EGZAMIN MATURALNY

W ROKU SZKOLNYM 2013/2014

BIOLOGIA
POZIOM PODSTAWOWY

ROZWIZANIA ZADA
I SCHEMAT PUNKTOWANIA

MAJ 2014

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

Zadanie 1. (02)
Obszar standardw

Opis wymaga
Na przykadzie wapnia okrelenie skutkw niedoboru
podstawowych skadnikw pokarmowych dla przebiegu
procesw zachodzcych w organizmie czowieka (I.3c.8,9)

Wiadomoci i rozumienie
Poprawne odpowiedzi: A, B

2 p. za poprawny wybr dwch procesw, w przebiegu ktrych istotn rol odgrywa wap
1 p. za wybr jednego procesu, w przebiegu ktrego istotn rol odgrywa wap
0 p. za odpowied niepoprawn lub wybr wicej ni dwch procesw, lub brak
odpowiedzi
Zadanie 2. (01)
Tworzenie informacji

Uzasadnienie funkcji, jako przenonika energii w komrce,

rozpoznanej na schemacie czsteczki ATP (III.3a, I.4a.4)

Poprawna odpowied:
nukleotyd B
Przykady uzasadnienia:
Funkcj przenonika energii w komrce peni nukleotyd B, poniewa
w czsteczce nukleotydu B znajduj si trzy reszty fosforanowe, pomidzy ktrymi
znajduj si dwa wizania wysokoenergetyczne.
magazynuje energi w postaci wiza wysokoenergetycznych.
1 p. za wybr waciwego nukleotydu, ktry peni funkcj przenonika energii w komrce
wraz z poprawnym uzasadnieniem, odnoszcym si do wiza wysokoenergetycznych
0 p. za odpowied niepen, np. wybr tylko nukleotydu bez uzasadnienia lub ze zbyt
oglnym uzasadnieniem (np. poniewa posiada wicej reszt fosforanowych/posiada
reszty fosforanowe), lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 3. (02)
Korzystanie z informacji

Przyporzdkowanie wskazanym tkankom miejsc ich

wystpowania w organizmie czowieka (II.2a, I.1c.3)

Poprawne odpowiedzi:
A. 5,

B. 1,

C. 2,

D. 3

2 p. za poprawne przyporzdkowanie wszystkim czterem tkankom miejsc ich wystpowania

w organizmie czowieka
1 p. za poprawne przyporzdkowanie trzem tkankom miejsc ich wystpowania
w organizmie czowieka
0 p. za odpowied niepen lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

Zadanie 4. (01)
Wiadomoci i rozumienie

Przedstawienie funkcjonowania gwnych narzdw

w organizmie czowieka na przykadzie pracy serca (I.1c.4)

Poprawna odpowied:
1 P, 2 P, 3 F
1 p. za poprawn ocen wszystkich trzech informacji dotyczcych cyklu pracy serca
0 p. za odpowied niepen lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 5. (02)
Tworzenie informacji

Zinterpretowanie informacji dotyczcych oznaczania grupy krwi

czowieka okrelenie grupy krwi i uzasadnienie wyniku
badania (III.2a, I.1c.6, 4a.8)

Poprawna odpowied:
grupa krwi AB
Przykady uzasadnienia:
Aglutynacja krwinek nastpia w obu zestawach, co oznacza, e krwinki pacjenta posiadaj
zarwno antygen A, jak i antygen B, ktre zostay zwizane przez przeciwciaa anty-A
i anty-B (znajdujce si w surowicy krwi wykorzystanej do badania).
Poniewa krwinki zostay zwizane przez przeciwciaa anty-A i anty-B znajdujce si
w surowicy krwi wykorzystanej do badania.
2 p. za poprawne okrelenie grupy krwi pacjenta i poprawne uzasadnienie uwzgldniajce
obecno przeciwcia w zastosowanych surowicach krwi
1 p. za poprawne okrelenie tylko grupy krwi pacjenta bez uzasadnienia lub z niepenym
albo niepoprawnym uzasadnieniem
0 p. za bdne wskazanie grupy krwi lub niepoprawne uzasadnienie, lub brak odpowiedzi
Zadanie 6. (02)
Wiadomoci i rozumienie

Opisanie funkcji limfy w organizmie czowieka (I.1c.6)

Przykady poprawnych odpowiedzi:

