brak pamici fi-
skalnej
Moliwa awaria pamici fiskalnej.
Sprawdzi podczenie pamici
fiskalnej.
BRAK PAPIE-
RU
Zaoy now rolk papieru
Brak paragonu
do zakoczenia
Transakcja nie zostaa rozpoczta a
drukarka otrzymaa rozkaz zako-
czenia transakcji.
Dokona najpierw wystawienia
pozycji sprzeday i dopiero za-
mkn transakcj.
BRAK
PODTRZ.
PAMICI RAM
Bateria NiCd podtrzymujca RAM
jest odczona, nie naadowana lub
uszkodzona.
Naadowa bateryjk poprzez po-
zostawienie drukarki wczonej
przez okres kilku godzin. Spraw-
dzi czy zworka podczenia bate-
rii jest zaoona. Zmierzy napi-
cie bateryjki (ok. 3,8V ,0,3V).
Brak wywietla-
cza klienta
Nie podczony wywietlacz klienta
lub awaria.
Skontrolowa stan podcze wy-
wietlacza.
Brak zaprogra-
mowanych sta-
wek

Zaprogramowa obowizujce
stawki PTU.
Koniec pamici
fiskalnej
Pami fiskalna zostaa zapeniona. Naley wezwa serwis
NAADUJ
AKUMULATOR
Wewntrzny akumulator wymaga
naadowania.
Zaleca si wstrzymanie pracy w
celu doadowania akumulatora
drukarki.
Niedozwolona
zmiana czasu
Zakres zmiany czasu wykracza poza
1godzin, co jest dla uytkownika
czynnoci niedozwolon.
Zmian wiksz ni 1godz. mo-
e dokona tylko serwisant uy-
wajc przycisku serwisowego.
Niezerowe licz-
niki sprzeday.
Czynno wymaga, aby liczniki
sprzeday dziennej zostay wyze-
rowane.
Naley wykona raport dobowy
lub zrezygnowa z czynnoci
wymagajcej jego wykonania.
Nieznany rozkaz
Drukarka otrzymaa nieznany for-
mat rozkazu.
Naley wybra odpowiedni proto-
k komunikacji w aplikacji na
komputerze.
Operacja anulo-
wana
Operacja anulowana zostaa prze-
rwana przez obsugujcego.

Paragon ju roz-
poczty
Prba powtrnego rozpoczcia
transakcji.

Przekroczony li-
mit pam. Fisk
Przekroczono dopuszczalny limit
zerowa lub programowa PTU.
Konieczno wymiany pamici
fiskalnej.
Przepenienie bu-
fora wydruku
Bd procesu drukowania. Zakce-
nie pracy drukarki lub awaria sprz-
towa.
Dokona wyczenia i wczenia
drukarki. Moliwa moe by ko-
nieczno dokonania zerowania
drukarki.
NOVITUS BONO E

74
Komunikaty Opis Ewentualne czynnoci.
Przepenienie
stanu gotwki
Licznik zliczajcy stan gotwki
przekroczy dopuszczaln warto.
Naley dokona wypaty.
Przepenienie to-
talizera
Przepenienie zakresu licznika
sprzeday.

Przepeniony bu-
for komunikacji
Doszo do przepenienia bufora
transmisji szeregowej.
Sprawdzi stan przewodw ko-
munikacji, schemat podczenia,
ustawie protokou transmisji w
drukarce i w programie.
Refiskalizacja
niedozwolona
Urzdzenie jest ju zafiskalizowane.
Nie mona przeprowadzi procesu
fiskalizacji na urzdzeniu ju zafi-
skalizowanym
ROZADO-
WANY AKU-
MULATOR
Stan akumulatora uniemoliwia ju
dalsz poprawn prac. Drukarka
wyczy si.
Naley pozostawi urzdzenie w
celu naadowania akumulatora
wewntrznego.
Sprzeda zerowa
Drukarka nie zezwala na wykonanie
raportu dobowego z zerowymi war-
tociami licznikw sprzeday.

Stawki PTU ju
zaprogramowane
Prba programowania identycznych
wartoci stawek PTU.

Tryb fiskalny nie
zakoczony
Prbowano dokona operacji mo-
liwej tylko w trybie TYLKO DO
ODCZYTU

Tryb niefiskalny
Czynno dostpna tylko w trybie
fiskalnym.

Tryb TYLKO
ODCZYT
Drukarka zosta przeczona do try-
bu, w ktrym moliwy jest wycz-
nie odczyt danych z pamici fiskal-
nej.

