You are on page 1of 30

DOMINIK WYSK

NOWA FALA
KRÓTKA HISTORIA MUZYKI PUNK W
STANACH ZJEDNOCZONYCH (1965 – 1985)

POZNAŃ 2007
Przedstawiona poniżej praca jest wkładem w tworzenie literatury poświeconej
twórcom i wykonawcom muzyki współczesnej. Obejmuje ona pewną charakterystykę osób i
zespołów kreujących muzyką punk w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej w latach
1965 – 1985. Specyficzną cechą tej grupy jest nowatorski, wybiegający poza wszelkie
zaobserwowane wcześniej ramy tekstowe jak i muzyczne, sposób komponowania i
wykonania utworów.
Jeżeli chodzi o zakres czasowy to obejmuje on lata 1965 – 1985 i wewnętrznie jest on
podzielony w na trzy okresy. Podział ten jest jednak w pewien sposób sztuczny i w całej
pracy nie jest mocno zarysowany.
Pierwszy z wyżej wspomnianych okresów (obejmujący lata 1965 – 1977) określa się
mianem proto punka lub też pre punka i zalicza się do niego w całości lub w niektórych
aspektach twórczość takie grupy i artystów jak Lou Reed i The Velvet Underground, Iggy
Pop i The Stooges, MC5, Patti Smith, New York Dolls, David Bowie, Brian Eno i Roxy
Music, Frank Zappa, Captain Beefheart, T. Rex, The Sonics oraz Big Star Zespoły te
charakteryzują się różnorodnością poruszanych tematów oraz specyficznym jak na owe czasy
prostym i „brudnym” brzmieniem. Jest jeszcze jedna cecha wyróżniająca je spośród innych a
mianowicie szokujące wystąpienia sceniczne.
Następny okres (obejmujący lata 1977-1980) powszechnie nazywany jest pierwszą
falą punk rocka. Powszechnie za pierwszy zespół punkowy uznaje się brytyjski The Sex
Pistols, mimo, że geneza tego zjawiska jest dużo wcześniejsza. Samo słowo punk w
kontekście muzyki rockowej używane jest, bowiem od połowy lat sześćdziesiątych XX wieku
na określenie amatorskich zespołów, przedstawicieli tzw. rocka garażowego. Pierwsze
zespoły punkowe pojawiają się w połowie lat 70 w trzech różnych zakątkach świata: The
Ramones, Television, Richard Hell & the Voidoids, Blondie, Patti Smith Group Talking
Hades i Suicide w Nowym Jorku (Stany Zjednoczone), Sex Pistols, The Damned i The Clash
w Londynie (Wielka Brytania) oraz The Saints w Brisbane (Australia). Były one związane z
lokalnymi scenami, które tworzyły zespoły i publiczność; koncerty odbywały się w
niewielkich klubach nocnych, z których najbardziej znane to: CBGB's w Nowym Jorku, The
Masque w Hollywood i The 100 Club w Londynie. Krótka charakterystyka ruchu punk
zawarta będzie w dalszej części pracy.
Trzeci okres, nazywany drugą falą punka czy też post punkiem, rozpoczyna się na
początku lat osiemdziesiątych i wywodzi się on z muzyki i ideologii punk. Jest on skutkiem
poszukiwań zespołów wychodzących z kręgu ruchu punk. Efektem tych poszukiwań było
powstanie stylów pokrewnych muzyce punk m.in. hardcore (skrócona charakterystyka

-1-
przedstawiona w dalszej części pracy), new wave, pop punk, Oi!, emocore, punky reggae i
wiele innych. Do przykładowych zespołów działających na początku lat osiemdziesiątych,
mających swoje korzenie w stylistyce punk, zaliczymy: Dead Kennedys, Bad Religion, Minor
Threat, Blondie.
Korzeni punk rocka, niespotykanej dotychczas estetyki należy doszukiwać się w
Stanach Zjednoczonych, a dokładniej w Nowym Yorku, w dzielnicy Greenwich Village. Była
to dzielnica w obrębie, której mieszkała, żyła i tworzyła ówczesna bohema artystyczna. Od lat
pięćdziesiątych miejsce to przyciągało całą masę artystów, będących awangarda kultury
współczesnej. Klamrą spinającą cały tygiel różnorakich osobowości był wstręt do tego, co
mieszczańskie oraz aksjomat o nadrzędności sztuki nad wszelkimi innymi przejawami
działalności człowieka. Wartościowe było nowatorstwo, chęć łamania konwenansów i
zastanych schematów. Wykraczanie poza kulturowe ramy, szło w parzę ze sceptycyzmem
negującym zastane normy. Dla bohemy artystycznej Greenwich Village ludzie „(…) ciągle
chodzący na demonstracje w marynarkach i krawatach, wydawali się beznadziejnie
wiktoriańscy i pozbawieni kontaktu z rzeczywistością.”1
Kultowymi lokalami Greenwich Village, w których przesiadywał cały światek
twórczy były były Cafe Bizarre i Max’s Kansas City, będące zapleczem, w którym rodziły się
i grały pierwsze zespoły.
Jednym z pierwszych zespołów zaliczanych do nowej fali był The Velvet
Underground. Zespół ten powstał w roku 1964 i nosił początkowo nazwy: The Primitives,
The Warlocks i The Falling Spikes. W 1965 roku zespół
został ostatecznie przemianowany pod wpływem
sadomasochistycznej opowieści Michaela Leigha pt.
Velvet Underground, znalezionej na ulicy przez jednego
z członków, na The Velvet Underground.2
Zespołu tworzyli początkowo gitarzysta Lou
Reed, basista John Cale, gitarzysta Sterling Morrisom
Nagus i perkusista Agnus Maclise. Tego ostatniego po
jego wyjeździe w 1965 roku do Indii zastąpiła Maureen
Tucker.3 W latach 1966 - 1967 zespół współpracował

1
R. Sukenick, Nowojorska bohema, przeł. A. Dorobek, Warszawa 1995, s. 24.
2
Por. G. Brzozowski, Magazyn muzyczny 9/1988, cyt. za: www.ultra-velvet.republika.pl
3
W. Weiss, Rock Encyklopedia, t. 1, Warszawa 1991, s. 586.

-2-
także z wokalistka niemieckiego pochodzenia Harry Nelson, występującej pod pseudonimem
- Nico.4
Jednym z pierwszych miejsc, w którym rozpoczynała grupa było Cafe Bizzare
określane „(...) artystowskim inkubatorem z Green Village.”5 Lokal nie okazał się jednak
przychylny zespołowi, który początkowo nastawiał się na dwutygodniowe granie. Lider
zespołu, Lou Reed wspomina: „(...) po kilku dniach oświadczono nam: ‘jeśli zagracie jeszcze
jedną piosenkę podobna do Europen Son to zostaniecie wywaleni.’ No i zagraliśmy numer w
takim stylu i znaleźliśmy się na ulicy. Całe szczęście, że wcześniej widział nas poeta i reżyser
filmowy Gerard Malanga, który przyprowadził na nasz występ Andy Warhola.”6
Wkrótce Andy Warhole jeden z najbardziej znanych i wpływowych przedstawicieli
pop – artu, został menadżerem grupy, mimo, że „(...)muzyką rockową interesował się jedynie
tyle, o ile. Traktował ją wielce instrumentalnie, jako jedno z wielu narzędzi całego wachlarza
estetycznych prezentacji, lansował na siłę własne, często chybione pomysły.”7 Tym niemniej
był on osobowością wielce znaną i popularną w światku artystycznym, co niewątpliwie,
pomagało w lansowaniu zespołu. W noc sylwestrową 1965 roku The Velvet Underground
wystąpili w programie TV News stacji CBS, podczas którego wykonali utwór Heroine.
Wkrótce potem, po namowach menadżera do zespołu dołączyła Nico. W listopadzie 1967
roku w ciągu jednego albo dwóch dni (muzycy nie są, co do tego do końca zgodni)8 zespół
nagrał w TT&G Studio materiał na płytę. Z jej wydaniem musiał jednak trochę poczekać z
powodu niekonwencjonalnych jak na owe czasy tekstów. W tym czasie grupa brała udział w
projekcie A. Warhola The Exploding Plastic Enavitable występując w Nowym Yorku, a
następnie uczestnicząc w trasie po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Był to szereg spektakli
performance, podczas których oprócz The Velvet Underground & Nico występowali też
tancerze i performerzy z tzw. Warhol’s Factory w szczególności Mary Woronow i Gerard
Malanga, ponadto prezentowane były w tle trwającego przedstawienia, filmy A. Warhola.9
W marcu 1967 roku nadszedł wreszcie moment, w którym MGM Records zdecydowało się
wydać krążek w zaproponowanej przez zespół postaci.
Debiutancką płytę zatytuowano The Velvet Underground and Nico. Utwory, które się
na niej znajdują szokowały odwagą poruszanych tematów i formą muzyczną. „Zespół zdawał
się obnażać brzydotę rocka. „W wielu nagraniach spiętrzył ostre dysonanse oraz wyjątkowo

4
Ibidem, s. 400.
5
B. Kurowski, Punk – pokolenie pustki, Kraków 1997, s. 15.
6
G. Brzozowski, Magazyn muzyczny 9/1988, cyt. za: www.ultra-velvet.republika.pl
7
B. Kurowski, op. cit, s. 16.
8
Por. http://en.wikipedia.org/wiki/The_Velvet_Underground
9
Por. http://en.wikipedia.org/wiki/Exploding_Plastic_Inevitable