1. Uczestniczy w reakcjach odpornociowych/w obronie organizmu przed infekcjami/zawarte
w niej przeciwciaa uczestnicz w reakcjach odpornociowych.
2. Uczestniczy w transporcie tuszczw w organizmie/transportuje tuszcze w organizmie.
3. Wypeniajc przestrzenie midzykomrkowe, poredniczy w wymianie substancji
pomidzy komrkami i krwi.
2 p. za podanie na podstawie tekstu dwch poprawnych funkcji limfy w organizmie
czowieka
1 p. za podanie tylko jednej funkcji limfy w organizmie czowieka
0 p. za odpowied niepoprawn lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

Zadanie 7. (01)
Wiadomoci i rozumienie

Opisanie budowy i funkcjonowania ukadu oddechowego

czowieka (I.1a,c.4)

Poprawna odpowied:
1. F, 2. F, 3. P
1 p. za poprawn ocen wszystkich trzech informacji dotyczcych ukadu oddechowego
0 p. za odpowied niepen lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 8. (01)
Tworzenie informacji

Na podstawie tekstu wyjanienie zwizku biernego palenia

z pogorszeniem u ludzi wykonywania czynnoci umysowych
(III.2a, I.3c.7)

Przykad poprawnej odpowiedzi:

W dymie bocznym wystpuje tlenek wgla (czad), ktry czy si trwale z hemoglobin
krwinek czerwonych i blokuje przenoszenie tlenu z puc do mzgu, powodujc niedotlenienie
komrek kory mzgowej, ktre pracuj wtedy mniej efektywnie.
1 p. za poprawne wyjanienie zwizku biernego palenia z pogorszeniem wykonywania
czynnoci umysowych, uwzgldniajce niedotlenienie mzgu spowodowane
blokowaniem hemoglobiny przez tlenek wgla (czad) znajdujcy si w dymie
tytoniowym
0 p. za odpowied niepen, ktra nie uwzgldnia wpywu tlenku wgla (czadu)
znajdujcego si w dymie tytoniowym na przenoszenie tlenu przez hemoglobin
w organizmie czowieka lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 9. (03)
a) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie rodzaju odpornoci pobudzanej przez preparaty

lecznicze opisane w tekcie (I.4b.8)

Poprawna odpowied: B
1 p. za poprawne wskazanie rodzaju odpornoci pobudzanej przez preparaty
immunostymulujce
0 p. za odpowied niepoprawn lub podanie wicej ni jednej odpowiedzi, lub brak
odpowiedzi
b) (02)
Tworzenie informacji

Planowanie dziaania na rzecz wasnego zdrowia

sformuowanie argumentw uzasadniajcych konieczno
konsultacji z lekarzem przy stosowaniu lekw dostpnych bez
recepty (III.1b, I.4b.8, 3c.7)

Przykady poprawnych odpowiedzi:

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

Tego rodzaju preparaty mog by przeciwwskazane w niektrych schorzeniach

np. wtroby/nerek, stanach zdrowia np. w czasie ciy/karmienia, po przeszczepach lub
w okrelonym wieku.
Takie preparaty mog wchodzi w interakcje z ju przyjmowanymi lekami i wpywa
na ich dziaanie, np. osabia dziaanie tych lekw.
Niektre osoby mog by uczulone na skadniki tych preparatw, ktre mog powodowa
rwnie nasilenie alergii na inne substancje.
Takie preparaty, ktre pobudzaj aktywno granulocytw i makrofagw, mog
powodowa, e nadmierna ich aktywno bdzie grona dla organizmu, np. moe wywoa
zaburzenia w dziaaniu ukadu immunologicznego/nasilenie objaww chorb
autoimmunizacyjnych.
2 p. za podanie dwch poprawnych argumentw uwzgldniajcych wpyw opisanych
preparatw na organizm czowieka
1 p. za podanie tylko jednego poprawnego argumentu uwzgldniajcego wpyw tych
preparatw na organizm czowieka
0 p. za odpowied nieodnoszc si do wpywu tych preparatw na organizm czowieka lub
odpowied zbyt ogln, np. mog le wpywa, mog le dziaa, lub brak odpowiedzi
Zadanie 10. (02)
a) (01)
Tworzenie informacji

Na podstawie danych z tabeli sformuowanie wniosku

dotyczcego zalenoci midzy prdkoci przewodzenia
impulsw nerwowych a rednic aksonu (III.3b, I.4b.5)

Przykady poprawnej odpowiedzi:

Im neuron ma wiksz rednic aksonu, tym szybciej przewodzi impulsy nerwowe.
Impulsy nerwowe przewodzone s tym szybciej, im wiksza jest rednica aksonu neuronu.
1 p. za sformuowanie poprawnego wniosku okrelajcego zaleno midzy prdkoci
przewodzenia impulsw nerwowych a rednic aksonu
0 p. za odpowied niepen, ktra nie uwzgldnia zalenoci przedstawionej w tabeli,
lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
b) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie i wyjanienie rnicy w szybkoci przewodzenia

impulsw we wknach nerwowych (I.4b.5)

Przykad poprawnej odpowiedzi:

Wkna rdzenne (posiadajce osonk mielinow) przewodz impulsy szybciej ni wkna
nagie (nieposiadajce osonki mielinowej), poniewa impuls biegnie w nich skokowo
(natomiast wkna nagie przewodz impuls w sposb cigy, wzdu bony neuronu).
1 p. za okrelenie, e wkna rdzenne przewodz szybciej impulsy ni wkna nagie
i poprawne wyjanienie uwzgldniajce skokowe przewodzenie impulsu nerwowego
0 p. za odpowied niepen, ktra nie uwzgldnia skokowego przewodzenia impulsu, lub
odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

Zadanie 11. (02)

a) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Wskazanie powizania strukturalno-funkcjonalnego w obrbie

szkieletu i ukadu miniowego na przykadzie stawu
kolanowego wskazanie minia odpowiedzialnego
za prostowanie koczyny dolnej (I.1c.7)

Poprawna odpowied:
misie czworogowy uda/misie przedstawiony na rysunku A
1 p. za poprawne wskazanie minia powodujcego zilustrowany na rysunku ruch koczyny
dolnej
0 p. za odpowied niepoprawn lub brak odpowiedzi
b) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie roli mini w dziaaniu stawu kolanowego

(I.1c.7, 2a.1)

Poprawna odpowied: B
1 p. za poprawne zaznaczenie funkcji minia w ruchu koczyny przedstawionym
na rysunku C
0 p. za odpowied niepoprawn lub brak odpowiedzi
Zadanie 12. (02)
Korzystanie z informacji

Na podstawie danych z tabeli skonstruowanie wykresu

liniowego ilustrujcego wpyw wysiku fizycznego
na wydzielanie insuliny i glukagonu (II.3a, I.4b.11)

Przykady poprawnej odpowiedzi:

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

2 p. za w caoci poprawne wykonanie wykresu, w tym:

za prawidowy opis osi Y stenie hormonw we krwi [pmol/ l] i osi X czas
trwania wicze fizycznych, w godzinach/czas od rozpoczcia wicze fizycznych,
w godzinach/kolejne godziny wicze fizycznych
za prawidowe wyskalowanie osi i wykrelenie krzywych, opisanych lub z legend
1 p. za prawidowy opis osi Y i osi X lub za prawidowe wyskalowanie osi i wykrelenie
krzywych, opisanych lub z legend
0 p. za wykres o osiach odwrotnie przyporzdkowanych lub wykres cakowicie
niepoprawny, lub brak odpowiedzi
Zadanie 13. (01)
Tworzenie informacji

Wyjanienie zwizku midzy wysikiem fizycznym

a zwikszaniem wydzielania glukagonu do krwi
(III.2a, I.1b.7)

Przykad poprawnej odpowiedzi:

Podczas wysiku fizycznego zwiksza si wydzielanie glukagonu, poniewa stymuluje on
rozkad glikogenu oraz wzrost we krwi poziomu stenia glukozy, ktrej utlenianie dostarcza
energii do pracy mini.
1 p. za poprawne wyjanienie, dlaczego podczas wysiku fizycznego zwiksza si
wydzielanie glukagonu do krwi, uwzgldniajce uwalnianie glukozy niezbdnej
do wysiku fizycznego lub do pracy mini
0 p. za odpowied niepen, ktra nie uwzgldnia roli glukozy lub odpowied niepoprawn,
lub brak odpowiedzi
Zadanie 14. (02)
a) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Scharakteryzowanie hormonalnej regulacji gospodarki wodnej

w organizmie czowieka (I.4b.11)

