Projektowanie Bez Barier

Projektowanie bez barier - wytyczne
Kamil Kowalski
redakcja Dorota Starzyska
opracowanie graficzne Katarzyna Pac-Raszewska
korekta Magorzata Denys
autor
Materia zosta opracowany na podstawie:

Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie
z dnia 12 kwietnia 2002 r.
Ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r.
American with Disability Act Standards for Accessible Design
Mieszkanie dostpne dla osb z dysfunkcjami wzroku, 2008
Mieszkanie dostpne dla osb z dysfunkcj narzdu ruchu, 2008
Spis treci.................................................................................................2
Oznaczenia stosowane w opracowaniu........................................................3
1. Komunikacja.........................................................................................4

1.1. komunikacja pozioma..........................................................4
1.1.1 Wymiary oglne..................................................4
1.1.2. Przejcia dla pieszych........................................8
1.1.3. Rampy krawnikowe.........................................9
1.2. Komunikacja pionowa........................................................10
1.2.1. Zasady oglne..................................................10
1.2.2. Pochylnie.........................................................12
1.2.3. Schody.............................................................14
1.2.4. Schody ruchome...............................................20
1.2.5. Windy .............................................................21
1.2.6. Platformy pion.................................................24
2. Materiay wykoczeniowe....................................................................25

2.1. Zasady oglne...................................................................25
2.2. Nawierzchnie....................................................................26
2.3. Rozwizania detali nawierzchni.........................................28
2.4. Oznaczenia dotykowe........................................................29
3. Okna..................................................................................................30
4. Drzwi.................................................................................................30

4.1. Zasady oglne...................................................................30
4.2. Minimalna wielko drzwi.................................................32
4.3. Rodzaje drzwi...................................................................33
4.4. Przestrze manewrowa.....................................................34
4.5. Detale drzwi.....................................................................36
5. Wejcia..............................................................................................36
6. Elementy wyposaenia przestrzeni......................................................38

6.1. Zasady oglne...................................................................38
6.2. Siedziska i stoy................................................................40
6.3. Skadowanie.....................................................................41
6.4. Automaty telefoniczne.......................................................42
6.5. Automaty (bankomaty, parkomaty, automaty biletowe, automaty
informacyjne, automaty z napojami i jedzeniem itp.)...................43
6.6. Tablice informacyjne, reklama...........................................44
7. Pomieszczenia i urzdzenia higieniczno - sanitarne..............................45
7.1. Miski ustepowe.................................................................45
7.2. Kabiny ustpowe ..............................................................48
7.3. Umywalki.........................................................................49
7.4. Wanny..............................................................................50
7.5. Kabiny prysznicowe...........................................................52
7.6. Toalety .............................................................................54
7.7. azienki i umywalnie.........................................................55
8. Recepcje i punkty informacyjne...........................................................56

9 . Parkingi i miejsca postojowe..............................................................58
10. Ogrodzenia.......................................................................................62
11. Gniazda, kontakty i inne mechanizmy kontrolne.................................63
12. Owietlenie.......................................................................................64
13. Ogrzewanie.......................................................................................66
14. Ochrona przed haasem.....................................................................66
15. Alarmy.............................................................................................67
16. Oznaczenia i informacja....................................................................68

Oznaczenia stosowane w opracowaniu

rmi - Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw
technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie.
Oznaczenia grup osb niepenosprawnych, ktrych dotyczy dane dostosowanie:
- niepenosprawni ruchowo
- osoby poruszajce si na wzkach inwalidzkich
- sabowidzcy i niewidomi
- niedosyszcy i niesyszcy
- osoby o niskim wzrocie
Opisane zasady maj rwnie wpyw na komfort oraz bezpieczestwo
uytkowania przestrzeni przez osoby sprawne.
mniej ni 150 cm
120 cm
min. 150 cm
120 cm
ZASADY KSZTATOWANIA PRZESTRZENI DOSTPNEJ

1. Komunik acja
1.1. Komunik acja pozioma
maks. 150 cm
1.1.1. Wymiary oglne

Minimalne wymiary cigw pieszych i korytarzy:

Szeroko wszystkich cigw komunikacyjnych nie moe by mniejsza ni

120 cm
Dopuszczalne jest zmniejszenie tej szerokoci do 90 cm na odcinku nie
wikszym ni 150 cm.
Szeroko cigw komunikacyjnych naley mierzy po odjciu przestrzeni
zajmowanej przez umeblowanie znajdujce si na danym cigu
komunikacyjnym, oraz w pobliu miejsc siedzcych, rwnie po odjciu
przestrzeni zajmowanej przez nogi osb siedzcych.
90 cm
min. 120 cm
min.150 cm
min.180 cm
min. 150 cm
<150 cm
min. 150 cm
Przestrze manewrowa
maks. 20 m
40 cm
Wysoko cigw komunikacyjnych
Wysoko cigw komunikacyjnych nie powinna by mniejsza ni 220 cm.