-3-
odpychające efekty brzmieniowe, np. ‘brudy’ gitarowe skontrastowane ze stojącymi – jakby
martwymi – dźwiękami altówki elektrycznej.”10 W tekstach nie było inaczej, tematy były jak
najbardziej brudne: narkotyki i problem ich pozyskiwania w utworze I’m waitening for my
man, ich apoteoza w Heroine, opisy seksualnych orgii w Wenus In Furs. Trzy piosenki z
zamieszczonych na płycie zaśpiewała Nico.
Osobna historia dotyczy okładki do albumu, która była
dziełem samego A. Warhola (widoczna po lewej stronie). Pierwotnie
okładka przedstawiająca banana na białym tle miała być w formie
nalepki. Po jej odklejeniu obrazek miał się zmieniać i przedstawiać
również banana tyle, że obranego i różowego. Niestety z powodów
technicznych pomysł nie wypalił i okładka ograniczyła się do
pierwszej postaci. Problem wystąpił też z tylną okładką koperty płyty. Znajdowało się na nim
zdjęcie zespołu ze spektaklu The Exploding Plastic Inevitable. Oprócz zespołu widoczne było
także zdjęcie twarzy aktora Erica Emmersona, który po trafieniu pierwszej partii płyt do
sklepów, zażądał odszkodowania, gdyż jak twierdził zdjęcie zostało umieszczone bez jego
zgody. W efekcie wytwórnia wycofała płytę ze sprzedaży.
Pomimo finansowej klapy, album uzyskał status kultowego, z racji zawartej na nim
muzyki jak i samej pracy Warhola uwidocznionej na okładce. Stał się też na długo inspiracją
dla innych wykonawców, a krytycy pisali: Wraz z ukazaniem się pierwszej płyty The Velvet
Underground (...) muzyka rockowa utraciła niewinność.”11
Zanim z zespołu odeszła Nico (1968 rok) aby skupić się na
karierze solowej i menadżer Andy Warhole, grupa nagrała drugi
album zatytułowany White Light/White Heat (okładka widoczna po
lewej stronie). Nagrań dokonano w sierpniu 1967 roku a producentem
został Tom Wilson. Do sklepów album trafił w styczniu 1968 roku.
Podobnie jak na pierwszej płycie tak i na tej panuje „brud”, groteska i
makabra. Tytuł płyty sprowadza się do uczucia spowodowanego zażyciem heroiny a
tematycznie zespół nie odbiega od tego, czym objawił się debiutując. Znajduje się tutaj wiele
ciekawych utworów, które dzięki przerysowaniu tematu potrafią naprawdę rozbawić. The Gift
na przykład to wyjątkowo absurdalna i makabryczna historię o Waldo Jeffersie, który to po
dwóch miesiącach rozłąki z ukochaną wpada na pomysł wysłania siebie pocztą i sprawienia
ukochanej wielkiej niespodzianki. Pakuję się, więc w paczkę i zostaje wysłany pocztą

10
W. Wiess, op. cit., s. 586.
11
Ibidem, s. 568.

-4-
dziewczynie. Ta natomiast będąc niezwykle podniecona podczas otwierania pakunku,
przecina nie tylko taśmę klejącą, tekturę i warstwę ochronną, ale i głowę swojego chłopaka.
„W I Heard Her Call My Name zostajemy natomiast upojeni niezłą dawką nekrofilii.”12
Piosenka Sister Ray tematycznie zbliżona jest do Wenus In Furs z pierwszego albumu, mówi
o seksie i wyuzdaniu. Cała płyta jest pełna hałasu, kakofonii i chaosu a odbiorca odnosi
wrażenie jakby słuchał zapisu improwizacji muzyków w studiu.
W rzeczywistości podczas nagrywania materiału, w zespole nastąpiły pewne tarcia
miedzy Lou Reedem a Johnem Calem. Były one spowodowane starciem dwóch mocnych
osobowości, starających się uzyskać pozycje lidera grupy. Po nagraniu tej płyty odchodzi
John Cale, zmęczony atmosferą panującą w zespole.
White Light/White Heat album będący wynikiem zaledwie jednodniowej sesji
nagraniowej, umknął szerszej publiczności i został odkryty na nowo dopiero po 10 latach.
Zespół zaczyna natomiast podążać w stronę brzmień łagodniejszych, stał się bardziej pogodny
i przystępny. Kolejne płyty: The Velvet Underground (1969), Loaded(1970), Live At Max’s
Kansas City(1972) i Squeeze (1973) są wyraźnym odejściem od dwóch pierwszych
projektów.
W czasie nagrywania trzeciej płyty, Loaded (okładka
widoczna po lewej stronie) część utworów śpiewał zastępujący
basiste Johna Cale, Doug Youle. Po nagraniu tej płyty Lou Reed
odszedł z zespołu. „Wydaje się, że zaśpiewanie kilku piosenek
przez Douga Youl’a było tylko pretekstem dla Reeda do
opuszczenia zespołu. Po pięciu latach istnienia The Velvet
Underground w zasadzie nie osiągną niczego, o czym marzył. (...) nie został doceniony przez
publiczność ani przez ówczesną prasę muzyczną.”13 Po wystąpieniu Lou Reeda w sierpniu
1970 roku zespół istniał jeszcze dwa lata, po czym definitywnie zniknął ze sceny rockowej.
Rola, jaką odegrało Welwetowe Podziemie odegrało w narodzinach punk rocka, w
ustaleniu jego kształtu i nadaniu charakterystycznej „brudnej” formy jest bezdyskusyjna. Był
to pierwszy zespół, który nie wstydził się brzydoty rocka. Wprost przeciwnie uwypuklił ją.
Jego muzyka irytowała prowokacyjnie odkształconym, brutalizowanym brzmieniem, brudem,
hałasem, spiętrzeniem efektów dysonansowych. „Bez istnienia tej grupy, punk - jeśliby w
ogóle się pojawił - z pewnością nie przybrałby takiej postaci, w jakiej go znamy. Echa
dokonań tej grupy można znaleźć we wczesnej twórczości Davida Bowiego, Roxy Music,

12
B. Kurowski, op. cit. s. 20.
13
G. Brzozowski, Magazyn muzyczny nr. 9/1988, cyt. za: www.ultra-velvet.republika.pl

-5-
Briana Eno oraz niezliczonej liczby nowofalowych wykonawców, by wspomnieć tylko o
początkach Talking Heads, Simple Minds, The Cars, czy The Jesus And Mary Chain."14
„Velvet Underground - nazwany przez krytyka "Village Voice" efektem sekretnego
małżeństwa Boba Dylana i Markiza de Sade - nie pasował do epoki, w której demonizowano,
lub idealizowano wszystkie zjawiska.”15 Stosowna do tekstów muzyka sprawiała wrażenie
nagranej gdzieś w przejściu podziemnym lub na przystanku metra. „Wybór najbardziej
odpychających środków wyrazu nie był przypadkowy, Reed wychowanek wybitnego poety
amerykańskiego Delmore Schwartza, pierwszy w świecie rocka, podjął w swoich utworach
najbardziej drastyczne problemy społeczne, takie jak narkomania i deprawacja nieletnich.
Ukazał upadek współczesnego człowieka i jego duchową nędzę.”16 W 1976 roku Lou Reed
oświadczył z właściwą sobie nonszalancją, lecz nie bez pewnej racji: "To ja wypracowałem
cały ten negatywny punk z Andy Worholem i Undergroundem..."17
W czasie, gdy The Velvet Underground nagrywali drugą płytę, na rockowej mapie
Stanów Zjednoczonych objawiło się miasto Detroit, w stanie Michigan. Pod koniec lat
sześćdziesiątych i na początku siedemdziesiątych działają tutaj, co najmniej dwa zespoły
warte zapamiętania: MC 5 i The Stooges.
MC 5 był skrótem od nazwy Motor City Five a w skład zespołu wchodzili: Wayne
Kramer i Fred "Sonic" Smith (guitary), Rob Tyner (wokal), Michael Davis (gitara basowa), i
Dennis Thompson (perkusja). Grupa powstała w 1964 roku i istniała do roku 1972 i nagrała
trzy albumy: Kick Out The Jam (1969), Back in the USA (1970), High Time (1971), (których
okładki widzimy poniżej).

14
G. Brzozowicz, Magazyn muzyczny nr. 9/1988, cyt. za: www.boulipun.webpark.pl/usa
15
A. Rzewuski, Magazyn muzyczny nr. 4/1985, cyt. za: www.boulipun.webpark.pl/usa
16
G. Brzozowicz, Magazyn muzyczny nr. 9/1988, cyt. za: www.boulipun.webpark.pl
17
A. Rzewuski, Magazyn muzyczny nr. 4/1985, cyt. za: www.boulipun.webpark.pl/usa

-6-
Zespół MC 5 osiągnął popularność już po wydaniu swojego pierwszego albumu, Kick
Out the Jams nagranego na żywo w dniach 30 i 31 października 1968. Jest on uważany za
jedno z największych osiągnięć w historii rock’n’rollowych płyt koncertowych. Po wydaniu
płyty pojawiły się kontrowersje związane ze słowami wykrzykiwanymi w tytułowym
utworze: kick out the jams, motherfuckers!. W późniejszych wydaniach zostały więc one
ocenzurowane i pojawiały się następujące: kick out the jams, brothers and sisters!. Do
pierwotnej wersji powrócono na wydaniach CD.
Drugi album, Back in the USA, został wyprodukowany przez Jona Landaua,
przyszłego mentora Bruce'a Springsteena. Dzięki prostej, szybkiej, ostrej i agresywnej grze
dostarczył podstaw dla punk rocka. Trzeci natomiast album, High Time, stanowił inspirację
m.in. dla takich zespołów jak Aerosmith i KISS.
Grupa powiązana była z działalnością Nowej Lewicy - ruchem, który rozwijał się
szczególnie w środowiskach akademickich i intelektualnych. Jego powstanie wiązało się z
protestami przeciwko zatruciu środowiska, wojnom i zbrojeniom atomowym. Nowa Lewica
nawoływała do ograniczenia konsumpcji i autorytarnych tendencji państwa. Zespół zagrał
także koncert w ramach Konwencji Narodowej Partii Demokratycznej (Chicago, 1968 roku),
po którym, doszło do zamieszek między demonstrantami wyrażającymi swój negatywny
stosunek do wojny w Wietnamie i polityki prezydenta Richarda Nixona a służbami
porządkowymi. Niedoceniany w swoich czasach, zespół MC5 jest obecnie uważany za jeden
z najważniejszych w historii muzyki rockowej.18
Przedstawiając protoplastów punka z Detroit nie można zapomnieć pewnej
arcyważnej postaci tamtych czasów, jaką bez wątpienia był Iggy Pop. James Jewel Osterberg,
bo takie jest jego prawdziwe nazwisko, urodził się 21 kwietnia
1947 roku w Ann Arbor, w stanie Michigan. Swój pseudonim
przybrał jeszcze na początku kariery, w Detroit, gdy przeszedł
z zespołu The Iguanas do The Prime Movers. Później wyjechał
do Chicago gdzie grał w zespołach bluesowych. Powrócił
jednak spowrotem do Detroit i stanął na czele formacji The
Stooges.19
Nieśmiertelność zespołowi The Stooges zapewniła nie
tyle muzyka zespołu, co jego charyzmatyczny wokalista.

