dysleksja

Miejsce
na naklejk
z kodem szkoy

MMA-R1_1P-072

EGZAMIN MATURALNY
Z MATEMATYKI
POZIOM ROZSZERZONY
Czas pracy 180 minut
Instrukcja dla zdajcego
1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron
(zadania 1 11). Ewentualny brak zgo przewodniczcemu
zespou nadzorujcego egzamin.
2. Rozwizania zada i odpowiedzi zamie w miejscu na to
przeznaczonym.
3. W rozwizaniach zada przedstaw tok rozumowania
prowadzcy do ostatecznego wyniku.
4. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pira tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
5. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy przekrel.
6. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie.
7. Obok kadego zadania podana jest maksymalna liczba punktw,
ktr moesz uzyska za jego poprawne rozwizanie.
8. Moesz korzysta z zestawu wzorw matematycznych, cyrkla
i linijki oraz kalkulatora.
9. Wypenij t cz karty odpowiedzi, ktr koduje zdajcy.
Nie wpisuj adnych znakw w czci przeznaczonej dla
egzaminatora.
10. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj dat urodzenia i PESEL.
pola odpowiadajce cyfrom numeru PESEL. Bdne
Zamaluj
zaznaczenie otocz kkiem

i zaznacz waciwe.
yczymy powodzenia!

MAJ
ROK 2007

Za rozwizanie
wszystkich zada
mona otrzyma
cznie
50 punktw

Wypenia zdajcy przed

rozpoczciem pracy
PESEL ZDAJCEGO

KOD
ZDAJCEGO

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 1. (5 pkt)
Dana jest funkcja f ( x ) = x 1 x + 2 dla x R .
a) Wyznacz zbir wartoci funkcji f dla x ( , 2 ) .
b) Naszkicuj wykres tej funkcji.
c) Podaj jej miejsca zerowe.
d) Wyznacz wszystkie wartoci parametru m, dla ktrych rwnanie f ( x ) = m nie ma
rozwizania.

a) Niech x ( , 2 ) , wtedy:

x 1 < 0 , czyli x 1 = ( x 1) oraz

x + 2 < 0 , czyli x + 2 = ( x + 2 ) .
Zatem dla x ( , 2 ) otrzymuj:
f ( x ) = ( x 1) ( ( x + 2 ) ) = x + 1 + x + 2 = 3 .
Funkcja f dla x ( , 2 ) jest funkcj sta, a jej zbiorem wartoci jest
zbir {3} .
b) Po zastosowaniu definicji wartoci bezwzgldnej funkcj f zapisuj
w nastpujcej postaci:

f ( x) =

3
dla x ( , 2 )
2 x 1 dla x 2,1)
3

dla x 1, )

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Szkicuj wykres funkcji f.

-2

-1
-3

Funkcja ma jedno miejsce zerowe w przedziale

( 2,1)

(co wida na

sporzdzonym wykresie).
Miejsce zerowe funkcji f wyznaczam, korzystajc z jej wzoru w tym przedziale:
1
2 x 1 = 0 , std x0 = .
2
c) Rwnanie f ( x ) = m nie ma rozwiza, gdy prosta o rwnaniu y = m
nie przecina wykresu funkcji f, czyli dla m < 3 lub m > 3 .

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 2. (5 pkt)

Rozwi nierwno: log 1 x 2 1 + log 1 ( 5 x ) > log 1 3 ( x + 1) .

3

Wyznaczam dziedzin nierwnoci logarytmicznej:

x2 1 > 0 5 x > 0 x + 1 > 0 .
Rozwizania tych nierwnoci zaznaczam na osi liczbowej:

1 0 1

Dziedzin danej nierwnoci jest przedzia (1,5 ) .

Korzystam ze wzoru na sum logarytmw i otrzymuj nierwno rwnowan:
log 1 ( x 2 1) ( 5 x ) > log 1 ( 3 ( x + 1) ) .
3

Funkcja logarytmiczna przy podstawie

1
jest malejca, wic po opuszczeniu
3

logarytmw i zmianie zwrotu nierwnoci otrzymuj nierwno rwnowan:

(x

1) ( 5 x ) < 3 ( x + 1) .

