SCENARIUSZ ZAJ LEKCYJNYCH DLA UCZNIW

SZK GIMNAZJALNYCH
Treci programowe: wprowadzenie uczniw do tematyki konsumenckiej, zakupy i reklamacja, reklama, bezpieczestwo produktu, zrwnowaona konsumpcja, ywienie, sprawdzenie osigni
Metody dydaktyczne: wykad interaktywny, wiczenia praktyczne, aranowane scenki z udziaem uczniw
Pomoce dydaktyczne: fragment Ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektrych
innych ustaw, fragment Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny, wykaz instytucji zajmujcych si ochron
praw konsumentw w Polsce, fragment Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczeglnych warunkach sprzeday konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego, scenariusze scenek, niektre znaki i symbole zwizane z bezpieczestwem produktu, definicje poj, niektre znaki zwizane z ochron rodowiska, tabela Jakie potrzeby spenia dany
produkt?, piramida ywieniowa, zasady racjonalnego ywienia, test sprawdzajcy wiedz
rodki dydaktyczne: broszura edukacyjna, film, komputer, rzutnik multimedialny, tablica, paragon, rne opakowania (np.: torebka papierowa, plastikowa reklamwka, torba pcienna, butelka szklana, butelka PET) lub/i produkty
w opakowaniach (np. owoce w plastikowym opakowaniu i owoce luzem), arkusze A4 z tabel Jakie potrzeby spenia
dany produkt?, kilka rnych etykiet produktw ywnociowych, arkusze A4 z testem sprawdzajcym wiedz, arkusze
A4 z ankiet oceniajco-doskonalc
Czas: szkolenie: 3 x 45 minut; przerwy: 2 x 10 15 minut

PROJEKT
CO MODY KONSUMENT WIEDZIE POWINIEN?
OGLNOPOLSKA KAMPANIA EDUKACYJNA W SZKOACH
finansowany jest ze rodkw Unii Europejskiej oraz Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw

Projekt Co mody konsument wiedzie powinien? jest oglnopolsk konsumenck kampani edukacyjn dla dzieci imodziey szkolnej. Celem kampanii jest rozbudzenie wiadomoci konsumenckiej wrd dzieci imodziey oraz dostarczenie
modym konsumentom informacji oich najwaniejszych prawach iobowizkach.
Wramach projektu od wrzenia 2006r. do czerwca 2007r. przeprowadzonych zostanie 480 szkole w160 szkoach we
wszystkich wojewdztwach wPolsce dla uczniw szk podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych wwieku
od 10 do 19 lat.
Zorganizowany zostanie rwnie oglnopolski konkurs plastyczny Co mody konsument wiedzie powinien?, atake
powstanie internetowy serwis edukacyjny www.mlodykonsument.pl.

Zwizek Stowarzysze Polska Zielona Sie

ul. Sawkowska 26 A
31-014 Krakw
tel./fax: (012) 431 28 08
e-mail: info@zielonasiec.pl
www.zielonasiec.pl

Opracowanie:
Maria Huma
Konsultacja pedagogiczna:
Wanda Silezin
Konsultacja prawna:
Marcin Stoczkiewicz
Korekta:
Andrzej wawa
Skad idruk:
Drukarnia Goldruk

Chcesz przeprowadzi szkolenie dla uczniw take wTwojej szkole? Wszystkie niezbdne materiay edukacyjne idydaktyczne znajdziesz na stronie www.mlodykonsument.pl

WPROWADZENIE
Treci programowe: wprowadzenie uczniw do tematyki konsumenckiej: wyjanienie pojcia konsument, przedstawienie definicji konsumenta zawartej wart. 221 Kodeksu Cywilnego, wyjanienie pojcia umowy konsumenckiej,
wyjanienie uczniom, e koczc 13 lat maj tzw. ograniczon zdolno do czynnoci prawnych, przedstawienie
gwnych instytucji zajmujcych si ochron praw konsumentw wPolsce
Metody dydaktyczne: wykad interaktywny
Pomoce dydaktyczne: fragment Ustawy zdnia 14 lutego 2003r. ozmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektrych
innych ustaw, fragment Ustawy zdnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks Cywilny, wykaz instytucji zajmujcych si ochron
praw konsumentw wPolsce
rodki dydaktyczne: tablica, film, komputer, rzutnik multimedialny
Czas: 45minut (Wprowadzenie: 10minut, film: 35minut)
Rozpocznij lekcj od rozdania uczniom broszur edukacyjnych.
Nastpnie zrb wprowadzenie do tematu, ktrego propozycj znajdziesz poniej.
Zapytaj uczniw:
Czy wiedz co oznacza sowo konsument ikogo nazywamy konsumentami?
Popro, aby wymienili wszystkie skojarzenia dotyczce pojcia konsument.
Zapytaj take, wjakich sytuacjach jestemy konsumentami?
Nastpnie napisz na tablicy:
wycieczka do kina
kupowanie chleba
rozmowa przez telefon
kupowanie nowych spodni
wizyta ufryzjera
naprawa zepsutej pralki
Zapytaj, wktrych zpowyszych sytuacji jestemy konsumentami?
Jeli uczniowie nie odpowiedz, e we wszystkich wyjanij, e konsumentami jestemy nie tylko wmomencie dokonywania zakupw wsklepie, lecz take korzystajc zrnych usug, np. ztelewizji, kina, Internetu.
Zadaj kilka pyta sprawdzajcych, czy uczniowie dobrze zrozumieli pojecie konsument, np.:
Czy konsumentem jest Pan, ktry tankuje benzyn do swojego samochodu?
Czy konsumentem jest Pani, ktra wanie leci samolotem?
Czy konsumentem jest rodzina, ktra kupuje bilety na przedstawienie teatralne?
Nastpnie wyjanij uczniom, e nie zawsze gdy kto kupuje towar lub korzysta zdanej usugi jest konsumentem. Konsumentami jestemy bowiem wtedy, gdy kupujemy towar bd usugi tylko na potrzeby wasne, swojej rodziny bd przyjaci, znajomych itd. Gdy nasi rodzice tankuj benzyn do naszych samochodw rodzinnych s konsumentami, lecz gdy
tankuj benzyn do samochodu subowego konsumentami nie s.
Przedstaw uczniom definicj konsumenta zawart wartykule 221 Kodeksu Cywilnego.
Fragment Ustawy zdnia 14 lutego 2003r. ozmianie ustawy Kodeks Cywilny oraz niektrych innych ustaw
(Dz. U. Nr 49, poz. 408) definicja konsumenta
Art. 221. Za konsumenta uwaa si osob fizyczn dokonujc czynnoci prawnej niezwizanej bezporednio zjej dziaalnoci
gospodarcz lub zawodow.

Przedstaw uczniom ponisze sytuacje izapytaj, wktrych znich tata/mama s, awktrych nie s konsumentami:
Mama kupuje bilet lotniczy, bo chce odwiedzi swoj siostr wHiszpanii.
Mama kupuje bilet lotniczy, bo jedzie na konferencj subow do Hiszpanii.
Tata kupuje aparat fotograficzny, bo lubi robi zdjcia gdy wyjeda zrodzin na wakacje.
Tata kupuje aparat fotograficzny, bo jest fotografem isprzedaje zrobione przez siebie zdjcia.


