Funkcjonowanie Awansu 2008

NAJWYSZA IZBA KONTROLI
DEPARTAMENT NAUKI, OWIATY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO
Nr ewid.: 127/2008/P/07/079/KNO
KNO-41003/07
Informacja
o wynikach kontroli
funkcjonowania systemu
awansu zawodowego nauczycieli
W a r s z a w a
s i e r p i e
2 0 0 8
r .
Spis treci
1. Wprowadzenie .............................................................................................................1
2. Podsumowanie wynikw kontroli..............................................................................2
2.1. Oglna ocena kontrolowanej dziaalnoci ............................................................................2
2.2. Synteza wynikw kontroli .........................................................................................................3
2.3. Uwagi kocowe i wnioski .........................................................................................................7
3. Waniejsze wyniki kontroli ........................................................................................9
3.1.
Charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowa ekonomicznych

i organizacyjnych .........................................................................................................................9
3.1.1. Charakterystyka stanu prawnego .........................................................................................9
3.1.2. Uwarunkowania ekonomiczne i organizacyjne .............................................................13
3.2. Istotne ustalenia kontroli..........................................................................................................16
3.2.1. Przestrzeganie zasad awansu zawodowego nauczycieli .............................................16
3.2.1.1. Ministerstwo Edukacji Narodowej ................................................................................16
3.2.1.2. Kuratoria owiaty................................................................................................................19
3.2.1.3. Jednostki samorzdu terytorialnego ..............................................................................23
3.2.1.4. Szkoy publiczne .................................................................................................................26
3.2.2. Nadzr nad realizacj zada zwizanych z awansem zawodowym nauczycieli.. 29
3.2.2.1. Nadzr sprawowany przez ministra waciwego ds. owiaty i wychowania... 29
3.2.2.2. Nadzr sprawowany przez kuratorw owiaty .........................................................30
3.2.3. Wykorzystywanie rodkw publicznych na realizacj zada zwizanych
z rozwojem zawodowym nauczycieli przez jednostki samorzdu
terytorialnego ......................................................................................................................32
4. Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontroli .............................................35

4.1. Przygotowanie kontroli ............................................................................................................35
4.2. Postpowanie kontrolne i dziaania podjte po zakoczeniu kontroli przez
NIK .............................................................................................................................................37
5. Zaczniki ..................................................................................................................41
1.
Wykaz skontrolowanych jednostek i osb kierujcych tymi jednostkami oraz

jednostek organizacyjnych NIK, ktre przeprowadziy kontrole, a take ocen
skontrolowanej dziaalnoci zawartych w wystpieniach pokontrolnych NIK........41
2. Wykaz najwaniejszych aktw normatywnych.................................................................46
3. Wykaz organw, ktrym przekazano informacj o wynikach kontroli ....................48
4. Liczba zatrudnionych nauczycieli w kraju wedug stopni awansu ..............................49
5. Wyniki badania ankietowego przeprowadzonego przez NIK wrd nauczycieli
skontrolowanych szk .....55
1. Wprowadzenie
Temat kontroli
Kontrola planowa (koordynowana) pn. Funkcjonowanie systemu awansu zawodowego
nauczycieli (nr P/07/079), przeprowadzona w okresie od 10 wrzenia 2007 r. do
21 stycznia 2008 r., zostaa podjta z inicjatywy Najwyszej Izby Kontroli.
Cel i zakres kontroli
Celem kontroli bya ocena realizacji ustawowych zada dotyczcych awansu
zawodowego nauczycieli przez waciwe organy administracji rzdowej i samorzdu
terytorialnego1 oraz ocena efektw funkcjonowania systemu awansu zawodowego jako
istotnego elementu reformy owiatowej.
Kontrol objto 50 jednostek, w tym: Ministerstwo Edukacji Narodowej (Ministerstwo,
MEN), siedem kuratoriw owiaty w wojewdztwach: lskim, lubelskim, warmiskomazurskim, dzkim, wielkopolskim, mazowieckim i dolnolskim, 14 jednostek
samorzdu terytorialnego (j.s.t.) oraz 28 publicznych szk i zespow szk na terenie
ww. wojewdztw.
Kontrol objto lata szkolne od 2003-2004 do 2006-2007.
Kontrola w Ministerstwie i w kuratoriach owiaty przeprowadzona zostaa na podstawie
art. 2 ust. 1 ustawy o Najwyszej Izbie Kontroli2, z uwzgldnieniem kryteriw okrelonych
w art. 5 ust. 1 ustawy o NIK, tj. pod wzgldem legalnoci, gospodarnoci, celowoci
i rzetelnoci. Kontrola dziaalnoci jednostek samorzdu terytorialnego oraz szk
przeprowadzona zostaa na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy o NIK, z uwzgldnieniem
kryteriw okrelonych w art. 5 ust. 2, tj. pod wzgldem legalnoci, gospodarnoci
i rzetelnoci.
Uzasadnienie podjcia kontroli
Podjcie kontroli byo uzasadnione zgaszanymi przez rodowiska owiatowe
problemami organizacyjnymi, prawnymi i finansowymi, zwizanymi z funkcjonowaniem
systemu awansu zawodowego nauczycieli.
1
Zadania w tym zakresie zostay okrelone w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela
(Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.), zwanej dalej ustaw KN.
Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwana
dalej ustaw o NIK.
Podsumowanie wynikw kontroli
2. Podsumowanie wynikw kontroli

2.1. Oglna ocena kontrolowanej dziaalnoci
Najwysza Izba Kontroli ocenia pozytywnie realizacj zada w zakresie awansu
zawodowego
nauczycieli
przez
skontrolowane
jednostki,
mimo
stwierdzenia
nieprawidowoci.
Stwierdzone nieprawidowoci polegay w szczeglnoci na:
1) nieprawidowym
prowadzeniu
postpowa
przez
komisje
kwalifikacyjne
i egzaminacyjne w 36 skontrolowanych jednostkach (72%) oraz nieprzestrzeganiu

procedury administracyjnej w postpowaniach o nadanie stopni awansu
zawodowego nauczycieli w Ministerstwie,
2) niezapewnieniu wymaganego skadu komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych
w 14 skontrolowanych jednostkach (28%),
3) nieprawidowym wykorzystywaniu przez 13 skontrolowanych j.s.t. (93%) kwot
przeznaczonych na doskonalenie zawodowe nauczycieli,
4) niezapewnieniu nauczycielom staystom rednich miesicznych wynagrodze
przez 11 j.s.t. (78%).
Ponadto Minister Edukacji Narodowej oraz kuratorzy owiaty nierzetelnie
nadzorowali realizacj zada w zakresie awansu zawodowego nauczycieli, co sprzyjao
powstawaniu nieprawidowoci.
Spord 50 skontrolowanych jednostek w wystpieniach pokontrolnych NIK tylko
dwie szkoy4 uzyskay ocen pozytywn, 15 - ocen pozytywn z uchybieniami (cztery
kuratoria, dwie j.s.t. i dziewi szk), 29 - ocen pozytywn z nieprawidowociami
(MEN, trzy kuratoria, 12 j.s.t. i 13 szk), a cztery szkoy uzyskay ocen negatywn5.
Skontrolowano cznie 1.520 dokumentacji dotyczcych postpowa prowadzonych przez komisje

kwalifikacyjne i egzaminacyjne (2% ogu postpowa w badanym okresie) w Ministerstwie, kuratoriach
owiaty, j.s.t i szkoach. Ponadto 28 dokumentacji zbadali biegli powoani przez NIK.
Gimnazjum nr 28 im. J. Pisudskiego w odzi, I Liceum Oglnoksztacce im. St. eromskiego w Eku.
I Liceum Oglnoksztacce im. St. Czarnieckiego w Chemie, Liceum Oglnoksztacce im. Henryka
Sienkiewicza we Wrzeni, Zesp Szk Ekonomicznych im. M. Kopernika we Wrocawiu i Liceum
Oglnoksztacce nr XV we Wrocawiu. Oceny wszystkich skontrolowanych jednostek zawiera zacznik
nr 1.
2.2. Synteza wynikw kontroli

1.
Wprowadzony w 2000 r. system awansu zawodowego nauczycieli przyczyni si do

podwyszenia kwalifikacji zawodowych nauczycieli oraz umoliwi nauczycielom,
ktrzy otrzymali stopnie awansu, uzyskanie wyszego wynagrodzenia. [str. 14, 23]
Spord zatrudnionych w 2007 r. ogem 589.386 nauczycieli, 39,2% stanowili
nauczyciele dyplomowani i 38,7% nauczyciele mianowani. W latach szkolnych
2000/01-2007/08 udzia nauczycieli z wyksztaceniem wyszym magisterskim oraz
z przygotowaniem pedagogicznym wzrs z 75% do 91%6. Wedug danych
Ministerstwa nastpi wzrost przecitnych miesicznych wynagrodze nauczycieli
z 1.885 z w 2000 r. do 2.837 z w 2007 r.7, co oznacza nominalny wzrost o okoo 50%
(tj. wzrost realny o okoo 27%).
W szkoach prowadzonych przez skontrolowane j.s.t. 30% stanowili nauczyciele
dyplomowani i 50% nauczyciele mianowani. W szkoach tych w latach szkolnych
2000/01-2007/08 wskanik nauczycieli z wyksztaceniem wyszym magisterskim oraz
z przygotowaniem pedagogicznym wzrs odpowiednio z 82% do 93%.
Badanie ankietowe, przeprowadzone w trakcie kontroli wrd ponad 50%
nauczycieli zatrudnionych w skontrolowanych szkoach wykazao, e ponad dwie
trzecie ankietowanych bardzo dobrze lub dobrze ocenio funkcjonowanie systemu
awansu zawodowego nauczycieli. [zacznik nr 5 do informacji]
2.
W Ministerstwie Edukacji Narodowej, dwch kuratoriach i 11 j.s.t. stwierdzono

przypadki
nieprawidowego
ustalania
skadu
komisji
kwalifikacyjnych
i egzaminacyjnych. [str. 16-17, 20-21, 23-24]

W skadach 37% badanych komisji w Ministerstwie oraz w 9% badanych komisji
w Kuratorium Owiaty w Warszawie i 32% badanych komisji w Kuratorium Owiaty
w Lublinie, a take w 11 j.s.t. (od 2 do 63% badanych komisji) nie zapewniono
6
Informacja Ministerstwa Edukacji Narodowej i Nauki przygotowana na posiedzenie Komisji Edukacji

Nauki i Modziey pn. Ocena rozwiza prawnych w ustawie Karta Nauczyciela ze szczeglnym
uwzgldnieniem problematyki awansu zawodowego i wynagrodzenia nauczycieli (str. 17) oraz Komunikat
Ministerstwa Edukacji Narodowej pn. Podstawowe dane dotyczce wynagrodze nauczycieli w 2008 r.
(www.men.gov.pl/nauczyciele.wynagrodz.php).
Liczba etatw w szkoach i placwkach prowadzonych przez j.s.t. (bez szk resortowych) dane Centrum
Informatycznego Edukacji (nauczyciele penozatrudnieni i niepenozatrudnieni w przeliczeniu na pene
etaty wg sprawozdania EN-3). Cz owiatowa subwencji oglnej wyniosa wedug ustawy budetowej
na rok 2007 - 28.204.949 tys. z (Dz. U. Nr 15, poz. 90).

ekspertw posiadajcych specjalno zawodow odpowiadajc typowi i rodzajowi
szkoy, w ktrej nauczyciel by zatrudniony oraz o specjalnoci zawodowej nauczyciela
(wnioskodawcy). Stanowio to naruszenie przepisw 10 rozporzdzenia Ministra
Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie uzyskania stopni awansu zawodowego przez
nauczycieli z 2004 r.8.
W ocenie NIK, do przyczyn wystpowania ww. nieprawidowoci naley zaliczy:
skumulowanie prac komisji w miesicach letnich, brak ekspertw na danym terenie
speniajcych odpowiednie wymagania oraz niewaciwy nadzr nad realizacj zada
zwizanych z funkcjonowaniem systemu awansu zawodowego nauczycieli.
3.
Stwierdzono przypadki, w ktrych komisje kwalifikacyjne i egzaminacyjne

prowadziy postpowania w sprawie nadania stopnia awansu z naruszeniem
obowizujcych przepisw prawnych. [str. 17-18, 21-23, 24-25 i 28]
W Ministerstwie, w przypadku czterech posiedze komisji prowadzcych
postpowania na stopie nauczyciela dyplomowanego (3% badanych postpowa) oraz
w Kuratorium Owiaty w Lublinie, w przypadku omiu posiedze komisji
kwalifikacyjnych (2% badanych), dokonano oceny punktowej dorobku zawodowego
nauczycieli na podstawie nieobowizujcych przepisw prawnych w sprawie
uzyskiwania stopni awansu zawodowego nauczycieli.
Ponadto w uzasadnieniach rozstrzygni komisji, zawartych w protokoach
z posiedze komisji, nie odnoszono si do poszczeglnych wymaga okrelonych w 3
ust. 2, 4 ust. 2 i 5 ust. 2 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 r. oraz 6 ust. 2,
7 ust. 2 i 8 ust. 2 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2004 r. (w 9% zbadanych
protokow w kuratoriach, w 26% w Ministerstwie, w 55% w j.s.t. i w 66%
w szkoach). W uzasadnieniach tych ograniczano si do oglnego stwierdzenia
o spenieniu wymaga przez nauczyciela, bez wskazania przesanek, na podstawie
ktrych dokonano oceny kocowej.
4.
W Ministerstwie stwierdzono naruszenie obowizujcych przepisw prawnych

w postpowaniu kwalifikacyjnym oraz w prowadzeniu listy ekspertw. [str. 18-19
oraz 31]
Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania
stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. Nr 260, poz. 2593), zwane dalej rozporzdzeniem
w sprawie awansu z 2004 r.. Poprzednio obowizywao w tym zakresie rozporzdzenie Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli
(Dz. U. Nr 70, poz. 825, ze zm.) zwane dalej rozporzdzeniem w sprawie awansu z 2000 r..

W Ministerstwie nie przestrzegano terminw rozpatrzenia spraw, okrelonych
w art. 35 Kpa, w postpowaniach o wpis na list ekspertw oraz w postpowaniach
odwoawczych nauczycieli od decyzji kuratorw owiaty.
W 68% badanych postpowa odwoawczych okres rozpatrywania odwoa
wynosi od jednego do piciu miesicy, natomiast w postpowaniach o wpis na list
ekspertw 57% badanych wnioskw zostao rozpatrzonych w okresie od dwch do
13 miesicy.
Minister Edukacji Narodowej w 14% badanych postpowa, naruszajc
obowizujce przepisy9, nie wyda decyzji administracyjnych w sprawie odmowy
wpisu na list ekspertw. Ponadto tre 71% wydanych przez Ministra decyzji
w sprawie nadania stopnia awansu zawodowego nie speniaa wymogw dotyczcych
uzasadnienia decyzji administracyjnej okrelonych w art. 107 3 Kpa.
W ocenie NIK, podstawow przyczyn wystpienia ww. nieprawidowoci byo
niezapewnienie
odpowiedniej
obsady
kadrowej
komrce
organizacyjnej
Ministerstwa, zajmujcej si sprawami awansu zawodowego nauczycieli.

5.
Minister Edukacji Narodowej oraz kuratorzy owiaty nierzetelnie nadzorowali

postpowania dotyczce awansu zawodowego nauczycieli. [str. 30-32]
W skontrolowanym okresie (cztery lata szkolne) Ministerstwo przeprowadzio
tylko 11 kontroli w kuratoriach owiaty w zakresie awansu zawodowego nauczycieli.
Ponadto nie sprawdzano realizacji zalece pokontrolnych, a take nie realizowano
planowanych zada w zakresie monitorowania systemu awansu.
W kuratoriach owiaty nie zapewniono udziau przedstawicieli kuratora (organu
sprawujcego nadzr pedagogiczny) w posiedzeniach komisji egzaminacyjnych.
Wizytatorzy
siedmiu
objtych
kontrol
kuratoriw
owiaty
uczestniczyli
w charakterze czonkw ww. komisji tylko niespena w poowie posiedze komisji

egzaminacyjnych powoanych przez organy prowadzce, co stanowio naruszenie
art. 9g ust. 2 ustawy KN.
Przepis 4 rozporzdzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie
wymaga, jakim powinni odpowiada eksperci wchodzcy w skad komisji egzaminacyjnych
i kwalifikacyjnych dla nauczycieli ubiegajcych si o awans zawodowy, oraz warunkw wpisywania
na list ekspertw i skrelania z niej (Dz. U. Nr 44, poz. 375), a nastpnie obowizujcego od dnia
31 sierpnia 2004 r. art. 9g ust. 11d zmienionej ustawy KN, na podstawie ktrych odmowa wpisu na list
ekspertw nastpuje w drodze decyzji administracyjnej.

6.
W 11 j.s.t. (79%) nie zapewniono nauczycielom poszczeglnych grup awansu

zawodowego rednich wynagrodze wymaganych ustaw KN. [str. 34-35]
Przyjte przez j.s.t. regulaminy wynagrodze nauczycieli nie zapewniay
osignicia poziomu wynagrodze nauczycieli okrelonych na podstawie art. 30
ust. 3 i 4 ustawy KN, co w szczeglnoci dotyczyo nauczycieli staystw (w 11 j.s.t.
79%) i nauczycieli kontraktowych (w piciu j.s.t. - 36%).
7.
W wikszoci skontrolowanych j.s.t. oraz szk stwierdzono nieprawidowoci

dotyczce organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli [str. 28-29, 32-34]
W 10 j.s.t. (71%) nie wykorzystano czci rodkw wyodrbnionych w budetach
w latach 2003-2006, na podstawie art. 70a ust. 1 ustawy KN, na dofinansowanie
doskonalenia nauczycieli w cznej kwocie 2.881,9 tys. z (tj. 6,2% rodkw
wyodrbnionych na ten cel w j.s.t.), co ograniczao prowadzenie doskonalenia
zawodowego w szkoach.
W piciu j.s.t. (36%) stwierdzono niezasignicie opinii zwizkw zawodowych
zrzeszajcych nauczycieli, dotyczcej podziau rodkw na doskonalenie zawodowe
nauczycieli, co byo niezgodne z art. 70a ust. 2a ustawy KN.
W 17 szkoach (61%) nie ustalono organizacji doskonalenia zawodowego
nauczycieli, o czym mowa w art. 41 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie owiaty10,
a w piciu szkoach (18%) nie opracowano planw wieloletnich doskonalenia
zawodowego, co byo niezgodne 6 ust. 1 rozporzdzenia Ministra Edukacji
narodowej i Sportu w sprawie podziau rodkw na wspieranie doskonalenia
zawodowego nauczycieli11.
Ponadto w 18 szkoach (64%) tematyka form doskonalenia zawarta w planach
doskonalenia, nie zostaa podporzdkowana realizacji zada sucych doskonaleniu
jakoci pracy szkoy, okrelonych w rocznych planach rozwoju szkoy.
8. W wyniku kontroli NIK stwierdzono nieprawidowoci w wymiarze finansowym,

w kwocie ogem 3.706,3 tys. z [str. 21, 25-27, 29, 32-34], w tym:
10
Ustawa z dnia 7 wrzenia 1991 r. o systemie owiaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.), zwana
dalej ustaw o systemie owiaty.
11
Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie sposobu
podziau rodkw na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomidzy budety poszczeglnych
wojewdztw, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych ze rodkw wyodrbnionych
w budetach organw prowadzcych szkoy, wojewodw, ministra waciwego do spraw owiaty
i wychowania oraz szczegowych kryteriw i trybu przyznania tych rodkw (Dz. U. Nr 46, poz. 430).