18
http://pl.wikipedia.org/wiki/MC5
19
http://pl.wikipedia.org/wiki/Iggy_Pop

-7-
Zespół istniał od 1968 do 1974 roku, z niemal roczną przerwą na przełomie 1971/72 roku. Na
początku działał pod nazwą The Psychodelic Stooges. Trzon The Stooges stanowili: Iggy
Stooge (wokal), Ron Asheton (gitara), Dave Alexander (gitara basowa) i Scott Asheton
(perkusja).
Postawa zespołu, jego bezkompromisowość jak i sama osoba lidera skutecznie
uniemożliwiała osiągnięcie kariery, co w gruncie rzeczy było cechą wspólną wszystkich grup
próbujących przecierać nowe, niezbadane ścieżki muzycznie w rocku. Iggy Pop i jego
koledzy z zespołu dokładnie jednak wiedzieli, jaką drogą chcą iść. Ich orężem był hałas i
prowokacja. Popowi przypisuje się m.in. autorstwo parafrazy słynnego hippisowskiego hasła
live and peace na hate and war. Wyróżniał się nie tylko jako wokalista, ale i nieobliczalny
akrobata sceniczny. Dysponował całym bagażem skandalicznych chwytów estradowych -
rzucał się na scenę, pluł na widownię, bił, pozwalał sobie na poufałość z publicznością -
mówiąc ogólnie, zgłębiał czeluści deprawacji, aby przysporzyć zespołowi, bezprecedensowej,
złej sławy. „Do legendy przeszedł image The Stooges: półnagi (bądź nagi) wokalista, z tyłu
sekcja, instrumenty i sprzęt sceniczny pomalowane w dziwny sposób, z obscenicznymi
napisami (...). Część instrumentarium przypominała bardziej zestaw typu „Warszawska
Jesień” niż wyposażenie rock’n’rollowego muzyka; w użyciu były na przykład... Odkurzacze
i miksery kuchenne. Członkowie The Stooges nie myśleli jednak o awangardzie; tłumacząc
niecodzienny skład instrumentarium najzwyklejszym brakiem pieniędzy na zakup ekwipunku
z prawdziwego zdarzenia.”20 Reakcje publiczności były skrajne począwszy od głębokiego
zafascynowania po ogromną niechęć. Iggy stał się stroną częstych pozwów sądowych i
zastraszania. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że obok Lou Reeda, był drugim ojcem
chrzestny punk rocka.
Pierwszy album grupy został zatytułowany tak samo jak
nazwa grupy i ukazał się w sierpniu 1969 roku (jego okładka
widoczna po lewej stronie). Wydawcą została wytwórnia Electra, ta
sama, która wydała pierwszy krążek ich kolegów z MC 5.
Właściwie The Stooges uzyskali kontrakt właśnie dzięki MC 5.
Grając jako support MC 5 w kampusie Uniwersytetu Michigan w
Ann Abor, zostali dostrzeżeni przez łowcę talentów, który przyleciał z Nowego Yorku, by
zobaczyć MC 5.21 Producentem płyty miał byś John Cale, były członek The Velvet
Underground, jednak stało się inaczej. Iggy Pop tak wspomina pracę w studiu: „W końcu

20
B. Kurowski, op. cit. s. 24.
21
E. Pouncey, Doming trough slaughter, w: The Wire nr. 189, November 1999, s. 29.

-8-
przyszło do miksowania i John siadł za stołem. Ale zaczął miksować w sposób ‘artystyczny’,
na przykład jedna piosenka tylko z basem albo gitara rodem ze stratosfery i tam-tam w
drugim kanale. W końcu nie wytrzymałem i wpadłem do kanciapy sugerując, że albo
osobiście zmiksuję cały materiał albo nie ujrzy on światła dziennego.”22 Znamienne jest to, że
album, podobnie jak wiele innych w tym czasie, nie osiągnął dużego sukcesu, mimo to
doczekała się przypomnienia w latach późniejszych. Utwór I Wanna Be Your Dog został np.
wykorzystany przez takich artystów jak: Richard Hell, Joan Jett, Uncle Tupelo, czy Snoop
Dogg. Podobnie utwór No Fun został nagrany w nowej wersji przez zespół Sex Pistols.23
W lipcu 1970 roku The Stooges nagrali drugi album Fun
House (okładka widoczna po lewej stronie), który podobnie jak i
pierwszy nie odniósł sukcesu wśród publiczności. Zakończył się
ponadto totalną klapą finansową. Rezultatem wszystkich nie
powodzeń było rozwiązanie kontraktu z wytwórnią Electra. Zespół
na dwa lata popadł w impas, a na przełomie 1971 i 1972 roku
przestał nawet funkcjonować. W tym czasie widoczne były także kłopoty Iggy’ego z
narkotykami.
Album Fun House z czasem stał się, podobnie jak poprzedni, katalizatorem dla
nowych pokoleń a utwory na nim zawarte doczekują się reedycji w nowym wydaniu: Down
On the Street zostało wydane przez Rage Against the Machine, 1970 przez The Damned, T.V.
Eye szłyszymy na ścieszce dzwiękowej do filmu School Of Rock (Szkoła Rocka) w reżyserii
Jack’a Black.
W 1972 roku The Stooges koncertowało po Wielkiej Brytanii. Iggy Pop nawiązał
także przyjaźń z Davidem Bowie, który zaoferował mu pomoc w nagraniu płyty.
Zaowocowało to pracami nad nową płytą w wytwórni Columbia Records. Podobnie jak
wcześniej John Cale tak i teraz, nowy producent Tony DeFries, nie spełniał pokładanych
nadziei. Lider zespołu wspomina: „Problem w tym, że Tony, jak zresztą wszyscy inni, miał
zamiar wypolerować The Stooges i wynająć jakiś sesyjnych
muzyków. Zupełnie jakby kupował mięso bez kości, obłęd! Bowie
nie uczestniczył w sesjach nagraniowych, a jak skończyliśmy,
wytwórnia stwierdziła, iż materiał nie nadaje się do słuchania, ani
wydania. Wtedy David zaoferował pomoc, ale odrzuciłem ją, bo
jego pomysły bardzo różniły się od moich. (...) W każdym razie

22
Cyt. za: B. Kurowski, op. cit. s. 28-29.
23
http://www.iggypop.com/bio.asp

-9-
zmiksowałem cały materiał.”24 W taki oto sposób powstał, w lipcu 1970 roku trzeci album
grupy Raw Power. I tu historia po raz kolejny zatoczyła podobne koło, gdyż album doczekał
się uznania dopiero po kilku latach, co w tym czasie wydawcę kompletnie nie
satysfakcjonowało.
Członkowie zespołu jeszcze raz próbowali wejść do studia i przekonać świat do swojej
muzyki, tym razem skrzydła podciął im sam wydawca zrywając z nimi kontrakt, co w świetle
braku środków finansowych ostatecznie pozbawiło zespół możliwości walki o widownię i
sukces. W poczuciu narastającej frustracji i klęski, The Stooges postanowili odbyć kolejną
trasę koncertową ta przerodziła się jednak w totalna klęskę.
Reakcją publiczności na prowokacyjne zachowania wokalisty była agresja w wyniku,
której dwa ostatnie koncerty zespołu niemal nie zakończyły linczem muzyków. Dokumentem
z tej trasy jest płyta Metallic K.O.25 Po rozpadzie grupy w 1974 roku, jej niekwestionowany
lider Iggy Pop skupił się na karierze solowej, która z czasem przyniosła mu zasłużony sukces
i miejsce w panteonie sław.
Obecnie The Stooges jest zespołem, który nadal funkcjonuje, po tym jak został
reaktywowany w 2003 roku. Grupa wydała nawet nowy album, zatytułowany Weirdness,
który promują w Polsce koncertem na Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu 24 czerwca
2007.
„Rock z Detroit z przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w istocie rzeczy
podobny był błyskowi flesza – oślepiającemu, lecz krótkotrwałemu. Nikt wówczas nie
podejrzewał, że odegra on decydującą rolę w krystalizowaniu się nowej fali muzyki, to samo
dotyczyło zresztą także The Velvet Underground. Nie należy tego rozumieć, iż wykonawcy ci
wyprzedzili swój czas, po prostu uważano ich i słusznie za margines. Odmieńców,
działających w cieniu wielkiej ogólno amerykańskiej sceny, na której panowanie odzyskiwała
muzyka określana skrótem MOR (midle of the road" - środek drogi)."26
Na początku siódmej dekady Nowy York jest miejscem kluczowym w narodzinach
muzyki punk. Artyści tam tworzący oraz kluby ich goszczące rodzą nową stylistykę, a
brzmienia nazywane „nową falą” zagoszczą na salonach, których specyficznym wyglądem
jest brak jakiejkolwiek estetyki. W tych brudnych wnętrzach powstanie punk rock. Ale po
kolei.
W 1971 roku debiutuje Patti Smith, przy czym nie w formie klasycznego koncertu,
tylko w postaci wieczoru poetyckiego, na którym czyta swoje wiersze, wsparta gitarzystą

