Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie

EGZAMIN MATURALNY 2010

BIOLOGIA
POZIOM ROZSZERZONY

Klucz punktowania odpowiedzi

MAJ 2010

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 1.
Korzystanie z informacji

Opisanie przedstawionych na schemacie drg dalszego

rozwoju komrek powstaych z podziau komrek
macierzystych

02

2 p. za poprawne okrelenie dwch drg rozwoju komrek potomnych

1 p. za poprawne okrelenie jednej drogi rozwoju tych komrek
Przykady poprawnych odpowiedzi
Kada komrka potomna powstaa z podziau komrki macierzystej moe:
pozosta komrk macierzyst i zachowa zdolno do podziau
ostatecznie zrnicowa si w komrk okrelonej tkanki
Zadanie 2.
Tworzenie informacji

Podanie argumentw wykazujcych zwizek zmian

zachodzcych podczas dojrzewania erytrocytw z ich
specjalizacj do transportu tlenu

02

2 p za poprawne podanie dwch argumentw odnoszcych si do syntezy hemoglobiny

lub ograniczenia wasnego metabolizmu, lub zapotrzebowania na energi
1 p. za poprawne podanie jednego argumentu
Przykady poprawnych odpowiedzi
Erytrocyty tracc organella komrkowe, mog wypenia si cakowicie hemoglobin,
ktra wie i transportuje tlen.
Erytrocyty tracc organella komrkowe, np. mitochondriom, ograniczaj wasne
przemiany metaboliczne i zuycie transportowanego tlenu na wasne potrzeby.
Zadanie 3.
a)
Korzystanie z informacji

Porwnanie budowy czsteczek glikogenu i celulozy

na podstawie ich wzorw strukturalnych
przedstawionych na schemacie

02

2 p. za poprawne podanie cechy wsplnej i cechy rnicej czsteczki glikogenu i celulozy

odnoszcych si do struktury czsteczek
1 p. za poprawne podanie tylko jednej cechy wsplnej lub tylko cechy rnicej czsteczki
glikogenu i celulozy odnoszcej si do ich struktury
Przykady poprawnych odpowiedzi
cecha wsplna: Monomerem budujcym glikogen i celuloz jest glukoza.
cecha rnica: Czsteczka glikogenu ma posta acucha rozgazionego, a czsteczka
celulozy ma posta acucha prostego.
b)
Wiadomoci i rozumienie

Podanie przykadu grupy organizmw, ktrych komrki

zawieraj celuloz i okrelenie roli, jak w nich peni
celuloza

01

1 p. za podanie waciwej grupy organizmw i okrelenie roli celulozy w komrkach tych

organizmw

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

Przykad poprawnej odpowiedzi

Celuloza wystpuje w komrkach rolin, lub niektrych protistw, lub sinic, lub niektrych
glonw, gdzie buduje ciany komrkowe.
Zadanie 4.
Wiadomoci i rozumienie

Przyporzdkowanie elementw drewna do wskazanych

funkcji

02

2 p. za poprawne przyporzdkowanie wszystkich elementw drewna do obu funkcji

1 p. za poprawne przyporzdkowanie wszystkich elementw drewna do jednej funkcji
Poprawne odpowiedzi
funkcja przewodzca cewki, naczynia
funkcja wzmacniajca wkna drzewne
Zadanie 5.
Tworzenie informacji

Zinterpretowanie przedstawionych w tekcie informacji

dotyczcych wykorzystania biaka GEP

02

2 p. za poprawne dokoczenie obu zda

1 p. za poprawne dokoczenie jednego zdania
Przykady poprawnych odpowiedzi
Dziaanie takie pozwoli na wykrycie tego biaka w komrce lub lokalizacj
poszukiwanego biaka w komrce, lub wyjanienie roli biaka w procesach biologicznych.
Dziki temu bdzie mona okreli lokalizacj komrek nowotworowych lub obserwowa
rozwj komrek nowotworowych, lub obserwowa rozwj choroby nowotworowej.
Zadanie 6.
Wiadomoci i rozumienie

Scharakteryzowanie wskazanych przemian

metabolicznych

01

1 p. za poprawne dwa uzupenienia we waciwej kolejnoci

Poprawna odpowied
uzupenienie zda w kolejnoci: nisz, wysz
Zadanie 7
Tworzenie informacji

Wyjanienie na podstawie tekstu przyczyny utraty

aktywnoci enzymu oksydazy polifenolowej
w ugotowanych bulwach ziemniaka

01

1 p. za poprawne wyjanienie uwzgldniajce zniszczenie struktury i utrat aktywnoci

enzymw
Przykad poprawnej odpowiedzi
W trakcie gotowania ziemniakw pod wpywem wysokiej temperatury zostaje zniszczona
struktura III-rzdowa enzymw i trac one aktywno, a wic nie mog katalizowa reakcji
utleniania zwizkw polifenolowych.