1) kwot wydatkowan z naruszeniem prawa - 632,9 tys. z (Urzd Miejski
w Poznaniu),
2) kwot wydatkowan w nastpstwie dziaa niezgodnych z prawem - 1,9 tys. z
(Liceum Oglnoksztacce we Wrzeni),
3) kwot wydatkowan niegospodarnie i nierzetelnie 1,9 tys. z (Starostwo
Powiatowe w Eku),
4) uszczuplenia rodkw finansowych 343 tys. z (Urzd Miejski w Olsztynie, Urzd
Miejski we Wrocawiu, Zesp Szk Ekonomicznych we Wrocawiu, LO nr XV
we Wrocawiu),
5) kwoty uzyskane z naruszeniem prawa 454,6 tys. z (Urzd Miejski w Piotrkowie
Trybunalskim),
6) inne nieprawidowoci o charakterze finansowym 2.271,9 tys. z (Urzd Miejski
w Piotrkowie Trybunalskim, Urzd Miejski w Ostroce, Urzd Miejski
we Wrocawiu, Szkoa Podstawowa nr 23 w odzi, Kuratorium Owiaty
w Lublinie).
2.3. Uwagi i wnioski

W ocenie NIK, system awansu zawodowego nauczycieli spenia najwaniejsze cele,
ktre wizane byy z jego wprowadzeniem w 2000 r., tj. motywowanie do
podwyszania kwalifikacji oraz podwyszenie statusu zawodowego nauczycieli.
System awansu zawodowego nauczycieli wymaga modyfikacji, poniewa w okresie
jego funkcjonowania prawie 80% nauczycieli uzyskao stopie nauczyciela
dyplomowanego (39,2%) lub nauczyciela mianowanego (38,7%).
W funkcjonowaniu systemu awansu zawodowego nauczycieli konieczne jest
cilejsze jego powizanie z jakoci pracy szk i nauczycieli (na przykad w oparciu
o system
egzaminw
zewntrznych)
oraz
wyeliminowanie
nieprawidowoci
stwierdzonych w wyniku kontroli NIK.

Celem wyeliminowania stwierdzonych nieprawidowoci Minister Edukacji
Narodowej powinien analizowa wpyw systemu awansu zawodowego nauczycieli na
jako pracy szk oraz podj nastpujce dziaania:
1) rozway wprowadzenie regulacji prawnych, dotyczcych ustalenia jakociowych
kryteriw uzyskiwania stopni zawodowych przez nauczycieli oraz szczegowych
zasad pracy komisji oceniajcych osignicia zawodowe nauczycieli,

2) zapewni waciwy skad ekspertw ds. awansu zawodowego nauczycieli
w komisjach
kwalifikacyjnych
i
egzaminacyjnych,
powoywanych
w Ministerstwie,
3) wzmocni nadzr nad postpowaniami o nadanie nauczycielom stopni awansu
zawodowego, w tym nadzr nad dziaalnoci kuratorw owiaty w tym zakresie.
Kuratorzy
owiaty
szczeglnoci
powoywanych
komisji
kwalifikacyjnych
powinni
oraz
zapewni
waciwy
zintensyfikowa
skad
nadzr
nad
dziaalnoci tych komisji.

Organy prowadzce szkoy powinny:
1) zapewni nauczycielom staystom
z obowizujcymi przepisami,
2) prawidowo
gospodarowa
rodkami
miesiczne
wynagrodzenie
finansowymi,
zgodnie
wyodrbnionymi
na
doskonalenie zawodowe nauczycieli.

Dyrektorzy szk w szczeglnoci powinni zapewni prawidowe funkcjonowanie
komisji ds. awansu zawodowego nauczycieli oraz waciw organizacj doskonalenia
zawodowego nauczycieli.
Waniejsze wyniki kontroli
3. Waniejsze wyniki kontroli

3.1.
Charakterystyka stanu prawnego

ekonomicznych i organizacyjnych
oraz
uwarunkowa
3.1.1. Charakterystyka stanu prawnego

Zgodnie z ustaw KN12 oraz przepisami wykonawczymi13 system awansu zawodowego
nauczycieli obejmuje cztery stopnie awansu zawodowego nauczycieli: staysty, nauczyciela
kontraktowego, nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego. Warunkiem
nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest: spenienie wymaga
kwalifikacyjnych, odbycie stau zakoczonego pozytywn ocen dorobku zawodowego
nauczyciela oraz uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej14 lub zdanie egzaminu przed
komisj egzaminacyjn15 (art. 9b ust. 1 ustawy KN). Po spenieniu tych warunkw w drodze
decyzji administracyjnej stopie awansu nauczyciela kontraktowego nadaje dyrektor szkoy,
nauczyciela mianowanego - organ prowadzcy, a nauczyciela dyplomowanego - organ
sprawujcy nadzr pedagogiczny16.
Nauczyciel, zgodnie z art. 9d ust. 1 ustawy KN, rozpoczyna sta z pocztkiem roku
szkolnego, nie pniej jednak ni w cigu 14 dni od dnia rozpoczcia zaj, na swj
wniosek skierowany do dyrektora szkoy17. Warunkiem odbywania stau jest zatrudnienie
nauczyciela zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami18 w wymiarze co najmniej poowy
tygodniowego obowizkowego wymiaru zaj w jednej lub cznie w kilku szkoach, przy
12
System awansu zawodowego nauczycieli zosta wprowadzony 6 kwietnia 2000 r. na mocy ustawy z dnia
18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektrych innych ustaw
(Dz. U. Nr 19, poz. 239, ze zm.). Istotna zmiana dotyczca zasad awansu zawodowego wesza w ycie
z dniem 31 sierpnia 2004 r. na podstawie ustawy z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy - KN oraz
o zmianie niektrych innych ustaw (Dz. U. Nr 179, poz. 1845).
13
Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie awansu z 2000 r. i 2004 r.
14
Dotyczy nauczyciela staysty, ubiegajcego si o awans na stopie nauczyciela kontraktowego

oraz nauczyciela mianowanego, ubiegajcego si o awans na stopie nauczyciela dyplomowanego.
15
Dotyczy nauczyciela kontraktowego ubiegajcego si o awans na stopie nauczyciela mianowanego.
16
Nauczycielom, o ktrych mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 oraz art. 9e ust. 3 ustawy KN, stopie awansu
nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego nadaje minister waciwy do spraw owiaty i wychowania.
17
Z dniem podjcia pracy w szkole nauczyciel z mocy prawa uzyskuje stopie nauczyciela staysty
i obligatoryjnie, bez zoenia wniosku, rozpoczyna 9-miesiczny sta na stopie nauczyciela
kontraktowego (odpowiednio art. 9a ust. 2 i art. 9c ust. 1 pkt 1 ustawy KN).
18
Wymagania okrelaj przepisy rozporzdzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 wrzenia
2002 r. w sprawie szczegowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz okrelenia szk
i wypadkw, w ktrych mona zatrudni nauczycieli nie majcych wyszego wyksztacenia lub
ukoczonego zakadu ksztacenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288, ze zm.).

czym musi on posiada kwalifikacje do nauczania wszystkich przedmiotw (prowadzenia
wszystkich zaj), ktre realizuje w ramach swego pensum.
Sta trwa od 9 miesicy (na stopie nauczyciela kontraktowego) do 2 lat i 9 miesicy
(inne stopnie awansu)19. Nauczyciel kontraktowy moe rozpocz sta po przepracowaniu
w szkole co najmniej 2 lat, a nauczyciel mianowany - po przepracowaniu co najmniej roku
od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu (art. 9d ust. 4)20. W okresie stau nauczyciel
realizuje plan rozwoju, w przypadku nauczyciela staysty i nauczyciela kontraktowego przy
pomocy opiekuna stau, a nastpnie przedkada dyrektorowi sprawozdanie z jego realizacji.
Po zakoczeniu stau dyrektor szkoy ustala ocen dorobku zawodowego (art. 9c ust. 3-8
ustawy KN)21.
Postpowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne na dany stopie awansu wszczyna si
na wniosek nauczyciela, skierowany odpowiednio do dyrektora szkoy, organu
prowadzcego szko, organu sprawujcego nadzr pedagogiczny i waciwego ministra.
Dyrektor szkoy lub inny waciwy organ przeprowadza analiz formaln wniosku,
w przypadku stwierdzenia, e nauczyciel spenia wymagania formalne, powouje komisj
kwalifikacyjn lub egzaminacyjn (art. 9g ust. 1-7 ustawy KN)22.
Organ powoujcy komisj egzaminacyjn lub kwalifikacyjn na stopie nauczyciela
dyplomowanego ustalajc skad komisji zapewnia w niej udzia ekspertw z listy ekspertw
ds. awansu zawodowego o specjalnoci odpowiadajcej typowi i rodzajowi szkoy, w ktrej
19
Zgodnie z art. 9e ust. 1-3 ustawy KN, stau nie odbywaj dyrektorzy szk (placwek owiatowych),
nauczyciele zatrudnieni na stanowiskach, na ktrych wymagane s kwalifikacje pedagogiczne, w organach
administracji rzdowej, centralnej i okrgowych komisjach egzaminacyjnych oraz organach sprawujcych
nadzr pedagogiczny, nauczyciele urlopowani lub zwolnieni z obowizku wiadczenia pracy na podstawie
przepisw ustawy o zwizkach zawodowych.
20
Art. 9d zosta zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 15 lipca 2004 r. zmieniajcy ustaw KN z dniem
31 sierpnia 2004 r. (Dz. U. Nr 179, poz. 1845).
21
Ust. 4 i 6 art. 9c zostay zmienione odpowiednio przez art. 1 pkt 6 lit. b i art. 1 pkt 6 lit. c ustawy z dnia
15 lipca 2004 r. zmieniajcy ustaw KN z dniem 31 sierpnia 2004 r. (Dz. U. Nr 179, poz. 1845).
22
Minister waciwy do spraw owiaty i wychowania powouje m.in.: komisj egzaminacyjn dla nauczycieli
zatrudnionych w prowadzonych przez ministra szkoach, zespoach szk i szkolnych punktach
konsultacyjnych
przy
przedstawicielstwach
dyplomatycznych,
urzdach
konsularnych
i przedstawicielstwach wojskowych RP oraz komisj kwalifikacyjn dla nauczycieli dyplomowanych
zatrudnionych w centralnych placwkach doskonalenia, centralnej i okrgowych komisjach
egzaminacyjnych, zakadach ksztacenia nauczycieli, kuratoriach owiaty.
10

nauczyciel jest zatrudniony oraz specjalnoci zawodowej nauczyciela ( 10 rozporzdzenia
z 2004 r. w sprawie awansu z 2004 r.)23.
List ekspertw prowadzi minister waciwy do spraw owiaty i wychowania, przy
czym wpis na list ekspertw, odmowa wpisu oraz skrelenie z listy nastpuje w drodze
decyzji administracyjnej. Tryb wpisywania nauczycieli na list ekspertw, sposb jej
prowadzenia oraz tryb skrelania ekspertw z listy reguluj przepisy art. 9g ust. 11a ustawy
KN oraz przepisy wykonawcze24.
Ocena spenienia przez nauczyciela wymaga niezbdnych do uzyskania kolejnego
stopnia awansu zawodowego naley do waciwoci komisji, zgodnie z trybem dziaania
tych komisji okrelonym w 12 i 13 ust. 1-4 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2004 r.
Podstaw oceny jest przedoona przez nauczyciela dokumentacja oraz odpowiedzi na
pytania czonkw komisji dotyczce wymaga okrelonych przepisami ww. rozporzdzenia
z 2004 r. (odpowiednio 9 ust. 1 pkt 3-5, 8 ust. 2 pkt 1-3 i 1225). W przypadku
akceptacji lub zdania egzaminu komisja wydaje nauczycielowi zawiadczenie (art. 9g ust. 9
ustawy KN).
Przepisy art. 9h ustawy KN okrelaj tryb sprawowania nadzoru nad postpowaniami
w zakresie
awansu
zawodowego
nauczycieli.
Nadzr
ten,
dotyczcy
czynnoci
podejmowanych przez waciwe organy i komisje, sprawuj: kuratorzy wobec dyrektorw

szk, organw prowadzcych i komisji przez nich powoanych, minister waciwy do
spraw owiaty i wychowania w stosunku do kuratorw owiaty, powoanych przez nich
komisji i komisji powoanych przez ww. ministra. W przypadku, gdy czynnoci podjte
w postpowaniach o nadanie stopnia awansu naruszaj przepisy ustawy KN, w drodze
decyzji administracyjnej stwierdza si niewano czynnoci.
23
Poprzednio obowizywa przepis 10 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 r., w ktrym bya mowa
o zapewnieniu przez odpowiedni organ udziau w komisji ekspertw, w miar moliwoci o specjalnoci
zawodowej odpowiadajcej typowi i rodzajowi szkoy, w ktrej nauczyciel jest zatrudniony.
24
Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 maja 2005 r. w sprawie ramowego
programu szkolenia kandydatw na ekspertw wchodzcych w skad komisji egzaminacyjnych
i kwalifikacyjnych dla nauczycieli ubiegajcych si o awans na stopie zawodowy, sposobu prowadzenia
listy ekspertw oraz trybu wpisywania i skrelania ekspertw z listy (Dz. U. Nr 104, poz. 873),
a poprzednio rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie
wymaga, jakim powinni odpowiada eksperci wchodzcy w skad komisji egzaminacyjnych
i kwalifikacyjnych dla nauczycieli ubiegajcych si o awans zawodowy, oraz warunkw wpisywania na
list ekspertw i skrelania z niej (Dz. U. Nr 44, poz. 375).
25
Poprzednio sprawy te reguloway odpowiednio przepisy 7 ust. 1, 5 ust. 2 i 9 rozporzdzania

w sprawie awansu z 2000 r.
11

Postpowanie nadzorcze jest postpowaniem odrbnym od dwuinstancyjnego
postpowania administracyjnego w sprawie o nadanie stopnia awansu26.
Dyrektor szkoy, z racji sprawowania nadzoru pedagogicznego w stosunku
do nauczycieli zatrudnionych w szkole, powinien wpywa na jako awansu nauczycieli
i jego wykorzystanie na rzecz rozwoju szkoy. Dyrektor szkoy jest odpowiedzialny
w szczeglnoci za poziom pracy szkoy, zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji
ich zada i ich doskonaleniu zawodowym (art. 7 ust. 2 pkt 1, 2, i 5 ustawy KN).
Zgodnie z 6 ust. 1 rozporzdzenia z 2002 r. w sprawie sposobu podziau rodkw na
wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli27, dyrektor szkoy opracowuje wieloletni
plan doskonalenia zawodowego nauczycieli, uwzgldniajc program rozwoju szkoy,
potrzeby kadrowe, plany rozwoju zawodowego i wnioski nauczycieli o dofinansowanie
form doksztacania i doskonalenia zawodowego.
Kurator owiaty, zgodnie z art. 31 pkt 1 ustawy o systemie owiaty, sprawuje nadzr
pedagogiczny w szkoach i placwkach na terenie wojewdztwa. W przypadku spraw
z zakresu awansu zawodowego objtych przepisami ustawy KN, kuratorzy owiaty realizuj
m.in. nastpujce zadania: prowadz postpowania dla nauczycieli mianowanych
ubiegajcych si o stopie nauczyciela dyplomowanego, wykonuj zadania organu
II instancji w stosunku do decyzji organw prowadzcych szkoy w sprawach nadania
stopnia nauczyciela mianowanego oraz w sprawach uniewanienia aktw nadania stopnia
nauczyciela kontraktowego, rozpatruj odwoania nauczycieli od negatywnej oceny dorobku
zawodowego za okres stau.
Kuratorzy realizuj zadania, ktre maj wpyw na prowadzone dziaania z zakresu
awansu zawodowego dotyczce m.in.: oceny zgodnoci zatrudniania nauczycieli
z wymaganymi kwalifikacjami oraz dokonywania oceny pracy dyrektora szkoy.
Uzyskiwanie kolejnych stopni awansu zawodowego czy si z realizacj wydatkw
na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli przez j.s.t. Na podstawie art. 70a
ust. 1 ustawy KN w budetach j.s.t. wyodrbnia si rodki na dofinansowanie doskonalenia
zawodowego nauczycieli (z uwzgldnieniem doradztwa metodycznego) w wysokoci
1% planowanych rocznych rodkw, przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe
26
Zobacz w tej sprawie wyrok Naczelnego Sdu Administracyjnego z dnia 18 czerwca 2002 r. (sygn. Akt II
S.A. 2815/01).
27
Patrz przypis 11 na str. 6.
12

nauczycieli. rodki te mog by rwnie przeznaczone, w wysokoci nie wikszej ni 20%,
na dofinansowanie zatrudnienia doradcw metodycznych.
Zgodnie z 6 ust. 2 rozporzdzenia w sprawie dofinansowania doskonalenia
zawodowego z 2002 r., j.s.t. opracowuje na kady rok budetowy plan dofinansowania form
doksztacania i doskonalenia zawodowego nauczycieli, biorc pod uwag wnioski
dyrektorw. Organ prowadzcy przeznacza rodki na dofinansowanie tych form,
m.in. uwzgldniajc kwalifikacje nauczycieli oraz zgaszane potrzeby.
3.1.2. Uwarunkowania ekonomiczne i organizacyjne

Podstawowym celem wprowadzenia systemu awansu zawodowego nauczycieli byo
wdroenie
nowej
koncepcji
statusu
zawodowego
nauczycieli,
umoliwiajcego
28
im rzeczywisty awans w zawodzie .

