Projekt ten jest wspierany fnansowo

przez Komisj Europejsk.

Autorzy: Pieter t Hart / Dick Schotte
Studium badawcze w zakresie zasobw ludzkich:
Zmiany Demografczne i Kwalifkacje
Wymagane w Europejskim Sektorze
Budowy i Remontu Statkw
Komisja Dialogu Spoecznego Sektora Stoczniowego
Europejska Federacja Metalowcw
International Trade Union House (ITUH)
Boulevard du Roi Albert II, 5 (bte 10)
B-1210 Brussels
Phone.: +32.2.227.10.10
Fax: +32.2.217.59.63
E-mail: emf@emf-fem.org
Website: www.emf-fem.org
Wsplnota Europejskich Stowarzysze Stoczniowych
Rue Marie de Bourgogne 52-54
B-1000 Brussels
Phone: +32.2.230.27.91
Fax: +32.2.230.43.32
E-mail: info@cesa.eu
Website: www.cesa.eu
Zdjcia wykorzystane dziki uprzejmoci Aker Yards; Lars Skaaning and Odense Steel Shipyard; Aker Yards France;
Howaldtswerke-Deutsche Werft GmbH; Meyer Werft; ECSA (zgodnie z ruchem wskazwek zegara).
Opracowanie grafczne: Creatin
1
Spis treci
1. Wstp .............................................................................................................................. 2
2. Cel studium ...................................................................................................................... 3
3. Opis projektu ................................................................................................................... 4
4. Metodologia ..................................................................................................................... 5
5. Jak naley odczytywa sprawozdanie ............................................................................ 7
6. Obecna wielko i struktura Europejskiego Sektora Stoczniowego ................................. 8
7. Prognozy i perspektywy dla Europejskiego Sektora Stoczniowego ............................... 18
8. Wnioski i zalecenia ....................................................................................................... 32
Aneks 1 Grupa Robocza Studium Badawczego w zakresie zasobw ludzkich .................. 36
Aneks 2 Glosariusz terminw i kwestionariusz ................................................................. 37
Aneks 3 Lista osb, z ktrymi przeprowadzono rozmowy .................................................. 40
2
Wstp 1.
Mamy wielk przyjemno zaprezentowa niniejsze stadium, ktre jest trzecim wsplnym
projektem prowadzonym przez Europejsk Federacj Metalowcw (EMF) oraz Komitet Zwizkowy
Stoczniowcw Unii Europejskiej (CESA) w kontekcie prac Komisji Dialogu Spoecznego
Europejskiego Przemysu Budowy i Remontu Statkw (SSDC). Niniejsze studium zasobw
ludzkich nakrela obraz postpujcej zmiany demografcznej oraz wymaganych kwalifkacji
w europejskim sektorze przemysu budowy i remontu statkw w oparciu o przeprowadzone na
poziomie oglnokrajowym kwestionariusze i rozmowy.
W procesie tym przeprowadzono konsultacje z przedsibiorstwami, zwizkami zawodowymi,
radami pracowniczymi i organizacjami oglnokrajowymi. Dlatego te, projekt ten jest doskonaym
przykadem moliwego rodzaju dialogu, ktry w przyszoci powinien by bardziej intensywnie
prowadzony na poziomie narodowym oraz midzynarodowym jeli pragniemy zrealizowa kwestie
opisane w niniejszym sprawozdaniu.
Niekiedy wystpowa mog rnice zda midzy stanowiskiem zarzdu stoczni a przedstawicielami
zwizkw zawodowych z powodu konfiktu interesw. Jednake obie strony kieruj si zasadniczo
tym samym interesem, ktrym jest zrwnowaony rozwj przemysu europejskiego w przyszoci.
Z tego powodu Komisja Dialogu Spoecznego Europejskiego Sektora Stoczniowego stanowi
istotne narzdzie suce osigniciu bliszego porozumienia midzy stoczniami a zwizkami
zawodowymi i winna zintensyfkowa swoje dziaania oraz stworzy ramy dla dialogu spoecznego
na poziomie regionalnym i lokalnym.
Niniejsze studium przedstawia zalecenia w poszukiwaniu rozwiza dotyczcych ksztacenia i
szkolenia oraz brakw wykwalifkowanych pracownikw w sektorze stoczniowym spowodowanych
zmian demografczn. Dlatego te naley rozway stworzenie z czasem rozwiza, biorc
pod uwag outsourcing i podniesienie wizerunku sektora. Zawsze gdy to bdzie moliwe, SSDC
bdzie oferowa swoje pene wsparcie dla wszelkich inicjatyw podejmowanych w tym zakresie na
szczeblu europejskim, jednake ostateczne wdroenie musi zosta przeprowadzone na poziome
krajowym lub na poziomie przedsibiorstwa.
W Unii Europejskiej pracownicy oraz przedsibiorstwa korzystaj z prawa do swobody przepywu
pracownikw. Jednak rne standardy socjalne istniejce wewntrz spoecznoci mog wywoa
tarcia, w rozwizaniu ktrych pomocny moe okaza si dialog spoeczny. Dlatego te Europejscy
Partnerzy Spoeczni staraj si odnie do kwestii podstawowych zasad zwizanych ze standardami
socjalnymi. Dialog taki przyczyni si do pozytywnego postrzegania sektora stoczniowego przez
spoeczestwo, co jest niezbdne w celu zwikszenia rekrutacji pracownikw stoczni.
W dniach 5. i 6. czerwca 2008 w trakcie warsztatw z zakresu zasobw ludzkich w Koudekerke
(NL) zaprezentowane zostan wyniki niniejszego studium, a w oparciu o t najlepsz praktyk
przedyskutowane zostan inicjatywy oraz programy. Wwczas SSDC wraz z partnerami spoecznymi
na szczeblu krajowym powinni otrzyma jak najdokadniejsze zalecenia dotyczce budowy ram dla
szkole oraz polityki kwalifkacji zawodowych w ich dalszej pracy.
Mamy nadziej, e poprzez niniejsze studium z zakresu zasobw ludzkich oraz pniejsze warsztaty
uda si nam przygotowa podwaliny pod budow polityki zasobw ludzkich dla europejskich
stoczni i partnerw spoecznych.
Henk van Beers Ruud Schouten
Przewodniczcy SSDC Vice-Przewodniczcy SSDC

Peter Scherrer Reinhard Lken
Sekretarz Generalny EMF Sekretarz Generalny CESA
3
Cel studium 2.
Gwnym celem tego projektu jest identyfkacja problemw zwizanych ze zmian demografczn w
europejskim sektorze budowy i remontu statkw dotyczc wymaganych kwalifkacji zawodowych
w okresie najbliszych 5 lat oraz przedstawienie perspektyw dla sektora na nastpne 10 do 15 lat.

Niniejszy dokument przedstawia analiz sytuacji biecej jak i przysze zmiany w europejskim
sektorze budowy i remontu statkw w celu poprawienia kompetencji zarzdzania personelem.
Poprzez uzyskanie dogbnego zrozumienia zagadnienia mona bdzie oceni obecny i
przyszy wpyw zmiany demografcznej, a przez to zdoby podstaw dla ewentualnego tworzenia
dugofalowej strategii zawierajcej moliwe rozwizania w zakresie wymaganych kwalifkacji w
sektorze stoczniowym, tj. wspieranie zdolnoci pracownikw do adaptacji oraz strategie uczenia
ustawicznego.
Projekt analizuje obecn struktur zasobw ludzkich w europejskich stoczniach budowy okrtw i
stoczniach remontowych pod wzgldem wieku, kwalifkacji oraz wymaganych umiejtnoci w celu
ustalenia moliwych sposobw zarzdzania (ponownymi) szkoleniami i nakrela 5-letni prognoz
oraz dugofalowe perspektywy dla rekrutacji jak i kwestii braku wykwalifkowanych pracownikw.
Partnerzy spoeczni w przemyle budowy okrtw i remontu statkw uwiadomili sobie, e
przyszo ich sektora zaley od produkcyjnoci i konkurencyjnoci, ale take od kwalifkacji siy
roboczej, by nastpnie stworzy niniejszy projekt, ktry stanowi zasadniczy element programu ich
prac.
4
Opis projektu 3.
Projekt skada si z dwch gwnych etapw:
Studium badawcze, ktre zostanie podsumowane sprawozdaniem na temat biecej
sytuacji, identyfkacji problemw i umoliwi dogbne zrozumienie zagadnienia.
Sprawozdanie to zostanie przetumaczone i opublikowane przed europejskimi warsztatami
powiconymi temu tematowi.
Europejskie warsztaty powicone zagadnieniu zasobw ludzkich - spotkanie partnerw
spoecznych przemysu budowy i remontu statkw majce na celu omwienie wynikw
badania oraz wymian dowiadcze w zakresie istniejcych inicjatyw oraz stanowice
okazj do zastanowienia si nad moliwymi rozwizaniami na przyszo. Zostanie
sporzdzone sprawozdanie, ktre podsumuje wystpienia oraz zawiera bdzie wyniki
warsztatw.
5
Metodologia 4.
Studium badawcze przedstawia dane zbiorcze dotyczce proflu wiekowego oraz kwalifkacji w
przemyle budowy i remontu statkw na poziomie europejskim, pochodzce z 14 pastw bdcych
czonkami CESA oraz EMF, a mianowicie z: Chorwacji, Danii, Finlandii, Francji, Niemiec, Grecji,
Woch, Malty, Holandii, Polski, Portugalii, Rumunii, Hiszpanii oraz Wielkiej Brytanii. W niniejszym
sprawozdaniu kraje te okrelane s jako przemys stoczniowy w 14 pastwach UE. Badanie
obejmuje nastpujce etapy:
Zdefniowanie niewielkiej liczby gwnych zawodw wymienionych w glosariuszu, tak aby a.
mc posugiwa si wsplnymi pojciami oraz w celu porwnania zawodw
Zebranie danych dotyczcych zasobw ludzkich w oglnokrajowych stowarzyszeniach b.
oraz w stoczniach w 14 pastwach bdcych czonkami CESA i EMF
Kompilacja oraz analiza danych dotyczcych zasobw ludzkich w okresie kolejnych 5 lat c.
Wczenie komentarzy i poprawek wniesionych przez partnerw spoecznych d.
Zatwierdzenie przez Komisj Dialogu Spoecznego Sektora Stoczniowego e.
Tumaczenie na jzyk niemiecki, francuski, woski, polski i hiszpaski f.
Ukoczenie i publikacja sprawozdania z bada g.
Dane dostpne na poziomie krajowym do celw studium badawczego zbierane byy przez
dwch specjalistw w dziedzinie zasobw ludzkich. Odpowiednie dane zbierane byy za pomoc
kwestionariuszy rozesanych przez organizacje krajowe. Nastpnie, specjalici ds. zasobw
ludzkich udali si do krajw partycypujcych w projekcie i przeprowadzili rozmowy z partnerami
spoecznymi, by uzyska dodatkowe informacje na podstawie zebranych danych.
Studium badawcze nad zasobami ludzkimi zostao podzielone na 4 Pakiety Robocze:
Pakiet Roboczy 1 (Grudzie 2007 Stycze 2008)
Punktem wyjciowym dla badania byo przygotowanie projektu, obejmujce opracowanie przegldu
zasobw ludzkich, na ktry skada si kwestionariusz i glosariusz gwnych zawodw przemysu
stoczniowego, kwalifkacji i profli umiejtnoci przez niewielk grup robocz, zoon z gwnego
eksperta ds. zasobw ludzkich oraz przedstawicieli spoecznych CESA i EMP (patrz aneks 1).
Zanim rozesano kwestionariusze i zanim rozpoczto przegld zasobw ludzkich, dziay personalne
wybranych duych stoczni w Niemczech, Holandii i Francji zostay poproszone o przetestowanie i
zawczasu o ocen projektu kwestionariusza.
Pakiet Roboczy 2 (Stycze 2008 Marzec 2008)
Ostateczna wersja kwestionariusza i glosariusz pomocniczy zostay rozesane do organizacji
krajowych oraz kilku stoczni w celu zebrania danych liczbowych dotyczcych przemysu
stoczniowego, oraz aby uzyska wgld w kwesti wymaganych kwalifkacji zalenie od kraju i
rodzaju stoczni (patrz Aneks 2). W tym samym pimie, osoby kontaktowe zostay poinformowane o
planowanych rozmowach w krajach ujtych w harmonogramie na marzec i kwiecie 2008, przy czym
dane liczbowe z kwestionariuszy stanowiy podstaw dla rozmw w tych krajach. Sugerowano, aby
do tego celu zaktywizowa krajowe grupy robocze, skadajce si z odpowiedzialnych za zasoby
ludzkie przedstawicieli stoczni, a take by zaprosi przedstawiciela partnerw spoecznych, jako
e badanie prowadzone jest we wsppracy CESA z EMF.
6
Pakiet Roboczy 3 (Marzec 2008 Kwiecie 2008)
Rozmowy przeprowadzone zostay z przedstawicielami organizacji krajowych, stoczni oraz
zwizkw zawodowych Chorwacji, Danii, Finlandii, Francji, Niemiec, Woch, Holandii, Polski,
Portugalii, Rumunii i Hiszpanii. W trakcie rozmw oceniano wyniki kwestionariuszy i szeroko
omawiano tendencje oraz zmiany zachodzce wrd pracownikw przemysu stoczniowego.
Oglna prezentacja osb, z ktrymi prowadzono rozmowy znajduje si w aneksie 3.
Pakiet Roboczy 4 (Kwiecie 2008 Maj 2008)
Ostatni etap bada nad zasobami ludzkimi obejmowa analiz rozmw oraz sporzdzenie
niniejszego sprawozdania. Pierwszy projekt sprawozdania zosta rozesany w celu uzyskania oceny
i komentarzy grupy roboczej oraz partnerw spoecznych/czonkw SSDC. Ostateczna wersja
sprawozdania zostaa ukoczona do poowy maja 2008.
Badanie zasobw ludzkich zostao sfnalizowane przed odbyciem warsztatw dot. zasobw
ludzkich, jako e bdzie ono stanowi podstaw i punkt wyjciowy dla dyskusji na konferencji,
ktra ma stworzy moliwo do zbudowania ram szkole i polityki kwalifkacji.
7
Jak naley odczytywa sprawozdanie 5.
Pierwsze pi rozdziaw sprawozdania stanowi wprowadzenie do bada, przedstawiajc ich cel,
opis pracy i metodologii. Rozdzia 6 przedstawia zarys biecej sytuacji w europejskim przemyle
budowy i remontu statkw ze szczeglnym uwzgldnieniem zmian w zakresie zasobw ludzkich.
Rozdzia 7 stanowi wgld w przysze zmiany w zakresie zasobw ludzkich w oparciu o wyniki
kwestionariuszy jak i rozmowy z przedstawicielami rnych pastw europejskich posiadajcych
przemys stoczniowy. W kocu, rozdzia 8 przedstawia ogln prezentacj wnioskw z wynikw
kwestionariuszy jak te niektre zalecenia co do przyszych dziaa.
Niebieskie wykresy w sprawozdaniu pochodz z danych Eurostatu, pomaraczowe wykresy
wskazuj obecny status przemysu stoczniowego w 14 pastwach UE, foletowe wykresy to
zarys oczekiwanych potrzeb przemysu stoczniowego i w kocu czerwone wykresy przedstawiaj
informacje fnansowe.
W sprawozdaniu niektre paragrafy zostay napisane kursyw. Paragrafy te s cytatami z innych
publikacji bd rozmw odbytych z przedstawicielami organizacji krajowych, stoczni bdcych
czonkami organizacji, radami pracowniczymi lub zwizkami zawodowymi.