Poprawna odpowied:
A zmniejszone, B zwikszone
1 p. za poprawne przyporzdkowanie obu okrele do miejsc wskazanych na schemacie
0 p. za odpowied niepen, np. przyporzdkowanie tylko jednego okrelenia
lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
b) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Opisanie objaww niedoboru hormonu ADH,

spowodowanego uszkodzeniem komrek tylnego pata
przysadki (I.4b.11)

Przykady poprawnej odpowiedzi:

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

Niedobr hormonu ADH spowoduje

wydalanie duej/nadmiernej iloci moczu (tzw. moczwk prost).
odwodnienie organizmu.
1 p. za poprawne podanie przykadu objaww niedoboru ADH spowodowanych
uszkodzeniem tylnego pata przysadki, uwzgldniajce wydalanie duych iloci moczu
lub odwodnienie organizmu
0 p. za odpowied niepoprawn lub brak odpowiedzi
Zadanie 15. (01)
Tworzenie informacji

Na wybranym przykadzie wykazanie wspdziaania ukadu

krwiononego i wydalniczego w organizmie czowieka
(III.2a, I.1b.7)

Przykady poprawnej odpowiedzi:

Krew transportuje z komrek organizmu do nerek zbdne i szkodliwe produkty przemiany
materii, a zachodzce w nefronach procesy filtracji (i resorpcji) umoliwiaj wydalanie
wraz z moczem produktw zbdnych i szkodliwych (oraz zapewniaj stay skad krwi).
Rozbudowana sie wosowatych naczy krwiononych w nerkach umoliwia zachodzenie
w tych narzdach procesu filtracji krwi oraz procesu zwrotnego wchaniania skadnikw
przydatnych organizmowi.
1 p. za
poprawne
uzasadnienie
wspdziaania
obu
ukadw krwiononego
i wydalniczego, uwzgldniajce ich uczestniczenie w wybranym procesie
0 p. za odpowied niepen, np. odnoszc si tylko do jednego z ukadw, lub odpowied
niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 16. (01)
Wiadomoci i rozumienie

Opisanie budowy i funkcjonowania oka okrelenie zmiany

ksztatu soczewki zachodzcej podczas akomodacji oka
(I.1c.15)

Przykad poprawnej odpowiedzi:

Podczas przenoszenia wzroku z przedmiotw bliskich na przedmioty odlege soczewka staje
si bardziej paska.
1 p. za poprawne okrelenie zmiany ksztatu soczewki podczas przenoszenia wzroku
z przedmiotw bliskich na odlege
0 p. za odpowied, ktra nie okrela zmiany ksztatu lub odpowied merytorycznie
niepoprawn, np. jest paska, lub brak odpowiedzi
Zadanie 17. (01)
Korzystanie z informacji
Poprawna odpowied:

Opisanie funkcjonowania ucha uporzdkowanie etapw

powstawania wrae suchowych w kolejnoci ich
zachodzenia (II.2a, I.1c.5)

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

Etap
Drganie bony okienka owalnego oraz pynu wypeniajcego wntrze
limaka.
Ruchy rzsek komrek narzdu Cortiego i powstanie impulsu nerwowego.

Numer

Przenoszenie drga bony bbenkowej na drgania kosteczek suchowych.

Przewodzenie fali dwikowej przez przewd suchowy.

Dotarcie impulsw nerwowych do orodka suchu.

3
4

1 p. za poprawne uporzdkowanie wszystkich etapw powstawania wrae suchowych

0 p. za odpowied niepen lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 18. (03)
Wiadomoci i rozumienie

Wskazanie cech budowy jelita cienkiego w przewodzie

pokarmowym czowieka stanowicych jego przystosowanie
do penionej czynnoci lub funkcji (I.2a.1)

Przykady poprawnych odpowiedzi:

1. wystpowanie w cianach jelita mini gadkich/mini okrnych i podunych/mini
odpowiedzialnych za ich perystaltyk,
2. obecno gruczow wydzielajcych enzymy trawienne,
3. obecno kosmkw jelitowych/mikrokosmkw zwikszajcych powierzchni chonn.
3 p. za poprawne podanie trzech waciwych cech budowy jelita cienkiego, bdcych
przystosowaniem do wskazanych czynnoci lub funkcji
2 p. za poprawne podanie dwch cech budowy jelita cienkiego bdcych przystosowaniem
do wskazanych czynnoci lub funkcji
1 p. za poprawne podanie jednej cechy budowy jelita cienkiego bdcej przystosowaniem
do wskazanej czynnoci lub funkcji
0 p. za odpowied niepoprawn lub brak odpowiedzi
Zadanie 19. (02)
a) (01)
Korzystanie z informacji