W zaoeniu system awansu zawodowego nauczycieli mia uruchomi mechanizm
pobudzajcy nauczycieli do systematycznego podwyszania kwalifikacji i kompetencji
zawodowych w celu podejmowania dziaa sucych doskonaleniu jakoci procesu
ksztacenia i wychowania w szkole.
W porwnaniu do unormowa sprzed reformy edukacji, zgodnie z ktrymi
wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela zaleao od poziomu jego wyksztacenia, stau pracy
i wzrastao sukcesywnie co 2 lata o okrelon kwot, bez wzgldu na stopie specjalizacji
zawodowej, stworzono moliwo szybkiej zmiany statusu zawodowego i wynagrodzenia.
System awansu zawodowego nauczycieli ma istotne znaczenie spoeczne (wg stanu na
dzie 10 wrzenia 2007 r. nauczyciele zatrudnieni byli na 589.386 etatach), a take wpywa
na wzrost i struktur wydatkw j.s.t. (w skontrolowanych 14 j.s.t. wydatki na
wynagrodzenia ogem stanowiy w 2006 r. przecitnie okoo 60% wydatkw na zadania
owiatowe)29.
28
29
Przedmowa prof. Mirosawa Handke, Ministra Edukacji Narodowej [w:] Ministerstwo Edukacji
Narodowej o nowelizacji Karty Nauczyciela, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Biblioteczka Reformy
nr 23, Warszawa 2000 r.
Patrz przypis nr 7 na str. 3.
13

Wykres 1. Liczba zatrudnionych nauczycieli w kraju wedug stopni awansu zawodowego w latach 2000/01 2007/08 (stan na 10 wrzenia danego roku szkolnego w etatach przeliczeniowych wg EN-3)
600 000.00
staysta
kontraktowy
500 000.00
mianowany
400 000.00
dyp lomowany
300 000.00
200 000.00
100 000.00
0.00
2000 / 01 2001 / 02 2002 / 03 2003 / 04 2004 / 05 2005 / 06 2006 / 07 2007 / 08
System awansu zawodowego nauczycieli zakada sukcesywne zdobywanie kolejnych

stopni awansu, jednak na pocztku jego wprowadzenia odstpiono od tej zasady. W 2000 r.
okoo 75% nauczycieli, zatrudnionych na podstawie mianowania, z mocy prawa uzyskao
stopie nauczyciela mianowanego, a nastpnie, w stosunkowo krtkim czasie, uzyskao
stopie nauczyciela dyplomowanego. Nauczyciele posiadajcy dodatkowe kwalifikacje,
ktrzy uzyskali stopie nauczyciela mianowanego, mieli moliwo odbycia stau na
stopie nauczyciela dyplomowanego w skrconym wymiarze 9 miesicy lub 1 roku
i 9 miesicy. Powysze rozwizanie sprawio, e proporcje nauczycieli w szybkim tempie
zmieniay si na korzy nauczycieli dyplomowanych.
Spord zatrudnionych w 2007 r. ogem 589.386 nauczycieli, 39,2% stanowili
nauczyciele
dyplomowani
(228.614 etatw).
(231.552
latach
etatw)
szkolnych
38,7%
nauczyciele
2000/01-2007/08
udzia
mianowani
nauczycieli
z wyksztaceniem wyszym magisterskim oraz z przygotowaniem pedagogicznym wzrs

z 75% do 91%30. Wedug danych Ministerstwa nastpi wzrost przecitnych miesicznych
wynagrodze nauczycieli z 1.885 z w 2000 r. do 2.837 z w 2007 r., co oznacza nominalny
wzrost o 50% (tj. wzrost realny o okoo 27%).
rednie wynagrodzenia nauczycieli, posiadajcych poszczeglne stopnie awansu
zawodowego, odniesione s do kwoty bazowej okrelanej w ustawie budetowej. Podstaw
jest rednie wynagrodzenie nauczyciela staysty, ktre stanowi co najmniej 82% kwoty
30
Patrz przypis nr 6 na str. 3.
14

bazowej okrelanej dla pracownikw pastwowej sfery budetowej31, ustalanej corocznie
w ustawie budetowej dla pracownikw suby cywilnej (art. 30 ust. 3 ustawy KN). rednie
wynagrodzenie pozostaych stopni awansu wynosi odpowiednio: 125%, 175% i 225%
redniego wynagrodzenia nauczyciela staysty.
Najwysz liczb etatw, w stosunku do ogu zatrudnionych, zajmuj nauczyciele
dyplomowani w wojewdztwie maopolskim (50%), natomiast najnisz w wojewdztwie
dolnolskim (28%)32.
Wzrost liczby nauczycieli uzyskujcych kolejne stopnie awansu wynika z powizania
cieki awansu z zasadami wynagradzania nauczycieli. O ile w poprzednim systemie
najwysze wynagrodzenie zasadnicze nauczyciel mg uzyska dopiero po 30 latach pracy,
to w obecnym systemie awansu jest to moliwe ju po 10 latach pracy.
31
Na podstawie art. 5 pkt 1 lit. a i art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o ksztatowaniu
wynagrodze w pastwowej sferze budetowej oraz o zmianie niektrych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz. 1255,
ze zm.).
32
Dane wg stanu na 10 wrzenia 2007 r. na podstawie sprawozdania EN-3 o stanie zatrudnienia,

udostpnione przez Centrum Informatyczne Edukacji (bez szk resortowych). Szczegowe dane
w zaczniku nr 5 do informacji.
15
3.2. Istotne ustalenia kontroli

3.2.1. Przestrzeganie zasad awansu zawodowego nauczycieli
3.2.1.1. Ministerstwo Edukacji Narodowej
1. W latach szkolnych 2003/04 2006/07 minister waciwy ds. owiaty i wychowania
przeprowadzi ogem 688 postpowa administracyjnych w sprawie nadania stopnia
awansu33, w tym 667 postpowa w sprawie nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego
oraz 21 postpowa w sprawie nadania stopnia nauczyciela mianowanego.
Wydano 613 decyzji w sprawie nadania stopnia awansu, co stanowio 92% ogu
zoonych wnioskw oraz 19 decyzji w sprawie odmowy nadania stopnia nauczyciela
dyplomowanego, tj. 3% (56 wnioskw, tj. 8%, pozostawiono bez rozpoznania). Kontrol
objto 134 dokumentacje postpowa (19% ogu).
2. Ustalajc skady komisji kwalifikacyjnych rozpatrujcych wnioski nauczycieli na stopie
nauczyciela dyplomowanego, w Ministerstwie w 50 przypadkach, tj. w 37% badanych
postpowa,
nie
powoano
ekspertw
specjalnoci
zawodowej
nauczyciela
(wnioskodawcy), co byo niezgodne z 10 rozporzdze w sprawie awansu z 2000 r.

i 2004 r.34
Ponadto powoano do skadu trzech komisji tylko jednego przedstawiciela ministra
waciwego ds. owiaty i wychowania, zamiast dwch, reprezentujcych organ prowadzcy
i nadzorujcy, co byo niezgodne z art. 9g ust. 3 pkt 1 ustawy KN.
3. Minister, wystpujc jako organ II instancji, uchylajcy decyzje kuratorw owiaty
w sprawie odmowy nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego, prawidowo wskazywa
naruszenie przez kuratorw owiaty 10 rozporzdze w sprawie awansu z 2000 i 2004 r.
W uzasadnieniach dwch decyzji Ministra brak ekspertw o specjalnoci zawodowej,
zgodnej ze specjalnoci zawodow nauczyciela, stanowi przesank do uniewanienia
postpowania kwalifikacyjnego i uchylenia decyzji kuratora owiaty w wietle przepisw
10 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 i z 2004 r.
33
Dane te okrelono na podstawie liczby wydanych decyzji administracyjnych w badanym okresie oraz
liczby wnioskw pozostawionych bez rozpoznania.
34
Brak moliwoci odstpstw w zakresie specjalnoci powoywanych ekspertw potwierdza wyrok WSA
w Warszawie (nr IISA/Wa 292/2006, z dnia 21 kwietnia 2006 r.), w ktrym m.in. podano, e przepis 10
rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 i 2004 r. nie daje moliwoci odstpienia od zapewnienia obsady
komisji odpowiadajcej typowi i rodzajowi szkoy, w ktrej uczy oceniany nauczyciel.
16

W uzasadnieniu decyzji Lubelskiego Kuratora Owiaty w sprawie odmowy nadania
stopnia nauczyciela dyplomowanego, w zwizku z brakiem akceptacji komisji
kwalifikacyjnej, przesank do uniewanienia postpowania by udzia tylko jednego
eksperta o specjalnoci zawodowej nauczyciela.
Minister Edukacji Narodowej wyda w tym przypadku decyzj uniewaniajc to
postpowanie (z powodu nieodniesienia si przez komisj do spenienia wymaga),
a nastpnie wyda decyzj uchylajc i kierujc spraw do ponownego rozpatrzenia,
w uzasadnieniu ktrej wskaza, e organ I instancji powinien powoa w skad komisji
ekspertw zgodnie z 10 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2004 r. W uzasadnieniu do
ww. decyzji stwierdzono m.in., e W skadzie komisji, przeprowadzajcej postpowanie
na wniosek pani M. - nauczyciela fizyki, znajdowa si tylko jeden ekspert w zakresie
fizyki,
natomiast
pozostali
eksperci
nie
odpowiadaj
specjalnoci
zawodowej
wnioskodawcy ().
Rozbieno midzy interpretacj przepisw w Ministerstwie w trakcie rozpatrywania
indywidualnych spraw z zakresu administracji a stosowan praktyk wiadczy m.in. o tym,
e w Ministerstwie nie byo sprawnego systemu merytorycznego nadzoru w zakresie
realizacji zada zwizanych z awansem zawodowym nauczycieli. Nie przestrzegano
rwnie w tym zakresie uregulowa wewntrznych35.
4. Stwierdzono, e w przypadku czterech posiedze komisji, ktre odbyy si w dniu
8 grudnia 2004 r., tj. w dniu, w ktrym obowizywao rozporzdzenie w sprawie awansu
z 2004 r., dokonano oceny punktowej dorobku zawodowego nauczyciela na podstawie
nieobowizujcego rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 r. Posiedzenia ww. komisji
zakoczyy si akceptacj komisji, a tylko jedno z czterech wspomnianych postpowa
zostao uniewanione przez Ministra w trybie art. 9h ustawy KN.
5. Tre zawartych w 32 protokoach uzasadnie dotyczcych rozstrzygni komisji
(tj. 26% posiedze komisji36) zawieraa tylko oglne stwierdzenie o spenieniu wymaga
przez nauczyciela.
35
Regulacje te zawarte byy w dokumencie pn. Procedura rozpatrywania wnioskw o nadanie kolejnego
stopnia awansu zawodowego skadanych przez nauczycieli do Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu,
stanowicym zacznik nr 6 do Regulaminu w sprawie organizacji pracy w Departamencie Pragmatyki
Zawodowej Nauczycieli z dnia 5 maja 2004 r.
36
Zbadano 132 protokoy z posiedze komisji; w tym 124 z posiedze zakoczonych pozytywnymi
rozstrzygniciami komisji oraz osiem zakoczonych brakiem akceptacji komisji.
17

W protokoach tych sformuowano jedno lub dwuzdaniow informacj o spenieniu
wymaga, okrelonych w 5 ust. 2 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 r. lub w 8
ust. 2 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2004 r.
Uzasadnienia rozstrzygni komisji zawieray na przykad nastpujce stwierdzenia:
Przedstawiona dokumentacja oraz rozmowa kwalifikacyjna potwierdza spenienie
wymaga rozporzdzenia, Spenione s wymogi kwalifikacyjne. Liczba punktw
uzyskanych przez wnioskodawc jest wystarczajca do uzyskania akceptacji komisji,
Wnioskodawczyni w wystarczajcym stopniu spenia wymagania okrelone przepisami
stosownego
rozporzdzenia,
umoliwiajce
uzyskanie
stopnia
nauczyciela
dyplomowanego, Nauczyciel spenia wymagania wynikajce z rozporzdzenia.

6. Minister Edukacji Narodowej w uzasadnieniach decyzji wydanych w toku postpowania
odwoawczego, uniewaniajcych czynnoci podjte przez komisje powoane przez
kuratorw owiaty, uznawa za niezgodne z prawem uzasadnienia rozstrzygni komisji,
ktre nie odnosiy si do oceny speniania przez nauczyciela wymaga niezbdnych do
uzyskania stopnia awansu37.
W 72 protokoach, w czci pn. Informacja o udzielonych odpowiedziach38, nie
udokumentowano odpowiedzi nauczycieli w sposb szczegowy, w zwizku z zadanymi
pytaniami. Powysze uwzgldniao dyspozycj 14 ust. 1 pkt 4 rozporzdzenia w sprawie
awansu z 2004 r., jednak nie odzwierciedlao faktycznej treci odpowiedzi nauczyciela.
W przypadku jednego z postpowa nauczycielce zadano pi pyta, a w Informacji
o udzielonych odpowiedziach podano: Udzielone odpowiedzi byy wyczerpujce, ze
szczeglnym uwzgldnieniem poczucia tosamoci narodowej uczniw i integracji
europejskiej oraz adaptacji uczniw w nowych warunkach. W przypadku innego
posiedzenia odnotowano, e nauczycielowi zadano cztery pytania, natomiast w Informacji
podano: Odpowiedzi na pytania uzyskay akceptacj komisji.
7. Najwysza Izby Kontroli negatywnie ocenia nieprzestrzeganie obowizujcych terminw
rozpatrywania wnioskw okrelonych w Kpa oraz niezgodne z przepisami sporzdzanie
uzasadnie do aktw nadania stopnia awansu.
37
Niezgodne z przepisami 11 ust. 2 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 r. lub z przepisami 13

ust. 2 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2004 r.
38
Obowizek zawarcia w protokole pyta do nauczyciela oraz informacji o udzielonych odpowiedziach

zosta wprowadzony z dniem 8 grudnia 2004 r. na mocy tego rozporzdzenia ( 14).
18

Okres rozpatrywania wnioskw o wpis na list ekspertw oraz o skrelenie z listy
ekspertw przekracza terminy okrelone w art. 35 ustawy Kpa; 42 wnioski z 74 badanych
(57%) zostay rozpatrzone w okresie znaczco przekraczajcym termin okrelony w Kpa
(tj. w okresie od dwch do 13 miesicy).
W siedmiu przypadkach na 50 badanych postpowa w sprawie wpisu na list
ekspertw (14%), Minister nie wyda decyzji administracyjnych w sprawie odmowy wpisu
na list ekspertw, co byo niezgodne z 4 rozporzdzenia w sprawie wymaga, jakim
powinni odpowiada eksperci39, a nastpnie obowizujcego od dnia 31 sierpnia 2004 r.
art. 9g ust. 11d zmienionej ustawy KN, w myl ktrych odmowa wpisu na list ekspertw
nastpuje w drodze decyzji administracyjnej40.
Tre uzasadnie 96 ze 134 badanych aktw nadania stopnia awansu (71%) nie
speniaa wymogw okrelonych w art. 107 3 Kpa w zakresie obowizku sformuowania
uzasadnienia faktycznego i prawnego przez organ wydajcy decyzj41. Uzasadnienia decyzji
zawieray na og nastpujc powtarzaln tre: Pan/i (), zatrudniony/a na stanowisku
(), speni/a warunki, okrelone w art. 9b ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982
Karta Nauczyciela () niezbdne do nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego.
Podstawow przyczyn wystpienia ww. nieprawidowoci byo niezapewnienie
odpowiedniej obsady kadrowej w komrce organizacyjnej zajmujcej si sprawami awansu
w odniesieniu do skali rozpatrywanych spraw administracyjnych oraz niewaciwy nadzr
wewntrzny.
3.2.1.2. Kuratoria owiaty

1. W badanym okresie nastpowa szybki wzrost liczby nauczycieli dyplomowanych
we wszystkich objtych kontrol wojewdztwach. W roku szkolnym 2006/2007 najwicej
nauczycieli dyplomowanych (w stosunku do ogu) byo zatrudnionych w wojewdztwie
39
Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 lutego 2003 r. w sprawie wymaga, jakim
powinni odpowiada eksperci wchodzcy w skad komisji egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych dla
nauczycieli ubiegajcych si o awans zawodowy, oraz warunkw wpisywania na list ekspertw
i skrelania z niej (Dz. U. Nr 44, poz. 375).
40
Kandydaci na ekspertw nie speniali warunku okrelonego w art. 9g ust. 11a pkt 3 ustawy KN, poniewa
nie posiadali co najmniej 3-letniego okresu pracy po uzyskaniu stopnia nauczyciela dyplomowanego.
Ministerstwo skierowao do tych osb pisma informujce o niespenieniu warunkw i niemonoci wpisu
na list ekspertw.
41
Zgodnie z art. 107 Kpa 3: Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczeglnoci zawiera wskazanie
faktw, ktre organ uzna za udowodnione, dowodw, na ktrych si opar, oraz przyczyn, z powodu
ktrych innym dowodom odmwi wiarygodnoci i mocy dowodowej, za uzasadnienie prawne wyjanienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisw prawa. Z wzorw aktw nadania,
zaczonych do wspomnianych rozporzdze, wynika obowizek sporzdzenia uzasadnie wydanych
decyzji administracyjnych.
19
warmisko-mazurskim (44%), a najmniej - w dolnolskim (23%). Nauczyciele mianowani

i dyplomowani ogem stanowili 80% zatrudnionych w skontrolowanych wojewdztwach42.
W latach szkolnych objtych badaniami NIK nauczyciele mianowani zoyli ogem do
skontrolowanych siedmiu kuratoriw owiaty 93.571 wnioskw o nadanie stopnia
nauczyciela dyplomowanego, z tego w roku szkolnym 2003/04 26.610, 2004/05 18.859,
2005/06 25.594, 2006/07 22.508 wnioskw.
Wydano 89.382 aktw nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego (95,5%),
1.771 postpowa zakoczyo si wydaniem decyzji w sprawie odmowy nadania stopnia
nauczyciela dyplomowanego (2%), a 2.418 wnioskw pozostawiono bez rozpatrzenia,
tj. 2,6% (wskazano na braki w dokumentacji). Najwicej wnioskw zostao zoonych do
Kuratorium Owiaty w Katowicach 21.234 wnioski, a najmniej w Kuratorium Owiaty
w Olsztynie 6.436 wnioskw.
2. W objtych kontrol kuratoriach owiaty rzetelnie prowadzono (w formie pisemnej
i elektronicznej) ewidencj wnioskw nauczycieli na kadym etapie postpowania,
w szczeglnoci prowadzono rejestry wydanych zawiadcze, zgodnie z art. 9g ust. 9
ustawy KN, a take stosowano obowizujce pracownikw wewntrzne procedury
postpowania w sprawie nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego.
Umoliwio to sprawne prowadzenie postpowa w stosunkowo krtkim czasie
i w sposb znaczcy zmniejszyo zagroenie potencjalnymi nieprawidowociami.
3. Stwierdzono przypadki, w ktrych kuratorzy owiaty, wykonujc zadania organu
nadajcego stopnie awansu, naruszali przepisy ustawy KN i Kpa, zarwno w trakcie
powoywania komisji kwalifikacyjnych jak i wydawania decyzji administracyjnych
w sprawie nadania lub odmowy nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego.
Kontroli poddano ogem 552 wnioski o nadanie stopnia nauczyciela dyplomowanego
(w tym 432 protokoy z posiedze komisji).
Kontrola wykazaa przypadki naruszenia 10 rozporzdzenia w sprawie awansu
z 2004 r. w zakresie niepowoania przez dwch kuratorw do skadu ogem 35 komisji
kwalifikacyjnych
adnego
ekspertw
posiadajcych
specjalno
zawodow
odpowiadajc typowi i rodzajowi szkoy, w ktrej nauczyciel by zatrudniony oraz

o specjalnoci zawodowej nauczyciela. Dotyczyo to Kuratorium Owiaty w Lublinie,
w ktrym nieprawidowo powoano 29 spord 92 badanych posiedze komisji (32%) oraz
42
Liczba zatrudnionych nauczycieli w kraju wg stopni awansu zawodowego - zacznik nr 4 do informacji.
20