24
Cyt. za B. Kurowski, op. cit. s. 28-29.
25
Por. http://.pl.wikipedia.org/wiki/The_Stooges

- 10 -
Lannym Kay. „Określenie recytowała, nie oddawało w pełni tego, co działo się na scenie.
Patti, bowiem w sposób niezwykle żywiołowy przekazywała treści płynące z
przedstawionych przez nią wierszy. Krzyczała, machała rękami, angażowała się maksymalnie
w każdy spektakl.”27 Jej poezja, inspirowana twórczością A. Rimbauda oraz powieściami W.
Burroughsa, była „(…) bardzo oryginalna pod względem językowym, śmiała obyczajowo o
obrazoburcza – była zapisem marzeń, fantazji erotycznych, halucynacji narkotycznych, ale
przede wszystkim ekstatycznych marzeń religijnych.”28
Pierwszą płytę nagrywa jednak dopiero po czterech latach od debiutu. W tym czasie
Patti, realizuje się m.in. przez napisanie sztuki Cowboy Mount, współ reżyserowanie filmu
Robert Mapplethorp Gets His Nipple Pierce, publikowanie swoich wierszy w magazynie
Carem oraz wydanie tomiku poezji pod tytułem Seventh Heaven. Jeszcze przed ukazaniem się
pełnego albumu, w sierpniu 1974 roku wychodzi singiel Hey
Joe/Piss Faktory. Patti kompletuje zespół (Lemmy Kaye, Richard
Sohl, Ivan Kral, J.D. Daughert) i zawiązuje Patti Smith Group. W
efekcie koncertu z 28 czerwca 1975 roku w Sali The Other End,
poprzedzającego wytęp Boba Dylana, zespołowi udaje się pozyskać
wydawcę, którym zostaje Arista. Umożliwia ona zrealizowanie
płyty Horses (okładka widoczna z lewej strony). W rolę producenta
wcielił się a raczej próbował nie, kto inny jak John Cale, który i tym razem nie spełnia
pokładanych w nim oczekiwań i pozostał producentem tylko z nazwy. „Cale zastosował
idealne muzyczne ramy dla nietypowych kompozycji Patti Smith. Postawił na jej specyficzny
interpretatorski talent, uwypuklając przy tym wartości samego tekstu. Muzykę sprowadził do
roli surowego, ale szalenie intrygującego podkładu. Stworzony przez niego dźwiękowy obraz
amerykańscy krytycy określili jako ambitny muzyczny prymitywizm.”29
W większości utworów, Patti Smith przeplatała śpiewanie z recytacją, co stwarzało
wrażenie muzycznego rytuału. Liderka pełniła rolę szamana, a akompaniujący jej muzycy
wprowadzali ją w trans hipnotycznym rytmem. Rozpoczynające płytę In Execelsis Deo, w
którym jako pierwsze padały słowa Jezus zmarł za grzechy innych, lecz nie moje, od razu
pokazywało, że na albumie nie będą szanowane żadne autorytety. Po tym wprowadzeniu
zespół płynnie przechodził do zmodyfikowanej wersji jednego z hymnów lat
sześćdziesiątych, słynnej Glorii grupy Them. W najdłuższej kompozycji albumu – Land,

26
A. Rzewuski, Magazyn muzyczny nr 4/1985, s. 4 cyt. za: http://www.ultra-velvet.republika.pl
27
Cyt. za: B. Kurowski, op. cit. s. 28-29.
28
W. Weiss, op. cit., s. 508.
29
G. Brzozowski, Magazyn muzyczny nr 9/1988, cyt. za: http://www.ultra-velvet.republika.pl

- 11 -
został wpleciony inny standard Land Of Thousand Dances, a jak przyznała Patti, główną
muzyczną inspiracją był dla niej wówczas wrzaskliwy, garażowy rock lat 60. W kluczowej
kompozycji albumu – Birdland, Patti dała przejmującą wizję seksualności, ale nie tylko ten
temat stał się jej obsesją. Drugim była religia, a raczej jej symbolika i przeciwstawianie się
uznanym autorytetom moralnym. Horses był prawdziwym triumfem i jednym z najbardziej
udanych debiutów w historii muzyki rockowej.30
Po nagraniu płyty grupie udaje się zagrać kilka koncertów w Wielkiej Brytanii.
Kolejne wydawnictwa sygnowane nazwiskiem Patti Smith są odejściem od formuły, która
została wypracowana na Horses. Wydana w październiku 1976 roku Radio Etiopia, uważana
jest za najsłabszą płytę w dorobku. Dominują na niej łagodne i różnorodne stylistycznie
utwory. W styczniu 1977 roku podczas jednego z koncertów na Florydzie, dochodzi do
nieszczęsnego wypadku, Patti Smith spada ze sceny poważnie uszkadzając sobie jeden z
kręgów szyjnych. Niespełna zdrowia pojawia się na koncertach śpiewając na siedząco.
Kolejna płyta z marca 1977 roku zatytułowana Ester, osiągnęła komercyjny sukces,
prezentując artystkę spokojniejszą i łatwiej przystępną dla szerszej publiczności. W
podobnym tonie nagrana jest także płyta Wave (z kwietnia 1979 roku), przy czym krytycy
oskarżają ją o banalność, chęć komercyjnego sukcesu i masowego słuchacza. W marcu 1980
roku Patti Smith wyszła za mąż za Freda ‘Sonica’ Smitha, byłego lidera MC 5. Po tym
wydarzeniu znika ze świata muzyki, by w 1988 powrócić z płytą Dream of Life, która w
gruncie rzeczy nijak się miała do tego, co artystka reprezentowała w połowie lat
siedemdziesiątych.
W latach 1972 – 1973 miejscem, w którym prezentowały się młode zespoły było
Marcer Art. Center. Na jego deskach występowali tacy wykonawcy jak wspomniana przed
chwilą Patti Smith, New York Dolls czy zespół Kiss (późniejsza międzynarodowa gwiazda
hard rocka) oraz
New York Dolls powstał w styczniu 1972 roku w składzie: David Johannes, Johny
Thunders, Rick Rivates, Arthur Kane oraz Billy Marcira. Ricka
Rivatesa, zastąpił Sylvain Sylvain, a w listopadzie 1972 roku, po
przedawkowaniu heroiny przez Billy Murcira do zespołu dołączył
Jerry Nolan. Grupa zasłynęła ze scenicznego imane. „ Na estradzie
(...) prezentowała prowokacyjno – wulgarnie: skórzane mini
spódniczki, bryczesy, buty na wysokich obcasach, wyuzdane miny i

30
http://en.wikipedia.org/wiki/Patti_Smith

- 12 -
mniej wyuzdany, przejaskrawiony wizerunek rodem spod latarni.”31 Wydawać by się mogło,
że grupie prezentującej się jako męskie nie wiadomo co, jawnie naigrywającej się z
mieszczańskiego światopoglądu, na próżno szukać sławy, poklasku i wydawcy. Z pomocą
przyszedł im jednak artykuł Roya Hollingwortha w magazynie Melody Maker, w którym
zespół opisany został jako świeży i nowatorski. Grupa z dnia na dzień znalazła wytwórnię
Merkury, która obiecała wydać płytę i zorganizować trasę po Wielkiej Brytanii. New York
Dolls wkrótce weszli do studia i nagrali pierwszy album zatytułowany New York Dolls
(okładka widoczna po lewej stronie), który rozchodzi się jednak bez większego rozgłosu.
Podobnie dzieje się z drugim albumem zatytułowanym Too Much Too Soon wydanym w 1975
roku. Sytuację pogarsza alkoholowy nałóg Arthura Kane’a a także brak sukcesów podczas
tras koncertowych.
Na początku 1975 roku grupa angażuje jako menadżera mało znanego Malcolma
McLarena, który w niedługim czasie objawił się jako jeden z „twórców” legendy Sex Pistols.
Nie zdołał on jednak pociągnąć nowojorskich laleczek na piedestał osiągnięć artystycznych i
komercyjnych. „Rozpuszczał plotki o przejściu Nolana i Thundersa do The Rolling Stones,
fabrykował skandale, a w końcu poszedł na całość: zmienił image grupy, poprzebierał
muzyków w czerwone skórzane kombinezony, powiesił nad ich głowami potężną makietę,
godło Związku Radzieckiego (...) i tak zaaranżowany rockowy happening nazwał
bombastycznie The Red Patent Leather Show. Odpowiedziała mu głucha cisza.”32
Zespół załamany brakiem odzewu ze strony publiczności definitywnie rozpada się,
pozostawiając wrażenie niespełnienia i niedosytu. Po pewnym czasie część członków zespołu
próbuje swoich sił w innych projektach, Johny Thunder i Jerry Nolan zakładają (w maju 1975
roku) grupę The Heartbreakers, której także nie udaje się osiągnąć większego rozgłosu.
Od grudnia 1973 roku głównym
ośrodkiem promocyjnym nowe zespoły
rockowe zostało, założone przez byłego
żołnierza Marines Hilly Cristal’a, CBGB’s
(skrót od Country Bluegrass and Blues),
mieszczące się przy ulicy 315 Bleecker
Street.33 To kultowe miejsce tylko w
pierwszym roku swojej działalności gościło
m.in. takich debiutantów jak The Ramones, Blondie, The Television, Talking Heads. Mimo,

31
B. Kurowski, op. cit. s. 37.
32
B. Kurowski, op. cit. s. 37.

- 13 -
że klub pierwotnie miał mieć zgoła inny obszar działań muzycznych, to powodem, dla
którego zajął się promowaniem nowych zespołów, był dochód, jaki mu przynosiły koncerty
nieznanych jeszcze gwiazd rocka. Zamieszczone zdjęcie zrobił w 1977 roku Bob Gruen.
Jednym z takich nieznanych dotąd zespołów a który występował w CBGB’s był The
Television, powstały w 1973 roku. W jego skład wchodzili: Tom Verlaine (wokal, gitara i
keyboard), Richard Lloyd (gitara), Billy Ficca (perkusja) i Richard Hell (gitara basowa),
którego w 1975 roku zastąpił go były basista zespołu Blondie, Fred Smith.
Liderem grupy był Tom Verline, „(…) szykowny intelektualista, znawca sztuki,
autorytet bliżej kwestiach literatury – nie potrafił bliżej nie miał zamiaru komponować
prostych pieśni bliżej stylu ‘one, two, three, four…’ ten punk charakteryzował się bogactwem
przemyśleń, pewną złożonością formy i poetycką nadbudową. Teksty
przeważnie eksponowały wątek zagubienia jednostki wplątanej bliżej
codzienny ‘wyścig szczurów,’ stłamszonej pędem zwariowanego
życia, bezradnej wobec cywilizacji zagrożeń.”34 Tematy przez niego
poruszane. Udowodnił, że to nie muzyka, ale w głównej mierze
warstwa tekstowa bliżej jej przekaz liczą się najbardziej. Choć
muzycznie zespół dystansował się od punk rocka, to mentalnie bardzo pasuje do jego
stylistyki. Zespół uległ rozwiązaniu w 1987 roku po wydaniu zaledwie dwóch albumów:
Marquee Moon i Adventure.35
Większość utworów wypełniających ten album została zarejestrowana w ciągu
jednego dnia w nowojorskim studiu "A&R" jesienią 1976 roku, jednak kilka lat wypełnionych
regularnymi koncertami sprawiły, że nawet 20 lat później nagrania te w pewnym sensie
brzmią świeżo i aktualnie. Głównie za sprawą pionierskiego podejścia do tworzywa
gitarowego rocka, Marque Moon stał się dziełem wskazującą kierunek rozwoju dla muzyki w
latach 80.
Po rozpadzie zespołu The Television jeden z członków Richard Hell założył The
Voidoids. Zespół ciekawy głównie ze względu na imane lidera „(…) krótkie, sterczące włosy,
brudna, pospinana agrafkami kurtka i skandaliczne zachowanie, staną się niebawem
obowiązującą undergroundowych kręgach modą (…).”36Zespół nagrał w 1977 roku płytę
Black Genereation, której tytułowy utwór stał się kultowy, tworząc coś na kształt manifestu
młodego pokolenia Amerykanów.