Przedstawiam j w postaci iloczynowej:

( x 1)( x + 1)( 5 x ) < 3( x + 1)

( x 1)( x + 1)( 5 x ) 3( x + 1) < 0
( x + 1) ( x 1)( 5 x ) 3 < 0
( x + 1) ( x 2 + 6 x 8) < 0
( x + 1)( x 2 )( x 4 ) < 0
Rozwizaniem nierwnoci jest suma przedziaw ( 1, 2 ) ( 4, ) .
Rozwizaniem nierwnoci logarytmicznej jest cz wsplna otrzymanego
zbioru i dziedziny: (1, 2 ) ( 4 , 5 ) .

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 3. (5 pkt)
Kapsua ldownika ma ksztat stoka zakoczonego w podstawie pkul o tym samym
promieniu co promie podstawy stoka. Wysoko stoka jest o 1 m wiksza ni promie
2
pkuli. Objto stoka stanowi
objtoci caej kapsuy. Oblicz objto kapsuy
3
ldownika.

Sporzdzam pomocniczy rysunek:

h
r

Zapisuj zaleno miedzy dugoci promienia stoka i jego wysokoci:

h = r + 1.
Objto V kapsuy zapisuj jako sum objtoci stoka i pkuli:
1
2
1
2
1
V = r 2 h + r 3 = r 2 ( r + 1) + r 3 std V = r 3 + r 2 .
3
3
3
3
3
Zaleno midzy objtoci VS stoka i objtoci V kapsuy wynikajc
z treci zadania ma posta:
2
VS = V , std
3
1 2
2
1

r ( r + 1) = r 3 + r 2
3
3
3

1 2
2
1

r ( r + 1) = r 2 r +
3
3
3

r + 1 = 2 r +
3

1
r= .
3
Obliczam objtoci V kapsuy ldownika: V =

2 3
m .
27

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 4. (3 pkt)
Dany jest trjkt o bokach dugoci 1,

3
, 2. Oblicz cosinus i sinus kta lecego naprzeciw
2

najkrtszego boku tego trjkta.

Wykonuj rysunek pomocniczy, na ktrym zaznaczam poszukiwany kt:

3
2

Wykorzystuj

twierdzenie

cos =

do

zapisania

warto

rwnania:

3
3
(1) = + 22 2 2 cos
2
2
2

cosinusw
obliczam

cosinusa

kta

7
.
8

Warto funkcji sinus kta wyznaczam z tosamoci trygonometrycznej

sin 2 + cos 2 = 1.
2

15
7
sin + = 1 , sin 2 = .
64
8
2

Kt jest ktem ostrym, wic sin =

15
.
8

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 5. (7 pkt)
Wierzchoki trjkta rwnobocznego ABC s punktami paraboli y = x 2 + 6 x . Punkt C jest
jej wierzchokiem, a bok AB jest rwnolegy do osi Ox. Sporzd rysunek w ukadzie
wsprzdnych i wyznacz wsprzdne wierzchokw tego trjkta.

Aby sporzdzi rysunek wyznaczam wsprzdne wierzchoka danej paraboli:

y = x 2 + 6 x = ( x 3) + 9 , wic wierzchoek paraboli ma wsprzdne ( 3,9 ) .

2

Wykonuj rysunek ilustrujcy tre zadania:

y

60 0

600

Trjkt ABC jest rwnoboczny, wic kt BAC ma miar 60D . Wspczynnik

kierunkowy prostej przechodzcej przez punkty A i C jest wic rwny
tg 60D = 3 .
Wyznaczam rwnanie prostej AC:
prosta y = 3 x + b przechodzi przez punkt C = ( 3,9 ) , wic wspczynnik b jest

rwny b = 3 3 + 9 .
Prosta AC ma rwnanie: y = 3 x 3 3 + 9 .