Nastpnie wyjanij uczniom, e zawsze, gdy dokonujemy jakiego zakupu, zawieramy ze sprzedawc lub usugodawc
u m o w . Nawet zakup chleba czy szczoteczki do zbw wie si zzawarciem tzw. umowy konsumenckiej. Stronami
umowy konsumenckiej s konsument iprzedsibiorca. Umowa konsumencka moe by ustna lub pisemna. Zazwyczaj,
gdy dokonujemy drobnych zakupw, nie spisujemy umowy. Jednak, wniektrych przypadkach np. gdy zawieramy umow zbankiem spisanie umowy jest wymagane przez przepisy. Umow zawieramy po to, aby mie dowd.
Wyjanij uczniom, e take oni, koczc 1 3 l a t , maj prawo do zawierania pewnych umw konsumenckich, gdy
przysuguje im ograniczona zdolno do czynnoci prawnych. Oznacza to, i swobodnie mog zawiera umowy wtzw.
drobnych biecych sprawach ycia codziennego, czyli kupowa ywno, gazety, dugopisy, ksiki iinne drobne
przedmioty. Wszystkie inne umowy, np. te zbankiem czy biurem podry, musz zawiera wtowarzystwie iza zgod
rodzicw.
Zapytaj uczniw czy kiedykolwiek pracowali isamodzielnie zarabiali pienidze. Nastpnie wytumacz, e koczc 13 lat
maj prawo samodzielnie, bez zgody rodzicw, dysponowa swoim zarobkiem.
Fragment Ustawy zdnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks Cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93) zdolno prawna
izdolno do czynnoci prawnych
Art. 11. Pen zdolno do czynnoci prawnych nabywa si zchwil uzyskania penoletnoci.
Art. 12. Nie maj zdolnoci do czynnoci prawnych osoby, ktre nie ukoczyy lat trzynastu, oraz osoby ubezwasnowolnione cakowicie.
.....
Art. 15. Ograniczon zdolno do czynnoci prawnych maj maoletni, ktrzy ukoczyli lat trzynacie, oraz osoby ubezwasnowolnione czciowo.
.....
Art. 17. Zzastrzeeniem wyjtkw wustawie przewidzianych, do wanoci czynnoci prawnej, przez ktr osoba ograniczona
wzdolnoci do czynnoci prawnych zaciga zobowizanie lub rozporzdza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela
ustawowego.
Art. 18. 1. Wano umowy, ktra zostaa zawarta przez osob ograniczon wzdolnoci do czynnoci prawnych bez wymaganej
zgody przedstawiciela ustawowego, zaley od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.
2. Osoba ograniczona wzdolnoci do czynnoci prawnych moe sama potwierdzi umow po uzyskaniu penej zdolnoci do czynnoci prawnych.
3. Strona, ktra zawara umow zosob ograniczon wzdolnoci do czynnoci prawnych, nie moe powoywa si na brak zgody
jej przedstawiciela ustawowego. Moe jednak wyznaczy temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje
si wolna po bezskutecznym upywie wyznaczonego terminu.
Art. 19. Jeeli osoba ograniczona wzdolnoci do czynnoci prawnych dokonaa sama jednostronnej czynnoci prawnej, do ktrej
ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynno jest niewana.
Art. 20. Osoba ograniczona wzdolnoci do czynnoci prawnych moe bez zgody przedstawiciela ustawowego zawiera umowy
nalece do umw powszechnie zawieranych wdrobnych biecych sprawach ycia codziennego.
Art. 21. Osoba ograniczona wzdolnoci do czynnoci prawnych moe bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporzdza swoim
zarobkiem, chyba e sd opiekuczy zwanych powodw inaczej postanowi.
Art. 22. Jeeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej wzdolnoci do czynnoci prawnych odda jej okrelone przedmioty majtkowe do swobodnego uytku, osoba ta uzyskuje pen zdolno wzakresie czynnoci prawnych, ktre tych przedmiotw dotycz.
Wyjtek stanowi czynnoci prawne, do ktrych dokonania nie wystarcza wedug ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.

Wytumacz take uczniom, e wszystkim konsumentom przysuguje wiele rnych praw, ktrych zakres poznaj wtrakcie
tego szkolenia. Niestety zdarza si czasami, e niektrzy przedsibiorcy nie przestrzegaj tych praw idlatego tak wane
jest, abymy my, konsumenci znali swoje prawa iumieli ich broni. Zawsze moemy jednak liczy na kilka instytucji, ktre
pomog nam wprzypadku, gdy przedsibiorca zamie nasze prawa.

Instytucje ochrony konsumentw, czyli kto pomaga konsumentom?

WSPRAWACH INDYWIDUALNYCH:
Miejski/Powiatowy Rzecznik Konsumentw do jego zada naley zapewnienie bezpatnego poradnictwa konsumenckiego iinformacji prawnej wzakresie ochrony interesw konsumentw. Jest wkadym miecie lub powiecie. Jest on naszym reprezentantem,
ktry broni naszych interesw. Moe wic skontaktowa si znieuczciw firm isprbowa wpyn na zaatwienie sprawy. Jeeli to
nie poskutkuje, moe pozwa przedsibiorc do sdu iwzi udzia wpostpowaniu.
Organizacje konsumenckie windywidualnej sprawie konsument moe si zwrci take do organizacji konsumenckich, np.
Federacji Konsumentw bd Stowarzyszenia Konsumentw Polskich. Reprezentuj one interesy konsumentw oraz udzielaj nieodpatnej pomocy konsumentom wdochodzeniu ich roszcze.
JELI PROBLEM DOTYCZY ZBIOROWYCH INTERESW KONSUMENTW np. zy system obsugi klienta, wprowadzajca
wbd reklama, nieprawdziwa informacja na opakowaniu produktu, ukryte wady przedmiotu skarg (wpostaci pisemnej, faksem,
telefonicznie, e-mailem lub podczas rozmowy zurzdnikiem) mona wnie do Urzdu Ochrony Konkurencji iKonsumentw,
wskrcie UOKiK. Jest to centralny urzd wsprawach ochrony konsumentw iochrony konkurencji.

Po wprowadzeniu uczniw do tematyki konsumenckiej, zapoznaj ich zbohaterami filmu ibroszury edukacyjnej Natali,
Kub iJuli.
Nastpnie odtwrz film.
Po odtworzenie filmu:
Zrb 10 15minutow przerw

TEMAT: ZAKUPY IREKLAMACJA

Treci programowe: omwienie czynnoci, jakie powinno si wykona przed zakupem towaru, omwienie praw
konsumenta iobowizkw sprzedawcy wmiejscu sprzeday, omwienie czym jest niezgodno towaru zumow,
omwienie odpowiedzialnoci sprzedawcy za niezgodno towaru zumow itrybu postpowania reklamacyjnego,
omwienie czym jest gwarancja ijakie informacje musi zawiera
Metody dydaktyczne: wykad interaktywny, aranowane scenki zudziaem uczniw ilustrujce dokonywanie zakupw wsklepie iskadanie reklamacji
Pomoce dydaktyczne: scenariusze dwch scenek, fragment Ustawy zdnia 27 lipca 2002r. oszczeglnych warunkach sprzeday konsumenckiej oraz ozmianie Kodeksu Cywilnego
Czas: 25minut
Po przerwie, odnoszc si do zachowania bohaterw filmu, zwaszcza Kuby, zapytaj uczniw:
Co najbardziej lubi kupowa?
Jak czsto robi zakupy?
Do jakich sklepw chodz najczciej?
Jakie towary iwjakich sklepach kupuj sami, ajakie zrodzicami?
Nastpnie zapytaj uczniw, jakie czynnoci powinno si wykona przed zakupem towaru lub usugi?
Wrazie potrzeby uzupenij odpowiedzi uczniw, e powinnimy przede wszystkim:
przemyle dokadnie czego potrzebujemy ico chcemy kupi
porwna rne produkty speniajce nasze wymagania
zapyta sprzedawcw ocechy, funkcje, dokadne przeznaczenie produktw
przeczyta wszelkie dostpne na ich temat informacje zwaszcza te na etykiecie produktu
Wyjanij, e prawidowo skonstruowana e t y k i e t a musi zawiera:
nazw producenta lub importera iadres
na ubraniach dodatkowo:
zjakich materiaw s wykonane oraz jak je pra lub czyci
ywno: szczeglne regulacje (patrz temat: ywienie)


Dodaj, e idc do sklepu, warto mie ze sob l i s t

z a k u p w, na wypadek gdybymy mieli ulec pokusie lub

gdyby sprzedawca chcia nam koniecznie sprzeda co, czego nie potrzebujemy.
Poka uczniom p a r a g o n. Zapytaj do czego on suy ijakie znajduj si na nim informacje. Wytumacz, e paragon jest naszym dowodem zakupu czyli informacj co, kiedy, od kogo iza ile kupilimy. Zawsze po zakupie pamitajmy,
eby zabra go ze sob. To podstawa do ewentualnej reklamacji! Powinnimy przechowywa go przez 2 lata!
Nastpnie zaaranuj scenk, zudziaem ucznia (zapytaj si, kto ma ochot wzi wniej udzia), wtrakcie ktrej wcielisz
si wrol sprzedawcy, aucze wrol konsumenta dokonujcego zakupu wsklepie. Zakup bdzie mia miejsce wsklepie
zodzie dinsow ibdzie dotyczy spodni.
Scenariusz scenki:
Konsument: Dzie dobry, chciabym/chciaabym kupi spodnie dinsowe.
Sprzedawca: Tam wisz!
K: Ajakie bd pasowa na 156cm wzrostu?
S: Prosz sobie sprawdzi, przecie wszystko jest napisane!
K: Aczy s jakie wjaniejszym kolorze, chciabym/chciaabym taki jasny dins.
S: Przecie wida jakie s kolory!
K: Aczy s jakie wcenie do 80z?
S: Dziecko drogie, chyba ju umiesz czyta, wszystko jest na metce!
K: Chyba spodobay mi si te, czy mog je przymierzy?
S: Przymierzalnia zamknita!
K: To ja poczekam.
S: Nie zajta, tylko zamknita, nie ma!
K: Aczy jak kupi te spodnie inie bd pasowa, to bd mg/moga je zwrci?
S: No przecie masz tu napisane Po odejciu od kasy reklamacji nie uwzgldnia si.
K: No nic, dzikuj. Do widzenia!