33
T. Ramone, Dzinsy, trampki i skórzane kurtki, „Garaż” 1998, nr 11, s. 38.
34
B. Kurowski, op. cit. s. 44.
35
http://en.wikipedia.org/wiki/Television_%28band%29
36
B. Kurowski, op. cit. s. 44.

- 14 -
Kolejny zespół debiutujący w 1974 roku to Blondie. Oryginalny skład Blondie
uformował się w 1974 roku z inicjatywy studenta i gitarzysty Chrisa Steina i ex-kelnerki z
kultowego baru Max's Kansas City, jednego z „króliczków" magazynu Playboy, wokalistki
Debbie Harry. W 1975 roku do składu dołączyli perkusista Clem Burke i klawiszowiec
Jimmy Destri. Pierwsze koncerty grali w centrum Nowego Jorku w takich klubach jak
CBGB's, Max's Kansas City, czy Mothers. Udało im się zaskarbić względy znacznej grupy
fanów i w 1976 roku zarejestrowali swój debiutancki krążek zatytułowany po prostu Blondie,
który ukazał się w 1977 roku i spotkał się z dobrym przyjęciem. Po odniesieniu sukcesu w
Los Angeles zespół został zaproszony na trasy koncertowe, podczas których występowali
przed Iggy Popem i Davidem Bowie.
Latem 1977 roku ukazał się ich drugi album Plastic Letters, który promowali grając
koncerty w Europie i Azji. W marcu 1978 roku singel Denis Denis
trafił na 2 miejsce listy przebojów w Zjednoczonym Królestwie,
zespół określano już wówczas jako gwiazdę świat światowego
formatu. Nie był to jednak szczyt możliwości. Nastąpił on wraz z
wydaniem trzeciej płyty.
Latem tego samego roku zespół wraz z producentem Mikiem
Chapmanem pracował nad wyostrzeniem swojego radiowego
brzmienia i stworzeniem nowej płyty Parallel Lines. Pochodzący z
tego albumu singel Picture This osiągnął dwunaste miejsce na liście
przebojów w Wielkiej Brytanii, a następny Hanging On The
Telephone wylądował już na piątym miejscu. Pod koniec tego
samego roku Debbie zakończyła zdjęcia do pierwszego w swojej
karierze filmu zatytułowanego Union City. W 1979 roku zespół
wydał kolejny singiel Heart Of Glass z płyty Paralel Lines, będący
pierwszym w dorobku Blondie, który znalazł się na szczycie
amerykańskiej listy przebojów. Jego singlowa wersja osiągnęła w
Zjednoczonym Królestwie ponad milionowy nakład. Sama płyta
sprzedała się w ilości przekraczającej 20 milionów egzemplarzy na
całym świecie, a ostatni czwarty utwór, pochodzący z płyty Parallel
Lines singel Sunday Girl stał się hitem numer jeden w Anglii.
We wrześniu 1979 roku ukazał się czwarty krążek zespołu Eat
To The Beat, a także taśma wideo. Przed końcem tego roku Blondie
udało się ponownie wysoko umieścić kolejnego singla. Dreaming

- 15 -
trafiło na drugie miejsce w Wielkiej Brytanii. W lutym 1980 roku z singlem Atomic ponownie
wrócili na pierwsze miejsce w Anglii, a dwa miesiące później pochodzący ze ścieżki
dźwiękowej do filmu American Gigolo utwór Call Me trafił na pierwsze miejsce list
przebojów w Stanach Zjednoczonych.
Jeszcze przed końcem 1980 roku album Eat To The Beat
został uhonorowany Platynową Płytą, a Debbie była gwiazdą jednego
z odcinków Muppet Show. Piąty album Blondie Autoamerican ujrzał
światło dzienne w styczniu 1981, a dzięki pierwszemu singlowi The
Tide Is High zespół ponownie triumfował na pierwszym miejscu w
Anglii. Lekko zabarwiony rytmem reggae utwór już w marcu trafił na
pierwsze miejsce listy przebojów w Stanach. Zespół pojawił się w popularnym programie
telewizyjnym Solid Gold, a płyta wkrótce osiągnęła status Platyny.
W 1982 roku atmosfera w zespole zaczęła się nieco psuć, ale
mimo to udało im się ukończyć pracę nad kolejną płytą The Hunter.
Singlowy utwór Island Of Lost Souls był ostatnim hitem w Stanach
Zjednoczonych. W tym samym czasie gitarzysta Chris Stein zapadł
na rzadką, często fatalną w skutkach chorobę genetyczną. Zespół się
rozpadł.37
Debbie zajęła się swoją karierą filmową i teatralną, a także tworzeniem muzyki, choć
w nieco innym kontekście. Udzielała się na przykład gościnnie w zespole Jazz Passengers.
Jimmy odłożył instrument i zajął się życiem rodzinnym i biznesem. Chris rozwijał się jako
producent, a Clem w dalszym ciągu nagrywał i jeździł w trasy z największymi zespołami
tamtych czasów.
Grupa w początkowym okresie swojego istnienia zaliczana była do tzw. „nowej fali”
ze względu na połączenie w swojej muzyce rocka z elementami popu.38 Wszystko to było
ponadto przyprawione erotyzmem i pre punkową agresją. Zespół został reaktywowany w roku
1998 i istnieje do dzisiaj.
Zanim bliżej przyjrzymy się zespołowi The Ramones, przeskoczmy na chwilę do
końca roku 1975. W tym właśnie czasie stworzony został przez rysownika Johna
Holmstroma, publicystę Ged’a Dunna i Legs McNeil, pierwszy magazyn o nazwie Punk,
który stał się pierwowzorem dla późniejszych zinów. Magazyn ten z czasem zyskał sporo

37
http://en.wikipedia.org/wiki/Blondie_(band)
38
M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny
styl życia, Poznań 2006, s. 29.

- 16 -
czytelników, którzy z czasem zaczynają się określać mianem „punkersi.”39 Poniżej widzimy
okładkę numeru trzeciego z roku 1976.
Zin, fanzin, skrót od angielskiego fun magazine to potoczna
nazwa pism, wydawanych przez miłośników danego tematu
(muzyki, literatury, polityki, fantastyki itp.) Ziny wydawane są
własnym nakładem, najczęściej nieregularnie a jako wydawnictwa
niezależne, zazwyczaj dystrybuowane są w obiegu niezależnym i
w niewielkiej ilości (od kilku do kilkuset egzemplarzy). Ziny
zazwyczaj są darmowe lub ich cena jest niewielka – służąca do
pokrycia kosztów produkcji. Najbardziej powszechną techniką
produkcji jest ksero, czasem wykorzystywane są techniki
manualne (kaligrafia, malarstwo, rysunek) oraz wydruk komputerowy. Wśród zinów
wyróżnia się m.in. tzw. artziny, czyli formę zinów stanowiącą nośnik sztuki – np.
koncentrujące się na prezentowaniu opowiadań, poezji, grafiki. Twórcy artzinów
niejednokrotnie stosują różne techniki typu kolaż, ręczne nanoszenie graffiti typu
szablonowego na kolejne egzemplarze, czy eksperymentalne próby językowo-obrazowe. W
niektórych przypadkach poszukiwania nowych form prowadziły np. do nagrywania artzinów
na kasety.40
Powróćmy teraz do roku 1974. W tym roku w nowojorskiej dzielnicy Queens
powstała grupa The Ramones, będąca jednym z ważniejszych i inspirujących zespołów
powstałych w tamtym okresie. Często określa się ją mianem legendy, na którą zespół miał
pracować przeszło osiemnaście lat. I choć powstał na dwa lata przed punkowym
zamieszaniem, to bezapelacyjnie jest za nie odpowiedzialny. Jest też pomostem, po którym
amerykańska „nowa fala” przedostała się do brytyjskiej muzyki punk rockowej.
Grupa powstała w składzie: Joey Ramone (właściwie Jaff Hyman, wokal), Johny
Ramone (wł. Jon Cummings, gitara), Dee Dee Ramone (wł. Douglas Colvin, gitara basowa)
oraz Tommy Ramone (wł. Tommy Cummings, perkusja), którego w 1987 roku zastąpił Marty
Ramone (wł. Marc Cell, były perkusista Richard Hell land The Voidoids). Wszyscy
członkowie przybrali nazwisko Ramone, automatycznie mianując siebie braćmi, wyrażając
tym samym, że pragną, by ich muzykę oceniać jako twór całego zespołu a nie twór czterech
oddzielnych muzyków. Dodatkowo ubierając się w podobne, jeśli nie takie same ubrania,
początkowo w kraciaste spodnie i kurtki z kolorowymi koszulami, które następnie zastąpili

39
J. „Sopel” Sobkowiak, Punk Rock Encyklopedia, Poznań 1999, s.4.
40
Por. http:// pl.wikipedia.org/wiki/Zin_%28czasopismo%29