Kuratorium Owiaty w Warszawie, w ktrym aden z ekspertw nie spenia wymaga
w przypadku szeciu spord 69 komisji (9%).
W dwch przypadkach do skadu komisji powoano osoby, ktre w okresie prowadzenia
postpowa nie figuroway na licie ekspertw, co byo niezgodne z art. 9g ust. 3 pkt 3
ustawy KN (Kuratorium Owiaty w Katowicach i Lublinie). W Kuratorium Owiaty
w Lublinie osoba niewpisana na list ekspertw zostaa powoana do skadu 36 komisji (na
92 zbadane protokoy w tym kuratorium), a za udzia w komisjach w latach 2003-2006
wypacono jej ogem kwot 1,1 tys. z. Spord 36 postpowa, w 35 przypadkach
nauczyciele uzyskali akceptacj komisji i nadano im stopie nauczyciela dyplomowanego.
4. Stwierdzono przypadki, w ktrych komisje kwalifikacyjne powoane przez kuratorw
owiaty nieprawidowo dokonyway oceny speniania przez nauczycieli wymaga,
niezbdnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego. Jedn z przyczyn
wystpienia tych nieprawidowoci byo nieprecyzyjne uregulowanie w rozporzdzeniach
w sprawie awansu z 2000 i 2004 r. spraw dotyczce dokumentowania pracy komisji oraz
zbyt krtki czas przeznaczany na analiz dokumentacji przedkadanej przez nauczycieli.
W omiu przypadkach komisje w Kuratorium Owiaty w Lublinie, rozpatrujc wnioski
nauczycieli w dniu 8 grudnia 2004 r. (i po tym dniu), dokonay oceny punktowej speniania
wymaga niezbdnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego na podstawie
nieobowizujcego w tym czasie rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 r. Wyjaniajc
powysze naruszenie przepisw, dyrektor wydziau organizujcego postpowania
kwalifikacyjne w Kuratorium, stwierdzia m.in., e przewodniczcy komisji zastosowali
przepisy nowego rozporzdzenia nie z dniem ogoszenia, tak jak to jest w rozporzdzeniu
w sprawie awansu z 2004 r. (tj. z dniem 8 grudnia 2004 r., ale 14 dni od dnia ogoszenia,
przyjmujc, e rozporzdzenie wchodzi w ycie 14 dni od jego ogoszenia (w projekcie
ww. aktu prawnego w 18 zawarto zapis: rozporzdzenie wchodzi w ycie po upywie
14 dni od dnia ogoszenia).
5. W kuratoriach owiaty w Lublinie, Katowicach i Warszawie, w 41 protokoach
w uzasadnieniach ocen komisji kwalifikacyjnych (9%) nie odniesiono si do speniania
przez nauczycieli wymaga na stopie nauczyciela dyplomowanego, okrelonych w 5
ust. 2 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 r. lub w 8 ust. 2 rozporzdzenia
w sprawie awansu z 2004 r., co stanowio naruszenie 11 ust. 2 rozporzdzenia
21

z 2000 r. (w zwizku z 12 ust. 1) oraz 13 ust. 2 rozporzdzenia w sprawie awansu z
2004 r. (w zwizku z 14 ust. 1 pkt 7).
6. W 219 protokoach z posiedze komisji kwalifikacyjnych (51%) odpowiedzi nauczycieli
zostay przedstawione, w ocenie NIK, w sposb zbyt oglny, uniemoliwiajcy ich ocen.
W protokoach na og przytaczano pytania, natomiast w informacji o udzielonych
odpowiedziach we wszystkich kuratoriach ograniczano si do stwierdze, e wnioskodawca
udzieli wyczerpujcej odpowiedzi, z jedno - lub dwuzdaniowym omwieniem odpowiedzi,
np.: Nauczyciel udzieli odpowiedzi na pytania w sposb wyczerpujcy i logiczny lub
Nauczyciel udzieli odpowiedzi rzeczowych i konkretnych. Potrafi oceni efekty oraz ich
przeoenie na podnoszenie jakoci pracy szkoy i doskonalenie warsztatu pracy wasnej
(Kuratorium Owiaty w odzi).
7. Czas trwania czynnoci komisji kwalifikacyjnych, podczas ktrych dokonywano analizy
dokumentacji nauczyciela, a po 31 sierpnia 2004 r., podczas ktrych analizowano dorobek
zawodowy nauczyciela (w tym: przeprowadzano rozmow z nauczycielem), by, w ocenie
NIK, zbyt krtki na dokonanie rzetelnej analizy dokumentacji lub dorobku zawodowego
nauczyciela. Wpywao to na powierzchowno dokonywanej oceny speniania wymaga
przez nauczyciela i uzasadnie rozstrzygni oraz dokumentowania innych ustale
w protokole z posiedzenia komisji.
Przecitny czas trwania czynnoci komisji w caym badanym okresie waha si
w granicach od jednej do dwch godzin. W ramach powyej okrelonego czasu
najistotniejsze czynnoci komisji, tj. zapoznanie si z dokumentacj nauczyciela oraz
przeprowadzenie rozmowy, zajmoway przecitnie od 40 minut do 1,5 godziny.
W ocenie NIK, obsada kadrowa kuratoriw owiaty, zwizku faktem, e wikszo
wnioskw w sprawie awansu zawodowego nauczycieli wpywaa w miesicach letnich, nie
dawaa moliwoci dogbnej oceny dokumentacji i odpowiedniego przygotowania si do
posiedzenia komisji.
Dla przykadu, w Kuratorium Owiaty w Lublinie w dniu 31 stycznia 2004 r. (sobota)
15 wizytatorw przewodniczyo 86 komisjom kwalifikacyjnym, a w dniu 18 lipca 2006 r.
(wtorek) 17 wizytatorw - 83 komisjom. Posiedzenia odbyway si od godz. 8.00 do godz. 20.00.
Na wizytatora przypadao rednio sze komisji, a redni czas jednego posiedzenia wynosi
okoo 1,5 godz. Z wyjanie kuratorium owiaty wynikao, e przewodniczcy przed
posiedzeniem uzyskali wiedz na temat dorobku zawodowego nauczyciela na podstawie
dokonanej analizy formalnej, a znaczna liczba komisji w jednym dniu bya uzasadniona
koniecznoci powoania waciwych ekspertw, ktrzy mogli uczestniczy w kilku kolejnych
posiedzeniach.
22

Analiza dokumentacji nauczycieli mianowanych ubiegajcych si o stopie nauczyciela
dyplomowanego zajmowaa biegym powoanym przez NIK minimum cztery godziny.
W ocenie NIK, w przeznaczonym na to czasie (przecitnie ok. 30-40 minut), szeciu
czonkw komisji nie byo w stanie rzetelnie sprawdzi jednego egzemplarza dokumentacji,
liczcej od kilkudziesiciu do kilkuset stron, co m.in. uniemoliwiao wykrycie
ewentualnych plagiatw (biegli stwierdzili takie przypadki w dwch z 28 badanych
dokumentacji).
wiadczy to o niemoliwoci dokonania rzetelnej analizy i oceny dorobku zawodowego
nauczyciela przez kadego z czonkw komisji w czasie przeznaczonym na wykonanie tych
czynnoci.
3.2.1.3. Jednostki samorzdu terytorialnego

1. Skontrolowane j.s.t. prowadziy w roku szkolnym 2006/2007 cznie 1.457 szk
i placwek
owiatowych,
ktrych
nauczyciele
zatrudnieni
byli
cznie
na
39.710 etatach43. W latach 2000/01-2006/07 wzrosa liczba etatw zajmowanych przez

nauczycieli z tytuem magistra z przygotowaniem pedagogicznym z 81,8% do 93%.
Nauczyciele dyplomowani w roku szkolnym 2006/2007 zajmowali przecitnie 30%
etatw, najwicej w szkoach prowadzonych przez UM w Ostroce (57%), najmniej w SP
w Lublinie (18%). Nauczyciele mianowani w skontrolowanych j.s.t. w tym samym roku
szkolnym zajmowali 50% etatw.
2. W latach szkolnych 2003/04-2006/07 na ogem 5.210 wszcztych postpowa wydano
5.109 decyzji w sprawie nadania stopnia nauczyciela mianowanego (98%). Decyzje
odmowy nadania stopnia awansu dotyczyy jedynie 88 przypadkw (2%)44, przy czym
podstawow przesank odmowy byo niezdanie egzaminu na stopie nauczyciela
mianowanego. Kontroli poddano 585 (11%) ogu dokumentacji postpowa zakoczonych
nadaniem stopnia awansu zawodowego.
Kontrola wykazaa niepowoanie w 11 j.s.t. (79%) do skadu komisji ekspertw
reprezentujcych specjalno zawodow nauczyciela oraz o specjalnoci odpowiadajcej
typowi i rodzajowi szkoy, w ktrej nauczyciel by zatrudniony, co naruszao 10
rozporzdzenia w sprawie awansu z 2004 r.
43
W porwnaniu do roku szkolnego 2000/01 43 493 etatw, co oznaczao spadek o 3.783 etatw (9%).
44
W tym 84 decyzje dotyczyy 5 j.s.t.: UM we Wrocawiu, odzi, Poznaniu, Olsztynie i Katowicach

(odpowiednio 31, 36, 9, 4 i 4 przypadki).
23

Nieprawidowoci powysze ksztatoway si w stosunku procentowym od 2%
badanych postpowa w Urzdzie Miasta w Olsztynie do 63% badanej prby postpowa
w Urzdzie Miasta Chem45.
3. W przypadku 72 badanych posiedze komisji (12% ogu) w 10 skontrolowanych j.s.t. na
ekspertw powoano wizytatorw z kuratoriw owiaty.
Stwierdzono, e w 24 komisjach (w UM w Katowicach, SP w Jeleniej Grze i Lublinie
- 19), uczestniczyli w roli ekspertw wizytatorzy, niekorzystajcy w trakcie posiedze
z urlopu wypoczynkowego, ktrzy jednoczenie nie rejestrowali swej nieobecnoci
w godzinach subowych. Uzyskane nienalene wynagrodzenie przez ww. wizytatorw
wynioso cznie 1,2 tys. z.
4. Komisje egzaminacyjne nieprawidowo dokumentoway sw prac. Jedn z przyczyn
wystpienia ww. nieprawidowoci byy, podobnie jak w przypadku postpowa na stopie
nauczyciela
dyplomowanego,
nieprecyzyjne
uregulowania
dotyczce
procedury
postpowania komisji w rozporzdzeniu w sprawie awansu z 2000 r. i z 2004 r. oraz zbyt

mao czasu powicanego poszczeglnym wnioskom przez komisje, w zwizku
z kumulacj posiedze komisji w lipcu kadego roku. W 321 zbadanych protokoach
(55% badanych), w uzasadnieniach rozstrzygni komisji nie odniesiono si do speniania
przez nauczycieli wymaga na stopie nauczyciela mianowanego46. Dla przykadu:
Mazowiecki Kurator Owiaty m.in. z ww. powodu uchyli decyzj Starosty Sochaczewskiego
o odmowie nadania stopnia awansu, w sytuacji niezdania przez nauczyciela egzaminu.
W SP w Lublinie w adnym z badanych 41 protokow nie zawarto uzasadnienia

rozstrzygnicia komisji. Zamieszczano tylko stwierdzenie, e nauczyciel zda egzamin
na stopie nauczyciela mianowanego (w przypadku 39 na 41 posiedze komisji jako eksperci
brali udzia wizytatorzy KO w Lublinie). W SP Sochaczewie w 42 z 46 analizowanych
przypadkw, w uzasadnieniu rozstrzygni komisji uyto powtarzalnej formuy: Pan/i
wykaza/a si wiedz z zakresu wymaga celem uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego
(w 21 przypadkach, w posiedzeniach komisji wzili udzia przedstawiciele Kuratorium Owiaty
w Warszawie).
5. We wszystkich skontrolowanych j.s.t., cznie w 467 zbadanych protokoach

(80% badanych), przytaczajc odpowiedzi na udzielone pytania, ograniczano si najczciej
do powtarzalnej jedno lub dwuzdaniowej formuy, z ktrych nie wynikao, czy nauczyciel
udzieli prawidowej odpowiedzi.
45
46
UM w Olsztynie (2%), SP w Eku (14%), UM we Wrocawiu (3%), SP w Jeleniej Grze (16%),

UM w Chemie (63%), SP w Lublinie (5%), SP we Wrzeni (13%), SP w Sochaczewie (27%),
UM w Ostroce (57%), w UM w odzi (16%), UM w Piotrkowie Trybunalskim (56%).
Wymagania okrelono w 4 ust. 2 rozporzdzenia z 2000 r. lub 7 ust. 2 rozporzdzenia z 2004 r.
24
Na przykad w UM w Poznaniu zapisano w protokole, e: Nauczycielka staraa si udzieli

odpowiedzi na wszystkie zadawane pytania (7 pyta), a w SP w Sochaczewie w 37 na 45
protokow zawarto wypowiedzi typu: udzieli (udzielia) odpowiedzi na pytania.
6. W adnym z badanych przypadkw wizytatorzy uczestniczcy w posiedzeniach komisji,

w trakcie ktrych naruszano przepisy dotyczce powoywania ekspertw47 oraz
uzasadniania rozstrzygni komisji, nie podejmowali jakichkolwiek dziaa, zmierzajcych
do uruchomienia procedury uniewaniajcej czynnoci komisji egzaminacyjnych, w trybie
art. 9h ustawy KN.
7. Czas rozpatrywania jednego wniosku przez komisj wynosi od 30 min. do okoo jednej
godziny (np. w SP w Bielsku-Biaej 50 min. w 2004 r. i 30 min. w 2007 r.), z czego 80%
czasu zajmowaa prezentacja, pytania i odpowiedzi. W ocenie NIK, czas posiedzenia
komisji by zbyt krtki na dokonanie obiektywnej oceny speniania wymaga przez
nauczyciela.
8. W piciu skontrolowanych j.s.t. wydano cznie 116 decyzji w sprawie stwierdzenia
niewanoci aktw nadania stopnia nauczyciela kontraktowego (w tym 113 decyzji
dotyczyo UM we Wrocawiu i UM w Poznaniu, odpowiednio po 85 i 28).
Najczstsz przesank stwierdzenia niewanoci aktw nadania stopnia nauczyciela
kontraktowego by brak wymaganych kwalifikacji do zajmowania stanowiska nauczyciela,
ujawniony podczas analizy formalnej zoonych przez nauczycieli wnioskw. Ogem na
70 wniesionych przez nauczycieli odwoa, kuratorzy owiaty uchylili 13 decyzji (19%),
a w przypadku 57 utrzymali w mocy decyzje organw j.s.t. (w tym 48 decyzji dotyczyo
UM we Wrocawiu). Skutkiem wydawania wadliwych decyzji dyrektorw o nadaniu
stopnia nauczyciela kontraktowego byo m.in. wypacenie w latach 2003/04-2006/07
32 nauczycielom szk we Wrocawiu nienalenego wynagrodzenia w kwocie cznej
149 tys. z.
9. W skontrolowanym okresie na obsug dziaalnoci komisji egzaminacyjnych
wydatkowano w skontrolowanych j.s.t. kwot 878 tys. z, z czego dotacje budetowe
wyniosy 767 tys. z (87%) i rodki wasne j.s.t. - 111 tys. z. Nieprawidowoci
w wydatkowaniu powyszych rodkw dotacji stwierdzono w UM w Olsztynie, gdzie
w latach 2004-2007 (do 31 sierpnia), wbrew uchwale Zarzdu Miasta zgodnie z ktr
47
Z wyjanie pracownikw kontrolowanych j.s.t. wynika, e w sytuacji, gdy eksperci nie speniali wymaga
okrelonych przepisami prawnymi, udzia przedstawicieli nadzoru pedagogicznego w posiedzeniu komisji,
przy braku reakcji z ich strony, traktowano jako swoist legitymizacj powoanego skadu komisji.
25

wynagrodzenie za udzia w komisji przysuguje wycznie ekspertom, wypacono omiu
przedstawicielom zwizkw zawodowych za udzia w 63 posiedzeniach komisji cznie
kwot 2,5 tys. z, w tym 0,2 tys. z (za 2007 r.) stanowiy rodki wasne Miasta (cznie
naliczono do zwrotu kwot 3,2 tys. z wraz z odsetkami).
3.2.1.4. Szkoy publiczne