8
0 2,500 5,000 7,500 10,000 12,500 15,000 17,500 20,000
Germany
France
Poland
Romania
Netherlands
Italy
Croatia
Spain
United Kingdom
Finland
Denmark
Greece
Portugal
Malta
New building
Repair
Other
Obecna wielko i struktura Europejs- 6.
kiego Przemysu Stoczniowego
Europejski sektor stoczniowy jest wysoce zrnicowany pod wzgldem wielkoci i struktury
przedsibiorstw. Zatrudnienie w przedsibiorstwach sektora waha si od dziesitek do tysicy
pracownikw. Niektre stocznie specjalizuj si w budowie nowych statkw, inne za koncentruj
si na remontach i konserwacji. Niektre stocznie zajmuj si konkretnymi, innowacyjnymi typami
statkw, inne skupiaj si na innowacyjnoci procesw, budujc rne typy statkw. Niektre
stocznie buduj dla klientw komercyjnych, inne dla klienta przemysowego lub rzdw. Mimo e
istnieje tak dua rnorodno przedsibiorstw i ich zatrudnienia, czy je to, e wszystkie one
dziaaj w przemyle stoczniowym.
Przemys stoczniowy jest ukierunkowany na dziaalno midzynarodow i dziaalno o charakterze
cyklicznym. Obecnie ponad trzysta stoczni europejskich obserwuje najwiksze od 40 lat oywienie
w dziedzinie budowy statkw, ktremu towarzyszy gwatowny wzrost prac konserwacji, naprawy i
przebudowy istniejcej foty. Wizerunek sektora stoczniowego jest pozytywny i poprawia si.
Rysunek 1: Cakowita liczba pracownikw w przemyle stoczniowym w 14 pastwach UE.
Europejski przemys stoczniowy wykorzystuje wysoko-zaawansowane technologie, zapewniajc
bezporednie zatrudnienie ponad 150.000 ludzi w Europie. Podwykonawcy, personel zatrudniony
porednio i tymczasowo nie zostali ujci w tej liczbie. Rys. 1 przedstawia zarys cakowitej liczby
pracownikw stoczniowych w skali kraju, podzielonego dalej na budow nowych statkw, remont
statkw i inn dziaalno.
9
17,1
14,4
13,3
13
10,5
9,7
36,9
31,1
28,2
17,2
21,3
18,5
15,8
22,7
30,3
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2000 2025 2050
over 65 yrs
50 - 64 yrs
25 - 49 yrs
15 - 24 yrs
under 14 yrs
Na podstawie wynikw kwestionariuszy ustalono, e cakowita liczba pracownikw stoczniowych
w 14 pastwach biorcych udzia w badaniu nad zasobami ludzkimi (przemys stoczniowy w 14
pastwach UE) wynosi 127.500 osb. Z czego okoo 100.000 zajmuje si budow nowych statkw,
22.000 pracuje przy remontach statkw i konserwacji a 5.500 osb wykonuje innego rodzaju prace,
takie jak specjalistyczna stolarka stoczniowa lub inynieria mechaniczna i/lub elektrotechnika. Z
owych 127.500 osb pracujcych w 14 pastwach przemysu stoczniowego UE, 103.000 osb jest
defniowanych jako personel techniczny (81%), zajmujcych si sprzeda techniczn, obsug
po sprzeday, projektowaniem, technicznym przygotowaniem produkcji, obsug produkcji oraz
produkcj.
Poniewa przemys stoczniowy, bdcy producentem sprztu oryginalnego, w znacznym stopniu
polega na podwykonawstwie, szacuje si, e europejski sektor przemysowy zatrudnia porednio
lub bezporednio przynajmniej 600.000 osb.
Przemys stoczniowy w Hiszpanii znajduje si obecnie w lepszej kondycji ni kiedykolwiek
wczeniej. Pomimo e liczba pracownikw etatowych wynosi okoo 8000, to liczba pracownikw
bdcych podwykonawcami bezporednio zaangaowanych w budow statkw jest znaczna i
gwatownie ronie. Cakowita liczba pracownikw etatowych plus pracownikw podwykonawcw
oscyluje midzy 15.000 a 17.000 osb. Std blisko 100% pracownikw jest take zatrudnionych w
tym przemyle poprzez podwykonawstwo (rdo: rozmowa Uniwave, kwiecie 2008).
Sytuacja i prognozy demografczne dla europejskiej siy roboczej 6.1
Starzejca si sia robocza w Europie stanowi olbrzymie wyzwanie. Chocia szacuje si, e cakowita
liczba ludnoci 25 pastw UE spadnie tylko nieznacznie do roku 2050, prognozy Eurostatu, na
podstawie ktrych stworzony zosta wykres 2, wskazuj, e struktura wiekowa ulegnie dramatycznym
zmianom.
Rysunek 2: Dane demografczne na lata 2000 / 2025 / 2050 dla 25 pastw UE.
10
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Italy
Romania
Poland
Greece
Croatia
EU
France
Denmark
Netherlands
Germany
United Kingdom
Finland
Spain
Malta
Portugal
Q1. under 25 yrs
Q1. 25 - 40 yrs
Q1. 41- 55 yrs
Q1. over 55 yrs
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Finland
United Kingdom
Netherlands
Denmark
Malta
Germany
Romania
Poland
EU
Portugal
Croatia
Greece
France
Italy
Spain
Q1. under 25 yrs
Q1. 25 - 40 yrs
Q1. 41- 55 yrs
Q1. over 55 yrs
11%
12%
36%
39%
40%
38%
13%
12%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
EU Shipbuilding
EU total
employment
Q1. under 25 yrs
Q1. 25 - 40 yrs
Q1. 41- 55 yrs
Q1. over 55 yrs
Do roku 2050, liczba osb w wieku produkcyjnym (od 15 to 64 roku ycia)w UE spadnie o 48
milionw ludzi a liczba emerytw (osoby w wieku 65 lat i powyej) zwikszy si o 58 milionw.
To oznacza, e mniejsza liczba pracownikw bdzie fnansowa wiksz liczb wiadcze
emerytalnych. Z czterech osb w wieku produkcyjnym utrzymujcych jednego emeryta w roku
2004 proporcja ta zmniejszy si do dwch na jednego do roku 2050. (rdo: European Economy
News, stycze 2006).
Sytuacja demografczna w przemyle stoczniowym w 14 pastwach EU 6.2
Porwnanie biecych danych dotyczcych podziau wiekowego w przemyle stoczniowym w 14
pastwach UE z cakowit liczebnoci siy roboczej w oparciu o dostpne dane Eurostatu (2004)
wskazuje, e pracownicy przemysu stoczniowego w 14 pastwach UE s nieco starsi ni og
pracownikw w UE.
Rysunek 3: czna liczba zatrudnionych w 25 pastwach UE w porwnaniu z zatrudnionymi
w przemyle stoczniowym w 14 pastwach UE.
Rys. 3 wskazuje, e europejski przemys stoczniowy nie stoi przed bardziej powanym problemem
zwizanym ze starzeniem si siy roboczej ni w przypadku ogu zatrudnionych w UE. Analizujc
dane liczbowe dokadniej, naley odnotowa pewne odchylenia. Te dane przedstawione zostay na
Rys. 4 i zostay podzielone na grupy wiekowe do 40. roku ycia.


Rysunek 4: Pracownicy techniczni przemysu stoczniowego 14 pastw UE podzia wiekowy
poniej 40. roku ycia.
11
Przecitny podzia wiekowy w kadym pastwie spord 14 pastw gdzie badano przemys
stoczniowy zosta osobno wyrniony. Oglnie rzecz ujmujc, (z wyjtkiem Malty) pastwa
poudniowo-wschodniej Europy posiadaj stosunkowo mod si robocz, podczas gdy pastwa
Europy pnocno-zachodniej maj relatywnie starsz si robocz.
Przemys stoczniowy we Woszech odnotowuje najwiksz liczb pracownikw technicznych
poniej 40. roku ycia (67%). Jest tam wielu wykwalifkowanych pracownikw w wieku midzy 25
a 40 lat przy jedynie 3% pracownikw starszych ni 55 lat lub modszych ni 25 lat. Przemys
stoczniowy Portugalii ma najstarsz si robocz, gdzie blisko 75% pracownikw stanowi osoby
powyej 40 roku ycia. Sytuacja ta spowodowana zostaa tym, e w latach 70-tych stocznie w
Portugalii zmuszone byy zawiera umowy kontraktowe, ktre utrudniaj zatrudnianie nowych
pracownikw do dnia dzisiejszego.
Jedynie trzy pastwa maj si robocz poniej 25. roku ycia w liczbie, ktra pokrywa si z
europejskimi rednimi danymi statystycznymi podanymi powyej (Rumunia, Polska i Wielka
Brytania). Szczeglnie Rumunia posiada du liczb pracownikw poniej 25. roku ycia (39%), co
znaczco przyczynia si do ustalenia redniej wieku osb zatrudnionych w przemyle stoczniowym
w 14 pastwach UE poniej 25 lat (11%).
Rumunia jest jednym z pastw europejskich gdzie przemys stoczniowy cieszy si bardzo dobrym
wizerunkiem. Wedug rumuskiego stowarzyszenia stoczniowcw Anconav, zapotrzebowanie na
pracownikw wykwalifkowanych w Europie Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych Ameryki
jak te wysze wynagrodzenia spowodoway znaczce zmiany demografczne w sektorze
stoczniowym w tych krajach.
W latach 2006 i 2007 Rumunia tracia z tego powodu okoo dwch tysicy pracownikw
wykwalifkowanych rocznie. Dlatego te w wspomniany powyej wysoki odsetek modych
pracownikw stoczniowych w Rumunii jest postrzegany z pewnymi zastrzeeniami, poniewa
zwykle potrzeba okoo piciu lat dowiadczenia nabytego w pracy, by sta si pracownikiem
wykwalifkowanym.
Prognozy co do liczby pracownikw stoczniowych na nastpne 6.3
dziesi do pitnastu lat
Dystrybucja wieku zatrudnionych w przemyle stoczniowym 14 pastw EU stanowi take prognoz
na nastpne 10 do 15 lat odnonie niedoboru pracownikw. Rys. 5 podaje obraz przedziaw
wiekowych w kadym z wybranych pastw, z uwzgldnieniem grupy powyej 55 roku ycia. Okoo
13% europejskich pracownikw technicznych w przemyle stoczniowym to osoby majce powyej
55 lat. Oznacza to, e mniej wicej 1% europejskich pracownikw stoczniowych przejdzie na
emerytur w okresie najbliszych dziesiciu do pitnastu lat.
Patrzc na dane liczbowe, pastwa takie jak Finlandia, Wielka Brytania, Holandia i Dania powinny
rozway przeprowadzenie powanych inwestycji w celu utrzymania poziomu wiedzy i kwalifkacji
w sektorze stoczniowym, poniewa strac one ponad 20% swoich pracownikw tylko z powodu
osignicia wieku emerytalnego przez pracownikw w nastpnych dziesiciu pitnastu latach.