Jeeli jakikolwiek element wyposaenia przestrzeni znajduje si poniej wysokoci
220 cm, naley zastosowa prg ostrzegawczy o wysokoci minimum 40 cm
i kontrastowym kolorze wobec nawierzchni lub porcz ostrzegawcz o wysokoci
90 cm.
min. 220 cm
min. 150 cm
<220 cm
W ramach cigw pieszych i korytarzy wszych ni 150 cm, co maks. 20 m naley

zastosowa przestrzenie manewrowe o wymiarach 150x150 cm, pozwalajce na
obrcenie wzka inwalidzkiego o 180o.
Spadek poprzeczny
Spadek w poprzek cigu pieszego nie moe nigdy przekracza 2%.
Przeszkody
Wszelkie przeszkody i elementy wyposaenia przestrzeni naley umieszcza

poza gwn przestrzeni komunikacyjn. Najlepiej, jeeli wszystkie elementy
wyposaenia przestrzeni nie wykraczaj poza jedn, cile okrelon lini. W
przestrzeni zewntrznej moe to by np. linia wyznaczona przez latarnie.
maks. 30 m
Miejsca wypoczynku
W przestrzeniach wymagajcych pokonywania znacznych odlegoci naley

maksimum co 30 m zapewni miejsca siedzce.
Powinny one znajdowa si w pobliu cigw komunikacyjnych, ale nie
bezporednio na nich.
Miejsca te powinny by umieszczone tak, eby nogi osb korzystajcych z nich
nie przeszkadzay osobom korzystajcym z cigw komunikacyjnych.
Recepcja
min. 60 cm
min. 60 cm
WC
Komunikacja w duych przestrzeniach
W duych, otwartych przestrzeniach korzystne dla osb niewidomych lub

niedowidzcych bdzie jasne wyznaczenie gwnych tras komunikacyjnych poprzez
zastosowanie specjalnych cieek dotykowych.
1.1.2. Przejcia dla pieszych

Sygnalizacja dwikowa

Na przejciach dla pieszych wyposaonych w sygnalizacj wietln

naley take zastosowa sygnalizacj dwikow.
Sygna dwikowy powinien wyranie odrnia si od odgosw
otoczenia, ale jednoczenie nie powinien by uciliwy dla
uytkownikw.
Zmiana faktury nawierzchni
Na granicy pomidzy chodnikiem a jezdni, na caej szerokoci przejcia, naley

stosowa zmian faktury nawierzchni.
Zastosowanie ramp krawnikowych
Na przejciach dla pieszych naley zastosowa rampy krawnikowe umoliwiajce

przejazd przez przejcie osobie poruszajcej si na wzku inwalidzkim.
m ak
s. 1
0%
10%
ks.
maks.
ma
1.1.3. Rampy krawnikowe
5%
min. 90 cm
Miejsce
Wszdzie, gdzie przystosowana droga komunikacji wymaga pokonania rnicy

wysokoci pomidzy chodnikiem a jezdni lub innej niewielkiej rnicy poziomw,
naley zastosowa ramp krawnikow.
Nachylenie rampy krawnikowej nie moe przekracza 5%.

Dopuszczalna rnica wysokoci pomidzy brzegiem rampy a jezdni nie
moe przekracza 2 cm.
Jeeli z boku rampy krawnikowej znajduje si chodnik, a nie
zainstalowano barierek lub innych ogranicze, naley zastosowa rwnie
boczne nachylenie, nieprzekraczajce 10%.
Szeroko rampy krawnikowej nie moe by mniejsza ni 90 cm.
5%
maks.
Parametry rampy krawnikowej
min. 90 cm
Wysepki
Poziom wysepek, przez ktre przebiegaj przejcia dla pieszych, naley

zrwna z poziomem ulicy lub zastosowa rampy krawnikowe z obu stron
wysepki.
Odlego midzy rampami krawnikowymi z obu stron wysepki nie moe
by mniejsza ni 120 cm.
Oznakowanie
Rampa krawnikowa musi mie dotykowe oznaczenie na caej swojej szerokoci.
mi
n. 1
20
cm
10
1.2. Komunik acja pionowa