1. W zakresie zapewnienia przez dyrektorw szk warunkw do odbywania stay
w 10 szkoach (35,7%) stwierdzono 71 przypadkw (spord 253 badanych, tj. 28%),
w ktrych liczba godzin zaj przeprowadzonych lub obserwowanych bya nisza ni
wymagana 3 ust. 2 i 3 i 6 ust. 1 pkt 2 i 3 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 r.
i z 2004 r. (w ZSE w Wrocawiu, LO nr XV we Wrocawiu, LO we Wrzeni,
ZS w Teresinie, ZS nr 3 w Piotrkowie Trybunalskim).
W piciu szkoach (18%) stwierdzono brak dokumentacji potwierdzajcej odbycie
takich zaj (I LO w Eku, ZSO w Kowarach, ZS w Poznaniu, ZSO w Sochaczewie,
SP Nr 23 w odzi).
Powysze nieprawidowoci spowodowane zostay m.in. brakiem pisemnego okrelenia
przez dyrektorw 15 skontrolowanych szk (54%) obowizkw opiekunw stau oraz
sposobu dokumentowania i rozliczania realizacji tych zada. Naley podkreli, e dodatki
funkcyjne opiekunw byy stosunkowo niskie i nie stanowiy dostatecznej motywacji
(wynosiy najczciej okoo 30 z; najnisze byy w I LO w Chemie od 18 do 30 z,
a najwysze w I LO w Eku od 83 do 90 z). Dyrektorzy 19 szk nie dokumentowali
nadzoru nad prac opiekunw stau.
Wydatki z tytuu penienia funkcji opiekuna w okresie od 1 wrzenia 2003 r. do
31 sierpnia 2007 r. wyniosy ogem w skontrolowanych szkoach 257,4 tys. z. Stwierdzono
nieprawidowoci w tym zakresie na czn kwot 4,9 tys. z w piciu szkoach (36%).
Na przykad:
W ZS w Teresinie, mimo wymogu art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy KN i uchwa Rady Powiatu
w Sochaczewie i z naruszeniem art. 94 pkt 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
(Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), stosownie do ktrego pracodawca jest zobowizany
terminowo i prawidowo wypaca wynagrodzenie, nie wypacano w badanym okresie dodatkw
16 opiekunom stau. Dyrektor ZS w Teresinie wyjani, e nauczyciele bdcy opiekunami
stau w latach 2003/04-2006/07 zrezygnowali (w formie ustnej) z dodatku funkcyjnego z tytuu
opieki, bo nauczyciela obowizuje 40-godzinny tydzie pracy. W porozumieniu ze mn penili
opiek nad staystami nieodpatnie. Wliczyli j sobie do wasnego awansu zawodowego.
W podobnej sytuacji w SP nr 23 w odzi nie wypacono dwm opiekunom nalenego dodatku
w kwocie 0,4 tys. z.
26
W ZSE we Wrocawiu nienalenie wypacono kwot 1,9 tys. z z tytuu dodatkw piciu
nauczycielom penicym funkcj opiekunw stau. Wykazano, e w jednym przypadku wypacano
dodatek za okres przebywania nauczyciela odbywajcego sta na urlopie macierzyskim,
a w drugim przypadku wypacano dodatek opiekunowi za okres przebywania nauczyciela
odbywajcego sta na urlopie zdrowotnym. W trzech innych przypadkach wypacano dodatki
od grudnia 2003 r. do sierpnia 2004 r. w sytuacji, gdy sta nauczyciela trwa od wrzenia
2003 r. do maja 2004 r. W LO we Wrzeni, w ZSZ nr 3 w Ostroce i w SP nr 23 w odzi
wypacono dodatki w kwocie odpowiednio 1,9 tys. z, 0,4 tys. z i 0,3 tys. z, wbrew uchwaom
organw stanowicych j.s.t., za czerwiec, lipiec i sierpie danego roku.
2. W skontrolowanych szkoach wydano nauczycielom cznie 723 akty nadania stopnia

awansu zawodowego, z czego 255 aktw dotyczyo nadania stopnia nauczyciela
kontraktowego (ponadto 200 aktw stopnia nauczyciela mianowanego i 268 nauczyciela
dyplomowanego).
W szeciu skontrolowanych szkoach (21%) stwierdzono 31 przypadkw, w ktrych
nie przeprowadzono analizy formalnej bd nie udokumentowano jej przeprowadzenia
(XV LO we Wrocawiu, ZS w Poznaniu, ZS w Teresinie, ZSZ nr 3 Ostroce, LO we
Wrzeni i ZS w Beycach).
W szkoach tych stwierdzono brak dokumentacji, dotyczcej: potwierdzenia
kwalifikacji zawodowych i przygotowania pedagogicznego, zawiadcze o zatrudnieniu
oraz ocen dorobku zawodowego - co naruszao 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 oraz 9 ust. 1 pkt 1 i 2
lit. a i d rozporzdze w sprawie awansu z 2000 r. i 2004 r. Dyrektorzy szk, wbrew
wymogom 11 ust. 1 ww. rozporzdzenia w sprawie awansu z 2004 r., nie wskazali
brakw i nie wyznaczyli terminu ich uzupenienia, a nauczyciele w wyniku postpowania
uzyskali stopie nauczyciela kontraktowego. Na przykad:
Brak rzetelnoci w podejciu do kwalifikacji nauczycieli i procesu nadawania stopni awansu
zawodowego spowodowa w przypadku LO nr XV we Wrocawiu nieuzasadnione wynagrodzenie
nauczycieli w cznej kwocie 188,9 tys. z. Stwierdzono dwa przypadki, w ktrych od 2000 r.,
tj. od wprowadzenia systemu awansu zawodowego, wynagradzano nauczycieli jako nauczycieli
kontraktowych, ktrzy faktycznie nie posiadali tego stopnia. W trzecim przypadku dyrektor
szkoy nada nauczycielowi w 2000 r. stopie awansu nauczyciela kontraktowego, mimo
niespeniania wymaga kwalifikacyjnych (dopiero 21 listopada 2006 r. stwierdzono niewano
decyzji w tej sprawie). W czwartym przypadku, nauczyciel dyplomowany, legitymujcy si
dyplomem ukoczenia wyszych studiw magisterskich w zakresie filologii rosyjskiej (stopie
nauczyciela dyplomowanego uzyska w 2004 r., nie prowadzc w okresie stau zaj z tego
przedmiotu), realizowa do roku szkolnego 2005/06 zajcia z jzyka. angielskiego, posiadajc
wiadectwo znajomoci tego jzyka zaledwie na poziomie podstawowym (FCE).
3. Dyrektorzy skontrolowanych szk wydali cznie 255 decyzji w sprawie nadania stopnia
nauczyciela kontraktowego. W szkoach tych wszyscy nauczyciele stayci uzyskali
akceptacj komisji kwalifikacyjnej, co - w ocenie NIK moe wiadczy o atwoci
27

dostpu do zawodu. Badaniu poddano prb 249 postpowa zakoczonych wydaniem
decyzji (98%).
4. W protokoach z posiedze komisji odnotowywano odpowiedzi nauczyciela, zgodnie
z 14 ust. 1 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2004 r., jednak w 140 przypadkach
(56% ogem) zapisy te nie oddaway treci wypowiedzi nauczyciela.
W 170 przypadkach (66% protokow) uzasadnienia rozstrzygni nie odnosiy si do
spenienia przez nauczycieli wymogw okrelonych w 3 ust. 2 i 6 ust. 2 rozporzdze
w sprawie awansu z 2000 i 2004 r. Na przykad:
w protokoach komisji w ZSZ nr 3 w Ostroce (12 komisji) stwierdzono: nauczyciel
zaprezentowa dorobek zawodowy za okres stau oraz odpowiada na zadawane przez
czonkw komisji pytania (w zakresie wymaga na stopie nauczyciela kontraktowego),
a w ZS w Teresinie (11 komisji) zapisano: Uzasadnienie oceny punktowej Nauczyciel
wykaza si znajomoci omawianych zagadnie.
5. W 17 szkoach (61%) rady pedagogiczne nie ustaliy, na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 4
ustawy o systemie owiaty, organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli.
W piciu szkoach (18%) nie opracowano planw wieloletnich doskonalenia
zawodowego, stosownie do 6 ust. 1 rozporzdzenia w sprawie sposobu podziau rodkw
na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli z 2002 r.
W 18 szkoach (64%) tematyka form doskonalenia, zawarta w planach doskonalenia,
nie zostaa podporzdkowana realizacji zada sucych doskonaleniu jakoci pracy szkoy,
zawartych w rocznych planach rozwoju szkoy48 i planach rozwoju nauczycieli, stosownie
do 6 ust. 1 ww. rozporzdzenia w sprawie sposobu podziau rodkw na wspieranie
doskonalenia zawodowego nauczycieli z 2002 r. W ww. szkoach udzia nauczycieli
mianowanych, ubiegajcych si o stopie nauczyciela dyplomowanego, w formach
doksztacania i doskonalenia nie by powizany z zadaniami dotyczcymi podnoszenia
jakoci pracy szkoy.
6. Nauczyciele aktywnie uczestniczyli w formach doskonalenia i doksztacania. Na przykad
w badanym okresie nauczyciele ZSO nr 1 w Olsztynie wzili udzia w 409 formach
doskonalenia i doksztacania, I LO w Eku w 529, ZS nr 2 w Eku w 355, a LO we Wrzeni
w 174 formach. Wydatki ze rodkw publicznych na doskonalenie zawodowe w latach
2003-2006 wyniosy cznie 906,5 tys. z (na 2007 r. zaplanowano 297 tys. z). Na przykad:
48
rodki te wydatkowano w sposb prawidowy, z wyjtkiem I LO w Chemie, ktre w latach

2003-2006 na doskonalenie zawodowe nauczycieli otrzymao 65,3 tys. z (w rozdz. 80146),
5 ust. 1 pkt 4b rozporzdzenia w sprawie zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego z 2004 r.
28

z czego na ten cel wydatkowano tylko 14,5 tys. z (22%). Pozosta kwot - 50,8 tys. z, wbrew
przeznaczeniu tych rodkw, wydatkowano na biece potrzeby szkoy (w rozdz. 80120 4120),
bez dokonywania zmian w planie finansowym, co naruszao art. 138 pkt. 3 ustawy z dnia
30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych49. Dyrektor szkoy nie posiada upowanienia do
dokonywania zmian w planie finansowym wynikajcego z art. 188 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy.
Ponadto dyrektor nie sporzdza i nie przekazywa UM w Chemie sprawozda ze sposobu
wykorzystania rodkw przyznanych na dofinansowanie doskonalenia nauczycieli.
7. Najwysza Izba Kontroli zwraca uwag na niewielkie zainteresowanie przebiegiem prac

komisji kwalifikacyjnych ze strony organw prowadzcych i sprawujcych nadzr
pedagogiczny. Przedstawiciel j.s.t. wzi udzia w roli obserwatora jedynie w posiedzeniach
trzech komisji w skontrolowanych szkoach50, natomiast wizytatorzy kuratorium owiaty
nie uczestniczyli w adnym posiedzeniu.
3.2.2.
Nadzr nad realizacj zada zwizanych z awansem

zawodowym nauczycieli
3.2.2.1. Nadzr sprawowany przez

ds. owiaty i wychowania
ministra
waciwego
1. W ocenie NIK, niewystarczajcy by nadzr Ministra Edukacji Narodowej, sprawowany

na podstawie art. 9h ust. 1 pkt. 2 ustawy KN, nad czynnociami w postpowaniu o nadanie
nauczycielom stopnia nauczyciela dyplomowanego, podejmowanymi przez kuratorw
owiaty i powoane przez nich komisje. Nadzr by realizowany w trakcie rozpatrywania
odwoa nauczycieli od odmowy nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego przez
kuratorw owiaty oraz poprzez kontrol kuratoriw owiaty.
W latach 2003-2007 przeprowadzono jedynie 11 kontroli w kuratoriach owiaty51, mimo
e w tym okresie do Ministerstwa wpyno 1.360 odwoa od decyzji kuratorw. Celem
kontroli bya m.in. ocena prawidowoci przebiegu postpowa na stopie nauczyciela
dyplomowanego oraz ocena dziaa kuratorw w zakresie nadzoru nad postpowaniami
o nadanie stopni awansu. Ministerstwo nie sprawdzao realizacji zalece pokontrolnych,
49
Dz. U. Nr 249, poz. 2014, ze zm.
50
Dyrektorzy siedmiu szk (25%), tj. ZSTiL w Czechowicach - Dziedzicach, II LO w Piotrkowie

Trybunalskim, ZS nr 3 w Ostroce, ZSZ nr 3 w Ostroce, ZS w Teresinie, ZSP we Wrzeni, V LO
w Poznaniu, nie zawiadomili pisemnie organu prowadzcego oraz organu sprawujcego nadzr
pedagogiczny o posiedzeniach cznie 56 komisji (22%), co stanowio naruszenie art. 9g ust. 4 ustawy KN.
51
Skontrolowano kuratoria owiaty: w Gorzowie Wielkopolskim, Biaymstoku, Katowicach, Krakowie,

Gdasku, Olsztynie, Szczecinie, Opolu, Rzeszowie, Warszawie i Bydgoszczy.
29

tj. nie przeprowadzano kontroli sprawdzajcych i nie zobowizywano kuratorw owiaty do
przekazania informacji o wykonanych zaleceniach.
2. W Ministerstwie nie wdroono systemu monitorowania i ewaluacji systemu awansu
zawodowego, ktry pozwalaby na ocen skutecznoci systemu awansu zawodowego
na kadym poziomie zarzdzania dyrektora szkoy, organu prowadzcego i kuratora
owiaty. W 2004 i 2005 r. opracowano programy monitorowania, a w planach finansowych
Ministerstwa zaplanowano rodki na ten cel, jednak przeznaczono je na inne zadania52.
Jakkolwiek, w trakcie opracowywania projektu rozporzdzenia w sprawie awansu
z 2004 r., uwzgldniono wyniki ewaluacji funkcjonowania systemu awansu, zawarte
w raporcie opracowanym na zlecenie Ministerstwa przez Centralny Orodek Doskonalenia
Nauczycieli (CODN)53, to w badanym okresie Ministerstwo nie przeprowadzao bada,
majcych na celu ocen funkcjonowania systemu awansu zawodowego nauczycieli.
3. Decyzje kuratorw owiaty, dotyczce nadania stopnia awansu zawodowego, uchylano
najczciej w zwizku ze stwierdzeniem niewanoci czynnoci komisji kwalifikacyjnych,
w przypadkach, gdy komisje nie odnosiy si do spenienia przez nauczyciela wymaga
niezbdnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego (np. pytania komisji nie
dotyczyy wpywu dziaa i zada nauczyciela na podniesienie jakoci pracy szkoy) lub
przeprowadzay analiz formaln i dokonay oceny speniania wymaga z naruszeniem
przepisw rozporzdzenia w sprawie awansu (np. stwierdzajc braki w dokumentacji
zamiast dokonywa oceny merytorycznej). W 13 na 19 badanych przypadkw54 (w 68%),
okres rozpatrywania odwoa wynosi od jednego do piciu miesicy - wbrew przepisom
art. 35 3 Kpa (do jednego miesica).
3.2.2.2. Nadzr sprawowany przez kuratorw owiaty

1. Kuratorzy owiaty nie sprawowali dostatecznego nadzoru nad postpowaniami o nadanie
stopni awansu zawodowego nauczycieli w szkoach i organach prowadzcych, do ktrego
byli zobowizani na podstawie art. 9h ust. 1 pkt 1 ustawy KN.
52
Zaplanowano m.in. nastpujce zadania: wypracowanie procedur monitorujcych (z uwzgldnieniem

dynamiki awansu zawodowego, jakoci prac komisji, doskonalenia ekspertw oraz przewodniczcych
komisji, stanu struktury zatrudnienia i wynagrodzenia nauczycieli, osigni szkolnych dzieci i modziey
w odniesieniu do realizowanego przez nauczycieli awansu zawodowego) oraz ewaluacj procesu awansu
zawodowego nauczycieli. Zaplanowano na powyszy cel po 50 tys. z w 2004 i w 2005 r.
53
W ramach programu Ekspert w listopadzie 2003 r. przeprowadzono badania wrd nauczycieli 11 szk
na terenie szeciu wojewdztw.
54
Badaniem objto postpowania odwoawcze dotyczce 19 decyzji wydanych w I instancji przez kuratorw
owiaty, w przypadku ktrych Minister Edukacji Narodowej wyda 24 decyzje.
30

W
ramach
nadzoru
uniewaniano
przede
wszystkim
czynnoci
komisji
egzaminacyjnych w trakcie rozpatrywania odwoa nauczycieli od odmowy nadania stopnia

nauczyciela mianowanego oraz wnioskowano do j.s.t. o uniewanienie aktw nadania
stopnia nauczyciela kontraktowego55.
2. Przedstawiciele skontrolowanych kuratoriw owiaty w latach szkolnych 2004/052006/07 uczestniczyli w charakterze czonkw tylko w 42% komisji egzaminacyjnych,
powoanych przez organy prowadzce dla nauczycieli ubiegajcych si o awans na stopie
nauczyciela mianowanego, mimo e taki obowizek wynika z art. 9g ust. 2 ustawy KN56.
W kuratoriach owiaty wystpoway znaczne dysproporcje w zakresie udziau
w komisjach egzaminacyjnych, poniewa Kuratorzy Dolnolski i Warmisko-Mazurski
przestrzegali tego obowizku (udzia procentowy odpowiednio 97% i 94%), natomiast
niewielki udzia wizytatorw stwierdzono w kuratoriach: w odzi (18%) i Lublinie (16%).
3. Kuratorzy nie korzystali z zawartej w art. 9g ust. 4 ustawy KN moliwoci desygnowania
swoich przedstawicieli jako obserwatorw do komisji kwalifikacyjnych, powoanych przez
dyrektorw szk dla nauczycieli ubiegajcych si o awans na stopie nauczyciela
kontraktowego. Przedstawiciele ww. kuratorw owiaty uczestniczyli w badanym okresie
tylko w 3% tego typu komisji57, w tym w kuratoriach w Katowicach, Warszawie
i Wrocawiu uczestniczono w 4% komisji, w odzi 3%, Lublinie - 1% (Olsztyn i Pozna
brak danych).
4. Nieskuteczne byy dziaania wizytatorw uczestniczcych w posiedzeniach komisji
egzaminacyjnych, w trakcie ktrych naruszano przepisy prawne. Wizytatorzy nie
stwierdzali narusze i nie podejmowali dziaa, zmierzajcych do uruchomienia procedury
uniewaniajcej czynnoci komisji (w trybie art. 9h ustawy KN), a czynnoci te
uniewaniano w kuratoriach dopiero w trakcie procedury odwoawczej w przypadkach, gdy
nauczyciel odwoa si od decyzji odmownej w sprawie nadania stopnia awansu.
W przypadku piciu postpowa przeprowadzonych w Kuratorium Owiaty we Wrocawiu,
zakoczonych decyzjami o uchyleniu decyzji organw prowadzcych i skierowaniu sprawy
do ponownego rozpatrzenia, ktre dotyczyy odwoa dotyczcych odmowy nadania stopnia
nauczyciela mianowanego z powodu niezdania przez nauczyciela egzaminu przed komisj
egzaminacyjn w 2005 i 2006 r., wynika, e w posiedzeniach komisji egzaminacyjnych (jako
czonkowie komisji) uczestniczyli wizytatorzy Kuratorium. aden z nich nie wnis uwag
55
W przypadku, gdy w wyniku przeprowadzonych czynnoci z zakresu nadzoru pedagogicznego stwierdzono

nieprawidowoci w tym zakresie.
56
W brzmieniu obowizujcym z dniem 31 sierpnia 2004 r.
57
Dane te nie s pene z uwagi na fakt, e nie wszystkie kuratoria owiaty gromadziy tego typu informacje.
31

do treci protokow oraz nie zgosi nieprawidowoci Kuratorium, w zwizku z czym
Dolnolski Kurator Owiaty nie stwierdzi niewanoci czynnoci, podejmowanych przez ww.
komisje w trybie art. 9h ustawy KN, przed wydaniem decyzji organw prowadzcych o odmowie
nadania stopnia nauczyciela mianowanego. Skutkowao to uchyleniem przez Kuratora decyzji
j.s.t., ktrych przesank byo niezdanie przez nauczycieli egzaminw, wycznie na podstawie
odwoa wniesionych przez nauczycieli.
3.2.3. Wykorzystywanie rodkw publicznych na realizacj zada

zwizanych z rozwojem zawodowym nauczycieli przez
jednostki samorzdu terytorialnego
1. Skontrolowane j.s.t. wydatkoway w latach w latach 2003-2006 na dofinansowanie
doskonalenia zawodowego nauczycieli ogem 43.397,6 tys. z (najwicej UM we
Wrocawiu 10.505,8 tys. z, a najmniej w SP w Bielsku Biaej - 171,3 tys. z).
2. W gospodarowaniu rodkami finansowymi przeznaczonymi na doskonalenie nauczycieli,
okrelonymi w art. 70a ust. 1 ustawy KN58 stwierdzono istotne nieprawidowoci
w wikszoci organw prowadzcych szkoy publiczne.
Pi j.s.t. (35,7%), tj. w: UM w Poznaniu, Piotrkowie Trybunalskim, odzi, Ostroce w 2004 r. i SP w Eku - nie zasigao, przed podziaem rodkw na doskonalenie
nauczycieli w latach 2005-2007, opinii zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli,
co byo wymagane przepisami art. 70a ust. 2a ustawy KN.
3. W 10 j.s.t (71%) stwierdzono niepene wykorzystanie w latach 2003-2006 rodkw z 1%
odpisu
na
doskonalenie
nauczycieli
kwocie
cznej
2.881,9
tys.
z,
m.in. w: UM w Olsztynie 435,3 tys. z, w Chemie - 723,4 tys. z, w Ostroce

396,2 tys. z, w odzi - 486 tys. z, w Katowicach 529,8 tys. z, w Piotrkowie
Trybunalskim59 454,6 tys. z (w latach 2004-2006) i w SP Sochaczewie 41,7 tys. z.
Niewykorzystane rodki, niezgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy KN, zostay przeznaczone
na biece wydatki, m.in. w UM w Chemie i Ostroce na popraw bazy dydaktycznej
i stanu bhp, na likwidacj skutkw awarii w budynkach szkolnych i wykonanie zalece
Sanepidu, w UM w Piotrkowie Trybunalskim na wynagrodzenia nauczycieli i zakup
pomocy naukowych (72,2 tys. z), w SP w Sochaczewie na wynagrodzenia nauczycieli
58
We wszystkich badanych j.s.t. wyodrbnione w budetach rodki na dofinansowanie doskonalenia

zawodowego nauczycieli byy zgodne z kwot okrelon przepisami art. 70a ust. 1 ustawy KN,
z wyjtkiem UM w Piotrkowie Trybunalskim. Podstaw wyodrbniania kwoty nie by w tej j.s.t.
obligatoryjny 1% odpis od wynagrodze zasadniczych nauczycieli, lecz kwoty wskazane we wnioskach
dyrektorw na dofinansowanie doskonalenia. W rezultacie w latach 2006-2007 wyodrbniono rodki
o 32,5 tys. z i 40 tys. z nisze od wymaganych przepisami ustawy KN (1%).
59
Zdaniem Prezydenta Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, brak zainteresowania nauczycieli doskonaleniem

zawodowym wynika z faktu, i ponad 80% z nich to nauczyciele dyplomowani i mianowani, prezentujcy
wysoki poziom wyksztacenia. Podobne stanowisko zaj UM w Ostroce.
32

(36,4 tys. z w 2005 r.) i w UM w odzi na zakup wyposaenia do realizacji zada
zwizanych z doskonaleniem nauczycieli (1 tys. z w 2006 r.).
W ocenie NIK, przyczyny niewykorzystania caoci rodkw byy nastpujce:
niezapewnienie waciwej organizacji doskonalenia i doradztwa, brak monitorowania
i oceny przez organy prowadzce szkoy efektywnoci wydatkowania rodkw na
doskonalenie zawodowe nauczycieli, opieranie si wycznie na niezweryfikowanych
wnioskach dyrektorw szk, niepene rozpoznanie potrzeb, brak okrelania priorytetw
doskonalenia
zawodowego
nauczycieli
oraz
brak
odpowiedniej
wsppracy
z wojewdzkimi placwkami doskonalenia i kuratoriami owiaty.