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 8.
Wiadomoci i rozumienie

Rozpoznanie procesw anabolicznych wrd innych

procesw metabolicznych

01

1 p. za wybr dwch procesw

Poprawna odpowied
B. (chemosynteza) oraz E. (replikacja DNA)
Zadanie 9.
a)
Wiadomoci i rozumienie

Rozpoznanie produktu oddychania beztlenowego

podanie nazwy substancji powstajcej w opisanym
dowiadczeniu

01

1 p. za podanie poprawnej nazwy substancji lub wzoru chemicznego tego zwizku

Poprawna odpowied
dwutlenek wgla lub CO2, lub tlenek wgla (IV)
b)
Tworzenie informacji

Wyjanienie wyniku opisanego dowiadczenia

podanie nazwy procesu i okrelenie jego wpywu
na wynik dowiadczenia

1 p. za poprawne wyjanienie
na zakwaszenie rodowiska

uwzgldniajce

nazw

procesu

oraz

01

jego

wpyw

Przykad poprawnej odpowiedzi

W probwce B nastpia fermentacja lub oddychanie beztlenowe, podczas ktrego wydzieli
si dwutlenek wgla, ktry w reakcji z wod spowodowa zakwaszenie rodowiska.
Zadanie 10
Tworzenie informacji

Wyjanienie na podstawie analizy schematu znaczenia

sprzonego transportu fosfotrioz i fosforanu dla
efektywnego przebiegu procesu fotosyntezy

02

2 p. za odpowied uwzgldniajc oba kierunki transportu (transport fosfotrioz ze stromy

chloroplastu do cytozolu i reszt fosforanowych z cytozolu do stromy chloroplastu)
i ich znaczenie (synteza ATP)
1 p. za odpowied uwzgldniajc tylko kierunki transportu lub odpowied uwzgldniajc
tylko ich znaczenie dla przebiegu fotosyntezy
Przykady poprawnej odpowiedzi
Transport fosfotrioz do cytozolu powoduje stay ubytek reszt fosforanowych (fosforanw)
ze stromy chloroplastu, a transport reszt fosforanowych z cytoplazmy do chloroplastu
zabezpiecza ich stae stenie w stromie, co jest niezbdne do syntezy ATP w fazie
zalenej od wiata.
Uzupenienie ubytku reszt fosforanowych umoliwia produkcj ATP w fazie jasnej,
niezbdnego do przebiegu fazy ciemnej fotosyntezy (cyklu Calvina).

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 11.
a)
Wiadomoci i rozumienie

Podanie nazwy procesu zachodzcego w komrkach

rolin dostarczajcego czsteczek ATP i NADH
niezbdnych do asymilacji siarki

01

1 p. za podanie waciwej nazwy procesu

Poprawna odpowied
oddychanie komrkowe
b)
Wiadomoci i rozumienie

Wyjanienie roli NADH i NADPH jako czynnikw

redukujcych w procesie asymilacji siarki przez roliny

01

1 p. za odpowied poprawn uwzgldniajc przekazywanie elektronw

Poprawna odpowied
NADH / NADPH s rdem elektronw (i protonw) do redukcji jonu siarczanowego SO42
Zadanie 12.
Tworzenie informacji

Ocenienie podanych informacji dotyczcych plazmidw

na podstawie tekstu

02

2 p. za poprawn ocen wszystkich czterech informacji

1 p. za poprawn ocen kadych dwch informacji
Poprawne odpowiedzi
1. F, 2. P, 3. P, 4. F
Zadanie 13.
Wiadomoci i rozumienie

Wykazanie przystosowania rolin do ycia w rnych

rodowiskach na przykadzie rozmieszczenia aparatw
szparkowych w skrce licia

01

1 p. za wszystkie cztery poprawnie uzupenione zdania

Poprawna odpowied
1. A, 2a A, 2b B, 2c D
Zadanie 14.
Tworzenie informacji

Sformuowanie wniosku dotyczcego zmiennoci

badanej cechy na podstawie wynikw w tabeli

01

1 p. za poprawnie sformuowany wniosek uoglniajcy dane w tabeli

Przykady poprawnej odpowiedzi
W tym zbiorze orzeszkw najwicej jest takich, ktre maj dugo redni.
Im wiksza lub mniejsza jest dugo orzeszka tym bardziej ich liczba odbiega
od wartoci przecitnej.

