You are on page 1of 18

Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie

EGZAMIN MATURALNY 2011

CHEMIA
POZIOM ROZSZERZONY
Kryteria oceniania odpowiedzi

MAJ 2011

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

Zadanie 1. (02)
Obszar standardw
Wiadomoci i rozumienie

Opis wymaga
Znajomo i rozumienie poj zwizanych z budow atomu
i ukadem okresowym pierwiastkw (I.1.a.1)
Zastosowanie zasady rozmieszczania elektronw
na orbitalach do zapisu konfiguracji elektronowych, ustalenie
liczby elektronw walencyjnych (I.1.a.4)

Poprawna odpowied
Symbol pierwiastka X: S
Konfiguracja elektronowa powoki walencyjnej: 3s23p4
2 p.

1 p.

0 p.

lub

3s2p4

poprawne napisanie symbolu pierwiastka X oraz poprawne podanie konfiguracji


elektronowej powoki walencyjnej atomu tego pierwiastka
Uwaga: Jeli zdajcy do przedstawienia konfiguracji zastosuje poprawny zapis
klatkowy, naley przyzna punkt.
poprawne napisanie symbolu pierwiastka X i niepoprawny zapis konfiguracji
elektronowej powoki walencyjnej atomu tego pierwiastka lub brak zapisu
konfiguracji
brak zapisu symbolu pierwiastka X, ale poprawny (podany powyej) zapis
konfiguracji elektronowej powoki walencyjnej
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 2. (03)
a) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Zapisanie wzorw elektronowych zwizkw kowalencyjnych


(I.1.b.5)

Poprawna odpowied
H3O +
1 p.
0 p.

poprawne napisanie wzoru drobiny, w ktrej wica para elektronowa pochodzi


od jednego atomu
inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Zapisanie wzorw elektronowych zwizkw kowalencyjnych


(I.1.b.5)

Poprawna odpowied
CH4
1 p.
0 p.

poprawne napisanie wzoru drobiny, w ktrej wszystkie elektrony bior udzia


w tworzeniu wiza
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

c) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie ksztatu prostych czsteczek zwizkw


nieorganicznych (I.1.b.4)

Poprawna odpowied
CO2
1 p.
0 p.

poprawne napisanie wzoru drobiny, ktra ma ksztat liniowy


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 3. (02)
a) (01)
Korzystanie z informacji

Odczytanie i analiza informacji przedstawionych w formie


tekstu o tematyce chemicznej (II.1.a)

Poprawna odpowied
CH3OH, CH3NH2
1 p.

poprawny wybr i napisanie wzorw dwch zwizkw, ktrych czsteczki tworz


wizania wodorowe
inna odpowied lub brak odpowiedzi

0 p.
b) (01)

Tworzenie informacji

Wyjanienie waciwoci substancji wynikajcych


ze struktury elektronowej drobin (III.1.4)

Poprawna odpowied
CH3OH, CH3NH2, CH3CH3
1 p.
0 p.

poprawne uszeregowanie zwizkw zgodnie ze wzrastajc lotnoci


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 4. (01)
Korzystanie z informacji

Selekcja i analiza informacji przedstawionych w formie


tekstu o tematyce chemicznej i wykresu (II.3)

Poprawna odpowied
Zdanie
1.
2.
3.

W szeregu pierwiastkw: lit, beryl, wgiel i azot wraz ze wzrostem liczby atomowej
obserwujemy zaleno polegajc na tym, e im wicej elektronw znajduje si na
powoce zewntrznej, tym wiksza jest warto pierwszej energii jonizacji.
W szeregu pierwiastkw: hel, neon, argon, krypton i ksenon wraz ze wzrostem liczby
atomowej obserwujemy zwikszanie si promienia atomowego i wzrost wartoci
pierwszej energii jonizacji.
Magnez ma mniejszy promie atomowy ni glin i wiksz warto pierwszej energii
jonizacji.