12
15,000,000 10,00,0000 5,000,000 0 5,000,000 10,000,000 15,000000 20,000,000
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65+
men HRSTC
men
women HRSTC
women
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Italy
Romania
Poland
Greece
Croatia
EU
France
Denmark
Netherlands
Germany
United Kingdom
Finland
Spain
Malta
Portugal
Q1. under 25 yrs
Q1. 25 - 40 yrs
Q1. 41- 55 yrs
Q1. over 55 yrs
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Finland
United Kingdom
Netherlands
Denmark
Malta
Germany
Romania
Poland
EU
Portugal
Croatia
Greece
France
Italy
Spain
Q1. under 25 yrs
Q1. 25 - 40 yrs
Q1. 41- 55 yrs
Q1. over 55 yrs

Rysunek 5: Pracownicy techniczni przemysu stoczniowego 14 pastw UE rozkad wieku
poniej 55. roku ycia.
Dane demografczne 25 pastw UE wobec zasobw ludzkich w 6.4
dziedzinach naukowo-technicznych
Eurostat podaje rwnie piramid wiekow dla zasobw ludzkich w sferze naukowo-technicznej
(HRSTC) w porwnaniu do ogu europejskiej populacji stanowicej si robocz (Rysunek 6).
HRSTC to osoby, ktre pomylnie ukoczyy edukacj na poziomie uniwersyteckim w dziedzinie
naukowo-technicznej (magister / licencjat) i s zatrudnione w zawodzie zwizanym z dziedzin
naukowo-techniczn. Rys. 6 przedstawia og populacji siy roboczej w UE jak i w HRSTC.

Rysunek 6: Dane demografczne 25 pastw UE oraz HRSTC
13
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Spain
France
Finland
Netherlands
Poland
EU
Croatia
Greece
Germany
Denmark
Portugal
Romania
United Kingdom
Italy
Malta
Q2. MSC/BSC
Q3. VOC
Q1. Basic
Podstawa piramidy wiekowej ogu populacji siy roboczej jest mniejsza ni jej rodek, wskazujc
na moliwo brakw w przyszoci pracownikw w UE. Jednak patrzc na dane dotyczce
HRSTC (obejmujce poziom magistra / licencjata) ewentualne niedobory w przyszoci tej wysoce
produkcyjnej grupy pracowniczej mog okaza si mniej dotkliwe ni w przypadku innych rodzajw
pracownikw. Przedstawiono to na Rys. 6, gdzie mniejsza cz HRSTC cechuje si wikszym
podobiestwem do ksztatu piramidy. Najszersza cz piramidy HRSTC znajduje si w przedziale
wiekowym 30-34, wiek, w ktrym wikszo pracownikw zakoczya ju wyksztacenie szkolne.
(rdo: Eurostat - Statistics in Focus - wydanie 11/2006)
Pracownicy HRSTC w przemyle stoczniowym 14 pastw UE 6.5
Europejski przemys stoczniowy to przemys zaawansowanych technologii, czego jednym
wskanikiem jest poziom wyksztacenia wysoce wykwalifkowanej kadry pracujcej w tym
sektorze. Dane Eurostatu wskazuj, e z ogu populacji europejskiej siy roboczej 15% stanowi
pracownicy HRSTC, posiadajcy wyksztacenie wysze (poziom magistra / licencjata) i zatrudnieni
w zawodach naukowo-technicznych.
W przemyle stoczniowym 14 pastw UE rednio 19% pracownikw posiada wyksztacenie
wysze w dziedzinach naukowo-technicznych (na poziomie magistra / licencjata) Rys. 7 prezentuje
zarys poziomu wyksztacenia pracownikw w europejskim sektorze stoczniowym z podziaem na
poziom magistra / licencjata.
redni odsetek pracownikw HRSTC w caej populacji siy roboczej UE 25 pastw, wynoszcy 15%,
na rysunku jest reprezentowany przez Rumuni. Oznacza to, e 11 z 14 analizowanych pastw
europejskich posiadajcych przemys stoczniowy wykazuje zatrudnienie osb z wyksztaceniem
na poziomie magistra / licencjata powyej tej redniej.
Na wykresie tym daje si zaobserwowa, e w Hiszpanii, Francji oraz Finlandii 20% pracownikw
w sektorze stoczniowym posiada stopie magistra lub inyniera. Hiszpania podaje nawet 35%
osb z wyksztaceniem wyszym zatrudnionych w przemyle stoczniowym.

Rysunek 7: Pracownicy przemysu stoczniowego 14 pastw UE i pracownicy HRSTC
14
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
France
Finland
Croatia
Greece
Germany
Portugal
Romania
Malta
Spain
EU
Denmark
United Kingdom
Netherlands
Italy
Poland
Q2. MSC/BSC
Q3. VOC
Q1. Basic
Zasoby ludzkie z wyksztaceniem na poziomie redniej szkoy zawodowej 6.6
Kolejnym wskanikiem poziomu wyksztacenia jest liczba pracownikw z wysoko specjalistycznym
wyksztaceniem rednim zawodowowym pracujcych w tym sektorze. 66% pracownikw
zatrudnionych w przemyle stoczniowym odbyo szkolenie zawodowe i ukoczyo nauk na
poziomie redniej szkoy zawodowej. W trakcie rozmw przeprowadzanych z pracownikami w
rnych pastwach EU posiadajcych przemys stoczniowy stao si jasne, e programy ksztacenia
zawodowego znacznie rni si w kadym z tych pastw.
Rys. 8 prezentuje te same dane, ktre przedstawiono na Rys. 6, z t tylko rnic, e ponisze
dane zostay podzielone wedug poziomu wyksztacenia podstawowego. Wykres wskazuje, e w
8 z 14 pastw UE posiadajcych przemys stoczniowy wszyscy pracownicy legitymuj si albo
wiadectwem ukoczenia redniej szkoy zawodowej i / lub stopniem magistra / licencjata.
Na podstawie przeprowadzonych rozmw ustalono te, e obecnie wszyscy pracownicy
rozpoczynajcy prac w europejskim przemyle stoczniowym posiadaj albo wiadectwo
ukoczenia szkoy redniej zawodowej, albo stopie magistra, albo licencjata. Pracownicy bez
wiadectwa redniej szkoy zawodowej lub wyksztacenia wyszego stopniowo znikaj z sektora
stoczniowego.
.
Rysunek 8: Pracownicy przemysu stoczniowego 14 UE podzielona wedug wyksztacenia
podstawowego
15
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Netherlands
United Kingdom
France
Italy
Spain
EU
Germany
Portugal
Finland
Croatia
Poland
Romania
Malta
Denmark
Greece
sales
Q1. all design
Q1. all prod.
Dystrybucja funkcji technicznych w europejskim przemyle stoczniowym 6.7
Wskanikiem kwalifkacji wymaganych od pracownikw w przemyle stoczniowym jest dystrybucja
funkcji technicznych. W glosariuszu terminw (patrz aneks 2) zawody techniczne w przemyle
stoczniowym zostay podzielone na trzy gwne obszary funkcji:
sprzeda techniczna i obsuga po sprzeday (rwnie okrelana mianem sprzeday)
np. kosztorysanci, handlowcy, inynierowie ds. projektu, kierownicy usug po sprzeday
projektowanie i techniczne przygotowanie produkcji (rwnie okrelane mianem
projektowania)
np. projektanci, inynierowie budowy okrtw, inynierowie konstrukcji stalowych,
krelarze
obsuga produkcji i produkcja (rwnie okrelana mianem produkcji)
np. planici, kierownicy projektu, dok mistrzowie, brygadzici, spawacze, monterzy
Rozrnienie midzy grupami funkcji produkcji a pozostaymi dwiema grupami funkcjami nie
stanowio adnych problemw. Jednak rozrnienie midzy sprzeda a projektowaniem wydawao
si niektrym respondentom niejasne, skoro specjalici ds. sprzeday technicznej i kosztorysanci
techniczni mog by postrzegani jako pracownicy albo sprzeday, albo projektowania. Chocia
glosariusz terminw oferuje w tym wzgldzie pomoc, naley zauway, e rnice midzy
czynnociami zwizanymi ze sprzeda i projektowaniem nie s zbyt widoczne w codziennej
praktyce budowy okrtw.
Dystrybucja funkcji dla pracownikw technicznych na wszystkich 6.8
poziomach
Rys. 9 przedstawia dystrybucj funkcji dla wszystkich pracownikw technicznych w europejskim
przemyle stoczniowym.
Rysunek 9: Dystrybucja funkcji technicznych dla wszystkich poziomw wyksztacenia
16
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Italy
Netherlands
United Kingdom
Poland
France
Denmark
EU
Germany
Portugal
Greece
Spain
Croatia
Romania
Malta
Finland
Q3. VOC sales
Q3.VOCdesign
Q3.VOC prod.
rednie wartoci dla 14 pastw UE posiadajcych przemys stoczniowy wskazuj, e tylko 2%
technicznego personelu stoczniowego pracuje w obszarze sprzeday technicznej lub usug po
sprzeday, 12% w dziedzinie projektowania i technicznego przygotowania produkcji oraz 89%
w obsudze produkcji i produkcji. W piciu krajach ponad 90% siy roboczej zatrudnionej jest w
obsudze produkcji i produkcji. Holandia, Wielka Brytania i Francja maj mniej ni 80% swojej
kadry technicznej zatrudnionej w obsudze produkcji i produkcji. Holandia z najnisz liczb osb
zatrudnionych w obsudze produkcji i produkcji nadal kieruje 70% swojego personelu technicznego
do pracy w tym obszarze.
Dystrybucja funkcji dla pracownikw technicznych posiadajcych 6.9
wyksztacenie zawodowe
redni odsetek osb z wyksztaceniem zawodowym zatrudnionych w obsudze produkcji i pro-
dukcji w 14 wybranych do analizy pastwach UE wynosi nawet 91%. Jedenacie z 14 pastw UE
posiadajcych przemys stoczniowy zatrudnia 85% technicznej siy roboczej posiadajcej wiadectwo
redniej szkoy zawodowej w obsudze produkcji i produkcji. Dystrybucja funkcji dla pracownikw
technicznych ze rednim wyksztaceniem zawodowym jest przedstawiona na Rys. 10.


Rysunek 10: Dystrybucja funkcji dla pracownikw technicznych z wyksztaceniem rednim
wodowym
Wochy posiadaj najwyszy odsetek osb z wyksztaceniem rednim zawodowym pracujych
przy czynnociach projektowania i technicznego przygotowania produkcji (24%), tu za nimi
znajduje si Wielka Brytania (20%). Holandia ma najwyszy odsetek osb z wyksztaceniem
rednim zawodowym pracujcych w dziedzinie sprzeday technicznej i usug po sprzeday (5%).
17
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Malta
Netherlands
Poland
Italy
Germany
United Kingdom
EU
Finland
France
Portugal
Spain
Croatia
Denmark
Romania
Greece
Q2. MSC/BSC sales
Q2. MSC/BSC design
Q2. MSC/BSC prod.
Dystrybucja funkcji dla pracownikw technicznych 6.10
posiadajcych wyksztacenie na poziomie magistra / licencjata
Najwiksz rnorodno funkcji odnotowano dla pracownikw z wyksztaceniem na poziomie
magistra / licencjata (patrz Rys. 11). Dystrybucja funkcji dla pracownikw technicznych
posiadajcych wyksztacenie na poziomie magistra cechuje si szerok rozpitoci. rednia
dla 14 krajw EU posiadajcych przemys stoczniowy wskazuje, e blisko 49% stoczniowcw ze
stopniem magistra lub licencjata jest zaangaowanych w obsug produkcji i produkcj. Jednak
w przemyle stoczniowym Grecji 95% osb ze stopniem magistra / licencjata pracuje w obsudze
produkcji i produkcji, podczas gdy w przemyle stoczniowym na Malcie ten odsetek wynosi
zaledwie 15%.
Odnotowano, e due europejskie pastwa posiadajce przemys stoczniowy zatrudniaj mniej
ni 25% osb z wyksztaceniem wyszym w obsudze produkcji i produkcji. Jedynie pi krajw
europejskich zatrudnia ponad 10% pracownikw ze stopniem magistra / licencjata w zakresie
sprzeday technicznej i usug po sprzeday.