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 15.
a)
Korzystanie z informacji

Wskazanie schematu przedstawiajcego cykl

rozwojowy tasiemca uzbrojonego i uzasadnienie
wyboru

01

1 p. za poprawny wybr schematu i poprawne uzasadnienie

Przykad poprawnej odpowiedzi
schemat B poniewa w cyklu rozwojowym tego pasoyta wystpuje dwch ywicieli.
b)
Wiadomoci i rozumienie

Wskazanie przykadw pasoytw posiadajcych

jednego ywiciela

01

1 p. za poprawne podanie dwch przykadw pasoytw

Poprawna odpowied
owsik, glista ludzka
Zadanie 16
a)
Wiadomoci i rozumienie

Podanie nazw elementw budowy woreczka

zalkowego rolin okrytozalkowych wskazanych
na schemacie

01

1 p. za poprawne podanie nazw dwch elementw woreczka zalkowego

Poprawna odpowied
1. komrka jajowa
2. wtrne jdro woreczka zalkowego
b)
Wiadomoci i rozumienie

Wyjanienie procesu podwjnego zapodnienia u rolin

okrytozalkowych

01

1 p. za poprawne i pene wyjanienie procesu

Przykad poprawnej odpowiedzi
Jedno z jder plemnikowych czy si z komrk jajow, natomiast drugie jdro plemnikowe
czy si z wtrnym jdrem woreczka zalkowego.
c)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie znaczenia podwjnego zapodnienia u rolin

okrytozalkowych

01

1 p. za poprawne podanie, co rozwija si z obu komrek zapodnionych

Przykad poprawnej odpowiedzi

Z zapodnionej komrki jajowej powstaje zygota, z ktrej rozwija si zarodek.

Z zapodnionego wtrnego jdra woreczka zalkowego powstaje triploidalne bielmo,
czyli tkanka zapasowa.

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 17.
Tworzenie informacji

Uzasadnienie na podstawie tekstu, e uskiewnik jest

pasoytem

02

2 p. za podanie dwch poprawnych argumentw

1 p. za podanie jednego poprawnego argumentu
Przykady poprawnych odpowiedzi

1. uskiewnik jest pasoytem, poniewa potrzebne do ycia substancje organiczne

pobiera za pomoc ssawek z korzeni drzewa, na ktrym yje.
2. uskiewnik kiekuje i rozwija si tylko w kontakcie z ywicielem.

Zadanie 18.
a)
Wiadomoci i rozumienie

Opisywanie budowy organizmu na okrelonym

poziomie organizacji okrelenie typu ukadu krenia
limaka przedstawionego na schemacie

01

1 p. za zaznaczenie poprawnej odpowiedzi

Poprawna odpowied
odpowied A. (otwarty)
b)
Tworzenie informacji

Zinterpretowanie przedstawionych na schemacie

informacji dotyczcych ukadu krenia limaka
okrelenie kierunku przepywu krwi i rodzaju
wskazanych naczy krwiononych

01

1 p. za poprawne dorysowanie grotu strzaki oraz wybr waciwego zakoczenia zdania

Poprawna odpowied

zakoczenie zdania: B. (ttnicami)

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 19.
Wiadomoci i rozumienie

Wyjanienie rnicy w procesie trawienia tuszczw

w odku i dwunastnicy

01

1 p. za poprawne wyjanienie uwzgldniajce stopie zemulgowania tuszczw lub zbyt

niskie pH w odku
Przykady poprawnej odpowiedzi
W odku, gdzie dziaaj te enzymy, tuszcze s zemulgowane w bardzo maym stopniu,
co utrudnia dziaanie lipaz rozkadajcych tuszcze.
Dziaanie lipaz rozkadajcych tuszcze utrudnia zbyt niskie pH w odku.
b)
Tworzenie informacji