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Aby

wyznaczy

wsprzdne

punktu

rozwizuj

ukad

rwna:

y = 3 x 3 3 + 9

2
y = x + 6 x
Po

dokonaniu

podstawienia

y = x2 + 6 x

otrzymuj

rwnanie

3 x 3 3 + 9 = x 2 + 6 x , ktre po uporzdkowaniu przyjmuje posta:

x2 + x

3 6 + 9 3 3 = 0.

Rozwizaniem rwnania s liczby: x1 = 3 , x2 = 3 3 .

Wsprzdne punktw przecicia prostej AC z parabol y = x 2 + 6 x s wic

nastpujce: 3 3,6 oraz ( 3,9 ) .

Punkt

(3

( 3,9 )

jest wierzchokiem paraboli, wic punkt A ma wsprzdne

3,6 .

Wsprzdne punktu B wyznaczam wykorzystujc fakt, i osi symetrii paraboli

y = x 2 + 6 x jest prosta x = 3 . Punkt B jest wic obrazem punktu A w symetrii

wzgldem tej prostej, czyli B = 3 + 3,6 .

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 6. (4 pkt)
Niech A, B bd zdarzeniami o prawdopodobiestwach P ( A ) i P ( B ) . Wyka, e jeeli
P ( A ) = 0,85 i P ( B ) = 0, 75 , to prawdopodobiestwo warunkowe spenia nierwno

P ( A B ) 0,8 .

Poniewa P ( A B ) 1 z wasnoci prawdopodobiestwa, wic

1 P ( A B ) = P ( A) + P ( B ) P ( A B ) .
Std po przeksztaceniu otrzymuj:
P ( A B ) P ( A) + P ( B ) 1
P ( A B ) 0,85 + 0,75 1
P ( A B ) 0,6

Korzystam z definicji prawdopodobiestwa warunkowego:

P( A B) =

P ( A B ) 0,6
i otrzymuj P ( A B ) 0,8 .

P( B)
0,75

10

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 7. (7 pkt)
mx y = 2
Dany jest ukad rwna:
x + my = m .
Dla kadej wartoci parametru m wyznacz par liczb ( x, y ) , ktra jest rozwizaniem tego
ukadu rwna. Wyznacz najmniejsz warto sumy x + y dla m 2, 4 .

mx y = 2
Rozwizaniem ukadu rwna
dla kadego m R jest para liczb
x + my = m

3m

x
=

m2 + 1

2
y = m 2 .
m2 + 1

m 2 + 3m 2
, m R .
Sum x + y zapisuj w postaci funkcji f ( m ) =
m2 + 1
Aby znale najmniejsz warto sumy w danym przedziale obliczam pochodn
f ( m) =

funkcji f:

3m 2 + 6m + 3

(m

+ 1)

, m R .

Obliczam miejsca zerowe pochodnej funkcji f:

f ( m )= 0 gdy 3m 2 + 6m + 3 = 0 .
Rozwizaniami rwnania s liczby: m1 = 1 2 , m2 = 1 + 2 , przy czym
m1 2,4 .
Badam znak pochodnej w przedziale 2,4 :

Poniewa f ( m ) > 0 dla m 2, 1 + 2 , wic funkcja f jest rosnca w przedziale

2, 1 + 2 . Poniewa

f ( m ) < 0 dla m 1 + 2, 4 , wic funkcja f jest

malejca w przedziale 1 + 2, 4 .
Std wnioskuj, e funkcja f przyjmuje najmniejsz warto w jednym z kocw
przedziau 2,4 .

11

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Obliczam warto funkcji f na kocach przedziau: f ( 2 ) =

i porwnuj otrzymane liczby.
Najmniejsz wartoci sumy x + y jest f ( 4 ) =

26
.
17

8
oraz
5

f ( 4) =

26
17

12

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 8. (3 pkt)
Dana jest funkcja f okrelona wzorem f ( x ) =

sin 2 x sin x
sin x

dla x ( 0, ) ( , 2 ) .

a) Naszkicuj wykres funkcji f .

b) Wyznacz miejsca zerowe funkcji f.