Po zakoczeniu scenki zapytaj uczniw czy zdarzyo si im spotka kiedykolwiek takiego niemiego sprzedawc? Wyjanij, e sposb jego zachowania jest nie tylko niemiy, ale take n i e z g o d n y

z p r a w e m !

Wyjanij, e zgodnie zodpowiednimi przepisami prawa sprzedawca musi:

poda dokadn cen produktu tak wic sprzedawca powinien poda nam cen interesujcego nas towaru; wprzypadku ywnoci sprzedawca ma obowizek podania dwch cen: konkretnego towaru iza jednostk miary (np. kilogram)
udziela kupujcemu jasnych, zrozumiaych inie wprowadzajcych wbd informacji wystarczajcych do prawidowego ipenego korzystania ze sprzedawanego towaru tak wic sprzedawca powinien poinformowa nas, gdzie znajduj
si interesujce nas dinsy, atake owszelkich innych przydatnych iinteresujcych nas cechach iwaciwociach
produktu
zapewni wmiejscu sprzeday odpowiednie warunki techniczno-organizacyjne umoliwiajce dokonanie wyboru towaru konsumpcyjnego isprawdzenie jego jakoci, kompletnoci itd. fakt, e wsklepie nie znajdowaa si przymierzalnia, by niezgodny zprzepisami prawa
Wyjanij take uczniom, e umieszczanie, czsto spotykanych wsklepach tabliczek znapisami typu: Po odejciu od
kasy reklamacji nie uwzgldnia si, Towar nie podlega reklamacji, Reklamacje uwzgldniane s tylko wdniu zakupu
itd. jest niezgodne zprawem! Konsument ma zawsze prawo do zoenia reklamacji!
Reklamacj moemy zoy ztytuu n i e z g o d n o c i
r a n c j i

z u m o w

(usprzedawcy) oraz ztytuu g w a -

(uproducenta, sprzedawcy lub importera).

Aby reklamacja zostaa uznana, kupiony przez nas towar musi by niezgodny zumow. Oznacza to, e:
jest uszkodzony (przykad: dziurawe spodnie, stuczona lampa)
jest niekompletny (przykad: ksika bez wszystkich stron, bluzka bez guzikw)
nie nadaje si on do celu, do jakiego jest zwykle uywany (przykad: dugopis nie pisze, drukarka nie drukuje, pralka
nie pierze, komrka rozadowuje si po 2minutach rozmowy)
nie spenia oczekiwa gwarantowanych przez sprzedawc lub producenta (przykad: sprzedawca obiecywa, e dugopis bdzie wieci wciemnoci, tymczasem nie wieci, wreklamie szamponu do wosw podano, e usunie on upie
po 2 tygodniach, tymczasem upie nie znikn)


Wtakich przypadkach mamy prawo:

da usunicia wady/naprawy towaru
domaga si wymiany na towar zgodny zumow
Gdy naprawa lub wymiana nie jest moliwa lub bardzo kosztowna inaraa konsumenta na znaczne niedogodnoci moemy:
da obnienia ceny
odstpi od umowy izwrci towar, dajc zwrotu pienidzy
Zapytaj uczniw, czy kiedykolwiek skadali reklamacj iczy wiedz:
Wjakim terminie moemy reklamowa towar?
Do kogo naley skada reklamacj?
Wjakiej formie naley skada reklamacj?
Co napisa wreklamacji?
Wjakim terminie sprzedawca ma obowizek zaatwi nasz reklamacj?
Czy moemy reklamowa przeceniony produkt kupiony na wyprzeday lub wpromocji?
Uzupenij wypowiedzi uczniw:
Wcigu 2

lat

od

wydania

towaru niezgodnego zumow moemy skada jego reklamacj (termin ten

dotyczy tylko reklamacji ztytuu niezgodnoci zumow). Naley jednak pamita, e wprzypadku stwierdzenia niezgodnoci musimy zgosi reklamacj n a j p n i e j

w c i g u

2 m i e s i c y

od wykrycia tej niezgodnoci.

Przekroczenie tego terminu spowoduje utrat uprawnie.

Reklamacje naley skada usprzedawcy zgaszajc si do niego zparagonem. To on ponosi odpowiedzialno prawn
za sprzedany nam towar.
Najlepiej skada reklamacj na pimie. Mamy wtedy dowd, e reklamowalimy niezgodny zumow towar. Naley dopilnowa, aby sprzedawca podpisa si na reklamacji wpisujc dat jej przyjcia.
Aby reklamacja bya skuteczna, musz si wniej znale podstawowe informacje: data zgoszenia, okrelenie sprzedawcy
ikupujcego, okrelenie towaru niezgodnego zumow, opisanie tych niezgodnoci ipodanie co wybieramy napraw,
wymian, obnienie ceny czy zwrot pienidzy.
Sprzedawca ma obowizek ustosunkowa si do naszej reklamacji wterminie 1 4

d n i. Brak odpowiedzi wtym termi-

nie oznacza uznanie reklamacji ze strony sprzedawcy.

To, e towar zosta kupiony na wyprzeday lub wpromocji, nie oznacza e nie moemy go reklamowa wprzypadku gdy
jest on niezgodny zumow. Sytuacj zmienia fakt, gdy powodem obnienia ceny jest jego wada, oktrej wiedzielimy.
Jednak, gdy towar ten nie by odpowiednio oznaczony, lub gdy sprzedawca nie poinformowa nas owadzie bdcej powodem obnienia ceny, moemy taki towar reklamowa.
Fragment Ustawy zdnia 27 lipca 2002r. oszczeglnych warunkach sprzeday konsumenckiej oraz ozmianie
Kodeksu Cywilnego (Dz. U. 2002 nr 141 poz. 1176) niezgodno zumow
Art. 4.
1. Sprzedawca odpowiada wobec kupujcego, jeeli towar konsumpcyjny wchwili jego wydania jest niezgodny zumow; wprzypadku stwierdzenia niezgodnoci przed upywem szeciu miesicy od wydania towaru domniemywa si, e istniaa ona wchwili
wydania.
2. Wprzypadku indywidualnego uzgadniania waciwoci towaru konsumpcyjnego domniemywa si, e jest on zgodny zumow,
jeeli odpowiada podanemu przez sprzedawc opisowi lub ma cechy okazanej kupujcemu prbki albo wzoru, atake gdy nadaje
si do celu okrelonego przez kupujcego przy zawarciu umowy, chyba e sprzedawca zgosi zastrzeenia co do takiego przeznaczenia towaru.
3. Wprzypadkach nieobjtych ust. 2 domniemywa si, e towar konsumpcyjny jest zgodny zumow, jeeli nadaje si do celu, do
jakiego tego rodzaju towar jest zwykle uywany, oraz gdy jego waciwoci odpowiadaj waciwociom cechujcym towar tego
rodzaju. Takie samo domniemanie przyjmuje si, gdy towar odpowiada oczekiwaniom dotyczcym towaru tego rodzaju, opartym na
skadanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela; wszczeglnoci uwzgldnia si zapewnienia, wyraone woznakowaniu towaru lub reklamie, odnoszce si do waciwoci towaru, wtym take terminu, wjakim towar ma je
zachowa.