P/F
P
F
F

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

1 p.
0 p.

poprawna ocena prawdziwoci trzech zda


podanie co najmniej jednej bdnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

Zadanie 5. (01)
Wiadomoci i rozumienie
Poprawna odpowied
14
1
3
12
lub
7 N + 0 n 1 H + 6 C
1 p.
0 p.

Przewidywanie produktw sztucznych reakcji jdrowych


i zapisanie rwna tych przemian (I.3.a.3)
14
7

N + 01n 31T + 126 C

poprawne uzupenienie schematu uwzgldniajce bilans masy i bilans adunku


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 6. (01)

Korzystanie z informacji

Wykonanie oblicze chemicznych z zastosowaniem pojcia


mola (II.5.b.2)

Przykad poprawnej odpowiedzi


11016 dm3
1 p.
0 p.

poprawne podanie wartoci objtoci wody


Uwaga: Jeli zdajcy zapisze obliczenia, to musz by one poprawne.
bdny wynik lub podanie wartoci objtoci wody w niewaciwych jednostkach,
lub brak odpowiedzi

Zadanie 7. (01)

Korzystanie z informacji

Uzupenienie brakujcych danych na podstawie informacji


przedstawionych w formie tekstu o tematyce chemicznej
i wykresu (II.2)

Poprawna odpowied
Po 40 latach w prbce pozostanie okoo 6104 lub 60000 atomw trytu.
1 p.
0 p.

poprawne oszacowanie liczby atomw trytu


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 8. (02)

Korzystanie z informacji

Wykonanie oblicze chemicznych zwizanych ze steniem


procentowym (II.5.d.1)

Przykad poprawnego rozwizania


masa cukrw redukujcych stanowi 40% masy roztworu: 0,4 200 g = 80 g
C12H22O11 + H2O C6H12O6 + C6H12O6
glukoza
fruktoza
342 g 360 g
x 80 g
x = 76 g
masa sacharozy pozostaej w roztworze: 100 g 76 g = 24 g
24 g 100%
c% =
c% = 12%
200 g

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

2 p.

1 p.

0 p.

zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie oblicze oraz podanie


wyniku z poprawnym zaokrgleniem i w procentach
Uwaga: Naley zwrci uwag na zaleno wartoci wyniku kocowego
od ewentualnych wczeniejszych zaokrgle. Naley uzna za poprawne wszystkie
wyniki, ktre s konsekwencj przyjtych przez zdajcego poprawnych
zaokrgle.
zastosowanie poprawnej metody i:
popenienie bdw rachunkowych prowadzcych do bdnego wyniku
liczbowego
popenienie bdw w dziaaniach na jednostkach
bd w zaokrgleniu wyniku
niepodanie wyniku w procentach
zastosowanie bdnej metody obliczenia stenia sacharozy lub brak rozwizania

Zadanie 9. (02)
a) (01)

Wiadomoci i rozumienie

Podanie przykadw kwasw i zasad w teorii Brnsteda


(I.2.b.10)

Poprawna odpowied
Kwas
NH3
CH3NH3+
1 p.
0 p.

Zasada
NH 2
CH3NH2

poprawne wpisanie do tabeli dwch wzorw


inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (01)

Korzystanie z informacji

Uzupenienie brakujcych danych na podstawie informacji


podanych w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.2)

Poprawna odpowied
Najsabsz zasad jest Cl .
1 p.
0 p.

poprawne wskazanie najsabszej zasady


bdne wskazanie lub brak odpowiedzi

Zadanie 10. (02)


a) (01)

Wiadomoci i rozumienie

Interpretacja wartoci pH roztworu w odniesieniu do odczynu


roztworu oraz stenia jonw H+ i OH (I.1.g.5)

Poprawna odpowied
R2COOH, R1COOH, RCOOH
1 p.
0 p.

poprawne uszeregowanie kwasw od najsabszego do najmocniejszego


bdne uszeregowanie lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

b) (01)

