Scharakteryzuj sytuacj prawn mniejszoci narodowych i etnicznych we

wspczesnej Polsce oraz procesy spoeczno-kulturowe, ktrym podlegaj.

We wspczesnej Polsce oprcz obywateli polskich mieszkaj rwnie przedstawiciele
mniejszoci narodowych i etnicznych. S to osoby, ktre pochodz z innych krajw,
posuguj si innym jzykiem, ni jzyk polski i z rnych przyczyn zamieszkuj terytorium
Polski. Obecnie w naszym kraju moemy wyrnid wiele mniejszoci narodowych. S to
midzy innymi: mniejszod niemiecka, ukraioska, rosyjska, ydowska, czeska, sowacka. W
Polsce mieszkaj rwnie przedstawiciele mniejszoci etnicznych, czyli osoby, ktre maj
odrbn kultur, tradycj i jzyk ale nie posiadaj wasnego paostwa, z ktrym mogyby si
utosamiad.
Przedstawiciele mniejszoci narodowych i etnicznych maj wasne prawa, a wic zarwno
obowizki. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. wyodrbnione
zostay specjalne artykuy odnoszce si do mniejszoci narodowych. Wszyscy s wobec
prawa rwni, naley im si jednakowe traktowanie. Maj rwne prawo do ksztacenia oraz
zatrudnienia. Mog szkolid si w takich samych szkoach i uczelniach jak inni obywatele, maj
taki sam dostp do zdobycia pracy.
Mniejszoci narodowe posiadaj prawo do rozwoju swojej kultury, zachowania swoich
zwyczajw i religii. Mog tworzyd wasne szkoy, domy kultury itp. Maj prawo do
posugiwania si wasnym, odrbnym jzykiem. Np. mniejszod niemiecka moe zaoyd
wasny uniwersytet i prowadzid zajcia w swoim jzyku.
Mniejszoci narodowe i etniczne tak samo jak obywatele pochodzenia polskiego musz
przestrzegad Konstytucji i ustaw. Aby zapewnid tym mniejszociom prawidowe
funkcjonowanie w spoeczeostwie tworzone s rnorodne programy integracyjne. Paostwo
wspiera rwnie kultur mniejszoci narodowych i etnicznych poprzez organizacj rnych
festiwali, piknikw oraz budow muzew i galerii eksponujcych sztuk tych osb. Dziki
temu podtrzymywane s ich zwyczaje i tradycje. Socjaln pomoc ze strony paostwa jest
rwnie wszelka pomoc finansowa.
Podsumowujc, mniejszoci narodowe i etniczne s w Polsce objte szeroko rozumian
ochron. Paostwo polskie stara si zapewnid tolerancje wobec tych osb i dobre warunki
bytu. Integracja wci jest trudna ale nie niemoliwa. Starania paostwa nie zawsze s
wystarczajce, system pomocy mniejszociom narodowym nie jest pozbawiony wad. Polacy
musz byd tolerancyjni wobec przedstawicieli mniejszoci narodowych i etnicznych.


Porwnaj model paostwa liberalnego i socjalnego. Przedstaw ich krytyk z
punktu widzenia realizacji funkcji socjalnej i gospodarczej.

W modelach paostwa liberalnego i socjalnego moemy dostrzec du ilod rnic. Istniej
zwolennicy zarwno pierwszej jak i drugiej doktryny. Paostwo liberalne jest paostwem
wolnoci czowieka, rwnoci oraz indywidualnoci. Natomiast dla socjalistw
indywidualnod nie jest najwaniejsza, wiksze znaczenie ma paostwo i spoeczeostwo. Dla
liberalistw to indywidualny czowiek znajduje si na pierwszym miejscu. Aby porwnad te
modele naley zanalizowad zadania paostwa i zakres odpowiedzialnoci obywatela.
W paostwie liberalnym czowiek sam podejmuje decyzje, decyduje o wasnym losie. On
jeden ponosi odpowiedzialnod za siebie. Paostwo nie moe w to ingerowad, ma moliwod
jedynie w minimalnym stopniu pomagad obywatelowi poprzez np. zapewnianie
bezpieczeostwa i dostpu do edukacji. Spoeczeostwo nie posiada duego znaczenia.
Natomiast socjalici uwaaj, e instytucja paostwa powinna ingerowad w ycie czowieka,
zapewniad mu wszelk, szeroko rozumian pomoc. Paostwo jest odpowiedzialne za
czowieka, za jego rozwj, wyksztacenie. Wszystko co okae si porak w yciu osoby jest
jedynie oznak jakiego bdu w paostwie, le uksztatowanego prawa lub niewystarczajcej
pomocy ze strony instytucji paostwa. Czowiek nie musi sam przesadnie troszczyd si o
siebie, dba o niego paostwo. Moe liczyd na wsparcie finansowe itp. Obywatel nie jest
traktowany indywidualnie, musi yd w spoeczeostwie.
Wad modelu liberalnego jest fakt, e nie jest udzielana pomoc socjalna dla osb, ktre
faktycznie tej pomocy potrzebuj. Liberalici nie troszcz si o osoby, ktre zostay w yciu
poszkodowane. Nie przewiduj niesienia pomocy osobom chorym, ktre przeyy wypadki,
katastrofy yciowe. Czowiek w paostwie liberalnym nie moe liczyd na wsparcie paostwa,
sam musi o siebie zadbad. Osoby bezrobotne nie maj prawa otrzymywania wiadczeo
socjalnych.
Wad modelu paostwa socjalnego z punktu funkcji socjalnej jest to, i wszelkie programy
socjalne s wyrazem niesprawiedliwego , nierwnego traktowania obywateli. Mona nawet
powiedzied, e osoba bezrobotna jest lepiej traktowana ni czowiek ciko pracujcy,
prbujcy sam radzid sobie z przeciwnociami losu i samodzielnie si utrzymywad. Nie
zawsze pomoc finansowa jest przyznawana osobom, ktre powinny j dostad. Czsto
dochodzi do naduyd ze strony bezrobotnych.
Z punktu widzenia gospodarki lepszym systemem wydaje si byd liberalizm. Podstawow
zasad jest zasada wolnego rynku. Paostwo nie ingeruje w gospodark. Duym minusem w
modelu socjalnym jest wanie ingerencja paostwa, brak wolnoci czowieka. Paostwo czsto
przesadnie miesza si w sprawy gospodarki, na niekorzyd indywidualnych ludzi.
Analizujc rnice pomidzy modelem paostwa liberalnego i socjalnego, moemy dostrzec
wady zarwno jednej jak i drugiej doktryny. aden nie wydaje si do kooca idealny. Moe
uderzad w czowieka indywidualnego lub w cae spoeczeostwo, brane pod uwag jako og
ludzi. Nie ma moliwoci jednoznacznego stwierdzenia, ktry model jest lepszy, najbardziej
odpowiedni.