4. Na rwni zzapewnieniem producenta traktuje si zapewnienie osoby, ktra wprowadza towar konsumpcyjny do obrotu krajowego
wzakresie dziaalnoci swojego przedsibiorstwa, oraz osoby, ktra podaje si za producenta przez umieszczenie na towarze swojej
nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odrniajcego.
Art. 5.
Sprzedawca nie jest zwizany zapewnieniem, oktrym mowa wart. 4, jeeli wykaza, e zapewnienia tego nie zna ani, oceniajc
rozsdnie, zna nie mg albo e nie mogo ono mie wpywu na decyzj kupujcego ozawarciu umowy, albo te e jego tre sprostowano przed zawarciem umowy.
Art. 6.
Za niezgodno towaru konsumpcyjnego zumow uwaa si rwnie nieprawidowo wjego zamontowaniu iuruchomieniu, jeeli
czynnoci te zostay wykonane wramach umowy sprzeday przez sprzedawc lub przez osob, za ktr ponosi on odpowiedzialno, albo przez kupujcego wedug instrukcji otrzymanej przy sprzeday.
Art. 7.
Sprzedawca nie odpowiada za niezgodno towaru konsumpcyjnego zumow, gdy kupujcy otej niezgodnoci wiedzia lub, oceniajc rozsdnie, powinien by wiedzie. To samo odnosi si do niezgodnoci, ktra wynika zprzyczyny tkwicej wmateriale dostarczonym przez kupujcego.
Art. 8.
1. Jeeli towar konsumpcyjny jest niezgodny zumow, kupujcy moe da doprowadzenia go do stanu zgodnego zumow przez
nieodpatn napraw albo wymian na nowy, chyba e naprawa albo wymiana s niemoliwe lub wymagaj nadmiernych kosztw.
Przy ocenie nadmiernoci kosztw uwzgldnia si warto towaru zgodnego zumow oraz rodzaj istopie stwierdzonej niezgodnoci, atake bierze si pod uwag niedogodnoci, na jakie naraziby kupujcego inny sposb zaspokojenia.
2. Nieodpatno naprawy iwymiany wrozumieniu ust. 1 oznacza, e sprzedawca ma rwnie obowizek zwrotu kosztw poniesionych przez kupujcego, wszczeglnoci kosztw demontau, dostarczenia, robocizny, materiaw oraz ponownego zamontowania
iuruchomienia.
3. Jeeli sprzedawca, ktry otrzyma od kupujcego danie okrelone wust. 1, nie ustosunkowa si do tego dania wterminie 14
dni, uwaa si, e uzna je za uzasadnione.
4. Jeeli kupujcy, zprzyczyn okrelonych wust. 1, nie moe da naprawy ani wymiany albo jeeli sprzedawca nie zdoa uczyni
zado takiemu daniu wodpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana naraaaby kupujcego na znaczne niedogodnoci,
ma on prawo domaga si stosownego obnienia ceny albo odstpi od umowy; od umowy nie moe odstpi, gdy niezgodno
towaru konsumpcyjnego zumow jest nieistotna. Przy okrelaniu odpowiedniego czasu naprawy lub wymiany uwzgldnia si rodzaj
towaru icel jego nabycia.
Art. 9.
1. Kupujcy traci uprawnienia przewidziane wart. 8, jeeli przed upywem dwch miesicy od stwierdzenia niezgodnoci towaru
konsumpcyjnego zumow nie zawiadomi otym sprzedawcy. Do zachowania terminu wystarczy wysanie zawiadomienia przed jego
upywem.
.
Art. 10.
1. Sprzedawca odpowiada za niezgodno towaru konsumpcyjnego zumow jedynie wprzypadku jej stwierdzenia przed upywem
dwch lat od wydania tego towaru kupujcemu; termin ten biegnie na nowo wrazie wymiany towaru. Jeeli przedmiotem sprzeday
jest rzecz uywana, strony mog ten termin skrci, jednake nie poniej jednego roku.

Wyjanij rwnie uczniom, e wscence, ktr odgrywali wczeniej, konsument zapyta czy ma moliwo zwrci do
sklepu zgodne zumow, nie majce wad dinsy. Wtakiej sytuacji sprzedawca nie ma obowizku przyj od nas produktu,
bo si po prostu rozmylilimy. Na szczcie s sklepy ktre dobrowolnie zobowizuj si zwrci nam pienidze jeli
zrezygnujemy zzakupu wokrelonym przez sklep terminie. Jednak zawsze przed dokonaniem zakupu powinnimy si
najpierw upewni czy dany produkt nam si podoba idokadnie przemyle czy jest nam na prawd potrzebny. Unikniemy
wtedy rozczarowania ikopotliwych sytuacji.
Czsto kupujc towar (np. telewizor) otrzymujemy g w a r a n c j . Gwarancji moe udzieli sprzedawca, producent,
importer. Gwarancja nie jest obowizkowa ijest nieodpatna. Aby gwarancja bya wana, musi ona przede wszystkim okrela obowizki gwaranta iuprawnienia kupujcego. Dokument, nie okrelajcy tych obowizkw, gwarancj nie jest (np.
sam napis na opakowaniu 5 lat gwarancji). Oprcz tego wgwarancji powinny si znale: nazwa iadres gwaranta lub
jego przedstawiciela wPolsce oraz czas trwania iterytorialny zasig ochrony gwarancyjnej.
Wprzypadku ujawnienia si wady towaru, ktry kupilimy, czsto sdzimy niestety, e gwarancja jest nasz jedyn podstaw do dochodzenia naszych praw. Wrzeczywistoci jest to dodatkowe uprawnienie ito od nas zaley, czy reklamujc
produkt zniego skorzystamy, czy te zoymy reklamacj ztytuu niezgodnoci zumow.

Pamitajmy, e zawsze mamy prawo reklamowa towar ztytuu niezgodnoci zumow usprzedawcy, ktry ponosi odpowiedzialno prawn za sprzedany nam towar!
Na zakoczenie (jeli pozwoli na to czas) popro dwch uczniw, aby odegrali scenk, wktrej konsument stanie si
nabywc towaru niezgodnego zumow izada wymiany towaru. Popro, aby wykorzystali wniej wiedz na temat trybu
skadania reklamacji zdobyt wtrakcie szkolenia.
Scenariusz scenki:
Konsument: Dzie dobry. Tydzie temu kupiem/kupiam wtym sklepie dugopis, ktry mia wieci wciemnoci iokazao si e nie
wieci. Chciabym/chciaabym go zwrci iwymieni na inny, wieccy.
Sprzedawca: Pierwsze sysz, e ten dugopis mia wieci.
K: Tak podano wreklamie telewizyjnej itak jest napisane na opakowaniu.
S: No ale ja nie odpowiadam za to co wygaduj wreklamach.
K: Sprzedaje Pan/Pani towar ito Pan/Pani ponosi odpowiedzialno ustawow za niezgodny zumow towar. Dlatego uPana/Pani
mog zoy reklamacj tego towaru.
S: Hmm, ustawow...
K: Tak, mwi otym Ustawa oszczeglnych warunkach sprzeday konsumenckiej oraz ozmianie Kodeksu Cywilnego.
S: No dobra, to sprawdmy czy ten dugopis faktycznie nie wieci wciemnoci. Hmm, no racja, wymieni Ci na nowy.
K: Ale skd mam mie pewno, e taki sam dugopis te nie bdzie wieci!?
S: No dobrze, sprawdmy... No c, to wina producenta, nie moja, e przysya mi tu wadliwy produkt. Musz pomyle co ztym
wszystkim zrobi. Prosz przyj za miesic.
K: Ustawa okrela, e wcigu dwch tygodni musi si Pan/Pani do niej ustosunkowa. Inaczej reklamacj uwaa si za uznan...
Tak wic czekam na odpowied na pimie. Na reklamacji jest mj adres.
S: No dobra, nastpna dostawa bdzie za miesic albo inawet dwa. Wymieni ci ten dugopis wtakim razie na jaki inny. Moe taki
zpirkami?
K: Zaleao mi na dugopisie, ktry wieci wnocy. Skoro wymiana nie jest moliwa inaraa mnie na znaczne niedogodnoci, chc
odstpi od umowy idam zwrotu pienidzy.
S: Zaraz, zaraz aczy wtej caej Ustawie nie byo, e od razu trzeba zgosi reklamacj? Aty przychodzisz mi tu a po tygodniu!
K: Ustawa okrela, e wcigu dwch lat od nabycia towaru niezgodnego zumow, mona go zareklamowa.
S: No ju dobrze. Daj ten dugopis. Oto 12z, ktre za niego dae/a
K: Dzikuj. Do widzenia.

TEMAT: REKLAMA
Treci programowe: omwienie rde informacji oproduktach, weryfikacja informacji zawartych wreklamie
Metody dydaktyczne: wykad interaktywny, wiczenie, wtrakcie ktrego uczniowie bd opracowywa iprezentowa
tre reklamy danego produktu
rodki dydaktyczne: tablica
Czas: 20minut
Napisz na tablicy:
rodzice
koledzy
nauczyciele
telewizja
radio
Internet
czasopisma
Zapytaj uczniw, ktre zpowyszych rde informacji oproduktach wydaj im si najbardziej wiarygodne izktrych
korzystaj najczciej?
Nastpnie zapytaj, jak czsto uczniowie ogldaj reklamy iczy lubi je oglda?

