Professional Documents
Culture Documents
FIZYKA Z ASTRONOMI
POZIOM ROZSZERZONY
ROZWIZANIA ZADA
I SCHEMAT PUNKTOWANIA
MAJ 2014
Zadanie 1. (07)
1.1. (03)
Obszar standardw
Korzystanie z informacji
Poprawna odpowied:
Podczas ruchu jednostajnego prostoliniowego siy si rwnowa, czyli v2 S = mg, std
v=
, ,
lub v =
= 9,1
lub v =
jednostajnego spadania
1 p. zapisanie warunku jednostajnego spadania v2 S = mg
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
1.2. (04)
Korzystanie z informacji
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:
Obliczamy kwadraty prdkoci (kolejno 0,92
5,15
, 6,25
, 1,74
, 2,59
, 3,42
, 4,33
0,04
Fop, N
0,03
0,02
0,01
0
v2, m2/s2
Pooenie punktw na wykresie jest zgodne z lini prost przechodzc przez pocztek
ukadu wsprzdnych, co wiadczy o zalenoci proporcjonalnej midzy wielkociami
odoonymi na osiach.
4 p. wyskalowanie i opisanie osi wykresu oraz poprawne naniesienie wszystkich punktw,
poprowadzenie prostej przechodzcej przez pocztek ukadu wsprzdnych,
stwierdzenie zgodnoci punktw z prost oraz wniosek: Fop jest proporcjonalna do v2
3 p. wyskalowanie i opisanie osi wykresu oraz poprawne naniesienie wszystkich punktw,
poprowadzenie prostej przechodzcej przez pocztek ukadu wsprzdnych
lub
wyskalowanie i opisanie osi wykresu oraz poprawne naniesienie 5 lub 6 punktw,
poprowadzenie prostej przechodzcej przez pocztek ukadu wsprzdnych,
stwierdzenie zgodnoci punktw z prost oraz poprawny wniosek
lub
wyskalowanie i opisanie osi wykresu oraz poprawne naniesienie wszystkich punktw,
poprowadzenie prostej (nie przechodzcej przez pocztek ukadu wsprzdnych),
stwierdzenie zgodnoci punktw z prost oraz poprawny wniosek
2 p. wyskalowanie i opisanie osi wykresu, bdy naniesienia punktw, wniosek zgodny
z narysowanym wykresem
lub
wyskalowanie i opisanie osi wykresu oraz poprawne naniesienie 5 lub 6 punktw
1 p. wyskalowanie i opisanie osi wykresu
lub
bd wyskalowania lub opisania osi wykresu, naniesienie punktw, wniosek zgodny
z narysowanym wykresem
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
Zadanie 2. (09)
2.1. (01)
Korzystanie z informacji
Poprawna odpowied:
Na+
Cl
Korzystanie z informacji
Poprawna odpowied:
N
S
F
N
S
lub
narysowanie obu si zgodnie z narysowanymi liniami pola (w lewo, jeli linie maj
zwrot w d)
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
2.3. (01)
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:
Sia napdowa dziaa wzdu osi y, ze zwrotem zgodnym z t osi.
1 p. poprawne oba podkrelenia
0 p. brak spenienia powyszego kryterium
2.4. (02)
Wiadomoci i rozumienie
Poprawna odpowied:
Opr cieczy midzy pytkami wyraa si wzorem R = =
z prawa Ohma
I=
V ,
,
2 p. zastosowanie wzoru R =
= 1,13 A.
Poprawna odpowied:
Warto siy elektrodynamicznej obliczamy ze wzoru F = IlB = IaB. Otrzymujemy
F = 1 A 0,03 m 0,4 T = 0,012 N.
2 p. zastosowanie wzoru F = IlB, podstawienie l = a i obliczenie siy F = 0,012 N
1 p. zapisanie wzoru F = IlB i podstawienie l = a
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
2.6. (01)
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:
W sonej wodzie s obecne jony, ale jeli stenie roztworu jest zbyt mae, ich liczba nie jest
wystarczajco dua, aby silnik dziaa skutecznie.
1 p. poprawne wyjanienie warunkw dziaania silnika
0 p. brak spenienia powyszego kryterium
Zadanie 3. (07)
3.1. (04)
Tworzenie informacji
Korzystanie z informacji
Wiadomoci i rozumienie
Poprawna odpowied:
cz
hcz
f
hf
f =
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:
n=0
W rzdzie n = 0 nie ma rnicy drg optycznych. Kt ugicia promienia jest rwny 0 dla
wszystkich dugoci fali.