Wyjanienie na podstawie tekstu zwizku pomidzy

niedoborem wydzielania liny u ludzi a zapadalnoci
na prchnic zbw

01

1 p. za poprawn odpowied uwzgldniajc zwizek przyczynowoskutkowy pomidzy

niedoborem liny a zwikszon zapadalnoci na prchnic zbw
Przykad poprawnej odpowiedzi
U ludzi z niedoborem liny zby nie s wystarczajco chronione przez substancje
bakteriobjcze i bakteriostatyczne, ktre hamuj rozmnaanie si bakterii.
U ludzi z niedoborem liny jest mniejsza ilo substancji chronicych szkliwo, dlatego
atwiej rozwija si u nich prchnica.
Zadanie 20.
Korzystanie z informacji

Ustalenie wrd cech podanych w tabeli zbioru

charakterystycznego dla y i uzasadnienie wyboru

01

1 p. za poprawne wskazanie zbioru cech i poprawne uzasadnienie uwzgldniajce dwa

parametry
Przykad poprawnej odpowiedzi
zbir cech C. poniewa w yach krew pynie pod maym cinieniem i z ma prdkoci.
Zadanie 21.
a)
Tworzenie informacji

Zinterpretowanie przedstawionych w tekcie informacji, 01

dotyczcych powstawania odruchu warunkowego

1 p. za poprawne wyjanienie uwzgldniajce wielokrotne powtarzanie czynnoci

Przykad poprawnej odpowiedzi
Jednorazowe wczenie bodca pierwotnie obojtnego nie doprowadzi do powstania odruchu
warunkowego, poniewa do jego wytworzenia konieczne jest wielokrotne powtarzanie
dziaania bodca.
b)
Wiadomoci i rozumienie Wyjanienie mechanizmu powstawania klasycznego
01
odruchu warunkowego

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

1 p. za poprawne wyjanienie uwzgldniajce skojarzenie bodca obojtnego z bodcem

bezwarunkowym i stwierdzenie, e bodziec obojtny wyzwala reakcj odruchow
lub
wyjanienie uwzgldniajce powstanie odpowiedniego poczenia nerwowego
w orodkowym ukadzie nerwowym, ktre wyzwala rekcj na bodziec pierwotnie
obojtny
Przykad poprawnej odpowiedzi
W klasycznym odruchu warunkowym bodziec pierwotnie obojtny ulega wzmocnieniu
i staje si bodcem wyzwalajcym reakcj odruchow.
Wytworzenie klasycznego odruchu warunkowego polega na skojarzeniu bodca
pierwotnie obojtnego z bodcem bezwarunkowym w wyniku wielokrotnego powtarzania
czynnoci.
Zadanie 22.
a)
Tworzenie informacji

Wyjanienie na podstawie tekstu przyczyny upoledzenia

prawidowych funkcji komrek w organizmie czowieka,
po spoyciu muchomora sromotnikowego

01

1 p. za poprawne wyjanienie uwzgldniajce blokad przez -amanityn syntezy biaek

lub enzymw regulujcych metabolizm komrki
Przykad poprawnej odpowiedzi
-amanityna czy si z polimeraz RNA blokujc transkrypcj genw, a tym samym
komrka nie moe produkowa biaek (enzymw) regulujcych jej metabolizm.
b)
Tworzenie informacji

Wyjanienie przyczyny wystpienia, w pierwszej

kolejnoci, niewydolnoci wtroby wskutek zatrucia
-amanityn

01

1 p. za poprawne wyjanienie uwzgldniajce wtrob jako pierwszego odbiorc

toksyn z ukadu pokarmowego
Przykady poprawnej odpowiedzi
Trucizna, razem z wchonitym pokarmem, najpierw dostaje si y wrotn do wtroby
i na komrki wtroby dziaa najwiksza jej ilo.
Wtroba jest pierwszym odbiorc toksyn z ukadu pokarmowego, a wskutek blokady
syntezy biaek, brak jest enzymw kontrolujcych reakcje zobojtniania trucizny.
Zadanie 23.
Tworzenie informacji

Okrelenie na podstawie tekstu dziaania

przygotowujcego pacjenta do przeszczepu narzdu

01

1 p. za poprawne wyjanienie okrelajce rodzaj dziaania, odnoszcy si do tekstu

Przykady poprawnej odpowiedzi
Sprawdzenie za pomoc bada genetycznych dopasowania ukadu zgodnoci tkankowej
HLA dawcy i biorcy.
Podanie lekw osabiajcych ukad odpornociowy pacjenta, np. poprzez redukcj
limfocytw.