Wiadomoci i rozumienie

Zilustrowanie przebiegu reakcji jonowej (hydrolizy soli)


za pomoc rwnania reakcji w formie jonowej skrconej
(I.3.a.17)

Poprawna odpowied
R2COO + H2O R2COOH + OH
1 p.
0 p.

poprawne napisanie w formie jonowej skrconej rwnania reakcji


bdne napisanie rwnania reakcji (bdne wzory reagentw, bdne wspczynniki
stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi

Zadanie 11. (03)


a) (02)

Tworzenie informacji

Zaklasyfikowanie substancji na podstawie opisu reakcji


chemicznych (III.3.1)

Poprawna odpowied
Probwki:
1. ZnSO4
2. AgNO3
2 p.
1 p.
0 p.

3. BaCl2

4. NaCl

poprawne przyporzdkowanie czterech substancji (i poprawny zapis ich wzorw)


do odpowiednich probwek
poprawne przyporzdkowanie trzech lub dwch substancji (i poprawny zapis ich
wzorw) do odpowiednich probwek
poprawne przyporzdkowanie jednej substancji do odpowiedniej probwki lub
bdne przyporzdkowanie wszystkich substancji, lub brak odpowiedzi

b) (01)

Wiadomoci i rozumienie

Zapisanie rwna reakcji na podstawie opisu przemiany


(I.3.a.4)

Poprawna odpowied
Rwnania reakcji:
Ba2+ + SO 24 BaSO4 ()
Ag+ + Cl AgCl ()
1 p.
0 p.

poprawne napisanie w formie jonowej skrconej dwch rwna reakcji


bdne napisanie co najmniej jednego rwnania reakcji (bdne wzory reagentw,
bdne wspczynniki stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu) lub brak
odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

Zadanie 12. (02)

Korzystanie z informacji

Wykonanie oblicze chemicznych zwizanych ze sta


rwnowagi reakcji (II.5.f.1)

Przykad poprawnego rozwizania


pocztkowa liczba moli: A = 2 mole, B = x moli
liczba moli w stanie rwnowagi: A
0,4

+
B
x (2 0,4) = x 1,6

C + D
1,6
1,6

W reaktorze o objtoci 1 dm3: [A] = 0,4 mol dm 3 , [B] = (y 1,6) mol dm 3 ,


[C] = [D] = 1,6 mol dm 3
[C][D]
1,6 mol dm 3 1,6 mol dm 3
K=
1=
y = 8 mol dm 3
3
3
[A][B]
0,4 mol dm (y 1,6) mol dm
i Vr = 1 dm3 x = 8 moli
2 p.
1 p.
0 p.

zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie oblicze oraz podanie


wyniku z waciw dokadnoci i we waciwych jednostkach
zastosowanie poprawnej metody i popenienie bdw rachunkowych
prowadzcych do bdnego wyniku liczbowego lub popenienie bdw
w dziaaniach na jednostkach
zastosowanie bdnej metody lub brak rozwizania

Zadanie 13. (01)

Tworzenie informacji

Okrelenie wpywu zmiany temperatury ukadu i zmiany


cinienia na pooenie stanu rwnowagi chemicznej
wydajno reakcji (III.1.6)

a)
Poprawna odpowied
wzronie
b)
Poprawna odpowied
zmaleje
1 p.
0 p.

poprawna ocena zmiany wydajnoci reakcji w podpunkcie a) i b) zadania


bdna ocena w podpunkcie a) lub b) zadania, lub brak odpowiedzi

Zadanie 14. (04)


a) (02)

Wiadomoci i rozumienie

Zastosowanie prawa zachowania masy i prawa zachowania


adunku do uzgodnienia rwna reakcji utleniania i redukcji
zapisanych w formie jonowej skrconej (I.3.a.1)