- 17 -
skórzanymi kurtkami w zestawie z poszarpanymi dżinsami, trampkami i koszulkami z
bohaterami komiksów czy bajek, stwarzali wrażenie zunifikowanej jedności. Ciekawe było
też ich podejście do granej przez siebie muzyki. W przeciwieństwie do innych zespołów proto
punkowych, charakteryzowali się dość dużym poczuciem humoru i ważkością poruszanych
tematów. W czasie, gdy tuzy sceny rockowej starały się nagrywać utwory jak najdłuższe i
złożone, The Ramones postawili na prostotę, ich utwory są zazwyczaj dwu minutowej
długości. Rozpoznawczymi cechami zespołu są krótkie i proste riffy gitarowe, dynamiczna
perkusja i wyjątkowo ekspresyjny, nieco bełkotliwy śpiew.
Pierwsze koncerty grupy, w sierpniu 1974 roku, łamały dotychczasową konwencję
rocka i wyglądały tak, że zespół po zagraniu ok. 20 utworów w przeciągu zaledwie pół
godziny schodził ze sceny. Mimo, ich szybka muzyka, niekonwencjonalne teksty- zawierające
np. opisy uroków wąchania kleju - dość szybko zyskały spore grono publiczności. W samym
1974 roku występowali, aż 74 razy w CBGB’s. Lato 1975 roku upłynął The Ramones „(…)
na koncertowaniu w roli gwiazdy CBGB Summer ’75 Rock Festiwal Showcase Auditions,
który był forum dla wielu początkujących zespołów ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej
Brytanii. Artykuł o tym festiwalu w czasopiśmie Rolling Stone w trzech czwartych
poświęcony był Ramones, pieczętując tym samym ich silną pozycję wśród dziennikarzy.
Niestety w dalszym ciągu mieli problemy ze znalezieniem wytwórni, która odważyłaby się
wydać muzykę odmieńców z Queens.”41
Po wielu perturbacjach wydawcą ich albumu zostaje wytwórnia Sire. Pierwsza płyta
zatytułowana Ramones, wydana została 23 kwietnia 1976 roku, zawiera
14 utworów i 29 minut muzyki. Prasa muzyczna, w przeciwieństwie do
radia, przyjęła album bardzo entuzjastycznie. Pozytywne recenzje
pojawiły się w większości pism muzycznych w Stanach Zjednoczonych
i Wielkiej Brytanii.
The Ramones wywarła olbrzymi wpływ na następne pokolenia muzyków rockowych.
Ich muzyka, mimo, że nie jest zaliczana do gatunku heavy metal, przyczyniła się do rozwoju
np. stylu speed metal. Do największych przebojów grupy należą Blitzkrieg Bop, Glad to See
You Go, Sheena Is a Punk Rocker, Rockaway Beach, I Wanna Be Sedated, Rock'n'Roll High
School, Do You Remember Rock'n'Roll Radio i wiele innych. Obok wydawania płyt (mają ich
na swoim koncie czternaście), niezwykle intensywnie koncertowała. W okresie swej
dwudziestodwuletniej działalności dała rekordową liczbę 2262 koncertów a ostatni miał
miejsce 6 sierpnia 1996 roku w Hollywood. Koncerty grupy, dawane zwykle w niewielkich

- 18 -
salach i klubach, były zaprzeczeniem typowego dla rocka stadionowego rozmachu. Brak
multimedialnych elementów grupa kompensowała autentycznym kontaktem z
publicznością.42
Mimo, że zespół uważa się za głównych zespół punk rockowy, członkowie zespołu
często odżegnywali się od ruchu punk. Gitarzysta Johnny Ramone oraz basista Dee Dee
Ramone głośno mówią o swojej sympatii do partii republikańskiej. Johanny Ramone
zaangażowany był ponadto we współpracę z NRA, największego w Stanach Zjednoczonych
stowarzyszenia posiadaczy broni palnej.
W tym momencie przenieśmy się na chwilęz do Wielkiej Brytanii i w wielkim skrócie
przedstawmy sytuację społeczną i polityczną tego okresu. Pozwoli nam ona spojrzeć bliżej na
pojecie i ruch nazywany punk.
W połowie lat 70 – tych w Wielkiej Brytanii mamy do czynienia z wielkim kryzysem
zarówno gospodarczym jak i społeczno - politycznym. Powstał on na skutek m.in. trudnej
sytuacji gospodarczej, kryzysu paliwowego i masowego bezrobocia. W takich warunkach
rodzi się ruch punk.
Samo słowo punk, w języku angielskim znaczy dosłownie: młody, opryszek, chuligan.
W języku potocznym używa się go także na określenie czegoś zgniłego, bezwartościowego,
śmiecia, szczeniaka, itp. W węższym znaczeniu jest to forma, gatunek muzyki
przypominający wczesny rock’n’roll43, lub całokształt muzyki tworzonej przez grupy
nawiązujące do ruchu punk. W szerszym znaczeniu to kontrkultura młodzieżowa czy wręcz
kultura alternatywna, czyli ruch społeczny i kulturowym, który został zapoczątkowany w
połowie lat siedemdziesiątych XX wieku i w różnych swoich przejawach istnieje do dzisiaj. 44
Początkowo ruch ten był wyrazem buntu i niezadowolenia młodzieży z otaczającego
ją świata. Ruch ten nie miał swoich ideologów, wyraźnych przywódców, nie miał także
żadnego programu czy manifestu. Brak było w nim także jasno określonego celu. W tym
momencie punk był mocno nihilistyczny, hedonistyczny i destruktywny. Polityka nie
wchodziła w krąg zainteresowań ludzi utożsamiających się z tym ruchem, gdyż nie widziano
realnych możliwości wpływu na nią. Zajmowano się nią tylko na poziomie uproszczonych
haseł i epitetów. Propagowano anarchie, ale nie jako system ideologiczny, ale jako wyraz
całkowitej apolityczności i odrzucenia wszystkich ograniczających w działaniu norm.
Doskonałym hasłem oddającym jego istotę jest nazwa piosenki zespołu Sex Pistols, No

41
Tatinek Ramone, Dżinsy, trampki i skórzane kurtki, w: Garaż nr 11, Szczecin 1998, s. 38.
42
http:// pl.wikipedia.org/wiki/The_Ramones
43
Por. W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 2001.
44
Por. http:// pl.wikipedia.org/wiki/Punk

- 19 -
Future (ostatecznie nazwę piosenki zamieniono na God Save The Queen). Z czasem dzięki
swojej niepospolitości punk zyskał sporą popularność, zmieniało się także jego nastawienie
na kwestie społeczne.
Punk jest przede wszystkim ruchem muzycznym, za zwroty w jego łonie
odpowiedzialna była popularność konkretnych zespołów, a dokładniej ich przekaz tekstowy
oraz postawa. Poprzez swój początkowy brak ideowości jeden zespół i jedna płyta
wystarczała, aby punk zmienił się z nihilistycznego w ruch świadomy społecznie i
politycznie. Przy czym nastawienie polityczne było zazwyczaj lewicowe. Obecnie ruch ten
wyraża antyrasistowski, antymilitarystyczny i emancypacyjny charakter. Wartościami
propagowanymi przez ten ruch są niezależność, równość i autentyczność. Podobnie jak w
pierwszej fali ruchu tak i w kolejnych brak przywódców i liderów. Każdy ma wpływ na
kształt ruchu. Znika podział na odbiorców i nadawców. Licznie formują się grupy muzyczne
będące nośnikami wartości i ideałów ruchu.
Ruch (kultura alternatywna) punk oraz jego wszelkiego rodzaju permutacje, istnieje do
dnia dzisiejszego i jest po części akceptowany przez kulturę masową.. Znajdując się jednak
przez ponad 30 lat na obrzeżach kultury popularnej, chcąc nie chcąc wykształcił pewne
wzorce zachowań, własny styl, który to dzięki swoim początkowym założeniom o anty –
stylowość, buduje swoistą kulturę alternatywną. Kultura ta, tak jak zakładała jej pierwotna
wersja, biorąca korzenie z nihilizmu, odrzuca dominującą w dzisiejszych czasach kulturę
konsumpcji, pogoni za dobrami wytworzonymi przez wielkie konsorcja. Neguje także
ekstrawagancję i towary luksusowe, odrzuciła także po części medialne „używki”, stawiając
na świadomy wybór, uwarunkowany względami społecznymi, politycznymi czy też
ekologicznymi. Można powiedzieć, że kultura alternatywna punk dostrzega piękno świata w
wielości barw składających się na jego całość. Stawia także na wieloaspektowość działań,
odrzucając jakiekolwiek próby uniformizacji i jednotorowości myślenia. Wszystkim
działaniom przyświeca idea „zrób to sam”, a także odcięcia się od stereotypowych nakazów,
idea postępowania kreatywnego, bez jakichkolwiek ograniczeń.
Początkowo, amerykanie odpowiedzieli na erupcję punk rockowej rewolucji w
Wielkiej Brytanii, w dużej mierze ignorancją i milczeniem. Powodów można wskazać kilka.
Najważniejszy to ten, że w przeciwieństwie do brytyjskiego, amerykański „(...) punk był
raczej wyzwaniem, artystyczną prowokacją bohemy niż społecznym zrywem zbuntowanej i
sfrustrowanej młodzieży.”45 Problemy istotne dla brytyjskiego punk rocka najzwyczajniej nie
dotyczyły zatomizowanego społeczeństwa Ameryki. Obce im było masowe bezrobocie,

- 20 -
kryzys gospodarczy, terroryzm jak i brak dalszych życiowych perspektyw dla ogromnej
rzeszy społeczeństwa. Amerykańska kultura zawczasu poradziła sobie z tego typu
problemami tworząc mit „amerykańskiego snu” i „kariery pucybuta.” Podział klasowy był
tam o wiele mniej widoczny. Relatywnie mniejsza procentowo klasa robotnicza
zdecydowanie łatwiej uległa urokowi konsumpcji i pogoni za namiastkami luksusu i blichtru
niż walce o swój status w związkach zawodowych.
Punk okresu 1976 – 1979 w Stanach Zjednoczonych to przede wszystkim dwa odległe
od siebie miejsca, Nowy York i Kalifornia. Do końca siódmej dekady XX wieku w Nowym
Yorku powstają m.in. Feelies, Plasmatics z perwersyjną wokalistką Wendy O. Williams oraz
uzyskujący największą sławę The Misfits, którego wokalistą był Glen Danzing (po rozpadzie
zespołu kierował takimi zespołami jak Samhain i Danzing). Zdecydowanie ciekawiej
prezentowała się Kalifornia, w której powstają zalążki sceny punkowej na wzór londyński. W
Los Angeles głównymi ośrodkami punk rocka są kluby: Masque, Club 88, Starwood, Honk
Kong Cafe, Whisky i Godzila. Na deskach, których debiutują: Weirdos, Wenus & The Razor
Blades, Dickiem, Controllers, Kaos, Skulls, Bags i Fear.46
Na początku lat osiemdziesiątych, można zaobserwować zgoła odmienne myślenie i
podejście amerykanów do punk rocka, aniżeli w latach siedemdziesiątych. Z modyfikacji
brytyjskiego punka, powstaje jego nowa interpretacja, hardcore. Gatunek ten, którego nazwa
została zaczerpnięta od nazwy trasy koncertowej zespołu D.A.O. – Hardcore’81, powstał jako
pozytywna kontynuacja nihilistycznego i autodestrukcyjnego punk rocka. Był jego
rozwinięciem zarówno muzycznym jak i mentalnym. Odrzucił punkowy dekadentyzm i
defetyzm zastępując go wiarą we własne siły, chęcią walki w obronie własnych ideałów oraz
chęcią skanalizowania buntu w postaci pozytywnej i kreatywnej energii. Hardcore stworzył
estetykę, dzięki której młoda amerykańska scena mogła odróżnić się od komercyjnego i
zdewaluowanego już pojęcia punk rocka, zarówno tego brytyjskiego jak i amerykańskiego.
Charakterystyczne było również unikanie punkowej uniformizacji i prostoty. Grupy grające
hardcore charakteryzują się zdecydowanie lepszą gra techniczną od swoich angielskich
pierwowzorów, grają szybciej, agresywniej oraz bardziej rozbudowują muzyczne aranżacje.
Praktycznie od samego początku jego wyróżnikiem stał się fakt niezależności w

45
J. „Sopel” Sobkowiak, op. cit., s. 5.
46
M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny
styl życia, Poznań 2006, s. 44.