Korzystam z definicji wartoci bezwzgldnej i zapisuj wzr funkcji f

sin 2 x sin x
dla sin x > 0

sin x
w postaci: f ( x ) = 2
sin x + sin x dla sin x < 0

sin x
sin x 1 dla sin x > 0
f ( x) =
sin x + 1 dla sin x < 0 .
Szkic wykresu funkcji w podanym zbiorze jest nastpujcy:

y
1

-1

Na podstawie wzoru wyznaczam miejsca zerowe funkcji:

f ( x ) = 0 dla x takich, e sin x 1 = 0 lub sin x + 1 = 0 ,
czyli dla x =

, oraz x =

3
.
2

13

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 9. (3 pkt)
Przedstaw wielomian W ( x ) = x 4 2 x 3 3 x 2 + 4 x 1 w postaci iloczynu dwch wielomianw
stopnia drugiego o wspczynnikach cakowitych i takich, e wspczynniki przy drugich
potgach s rwne jeden.

Dany wielomian W ( x ) = x 4 2 x3 3 x 2 + 4 x 1 przedstawiam w takiej postaci,

aby

mona

byo

zastosowa

wzory

skrconego

mnoenia:

W ( x ) = x 4 2 x3 + x 2 4 x 2 + 4 x 1.
Grupuj wyrazy i przedstawiam wyraenie w postaci rnicy kwadratw dwch
wyrae: W ( x ) = ( x 2 x ) ( 2 x 1) .
2

Wykorzystuj wzory skrconego mnoenia do rozkadu wielomianu na iloczyn

dwch wielomianw stopnia drugiego:
W ( x ) = ( x 2 x ) ( 2 x 1) = ( x 2 x + 2 x 1) ( x 2 x 2 x + 1) =
2

= ( x 2 + x 1) ( x 2 3 x + 1) .

14

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 10. (4 pkt)

Na kole opisany jest romb. Stosunek pola koa do pola powierzchni rombu wynosi

3
.
8

Wyznacz miar kta ostrego rombu.

Sporzdzam rysunek pomocniczy i wprowadzam nastpujce oznaczenia:

a dugo boku rombu, r promie koa wpisanego w romb, PK pole koa
wpisanego w romb, PR pole rombu, kt ostry rombu.
D

C
r

Zgodnie z wprowadzonymi oznaczeniami PK = r 2 , PR = a 2r .

PK
r2 3
r
3
=
=
=
.
Z warunkw zadania wynika proporcja:
, std
PR a 2r
8
2a 8
Z otrzymanej rwnoci wyznaczam promie okrgu: r = a

3
.
4

Z trjkta prostoktnego AED wyznaczam sinus kta : sin =

sin =

3
4 = 3.
a
2

2a

Zatem = 60D .

DE 2r
=
AD
a

15

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

Zadanie 11. (4 pkt)

Suma n pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego

( an )

wyraa si wzorem

S n = 2n 2 + n dla n 1 .
a) Oblicz sum 50 pocztkowych wyrazw tego cigu o numerach parzystych:
a2 + a4 + a6 + ... + a100 .
S
b) Oblicz lim 2 n .
n 3n 2

a) Wyznaczam wzr oglny cigu

( an ) ,

korzystajc z wasnoci sum

czciowych cigw: an = S n Sn1

an = 2n 2 + n 2 ( n 1) n + 1 = 4n 1 .
2

Wyznaczam warto wyrazu a2 = 7 i rnicy cigu ( a2 , a4 , ..., a100 ), r = 8 .

Obliczam sum
parzystych: S50 =

n = 50

pocztkowych wyrazw cigu o numerach

2 7 + ( 50 1) 8
50 = 10150 .
2

b) Obliczam granic cigu

Sn
:
3n 2 2

Sn
2n 2 + n 2
lim
= lim
= .
2
n 3n 2 2
3
n 3n 2

16

Egzamin maturalny z matematyki

Poziom rozszerzony

BRUDNOPIS