2 p. narysowanie i oznaczenie promienia rzdu zerowego oraz poprawne uzasadnienie tezy
na podstawie wzoru n = d sin lub rwnowanego argumentu sownego
1 p. narysowanie i oznaczenie promienia rzdu zerowego
lub
poprawne uzasadnienie tezy na podstawie wzoru n = d sin lub argumentu sownego
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
3.3. (01)
Wiadomoci i rozumienie
Poprawna odpowied:
Nie obserwuje si polaryzacji fal dwikowych w powietrzu, poniewa dwik w powietrzu
jest fal podun, a polaryzacja moe zachodzi tylko dla fal poprzecznych.
1 p. poprawne wyjanienie przyczyny niemonoci polaryzacji fal dwikowych w powietrzu
0 p. brak spenienia powyszego kryterium
Zadanie 4. (012)
4.1. (01)
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:
Jeli opr przewodnika jest proporcjonalny do jego dugoci, to np. dwukrotne zwikszenie
dugoci powoduje podwojenie oporu, czyli zgodnie z prawem Ohma dwukrotne
zmniejszenie natenia prdu. Nie zgadza si to z danymi w tabeli (np. kolumny 1 i 2).
1 p. porwnanie co najmniej 2 kolumn tabeli i sformuowanie wniosku
0 p. brak spenienia powyszego kryterium
4.2. (01)
Korzystanie z informacji
Poprawna odpowied:
A
B
V
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:
Opr drutu obliczamy ze wzoru R = . Otrzymujemy kolejno (w omach) 0,85102, 1,70102,
2,55102 i 3,40102. Widzimy proporcjonaln zaleno R od l np. w drugiej kolumnie obie
wielkoci s dwukrotnie wiksze ni w pierwszej.
2 p. poprawne uzupenienie tabeli oraz napisanie, e R i l s do siebie proporcjonalne,
poparte sprawdzeniem rachunkowym przynajmniej na jednym przykadzie
1 p. poprawne uzupenienie tabeli
lub
dwa lub trzy poprawne wpisy w dolnym wierszu tabeli oraz napisanie, e R i l s do
siebie proporcjonalne, poparte sprawdzeniem rachunkowym dla poprawnie wpisanych
liczb
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
4.4. (04)
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:
Oznaczmy si elektromotoryczn symbolem . Spenione s zalenoci
= U1 + I1Rw
= U2 + I2Rw
Rw =
Podstawiamy dane z dwch rnych kolumn tabeli, np. pierwszej i ostatniej. Otrzymujemy
= 1,55 V, Rw = 0,41 .
4 p. napisanie poprawnego ukadu rwna, podstawienie waciwych danych oraz
obliczenie (od 1,5 V do 1,6 V) i Rw (ok. 0,4 )
lub
lub
poprawne narysowanie wykresu U(I), poprawne odczytanie lub obliczenie Rw
2 p. napisanie poprawnego ukadu rwna i podstawienie waciwych danych
lub
poprawne narysowanie wykresu U(I)
1 p. poprawne uycie SEM i Rw w rwnaniu, np. napisanie rwnania = U + IRw
lub
narysowanie wykresu U(I) z jednym bdem (np. bd naniesienia punktu)
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
4.5. (01)
Korzystanie z informacji
Poprawna odpowied:
Odczytujemy opr zewntrzny odpowiadajcy maksymalnej mocy dla wykresu 1 (Rzewn = 0,3 )
i dla wykresu 2 (Rzewn = 0,4 ). Wartoci te s rwne odpowiednim oporom wewntrznym,
zatem teza zostaa potwierdzona.
1 p. potwierdzenie tezy na podstawie odczytw z obu wykresw
0 p. brak spenienia powyszego kryterium
4.6. (03)
Wiadomoci i rozumienie
Poprawna odpowied:
W obwodzie pynie prd o nateniu I =
, V
,
(wydzielana w postaci ciepa w caym obwodzie) wynosi P = I = 1,5 V 1,88 A = 2,8 W. Moc
uyteczna jest rwna P = I 2Rzewn = (1,88 A)2 0,4 = 1,4 W, zatem sprawno ogniwa wynosi
,
,
= 0,5 = 50%.