Rysunek 11: Dystrybucja funkcji dla pracownikw technicznych z wyksztaceniem na
poziomie magistra / licencjata
18
Prognozy i perspektywy dla Europejs- 7.
kiego Przemysu Stoczniowego
Europejski sektor stoczniowy jest ukierunkowany na dziaalno na polu midzynarodowym i ma
charakter wysoce cykliczny.
Po kilku trudnych latach, 2003, 2004 i 2005, europejski sektor stoczniowy przeywa obecnie
najwiksze oywienie w zakresie budowy okrtw na przestrzeni ostatnich 40 lat.
Dlatego zapotrzebowanie na wykwalifkowan si robocz gwatownie wzroso. Trend ten jest
dodatkowo wzmacniany przez fakt, e wiele osb urodzonych w okresie wyu demografcznego,
tu po Drugiej Wojnie wiatowej, wanie przeszo na emerytur lub zrobi to w nadchodzcych
latach do roku 2010. Tak gwatownego wzrostu zapotrzebowania na pracownikw nie uda si
rozwiza tylko za pomoc edukacji i szkole zawodowych. Edukacja i szkolenia zazwyczaj trwaj
2 do 5 lat i mimo e zapotrzebowanie na pracownikw z ca pewnoci bdzie si utrzymywa,
nie rozwie to krtkoterminowych problemw stoczni dzi czy jutro. Obecnie podwykonawstwo
oraz zatrudnianie pracownikw z innych sektorw w przemyle metalowym i elektro-technicznym
stanowi najlepsze rozwizanie problemu braku wykwalifkowanych pracownikw.
W kwestionariuszu przygotowanym do niniejszego badania z zakresu zasobw ludzkich poproszono
organizacje krajowe oraz stocznie o oszacowanie niezbdnego rocznego zapotrzebowania na
personel techniczny w okresie nastpnych piciu lat. W owym rocznym zapotrzebowaniu naleao
uwzgldni zarwno przejcia na emerytur osb starszych oraz naturalne migracje pracownikw
do innych przedsibiorstw.
Cakowite roczne zapotrzebowanie europejskiego sektora stoczniowego na nowych pracownikw
szacowane jest na 11.000 osb. To stanowi blisko 11% pracownikw technicznych 14 pastw UE
z przemysem stoczniowym.
Mimo e nie s dostpne aden dane na temat naturalnych migracji pracownikw, migracje te
szacowane s na okoo 4%, przejcie na emerytur nie zostao tu uwzgldnione. Na podstawie
paragrafu 3.1 wywnioskowano, e w przemyle stoczniowym 14 pastw UE rocznie na emerytur
przechodzi w przyblieniu 1% ogu zatrudnionych pracownikw technicznych. Zgodnie z tymi
zaoeniami liczba pracownikw technicznych w 14 analizowanych pastwach UE musi wzrasta
o 6% rocznie przez najbliszych pi lat.
Roczne zapotrzebowanie na pracownikw technicznych w przemyle stoczniowym 14 pastw
UE zostao przedstawione na Rys. 12. Przewidywane zapotrzebowanie roczne na pracownikw
technicznych jest najwiksze w Rumunii i w Polsce. Razem stanowi ono 46% cakowitego
zapotrzebowania na pracownikw w sektorze stoczniowym. Zarwno Rumunia jak i Polska
odnotoway w ostatnich latach olbrzymie zmiany demografczne w zatrudnieniu.


19
0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000
Romania
Poland
United Kingdom
France
Netherlands
Germany
Croatia
Finland
Denmark
Spain
Italy
Malta
Portugal
Greece
Q4. need all levels sales
Q4. need all levels design
Q4. need all levels prod.


Rysunek 12: Roczne zapotrzebowanie na pracownikw technicznych w przemyle
stoczniowym 14 pastw UE.
Roczne zapotrzebowanie na pracownikw technicznych w przemyle stoczniowym 14 pastw UE
na wszystkich poziomach wyksztacenia zaprezentowane na Rys. 12 zostao take podzielone na
uprzednio zdefniowane grupy funkcyjne:
sprzeda techniczna i usugi po sprzeday: 3% zapotrzebowania przemysy
stoczniowego
projektowanie i techniczne przygotowanie produkcji: 17% zapotrzebowania przemysy
stoczniowego
obsuga produkcji i produkcja: 80% zapotrzebowania przemysy
stoczniowego
Obecna dystrybucja grup funkcyjnych w europejskim sektorze stoczniowym przedstawia si w
sposb nastpujcy: (patrz rwnie Rys. 9):
sprzeda techniczna i usugi po sprzeday: 2% obecnej liczby pracownikw
technicznych
projektowanie i techniczne przygotowanie produkcji: 12% obecnej liczby pracownikw
technicznych
obsuga produkcji i produkcja: 86% obecnej liczby pracownikw
technicznych
Po drugie, roczne zapotrzebowanie na technicznych pracownikw stoczniowych na wszystkich
poziomach wyksztacenia przedstawione na Rys. 12 moe zosta te podzielone wedug poziomu
wyksztacenia:
poziom magistra / licencjata: 25% zapotrzebowania przemysu stoczniowego
poziom redniej szkoy zawodowej: 74% zapotrzebowania przemysu stoczniowego
poziom wyksztacenia podstawowego: <1% zapotrzebowania przemysu stoczniowego
Obecna dystrybucja poziomu wyksztacenia w europejskim sektorze stoczniowym (patrz rwnie
Rys. 7):
poziom magistra / licencjata: 19% obecnej liczby pracownikw technicznych
poziom redniej szkoy zawodowej: 66% obecnej liczby pracownikw technicznych
poziom wyksztacenia podstawowego: 15% obecnej liczby pracownikw technicznych
20
22%
17%
15%
14%
13%
11%
11%
10%
8%
7%
6%
6%
5%
4%
4%
0% 5% 10% 15% 20% 25%
Romania
Poland
United Kingdom
Netherlands
Malta
EU
Denmark
Finland
France
Portugal
Greece
Croatia
Spain
Germany
Italy
Q4. annual need all levels
Wydaje si, e w okresie najbliszych piciu lat, przemys stoczniowy w 14 pastwach
UE bdzie oglnie kad wikszy nacisk na sprzeda techniczn i projektowanie kosztem
dziaalnoci produkcyjnej. Pokrywa si to z oglnym trendem obserwowanym w europejskim
sektorze stoczniowym odnonie zlecania wykonawstwa czynnoci produkcyjnych. Po
drugie, zapotrzebowanie na pracownikw z wyksztaceniem na poziomie redniej szkoy
zawodowej i na poziomie magistra / licencjata bdzie si dalej nasila w nadchodzcych piciu
latach. To potwierdza tendencj do zatrudniania wyej wykwalifkowanych pracownikw w
przemyle stoczniowym, szczeglnie w zakresie sprzeday i projektowania.
W kolejnych paragrafach przeanalizujemy dokadniej dane krajowe pod ktem rocznego
zapotrzebowania na personel techniczny w stoczniach na rnych poziomach wyksztacenia i do
rwnych grup funkcyjnych.
7.1 Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny w stoczniach na
wszystkich poziomach wyksztacenia.
Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny w stoczniach zostao przedstawione jako odsetek
obecnej liczby pracownikw technicznych pracujcych na pewnym poziomie wyksztacenia lub w
pewnej grupie funkcyjnej. Przedstawienie liczb w taki sposb umoliwia wgld w tempo wzrostu
liczby pracownikw posiadajcych pewien poziom wyksztacenia lub pracujcych w pewnej grupie
funkcyjnej.
Rys. 13 wskazuje, e oglne zapotrzebowanie przemysu stoczniowego w 14 pastwach UE
na personel techniczny na wszystkich poziomach wynosi 11%. A dokadniej, cztery pastwa o
najwyszym zapotrzebowaniu na technicznych pracownikw stoczniowych (tj. Rumunia, Polska,
Wielka Brytania i Holandia) stanowi 65% cakowitego zapotrzebowania na technicznych
pracownikw stoczniowych.

Rysunek 13: Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny na wszystkich poziomach
wyksztacenia.
21
Polish migration
Migration of Polish workers
Tak wysokie roczne zapotrzebowanie w Rumunii i w Polsce jest spowodowane olbrzymi zmian
demografczn siy roboczej w tych pastwach, ktra zasza w ostatnich latach. Prawdopodobnym
wytumaczeniem wikszego zapotrzebowania na personel techniczny w Wielkiej Brytanii i Holandii
jest stosunkowo zaawansowany wiek pracownikw w tych krajach (patrz Rys. 5). Kolejnym
czynnikiem odgrywajcym tu pewn rol jest fakt, e przemys stoczniowy zarwno w Wielkiej
Brytanii jak i w Holandii posiada duy udzia tak zwanych innych usug, ktre rwnie wymagaj
umiejtnoci stoczniowych (patrz rysunek 1) takich jak mechanika i elektrotechnika. Pomimo tego,
obok Rumunii i Polski, przemys stoczniowy w Wielkiej Brytanii i Holandii nadal ma stosunkowo
wysokie zapotrzebowanie na personel na wszystkich poziomach wyksztacenia.
Malta rwnie inwestuje ponadprzecitnie w personel stoczniowy na wszystkich poziomach. Mimo
e pojawiay si pewne wtpliwoci co do przyszoci przemysu stoczniowego na Malcie, obecne
posunicia mog wskazywa na wol inwestowania w przyszo sektora Malty.
Polska organizacja przemysu stoczniowego Forum Okrtowe szacuje, e 5.000 polskich
pracownikw zatrudnionych jest obecnie w przemyle morskim w Norwegii. Okoo 30% tych osb
pracuje w norweskich stoczniach na stanowiskach stoczniowcw, spawaczy i monterw rur. Wielu
polskich stoczniowcw jest te zatrudnionych w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Francji i
Finlandii. (rdo: wywiad z Forum Okrtowym, marzec 2008)
Association of Finnish Marine Industries jest zdecydowanym zwolennikiem harmonizacji
ksztacenia i systemu szkolenia zawodowego na wszystkich poziomach w Europie. Powinno
zosta przeprowadzone ujednolicenie umiejtnoci oraz szkolenie we wsplnym jzyku dla
wykwalifkowanych pracownikw w Europie. Ponadto, naley dokona przegldu tego jakie jest
w Europie obecnie dostpne wyksztacenie w zakresie budowy okrtw na jakim poziomie, ktre
koczy wystawienie kilku wiadectw i/lub przyznanie stopni. (rdo: Rozmowa przeprowadzona z
przedstawicielem AFM, kwiecie 2008)
22
Romanian migration
Migration of Romanian workers
Organizacja rumuskiego przemysu stoczniowego Anconav potwierdzia, e w okresie
ostatnich trzech latach stocznie w Rumunii dowiadczyy olbrzymiej migracji swoich pracownikw
do innych krajw Europy oraz Stanw Zjednoczonych Ameryki. Dotyczy to w szczeglnoci
pracownikw w wieku 30 do 45 lat. Szacuje si, e co roku okoo 2000 2500 rumuskich
pracownikw posiadajcych kwalifkacje w zakresie rurocigw, elektrotechniki i stolarki uzyskao
wizy z pozwoleniem na prac na dziewi miesicy w USA. Po dziewiciu miesicach wracaj oni
do Rumunii na trzy miesice, po czym w nastpnym roku caa procedura rozpoczyna si od nowa.
Poniewa granice w Europie s teraz otwarte dla pracownikw z Rumunii, wielu pracownikw
wykwalifkowanych przenioso si w celach zarobkowych do Norwegii, Finlandii, Woch, Hiszpanii,
Niemiec i Holandii. Szacuje si, e 1500-2000 pracownikw wykwalifkowanych rumuskiego
sektora stoczniowego pracuje obecnie w innym kraju w Europie. Nie obejmuje to jedynie osb
pracujcych w produkcji, ale take projektantw i inynierw. (rdo: Rozmowa przeprowadzona
z przedstawicielem ANCONAV, marzec 2008)
Croatian Shipbuilding Corporation rwnie dowiadcza migracji pracownikw produkcyjnych do
Woch i Niemiec. W ostatnim czasie modzi i wysoko wyksztaceni pracownicy migruj do Chin
i Korei jako czonkowie rnorodnych zespow eksperckich. Przekwalifkowanie ludzi to proces
cigy, obejmujcy przyuczenie osb, ktre nie ukoczyy szkoy do pewnych zawodw, takich jak
spawacz. Monterzy rur powinni odby przynajmniej szkolenie w zawodzie zwizanym z przemysem
metalowym. Jednak drena pracownikw z wyksztaceniem wyszym pozostaje najpowaniejszym
problem. Wprowadzane zostay stypendia pozwalajce na 5-letni okres nauki oraz kontrakty stae
na 10 lat. (rdo: Rozmowa przeprowadzona z przedstawicielem CSC, marzec 2008)
23
42%
24%
19%
14%
13%
12%
9%
9%
8%
7%
6%
4%
4%
4%
3%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
Poland
Romania
United Kingdom
Denmark
Netherlands
EU
Finland
France
Malta
Portugal
Croatia
Germany
Italy
Spain
Greece
Q6. annual need VOC
Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny w stoczniach z 7.2
wyksztaceniem na poziomie redniej szkoy zawodowej
Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny w stoczniach z wyksztaceniem na poziomie
zawodowym, jak przedstawiono na Rys. 14, rni si nieco od Rys. 13, poniewa liczba pracownikw
technicznych z wyksztaceniem na poziomie redniej szkoy zawodowej jest w stoczniach
przewaajca, sigajc 65%. Obok Polski, Rumunii, Wielkiej Brytanii i Holandii, take Dania
wykazuje ponadprzecitne zapotrzebowanie na personel techniczny posiadajcy wyksztacenie
na poziomie redniej szkoy zawodowej. Stosunkowo zaawansowany wiek siy roboczej w Danii
moe stanowi wyjanienie dla zaistniaej tam sytuacji.
Rysunek 14: Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny w stoczniach z
wyksztaceniem na poziomie redniej szkoy zawodowej
Nacisk na projektowanie i techniczne przygotowanie produkcji na poziomie ksztacenia redniej
szkoy zawodowej jest widoczny w Danii i Holandii oraz w nieco mniejszym stopniu w Rumunii,
ktra take koncentruje si na obsudze produkcji i produkcji na tym etapie ksztacenia. rednie
szkoy zawodowe w Polsce oraz Wielkiej Brytanii skupiaj si gwnie na obsudze produkcji i
produkcji. Zauwaono, e Grecja, Hiszpania, Wochy i Niemcy zgaszaj stosunkowo niewielkie
zapotrzebowanie na osoby z wyksztaceniem na poziomie redniej szkoy zawodowej ( 4%), ktre
odpowiada wymaganiom zastpczym i zamiarowi, by nie zwiksza liczebnoci siy roboczej.