- 21 -
wydawnictwie i obiegu muzyki, a także silne osadzenie w amerykańskich realiach i
problemach.47
Silne ośrodki sceny hardcore rozwijały się w kilku amerykańskich aglomeracjach. Od
samego początku przodowała Kalifornia, która dysponowała sporym zapleczem klubowym.
Do najważniejszych i najbardziej inspirujących kalifornijskich grup zaliczyć należy Dead
Kennedys, Bad Religion, The Germs, Circle Jerks, Adolescentem, Descendents, Wasted
Youth, Vandals, Social Distortion, Social Unrest, T.S.O.L, Youth Brigade (pierwszy
amerykański zespół, który zagrał koncert w Polsce, w roku 1984). Po personalnych zmianach
rodzi się odmieniony Black Flag, który z upływem lat staje się żelazną klasyką
amerykańskiego hardcore. 48
Dead Kennedys powstał w czerwcu 1978 roku w San Francisco założony przez,
wokalistę Jello Biafrę, gitarzystę East Bay Raya, basistę Klausa Flouride i perkusistę 6025. W
tym składzie zarejestrowali swoje pierwsze nagrania. Na początku lipca do zespołu dołączył
bardziej doświadczony perkusista Ted, a 6025 z perkusji przeszedł na gitarę.
Swój debiutancki koncert, Dead Kennedys zagrali 19 lipca 1978 roku, w Mabuhay
Gardens w San Francisco w Kalifornii. W tym czasie zaczęli regularnie występować w
miejscowych klubach. Z powodu prowokującej nazwy, czasami zmuszeni byli grać pod
innymi np. Sharks, Creamsicles albo Pink Twinkies. Wbrew powszechnym opiniom, nazwa
zespołu nie miała na celu obrazy czci zmarłych braci Kennedy, tylko jak twierdził Biafra: to
bring attention to the end of the American Dream („by zwrócić uwagę, że Amerykański sen
się skończył”).
W marcu 1979 roku 6025 opuścił Dead Kennedys, natomiast czerwcu sumptem
wytwórni Optional, został wydany pierwszy singiel zespołu zatytułowany California Über
Aloes. Zespół zagrał wówczas dobrze przyjętą mini-trasę koncertową.
25 marca 1980 roku członkowie zespołu zostali zaproszeni na imprezę do Bay Area
Music Awards, gdzie znajdowało się dużo ważnych osobistości muzycznego show biznesu.
Swoim występem mieli nadać wiarygodności hasłu New Wave, wymyślonym przez
organizatorów. Na ich prośbę przygotowali też utwór California Über Alles. Muzycy przybyli
na imprezę ubrani w białe koszule z namalowaną dużą literą "S" z przodu i zawiązanymi na
szyjach czarnymi krawatami, które w efekcie tworzyły przekreślone pionowo S, czyli znak
dolara - $. Kiedy zabrzmiały pierwsze takty California Über Alles, Biafra w typowym

47
M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny
styl życia, Poznań 2006, s. 46.
48
M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny
styl życia, Poznań 2006, s. 46.

- 22 -
prowokującym dla siebie stylu krzyknął: Hold it! We've gotta prove that we're adults now.
We're not a punk rock band, we're a new wave band (Zaczekaj! Teraz mamy dowód, że nie
jesteśmy zespołem punk rockowym, teraz jesteśmy zespołem new wave”) Następnie zaczęli
grać drugą piosenkę Pull My Strings, wyrażającą ostry satyryczny atak na przemysł
muzyczny, który zawierał m.in. taki wers: (…) is my brain small enough, for you to make me
a star? „(…czy mój umysł jest zbyt mały, dla ciebie aby zrobić ze mnie gwiazdę?)”. Utwór
ten nigdy nie został nagrany w studiu, tylko w formie z tego występu trafił na płytę Give Me
Convenience or Give Me Death (składającej się głównie z singli), która została wydana już po
rozpadzie zespołu. To był pierwszy i ostatni ich udział w tego typu imprezach.
Wiosną 1980 grupa nagrała i wydała drugi singiel Holiday
in Cambodia, a pod koniec tego samego roku ukazał się debiutancki
album Fresh Fruit for Rotting Vegetables (okładka widoczna z
lewej strony). W styczniu 1981 perkusista Ted oświadczył, że
odchodzi z zespołu. Miał zamiar poświęcić się innej pasji:
architekturze. Ostatni koncert zagrał z zespołem miesiąc później.
Na jego miejsce przyszedł czarnoskóry D.H. Peligro. W tym czasie zespół dostał propozycje
współpracy z dużą wytwórnią Polydor Records. East Bay Ray próbował nakłonić Biafrę do
podpisania kontraktu. Sceptyczny Biafra wyraził swój sprzeciw i zagroził, że opuści grupę,
jeśli reszta podpisze umowę. Niewiele później pracownicy Polydor Records sami
zrezygnowali z pomysłu na kontrakt, gdy usłyszeli tytuł nowego singla Dead Kennedys: Too
Drunk to Fuck, który ukazał się w maju 1981 roku nakładem wytwórni Cherry Red. Tytułowa
piosenka wywołała zamieszanie w Wielkiej Brytanii, ponieważ pracownicy BBC bali się, że
niecenzuralny singiel sięgnie pierwszej trzydziestki na liście przebojów Top 30, a to z kolei
wymagałoby wzmianki o tym w telewizyjnym programie Top of the Pops. Utwór zatrzymał
się jednak na 31 miejscu.
Album In God We Trust, Inc. z 1981 roku z bluźnierczą
okładką (widoczna po lewej stronie) przedstawiającą Jezusa
przybitego do krzyża z banknotów i album Plastic Surgery
Disasters z 1982 roku pokazały rozwój zespołu na polu
muzycznym. Oba albumy ukazały się już w sumptem Alternative
Tentacle, wytwórni utworzonej przez Biafrę. Zespół w tym czasie
zjeździł całe Stany Zjednoczone, odwiedził Europę i Australię. W czasie występów w Europie
powstał koncertowy album A Skateboard Party.

- 23 -
Wydaniu następnego albumu pt. Frankenchrist w 1985 roku towarzyszył wielki skandal,
ponieważ załączono do niego w formie plakatu obraz szwajcarskiego artysty H. R. Gigera
zatytułowany Penis Landscape. Cała afera zaczęła się od tego, że w jednym z muzycznych
sklepów w Los Angeles nastoletnia dziewczyna nabyła egzemplarz płyty, a jej rodzice złożyli
pisemne doniesienie na zespół do prokuratora stanowego. Biafra i wszyscy jego
współpracownicy zostali oskarżeni o szerzenie pornografii. Po procesie ciągnącym się latami
ostatecznie zapadł wyrok uniewinniający ich.49
W styczniu 1986 muzycy Dead Kennedys zdecydowali zakończyć swoją działalność.
Ostatni koncert zagrali 21 lutego. Latem nagrali jeszcze album pt. Bedtime for Democracy,
który ukazał się w listopadzie. W grudniu 1986 roku ogłosili koniec współpracy.
Po rozpadzie zespołu Biafra rozpoczął karierę solową, współpracując z innymi
wykonawcami (m.in. D.O.A., Nomeansno, Lard) oraz wydając płyty z przemówieniami na
tematy polityczne i społeczne. Ray, Flouride i Peligro również zajęli się swoimi solowymi
projektami.
W 2001 roku po wygranym procesie sądowym z J. Biafrą, dotyczącym honorariów i
praw do nagrań zespołu, pozostali członkowie grupy zdecydowali wznowić działalność,
wokalistę zastąpił Brandon Cruz. W takim składzie zespół zawitał m.in. do Polski (Kraków,
2002). W 2003 roku wokalistą został Jeff Penalty. Biafra odciął się od reaktywowanego
zespołu, określając go jako: „the world's greediest karaoke band, (największy na świecie
zespół karaoke)”.50
Muzykę zespołu Dead Kennedys można określić jako połączenie prostego rock’n’
rolla z punk rockiem, zarówno klasycznym, wywodzącym się z Wielkiej Brytyjskich, jak i
tym żywiołowym, charakterystycznym dla sceny amerykańskiej. Nie brak również wpływów
muzyki pop, country, jazz, zazwyczaj jednak w formie pastiszu.
Dead Kennedys to przede wszystkim postać wokalisty Jello Biafry. To on był
motorem napędowym i znakiem rozpoznawczym zespołu. W prowokacyjny i szyderczy
sposób prezentuje on istniejący system polityczny, cyniczność i głupotę establishmentu,
prawicowy fundamentalizm religijny, wyśmiewa ogłupienie amerykańskiego społeczeństwa
kulturą masową, konsumpcyjnym stylem życia, różnego rodzaju modami, snobizmem, także
w kulturze. Jako narzędzie krytyki wybierał kpinę i ośmieszenie. Jako happening potraktował
swoją kandydaturę na fotel burmistrza miasta San Francisco, uzyskując czwarte miejsce.
Angażował się w wiele akcji politycznych, z czego największą batalią była walka o