Rozpoznanie na schemacie frakcji lipoprotein HDL

i jej uzasadnienie (II.1a, I.3c.11)

Przykady poprawnej odpowiedzi:

X poniewa lipoproteiny HDL
zabieraj czsteczki cholesterolu z naczy krwiononych/krwi.
zapobiegaj osadzaniu si cholesterolu w ciankach naczy krwiononych/ttnic.
1 p. za prawidowy wybr frakcji lipoprotein HDL wraz z uzasadnieniem odnoszcym si
do zabierania/usuwania czsteczek cholesterolu lub zapobiegania osadzaniu si
cholesterolu w naczyniach krwiononych
0 p. za odpowied niepen, zawierajc tylko wybr frakcji bez uzasadnienia lub
z uzasadnieniem niepoprawnym, lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi

10

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

b) (01)
Tworzenie informacji

Planowanie dziaania na rzecz wasnego zdrowia

sformuowanie zalecenia dotyczcego odywiania si osb
z wysokim poziomem LDL we krwi (III.1b, I.3c.11)

Przykady poprawnej odpowiedzi:

Naley:
zwikszy spoycie pokarmw dostarczajcych tuszczw nienasyconych (np. miso
tustych ryb, oleje rolinne).
ograniczy spoywanie tuszczw pochodzenia zwierzcego/tuszczw nasyconych
(maso, smalec, tuste miso).
ograniczy spoywanie cukrw prostych.
zwikszy spoycie produktw bogatych w sterole i stanole rolinne (i koloidalny bonnik
pokarmowy)
1 p. za podanie waciwego przykadu zalecenia dietetycznego zwizanego ze sposobem
odywiania dla osoby ze stwierdzonym wysokim poziomem LDL we krwi
0 p. za odpowied niepoprawn lub odpowied zbyt ogln, np. zmniejszy spoycie
tuszczw, lub brak odpowiedzi
Zadanie 20. (02)
a) (01)
Korzystanie z informacji

Odczytanie z tekstu informacji dotyczcych diagnozowania

chorb dziedzicznych czowieka na przykadzie
fenyloketonurii (II.1a, I.4b.18)

Przykad poprawnej odpowiedzi:

Kropla krwi dziecka chorego na fenyloketonuri znajduje si na szalce A, poniewa zawarta
w niej fenyloalanina umoliwia (intensywny) wzrost bakterii bezwzgldnie wymagajcych
tego aminokwasu do swojego wzrostu.
1 p. za prawidowe wskazanie szalki A, na ktrej znajduje si krew dziecka chorego
na fenyloketonuri i poprawne uzasadnienie uwzgldniajce wzrost bakterii
w obecnoci fenyloalaniny
0 p. za odpowied niepen, np. wskazanie tylko szalki bez uzasadnienia lub z bdnym
uzasadnieniem, lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
b) (01)
Tworzenie informacji

Planowanie dziaania na rzecz wasnego zdrowia podanie

sposobu postpowania osb chorych na fenyloketonuri
(III.1a, I.3c.9)

Przykady poprawnej odpowiedzi:

Konsekwencji tej choroby chorzy na fenyloketonuri mog unikn, stosujc diet
zapobiegajc gromadzeniu si fenyloalaniny w organizmie przez
wyeliminowanie z diety produktw zawierajcych w swoim skadzie fenyloalanin.
stosowanie diety ubogiej w fenyloalanin.

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

11

1 p. za podanie przykadu postpowania, dziki ktremu osoby z fenyloketonuri mog

unikn gronych konsekwencji tej choroby
0 p. za odpowied niepoprawn lub brak odpowiedzi
Zadanie 21. (01)
Wiadomoci i rozumienie

Opisanie dziaania witamin w organizmie czowieka (I.3c.8)

Poprawna odpowied:
1 P, 2 P, 3 F
1 p. za poprawn ocen wszystkich trzech informacji dotyczcych witamin
0 p. za odpowied niepen lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 22. (02)
Tworzenie informacji

Planowanie dziaania na rzecz wasnego zdrowia wskazanie

zalece ywieniowych dla osb z nadcinieniem ttniczym
(III.1a, I.3a.11)