Przemys stoczniowy we Francji koncentruje si na rekrutacji pracownikw, ktrzy mog uzyska
kwalifkacje na poziomie redniej szkoy zawodowej. Osb potencjalnie zainteresowanych
uzyskaniem takiego wyksztacenia jest raczej niewiele. Narodowy system edukacji dostarcza
niewielk liczb modziey posiadajcej waciwe umiejtnoci wyjciowe. Stocznie musz dokada
wielu stara, by wypracowa te kwalifkacje i zmuszone s rozwizywa w oglnonarodowy
problem samodzielnie. Kompetencje modziey posiadajcej kwalifkacje wyjciowe obniyy
si z upywem lat, a rwnoczenie liczba modziey zainteresowanej zawodami technicznymi
wymagajcymi wyksztacenia na poziomie redniej szkoy zawodowej rwnie spada. (rdo:
Rozmowa przeprowadzona z przedstawicielem CSCN, kwiecie 2008)
24
71%
37%
36%
23%
15%
15%
15%
14%
13%
9%
8%
7%
6%
6%
5%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Poland
Netherlands
Malta
Greece
EU
Italy
Romania
United Kingdom
Finland
Portugal
Spain
France
Denmark
Germany
Croatia
Q5.annual need
MSC/BSC
Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny w stoczniach z 7.3
wyksztaceniem na poziomie stopnia magistra / licencjata
Roczne zapotrzebowanie na magistrw i licencjatw w przemyle stoczniowym w 14 pastwach
UE pokazane na Rys. 15 wynosi 15%. Biorc pod uwag pozostae zapotrzebowanie na
wyksztacenie techniczne na wszystkich poziomach wyksztacenia jest to 11%, a na poziomie
redniej szkoy zawodowej 12% - zapotrzebowanie na wysoko wykwalifkowanych pracownikw w
przyszoci jest znaczce. W rezultacie, przysze zapotrzebowanie na pracownikw technicznych
tylko z wyksztaceniem podstawowym spado poniej 1%. Wyranie potwierdzony zostaje trend,
e europejski sektor stoczniowy pracuje jedynie z kadr techniczn, ktra uzyskaa odpowiednie
wyksztacenie i kompetencje zawodowe.
Rysunek 15: Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny w stoczniach z
wyksztaceniem na poziomie stopnia magistra / licencjata
Rysunek 15 wskazuje, e Polska, Holandia, Malta i Grecja odnotowuj wysokie zapotrzebowanie
na osoby ze stopieniem magistra / licencjata. Szczeglnie Polski przemys stoczniowy wykazuje
bardzo wysokie zapotrzebowanie na pracownikw ze stopniem magistra i licencjata. Obecnie
75% Polakw ze stopniem magistra lub licencjata budowy okrtw pracuje przy projektowaniu i
technicznym przygotowaniu produkcji, a jedynie 18% zatrudnionych jest w obsudze produkcji i
produkcji (patrz take Rys. 11).
Polska organizacja przemysu stoczniowego odnotowaa w znaczcy wzrost liczby przedsibiorstw
specjalizujcych si w projektowaniu i technicznym przygotowaniu produkcji. Dlatego Polski sektor
stoczniowy przewiduje, e w przyszoci dostpnych bdzie wiele moliwoci dla pracownikw
posiadajcych stopie magistra / licencjata w projektowaniu lub technicznym przygotowaniu
produkcji.

Zapotrzebowanie na pracownikw z wyksztaceniem na poziomie magistra / licencjata w Holandii,
na Malcie i w Grecji jest rwnie do znaczce. Obecnie, Malta odnotowuje najniszy w Europie
odsetek osb posiadajcych wyksztacenie na poziomie magistra / licencjata (4%), podczas gdy
Grecja mieci si w redniej europejskiej (17%) (patrz take Rys. 7). Jednak Grecja i Malta maj
stosunkowo niewielki odsetek osb zatrudnionych przy projektowaniu i technicznym przygotowaniu
produkcji (patrz take Rys. 9). Wydaje si, e Grecja i Malta bd musiay dogoni pozosta cz
Europy pod wzgldem projektowania okrtw i technicznego przygotowania produkcji.
25
84%
43%
20%
18%
15%
13%
13%
11%
8%
6%
6%
4%
4%
0%
0%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
Poland
United Kingdom
Malta
Netherlands
EU
Finland
Croatia
Spain
Portugal
Greece
France
Germany
Italy
Denmark
Romania
Q4. annual need all level sales
Holandia take zatrudnia niewielki odsetek personelu z wyksztaceniem na poziomie magistra /
licencjata (19%) (patrz take Rys. 7). Jednak obecnie tylko 55% pracownikw ze stopniem magistra
/ licencjata w holenderskim sektorze stoczniowym zajmuje si projektowaniem lub technicznym
przygotowaniem produkcji. Mimo e odsetek ten znacznie przewysza redni europejsk (43%),
jest on zdecydowanie niszy ni na przykad w niemieckim sektorze stoczniowym (72%) (patrz
take Rys. 7), co czsto uwaane jest za punkt odniesienia.
Obecne zapotrzebowanie na specjalistyczne czynnoci w przemyle stoczniowym, takie jak prace
na morzu, pogbianie, budowa odzi aglowych jak te skupienie si na pojedynczych statkach
lub niewielkich seriach stwarza w Holandii due zapotrzebowanie na wysoko wyksztaconych
pracownikw technicznych w dziedzinie projektowania i technicznego przygotowania produkcji.
Roczne zapotrzebowanie na pracownikw sprzeday technicznej i 7.4
usug po sprzeday
Rys. 16 przedstawia roczne zapotrzebowanie przemysu stoczniowego 14 pastw UE na pracownikw
sprzeday i usug po sprzeday na wszystkich poziomach wyksztacenia w porwnaniu z obecn
liczb pracownikw zatrudnionych w teje dziedzinie na wszystkich poziomach wyksztacenia.

Rysunek 16: Roczne zapotrzebowanie na pracownikw technicznych z zakresu sprzeday
technicznej i usug po sprzeday
Oglne roczne zapotrzebowanie na pracownikw technicznych w 14 krajach UE na wszystkich
poziomach wyksztacenia wynosi 11% (patrz take Rys. 13). Cakowite roczne zapotrzebowanie na
pracownikw sprzeday technicznej i usug po sprzeday na wszystkich poziomach wyksztacenia
w 14 analizowanych krajach UE wynosi 15%. Jak ju stwierdzono powyej, w nadchodzcych
latach bdzie stosunkowo duy nacisk na dziaalno sprzeday i usug po sprzeday.
26
Zapotrzebowanie na pracownikw sprzeday i usug po sprzeday jest bardzo wysokie w Polsce
(84%) oraz w Wielkiej Brytanii (42%). Malta i Holandia take odnotowuj ponadprzecitne roczne
zapotrzebowanie na personel tej grupy funkcyjnej.
Tak wysoki stopie zapotrzebowania wystpujcy w Polsce tumaczy fakt, e obecnie jedynie 0.6%
ogu pracownikw technicznych w Polsce zajmuje si dziaalnoci sprzeday technicznej i usug
po sprzeday. Wielka Brytania te zatrudnia tylko 1.1% kadry pracowniczej w tym obszarze. Stanowi
to raczej nisk redni w porwnaniu ze redni 2%, rejestrowan w 14 analizowanych pastwach
UE. Tumaczyoby to take wysoki stopie zapotrzebowania na nich w Polsce i w Wielkiej Brytanii.
Kolejnym powodem ponadprzecitnego zapotrzebowania na pracownikw sprzeday technicznej
i usug po sprzeday w Holandii, na Malcie, w Wielkiej Brytanii i Polsce jest znaczny zakres
dziaalnoci remontowej i konserwacji (patrz take Rys. 1). Stocznie zajmujce si remontami i
konserwacj zazwyczaj posiadaj wiksz liczb pracownikw sprzeday technicznej i usug
po sprzeday. Mimo e Francja te zatrudnia wielu pracownikw przy remontach i konserwacji
statkw, dotyczy to gwnie dziaa obrony narodowej. To wyjania dlaczego Francja odnotowuje
tu duo nisze zapotrzebowanie (6%).
27
135%
81%
34%
33%
29%
18%
18%
15%
13%
13%
12%
10%
9%
8%
7%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% 140% 160%
Malta
Greece
Denmark
Netherlands
Romania
Poland
Finland
EU
United Kingdom
Croatia
Portugal
Spain
France
Italy
Germany
Q4. annual need all levels design
Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny specjalizujcy si w 7.5
projektowaniu i technicznym przygotowaniu produkcji
Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny specjalizujcy si w projektowaniu i technicznym
przygotowaniu produkcji w 14 pastwach EU na wszystkich poziomach wynosi 15%. Ponownie
wskazuje to, e w nadchodzcych latach przemys stoczniowy w 14 pastwach EU skupi si
na projektowaniu i technicznym przygotowaniu produkcji. W siedmiu krajach obserwowane jest
ponadprzecitne zapotrzebowanie na takich specjalistw, a mianowicie na Malcie, w Grecji, Danii,
Holandii, Rumunii, Polsce i Finlandii. W przypadku szeciu pastw mona to uzasadni tym, e
obecnie tylko niewielki odsetek ich pracownikw technicznych (< 10%) dziaa na polu projektowania
i technicznego przygotowania produkcji (patrz take Rys. 9). Z drugiej jednak strony, w Holandia
ju teraz 20% siy roboczej zatrudnionej jest w tym obszarze, a kraj ten nadal informuje o rocznym
zapotrzebowaniu na projektantw na poziomie 33%.
Przemys stoczniowy w Holandii odnotowuje obecnie due zapotrzebowanie na wysoko
wykwalifkowan kadr. Niestety, szkolenie wysoko wykwalifkowanych pracownikw trwa
przynajmniej cztery do piciu lat. Niedobr pracownikw w segmencie produkcyjnym jest
postrzegany raczej jako problem krtkoterminowy, chocia w sektorach wyspecjalizowanych,
takich jak budowa jachtw, remont i budowa jednostek, zapotrzebowanie na pracownikw stanowi
nie tylko problem krtkotrway, ale take rednio- i dugoterminowy. Jednak najistotniejszym
czynnikiem dla holenderskiego przemysu stoczniowego jest obszar projektowania i technicznego
przygotowania produkcji. (rdo: Rozmowa przeprowadzona z przedstawicielem VNSI, marzec
2008)
Powysz wypowied obrazuje Rys. 17.
Rysunek 17: Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny w zakresie projektowania
i technicznego przygotowania produkcji na wszystkich poziomach.
28
22%
19%
15%
10%
10%
9%
9%
8%
8%
7%
5%
4%
4%
4%
3%
0% 5% 10% 15% 20% 25%
Romania
Poland
United Kingdom
EU
Malta
Denmark
Finland
Netherlands
France
Portugal
Croatia
Spain
Germany
Greece
Italy
Q4. annual need all levels prod.
Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny w zakresie obsugi 7.6
produkcji i produkcji
Roczne zapotrzebowanie przemysu stoczniowego 14 pastw UE na personel techniczny w
obszarze obsugi produkcji i produkcji na wszystkich poziomach wyksztacenia, pokazany na Rys.
18, wynosi 10%. Jest to odsetek poniej oglnego rocznego zapotrzebowania 14 pastw UE na
techniczny personel stoczniowy na wszystkich poziomach, ktre wynosi 11% (patrz take Rys.
13).
Zamiast skupia si na wysokim zapotrzebowaniu, oceniono kraje wykazujce stale zmniejszajce
si roczne zapotrzebowanie, tj. Niemcy oraz Wochy. Mierzone ksig zamwie skompensowanej
pojemnoci rejestrowej brutto, Niemcy i Wochy to kraje o najwikszej produktywnoci przemysu
stoczniowego w Europie. Mimo tego, oba pastwa przedstawiy umiarkowane zapotrzebowanie
roczne.
Niemiecka organizacja przemysu stoczniowego - VSM potwierdza, e przemys stoczniowy
w Niemczech nie ma adnej ofensywnej strategii czy planw zwikszenia swojej zdolnoci
produkcyjnej. Najwaniejsz kwesti dotyczc zasobw ludzkich, na ktrej skupiaj si stocznie
jest zastpienie pracownikw i rozwj strukturalny. W Niemczech podwykonawstwo nie ogranicza
si jedynie do wyposaenia statkw, ale stosowane jest take przy projektowaniu statkw.
Stosunkowo niewielkie roczne zapotrzebowanie na pracownikw stoczniowych posiadajcych
stopie magistra lub licencjata (6%) w porwnaniu do przemysu stoczniowego 14 pastw UE
(15%) mona tumaczy wysokim stopniem wsppracy midzy stoczniami, producentami sprztu
i podwykonawcami technicznymi. Roczne zapotrzebowanie na magistrw / licencjatw budowy
okrtw dla caego sektora morskiego w Niemczech, ktry reprezentuje VSM, to w przyblieniu 700
osb, podczas gdy roczne zapotrzebowanie w stoczniach to okoo 150 osb. Wielu stoczniowcw
z wyksztaceniem wyszym pracuje w przedsibiorstwach specjalizujcych si w projektowaniu i
technicznym przygotowaniu produkcji lub w towarzystwach klasyfkacyjnych. (rdo: Rozmowa
przeprowadzona z przedstawicielem VSM, kwiecie 2008)
Rysunek 18: Roczne zapotrzebowanie na personel techniczny obsugi produkcji i produkcji
Woska organizacja przemysu stoczniowego Assonave podaa, e nie oczekuje zmian w liczbie
osb pracujcych w sektorze stoczniowym w okresie nastpnych piciu lat. Woskie
29
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Malta
Netherlands
Italy
Croatia
United Kingdom
France
Denmark
EU
Finland
Germany
Greece
Poland
Spain
Romania
Portugal
Q6. need VOC sales
Q6. need VOC design
Q6. need VOC prod.
stocznie nie przewiduj ani wzrostu, ani spadku zatrudnienia. Jedyne zapotrzebowanie na
personel techniczny wynika z przejcia pracownikw na emerytur i naturalnej migracji. Przez lata
woski sektor stoczniowy zwikszy zakres podwykonawstwa do 70%. To gwarantuje stoczniom
wiksz elastyczno odnonie zaogi. Chorwacja jest gwnym partnerem Woch jeli chodzi
o podwykonawstwo stoczniowe. (rdo: Rozmowa przeprowadzona z przedstawicielem
ASSONAVE, kwiecie 2008)
Dystrybucja rocznego zapotrzebowania w podziale na grupy 7.7
funkcyjne na poziomie redniej szkoy zawodowej
Jako e zapotrzebowanie na niewykwalifkowan si robocz zostao waciwie zredukowane do
zera, a zajcia niewymagajce kwalifkacji s stopniowo wycofywane, nie podano dystrybucji funkcji
w przyszoci dla wszystkich poziomw wyksztacenia, a jedynie przysz dystrybucj funkcji na
poziomie redniej szkoy zawodowej i stopnia magistra / licencjata. Wykresy te przedstawi obecny
obraz dystrybucji potrzeb na wybrane funkcje na najblisze pi lat.