Poprawna odpowied
Rwnanie procesu redukcji:
MnO 24 + 4H + + 2e MnO 2 + 2H 2 O
Rwnanie procesu utleniania:
MnO 24 MnO 4 + e

(x 1)
(x 2)

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

2 p.
1 p.
0 p.

poprawne napisanie w formie jonowo-elektronowej obu rwna


poprawne napisanie w formie jonowo-elektronowej tylko jednego rwnania
bdne napisanie obu rwna (bdne wzory reagentw, bdne wspczynniki
stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu)
odwrotne przypisanie rwna procesowi utleniania i redukcji
brak odpowiedzi

b) (01)

Wiadomoci i rozumienie

Zastosowanie zasady bilansu elektronowego do uzgodnienia


rwnania reakcji zapisanego w formie jonowej skrconej
(I.3.a.1)

Poprawna odpowied
3MnO 24 + 4H + 2MnO 4 + (1)MnO 2 + 2H 2 O
1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie wspczynnikw stechiometrycznych


bdne uzupenienie wspczynnikw stechiometrycznych lub brak odpowiedzi

c) (01)

Wiadomoci i rozumienie

Znajomo i rozumienie poj zwizanych z reakcj


dysproporcjonowania (I.1.h.1)

Poprawna odpowied
Jon MnO 24 peni funkcje reduktora i utleniacza.
1 p.
0 p.

poprawne okrelenie obu funkcji jonu MnO 24


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 15. (01)

Tworzenie informacji

Dokonanie uoglnie i sformuowanie wniosku (III.3.6)

Poprawna odpowied
Wzr wodorotlenku: Sc(OH)3
Naleao porwna wartoci rozpuszczalnoci molowej wodorotlenkw lub S
1 p.
0 p.

poprawny wybr wodorotlenku, poprawne napisanie jego wzoru oraz poprawne


wskazanie wielkoci, ktr naleao porwna
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

Zadanie 16. (01)

Korzystanie z informacji

Selekcja i analiza informacji przedstawionych w formie


tekstu o tematyce chemicznej i tablic chemicznych (II.3)

Poprawna odpowied
Zdanie

P/F

W ogniwie zbudowanym z pogniw: Cd|Cd2+ i Sn|Sn2+ katod stanowi pogniwo

1. Cd|Cd2+.

Kationy Cu2+ wykazuj wiksz tendencj do przyczania elektronw ni kationy

2. Zn2+.

Sia elektromotoryczna ogniwa Ag|Ag+||Au3+|Au jest w warunkach standardowych

3. rwna 2,32 V.
1 p.
0 p.

F
P
F

poprawna ocena prawdziwoci trzech zda


podanie co najmniej jednej bdnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi

Zadanie 17. (02)

Wiadomoci i rozumienie

Przedstawienie procesu elektrolizy za pomoc rwna reakcji


elektrodowych (I.3.a.20)

Poprawna odpowied
Anoda: Cu Cu2+ + 2eNi Ni2+ + 2e2 p.
1 p.
0 p.

Katoda: Cu2+ + 2e- Cu

poprawne napisanie rwna reakcji utleniania miedzi i niklu oraz redukcji


kationw miedzi(II)
poprawne napisanie tylko rwna reakcji anodowych
poprawne napisanie tylko rwnania reakcji katodowej
bdne napisanie rwna reakcji zachodzcych na obu elektrodach
bdny zapis rwnania reakcji zachodzcej na katodzie i poprawny zapis tylko
jednego rwnania reakcji anodowej
brak odpowiedzi

Zadanie 18. (01)

Tworzenie informacji

Zaprojektowanie otrzymywania rnych substancji


w procesach elektrolizy (III.2.15)

Poprawna odpowied
Elektroda jest poczona z biegunem ujemnym.
1 p.
0 p.

poprawne wskazanie
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

10

Zadanie 19. (03)