4. Tylko w piciu j.s.t. (38%), tj. w: UM we Wrocawiu, odzi i Katowicach, SP w Lublinie
i Eku okrelano priorytety doskonalenia zawodowego nauczycieli na podstawie m.in.
systematycznego badania potrzeb szk oraz dostpnych analiz wynikw ich pracy (raporty
okrgowej komisji egzaminacyjnej i z mierzenia jakoci pracy szkoy).
Na niewykorzystanie rodkw na doskonalenie mia take wpyw fakt, e wikszo
rodkw przekazywano szkoom w okresie padziernik grudzie danego roku, np. w UM
w Ostroce do 30 wrzenia 2007 r. wykorzystano zaledwie 45,4 tys. z (16%) z 1% odpisu
w wysokoci 292,8 tys. z (plan po zmianach obniono do 90,8 tys. z), a w SP w Lublinie
z 428,8 tys. z wykonano jedynie 90,5 tys. z (21%).
5. W piciu j.s.t. (36%), tj. w: UM w Piotrkowie Trybunalskim i Poznaniu, SP w Eku,
Wrzeni i Sochaczewie, w ktrych powoano doradcw metodycznych, dofinansowano
koszty doradztwa w wysokoci wyszej ni 20%, niezgodnie z art. 70a ust. 1a ustawy KN60.
Dotyczyo to w latach 2005 i 2006 cznej kwoty 1.103,5 tys. z (w UM w Poznaniu i UM
w Piotrkowie Trybunalskim odpowiednio 632,9 tys. z i 237,4 tys. z ponad limit 20%)61.
6. Wszystkie skontrolowane j.s.t. ustalay corocznie regulaminy w zakresie przyznawania
i wypacania dodatkw dla nauczycieli, ktre uzgodniono, stosownie do art. 30 ust. 6a
ustawy KN, z przedstawicielami zwizkw zawodowych zrzeszajcych nauczycieli62.
60
Art. 70a ust. 1a dodany przez art. 1 pkt 29 lit. b) ustawy z dnia 15 lipca 2004 r., zmieniajcej ustaw KN
z dniem 31 sierpnia 2004 r.
61
W UM we Wrocawiu (w latach 2005-2007) i w UM w Katowicach (w latach 2005-2006) rodki

przeznaczone na wynagrodzenia doradcw metodycznych, stanowice dopat Miasta, byy wysze
odpowiednio o 1.214,2 tys. z i o 384 tys. z (plany po zmianach) od kwoty 20% liczonej z kwoty
stanowicej 1% planowanych rocznych rodkw na wynagrodzenie nauczycieli.
62
W skontrolowanych 14 j.s.t. w 2006 r. kwota wydatkw na wynagrodzenia ogem w dziale 801 Owiata
i wychowanie i dziale 854 Edukacyjna opieka edukacyjna, w porwnaniu do wydatkw na zadania
owiatowe, ksztatowaa si od 51% w SP w Bielsku-Biaej do 76% w UM w Chemie (przecitnie 60%).
33

Przyjte przez organy prowadzce regulaminy nie zapewniay jednak faktycznego
osignicia poziomu rednich wynagrodze nauczycieli, okrelonych na podstawie art. 30
ust. 3 i 4 ustawy KN.
Zastrzeenia NIK w szczeglnoci dotycz niezapewnienia rednich wynagrodze
w grupie nauczycieli staystw i kontraktowych, ktre w latach 2003-2006 byy nisze:
w grupie nauczycieli staystw w 11 j.s.t. (od 12 z w UM we Wrocawiu do 483 z w SP
Lublinie; podano wartoci brzegowe), w grupie nauczycieli kontraktowych w piciu j.s.t.
(od 22 z w SP w Bielsku Biaej do 171 z w SP w Lublinie), w grupie nauczycieli
mianowanych (tylko w 2006 r.) w trzech j.s.t.: od 16 z w SP w Bielsku Biaej do 192 z
w UM w Chemie oraz w grupie nauczycieli dyplomowanych (w 2006 r.) w dwch j.s.t.: od
33 z w SP w Bielsku-Biaej do 237 z w UM w Chemie.
W UM we Wrocawiu wynagrodzenia wypacone w latach 2004-2007 (trzy kwartay)
nauczycielom staystom byy zanione w stosunku do redniej wynikajcych z powoanych
przepisw cznie o 587,3 tys. z.
Wedug wyjanie pracownikw kontrolowanych j.s.t. niezapewnienie odpowiedniego

poziomu wynagrodze nauczycieli staystw i kontraktowych wynikao m.in. z:
1) braku dodatkw funkcyjnych i motywacyjnych oraz za wysug lat,
2) realizacji pensum bez godzin nadliczbowych,
3) nieprzyznawania godzin zastpstw i nagrd ze specjalnego funduszu na nagrody dla
nauczycieli za ich osignicia dydaktyczno-wychowawcze (przyznawanych po roku
pracy),
4) duej rozpitoci pomidzy kwot minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego
nauczyciela staysty (okrelan corocznie w rozporzdzeniach pacowych ministra
waciwego ds. owiaty i wychowania) a wysokoci wynagrodzenia ustawowego
nauczyciela staysty (w latach 2003-2006 rnica ta wynosia przecitnie okoo 300
z)63.
63
adna z badanych j.s.t. nie skorzystaa z moliwoci podwyszenia minimalnych stawek wynagrodzenia
zasadniczego na podstawie art. 30 ust. 10 ustawy KN, co wyjaniano brakiem rodkw finansowych.
34
Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontroli
4. Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontroli

4.1. Przygotowanie kontroli
1. Podczas przygotowania programu kontroli wykorzystane zostay m.in. wyniki,
przeprowadzonych w 2002 i 2003 r., kontroli NIK pn. Organizacja oraz finansowanie
doksztacania i doskonalenia zawodowego nauczycieli (nr 38/2004/P03/079/KNO) oraz
pn. Organizacja i funkcjonowanie nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez
kuratorw owiaty i dyrektorw szk (nr 190/2002/P/02/029/KNO), wyniki przegldu
publikacji o awansie w czasopismach owiatowych, raport Instytutu Spraw Publicznych
pn. Wsparcie rozwoju zawodowego a potrzeby nauczycieli w tym zakresie64, skargi, jakie
wpyny w przedmiotowej sprawie do NIK oraz wyniki kontroli rozpoznawczych.
Ponadto uwzgldniono uwagi Komisji Edukacji, Nauki i Modziey Sejmu RP, ktra
m.in. zwracaa uwag na: brak zwizku pomidzy wzrostem liczby nauczycieli
dyplomowanych a jakociowymi zmianami w polskiej owiacie, niedokonanie przez
ministra waciwego ds. owiaty i wychowania analizy zalenoci efektw pracy
nauczyciela od stopnia jego awansu, brak mechanizmu motywujcego nauczycieli
dyplomowanych do dalszego rozwoju zawodowego65.
2. Doboru jednostek do kontroli dokonano w sposb celowy, obejmujc kontrol po dwie
j.s.t. prowadzce szkoy w wojewdztwie (miasto na prawach powiatu i powiat) oraz po
dwie szkoy prowadzone przez kady j.s.t. (z uwzgldnieniem jednej szkoy zawodowej),
w ktrych rada pedagogiczna szkoy liczy co najmniej 40 nauczycieli.
3. Przyjto nastpujce zasady ustalenia oglnej oceny kontrolowanej dziaalnoci:
1) ocen pozytywn, jeeli w zakresie objtym kontrol nie stwierdzono adnych
uchybie lub nieprawidowoci albo stwierdzono tylko drobne uchybienia, ktre
miay wycznie charakter formalny i nie powodoway negatywnych nastpstw dla
kontrolowanej dziaalnoci,
2) ocen pozytywn, mimo stwierdzonych uchybie, jeeli stwierdzone uchybienia
miay wycznie charakter formalny, bez wpywu na przedmiot kontrolowanej
dziaalnoci,
64
B. Murawska, E. Putkiewicz, R. Dolata, ISP Warszawa 2005.
65
Patrz przypis nr 6, na str. 3.
35

3) ocen pozytywn, mimo stwierdzonych nieprawidowoci, jeeli nieprawidowoci
te wpyway na skontrolowan dziaalno, ale nie w stopniu zasadniczym,
4) ocen negatywn, jeeli wystpiy nieprawidowoci, ktre miay zasadnych wpyw
na skontrolowana dziaalno, m.in. dziaania nielegalne, niegospodarne lub
nierzetelne, skutkujce brakiem lub nieprawidow realizacj okrelonych prawem
zada.
4. W dniu 19 marca 2008 r. w siedzibie NIK w Warszawie przeprowadzono panel
ekspertw, ktrego celem byo wskazanie mocnych i sabych stron obowizujcego systemu
prawnego w zakresie awansu zawodowego nauczycieli, a take zaproponowanie zmian
w regulacjach prawnych, ukierunkowanych na popraw jego efektywnoci.
Uczestnikami panelu ekspertw byli:
1.
Prof. dr hab. Krzysztof Konarzewski - Instytut Psychologii PAN
2.
Dr Antoni Jeowski - prorektor Pastwowej Wyszej Szkoy Zawodowej w Gogowie
3.
Jan Chojnacki - Departament Strategii, Ministerstwo Edukacji Narodowej
4.
Beata Pawowicz - Dolnolski Kurator Owiaty we Wrocawiu
5.
Lilla Jaro - dyrektor Wydziau Owiaty UM we Wrocawiu
6.
Urszula Spaka - dyrektor Zespou Szk Nr 5 we Wrocawiu
7.
Zofia Lisiecka - kierownik Wydziau Bada i Ewaluacji Centralnej Komisji

Egzaminacyjnej
8.
Sawomir Broniarz - prezes Zwizku Nauczycielstwa Polskiego
9.
Marek Pleniar - dyrektor Biura Oglnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej

Owiaty
10. Magorzata Pomianowska - kierownik Pracowni Rozwoju Zawodowego Nauczycieli

w Centralnym Orodku Doskonalenia Nauczycieli
Uczestnicy panelu uznali, e system awansu zawodowego nauczycieli generalnie spenia
oczekiwania. Do pozytyww systemu awansu zawodowego nauczycieli zaliczono m.in.:
podtrzymywanie wiadomoci o koniecznoci ksztacenia i doskonalenia umiejtnoci
nauczycielskich, podniesienie prestiu nauczyciela w opinii rodzicw i innych nauczycieli,
wiksze otwarcie nauczycieli na wspprac z rodzicami i rodowiskiem lokalnym.
Podkrelono take pozytywne znaczenie wprowadzenia funkcji opiekuna stau.
Jednoczenie wskazano na sabe strony systemu awansu zawodowego nauczycieli, do
ktrych
zaliczono:
niewaciwe
uregulowanie
36
niektrych
zasad
uzyskiwania

poszczeglnych stopni awansu, oderwanie stopni awansu od potrzeb kadrowych
poszczeglnych szk i placwek owiatowych, zwolnienie ze stau wielu kategorii
wnioskodawcw oraz skrcenie stau dla innych kategorii, przypadki nierzetelnych ocen
dorobku zawodowego nauczycieli (co wynika m.in. z nieprecyzyjnych wymaga na
poszczeglne stopnie awansu), brak odpowiednio przeszkolonych ekspertw niektrych
specjalnoci zawodowych nauczycieli i rne stawki wynagrodzenia ekspertw, przypadki
nierzetelnej
pracy
komisji
(ktre
m.in.
aproboway
dokumentacj
niezgodn
z obowizujcymi przepisami prawnymi), niezapewnienie odpowiedniego nadzoru nad

prac komisji, przypadki braku odpowiedniego wsparcia ze strony kuratoriw owiaty,
utrudnienia
interpretacyjne
wynikajce
rozbienych
rozstrzygni
sdw
administracyjnych w identycznych sytuacjach, brak odpowiedniego zainteresowania

awansem zawodowym ze strony organw prowadzcych (w tym zatrudnianiem nauczycieli
dyplomowanych i mianowanych, z uwagi na wiksze wynagradzania).
Ponadto zwrcono uwag na brak odpowiednich analiz, dotyczcych wpywu
uzyskiwanych stopni awansu zawodowego nauczycieli na jako pracy szk i ksztacenia
oraz na brak mechanizmw uaktywniajcych nauczyciela dyplomowanego po uzyskaniu
tego stopnia awansu.
4.2. Postpowanie kontrolne i dziaania podjte po zakoczeniu

kontroli przez NIK
1. Wyniki kontroli przedstawiono w 50 protokoach kontroli, z ktrych 48 zostao
podpisanych przez kierownikw jednostek bez zastrzee. W jednym przypadku
zastrzeenia rozpatrywaa komisja odwoawcza, ktra cz z nich uwzgldnia, natomiast
w drugim przypadku zastrzeenia uwzgldni kontroler.
W trakcie kontroli zasignito informacji na podstawie art. 29 pkt 2 lit. f ustawy o NIK
w 24 jednostkach niekontrolowanych. W charakterze wiadka przesuchano cztery osoby.
Powoano siedmiu biegych w celu zbadania dokumentacji postpowa nauczycieli
mianowanych, ubiegajcych si o stopie nauczyciela dyplomowanego.
2. Najwysza Izba Kontroli skierowaa wystpienia pokontrolne do kierownikw
wszystkich skontrolowanych jednostek. Zastrzeenie zgoszono w przypadku jednego
wystpienia pokontrolnego (zastrzeenia oddalono z powodu przekroczenia terminu ich
zoenia).
37

W wystpieniu pokontrolnym skierowanym do Ministra Edukacji Narodowej NIK
wnioskowaa o:
1) powoywanie ekspertw do komisji kwalifikacyjnych, zgodnie z obowizujcymi
przepisami,
2) sporzdzanie uzasadnie do aktw nadania stopnia awansu oraz terminowe
prowadzenie postpowa odwoawczych i rozpatrywanie wnioskw o wpis na list
ekspertw zgodnie z Kpa,
3) wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach odmowy wpisu na list ekspertw,
4) wzmocnienie nadzoru nad czynnociami podejmowanymi w postpowaniu o nadanie
nauczycielom stopnia awansu zawodowego przez kuratorw owiaty oraz powoane
przez nich komisje, a take opracowanie i wdroenie zasad nadzoru nad czynnociami
podejmowanymi przez komisje powoane przez Ministra.
W wystpieniach pokontrolnych skierowanych do siedmiu kuratorw owiaty
sformuowano ogem 25 wnioskw, w ktrych NIK wnioskowaa o podjcie
m.in. nastpujcych dziaa:
1) powoywanie w skad komisji kwalifikacyjnych ekspertw, speniajcych wymagania
okrelone w obowizujcych przepisach,
2) zapewnienie uczestnictwa przedstawicieli kuratorw w komisjach na stopie nauczyciela
mianowanego oraz rozwaenie zwikszenia liczby obserwowanych komisji na stopie
nauczyciela kontraktowego,
3) terminowe powiadamianie nauczycieli o posiedzeniach komisji na stopie nauczyciela
dyplomowanego oraz informowanie wskazanych przez nauczycieli organw zwizkw
zawodowych,
4) dokonywanie przez wizytatorw rzetelnej analizy formalnej wnioskw nauczycieli
o wszczcie postpowania kwalifikacyjnego,
5) podjcie dziaa zmierzajcych do zapewnienia odpowiedniej jakoci prac komisji,
6) wydawanie decyzji administracyjnych i przesyanie odwoa od tych decyzji do ministra
waciwego ds. owiaty i wychowania w terminach okrelonych w Kpa oraz waciwe
powoywanie podstawy prawnej w wydawanych decyzjach administracyjnych,
7) zwikszenie skutecznoci nadzoru pedagogicznego w zakresie zgodnoci zatrudniania
nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami oraz nadzoru nad czynnociami w zakresie
awansu zawodowego podejmowanymi przez dyrektorw, waciwe organy i komisje.
38

W 14 wystpieniach pokontrolnych, skierowanych do prezydentw miast i starostw,
sformuowano ogem 45 wnioskw pokontrolnych, w ktrych NIK wnioskowaa m.in. o:
1) zapewnienie w skadach komisji egzaminacyjnych udziau ekspertw, speniajcych
wymogi okrelone w obowizujcych przepisach,
2) rzetelne dokumentowanie posiedze komisji egzaminacyjnych,
3) prowadzenie rejestru wydanych zawiadcze o zdaniu egzaminu,
4) sporzdzanie
aktw
nadania
stopnia
nauczyciela
mianowanego
zgodnych
z obowizujcymi wzorami,
5) zapewnienie
nauczycielom
staystom
nauczycielom
kontraktowym
rednich
miesicznych wynagrodze na poziomie okrelonym w art. 30 ust. 3 i 4 ustawy KN,