Rysunek 19: Dystrybucja rocznego zapotrzebowania w podziale na grupy funkcyjne na
poziomie redniej szkoy zawodowej. .
Rys. 19 przedstawia dystrybucj rnych grup funkcyjnych na poziomie wyksztacenia zawodowego.
rednia dla przemysu stoczniowego w 14 pastwach UE wskazuje, e 92% zapotrzebowania na
pracownikw z wyksztaceniem na poziomie redniej szkoy zawodowej dotyczy obszaru obsugi
produkcji i produkcji, 7% projektowania i technicznego przygotowania produkcji, a jedynie 1%
funkcji sprzeday technicznej i usug po sprzeday.
Porwnujc te wyniki z obecn dystrybucj funkcji technicznych na poziomie redniej szkoy
zawodowej na Rys. 10, obecnie w przemyle stoczniowym w 14 pastwach UE 91% stanowi
produkcja, 8% projektowanie, a 1% sprzeda. To oznacza, e na poziomie europejskim tendencja
zmierzajca w kierunku zwikszenia funkcji sprzeday i usug po sprzeday oraz projektowania i
technicznego przygotowania produkcji zostaa wywoana przez zmiany w rocznym zapotrzebowaniu
na pracownikw z wyksztaceniem na poziomie magistra / licencjata.
30
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Romania
Netherlands
Portugal
United Kingdom
Germany
Denmark
Italy
Greece
EU
Spain
France
Finland
Malta
Croatia
Poland
Q5. need MSC/BSC sales
Q5. need MSC/BSCdesign
Q5. need MSC/BSC prod.
Dystrybucja rocznego zapotrzebowania w podziale na grupy funkcyjne 7.8
pracownikw z wyksztaceniem na poziomie magistra / licencjata
Dystrybucja rocznego zapotrzebowania w podziale na grupy funkcyjne pracownikw z
wyksztaceniem na poziomie magistra / licencjata jest cakowicie odmienna od tej, ktra wystpuje
na poziomie wyksztacenia zawodowego i rni si znaczenie w przypadku kadego z krajw.
rednia dla przemysu stoczniowego w 14 pastwach UE wskazuje, e 44% zapotrzebowania na
pracownikw z wyksztaceniem ze stopniem magistra / licencjata odnotowywane jest w obszarze
obsugi produkcji i produkcji, 45% w prjektowaniu i 7% w sprzeday.
Porwnujc te wyniki z biec dystrybucj funkcji technicznych dla HRSTC przedstawion na
Rys. 11, obecna rednia dla przemysu stoczniowego w 14 pastwach UE wynosi 49% w produkcji,
43% w projektowaniu i 8% w sprzeday. To znaczy, e w przypadku pracownikw z wyksztaceniem
wyszym zwiksza si zapotrzebowanie na sprzeda i projektowanie kosztem produkcji. Rys. 20
uwidacznia, e w skali krajowej rnice te mog by znacznie wiksze.

Rysunek 20: Dystrybucja rocznego zapotrzebowania w podziale na grupy funkcyjne na
pracownikw z wyksztaceniem na poziomie magistra / licencjata..
31
10,000,000 20,000,000 30,000,000 40,000,000 50,000,000
Q7.total budget sales
Q7.total budget design
Q7.total budget prod.

500 1,000 1,500 2,000 2,500
Q7.budget p.p. sales
Q7.budget p.p. design
Q7.budget p.p prod.

10,000,000 20,000,000 30,000,000 40,000,000 50,000,000

Q7.total budget sales
Q7.total budget design
Q7.total budget prod.

500 1,000 1,500 2,000 2,500
Q7.budget p.p. sales
Q7.budget p.p. design
Q7.budget p.p prod.

Budety na edukacj i szkolenia 7.9

Aby uzyka wgld w budety na edukacj i szkolenie w zakresei budowy okrtw, poproszono
stocznie o podanie szacunkowego rocznego budetu przeznaczonego na edukacj i szkolenia.
Okazao si to trudniejszym ni oczekiwalimy, poniewa krajowe polityki fnansowania szkole
zawodowych znacznie si od siebie rni i pojawiy si pytania co naleaoby by uwzgldni w
takim budecie. Cakowity budet przemysu stoczniowego w 14 pastwach UE szacowany jest
na 80 milionw na mniej wicej 100.000 pracownikw technicznych. Oznacza to, e na szkolenie
jednej osoby przecitnie przeznaczone jest rocznie 800 euro.
Jednak rozpito budetu z przeznaczeniem na jedn osob bya znaczna, zaczynajc od kwoty
200 euro na osob w krajach rozwijajacych si do 2000 euro na osob w krajach o wysokim
udziale czynnoci budowy okrtw. Niestety, dostarczone dane okazay si zbyt niedokadne,
by zaprezentowa je w rozbiciu na kraje lub przedstawi szacunkowy budet przeznaczany na
edukacj i szkolenia zawodowe w przemyle stoczniowym 14 pastw UE, czy te szacunkowy
budet przeznaczany na jedn osob.
Rys. 21 obrazuje dystrybucj budetu na edukacj i szkolenia z przeznaczeniem dla rnych grup
funkcyjnych, a Rys. 22 przedstawia redni budet na osob w kadej z tych grup funkcyjnych.
Chocia cakowity budet na obsug produkcji i produkcj stanowi zdecydowanie najwiksz
cz, a po nim na projektowanie i inynieri, kwoty alokowane na osob w grupie funkcji sprzeday
technicznej i usug po sprzeday s najwysze.
Rysunek 21: Szacunkowy roczny budet w przemyle stoczniowym 14 pastw UE na
edukacj i szkolenia zawodowe
Rysunek 22: Szacunkowy budet na edukacj i szkolenia zawodowe w podziale na grupy
funkcyjne
32
Wnioski i zalecenia 8.
Wnioski z danych dotyczcych zasobw ludzkich 8.1
Na podstawie danych statystycznych uzyskanych poprzez kwestionariusze rozesane do krajowych
organizacji stoczniowych wycign mona nastpujce wnioski.
1. Wielko i dane demografczne przemysu stoczniowego w 14 pastwach UE
Stocznie europejskie zatrudniaj 127.500 osb. Okoo 103.000 osb jest okrelanych mianem
pracownikw technicznych (81%). Sytuacja demografczna odnonie proflu wiekowego
pracownikw jest porwnywalna w przemyle stoczniowym 14 pastw UE do sytuacji w caej
Europie. Na poziomie krajowym pojawiaj si pewne odchylenia od redniej europejskiej.
2. Przemys stoczniowy 14 pastw UE zatrudnia personel wysoce wyspecjalizowany
W przemyle stoczniowym 14 pastw UE zatrudnionych jest wicej pracownikw technicznych
posiadajcych stopie magistra / licencjata (19%) ni w ogle europejskiej siy roboczej (15%).
Fakt ten potwierdza wysoko wyspecjalizowany profl przemysu stoczniowego UE.
3. Przemys stoczniowy 14 pastw UE zatrudnia personel wysoko wyksztacony i
wykwalifkowanego
Przemys stoczniowy 14 pastw UE zatrudnia wysoki odsetek wykwalifkowanego personelu
technicznego na poziomie stopnia magistra / licencjata lub zawodowym poziomie wyksztacenia
(85%). Pracownicy posiadajcy jedynie wyksztacenie podstawowe stopniowa zanikaj, poniewa
nie ma ju zapotrzebowania na prac niewymagajc kwalifkacji w przemyle stoczniowym 14
pastw UE.