Korzystanie z informacji

Zastosowanie rwnania kinetycznego do oblicze


zwizanych z szybkoci reakcji (II.5.g)

a) (01)
Przykad poprawnego rozwizania
v = k cA cB2

k =

v
5, 4 mol dm 3 s 1
k

=
= 0,3 mol2 dm 6 s 1
2 mol dm 3 32 mol2 dm 6
cA cB2

mol
dm 6
dm3 s
lub k =
= 0,3
mol
mol
mol2 s
2 3 (3 3 ) 2
dm
dm
5, 4

1 p.
0 p.

poprawne obliczenie i podanie wartoci staej szybkoci reakcji we waciwych


jednostkach
inny wynik lub popenienie bdw w dziaaniach na jednostkach lub brak
rozwizania

b) (02)
Przykad poprawnego rozwizania
cA = cA cA0,6 = 2 2 0,6 = 0,8 (mol dm 3 )

z rwnania reakcji wynika, e 1 mol A reaguje z 2 molami B


przereagowao:
1,2 mola A
i
2,4 mola B

cB = 3 2,4 = 0,6 (mol dm 3 )


v= k c' A c'B2 v = 0,30,80,6 2 = 0,0864 mol dm 3 s 1 lub 8,6410 2 mol dm 3 s 1
dm 6
mol
mol
mol
0,8 3 (0, 6 3 ) 2 = 0, 0864 3
lub v ' = 0,3
2
mol s
dm
dm
dm s
2 p.

1 p.

0 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia szybkoci reakcji, poprawne


wykonanie oblicze oraz podanie wyniku z waciw dokadnoci, poprawnym
zaokrgleniem i w prawidowych jednostkach
Uwaga 1: Jeeli zdajcy w czci a) zadania bdnie obliczy warto staej
szybkoci reakcji i zastosuje j do rozwizania czci b), to rozwizanie czci b)
ocenia si tak, jakby stosowa poprawn warto staej szybkoci reakcji.
Uwaga 2: Naley zwrci uwag na zaleno wartoci wyniku kocowego
od ewentualnych wczeniejszych zaokrgle. Naley uzna za poprawne wszystkie
wyniki, ktre s konsekwencj przyjtych przez zdajcego poprawnych
zaokrgle.
zastosowanie poprawnej metody obliczenia szybkoci reakcji i:
popenienie bdw rachunkowych prowadzcych do bdnego wyniku
liczbowego
podanie wyniku z niewaciw dokadnoci lub bd w zaokrgleniu wyniku
podanie wyniku w nieprawidowych jednostkach lub popenienie bdw
w dziaaniach na jednostkach, lub pominicie jednostek
zastosowanie bdnej metody obliczenia szybkoci reakcji lub brak rozwizania

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

11

Zadanie 20. (02)

Wiadomoci i rozumienie

Zapisanie rwna reakcji ilustrujcych waciwoci


zwizkw organicznych na podstawie sownego i graficznego
opisu przemian (I.3.a.4,24)

Poprawna odpowied
Rwnania reakcji:
T
CH3CH3 + 2NaCl
1. 2CH3Cl + 2Na
alkohol,T
3. CH3CH2Cl + KOH
CH2=CH2 + KCl + H2O
alkohol,T
lub C2H5Cl + KOH
CH2=CH2 + KCl + H2O

2 p.
1 p.
0 p.

poprawne napisanie rwna reakcji 1. i 3. z zaznaczeniem wymaganych warunkw


procesw
poprawne napisanie tylko jednego rwnania reakcji
bdne napisanie obu rwna reakcji (bdne wzory reagentw lub bdne
wspczynniki stechiometryczne lub niezaznaczenie warunkw reakcji
w rwnaniach reakcji)
brak odpowiedzi

Zadanie 21. (02)

Wiadomoci i rozumienie

Wyjanienie na prostych przykadach mechanizmw reakcji


substytucji, addycji, eliminacji (I.3.a.23)

a) (01)
Poprawna odpowied
Reakcja przebiega wedug mechanizmu rodnikowego.
1 p.
0 p.

poprawne okrelenie mechanizmu


inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (01)
Przykad poprawnej odpowiedzi
Woda jest czynnikiem nukleofilowym.
1 p.
0 p.

poprawne okrelenie funkcji wody lub funkcji katalizatora


bdna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 22. (01)

Wiadomoci i rozumienie
Poprawna odpowied
Liczba wiza : 5
1 p.
0 p.