Ujemny stan ka-
sy wyzerowany
Warto do wypaty bya wiksza
ni stan gotwki. Warto ujemna
jest niedopuszczalna, wic drukarka
ustawia warto 0.

Wyczony tryb
transakcji
Drukarka nie otrzymaa rozkazu
rozpoczcia transakcji.
Sprawdzi ustawienia lub parame-
try w aplikacji na komputerze.
Zle przegld
ustawowy we-
zwij serwis
Opcja ustawiana przez serwis mi-
n okres, po ktrym naley wyko-
na przegld ustawowy urzdzenia

Za ilo stawek
PTU
Ilo przesanych stawek do zapro-
gramowania jest inna od zadekla-
rowanej lub jest rwna 0.
Sprawdzi ustawienia w progra-
mie obsugujcym drukark.
Zmiana pamici
fiskalnej
Dokonano wymiany pamici fiskal-
nej. Operacja ta dostpna jest tylko
u producenta.
Drukarka zostanie zablokowana.
Konieczny kontakt z producen-
tem.

NOVITUS BONO E

75
11 Wykaz komunikatw Kopii E
Komunikaty dotyczce Kopii E:
Komunikaty Opis Ewentualne czynnoci.
(miganie pod-
wietlenia klawi-
szy)
Drukarka pracuje bez karty SD Ko-
pii E (nie woona lub nie otwarta),
wykonaa ju bez niej jeden raport
dobowy, po drugim drukowanie
wydrukw zostanie zablokowane do
czasu zainstalowania karty
Zainstalowa kart SD kopii E
(jak tylko jest to moliwe)
Wykryto brak
etykiety karty
Karta nie zostaa otwarta w drukar-
ce do zapisu Kopii E
Naley wykona funkcj otwarcia
karty kopii E jeli to ma by karta
kopii E
Praca z inn kart Karta SD nie jest kart Kopii E
Zmieni kart lub wykona funk-
cj otwarcia (jak wyej)
Brak karty kopii
E
Praca bez karty SD kopii E
Zainstalowa kart SD kopii E
(jak tylko jest to moliwe)
Weryfikacja Ko-
pii E
Trwa weryfikacja kopii E (np. przed
raportem dobowym)
Poczeka na zakoczenie weryfi-
kacji
Zapis Kopii E
Trwa zapis Kopii E (np. po raporcie
dobowym)
Poczeka na zakoczenie zapisu
nie wycza zasilania!!!
Bd weryfikacji
Dane na karcie SD s uszkodzone
usunite lub zmienione
Poczeka na dalsze komunikaty,
w zalenoci od moliwoci od-
tworzy dane z kopii bezpiecze-
stwa lub otworzy now kart ko-
pii E. Nigdy nie mona modyfi-
kowa ani usuwa adnych da-
nych z karty SD kopii E!!! Infor-
macja o bdzie weryfikacji trafia
do Pamici Fiskalnej!!!
Czy naprawi
wszystkie uszko-
dzone pliki?
Po bdzie weryfikacji drukarka
wykrya e ma kopie bezpiecze-
stwa tych danych, s one poprawne
i moe je uy do naprawy uszko-
dzonych plikw
Zgodzi si na napraw plikw
lub naprawi kart inaczej (jeli
ma si takie moliwoci i swoje
kopie bezpieczestwa) lub otwo-
rzy now kart. Nigdy nie mona
modyfikowa ani usuwa adnych
danych z karty SD kopii E!!! In-
formacja o bdzie weryfikacji tra-
fia do Pamici Fiskalnej!!!
Karta do za-
mknicia
Karta jest uszkodzona (i nie napra-
wiono jej) lub ju otwarto now ko-
lejna kart Kopii E
Zamkn biec kart, uywa
now kart
Nie zapisano ko-
pii E
W drukarce nie ma karty SD Kopii
E i wykonano ju bez niej dwa ra-
porty dobowe dalsze drukowanie
bez karty jest ju niemoliwe
Zainstalowa ju kart SD kopii
E, potem poczeka na zapisanie
na niej zalegych danych wydru-
kw, nie pracowa tak dugo bez
karty SD
NOVITUS BONO E