Poprawne odpowiedzi: A, D
2 p. za poprawny wybr dwch zalece ywieniowych zmniejszajcych ryzyko rozwoju
nadcinienia ttniczego
1 p. za poprawny wybr jednego zalecenia ywieniowego zmniejszajcego ryzyko rozwoju
nadcinienia ttniczego
0 p. za odpowied niepoprawn lub zaznaczenie wicej ni dwch odpowiedzi, lub brak
odpowiedzi
Zadanie 23. (02)
a) (01)
Wiadomoci i rozumienie

Ustalenie kolejnoci przyczanych czsteczek tRNA

do okrelonego fragmentu mRNA podczas procesu translacji
(I.4c.15)

Poprawna odpowied:
kolejno tRNA: B, C, A lub UAC, CCA, UGU
1 p. za poprawne podanie kolejnoci przyczanych czsteczek tRNA do fragmentu mRNA
o podanej sekwencji nukleotydw
0 p. za podanie niewaciwej kolejnoci przyczanych czsteczek tRNA lub odpowied
niepen, lub brak odpowiedzi
b) (01)
Korzystanie z informacji

Na podstawie tabeli kodu genetycznego okrelenie skadu

aminokwasw w peptydzie kodowanym przez okrelony
fragment mRNA (II.1b, I.4c.15)

Poprawna odpowied:
metionina glicyna treonina

12

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

1 p. za poprawne podanie nazw kolejnych aminokwasw, ktre wystpi w powstaym

trjpeptydzie
0 p. za odpowied niepoprawn, np. podanie nazw niewaciwych aminokwasw lub
podanie niewaciwej ich kolejnoci, lub odpowied niepen, lub brak odpowiedzi
Zadanie 24. (02)
a) (01)
Tworzenie informacji

Zinterpretowanie zadania z zakresu dziedziczenia czynnika

Rh u czowieka okrelenie prawdopodobiestwa
wystpienia konfliktu serologicznego midzy organizmem
matki i dziecka (III.2c, I.4c.16)

Poprawna odpowied: B
1 p. za wskazanie waciwego przypadku wystpienia konfliktu serologicznego midzy
organizmem matki i dziecka
0 p. za odpowied niepoprawn lub wskazanie wicej ni jednego przypadku wystpienia
konfliktu serologicznego, lub brak odpowiedzi
b) (01)
Zinterpretowanie zadania z zakresu dziedziczenia czynnika
Rh u czowieka wskazanie genotypw rodzicw,
Tworzenie informacji
w przypadku ktrych nie moe wystpi konflikt serologiczny
midzy organizmem matki i dziecka (III.2c, I.4c.16)
Poprawna odpowied: A, C, E
1 p. za wypisanie wszystkich trzech moliwych zestaww genotypw, w ktrych nie moe
wystpi konflikt serologiczny midzy organizmem matki i dziecka
0 p. za odpowied niepen lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 25. (03)
a) (01)
Tworzenie informacji

Rozwizanie zadania z zakresu dziedziczenia cech

u czowieka okrelenie genotypw osb wskazanych
w przedstawionym rodowodzie (III.2c, I.4c.16)

Poprawna odpowied:
1. XDXd,

2. XdY,

3. XdXd

1 p. za poprawne zapisanie wszystkich trzech genotypw z uwzgldnieniem wystpowania

alleli w chromosomie X
0 p. za odpowied niepen lub odpowied niepoprawn, np. bdne zapisanie alleli albo
zapisanie alleli w innej formie ni na chromosomie X, lub brak odpowiedzi
b) (02)
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:

Rozwizanie zadania z zakresu dziedziczenia cech

u czowieka zapisanie krzywki genetycznej i okrelenie
prawdopodobiestwa urodzenia zdrowego dziecka
(III.2c, I.4c.16)

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

()
()
Xd

XD

Xd

XD Xd

Xd Xd

XDY

Xd Y

13

Prawdopodobiestwo: 50%
2 p. za poprawne zapisanie krzywki genetycznej oraz poprawne okrelenie
prawdopodobiestwa urodzenia si kolejnego zdrowego syna u pary B
1 p. za poprawne zapisanie krzywki genetycznej przy bdnie podanym
prawdopodobiestwie
0 p. za odpowied niepoprawn, np. bdnie zapisan krzywk lub za poprawne podanie
prawdopodobiestwa, ale przy bdnie zapisanej krzywce (np. brak oznaczenia
sprzenia z pci), lub brak odpowiedzi
Zadanie 26. (01)
Wiadomoci i rozumienie