10

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 24.
a)
Tworzenie informacji

Rozwizanie zadania z zakresu dziedziczenia cech

01
sprzonych z pci okrelenie genotypw rodzicielskich

1 p. za poprawne okrelenie oraz zapisanie genotypu kury (samicy) i koguta (samca)

Poprawna odpowied
genotyp kury: ZAW
genotyp koguta: ZaZa
b)
Tworzenie informacji

Rozwizanie zadania z zakresu dziedziczenia cech

okrelenie genotypw i fenotypw potomstwa

01

1 p. za poprawne okrelenie oraz zapisanie genotypw i okrelenie fenotypw samic

i samcw
Poprawna odpowied
ZAZa pasiaste koguty lub pasiaste samce, lub pasiaste
ZaW czarne kury lub czarne samice, lub czarne
Zadanie 25.
Tworzenie informacji

Rozwizanie zadania z zakresu dziedziczenia cech

u rnych organizmw okrelenie genotypw
rodzicielskich i potomstwa na podstawie tekstu

01

1 p. za poprawne okrelenie wszystkich genotypw rodzicielskich i genotypu potomstwa

Poprawna odpowied
Genotypy rodzicielskie (P): aaBB, AAbb
Genotyp potomstwa (F1): AaBb
Zadanie 26.
a)
Wiadomoci i rozumienie

Wyjanienie podstawowych zasad dziedziczenia cech

okrelenie genotypw gamet rodzicw i potomstwa
w podanej krzywce

01

1 p. za poprawne wpisanie do krzywki wszystkich genotypw gamet i genotypw gamet

potomstwa
Poprawna odpowied
Genotypy gamet rodzicw: AB, ab
Genotypy potomstwa: AABB, AaBb, AaBb, aabb
b)
Wiadomoci i rozumienie

Wyjanienie podstawowych zasad dziedziczenia cech

okrelenie fenotypw potomstwa w podanej krzywce
i ustalenie ich stosunku

01

1 p. za podanie fenotypw i ustalenie ich stosunku przy poprawnie wykonanym

poleceniu a)

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

11

Poprawna odpowied
zielone gadkie: te pomarszczone 3:1
0 p. za poprawne podanie fenotypw oraz poprawne ustalenie ich stosunku, ale przy bdnie
wykonanym poleceniu a) dotyczcym krzywki
Zadanie 27.
Tworzenie informacji

Podanie przykadu praktycznego wykorzystania

opisanej w tekcie techniki inynierii genetycznej

01

1 p. za poprawnie podany przykad uwzgldniajcy uzyskanie odmian rolin, ktre maj

skrcon faz wegetatywn lub mniejsz wysoko
Przykady poprawnej odpowiedzi
Wyniki tych bada mog zosta wykorzystane do uzyskania odmian, ktre zakwitaj
w modszym wieku.

Mona otrzyma roliny, ktre kwitn po osigniciu mniejszej wysokoci.

Mog zosta wykorzystane w celu doprowadzenia do skrcenia okresu rozwoju

wegetatywnego rolin i przyspieszenia przejcia do fazy generatywnej.

Zadanie 28.
Wiadomoci i rozumienie

Wskazanie wrd podanych technik inynierii

genetycznej opisu waciwej metody stosowanej przy
tworzeniu GMO

01

1 p. za poprawny wybr opisu metody

Poprawna odpowied
opis B
Zadanie 29.
a)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie przypadku dryfu genetycznego

na przykadzie choroby Huntingtona opisanej w tekcie

01

1 p. za zaznaczenie poprawnej odpowiedzi

Poprawna odpowied
zakoczenie zdania: A. (efektu zaoyciela)
b)
Tworzenie informacji

Wyjanienie zjawiska genetycznego w opisanej

populacji ludzkiej

01

1 p. za poprawn odpowied uwzgldniajc moliwo przekazania potomstwu wadliwego

genu
Przykad poprawnej odpowiedzi
Objawy choroby pojawiaj si najczciej dopiero po 40. roku ycia, wic nosiciel moe
wczeniej przekaza wadliwy gen potomstwu.