Napisz na tablicy:
cukierki
pasta do zbw
telefon komrkowy
chipsy
Podziel klas na 4 grupy ikadej grupie przydziel 1 produkt.
Popro uczniw, aby wyobrazili sobie, e pracuj wagencjach reklamowych imaj za zadanie stworzy reklamy powyszych produktw, anastpnie popro okrtkie prezentacje.
Po prezentacji kadej zgrup przeprowad zuczniami rozmow oprzygotowanych prezentacjach.
Opisz uczniom jak dziaa reklama izapytaj do czego konkretnie suy. Uzupenij wypowiedzi uczniw, e celem kadej
reklamy jest przede wszystkim przekona nas do kupna jakiego produktu, czyli skoni do wydania pienidzy. Niekiedy
naprawd potrzebujemy kremu czy proszku do prania. Innym razem kupujemy, bo rzecz, jak zobaczylimy wreklamie, na
tyle si nam spodobaa, e chcemy j mie. Reklamy zatem kreuj nasze potrzeby. Sprawiaj, e kupujemy przedmioty,
ktre czasami wcale nie s nam potrzebne!
Zapytaj uczniw, czy celowo pominli jakie informacje oprodukcie. Wyjanij, e producenci niektrych produktw rwnie mog pomija pewne informacje, inne za wyolbrzymia, podkolorowywa czyli prezentowa dany produkt jako
bardzo niezbdny, atrakcyjny, zdrowy czy bezpieczny.
Zapytaj uczniw, czy przypominaj sobie jak konkretn reklam, wktrej nie pojawiy si wane wedug nich informacje,
za znalazy si wniej informacje mniej istotne lub sugerujce, e dany produkt jest na tyle atrakcyjny, e wystarczy eby
piknie wyglda, by wysportowanym lub zdrowym, czu si wspaniale itp.
Podaj przykady takich reklam:
Wybielajca pasta do zbw czy aby na pewno stosowanie jej przez 1 tydzie sprawi, e nasze zby bd idealnie
biae?
Komrka wkolorowej obudowie czy aby na pewno jest to najwaniejsza inajbardziej interesujca nas cecha produktu? Czy nie powinnimy jednak co wicej oniej wiedzie (np. zna czas po jakim bateria si wyadowuje)
Cukierki omiesznych ksztatach czy aby na pewno spowoduj, e bdziemy mia si do ez iczy fakt, e s kaloryczne ipsuj si po nich zby nie jest waniejszy od ich ksztatu?
Chipsy czy aby na pewno ich spoywanie spowoduje, e np. lepiej bdziemy si bawi wgronie naszych przyjaci?
Podsumuj temat stwierdzeniem, e reklama suy temu, aby skoni nas do konkretnego zakupu lub skorzystania zkonkretnej usugi. Do obietnic zawartych wreklamach podchodmy zdystansem idu doz krytycyzmu. Lepiej czasem
zaufa rodzicom, nauczycielom iwasnemu zdrowemu rozsdkowi ni reklamom.
Zrb 10 15minutow przerw

TEMAT: BEZPIECZESTWO PRODUKTU

Treci programowe: omwienie czym jest idlaczego warto zwraca uwag na bezpieczestwo produktu, omwienie
jakie przedmioty s ajakie nie s bezpieczne, omwienie znakw isymboli zwizanych zbezpieczestwem produktu
Metody dydaktyczne: wykad interaktywny
Pomoce dydaktyczne: niektre znaki isymbole zwizane zbezpieczestwem produktu
rodki dydaktyczne: tablica
Czas: 10minut
Na pocztek popro uczniw, aby wymienili przedmioty, ktre wedug nich s, aktre nie s bezpieczne. Wymienione
przez uczniw przedmioty zapisz w2 kolumnach na tablicy. Nastpnie popro ich, aby wymienili cechy, ktre rni te 2
grupy produktw izastanowili si, czym wedug nich jest bezpieczestwo produktu.
Nastpnie wytumacz, e bezpieczny produkt to taki, ktry nie stanowi zagroenia dla naszego zdrowia podczas normalnego stosowania czyli zgodnego zprzeznaczeniem.

Podaj przykady niebezpiecznych produktw, np.:

wysuwany noyk, ktry nie ma odpowiedniego zabezpieczenia imoe nas skaleczy
lampka nocna znieodpowiedni izolacj elektryczn, ktra moe by przyczyn poraenia i/lub poaru
zbyt maa zabawka, lub zabawka zwystajc czci, ktr dziecko moe pokn, lub ktr moe si skaleczy
Nastpnie wytumacz uczniom, e za bezpieczestwo kadego produktu znajdujcego si wsprzeday odpowiedzialny
jest producent. Jednak to przede wszystkim my musimy zadba onasze wasne bezpieczestwo isami podejmowa
rozsdne decyzje. Przede wszystkim nie powinnimy kupowa przedmiotw niebezpiecznych (np. fajerwerkw), od niesprawdzonych sprzedawcw (np. na ulicy), powinnimy czyta wszystkie ostrzeenia znajdujce si na opakowaniach
informujce nas ornych zagroeniach (np. wprzypadku zabawek: Nieodpowiednie dla dzieci wwieku poniej 3 lat,
awprzypadku deskorolki czy yew: Uwaga, konieczno stosowania sprztu ochronnego), atake dokadnie czyta
instrukcj obsugi kadego urzdzenia.
Nastpnie zapoznaj uczniw ze znakiem CE umieszczanym na niektrych produktach. Wytumacz uczniom, e znak ten
jest deklaracj producenta, e wyrb wprowadzany do obrotu wdowolnym pastwie Unii Europejskiej spenia zasadnicze
wymagania, wtym wanie procedury bezpieczestwa. Kupujc wic wyrb oznakowany CE, zyskujemy pewno, e
moemy go bezpiecznie uywa wnaszym kraju.
Wytumacz take, e znak ten producent musi umieszcza na:
zabawkach
sprzcie elektrycznym, wtym telewizorach, radiu, komputerach, kalkulatorach, aparatach fotograficznych itd.
lampach
lodwkach izamraarkach
wentylatorach
odziach
odziey ochronnej
wyrobach budowlanych
dwigach iwindach
Korzystajc zbroszury edukacyjnej przedstaw uczniom take inne symbole umieszczane na opakowaniach produktw
zwizane zich bezpieczestwem: graficzny znak ostrzegawczy dotyczcy wieku dziecka imateria atwopalny.
Niektre znaki isymbole zwizane zbezpieczestwem produktu:

Oznakowanie CE to symbol umieszczany na ponad dwudziestu grupach produktw, wtym zabawkach, za pomoc
ktrego producent przekazuje nam informacje, e wyroby te zostay wytworzone zgodnie zwszystkimi zasadniczymi dla nich wymaganiami. Symbol CE stosowany jest we wszystkich krajach Unii Europejskiej

Graficzny znak ostrzegawczy dotyczcy wieku dziecka umieszczajc ten znak na zabawce lub na jej opakowaniu,
producent informuje, e zabawka moe by niebezpieczna dla dzieci poniej 3 roku ycia

Materia atwopalny symbol informuje, e nie wolno zblia produktu do ognia ani go ogrzewa; wystpuje na opakowaniach dezodorantw iinnych produktw waerozolu

TEMAT: ZRWNOWAONA KONSUMPCJA

Treci programowe: omwienie poj: zrwnowaony rozwj izrwnowaona konsumpcja, uwraliwienie uczniw
na fakt, i za pomoc codziennych zakupw wpywaj na stan rodowiska przyrodniczego ijako ycia przyszych
pokole, omwienie niektrych znakw zwizanych zochron rodowiska umieszczanych na opakowaniach
Metody dydaktyczne: wykad interaktywny, dwa wiczenia praktyczne
Pomoce dydaktyczne: definicje poj, niektre znaki zwizane zochron rodowiska umieszczane na opakowaniach, tabela Jakie potrzeby spenia dany produkt?
rodki dydaktyczne: rne opakowania (np.: torebka papierowa, plastikowa reklamwka, torba pcienna, butelka
szklana, butelka PET) lub/i produkty wopakowaniach (np. owoce wplastikowym opakowaniu iowoce luzem), arkusze
A4 ztabel Jakie potrzeby spenia dany produkt?
Czas: 15minut
Rozpocznij temat od krtkiego wprowadzenia iwyjanienia uczniom, e bycie konsumentem to nie tylko prawa, ale take
obowizki. Podstawowym obowizkiem mdrego iwiadomego konsumenta jest dbao onasz planet. Wyjanij, e
takie wanie poczucie odpowiedzialnoci nazywa si zrwnowaon konsumpcj. Termin ten pochodzi od pojcia zrwnowaonego rozwoju, czyli rozwoju przyjaznego zarwno dla ludzi jak idla rodowiska naturalnego.
Definicja pojcia rozwj zrwnowaony opracowana przez wiatow Komisj ds. rodowiska iRozwoju
w1986r.:
Rozwj zrwnowaony jest to rozwj, ktry zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia bez pozbawiania moliwoci przyszych pokole
do zaspokojenia ich potrzeb.