Opisanie funkcjonowania ekosystemu (I.3b.2)

Poprawna odpowied:
1 F, 2 F, 3 P
1 p. za poprawn ocen wszystkich trzech informacji dotyczcych funkcjonowania
ekosystemu
0 p. za odpowied niepen lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 27. (02)
a) (01)
Korzystanie z informacji

Uporzdkowanie przedstawionych na schemacie informacji

dotyczcych wpywu dziaalnoci czowieka
na funkcjonowanie ekosystemu pola (II.1b, I.3a.3)

Poprawna odpowied:
Dziaalno czowieka
Siew lub sadzenie rolin uprawnych.
Zbir plonw.
Nawoenie obornikiem.
Nawoenie mineralne.
Eliminowanie szkodnikw rolin.

Numer
5
1
3
4
2

1 p. za poprawne przyporzdkowanie wszystkich oznacze ze schematu (numery 15)

do sposobw dziaalnoci czowieka
0 p. za odpowied niepen lub odpowied niepoprawn, lub brak odpowiedzi

14

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

b) (01)
Tworzenie informacji

Wyjanienie wpywu czowieka na obieg materii

w ekosystemie pola (III.2a, I.3a.3)

Przykady poprawnej odpowiedzi:

Pierwiastki/zwizki nieorganiczne, ktre zostay pobrane z gleby przez roliny uprawne, s
zabierane z pola wraz z plonami i nie wracaj do obiegu, dlatego trzeba je uzupenia.
Czowiek, zbierajc plony z pola, powoduje, e na polach pozostaje niewielka ilo materii
organicznej, ktra moe zosta rozoona i pierwiastki mog wrci do obiegu, dlatego
nawoenie gleby jest konieczne, gdy zapobiega wyjaawianiu gleby.
Obieg materii na polu nie jest zamknity, poniewa czowiek, zbierajc plony z pola,
zmniejsza ilo martwej materii organicznej, ktr rozkadaj destruenci i tym samym,
zmniejsza ilo materii wracajcej do obiegu, dlatego trzeba j stale uzupenia.
1 p. za poprawne wyjanienie, uwzgldniajce efekt zbioru plonw, czyli zmniejszenie
iloci materii wracajcej do obiegu lub otwarty obieg materii
0 p. za odpowied nieuwzgldniajc obiegu materii lub niepen, np. odnoszc si tylko
do pobierania zwizkw mineralnych przez roliny, lub odpowied merytorycznie
niepoprawn, lub brak odpowiedzi
Zadanie 28. (01)
Wiadomoci i rozumienie

Wskazanie przyczyny wystpowania obcego gatunku ryby

drapienej w faunie Polski (I.3a.4)

Poprawna odpowied: B
1 p. za poprawne wskazanie przyczyny zwikszania si zasigu wystpowania opisanego
gatunku ryby
0 p. za odpowied niepoprawn lub wskazanie wicej ni jednej odpowiedzi, lub brak
odpowiedzi
Zadanie 29. (02)
Tworzenie informacji

Sformuowanie argumentw uzasadniajcych korzyci dla

rodowiska z wykorzystywania biogazu z wysypisk mieci
(III.3a, I.3a.6)

Przykady poprawnych odpowiedzi:

Egzamin maturalny z biologii

Rozwizania zada i schemat punktowania poziom podstawowy

15

Dziki zbieraniu metanu/spalaniu biogazu zmniejsza si jego emisja do atmosfery, przez

co nie pogbia si efekt cieplarniany.
Pozyskiwanie energii ze spalania metanu powoduje mniejsze zuycie paliw kopalnych,
ktrych wydobycie wpywa niekorzystnie na rodowisko.
Wykorzystanie energii z metanu zmniejsza spalanie wgla, ktre przyczynia si
do zwikszonej emisji CO2 i zwikszania efektu cieplarnianego.

2 p. za podanie dwch poprawnych argumentw okrelajcych korzyci dla rodowiska

przyrodniczego z wykorzystywania biogazu z wysypisk mieci
1 p. za podanie jednego poprawnego argumentu, uwzgldniajcego korzyci dla rodowiska
z wykorzystywania biogazu z wysypisk mieci
0 p. za odpowied ogln, ktra nie uwzgldnia korzyci dla rodowiska
z wykorzystywania biogazu z wysypisk mieci lub odpowied merytorycznie
niepoprawn, lub brak odpowiedzi