Okrelenie rodzajw wizania dla czsteczki zwizku


organicznego (I.1.b.3)
Liczba wiza : 3

poprawne podanie liczby wszystkich wiza i wiza


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

12

Zadanie 23. (02)


a) (01)

Korzystanie z informacji

Uzupenienie brakujcych danych na podstawie tekstu


o tematyce chemicznej (II.2)

Poprawna odpowied
CH3CH2CH2CH=CHCH3
1 p.
0 p.

poprawne napisanie wzoru pstrukturalnego (grupowego)


inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (01)

Korzystanie z informacji
Wiadomoci i rozumienie

Analiza informacji przedstawionych w formie tekstu


o tematyce chemicznej (II.1.a)
Zastosowanie poprawnej nomenklatury kwasw
karboksylowych (I.1.i.1)

Poprawna odpowied
kwas etanowy i kwas butanowy
1 p.
0 p.

poprawne podanie nazw systematycznych obu kwasw karboksylowych


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 24. (01)

Korzystanie z informacji

Zapisanie obserwacji wynikajcych z prezentowanych


dowiadcze (II.4.b.2)

Przykady poprawnej odpowiedzi


Obserwacja potwierdzajca obecno w kolbie
2-metyloprop-1-enu
but-2-enu
Wydziela si gaz.
Wyczuwalny jest zapach octu.
lub Wyczuwalny jest zapach acetonu.

Uwaga: Zdajcy powinien tak opisa zmiany zachodzce w obu kolbach, aby jednoznacznie
wskazyway one na obecno 2-metylopropenu w jednej kolbie i but-2-enu w drugiej kolbie.
Zapis obserwacji: Roztwr odbarwia si. (w jednej lub w dwch kolbach) jest
niewystarczajcy, poniewa zmiana ta dotyczy obu kolb.
1 p.
0 p.

poprawne podanie po jednej obserwacji, ktra pozwoli na odrnienie zwizkw


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 25. (02)

Korzystanie z informacji

Uzupenienie brakujcych danych na podstawie tekstu


o tematyce chemicznej (II.2)

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

13

Poprawna odpowied
i H

H CH2 CH CH CH2 H

CH2

CH H
CH

CH2
poprawne napisanie wzorw dwch merw
poprawne napisanie wzoru jednego meru
inna odpowied lub brak odpowiedzi

2 p.
1 p.
0 p.

Zadanie 26. (01)

Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie stopni utlenienia pierwiastka w czsteczkach


zwizkw organicznych (I.1.h.2)

Poprawna odpowied

1 p.
0 p.

Wzr czsteczki

CH3CH2OH

HCHO

HCOOH

Stopie utlenienia atomu wgla

II

poprawne okrelenie stopni utlenienia atomw wgla w trzech czsteczkach


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 27. (02)


a) (01)

Tworzenie informacji

Wnioskowanie o typie pochodnych na podstawie opisu


reakcji identyfikacyjnych (III.3.2)

Poprawna odpowied
X: estry lub ester
Y: kwasy (karboksylowe) lub kwas (karboksylowy)
Z: fenole lub fenol
1 p.
0 p.

poprawne podanie nazw trzech grup zwizkw


inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (01)

Wiadomoci i rozumienie

Zapisanie rwna reakcji ilustrujcych waciwoci


zwizkw organicznych (I.3.a.24)

Poprawna odpowied
O
H C

(H )

H2O

HCOOH

(H )

HCOOH + C6H5OH
lub HCOOC6H5 + H2O

OH

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

14

1 p.
0 p.

poprawne napisanie rwnania reakcji


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 28. (01)

Korzystanie z informacji

Uzupenienie brakujcych danych na podstawie tekstu


o tematyce chemicznej (II.2)

Przykad poprawnej odpowiedzi


H

H
C

CH3
1 p.
0 p.