4. Starzenie si pracownikw sektora stoczniowego stanowi umiarkowany problem
W oparciu o profle wiekowe pracownikw technicznych w przemyle stoczniowym 14 pastw
UE rocznie na emerytur przechodzi bdzie okoo 1% w okresie najbliszych 10 do 15 lat. W
przypadku pastw ze stosunkowo starsz si robocz warto ta osignie maksymalnie 2%.
5. Produkcja pozostaje osi zainteresowania przemysu stoczniowego 14 pastw UE
Obecnie cakowita liczba pracownikw technicznych pracujcych w przemyle stoczniowym 14
pastw UE jest podzielona na trzy grupy funkcyjne: 2 % w sprzeday technicznej i usugach po
sprzeday, 12% w projektowaniu i technicznym przygotowaniu produkcji oraz 86% w obsudze
produkcji i produkcji. Na poziomie krajw wystpuj istotne odstpstwa od podanego powyej
podziau.
6. Przemys stoczniowy 14 pastw UE odnotowuje znaczne roczne zapotrzebowanie na
pracownikw technicznych
Zapotrzebowanie na pracownikw technicznych w przemyle stoczniowym 14 pastw UE przez
najblisze 5 lat siga bdzie 11.000 osb rocznie. Liczba ta stanowi 11% obecnego zatrudnienia
w przemyle stoczniowym 14 pastw UE. Biorc pod uwag pracownikw, ktrzy bd przechodzi
na emerytur (minus 1%) zatrudnienie w przemyle stoczniowym 14 pastw UE musi wzrasta o
10% w najbliszych 5 latach. Zwaywszy na redni wielko migracji pracownikw technicznych
midzy stoczniami wynoszc w przyblieniu 4%, przemys stoczniowy 14 pastwach UE nadal
musi zwikszy zatrudnienie o 6% rocznie
33
7. Przemys stoczniowy 14 pastw UE odnotowuje znaczne zapotrzebowanie na
pracownikw z wyksztaceniem na poziomie stopnia magistra / licencjata
Zatrudnienie w przemyle stoczniowym 14 pastw UE wykazuje znaczne rednie zapotrzebowanie
na pracownikw technicznych z wyksztaceniem na poziome magistra / licencjata (15%) i na
pracownikw z wyksztaceniem zawodowym (12%) przy braku zapotrzebowania na pracownikw
niewykwalifkowanych (<1%).
8. Przemys stoczniowy 14 pastw UE zwiksza dziaalno w zakresie sprzeday i
projektowania
Przysze zapotrzebowanie dla ogu siy roboczej zatrudnionej w przemyle stoczniowym w 14
pastwach UE dzieli si na nastpujce grupy funkcyjne: 3% w sprzeday technicznej i usugach po
sprzeday, 17% w projektowaniu i technicznym przygotowaniu produkcji i 80% obsudze produkcji
i produkcji. Zapowiada to silniejszy nacisk na sprzeda, usugi po sprzeday, na projektowanie i
techniczne przygotowanie produkcji kosztem obsugi produkcji i produkcji.
9. Budet na edukacj i szkolenie zawodowe 14 pastw posiadajcych przemys stoczniowy
jest przeznaczany gwnie na produkcj
Przedstawione zostay jedynie oglne uwagi dotyczce budetu na edukacj i szkolenia zawodowe
z powodu duej rnorodnoci wystpujcej midzy systemami edukacji i sposobami fnansowania
oraz poniewa do celw bada dostpne byy bardzo ograniczone dane. Budet na edukacj i
szkolenie zawodowe 14 pastw posiadajcych przemys stoczniowy szacowany jest na kwot
80 milionw euro w skali roku i jest on przydzielany w sposb nastpujcy: obsuga produkcji i
produkcja (61%), projektowanie i techniczne przygotowanie produkcji (33%) oraz sprzeda
techniczna i usugi po sprzeday (6%). rednia kwota alokowana na osob to 800 euro, ale rni
si ona znacznie zalenie od pastwa.
Wnioski i zalecenia wynikajce z zebranych danych statystycznych i 8.2
przeprowadzonych rozmw
Na podstawie zebranych danych statystycznych i przeprowadzonych rozmw wyania si pi
gwnych obszarw, w ktrych naley okreli trendy, reakcje i dziaania:
1. OUTSOURCING
Trend
Wikszo europejskich krajw posiadajcych przemys stoczniowy nie inwestuje w zwikszenie
zdolnoci produkcyjnych, ale koncentruje si na outsourcingu. Kilka pastw wspomniao o
outsourcingu projektowania i technicznego przygotowania produkcji, inne pastwa skupiaj si
na outsourcingu produkcji konstrukcji stalowych, takich jak moduy, sekcje, a nawet cae kaduby.
Forum Okrtowe podkrelio, e polskie stocznie pastwowe s gotowe na przyjcie zlece
outsourcingu produkcji konstrukcji stalowych od stoczni europejskich, lecz musz najpierw
wstrzyma si z przyjmowaniem zlece do czasu wydania przez Komisj Europejska decyzji
dotyczcej ich przypadku pomocy ze strony pastwa.
Reakcja
Wiele pastw europejskich korzysta z pracy wykwalifkowanej siy roboczej z Polski i Rumunii,
aby wypeni swoje luki produkcyjne. Niekiedy osoby te s (tymczasowo) zatrudniane w stoczni,
ale bardzo czsto pracuj one dla stoczni przez wyspecjalizowanych podwykonawcw. Aby
wykonywa prace w zakresie projektowania czy technicznego przygotowania produkcji pracownicy
nie musz konieczne znajdowa si w stoczni lub w jej pobliu. W Polsce i Rumunii zaoone zostay
wyspecjalizowane przedsibiorstwa projektowo-inynieryjne, ktre wiadcz usugi dla stoczni na
caym wiecie.
34
Zalecane dziaania
Pastwa europejskie posiadajce przemys stoczniowy proponuj, by stworzy ustawodawstwo
regulujce (tymczasowe) zatrudnienie wykwalifkowanych pracownikw z i spoza UE, w celu
zapewnienia rwnych szans. Europejski przemys stoczniowy take winien stworzy zasady
gwarantujce rwne szanse. Komisja Dialogu Spoecznego Europejskiego Przemysu Stoczniowego
mogaby stanowi platform dla stworzeniach takich zasad.
2. Wizerunek przemysu stocznioWego
Trend
W kilku pastwach europejskich wizerunek przemysu stoczniowego poprawia si. Kampanie
wizerunkowe s obecnie regularnie prowadzone na poziomie europejskim, krajowym i na poziomie
przedsibiorstw. Jednak zauwaalnym jest te, e system edukacji w wikszoci pastw nie jest w
stanie nady za szybko rosncym zapotrzebowaniem sektora stoczniowego. I chocia wydaje
si to oczywiste, jako e ksztacenie pracownikw technicznych zazwyczaj trwa od 2 do 5 lat,
oglne wraenie panujce w wielu krajach jest takie, e system edukacji reaguje zbyt wolno.
Reakcja
Aby jeszcze bardziej poprawi wizerunek przemysu stoczniowego, oraz aby przycign wiksz
liczb pracownikw kampanie wizerunkowe powinny by organizowane nie tylko w skali kraju,
ale take na poziomie lokalnym i regionalnym przez poszczeglne przedsibiorstwa dziaajce
w przemyle stoczniowym. Postrzeganie przemysu stoczniowego w Europie jest co raz bardziej
pozytywne, a obecny wzrost koniunktury w tym sektorze stanowi okazj do dalszego wzmocnienia
wizerunku. Stocznie inwestuj w szkolenia i edukacj na rne sposoby, takie jak stypendia
fundowane przez przedsibiorstwa, w celu przycignicia nowych pracownikw.
Zalecane dziaania
Dziaania w UE majce na celu promocj sektora stoczniowego znajduj wysokie uznanie wrd
przedstawicieli europejskiego przemysu stoczniowego. Wspieranie partnerw spoecznych
w podnoszeniu wiadomoci spoeczestwa i wsparcie najwaniejszych sektorw, takich jak
przemys stoczniowy, postrzegane jest jako istotne zadanie Komisji Europejskiej.
3. ksztacenie W zakresie budoWy okrtW
Trend
Wiksze pastwa europejskie posiadajce przemys stoczniowy s szczeglnie naraone na
niedobory studentw studiw technicznych pierwszego i drugiego stopnia w zakresie budowy
okrtw. Stocznie zaczynaj rekrutacj studentw z dziedzin technicznych (np. mechanika,
logistyka, zarzdzanie biznesem, technologie informacyjne). Dla wielu krajw europejskich
posiadajcych przemys stoczniowy rekrutacja i wymagania w stosunku do studentw pozostaj
kwesti niezmiernie istotn. Uznano, e kwalifkacje wyjciowe uczniw szk zawodowych s zbyt
niskie. W kilku pastwach narodowy system edukacji nie zapewnia wystarczajco wykwalifkowanych
pracownikw technicznych. Ludzi trzeba przyucza do zawodu w ich pierwszym miejscu pracy
przez okoo sze miesicy zanim mog oni by wykorzystani w dziaaniach produkcyjnych.
Reakcja
Kilka pastw europejskich przedstawio sugestie dla problemu niedoboru stoczniowcw z
wyksztaceniem wyszym na poziomie magistra / licencjata lub z wyksztaceniem zawodowym.
Interesujce jest rozwizanie dwutorowego systemu studiw, czcego ksztacenie zawodowe
i stopie licencjata zastosowane w niemieckim przemyle stoczniowym. W okresie czterech do
piciu lat studenci, zatrudniani przez stocznie, realizuj wybrany przez siebie kierunek studiw
razem z etapami praktycznego szkolenia zawodowego odbywanego w stoczniach. W rezultacie
mog uzyska podwjny dyplom jako wykwalifkowani pracownicy oraz stopie licencjata. W
innych pastwach, promowane jest ustawiczne ksztacenie bd szersze pole ksztacenia,
35
takie jak budowa okrtw. Niektre pastwa posiadajce przemys stoczniowy maj te dobre
dowiadczenia z europejskimi programami wymiany studentw i / lub wiedzy.
Zalecane dziaania
Europa powinna uatwi stworzenie europejskiego uniwersytetu budowy okrtu i europejskiego
systemu ksztacenia zawodowego oraz programu szkole, wcznie z ujednoliceniem systemw
edukacji i szkole na wszystkich poziomach. W przypadku kilku pastw posiadajcych przemys
stoczniowy konieczne jest bardziej aktywne podejcie do ustawicznego ksztacenia. W tym zakresie
podaje si przyznawane pule zlece jak i korzyci podatkowe dla stoczni zaangaowanych w
ksztacenie w ramach pracy.

Kobiety stanowi olbrzymi potencja siy roboczej, ktry pozostaje niewykorzystany. Jak dotd,
ten potencja by mocno zaniedbywany i zapomniany zbyt dugo i nie tylko powinien zosta
zaktywizowany ale te bezporednio wspierany i przycigany do pracy w zawodach technicznych
i budowy okrtw w szczeglnoci.
4. migracja WykWalifikoWanych pracoWnikW
Trend
Kilka pastw stoi w obliczu problemw kadrowych z powodu (tymczasowej) migracji pracownikw
wykwalifkowanych. Rumunia obserwuje migracj pracownikw produkcyjnych i biurowych do innych
krajw europejskich posiadajcych przemys stoczniowy oraz do Stanw Zjednoczonych. Polska
obserwuje migracj pracownikw produkcyjnych do innych krajw europejskich posiadajcych
przemys stoczniowy. Z Chorwacji migruj pracownicy produkcyjni i biurowi do Woch oraz
pracownicy biurowi, ktrzy wyjedaj do pracy w Korei, Chinach i Japonii.
Reakcja
Polskie, rumuski i chorwackie stocznie mog stanowi rozwizanie dla braku wykwalifkowanej siy
roboczej w europejskim przemyle stoczniowym. Poniewa ksztacenie zawodowe w tych krajach
nie jest dostosowane konkretnie do potrzeb brany stoczniowej, stocznie powicaj sporo czasu
i rodkw na przyuczenie absolwentw szk rednich zawodowych zanim ci nabd stosowne
kwalifkacje stoczniowca. Stworzenie centrw szkolenia zawodowego powinno by jednym z
najwaniejszych priorytetw europejskiego sektora stoczniowego.
Zalecane dziaania
Obecnie ani rzdy krajowe, ani Komisja Europejska nie udzielaj wsparcia fnansowego na cele
rozwoju centrw szkolenia zawodowego w zakresie budowy okrtw. W tej prni Europa winna
wesprze modych ludzi solidnym ksztaceniem zawodowym, pomagajc im sta si pracownikami
wykwalifkowanymi. Szacuje si, e stworzenie centrw szkolenia zawodowego w zakresie budowy
okrtw w Europie Wschodniej wyniesie 600,000 euro za kady orodek rocznie.

36
Aneks 1 Grupa Robocza prowadzc badania
w zakresie zasobw ludzkich
imi, nazwisko organizacja
Pan Henk van Beers EMF
Pan Pieter t Hart Koers & Vaart
Pani Andrea Husen EMF
Pan Marco Kirsenstein CESA
Pan Reinhard Lken CESA
Pan Ruud Schouten CESA
Pan Fabrice Theobald CESA
Pani Heike Thomsen CESA
Pan Andreas Veres EMF
37
Z
A
W
O
D
y

T
E
C
H
n
i
C
Z
n
E
S
y
s
t
e
m

e
d
u
c
k
a
c
j
i
W
i
e
k

r
o
z
p
o
c
z

c
i
a

e
d
u
k
a
c
j
i


S
T
O
P
i
E

P
O
Z
i
O
M





S
p
r
z
e
d
a

t
e
c
h
n
i
c
z
n
a

/
u
s

u
g
i

p
o

s
p
r
z
e
d
a

y
P
r
o
j
e
k
t
o
w
a
n
i
e

/

t
e
c
h
n
i
c
z
n
e

p
r
z
y
g
o
t
o
w
a
n
i
e

p
r
o
d
u
k
c
j
i
O
b
s

u
g
a

p
r
o
d
u
k
c
j
i
/

p
r
o
d
u
k
c
j
a
U
n
i
w
e
r
s
y
t
e
t
1
8
+
U
n
i
w
e
r
s
y
t
e
t

S
t
o
p
i
e

m
a
g
i
s
t
r
a

l
u
b

l
i
c
e
n
c
j
a
t
a
W
y

s
z
e
-

K
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
z
i
a

w

s
p
r
z
e
d
a

y
-

k
i
e
r
o
w
n
i
k

s
p
r
z
e
d
a

y

t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
j
-

i
n
z
y
n
i
e
r
o
w
i
e

d
s
.

p
r
o
j
e
k
t
u
-

k
o
s
z
t
o
r
y
s
a
n
c
i
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

u
s

u
g

p
o

s
p
r
z
e
d
a

y
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
s
.

k
l
u
c
z
o
w
y
c
h

k
l
i
e
n
t

w
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
z
i
a

u

r
e
k
l
a
m
a
c
j
i

-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
z
i
a

w

p
r
o
j
e
k
t
o
w
a
n
i
a

-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
z
i
a

w

t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
g
o

p
r
z
y
g
o
t
o
w
a
n
i
a

p
r
o
d
u
k
c
j
i
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
s
.

p
r
o
j
e
k
t
o
w
a
n
i
a
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

t
e
c
h
n
i
c
z
n
e
g
o

p
r
z
y
g
o
t
o
w
a
n
i
a

p
r
o
d
u
k
c
j
i
-

i
n

y
n
i
e
r
o
w
i
e

b
u
d
o
w
y

o
k
r

w
-

p
r
o
j
e
k
t
a
n
c
i
-

i
n

y
n
i
e
r
o
w
i
e

k
o
n
s
t
r
u
k
c
j
i

m
e
t
a
l
o
w
y
c
h
-

g

w
n
i

i
n

y
n
i
e
r
o
w
i
e
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
z
i
a

w

o
b
s

u
g
i

p
r
o
d
u
k
c
j
i
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
z
i
a

w

p
r
o
d
u
k
c
j
i
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

o
b
s

u
g
i

p
r
o
d
u
k
c
j
i
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

p
r
o
d
u
k
c
j
i
-

p
l
a
n
i

c
i

g
e
n
e
r
a
l
n
i

/

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

l
o
g
i
s
t
y
k
i
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

p
r
o
j
e
k
t
u
-

k
o
o
r
d
y
n
a
t
o
r
z
y

p
r
o
j
e
k
t
u
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
s
.

r
e
m
o
n
t

w

/

k
o
n
s
e
r
w
a
c
j
i
-

d
o
k

m
i
s
t
r
z
o
w
i
e
-

k
i
e
r
o
w
n
i
c
y

d
z
i
a

w

B
H
P
S
z
k
o

r
e
d
n
i
a

z
a
w
o
d
o
w
a
1
6
+

w
i
a
d
e
c
t
w
o
u
k
o

c
z
e
n
i
a

s
r
e
d
n
i
e
j
s
z
k
o

y
z
a
w
o
d
o
w
e
j
(
p
o
n
i

e
j

l
i
c
e
n
c
j
a
t
a
)

r
e
d
n
i
e
-

s
p
r
z
e
d
a
w
c
y

t
e
c
h
n
i
c
z
n
i
-

a
s
y
s
t
a
n
c
i

d
s
.
k
o
s
z
t
o
r

w
-

a
s
y
s
t
e
n
c
i

d
s
.

u
s

u
g

p
o

s
p
r
z
e
d
a

y
-

a
s
y
s
t
e
n
c
i

d
s
.