Definicja pojcia rozwj zrwnowaony opracowana na Konferencji ONZ rodowisko iRozwj wRio de
Janeiro w1992r.:
Rozwj zrwnowaony jest to strategia przeksztace ekologicznych, spoecznych, techniczno-technologicznych iorganizacyjnych,
ktrych celem jest osignicie racjonalnego itrwaego poziomu dobrobytu spoecznego, umoliwiajcego przekazanie go nastpnym
pokoleniom bez obawy zagroenia destrukcj zasobw przyrody iekosystemw.

Wytumacz uczniom, e niezrwnowaona konsumpcja prowadzi do zuywania si ograniczonych zasobw naturalnych,

do zanieczyszczania wody ipowietrza. Niezrwnowaona konsumpcja wywouje te tzw. choroby cywilizacyjne: np. alergie, astm, stres.
Za pomoc naszych codziennych wyborw wsklepie, stopniowo moemy wpywa na popraw rodowiska, wktrym
yjemy itym samym na jako ycia przyszych pokole. Jednym zrozwiza jest ograniczenie iloci odpadw, ktre
produkujemy, np. poprzez kupowanie produktw wekologicznych izwrotnych opakowaniach, jak rwnie poprzez ich
segregacj.
Po tym wprowadzeniu, po na stole kilka rnych opakowa lub produktw wrnych opakowaniach.
Popro uczniw, aby zastanowili si, ktre opakowania s przyjazne dla rodowiska, aktre nie? Zapytaj zczego wykonane s poszczeglne opakowania iktre zproduktw mona kupi winnym lub bez opakowania?
Uzupenij wypowiedzi uczniw. Zwr szczegln uwag na znaki isymbole umieszczane na opakowaniach informujce
nas, e opakowanie jest przyjazne dla rodowiska: np. znak Opakowanie nadaje si do recyklingu oraz znak Zielony
Punkt.
Wyjanij take uczniom, e idc na zakupy zawsze warto mie ze sob w a s n

t o r b

wielokrotnego uytku.

Ograniczamy wten sposb ilo niepotrzebnych odpadw plastikowych reklamwek.

Nastpnie wytumacz uczniom, e nie tylko opakowania mog by ekologiczne, ale take produkty, np. ywno, kosmetyki, rodki czystoci (proszki do prania czy pyny do mycia naczy). Kupujc ekologiczne produkty nie tylko chronimy
rodowisko, ale dajemy zarobi ekologicznym producentom, ktrzy dziki temu mog dalej inwestowa wczyste, zdrowe
technologie produkcji. Jednoczenie dajemy znak innym firmom, ktre oto nie dbaj, e jeeli nie zmieni swojego postpowania, bd traci klientw, awic zarobi mniej.
Zapytaj uczniw, czy wiedz wjaki sposb wybiera ekologiczne produkty?
10

Wytumacz, e take wtym wypadku podpowiedzi s informacyjne znaki isymbole umieszczane na opakowaniach
iproduktach. Niektre znaki informuj nas opojedynczych aspektach produkcji np. e produkt nie by testowany na zwierztach, lub e jest bezpieczny dla powoki ozonowej. Inne woparciu oekologiczne kryteria atestacji oceniaj szereg
elementw zwizanych zprodukcj iuytkowaniem produktu, np.: wpyw na jako powietrza, wody, gleby, ograniczenie
iloci odpadw, oszczdno energii, zanieczyszczenie haasem, moliwo powstawania substancji szczeglnie niebezpiecznych itd. Znaki te, to ekologiczne znaki towarowe (ekoznaki).
Korzystajc zbroszury edukacyjnej przedstaw uczniom poszczeglne znaki zwizane zochron rodowiska.
Znaki zwizane zochron rodowiska:

Opakowanie nadaje si do recyklingu znak informuje, e opakowanie nadaje si do ponownego wykorzystania,

czyli recyklingu. Umieszcza si go na opakowaniach ztworzyw sztucznych bd aluminium. Cyfra inapis, ktre towarzyszy mog
symbolowi oznaczaj nazw surowca uytego do produkcji opakowania

Zielony Punkt znak informuje, e producent wnis wkad finansowy wbudow ifunkcjonowanie systemu odzysku irecyklingu odpadw opakowaniowych tworzonego przez Rekopol Organizacja Odzysku S.A., zgodnie zzasadami wynikajcymi zprzepisw
prawa polskiego iUnii Europejskiej wsprawie opakowa iodpadw opakowaniowych

Nie testowane na zwierztach znak informuje, e wfazie bada produkt nie by testowany na zwierztach. Najczciej wystpuje na kosmetykach

Bezpieczny dla ozonu znak informuje, e produkt nie zawiera freonw, ktre niszcz powok ozonow

Eko znak ekologiczny (Polska) znak informuje, e produkt zosta wytworzony zgodnie zekologicznymi kryteriami
ustalonymi przez organizacj, ktra go przyznaje, czyli Polskie Centrum Bada iCertyfikacji

Ekoland (Polska) znak jest najbardziej znanym irozpoznawalnym na rynku krajowym znakiem, kojarzonym zywnoci ekologiczn. Przyznawany jest przez Polskie Stowarzyszenie Producentw ywnoci Metodami Ekologicznymi. Prawo do
uywania tego znaku na swych wyrobach maj producenci, przetwrcy ihandlowcy speniajcy wymagania ustawy orolnictwie
ekologicznym

Produkcja ekologiczna (UE) znak informuje, e co najmniej 95% skadnikw tego produktu ywnociowego wytworzono zgodnie zmetodami ekologicznymi, aprodukcja bya nadzorowana

Margerytka (UE) alternatywa dla pastwowych ekologicznych znakw towarowych krajw zrzeszonych, gwarantujca okrelon jako take poza politycznymi granicami pastw czonkowskich

Nastpnie wyjanij uczniom, e nie tylko jako, ale take i l o kupowanych przez nich produktw wpywa na stan
rodowiska przyrodniczego. Im wicej bowiem produktw kupujemy, tym wicej energii iwody zuywamy itym wicej mieci
produkujemy.
Rozdaj uczniom arkusze A4 ztabel Jakie potrzeby spenia dany produkt?. Popro, aby wodpowiedni kolumn wpisali
produkty, ktre ostatnio zakupili izaznaczyli krzyykiem, ktre zwymienionych wtabeli potrzeb spenia dany produkt.
Omw zuczniami potrzeby zaspakajane przez poszczeglne produkty, anastpnie sko ich do refleksji, czy wszystkie te
produkty s na pewno niezbdne iczy aby czasami nie s tylko zbyteczn zachciank?

11

uznanie rodzicw

ch spodobania si
kolegom/koleankom

zabawa

adny wygld

szkoa

mieszkanie

zdrowie

Produkty, ktre
ostatnio kupilimy

picie

jedzenie

Jakie potrzeby
spenia dany
produkt?

higiena iczysto

Tabela Jakie potrzeby spenia dany produkt?

1
spoywcze

2
3
4
5

7
8
9

kosmetyczno-higieniczne

10
11

13

inne

12

14
15

TEMAT: YWIENIE
Treci programowe: omwienie zasad zdrowego iracjonalnego ywienia, omwienie informacji, jakie powinny by
umieszczane na etykietach produktw ywnociowych, omwienie warunkw skadania reklamacji ywnoci
Metody dydaktyczne: wykad interaktywny, wiczenie praktyczne
Pomoce dydaktyczne: piramida ywieniowa, zasady racjonalnego ywienia
rodki dydaktyczne: tablica, kilka rnych etykiet produktw ywnociowych (wtym produktu nietrwaego mikrobiologicznie np. wieo toczonego soku zowocw)
Czas: 15minut
Napisz na tablicy wdowolnej kolejnoci nastpujce rodzaje produktw:
produkty zboowe
owoce
warzywa
mleko iprodukty mleczne
miso, ryby
jaja
sodycze
chipsy
napoje gazowane
Narysuj na tablicy piramid z6 pitrami.
Popro uczniw, aby umiejscowili produkty ztablicy na odpowiednim pitrze, wzalenoci od tego, jak czsto je spoywaj.
Wtym celu popro jednego ochotnika do tablicy, eby wpisywa wpuste pola piramidy produkty wymieniane przez uczniw.