CH3
C
H

COOH

C
COOH

poprawne narysowanie wzorw strukturalnych zwizkw A i B


bdna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 29. (01)

Wiadomoci i rozumienie

Znajomo i rozumienie poj zwizanych z izomeri


optyczn (I.1.i.2)

Poprawna odpowied
H2C O COC17H35
HC O COC17H35

H2C O COC17H35

H2C O COC15H31
1 p.
0 p.

HC O COC15H31

lub

H2C O COC15H31

poprawne narysowanie wzoru triglicerydu


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 30. (01)

Korzystanie z informacji

Uzupenienie brakujcych danych na podstawie tekstu


o tematyce chemicznej (II.2)

Poprawna odpowied
H

OH

HO

HO

CH2 OH
1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie rysunku


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

15

Zadanie 31. (02)

Tworzenie informacji

Zaprojektowanie dowiadczenia pozwalajcego na


identyfikacj rnych pochodnych wglowodorw (III.2.9)

a) (01)
Poprawna odpowied

Schemat dowiadczenia:

wodny roztwr glukozy

wodny roztwr fruktozy

II

Odczynnik:
woda bromowa z dodatkiem wodnego
roztworu wodorowglanu sodu
1 p.
0 p.

poprawny wybr odczynnika i uzupenienie schematu dowiadczenia


inna odpowied (np. woda bromowa z dodatkiem wodnego roztworu amoniaku)
lub brak odpowiedzi

b) (01)
Poprawna odpowied

Probwka I
Probwka II
1 p.
0 p.

Barwa zawartoci probwki


przed zmieszaniem reagentw
po zmieszaniu reagentw
pomaraczowa lub brunatna
brak barwy lub bezbarwna
lub ta
pomaraczowa lub brunatna
pomaraczowa lub brunatna
lub ta
lub ta

poprawny opis zmian, ktre zaobserwowano w obu probwkach, przy poprawnym


wyborze odczynnika w czci a) zadania
bdny wybr odczynnika lub brak odpowiedzi w czci a) zadania
bdny opis zmian, ktre zaobserwowano w probwkach
brak odpowiedzi

Zadanie 32. (01)

Tworzenie informacji

Zaklasyfikowanie substancji na podstawie opisu reakcji


chemicznych (III.3.1)

Poprawna odpowied
Substancja X ma charakter amfoteryczny.
1 p.
0 p.

poprawne okrelenie charakteru chemicznego substancji X


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

16

Zadanie 33. (03)


a) (01)

Tworzenie informacji

Wnioskowanie o typie pochodnej na podstawie opisu


wynikw reakcji identyfikacyjnej (III.3.2)

Poprawna odpowied
kwas aminoetanowy lub glicyna
1 p.
0 p.

poprawny wybr substancji


inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (02)

Wiadomoci i rozumienie

Zapisanie rwna reakcji ilustrujcych waciwoci


zwizkw organicznych (I.3.a.24)

Przykad poprawnej odpowiedzi


Probwka I:
CH2

COO

COOH

NH3
lub
CH2

CH2
NH3

COO

+
NH3

H3O

CH2

COOH

H2O

H2O

+
NH3

Probwka II:
CH2

COO

+
NH3

2 p.
1 p.
0 p.