k
l
u
c
z
o
w
y
c
h

k
l
i
e
n
t

w
-

a
s
y
s
t
e
n
c
j
i

d
z
i
a

u

r
e
k
l
a
m
a
c
j
i
-

i
n

y
n
i
e
r
o
w
i
e

b
u
d
o
w
y

o
k
r

w
-

i
n
z
y
n
i
e
r

m
e
c
h
a
n
i
k
-

i
n

y
n
i
e
r

e
l
e
k
t
r
y
k
-

k
r
e

l
a
r
z
e

(
C
A
D
)
-

i
n

y
n
i
e
r
o
w
i
e

p
l
a
n
i

c
i
-

a
s
y
s
t
e
n
c
i

p
r
o
d
u
k
c
j
i
-

a
s
y
s
t
e
n
c
i

o
b
s

u
g
i

p
r
o
d
u
k
c
j
i
-

p
l
a
n
i

c
i

p
r
o
d
u
k
c
j
i

/

a
s
y
s
t
e
n
c
i

l
o
g
i
s
t
y
k
i
-

b
r
y
g
a
d
z
i

c
i
-

c
i
e

l
e

o
k
r

t
o
w
i

/

m
i
s
t
r
z
o
w
i
e

b
u
d
o
w
y

o
k
r

w
-

m
i
s
t
r
z
o
w
i
e

r
z
e
m
i
o
s

a
-

a
s
y
s
t
e
n
c
i

r
e
m
o
n
t

w

/

a
s
y
s
t
e
n
c
i

r
o
b

t

k
o
n
s
e
r
w
a
c
j
i
-

a
s
y
s
t
e
n
c
i

d
o
k

m
i
s
t
r
z

w
P
o
d
s
t
a
w
o
w
e


p
r
z
y
u
c
z
e
n
i
e
d
o

z
a
w
o
d
u
B
r
a
k

w
i
a
d
e
c
t
w
a
u
k
o

c
z
e
n
i
a

k
s
z
t
a

c
e
n
i
a
z
a
w
o
d
o
w
e
g
o
P
o
d
s
t
a
w
o
w
e
-

k
r
e

l
a
r
z
e

z

d
z
i
e
d
z
i
n
y

b
u
d
o
w
y

o
k
r

w
-

k
r
e

l
a
r
z
e

z

d
z
i
e
d
z
i
n
y

m
e
c
h
a
n
i
k
i
-

k
r
e

l
a
r
z
e

z

d
z
i
e
d
z
i
n
y

e
l
e
l
e
k
t
r
y
k
i
-

m
e
t
a
l
o
w
c
y

/

m
o
n
t
e
r
z
y

k
o
n
s
t
r
u
k
c
j
i

s
t
a
l
o
w
y
c
h
-

o
p
e
r
a
t
o
r
z
y

m
o
n
t
o
w
a
n
i
a

/

p
r
a
c
o
w
n
i
c
y

d
s
.

k
s
z
t
a

t
o
w
a
n
i
a

s
t
a
l
i
-

l
u
s
a
r
z
e
-

m
e
c
h
a
n
i
c
y

c
i

c
i
a

m
e
t
a
l
u
-

m
o
n
t
e
r
z
y

/

m
o
n
t
e
r
z
y

r
u
r

/

h
y
d
r
a
u
l
i
c
y
-

e
l
e
k
t
r
y
c
y
-

s
t
o
l
a
r
z
e
-

t
e
c
h
n
i
c
y

k
o
n
s
e
r
w
a
c
j
i

-

t
e
c
h
n
i
c
y

s
e
r
w
i
s
u
-

p
o
m
o
c
n
i
c
y

d
o
k
o
w
a
n
i
a
Aneks 2 Glosariusz terminw i
kwestionariusz
Glosariusz terminw gwnych zawodw w przemyle stoczniowym i remontu statkw
38
Kwestionariusz CESA
Studium badawcze w zakresie zasobw ludzkich Europejskiej Federacji Metalowcw
Zmiany demografczne i wymagane kwalifkacje

OGLnE inFORMACJE OGLnE
A. Nazwa stoczni Przemys stoczniowy w 14 pastwach UE
B. Miasto
C. Kraj
D. Cakowita liczba zatrudnionych 127.587
D.1
Liczba pracownikw zatrudnionych przy budowie
nowych statkw
100.583
D.2
Liczba pracownikw zatrudnionych przy
remontach / konserwacji
21.730
E. Nazwisko osoby kontaktowej
F. E-mail osoby kontaktowej
G. Telefon osoby kontaktowej
OBECniE OBECnA SyTUACJA W STOCZni
Wiek poniej
25 lat
25-40 lat 41-55 lat Ponad 55 lat
1.a
Liczba pracownikw technicznych (na wszystkich poziomach
wyksztacenia) w poszczeglnych grupach wiekowych
11.331 36.907 41.456 13.389
1.b
Prosz wskaza (w %) t liczb pracownikw technicznych w
nastpujcych kategoriach:
1.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 63 741 839 336
1.b.2 Projektowanie / techniczne przygotowanie produkcji: 683 4878 5036 1769
1.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 10416 30838 34584 10853
2.a
Cakowita liczba pracownikw technicznych ze stopniem
licencjata lub magistra
17816
2.b
Prosz wskaza (w %) liczb tych pracownikw technicznych
w nastpujcych kategoriach:
2.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 1337
2.b.2 Projektowanie / techniczne przygotowanie produkcji: 7311
2.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 8450
3.a
Cakowita liczba pracownikw technicznych ze wiadectwem
redniej szkoy zawodowej (poniej poziomu licencjata)
67835
3.b
Prosz wskaza (w %) liczb tych pracownikw technicznych
w nastpujcych kategoriach:
3.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 568
3.b.2 Projektowanie 5677
3.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 60705
39
OGLnE inFORMACJE OGLnE
A. Nazwa stoczni Przemys stoczniowy w 14 pastwach UE
B. Miasto
C. Kraj
D. Cakowita liczba zatrudnionych 127.587
D.1
Liczba pracownikw zatrudnionych przy budowie
nowych statkw
100.583
D.2
Liczba pracownikw zatrudnionych przy
remontach / konserwacji
21.730
E. Nazwisko osoby kontaktowej
F. E-mail osoby kontaktowej
G. Telefon osoby kontaktowej
OBECniE OBECnA SyTUACJA W STOCZni
Wiek poniej
25 lat
25-40 lat 41-55 lat Ponad 55 lat
1.a
Liczba pracownikw technicznych (na wszystkich poziomach
wyksztacenia) w poszczeglnych grupach wiekowych
11.331 36.907 41.456 13.389
1.b
Prosz wskaza (w %) t liczb pracownikw technicznych w
nastpujcych kategoriach:
1.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 63 741 839 336
1.b.2 Projektowanie / techniczne przygotowanie produkcji: 683 4878 5036 1769
1.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 10416 30838 34584 10853
2.a
Cakowita liczba pracownikw technicznych ze stopniem
licencjata lub magistra
17816
2.b
Prosz wskaza (w %) liczb tych pracownikw technicznych
w nastpujcych kategoriach:
2.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 1337
2.b.2 Projektowanie / techniczne przygotowanie produkcji: 7311
2.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 8450
3.a
Cakowita liczba pracownikw technicznych ze wiadectwem
redniej szkoy zawodowej (poniej poziomu licencjata)
67835
3.b
Prosz wskaza (w %) liczb tych pracownikw technicznych
w nastpujcych kategoriach:
3.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 568
3.b.2 Projektowanie 5677
3.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 60705
POTRZEBy
SPODZiEWAnE REDniE ZAPOTRZEBOWAniE ROCZnE
nA PERSOnEL TECHniCZny W CiGU nASTPnyCH 5
LAT (2008- 2012)
4.a
rednie zapotrzebowanie roczne na pracownikw
technicznych w cigu nastpnych 5 lat (wszystkie poziomy
wyksztacenia):
11163
4.b
Prosz wskaza (w %) t liczb pracownikw technicznych w
nastpujcych kategoriach:
4.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 304
4.b.2 Projektowanie / techniczne przygotowanie produkcji: 1899
4.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 8817
5.a
rednie zapotrzebowanie roczne w cigu nastpnych 5 lat
na pracownikw technicznych ze stopniem licencjata lub
magistra
2719
5.b
Prosz wskaza (w %) liczb tych pracownikw technicznych
w nastpujcych kategoriach:
5.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 204
5.b.2 Projektowanie / techniczne przygotowanie produkcji: 1309
5.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 1176
6.a
rednie zapotrzebowanie roczne w cigu nastpnych 5 lat na
pracownikw technicznych ze wiadectwem redniej szkoy
zawodowej (poniej poziomu licencjata)
8189
6.b
Prosz wskaza (w %) liczb tych pracownikw technicznych
w nastpujcych kategoriach:
6.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 79
6.b.2 Projektowanie / techniczne przygotowanie produkcji: 583
6.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 7521
BUDET
SPODZiEWAny ROCZny BUDET nA KSZTACEniE i
SZKOLEniE W CiGU nASTPnyCH 5 LAT (2008- 2012)
7.a
Spodziewany redni roczny budet na ksztacenie i szkolenie
dla pracownikw technicznych w cigu nastpnych 5 lat
(wszystkie poziomy wyksztacenia):
80521
7.b
Prosz wskaza (w %) podzia tego budetu na pracownikw
technicznych w nastpujcych kategoriach:
7.b.1 Sprzeda techniczna / obsuga po sprzeday: 6%
7.b.2 Projektowanie / techniczne przygotowanie produkcji: 32,6%
7.b.3 Obsuga produkcji / produkcja: 61,4%
40
Aneks 3 Lista osb, z ktrymi
przeprowadzono rozmowy
imi, nazwisko organizacja pastwo
Pani Rajka Borcic-Mihov Croatian Shipbuilding Cooperation Chorwacja
Pani Jaguda Bulat Brodosplit Shipyard Chorwacja
Pan Zoran Butic Brodotrogir Shipyard Chorwacja
Pani Nadja Dijan 3M Maj Shipyard Chorwacja
Pani Ljubica Linardic Viktor Lenac Shipyard Chorwacja
Pan Ivo Martinovic Croatian Shipbuilding Cooperation Chorwacja
Pan Neven Pajdas Croatian Shipbuilding Cooperation Chorwacja
Pani Tonka Radnic Brodosplit Shipyard Chorwacja
Pan Cvjetko Vretenar Uljanik Shipyard Chorwacja
Pani Jenny Braat Danish Maritime Dania
Pani Maria Hamm Odense Steel Shipyard Dania
Pan Lars Hensen Odense Steel Shipyard Dania
Pan Jeppe Orskov Orskov Yard Dania
Pan Arto Helin Aker Finnyards Finlandia
Pan Ari Rajamaki Aker Finnyards Finlandia
Pani Merja Salmi-Lindgren Association of Finnish Maritime Industries Finlandia
Pani Beatrice Gouriou Aker Yards France Francja
Pan Michel Ollier DCNS Francja
Pan Fabrice Theobald Chambre Syndicale des Chantiers Navals Francja
Pan Heino Bade IG Metall Niemcy
Pan Alexander Geisler Verband fur Schifbau und Meerestechnik Niemcy
Pan Volker Karpen Verband fur Schifbau und Meerestechnik Niemcy
Pan Joachim Kell ThyssenKrupp Marine Systems Niemcy
Pan Erwin Kiel Howaldtswerke-Deutsche Werft Niemcy
Pan Ralph Soeren Marquardt Verband fur Schifbau und Meerestechnik Niemcy
Pan Livio Marchesini ASSONAVE Wochy
Pan Pierfrancesco Tartarelli Fincantieri Wochy
Pan Timo Bindels IHC Merwede Holandia
Pan Ruud van den Bergh FNV Holandia
Pan Marco Kirsenstein Shipbuilding Netherlands Holandia
Pan Charles van de Loo Damen Shipyards Holandia
Pan Nick van Putten Heesen Yacht Builders Holandia
Pan Bert van der Sluis IHC Merwede Holandia
Pan J. Teensma Damen Shipyards Holandia
Pan J. Czuczman Forum Okretowe Polska
Pan Nuno Ivo de Magalhaes AIM Portugalia
Pan Pimentel das Neves ENVC Portugalia
Pan Jose Ventura de Sousa AIM Portugalia
Pan Florin Spataru Damen Shipyards Galati Rumunia
Pan Gelu Stan ANCONAV Rumunia
Pan Jose Belon Lopez MCA-UGT Hiszpania
Pan Enrique Calvet Chambon UNINAVE Hiszpania
Pan Ramon Lopez Eady UNINAVE Hiszpania
Pan Jose Luis Gacio Caeiro MCA-UGT Hiszpania
Pan Manuel Garcia Gonzalez MCA-UGT Hiszpania
Pan Javier Leguina Gogenola ELA metal Hiszpania
Pan Joseba Postigo Gonzalez Astilleros La Naval Hiszpania
Pan Jesus Querol Pascual UNINAVE Hiszpania
Pan Juan Rojo Gerencia del Sector Naval Hiszpania
Pan Pedro Lorca CCOO Hiszpania
Pan Vicente Sanchis Belmonte Astilleros De Sevilla Hiszpania
Pan Jim McHarg BAE Systems Wielka Brytania
Europejska Federacja Metalowcw
International Trade Union House (ITUH)
Boulevard du Roi Albert II, 5 (bte 10)
B-1210 Brussels
Phone.: +32.2.227.10.10
Fax: +32.2.217.59.63
E-mail: emf@emf-fem.org
Website: www.emf-fem.org
Wsplnota Europejskich Stowarzysze Stoczniowych
Rue Marie de Bourgogne 52-54
B-1000 Brussels
Phone: +32.2.230.27.91
Fax: +32.2.230.43.32
E-mail: info@cesa.eu
Website: www.cesa.eu
Studium wykonane przez Koers & Vaart www.koersenvaart.nl
Zdjcia wykorzystane dziki uprzejmoci Aker Yards; Lars Skaaning and Odense Steel Shipyard; Aker Yards France;
Howaldtswerke-Deutsche Werft GmbH; Meyer Werft; ECSA (zgodnie z ruchem wskazwek zegara).
Opracowanie grafczne: Creatin