12

Jeeli ich piramida bdzie rna od prawidowo skonstruowanej piramidy ywieniowej przedstaw uczniom piramid
ywieniow znajdujc si wbroszurze edukacyjnej, ktr otrzymali przed zajciami.
Piramida ywieniowa zalecana przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne
iPolskie Naukowe Towarzystwo Otyoci iPrzemiany Materii

Nadal bazujc na piramidzie ywieniowej, wyjanij wskrcie uczniom zasady zdrowego iracjonalnego ywienia.
Zasady racjonalnego ywienia:
Podstawowym skadnikiem naszej diety powinny by produkty zboowe pieczywo, kasze, ry, makarony, patki zboowe. Stanowi
one bogate rdo wglowodanw, skadnikw mineralnych ibonnika. Wglowodany s gwnym rdem potrzebnej nam energii.
Bonnik za jest potrzebny do tego, aby zdrowo isprawnie trawi. Najcenniejsze zwizki znajduj si tu pod okryw otaczajc ziarno zboa, ktra jest odrzucana podczas produkcji biaej mki. Dla naszego zdrowia znacznie korzystniej bdzie wic, jeli zamiast
biaej buki zjemy kromk razowego chleba (najlepiej zziarnami).
Na drugim miejscu wjadospisie powinny si znale warzywa, ana trzecim owoce. Warzywa iowoce to bogate rda mineraw,
bonnika iwitamin. Np. zawarta wowocach iwarzywach witamina C wzmacnia odporno, za witamina Anadaje skrze iwosom
adny wygld. Warzywa zaleca si je 4 5 razy dziennie na surowo lub po krtkim gotowaniu nie trac wtedy cennych substancji.
Owoce za najlepiej spoywa na surowo 2 3 razy dziennie.
Na czwartym miejscu wnaszej diecie powinny figurowa mleko iprodukty mleczne. Produkty te s gwnym rdem wapnia, ktry
buduje nasze koci. Mleko ijego przetwory s rwnie dobrym rdem penowartociowego iatwo przyswajalnego biaka sucego
do budowy iodbudowy naszego organizmu. Zaleca si spoywanie 3 porcji produktw mlecznych dziennie. Jedna porcja to szklanka
mleka lub jogurtu, 100 g twarogu lub 35 g tego sera.
Miso, ryby, jaja powinny si znale na pitym miejscu wnaszym jadospisie. Produkty te, tak jak mleko ijego przetwory, s wanym
rdem biaka. Miso jest te jednym zgwnych rde tuszczu. Dlatego powinno by spoywane tylko 2 4 razy wcigu tygodnia.
Najbardziej wartociowe jest miso drobiowe oraz ryby morskie.
Przekski (chipsy, paluszki, chrupki, snacki) isodycze powinny si znale na ostatnim miejscu wnaszej diecie. Pomimo, e s
smaczne, to zawieraj niewiele substancji odywczych. Dodatkowo, zawieraj duo tuszczu, trudno przyswajalnego cukru oraz soli.
Czsto zawieraj sztuczne zwizki chemiczne (np. konserwanty), na ktre trzeba uwaa inie spoywa ich zbyt wiele.

Nastpnie zapytaj uczniw, ile posikw spoywaj dziennie iczy robi to regularnie? Wyjanij, e warunkiem zachowania zdrowia idobrego samopoczucia jest spoywanie 4 posikw dziennie, zczstotliwoci nie wiksz ni co 4 godziny.
Wkolejnej czci zaj zapytaj uczniw, czy oprcz jakoci produktw izawartoci skadnikw odywczych naley by
pewnym jakich innych wanych cech lub waciwoci produktu spoywczego, zanim postanowi si go kupi?
13

Nastpnie rozdaj uczniom kilka etykiet ipopro, aby odszukali na nich wane wedug nich informacje. Zwr szczegln
uwag na dat wanoci produktu.
Nastpnie popro uczniw, aby przeczytali na gos wjaki sposb/jakim terminem oznaczono t informacj.
Istniej dwa rodzaje oznacze: najlepiej spoy przed: oraz naley spoy do:.
Wikszo produktw oznaczona jest terminem najlepiej spoy przed:, jedynie produkty nietrwae mikrobiologicznie
(wieo toczony sok zowocw) s oznaczone terminem naley spoy do:.
Wyjanij te, e na prawidowo przygotowanej etykiecie, oprcz terminu przydatnoci do spoycia lub daty minimalnej
trwaoci powinny znajdowa si jeszcze:
Dane identyfikujce producenta lub importera oraz kraj wktrym produkt zosta wyprodukowany nazwa, adres, telefon
itd.
Masa netto informacja ile way produkt bez opakowania
Numer serii numer dziki ktremu mona zidentyfikowa konkretny produkt
Skad, uyte substancje smakowe, barwniki, rodki konserwujce na etykiecie powinny si znale wszystkie skadniki produktu
Warunki przechowywania produktu informacja jak igdzie przechowywa dany produkt, apo jego otwarciu take jak
dugo!
Ewentualnie przeznaczenie produktu informacja dla kogo jest przeznaczony (np. deser dla niemowlt)
Informacja ywieniowa informacja na temat wartoci energetycznej produktu izawartoci poszczeglnych skadnikw
odywczych takich jak biaka, tuszcze iwglowodany. Wprzypadku wyrobw przeznaczonych do powszechnego spoycia podawanie jej jest dobrowolne.
Nastpnie zapytaj uczniw, czy kiedykolwiek zdarzyo im si kupi niezgodny zumow towar ywnociowy, np. zepsuty
jogurt lub sok czy niewiey sos?
Wyjanij, e wtym wypadku take mamy prawo reklamowa taki produkt, lecz wprzypadku towarw ywnociowych
obowizuj krtsze terminy na zoenie reklamacji:
wprzypadku towaru sprzedawanego luzem, odmierzanego wmiejscu zakupu lub dostarczanego do miejsca zamieszkania kupujcego (np. gdy kupujemy owoce, warzywa, sery, ciastka na wag) moemy reklamowa produkt wterminie 3 dni od dnia sprzeday lub otrzymania towaru
wprzypadku towaru paczkowanego (np. jogurtu, soku, demu wsoiku) moemy reklamowa produkt wterminie
3 dni od dnia otwarcia opakowania
Na koniec powiedz uczniom, aby dokadnie czytali etykiety izwracali uwag, czy znajduj si na nich wszystkie wyej
wymienione informacje. Brak tych informacji moe wiadczy otym, e producent ma co do ukrycia inaley wtedy unika
takiej ywnoci.

14

TEMAT: SPRAWDZENIE OSIGNI

Treci programowe: sprawdzenie osigni
Metody dydaktyczne: rozwizywanie przez uczniw testu sprawdzajcego ich wiedz
Pomoce dydaktyczne: test (pytania iodpowiedzi)
rodki dydaktyczne: arkusze A4 ztestem sprawdzajcym wiedz
Czas: 5minut
Wcelu weryfikacji wiedzy zdobytej przez uczniw wtrakcie szkolenia, rozdaj uczniom arkusze ztestem sprawdzajcym
ich wiedz zdobyt podczas szkolenia.

Przykadowy test (pytania iodpowiedzi):

Tylko jedna zpodanych odpowiedzi jest prawidowa!
1. Konsumentem jest:
a) osoba, ktra kupuje przedmioty lub korzysta zusug wcelach zawodowych
b) osoba, ktra kupuje tylko przedmioty
c) osoba, ktra korzysta tylko iwycznie zusug (np. fryzjera)
d) osoba, ktra kupuje przedmioty lub korzysta zusug na potrzeby wasne
2. Umowa konsumencka nie moe by zawarta pomidzy:
a) usugodawc ikonsumentem
b) sprzedawc ikonsumentem
c) przedsibiorc ikonsumentem
d) przedsibiorc iprzedsibiorc
3. Niezgodny zumow towar jest wtedy, gdy:
a) ma brzydki kolor
b) nie spenia oczekiwa gwarantowanych przez sprzedawc lub producenta
c) nie pasuje do wystroju naszego pokoju
d) le ley
4. Wprzypadku, gdy towar jest niezgodny zumow, zawsze mamy prawo:
a) zoy reklamacj ida naprawy towaru lub domaga si wymiany na towar zgodny zumow
b) domaga si zwrotu pienidzy
c) domaga si zwrotu pienidzy gdy zareklamujemy towar wdniu zakupu
d) da obnienia ceny
5. Wjakim terminie od daty zakupu towaru moemy reklamowa towar niezgodny zumow?
a) tylko wdniu zakupu towaru
b) wcigu 2 lat
c) wcigu 5 lat
d) wogle nie moemy reklamowa towaru niezgodnego zumow
6. Jeeli sprzedawca wcigu 14 dni nie ustosunkuje si do naszej reklamacji to:
a) reklamacja si przedawnia
b) musimy zareklamowa towar uprzedsibiorcy
c) towar uznaje si za zgodny zumow
d) reklamacj uznaje si za uznan
7. Znak CE musi by umieszczany na:
a) sprzcie elektrycznym
b) lampach
c) zabawkach
d) wszystkie odpowiedzi s prawidowe