6) prawidowe gospodarowanie rodkami na doskonalenie zawodowe nauczycieli,
7) dofinansowywanie kosztw zatrudnienia doradcy metodycznego w wysokoci nie
wikszej ni wskazana w art. 70a ust. 1a ustawy KN.
W 28 wystpieniach pokontrolnych, skierowanych do dyrektorw szk, sformuowano
ogem 98 wnioskw pokontrolnych, w ktrych NIK wnioskowaa m.in. o:
1) zapewnienie nauczycielom warunkw do prawidowego odbywania stau oraz rzetelne
dokumentowanie jego przebiegu,
2) pisemne powierzanie obowizkw opiekunom stau oraz wypacanie dodatku z tytuu
penionej funkcji,
3) wydawanie oceny dorobku zawodowego nauczycieli, po zasigniciu opinii rady
rodzicw,
4) rzeteln ocen dorobku zawodowego nauczycieli,
5) prowadzenie formalnej analizy wnioskw o podjcie postpowania kwalifikacyjnego,
6) zapewnienie waciwego ewidencjonowania i przechowywania dokumentacji dotyczcej
awansu zawodowego nauczycieli,
7) rzetelne i prawidowe sporzdzanie protokow z posiedze komisji,
8) ustalenie przez rad pedagogiczn organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli,
9) opracowanie wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli.
4. W 50 wystpieniach pokontrolnych zawarto ogem 172 wnioski. Adresaci wystpie
pokontrolnych poinformowali NIK (wedug stanu na dzie 7 lipca 2008 r.) o zrealizowaniu
90 wnioskw, o podjciu dziaa zmierzajcych do realizacji dalszych 26 wnioskw; do
realizacji pozostao 56 wnioskw.
39

5. W wyniku kontroli w I LO w Chemie skierowano do waciwego rzecznika
zawiadomienie
naruszeniu
dyscypliny
finansw
publicznych,
zwizku
z wydatkowaniem w 2006 r. przez dyrektora szkoy, bez upowanienia, kwoty 3,7 tys. z.
Kwot t wydano nie na doskonalenie zawodowe nauczycieli (rozdz. 80146), lecz na
biece potrzeby szkoy (rozdz. 80120), co byo niezgodne z zasadami gospodarki
finansowej zawartymi w art. 138 pkt 3 ustawy o finansach publicznych. Powyszy czyn
stanowi naruszenie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialnoci za
naruszenie dyscypliny finansw publicznych66.
66
Dz. U. Nr 14, poz. 114, ze zm.
40
Zaczniki
5. Zaczniki
Zacznik nr 1
Wykaz skontrolowanych jednostek i osb kierujcych tymi jednostkami oraz jednostek
organizacyjnych NIK, ktre przeprowadziy kontrole, a take ocen skontrolowanej
dziaalnoci zawartych w wystpieniach pokontrolnych NIK
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
67
Imi i nazwisko ministra, prezydenta lub

Ocena
Jednostka
burmistrza miasta, starosty, dyrektora skontrolowane
szkoy
j dziaalnoci organizacyjna
NIK, ktra
zawarta
wystpieniu przeprowadzia
kontrol
pokontrolnym
NIK67
Ministerstwo
Stanowiska ministrw waciwych ds.
Departament
P(n)
Edukacji
owiaty i wychowania w latach 2003-2007,
Nauki, Owiaty i
Narodowej
zajmowali:
Dziedzictwa
1) Krystyna ybacka - Minister Edukacji
Narodowego
Narodowej i Sportu od 19
padziernika 2001r. do 2 maja 2004 r.;
2) Mirosaw Sawicki - Minister Edukacji
Narodowej i Sportu - od 2 maja 2004 r.
do 31 sierpnia 2005 r.; Minister
Edukacji Narodowej - od 1 wrzenia
2005 r. do 30 padziernika 2005 r.;
3) Micha Seweryski Minister Edukacji
i Nauki - od 31 padziernika 2005 r. do
4 maja 2006 r.,
4) Roman Giertych Minister Edukacji
Narodowej od 5 maja 2006 r. do 13
sierpnia 2007 r.
Kuratorium
Delegatura NIK
1. Jerzy Grad (11.03.2002 r.- 5.02.2006 r.)
P(u)
Owiaty
w Katowicach
2. Jerzy Zawarczyski p.o. Kuratora
w Katowicach
Owiaty (6.02.2006 r. -6.09.2006 r.)
3. Marian Drosio (od 7.09.2006 r.)
Urzd Miasta w
Piotr Uszok
P(n)
Katowicach
(od 3.11.1998 r. )
Starostwo
1. Zygmunt Mizera (30.10.2001r. P(n)
Powiatowe
28.11.2002r.)
w Bielsku-Biaej
2. Jacek Falfus (1.01.2001. r. - 30.10.2001 r.)
3. Andrzej Ponka od (28.11.2002 r.)
VIII Liceum
1. Teresa Zajc
P(n)
Oglnokszta-cce (1.09.1991 r. 31.08.2006 r.)
im M. Skodowskiej 2. Anna Dziedzic; (od 1 09.2007 r.)
-Curie w
Katowicach
Gimnazjum nr 8
1. Barbara Cebula
P(n)
w Katowicach
(1.09.1999 r.
Jednostka
kontrolowana
Oznaczenie ocen skontrolowanej dziaalnoci, zawartych w wystpieniach pokontrolnych NIK:

P ocena pozytywna
P(u) - ocena pozytywna, pomimo stwierdzonych uchybie
P(n) ocena pozytywna, pomimo stwierdzonych nieprawidowoci
N ocena negatywna
41
Zaczniki
7.
8.
9.
Zesp Licew im.

M. Skodowskiej
Curie w Czechowicach-Dziedzicach
Zesp Szk
Technicznych
i Licealnych w
Czechowi-cach Dziedzicach
Kuratorium
Owiaty w Lublinie
10.
Urzd Miasta
Chem
11.
Starostwo
Powiatowe
w Lublinie
I Liceum
Oglnoksztacce
im. St.
Czarnieckiego
w Chemie
II Liceum
Oglnoksztacce
im. gen. G. OrliczDreszera w Chemie
Zesp Szk
Zawodowych nr 1
im. mjr H.
Dobrzaskie-go
Hubala w
Bychawie
Zesp Szk
im. M. Kopernika
w Beycach
Kuratorium
Owiaty w odzi
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
31.08.2004 r.)
2. Lucyna lczka
(od 1.03.2005 r.)
Jan Bieroski
(od 1.09.2002r.)
P(n)
Bogdan Szary
(od 25.01.2000 r.)
P(n)
1. Waldemar Godlewski (24.01.2002

18.01.2006 r.)
2. Grayna Zawadzak p.o. Kuratora Owiaty
(19.01.2006 r. 20.03.2006 r.)
3. Lech Sprawka (21.03.2006 r. - 3.04.2007
r.)
4. Marek Baszczak (od 10.10.2007 r.;
4.04.2007 9.10.2007 r. p.o. Kuratora
Owiaty)
1. Krzysztof Grabczuk (19.11.2002 r. 4.12.2006 r.)
2. Agata Fisz.
(od 05.12.2006 r. )
Pawe Pikula
(od 5.12.2001 r.)
1.Antoni Skubiszewski (1.09.2001 r.
31.08.2007 r.)
2. Dariusz Kostecki
(od 1.09.2007 r.)
P(n)
w Lublinie
P(n)
P(u)
Grayna Mojsym
(od 1.01.2003 r.)
P(n)
Adam Biadu
(od 1.09.1995 r.)
P(n)
Elbieta Kaszlikowska
(od 1.09.2003 r.)
P(u)
1. Jerzy Posmyk (12.03.2002 r. 24.02.2006

r.)
2. Marian Przybylski p.o. Kuratora Owiaty
(25.02.2006 r. 5.03.2007 r.)
3. Barbara Kochanowska (6.03.2007 r.)
Urzd Miasta d Jerzy Kropiwnicki
(od 19.11. 2002 r.)
Urzd Miasta
1. Waldemar Matusewicz
w Piotrkowie
od 10.11.2002 r. 25.11.2006 r.)
Trybunalskim
2. Krzysztof Chojniak
42
Delegatura NIK
P(u)
P(u)
P(n)
Delegatura NIK
w odzi
Zaczniki
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
Szkoa Podstawowa
nr 23 w odzi
Gimnazjum nr 28
im. J. Pisudskiego
w odzi
II Liceum
Oglnoksztacce
im. M. Skodowskie
j-Curie
w Piotrkowie
Trybunalskim
Zesp Szk
Ponadgimnazjalnyc
h nr 3 w Piotrkowie
Trybunalskim
Kuratorium
Owiaty
w Olsztynie
Urzd Miasta
Olsztyn
Starostwo
Powiatowe w Eku
(od 26.11.2006 r.)

Elbieta Jankowska-Muzolf
(od 1 wrzenia 2001 r.)
Teresa Ziba (1.09.2001 r.)
1. Ewa Florczyk
(1.09.2002 r. - 31 08.2007 r.)
2. Boena Janowska (1.09.2007 r.)
Marek lusarczyk
(p.o. dyrektora 6.02.2003 r. 30.06.2003 r.;
dyrektor od 1.07.2003 r.)
1. Janusz Barszczewski (5.03.2002 r.

31.012006 r.)
2. Jolanta Gregorczuk (17.03.2006 r.)
1. Czesaw Jerzy Makowski
(od 10.11.2002 r.)
1. Adam Jan Puza
(9.12.2002 r.
10.10. 2005 r.)
2. Tomasz M. Andrukiewicz (11.10. 2005 r.
29.11.2006 r.)
3. Krzysztof Piat
(od 30 listopada 2006 r.)
Szkoa Podstawowa Leszek Kirzenkowski
nr 13 im. Komisji
(od 1.09.1990 r.)
Edukacji
Narodowej
w Olsztynie
Zesp Szk
1. Marek Sadowski
Oglnokszta(1.09.2000 r.-31.08.2007 r.)
ccych nr 1
2. Piotr Jurecki (od 1.09.2007 r.)
w Olsztynie
I Liceum
1. Wiesawa Lewczuk
Oglnoksztacce
(do 31.08.2004 r.)
im. St. eromskiego
2. Robert Hoffmann
w Eku
(od 01.09.2004 r.)
Zesp Szk nr 2 w 1. Krzysztof Piat
Eku
(19.08.1997 r. - 07.12.2006 r.)
2. Barbara Fiedoruk
(od 07.12.2006 r.)
Kuratorium
1. Apolinary Koszajda
Owiaty
(1.03.2002 r. 31.03.2006 r.)
w Poznaniu
2. Elbieta Leszczyska p.o. Kuratora
Owiaty (1.04.2006 r. 14.05.2006 r.)
3. Lucyna Biak-Cielak (15.05.2006r.
23.08.2007 r.)
4. Elbieta Leszczyska (16.10.2007 r.;
23.08.2007 15.10.2007 p.o. Kuratora
43
P(u)
P
P(u)
P(n)
P(u)
Delegatura NIK
w Olsztynie
P(n)
P(n)
P(u)
P(u)
P(u)
P(n)
Delegatura NIK
W Poznaniu
Zaczniki
31.
Urzd Miasta
Poznania
32.
Starostwo
Powiatowe
we Wrzeni
V Liceum
Oglnoksztacce
im. K. Potockiej
w Poznaniu
Zesp Szk
cznoci im. M.
Kopernika
w Poznaniu
Zesp Szk
Politechnicznych
im. Bohaterw
Monte Cassino we
Wrzeni
Liceum
Oglnoksztacce
im. Henryka
Sienkiewicza we
Wrzeni
Kuratorium
Owiaty
w Warszawie
33.
34.
35.
36.
37.
Owiaty)
Ryszard Grobelny
(od 14.12.1998 r.)
Dionizy Janiewicz (od 22.11. 2002 r.)
P(n)
Barbara Potkowiak
(od 1.09. 2002 r.)
P(u)
Jerzy Maecki.
(od 1.09.2002 r.
P(n)
Bogdan Nowak (od 1.091999 r.)
P(n)
Zenon Sucharski
(od 1.09.1988 r.)
P(n)
1. Ryszard Raczyski (28.03.2002 r. 18.01.2006 r.)
P(n)
2. Lech Poduch p.o. Kuratora Owiaty

(19.01.2006-12.03.2006 r.)
3. Grzegorz Tyszko (13.03.2006 r.)
38.
Starostwo
Powiatowe
w Sochaczewie
1. Jzef Gobiowski
P(n)
(22.11.2002 r. -5.12.2006 r.)

2. Tadeusz Kory
(od 6.12.2006 r.)
39.
Urzd Miasta
Ostroki
1. Ryszard Wadysaw Zauska (10.11.2002 r.
P(n)
25.11.2006 r.)
2. Janusz Kotowski
(od 26.11.2006 r.)
40.
41.
42.
Zesp Szk
Oglnoksztaccych
w Sochaczewie
Zesp Szk im.
Prymasa
Tysiclecia Stefana
Kardynaa
Wyszyskiego
w Teresinie
Zesp Szk nr 3
w Ostroce
Mirosaw Szczepanowski
Stanisaw Wjcik
P(n)
P(n)
(1.09.2002 r. -31.08.2007 r.;

od 1.09.2007 r. p.o. dyrektora)
Marek Wkowski
P(n)
(od 1.09.1999 r.)
44
Delegatura NIK
W Warszawie
Zaczniki
43.
Zesp
Szk
Zawodowych Nr 3
im.
Stefana
Kardynaa
Wyszyskiego
w
Ostroce
1. Witold Chechowski (1.09.1999 r.

15.08.2007 r.)
Kuratorium
Owiaty
we Wrocawiu
1. Stanisaw epkowski (17.01.2002 r. 18.03.2003 r.)

2. Sylwester Urbaski p.o. Kuratora Owiaty
(19.03.2003 r. - 28.09.2003 r.)
3. Teresa Kaleta (29.09.2003 r. - 18.01.2006
r.)
4. Ewa Przego p.o. Kuratora Owiaty
(19.01.2006 r. - 23.03.2006 r.)
5. Beata Pawowicz (od 24.03.2006 r.)
P(u)
45.
Urzd Miejski
we Wrocawiu
P(n)
46.
Starostwo
Powiatowe
w Jeleniej Grze
Zesp Szk
Ekonomi-cznych
im. M. Kopernika
we Wrocawiu
Rafa Dutkiewicz
(od 19.11.2002 r.)
Jacek Wodyga
(od 29.11.2002 r.)
44.
47.
48.
49.
50.
Gimnazjum nr 13
im. Unii
Europejskiej
we Wrocawiu
Liceum
Oglnoksztacce
nr XV we
Wrocawiu
P(n)
2. Alina Mroczkowska
(p.o. dyrektora
od 16 08.2007 r.)
we Wrocawiu
P(n)
1. Pan Marek Mierzejewski (1.09.2002 r. 30.06.2007 r.)

2. Jolanta Marecik
(od 1.07.2007 r.)
Izabela Suleja
(od 1.09. 1999 r.)
1. Antoni Sowik
(do 31.03.2004 r.)
2. Danuta Grniak
(01.04.2004 - 31.07.2004 r. p.o. dyrektora)
3. Bogumia Mandat
(od 01.08.2004 r.)
Zesp Szk
Grayna Krakowiak
Oglnoksztaccych (od 1.09.2001 r. )
w Kowarach
45
Delegatura NIK
P(u)
P(n)
Zaczniki
Zacznik nr 2
Wykaz najwaniejszych aktw normatywnych

1. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postpowania administracyjnego
(Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.).
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674,
ze zm.).
3. Ustawa z dnia 7 wrzenia 1991 r. o systemie owiaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572,
ze zm.).
4. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 1999 r. w sprawie
szczegowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykaz stanowisk
wymagajcych kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbdnych do sprawowania
nadzoru pedagogicznego, a take kwalifikacji osb, ktrym mona zleca prowadzenie
bada i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. Nr 67, poz. 759) uchylone z dniem
1 wrzenia 2004 r.
5. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 maja 2000 r. w sprawie
wysokoci minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, sposobu
obliczania wysokoci stawki wynagrodzenia zasadniczego za jedn godzin
przeliczeniow, wykazu stanowisk oraz dodatkowych zada i zaj uprawniajcych
do dodatku funkcyjnego, oglnych warunkw przyznawania dodatku motywacyjnego,
wykazu trudnych i uciliwych warunkw pracy stanowicych podstaw przyznania
dodatku za warunki pracy oraz szczeglnych przypadkw zaliczania okresw
zatrudnienia i innych okresw uprawniajcych do dodatku za wysug lat (Dz. U. Nr 39,
poz. 455, ze zm.) uchylone z dniem 1 stycznia 2005 r.
6. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000 r. w sprawie
uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. Nr 70, poz. 825,
ze zm.) uchylone z dniem 8 grudnia 2004 r.
7. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie
sposobu podziau rodkw na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli
pomidzy budety poszczeglnych wojewodw, form doskonalenia zawodowego
dofinansowywanych ze rodkw wyodrbnionych w budetach organw prowadzcych
szkoy, wojewodw, ministra waciwego do spraw owiaty i wychowania oraz
szczegowych kryteriw i trybu przyznawania tych rodkw (Dz. U. Nr 46, poz. 430).
8. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 wrzenia 2002 r.
w sprawie szczegowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz okrelenia szk
i wypadkw, w ktrych mona zatrudni nauczycieli niemajcych wyszego
46
Zaczniki
wyksztacenia lub ukoczonego zakadu ksztacenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155,
poz. 1288, ze zm.).
9. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 lutego 2003 r.
w sprawie wymaga, jakim powinni odpowiada eksperci wchodzcy w skad komisji
egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych dla nauczycieli ubiegajcych si o awans zawodowy,
oraz warunkw wpisywania na list ekspertw i skrelania z niej (Dz. U. Nr 44, poz. 375)
uchylone z dniem 31 sierpnia 2004 r.
10. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23 kwietnia 2003 r.
w sprawie warunkw i trybu tworzenia, przeksztacania i likwidowania oraz organizacji
i sposobu dziaania placwek doskonalenia nauczycieli, w tym zakresu dziaalnoci
obowizkowej oraz zada doradcw metodycznych, warunkw i trybu powierzania
nauczycielom zada doradcy metodycznego (Dz. U. Nr 84, poz. 779).
11. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23 kwietnia 2004 r.
w sprawie szczegowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu
stanowisk wymagajcych kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbdnych
do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a take kwalifikacji osb, ktrym mona
zleca prowadzenie bada i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. Nr 89, poz. 845, ze zm.) weszo w ycie 1 wrzenia 2004 r., uchylone z dniem 3 stycznia 2007 r.
12. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r.
w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. Nr 260,
poz. 2593) weszo w ycie z dniem 8 grudnia 2004 r.; zm. 1 grudnia 2007 r.
(Dz. U. Nr 214, poz. 1580).
13. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r.
w sprawie wysokoci minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli,
oglnych warunkw przyznawania dodatkw do wynagrodzenia zasadniczego oraz
wynagradzania za prac w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22, poz. 181, ze zm.).
14. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 maja 2005 r. w sprawie
ramowego programu szkolenia kandydatw na ekspertw wchodzcych w skad komisji
egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych dla nauczycieli ubiegajcych si o awans na stopie
zawodowy, sposobu prowadzenia listy ekspertw oraz trybu wpisywania i skrelania
ekspertw z listy (Dz. U. Nr 104, poz. 873) weszo w ycie 22 czerwca 2005 r.
15. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie
szczegowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk
wymagajcych kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbdnych do sprawowania
nadzoru pedagogicznego, a take kwalifikacji osb, ktrym mona zleca prowadzenie
bada i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. Nr 235, poz. 1703) weszo w ycie z dniem
3 stycznia 2007 r.
47
Zaczniki
Zacznik nr 3
Wykaz organw, ktrym przekazano informacj o wynikach kontroli