76
Wykryto niepo-
prawne wypicie
karty!
Wyjto kart SD bez wywoania
odpowiedniej funkcji w menu
Nie mona tak wyciga kart SD
patrz opis sposobw prawido-
wego wyjmowania kart SD!!!
Drukarka trwale zarejestruje fakt
takiego niewaciwego dziaania
uytkownika!!!
Wykryto wpicie
karty.
Woono kart SD do gniazda w
drukarce
Potwierdzi komunikat.
Podaj haso
Ustawiono opcje zabezpiecze Ko-
pii E i do niektrych operacji moe
by wymagane haso
Naley poda ustawione wcze-
niej haso
Bd Pamici
Podrcznej
Uszkodzia si lub Pami Podrcz-
na lub jej zawarto.
Naley natychmiast wezwa ser-
wis. Zanotowa wszelkie istotne
zdarzenia mogce mie niewa-
ciwy wpyw na drukark:
1. Wyadowania atmosferyczne
2. Due zakcenia
3. Problemy z instalacj elek-
tryczn
4. Niewaciw obsug drukarki
5. Jak zachowywaa si drukarka
przed tym bdem.
Ze zdarzenie tego bdzie musia
by sporzdzony specjalny proto-
k.

NOVITUS BONO E

77
12 Zabiegi konserwacyjne
Drukarka BONO E jest praktycznie urzdzeniem bezobsugowym. Nie wyma-
ga specjalnych zabiegw konserwacyjnych czy obsugowych, zwizanych z konieczno-
ci regulacji, smarowa, itp. zabiegw. Jednak uytkownik powinien co pewien czas
przeprowadzi pewne operacje kosmetyczne takie jak:
Oczyszczenie wszystkich zewntrznych elementw obudowy drukarki. Dokony-
wa tego mona przy uyciu mikkiej szmatki zwilonej lekko wod z dodatkiem
delikatnych rodkw czyszczcych lub pynem antystatycznym, specjalnymi chus-
teczkami do przemywania sprztu komputerowego.
Oczyszczenie mechanizmu drukujcego z drobnych pozostaoci papieru. Zabiegu
tego naley dokonywa przy zmienianiu rolki papieru na now.
Po zuyciu kadych 10 - 15 rolek papieru naley gruntownie oczyci mechanizm
drukujcy. Przy pomocy pdzelka naley oczyci mechanizm ze wszelkich py-
kw (zwaszcza gumow rolk) i wydmuchn je spronym powietrzem np. przy
pomocy odkurzacza.
Sprawdzenie, czy w zcze karty SD nie dostay si jakie zanieczyszczenia, w ra-
zie koniecznoci przeczyci spronym powietrzem.

Wszystkie te zabiegi naley wykonywa przy odczonym przewodzie zasilajcym!

Przy zastosowaniu powyszych wskazwek urzdzenie bdzie pracowao bez-
awaryjnie przez cay czas eksploatacji. Zaniedbanie ich przez uytkownika moe
spowodowa uszkodzenie drukarki, a tym samym utrat praw gwarancyjnych.

NOVITUS BONO E

78
13 Przewody poczeniowe
Kolejno wyprowadze wtyku RJ45 8/8 do podczania komputera czem RS232.
nr pinu
w
drukarce
nazwa
sygnau
nr pinu w
kompute-
rze DB9
opis sygnaw na zczu drukarki
4 TxD (SOUT) 2 wyjcie danych szeregowych
2 RxD (SIN) 3 wejcie danych szeregowych
3 RTS 8 sygna modemowy - handshake sprztowy wyjcie
5 CTS 7 sygna modemowy - handshake sprztowy wejcie
6 DTR 6 sygna modemowy - handshake sprztowy wyjcie
1 DSR 4 sygna modemowy - handshake sprztowy wejcie
8 GND 5 masa sygnaowa

Przewody suce do podczenia do komputera, po stronie drukarki zakoczone s
wtyczk telefoniczn RJ45 8/8. Rozmieszczenie jej pinw przedstawia poniszy rysu-
nek.

Kolejno wyprowadze w zczu USB:
Nr wyprowadzenia Funkcja Opis
1 VCC Napicie zasilania
2 DM Linia danych -
3 DP Linia danych +
4 GND Masa

Poczenie drukarka szuflada
Nr pinu w drukarce (RJ6) Nazwa sygnau - opis
1,2,3 + 24 V (podczone na stae)
4,5,6 GND impuls 60 ms, max obcienie 1,5 A


Przewd zasilajcy:


NOVITUS BONO E

79
14 Decyzje Ministra Finansw dopuszczajce do sprzeday

NOVITUS BONO E

80



W zwizku z cigymi udoskonaleniami urzdze, bd one poddawane kolejnym badaniom w Ministerstwie
Finansw, dlatego aktualny wykaz decyzji dopuszczajcych urzdzenia do sprzeday zamieszczony jest na in-
ternetowej stronie producenta: www.novitus.pl
NOVITUS BONO E

81
15 Deklaracja zgodnoci CE