15

8. Zrwnowaona konsumpcja oznacza, e:

a) musimy dba orodowisko naturalne ijako ycia przyszych pokole, ale nie jestemy wstanie tego robi dokonujc codziennych zakupw
b) nie da si dba orodowisko naturalne ijako ycia przyszych pokole ijednoczenie kupowa potrzebne nam
do codziennego ycia produkty
c) dbamy orodowisko naturalne ijako ycia przyszych pokole, wtedy gdy kupujemy produkty ekologiczne inie
kupujemy niepotrzebnych nam rzeczy
d) dbamy orodowisko ijako ycia przyszych pokole, nawet gdy kupujemy mnstwo niepotrzebnych rzeczy, ale
wekologicznych opakowaniach
9. Odacie wanoci produktu spoywczego informuje/ nas oznaczenia:
a) termin przydatnoci do spoycia mija:
b) najlepiej spoy przed: oraz naley spoy do:
c) produkt staje si niewany wdniu:
b) produktu nie naley je od:
10. Kupilimy wponiedziaek serek, wrod otworzylimy opakowanie ale serek okaza si zepsuty. Reklamacj moemy zoy do:
a) wtorku
b) czwartku
c) soboty
d) nastpnego poniedziaku

Prawidowe odpowiedzi:
1. d

6. d

2. d

7. d

3. b

8. c

4. a

9. b

5. b

10. c

Przykadowa punktacja:
1 poprawna odpowied to 1 punkt
Ilo punktw

ocena

9 10

celujcy

78

bardzo dobry

56

dobry

34

dostateczny

12

dopuszczajcy

mierny

16

 17

VADEMECUM

PRAW I OBOWIZKW MODEGO KONSUMENTA

DZIECKO JAKO KONSUMENT
Zgodnie zKodeksem Cywilnym, dzieci poniej 13 roku ycia nie
maj zdolnoci do czynnoci prawnych, czyli wogle nie powinny
zawiera umw. Jeeli jednak dziecko zawaro umow nalec
do umw powszechnie zawieranych wdrobnych, biecych sprawach ycia codziennego, to umowa taka jest wana, oile dziecko
nie zostao pokrzywdzone (np. poprzez danie raco wygrowanej ceny za towar, niewydanie reszty lub sprzedanie towaru zej
jakoci).
Wsytuacji wic, gdyby dziecko zostao oszukane przez sprzedawc, to taki zakup byby niewany isprzedawca musiaby zwrci
pienidze.
Modzie pomidzy 13 a18 rokiem ycia ma ograniczon zdolno do czynnoci prawnych. Oznacza to, i swobodnie moe
zawiera umowy wtzw. drobnych biecych sprawach ycia codziennego, czyli kupowa ywno, gazety, dugopisy, ksiki iinne drobne przedmioty. Wszystkie inne umowy, np. te zbankiem
czy biurem podry, musi zawiera wtowarzystwie iza zgod osoby penoletniej (rodzica bd opiekuna).
KTO POMAGA KONSUMENTOM?
WSPRAWACH INDYWIDUALNYCH:
Miejski/Powiatowy Rzecznik Konsumentw do jego zada
naley zapewnienie bezpatnego poradnictwa konsumenckiego iinformacji prawnej wzakresie ochrony interesw konsumentw. Jest wkadym miecie lub powiecie. Jest naszym
reprezentantem, ktry broni naszych interesw. Moe wic
skontaktowa si znieuczciw firm isprbowa wpyn na
zaatwienie sprawy. Jeeli to nie poskutkuje, moe pozwa
przedsibiorc do sdu iwzi udzia wpostpowaniu.
Organizacje konsumenckie windywidualnej sprawie konsument moe si zwrci take do organizacji konsumenckich,
np. Federacji Konsumentw bd Stowarzyszenia Konsumentw Polskich. Reprezentuj one interesy konsumentw oraz
udzielaj nieodpatnej pomocy konsumentom wdochodzeniu
ich roszcze.
JELI PROBLEM DOTYCZY ZBIOROWYCH INTERESW KONSUMENTW np. zy system obsugi klienta, wprowadzajca
wbd reklama, nieprawdziwa informacja na opakowaniu produktu, ukryte wady przedmiotu skarg (wpostaci pisemnej, faksem,
telefonicznie, e-mailem lub podczas rozmowy zurzdnikiem) mona wnie do Urzdu Ochrony Konkurencji iKonsumentw.
Jest to centralny urzd wsprawach ochrony konsumentw iochrony konkurencji.
NIEZGODNO TOWARU ZUMOW
Towar jest niezgodny zumow, gdy:
jest uszkodzony
jest niekompletny
nie nadaje si do celu, do jakiego zwykle jest uywany
nie ma cech deklarowanych przez sprzedawc
Wtakiej sytuacji sprzedawca powinien:
nieodpatnie naprawi towar
wymieni na inny
Awszczeglnych przypadkach:
obniy cen
zwrci pienidze

REKLAMACJA
Konsument zawsze ma prawo do zoenia reklamacji!
Reklamacj moemy zoy ztytuu niezgodnoci zumow oraz
ztytuu gwarancji
1) Ztytuu niezgodnoci zumow
reklamacj mona zoy wcigu 2 lat od zakupu
skadamy j usprzedawcy zgaszajc si do niego zparagonem
najlepiej skada reklamacj na pimie
czas rozpatrywania 14 dni
reklamacj ywnoci skadamy: wcigu 3 dni od zakupu
(towar sprzedawany luzem) lub 3 dni od daty otwarcia (towar paczkowany) powinna by rozpatrzona niezwocznie
wprzypadku towaru przecenionego, zachowujemy prawo
do reklamacji chyba, e towar by przeceniony zpowodu
wady, oktrej zostalimy poinformowani
wprzypadku nieuwzgldnienia reklamacji polubowny
sd konsumencki przy Inspekcji Handlowej. Jeli sprzedawca nie wyraa na to zgody, mona wnie spraw do
sadu powszechnego
2) Ztytuu gwarancji
gwarancji moe udzieli sprzedawca, producent, importer
gwarancja jest nieobowizkowa inieodpatna
gwarancja nie wycza, nie ogranicza, ani nie zawiesza
uprawnie konsumenta wynikajcych zprawa do reklamacji towaru niezgodnego zumow
dokument gwarancyjny musi okrela: obowizki gwaranta
iuprawnienia kupujcego, nazw iadres gwaranta, czas
trwania iterytorialny zasig ochrony gwarancyjnej
prawo nie narzuca czasu trwania gwarancji gwarant
moe okreli go wedug swego uznania
OBOWIZKI SPRZEDWCY
poda dokadn cen wprzypadku ywnoci take cen za
jednostk miary (np. kilogram, litr, metr, etc.)
udziela nie wprowadzajcych wbd informacji
zapewni warunki umoliwiajce wybr isprawdzenie jakoci
towaru
potwierdzi na pimie istotne postanowienia zawartej umowy,
np. przy sprzeday na raty, na zamwienie, wedug wzoru czy
za cen powyej dwch tysicy zotych, atake zawsze na danie klienta
wyda kompletny towar iinstrukcj obsugi
Z A K U P Y N A O D L E G O Internet, sprzeda wysykowa, tele-zakupy
sprawdzaj zkim zawierasz umow zwaszcza nazw iadres
siedziby firmy
czytaj regulamin iinformacje otowarze
sprawd cakowity koszt zakupu (cena, koszt przesyki, podatek VAT)
masz prawo do odstpienia od umowy izwrotu towaru bez podania przyczyny wterminie do 10 dni od daty jego otrzymania
musisz zoy owiadczenie na pimie iprzesa je na adres
firmy listem poleconym zpotwierdzeniem odbioru
zwrot pienidzy najpniej wterminie 14 dni od daty otrzymania owiadczenia przez sprzedawc
aukcje internetowe brak moliwoci zwrotu towaru!!!

www.mlodykonsument.pl