OH

CH2

COO

NH2
poprawne napisanie w formie jonowej skrconej dwch rwna reakcji
(uwzgldniajce wystpowanie glicyny w postaci jonu obojnaczego lub w postaci
czsteczkowej)
poprawne napisanie tylko jednego rwnania reakcji
bdne napisanie obu rwna reakcji (bdne wzory reagentw, bdne
wspczynniki stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu)
brak odpowiedzi

Zadanie 34. (01)

Tworzenie informacji

Projektowanie dowiadcze pozwalajcych na wykrywanie


biaek (III.2.10)

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

17

Poprawna odpowied
H 2N

CH COOH
CH2

OH

1 p.
0 p.

poprawny wybr jednego wzoru aminokwasu


inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 35. (02)

Wiadomoci i rozumienie

Opisanie wpywu rnych czynnikw na proces koagulacji


i denaturacji biaek (I.2.c.7)

Poprawna odpowied
1. Biako jaja kurzego rozpuszcza si w wodzie, tworzc roztwr koloidalny. Kada
czsteczka biaka w roztworze posiada tzw. otoczk solwatacyjn. Solwatacja czsteczek
biaka jest moliwa ze wzgldu na obecno polarnych grup hydroksylowych,
karboksylowych i aminowych w acuchach bocznych aminokwasw.
2. Otoczk solwatacyjn biaek mona zniszczy przez dodanie do roztworu soli, np. NaCl,
ktrej jony s silniej solwatowane. Widoczne jest wtedy wytrcenie biaka
z roztworu, zwane wysoleniem. Proces ten jest odwracalny. Pod wpywem wysokiej
temperatury, soli metali cikich czy te stonych kwasw lub zasad biaka wytrcaj si
z roztworw w sposb nieodwracalny. Zjawisko to nosi nazw denaturacji.
2 p.
1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie zda w dwch akapitach


poprawne uzupenienie tylko jednego akapitu
niepoprawne uzupenienie dwch akapitw lub brak odpowiedzi

18

Egzamin maturalny z chemii poziom rozszerzony


Kryteria oceniania odpowiedzi

Oglne zasady oceniania


Zdajcy otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwizania, precyzyjnie odpowiadajce
poleceniom zawartym w zadaniach.
Rozwizania zada, uwzgldniajce inny tok rozumowania ni podany w kryteriach,
oceniane s zgodnie z zasadami punktacji.

Gdy do jednego polecenia zdajcy podaje kilka odpowiedzi (z ktrych jedna jest
prawidowa, inne nieprawidowe), to nie otrzymuje punktw za adn z nich.

Jeeli polecenie brzmi: Napisz rwnanie reakcji..., to w odpowiedzi zdajcy powinien


napisa rwnanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat.

Dobr wspczynnikw w rwnaniach reakcji chemicznych moe rni si


od przedstawionego w modelu (np. mog by zwielokrotnione), ale bilans musi by
prawidowy. Niewaciwy dobr lub brak wspczynnikw powoduje utrat 1 punktu
za zapis tego rwnania.

W rozwizaniach zada rachunkowych oceniane s: metoda, wykonanie oblicze


i podanie wyniku z jednostk. W obliczeniach czstkowych zapis jednostek nie jest
wymagany, ale jeli jednostki s, to musz by poprawne. Bdny zapis jednostki lub jej
brak przy ostatecznym wyniku liczbowym powoduje utrat 1 punktu. W obliczeniach
wymagane jest poprawne zaokrglanie wynikw liczbowych.

Za poprawne obliczenia bdce konsekwencj zastosowania niepoprawnej metody


zdajcy nie otrzymuje punktw.

Za poprawne spostrzeenia i wnioski bdce konsekwencj


zaprojektowanego dowiadczenia zdajcy nie otrzymuje punktw.

niewaciwie

Za napisanie wzorw strukturalnych zamiast wzorw pstrukturalnych (grupowych)


nie odejmuje si punktw.
Zapis , w rwnaniach reakcji nie jest wymagany.
Naley uzna jako oznaczenie podwyszonej temperatury.
W rwnaniach reakcji, w ktrych ustala si stan rwnowagi, brak nie powoduje
utraty punktw.
Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie s wymagane.

You might also like