1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
2. Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
3. Marszaek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
4. Prezes Rady Ministrw
5. Przewodniczcy Komisji do Spraw Kontroli Pastwowej Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej
6. Przewodniczcy Komisji Edukacji, Nauki i Modziey Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
7. Przewodniczcy Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
8. Przewodniczcy Komisji Samorzdu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
9. Przewodniczcy Komisji Finansw Publicznych Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
10. Minister Edukacji Narodowej
11. Rzecznik Praw Obywatelskich
12. Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego
13. Wojewodowie
14. Kuratorzy owiaty
48
Zaczniki
Zacznik nr 4
Liczba zatrudnionych nauczycieli w kraju wedug stopni awansu

1. Struktura zatrudnienia nauczycieli w kraju z uwzgldnieniem stopni awansu zawodowego
w latach szkolnych 2000/01-2007/08 (stan na 10.09. danego roku szkolnego w etatach
przeliczeniowych wg sprawozdania EN-3)*
Nauczyciele
2000/01
2001/02
2002/03
2003/04
2004/05
2005/06
2006/07
2007/08
stayci
41 816.66
47 493.14
41 141.59
39 259.32
36 147.87
32 281.89
33 832.16
31 714.08
kontraktowi
95 713.78
88 363.48
92 748.83
92 628.92
94 101.68
89 782.09
83 747.37
97 506.68
mianowani
479 709.57
465 148.39
437 169.40
386 663.08
343 670.90
320 806.27
274 809.30
228 613.81
0.00
14 740.65
41 922.70
94 214.24
133 794.10
160 352.51
203 208.21
231 551.73
617 240.01
615 745.66
612 982.52
612 765.56
607 714.55
603 222.76
595 597.04
589 386.30
dyplomowani
Ogem
2. Struktura zatrudnienia nauczycieli w wojewdztwach z uwzgldnieniem stopni awansu zawodowego

w roku szkolnym 2007/08 (stan na 10.09 w etatach, wg sprawozdania EN-3)*
Nauczyciele
Wojewdztwo
ogem
stayci
kontraktowi
mianowani
dyplomowani**
1. mazowieckie
76 630.76
4 106.61
14 090.33
27 850.91
30 582.91 (39,9%)
2. podlaskie
19 039.59
859.07
2 788.35
7 281.69
8 110.48 (42,6%)
3. warmiskomazurskie
23 096.48
1 243.43
3 932.12
6 951.88
10 969.05 (47,5%)
4. lskie
69 207.86
3 335.60
11 385.15
24 917.59
29 569.52 (42,7%)
5. dolnolskie
40 069.19
2 322.23
6 217.15
20 298.26
11 231.55 (28,0%)
6. pomorskie
34 232.83
1 968.16
5 809.09
11 690.72
14 764.86 (43,1%)
33 601.93
1 761.60
5 659.59
14 339.46
11 841.28 (35,2%)
24 989.67
1 649.08
4 468.64
11 131.99
7 739.96 (31,0%)
9. maopolskie
53 123.17
2 979.14
8 713.62
14 917.98
26 512.43 (49,9%)
10. podkarpackie
36 794.16
1 898.74
5 827.99
12 192.07
16 875.36 (45,9%)
11. opolskie
15 897.57
841.55
2 555.94
5 406.12
7 093.96 (44,6%)
12. lubuskie
15 756.64
947.88
2 670.14
6 733.62
5 405.00 (34,3%)
13. witokrzyskie
20 105.35
999.09
2 866.43
7 056.32
9 183.51 (45,7%)
14. wielkopolskie
52 930.02
2 910.02
8 670.78
23 708.40
17 640.82 (33,2%)
15. lubelskie
36 913.75
1 917.25
5 768.08
18 462.55
10 765.87 (29,2%)
16. dzkie
36 997.33
1 974.63
6 083.28
15 674.25
13 265.17 (35,9%)
Ogem 589 386.30
31 714.08
97 506.68
228 613.81
231 551.73 (39,3%)
7. kujawskopomorskie
8. zachodniopomorskie
* bez szk resortowych (dane udostpnione przez Centrum Informatyczne Edukacji)

** (%) - liczba nauczycieli dyplomowanych do liczby nauczycieli ogem w danym wojewdztwie
49
Zaczniki
3. Struktura zatrudnienia nauczycieli w wojewdztwach wedug stopni awansu zawodowego
w wojewdztwach objtych kontrol NIK w latach szkolnych 2003/04-2007/08 (stan na
10 wrzenia danego roku szkolnego w etatach, wg sprawozdania EN-3)*
2003/04
Lata szkolne
2004/05
2005/06
2006/07
2007/08
Ogem, w tym:
43 017.21
42 335.27
41 622.37
40 747.99
40 069.19
staysta
2 578.22
2 360.69
2 239.34
2 384.02
2 322.23
kontraktowy
6 617.54
6 379.63
5 821.05
5 396.60
6 217.15
mianowany
29 952.35
27 525.90
26 395.95
23 739.84
20 298.26
dyplomowany
3 869.10
6 069.05
7 166.03
9 227.53
11 231.55
Ogem, w tym:
38 572.16
38 305.06
38 008.09
37 529.71
36 913.75
staysta
2 310.60
2 299.36
1 983.81
2 005.26
1 917.25
kontraktowy
5 593.94
5 662.39
5 517.21
5 094.85
5 768.08
mianowany
27 101.84
24 522.88
23 613.89
21 545.33
18 462.55
dyplomowany
3 565.78
5 820.43
6 893.18
8 884.27
10 765.87
Ogem, w tym:
37 951.83
37 551.81
37 505.80
37 376.44
36 997.33
staysta
2 195.10
2 031.33
1 870.98
2 107.52
1 974.63
kontraktowy
5 703.71
5 763.55
5 528.16
5 137.94
6 083.28
mianowany
25 373.34
22 912.69
21 670.28
18 938.40
15 674.25
dyplomowany
4 679.68
6 844.24
8 436.38
11 192.58
13 265.17
Ogem, w tym :
76 642.44
77 148.05
77 257.21
75 346.91
76 630.76
staysta
5 359.13
5 035.64
4 422.36
4 335.17
4 106.61
kontraktowy
12 122.66
12 901.62
12 878.61
11 927.12
14 090.33
mianowany
46 214.01
41 080.97
38 150.39
32 107.83
27 850.91
dyplomowany
12 946.64
18 129.82
21 805.85
26 976.79
30 582.91
Ogem, w tym:
73 011.94
72 090.95
71 099.90
70 253.97
69 207.86
staysta
4 483.02
3 856.74
3 398.72
3 626.43
3 335.60
kontraktowy
12 055.02
11 806.63
10 621.72
9 715.99
11 385.15
mianowany
46 227.79
40 940.48
38 112.21
31 618.28
24 917.59
dyplomowany
10 246.11
15 487.10
18 967.25
25 293.27
29 569.52
Ogem, w tym:
24 159.79
24 094.07
23 946.18
23 497.37
23 096.48
staysta
1 880.19
1 745.43
1 587.13
1 435.42
1 243.43
kontraktowy
3 350.24
3 634.20
3 571.06
3 450.47
3 932.12
mianowany
13 457.93
11 727.92
10 394.68
8 412.91
6 951.88
dyplomowany
5 471.43
6 986.52
8 393.31
10 198.57
10 969.05
Ogem, w tym:
55 258.54
54 653.06
54 142.65
53 552.42
52 930.02
staysta
3 706.04
3 036.79
2 869.58
3 047.44
2 910.02
kontraktowy
8 375.76
8 539.22
8 042.52
7 413.05
8 670.78
mianowany
35 706.37
32 354.82
30 953.25
27 715.66
23 708.40
dyplomowany
7 470.37
10 722.23
12 277.30
15 376.27
17 640.82
Liczba nauczycieli
w wojewdztwie
1. dolnolskim
2. lubelskim
3. dzkim
4. mazowieckim
5. lskim
6. warmiskomazurskim
7. wielkopolskim
* bez szk resortowych (dane udostpnione przez Centrum Informatyczne Edukacji)
50
Zaczniki
Zacznik nr 5
Wyniki badania ankietowego przeprowadzonego przez NIK wrd

nauczycieli skontrolowanych szk
Kwestionariusz
ankiety
(anonimowy)
wypenio
819
(51%)
osb
spord
1.591 nauczycieli (kontraktowych, mianowanych i dyplomowanych) zatrudnionych

w skontrolowanych szkoach.
Spord nauczycieli, ktrzy wzili udzia w badaniu najliczniej reprezentowani byli
nauczyciele dyplomowani (405 osb - 49%), a nastpnie nauczyciele mianowani (237 osb
29%) i nauczyciele kontraktowi (177 osb - 22%).
Pod wzgldem stau pracy najliczniej reprezentowani byli nauczyciele w przedziale od
21 do 30 lat pracy (46%). Ankiet wypenio take 227 opiekunw stau, najliczniej
reprezentowani w przedziale od 21-30 lat stau pracy (46%).
1. Prawie trzy czwarte nauczycieli kontraktowych (128 osb (72%) ocenio, e w trakcie
stau umoliwiono im w stopniu bardzo dobrym poznanie organizacji, zada i zasad
funkcjonowania szkoy. Trzy czwarte spord tej grupy nauczycieli (131 osb 74%)
ocenio take w stopniu bardzo dobrym umoliwienie im obserwacji zaj prowadzonych
przez innych nauczycieli, a dwie trzecie (113 osb - 66%), w takim samym stopniu,
przydatno dla wasnego rozwoju omawiania zaj przez nich prowadzonych i omawiania
zaj obserwowanych (w stopni dostatecznym i niedostatecznym odpowiednio dziewi
osb 5% oraz osiem osb - 5%). Poowa nauczycieli kontraktowych (84 osoby 49%)
bardzo dobrze ocenia zapewnienie im moliwoci udziau w formach doskonalenia
zawodowego, korzystania z pomocy merytorycznej i metodycznej placwek doskonalenia
nauczycieli (jako dostateczne i niedostateczne ocenio je 21 osb 12%).
Dwie trzecie nauczycieli kontraktowych (115 osb - 65%) i ponad poowa nauczycieli
mianowanych (139 osb - 59%) ocenio bardzo dobrze wsparcie ze strony opiekuna stau
(jako dostateczne i niedostateczne odpowiednio 13 osb - 7% oraz 25 osb - 11%). Bardziej
krytyczni wobec wynikw wasnej pracy byli opiekunowie stau, z ktrych 139 (61%)
ocenio w stopniu dobrym, za jedna trzecia (88 osb 38%) w stopniu bardzo dobrym
swj wpyw na rozwj wiedzy i umiejtnoci nauczycieli, ktrymi opiekowali si podczas
stau.
Ankieta wykazaa brak przygotowania wikszoci opiekunw stau (131 osb 58%)
do penienia tej funkcji. Spord grupy 96 opiekunw, ktrzy ukoczyli formy doskonalenia
przygotowujce do tej roli, 60 osb (61%) ocenio ich przydatno w stopniu dobrym,
a w stopniu bardzo dobrym 30 osb (31%).
51
Zaczniki
Wikszo nauczycieli mianowanych (145 osb 61%) podaa, e samodzielnie
zapoznawaa si z przepisami prawa owiatowego, natomiast jako inne aktywne sposoby
wskazano warsztaty (55 osb - 23%), analiz zespoow (26 osb - 10%) i studia
przypadkw (11 osb - 5%).
2. Im wyszy stopie awansu zawodowego posiadali nauczyciele, tym krytyczniej oceniali
przydatno form doskonalenia ukoczonych podczas stau dla realizacji wymaga na
kolejny stopie awansu i dla wasnego rozwoju zawodowego. Jedna trzecia nauczycieli
dyplomowanych (149 osb 37%) i mianowanych (82 osoby 36%) oraz blisko poowa
nauczycieli kontraktowych (86 osb - 49%) ocenia bardzo dobrze przydatno
ukoczonych form. Z kolei na ich niewielk przydatno wskazyway 103 osoby (26%)
spord nauczycieli dyplomowanych, 36 osb (15%) z grupy nauczycieli mianowanych i 16
osb (9%) spord nauczycieli kontraktowych.
Ponadto ponad poowa nauczycieli dyplomowanych (215 osb 53%) wskazaa,
e dziaania majce na celu doskonalenie warsztatu pracy wynikay z ich wasnej
inicjatywy, na inicjatyw dyrektora wskazay 23 osoby (6%), natomiast na wsplne
zamierzenia 167 osb (41%). Przewaajca wikszo nauczycieli tej grupy (331 osb
82%) podaa, e zadania ujte w planie rozwoju byy sprawdzane przez dyrektora szkoy
w zakresie ich wpywu na podniesienie jakoci pracy szkoy.
3. W sytuacji niezapewnienia przez organy powoujce komisje ekspertw o specjalnoci
zawodowej tosamej ze specjalnoci zawodow nauczyciela oraz pracujcych w szkole
tego samego typu, co wykazaa kontrola NIK, zwraca uwag brak wiedzy nauczycieli
dyplomowanych (7%) i a 97 nauczycieli mianowanych (41%), czy oceny ich dorobku
zawodowego dokonuj waciwi eksperci.
Wikszo nauczycieli mianowanych (191 osb - 81%) i dwie pite nauczycieli
dyplomowanych (175 osb 44%) stwierdzio, e znaa kryteria oceny wymaga stosowane
przez ww. komisje. Powysza rozbieno wynika z braku rozrnienia przez nauczycieli
dyplomowanych, a zwaszcza mianowanych, podstawowych poj dydaktycznych, jakimi s
wymagania i kryteria.
Zdaniem wikszoci nauczycieli dyplomowanych (345 osb - 87%) i nauczycieli
mianowanych (189 osb - 80%) pytania czonkw komisji dotyczyy wymaga na dany
stopie, jednak na czciow zgodno wskazao odpowiednio 41 osb (10%) i 27 osb
(11%), za odpowiednio 12 osb (3%) i 21 osb (9%) stwierdzio, e pytania te nie wizay
si z wymaganiami na dany stopie.
52

Funkcjonowanie Awansu 2008

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Funkcjonowanie Awansu 2008

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NAJWYSZA IZBA KONTROLI

DEPARTAMENT NAUKI, OWIATY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO

Charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowa ekonomicznych

4. Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontroli .............................................35

Wykaz skontrolowanych jednostek i osb kierujcych tymi jednostkami oraz

Podsumowanie wynikw kontroli

2. Podsumowanie wynikw kontroli

i egzaminacyjne w 36 skontrolowanych jednostkach (72%) oraz nieprzestrzeganiu

Skontrolowano cznie 1.520 dokumentacji dotyczcych postpowa prowadzonych przez komisje

Podsumowanie wynikw kontroli

2.2. Synteza wynikw kontroli

Wprowadzony w 2000 r. system awansu zawodowego nauczycieli przyczyni si do

W Ministerstwie Edukacji Narodowej, dwch kuratoriach i 11 j.s.t. stwierdzono

i egzaminacyjnych. [str. 16-17, 20-21, 23-24]

Informacja Ministerstwa Edukacji Narodowej i Nauki przygotowana na posiedzenie Komisji Edukacji

Podsumowanie wynikw kontroli

Stwierdzono przypadki, w ktrych komisje kwalifikacyjne i egzaminacyjne

W Ministerstwie stwierdzono naruszenie obowizujcych przepisw prawnych

Podsumowanie wynikw kontroli

Ministerstwa, zajmujcej si sprawami awansu zawodowego nauczycieli.

Minister Edukacji Narodowej oraz kuratorzy owiaty nierzetelnie nadzorowali

w charakterze czonkw ww. komisji tylko niespena w poowie posiedze komisji

Podsumowanie wynikw kontroli

W 11 j.s.t. (79%) nie zapewniono nauczycielom poszczeglnych grup awansu

W wikszoci skontrolowanych j.s.t. oraz szk stwierdzono nieprawidowoci

8. W wyniku kontroli NIK stwierdzono nieprawidowoci w wymiarze finansowym,

Podsumowanie wynikw kontroli

2.3. Uwagi i wnioski

stwierdzonych w wyniku kontroli NIK.

Podsumowanie wynikw kontroli

dziaalnoci tych komisji.

doskonalenie zawodowe nauczycieli.

Waniejsze wyniki kontroli

3. Waniejsze wyniki kontroli

Charakterystyka stanu prawnego

3.1.1. Charakterystyka stanu prawnego

Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie awansu z 2000 r. i 2004 r.

Dotyczy nauczyciela staysty, ubiegajcego si o awans na stopie nauczyciela kontraktowego

Dotyczy nauczyciela kontraktowego ubiegajcego si o awans na stopie nauczyciela mianowanego.

Waniejsze wyniki kontroli

Waniejsze wyniki kontroli

podejmowanych przez waciwe organy i komisje, sprawuj: kuratorzy wobec dyrektorw

Poprzednio sprawy te reguloway odpowiednio przepisy 7 ust. 1, 5 ust. 2 i 9 rozporzdzania

Waniejsze wyniki kontroli

Patrz przypis 11 na str. 6.

Waniejsze wyniki kontroli

3.1.2. Uwarunkowania ekonomiczne i organizacyjne

im rzeczywisty awans w zawodzie .

Waniejsze wyniki kontroli

System awansu zawodowego nauczycieli zakada sukcesywne zdobywanie kolejnych

z wyksztaceniem wyszym magisterskim oraz z przygotowaniem pedagogicznym wzrs

Patrz przypis nr 6 na str. 3.

Waniejsze wyniki kontroli

Dane wg stanu na 10 wrzenia 2007 r. na podstawie sprawozdania EN-3 o stanie zatrudnienia,

Waniejsze wyniki kontroli

3.2. Istotne ustalenia kontroli

(wnioskodawcy), co byo niezgodne z 10 rozporzdze w sprawie awansu z 2000 r.

Waniejsze wyniki kontroli

Waniejsze wyniki kontroli

dyplomowanego, Nauczyciel spenia wymagania wynikajce z rozporzdzenia.

Niezgodne z przepisami 11 ust. 2 rozporzdzenia w sprawie awansu z 2000 r. lub z przepisami 13

Obowizek zawarcia w protokole pyta do nauczyciela oraz informacji o udzielonych odpowiedziach

Waniejsze wyniki kontroli