Poprawna odpowied:
Wyzwolon energi obliczamy ze wzoru E = (MNd MCe MHe)c2. Otrzymujemy
E = 0,0020 u c2 = 0,0020 1,661027 kg (3108 m/s)2 = 2,991013 J.
2 p. uycie wzoru E = (MNd MCe MHe)c2 i poprawne obliczenia prowadzce do wyniku
E = 2,991013 J lub E = 1,867 MeV
1 p. zapisanie wzoru E = (MNd MCe MHe)c2
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
5.2. (03)
Wiadomoci i rozumienie
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:
Energia wyzwolona jest sum energii kinetycznych jder ceru i helu
Ewyzw = ECe + EHe = mCevCe2 + mHevHe2
Z zasady zachowania pdu wynika zwizek mCevCe = mHevHe. Do bilansu energii podstawiamy
vCe = H H i otrzymujemy
C
Ewyzw = mHevHe2 1
Std EHe = Ewyzw
C
C
H
C
= 1,867 MeV
= EHe 1
,
= 1,815 MeV
Be + 2
4
12
C + 0n
6
N
C
C
,
= 7,361013 J.
Poniewa 1 MeV = 1,61013 J, wic E = 4,6 MeV. Podana energia 4,8 MeV jest wiksza,
zatem wystarczy do zblienia czstki do jdra berylu na odlego rwn r.
Do wzoru E = k
10
Zadanie 6. (08)
6.1. (02)
Korzystanie z informacji
Poprawna odpowied:
Do wzoru g =
2 p. zapisanie wzoru g =
= 6,31
1 p. zapisanie wzoru g =
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
6.2. (01)
Wiadomoci i rozumienie Obliczanie okresu drga wahada matematycznego (PP I.1.3.a.3)
Poprawna odpowied:
Do wzoru T = 2
1 p. zapisanie wzoru T = 2
= 2,52 s.
Poprawna odpowied:
Sia wypadkowa dziaajca na ciao o masie m na rwniku jest rnic siy grawitacji Fg = mg
(o wartoci tej samej, co sia grawitacji na biegunie) i siy odrodkowej Fodr = m2R. Ta sia
wypadkowa jest rwna iloczynowi m i przyspieszenia swobodnego spadku na rwniku gr
mg m2R = mgr
Std 2R =
T = 2
= 2 3,14
= 4,5104 s.
odrodkowe
przeksztacenia rwnowane
oraz
wyprowadzenie
wzoru
T = 2
midzy
lub na
midzy
lub na
lub
11
Poprawna odpowied:
Do wzoru na II prdko kosmiczn podstawiamy dane w treci zadania. Otrzymujemy
vII =
,
,
= 7,6 km/s.
Dana prdko 8 km/s jest wiksza od vII, zatem wystarczy do oddalenia si dowolnie daleko.
2 p. zastosowanie wzoru na II prdko kosmiczn, podstawienie waciwych danych,
obliczenie vII i sformuowanie poprawnego wniosku
1 p. zastosowanie wzoru na II prdko kosmiczn i podstawienie waciwych danych
lub
zastosowanie wzoru na II prdko kosmiczn, bd w podstawieniu danych oraz
zgodne z tymi danymi obliczenie vII i sformuowanie wniosku wynikajcego z oblicze
0 p. brak spenienia powyszych kryteriw
Zadanie 7. (08)
7.1. (0-3)
Wiadomoci i rozumienie Opisywanie zjawiska Dopplera dla fali akustycznej (PR I.1.1.18)
Tworzenie informacji
Poprawna odpowied:
Podkrelenia w zdaniu 1: staa, mniejsza od. Podkrelenie w zdaniu 2: mniejsza.
Oznaczmy czstotliwo syszan przez przechodnia biegncego do stojcej karetki przez f1,
a czstotliwo syszan przez nieruchomego przechodnia, do ktrego zblia si karetka,
przez f2. Efekt Dopplera dla tych przypadkw jest opisany wzorami
f1 = fr
f2 = fr
. Poniewa
12
7.2. (0-2)
Korzystanie z informacji
Poprawna odpowied:
Naley przeksztaci wzr wyraajcy efekt Dopplera dla ruchomego obserwatora
f = fr
Prdko kutra u jest rwna
u=v
1 = 330
1 = 5,5
= 3,2108
= 3,2108