49
http://pl.wikipedia.org/wiki/Dead_Kennedys
50
Cyt za: http://pl.wikipedia.org/wiki/Dead_Kennedys

- 24 -
uwolnienie sztuki spod wpływu cenzury. Założył m.in. fundację No More Censore Defense
Fundation,51 stanął też na czele własnej firmy fonograficznej Alternative Tentacles, która
wydawała nie tylko płyty zespołów z kręgu hardcore i punk, ale i tzw. spoken word z
zapisami politycznych odczytów i przemówień. Mimo faktu, że muzyka zespołu była tłem dla
politycznych manifestów, to charakterystyczne połączenie punk rocka z hardcore stało się
znakiem rozpoznawczym grupy. 52
Kolejny zespół z nowej fali punk rocka to Bad Religion, powstały w 1980 roku.
Założony przez Grega Graffina (wokal), Bretta Gurewitza (gitara) oraz Jaya Bentley'a (gitara
basowa) i Jaya Ziskrouta (perkusja). Bad Religion jako pierwszy stworzył melodyjny,
wpadający w ucho hardcore, zawierając w nim inteligentną krytykę polityczną. Zespół jest
właścicielem jednego z bardziej rozpoznawalnych logo wśród amerykańskich zespołów,
stylizowanego znaku drogowego przedstawiającego zakaz wjazdu dla krzyża Od początku
Bad Religion krytykuje tzw. „amerykański sen", a nazwa zespołu „zła religia" oznacza
sprzeciw przeciw wszelkiej zorganizowanej religii.
W 1981 roku grupa podpisała kontrakt w nowopowstałej, założonej przez Breta
Gurewitza, wytwórni Epitaph Records,. Z upływem czasu wytwórnia ta stała się jedna z
największych punkowych firm fonograficznych specjalizujących
się w melodyjnym hardcore/punku.53 Rok później światło dzienne
ujrzał ich pierwszy album How Could Hell Be Any Worse? (okładka
widoczna jest po lewej stronie), który przysporzył zespołowi wielu
fanów i sprzedany został w ilości 30 tysięcy egzemplarzy. W 1982
roku grupa odeszła całkowicie od punkowego brzmienia i
wypuściła Into the Unknown, album w dużym stopniu bazujący na syntezatorach. To wydanie
było całkowitym zaskoczeniem i rozczarowaniem dla fanów, co skutkowało w bardzo słabej
sprzedaży, w ostatnich latach, w gwoli ciekawostki, zainteresowanie tą płytą wzrosło. Album,
którego wydano jedynie w 10 000 sztuk, osiąga na niektórych aukcjach internetowych cenę
ponad 100 dolarów. Łącznie do 2004 roku zespół wydał piętnaście płyt. Na koniec należałoby
wspomnieć, że już po albumie No Control wydanej w 1989 roku nakład wydawniczy
przekraczał ponad 100 tysięcy płyt.
Podobnie jak w Kalifornii tak i w Waszyngtonie na początku lat osiemdziesiątych
tworzy się nowa scena muzyczna, o zabarwieniu hardcore. Mimo, że jest nieco mniejsza od

51
W. Siwak, op.cit., s. 52.
52
Por. http:// pl.wikipedia.org/wiki/Dead_Kennedys
53
M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny
styl życia, Poznań 2006, s. 47.

- 25 -
Kalifornijskiej to działa, równie prężnie. Skupia się ona głównie wokół Bad Brains, grupy
złożonej wyłącznie z czarnych muzyków i odwołującej się do idei rastafarianizmu. Ponadto
warte wspomnienia są zespoły: S.O.A., Void i Minor Threat. Ten ostatni w sposób szczególny
a to ze względu na niespotykane dotąd podejście do środków odurzających.
Minor Threat, nazywający się początkowo The Teen Idles, w skład, którego
wchodzili: Ian MacKaye (wokal), Lyle Preslar (gitara) i Brian Baker (gitara basowa) i Jeff
Nelson (perkusja), zadebiutował w grudniu 1980 roku otwierając koncert Bad Brains. Grupa
ta dała impuls do powstania nowego odłamu, ideologii hardcore nazywającego się Straight
Edge. Pierwszy singiel Straight Edge z ich debiutanckiego albumu
Minor Threat (wydanego w 1981 roku, okładka widoczna poniżej),
nawołujący do całkowitej abstynencji od alkoholu, nikotyny i
narkotyków okazał się czymś zupełnie rewolucyjnym w
dotychczasowej muzyce rockowej. Z czasem ruch Straight Edge
zaczął zyskiwać coraz więcej zwolenników Pojawiły się również
nowe zespoły nawiązujące do tego nurtu np. SS Decontrol i 7 Seconds. Przykrym faktem w
historii zespołu stało się oskarżenie o rasizm wyciągnięte z utworu Guilty Being White.
Wokalista Ian MacKaye usilnie jednak zaprzeczał i wszelkim oskarżeniom mówiąc, że jego
słowa zostały źle zinterpretowane. Na kolejnym albumie Out Of Step, wydanym też w 1981
roku zespół zamieścił natomiast krótką mowę odnoszącą się negatywnie do ciężkich pobić
osób spożywających alkohol a nie zaakceptowanych przez fanów zespołu Grupa rozpadła się
w 1983 roku wskutek niezgody między muzykami na tle artystycznym. Swój ostatni koncert
zagrał 23 września 1983 u boku zespołów: Trouble Funk i Big Boys.
Po rozpadzie Minor Threat, MacKaye kontynuował granie w zespołach. Założony
przez niego w 1986 roku post hardcorowy zespół Fugazi, uzyskał status legendy i pioniera
gatunku – emocore. Pozostali członkowie, Brian Baker grał m.in. w Dag Nasty a aktualnie
jest członkiem Bad Religion, Lyle Preslar występował z Glenn'em Danzigiem a Jeff Nelson
jest obecnie grafikiem, aktywnie uczestniczącym w życiu politycznym. 54
Podsumowując można stwierdzić, że różnobarwność sceny amerykańskiej związanej z
ruchem punk jest ogromna. Począwszy od połowy lat sześćdziesiątych formują się zespoły
chcące ubrudzić trochę wyidealizowanego rocka I co ciekawe udaje im się to zrobić. Efekt w
postaci sławy i rozgłosu następuje jednak w stosunku do tych grup dopiero po kilku latach.
Sam ruch punk, który krystalizował się około dziesięciu lat wybucha końcu ale nie w z

54
M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny
styl życia, Poznań 2006, s. 47.

- 26 -
Stanach Zjednoczonych lecz w Wielkiej Brytanii. Jego rozwój na Wyspach jest tematem na
osobną pracę. Nowa fala muzyki, która nadchodzi w połowie lat siedemdziesiątych odbiega
od dotychczasowych standardów i stylu. W miejsce skomplikowanych aranżacji wchodzi
prostota, która z czasem ewoluuje w stronę formy bardziej zaawansowanej zarówno pod
względem tekstowym jak i muzycznym. Zespoły rzucające się na wysokie fale chcące
zburzyć ustalone formy i styl z biegiem czasu otrzymują należne sobie miejsce w galerii sław,
są odświeżane z półek, które dawno zarosły kurzem. Zapomniane płyty zostają na nowo
odkryte dając wenę do powstania zupełnie nowych gatunków i stylów muzycznych.
W Stanach Zjednoczonych samo zjawisko punk w jego szczytowej formie, czyli w
latach 1976 – 1979, przechodzi jakoby trochę niezauważone. W tym czasie fala punk zalewa
Wielką Brytanię, która dzięki nieprzemijającej sławie zespołu Sex Pistols pretenduje do
miana rodzicielki tego ruchu. Palmę protoplastów przyznać jednak należy zespołom
działającym za oceanem.
Punk pomimo swojej nietypowej odmienności wpłynął na muzykę w sposób
orzeźwiający i konstruktywny. Stał się pierwowzorem dla powstania nowych form, gatunków
i stylów, których rozwój nastąpił w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.

- 27 -
BIBLIOGRAFIA:

1. G. Brzozowski, Magazyn muzyczny nr 9/1988.


2. W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 2001.
3. B. Kurowski, Punk – pokolenie pustki, Kraków 1997.
4. M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka,
subkultura, alternatywny styl życia, Poznań 2006.
5. E. Pouncey, Doming trough slaughter, w: The Wire nr. 189, November 1999.
6. T. Ramone, Dżinsy, trampki i skórzane kurtki, w: Garaż nr 11, Szczecin 1998.
7. A. Rzewuski, Magazyn muzyczny, nr 4/1985.
8. M. Siwak, Estetyka Rocka, Warszawa 1993.
8. J. „Sopel” Sobkowiak, Punk Rock Encyklopedia, Poznań 1999.
9. R. Sukenick, Nowojorska bohema, przeł. A. Dorobek, Warszawa 1995.
10. W. Weiss, Rock Encyklopedia, t. 1, Warszawa 1991.

STRONY INTERNETOWE:

http://en.wikipedia.org/wiki/Blondie_(band)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Dead_Kennedys
http://pl.wikipedia.org/wiki/Iggy_Pop
http://pl.wikipedia.org/wiki/MC5
http://pl.wikipedia.org/wiki/Punk
http://pl.wikipedia.org/wiki/The_Stooges
http://pl.wikipedia.org/wiki/The_Ramones
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zin_%28czasopismo%29
http://en.wikipedia.org/wiki/Patti_Smith
http://en.wikipedia.org/wiki/Exploding_Plastic_Inevitable
http://en.wikipedia.org/wiki/Television_%28band%29
http://en.wikipedia.org/wiki/The_Velvet_Underground
http://www.iggypop.com/bio.asp
http://www.ultra-velvet.republika.pl

- 28 -
WYDAWNICTWA MUZYCZNE:

Bad Religion - How Could Hell Be Any Worse?


Dead Kennedys - Fresh Fruit for Rotting Vegetables, In God We Trust, Inc.
MC 5 - Kick Out The Jam, Back in the USA, High Time.
New York Dolls - New York DollsToo Much Too Soon.
Patti Smith - Horses, Radio Ethiopia, Easter, Wave.
The Ramones – The Ramones.
The Stooges – The Stooges, Fun House, Raw Power.
The Television - Marquee Moon.
The Velvet Underground - The Velvet Underground and Nico, White Light/White Heat,
Loaded, Live At Max’s Kansas City, Squeeze.

- 29 -

You might also like