12

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 30.
a)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie zalenoci midzygatunkowej w przykadzie

koewolucji, przedstawionym w tekcie i na schemacie
rozpoznanie zalenoci i podanie jej nazwy

01

1 p. za rozpoznanie i podanie poprawnej nazwy przedstawionej zalenoci

Poprawna odpowied
symbioza lub mutualizm, lub protokooperacja
b)
Tworzenie informacji

Wyjanienie wspzalenoci gatunkw w opisanym

przykadzie koewolucji

01

1 p. za poprawne wyjanienie odwoujce si do zwikszenia prawdopodobiestwa

zapylania kwiatw lub do koniecznoci zapewnienia pokarmu dla obu pci
Przykady poprawnej odpowiedzi
Samce odwiedzajcy, oprcz samic, t rolin zwikszaj prawdopodobiestwo jej
zapylenia lub kwiaty mog by zapylane zarwno przez samice, jak te samce.
Wywarzanie dwch rodzajw kwiatw przez H. bihai zapewnia pokarm rwnie samcom
i zabezpiecza przed wyginiciem gatunek kolibra zapylajcego te kwiaty.
0 p. za odpowied, ktra nie odnosi si do korzyci, jakie z tego ukadu symbiotycznego
ma rolina
Zadanie 31.
Tworzenie informacji

Zinterpretowanie opisanej w tekcie metody

oczyszczania wd i ciekw wskazanie wad
fitooczyszczania

02

2 p. za poprawne podanie dwch wad fitooczyszczania

1 p. za poprawne podanie jednej wady tej metody
Przykady poprawnych odpowiedzi
Dziaanie tej metody ograniczone jest do pytkich warstw gleby, dokd sigaj korzenie.
Istnieje potrzeba dalszego zagospodarowania masy rolin, w ktrej zmagazynowane s
substancje toksyczne.
Wolne tempo oczyszczania, zatem metoda ta nie nadaje si do oczyszczania duej iloci
ciekw.
Zanieczyszczenia toksyczne kumulujce si w rolinach mog wchodzi w acuch
spasania.
Zadanie 32.
Tworzenie informacji

Wykazanie zalenoci pomidzy dugoci acucha

troficznego a stratami energii na poszczeglnych jego
ogniwach, w przedstawionych przykadach

01

1 p. za poprawny wybr acucha troficznego i uzasadnienie uwzgldniajce dugo

acucha i straty energii przy przejciu z jednego ogniwa do nastpnego

Egzamin maturalny z biologii

Klucz punktowania odpowiedzi poziom rozszerzony

13

Przykady poprawnej odpowiedzi

acuch pokarmowy A. poniewa skada si z najwikszej iloci ogniw, a przy
przejciu z jednego ogniwa do nastpnego cz energii wykorzystywana jest na wasne
potrzeby, a cz energii ulega rozproszeniu, np. w postaci ciepa.
acuch pokarmowy A. poniewa, im duszy acuch pokarmowy, tym wiksza jest
rnica midzy energi przyswojon przez pierwsze i ostatnie ogniwo acucha.
Zadanie 33.
a)
Wiadomoci i rozumienie

Scharakteryzowanie ukadu ekologicznego na podstawie 01

tekstu okrelenie czynnika rodowiska decydujcego
o typie ekosystemu

1 p. za podanie waciwego czynnika rodowiska

Poprawna odpowied
czynnik: wiato lub energia wietlna, lub energia soneczna
b)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie na podstawie tekstu rodzaju acucha

troficznego wystpujcego w ekosystemie
heterotroficznym

01

1 p. za poprawne wskazanie waciwego rodzaju acucha troficznego

Poprawna odpowied
B. (acuchy detrytusowe)
c)
Wiadomoci i rozumienie

Wyjanienie zasady funkcjonowania ekosystemu

autotroficznego

01

1 p. za odpowied poprawn uwzgldniajc obieg materii w ekosystemie

Przykad poprawnej odpowiedzi
W ekosystemie autotroficznym wystpuj producenci, ktrzy produkuj przy udziale wiata
materi organiczn, wykorzystywan przez konsumentw i rozkadan przez destruentw,
dziki czemu materia kry w ekosystemie.
Zadanie 34.
Tworzenie informacji

Wykazanie na podstawie tekstu znaczenia czynnikw

rodowiska dla utrzymania biornorodnoci
gatunkowej

02

2 p. za dwa poprawne argumenty uwzgldniajce zwizek glonw tworzcych ki

podwodne z rnorodnoci ryb
1 p. za jeden poprawny argument
Przykady poprawnych odpowiedzi
Gstwiny tych glonw s rodowiskiem ycia wielu gatunkw ryb i s dla nich
schronieniem.
Gstwiny glonw s dla ryb miejscem tara.
Glony s pokarmem dla ryb rolinoernych.