1.2.1. Zasady oglne
Unikanie zmian poziomw
min. 120 cm
Wszdzie, gdzie to moliwe (szczeglnie w przestrzeni zewntrznej),

powinno si unika stosowania schodw, pochylni, wind oraz innych
urzdze na rzecz agodnych spadkw (poniej 5%) na duszym odcinku.
W ramach jednej kondygnacji naley unika zmian poziomw, szczeglnie
niebezpieczne jest stosowanie pojedynczego stopnia.
Miejsce umieszczania schodw i pochylni
Schody i pochylnie musz by umieszczane w taki sposb, eby nie zawa

minimalnej wymaganej przestrzeni komunikacyjnej (rmi 293 ust. 4 i 5).
11
min. 30 cm
min. 30 cm
min. 30 cm
min. 30 cm
Schody i pochylnie stae i ruchome
Zastosowanie schodw lub pochylni ruchomych nie zwalnia z obowizku zastosowania

schodw lub pochylni staych (rmi 67).
Oznaczenia
Miejsca, w ktrych nastpuje zmiana poziomu, naley zasygnalizowa poprzez

zmian odcienia lub barwy oraz faktury lub sprystoci nawierzchni, co najmniej
w pasie 30 cm od krawdzi rozpoczynajcej oraz koczcej bieg schodw. Zasada
ta dotyczy rwnie spocznikw (rmi 306).
12
Nachylenie (rmi 70)

Rnica
wysokoci
Maks. nachylenie wewntrz

lub pod zadaszeniem
Maks. nachylenie
na zewntrz
do 15 cm
15%
15%
15-50 cm
10%
8%
powyej
50 cm
8%
6%
Nachylenie w poprzek pochylni nie powinno przekracza 2%.
b^c#
&*%Xb
bV`h#.%%Xb
b^c#
&)%Xb
bV`h#-&%edYoVYVhoZc^Zb
bV`h#&*
bV`h#.%%Xb
b^c#
&*%Xb
&*"*%Xb
bV`h#+-edYoVYVhoZc^Zb
bV`h#+-edYoVYVhoZc^Zb
bV`h#&*Xb
Pochylnie
Nachylenie 6% lub wiksze jest pochylni i powinno odpowiada warunkom
dotyczcym ich stosowania.
l^XZ_c^
*%Xb
1.2.2. Pochylnie
13
Szeroko i dugo
Szeroko paszczyzny ruchu pochylni przeznaczonej dla osb

niepenosprawnych musi wynosi 120 cm (rmi 71 ust. 1).
Dugo pojedynczego biegu pochylni nie moe przekracza 9 m (rmi
70).
Spoczniki
Jeeli konieczne jest zastosowanie pochylni o dugoci przekraczajcej

9 m, naley podzieli j na krtsze odcinki przy pomocy spocznikw (rmi
70).
Spocznik nie moe by krtszy ni 1,4 m (rmi 70).
Szeroko spocznika nie moe by mniejsza ni szeroko biegu pochylni
min. 120 cm (rmi 70).
Jeeli na spoczniku nastpuje zmiana kierunku, naley zapewni na nim
powierzchni manewrow o minimalnych wymiarach 1,5 m x 1,5 m (rmi
71 ust. 3).
Na kocu i na pocztku pochylni naley umieci poziom paszczyzn
ruchu o dugoci przynajmniej 1,5 m, znajdujc si poza polem otwierania
drzwi (rmi 71 ust. 2).
Caa paszczyzna spocznika musi by pozioma.
Krawniki
Pochylnia powinna by wyposaona w krawniki o wysokoci minimum

7 cm (rmi 71 ust. 1).
Porcze
Po obu stronach pochylni naley zainstalowa porcze (rmi 71 ust. 1).

Odstp midzy porczami musi wynosi od 1 m do 1,1 m
(rmi 71 ust. 1).
Porcze naley zainstalowa na wysokoci 90 cm i 75 cm od poziomu
pochylni (rmi 298 ust. 4).
Porcze na pocztku i kocu pochylni, a jeeli porcz nie jest kontynuowana
na spocznikach, take na kocu i pocztku kadego biegu, naley przeduy
przynajmniej o 30 cm poza bieg pochylni (rmi 298 ust. 5).
Porcze przy pochylniach powinny by rwnolege do nawierzchni.
Cz chwytna porczy powinna mie rednic 3,5-4 cm.
Odlego czci chwytnej porczy powinna znajdowa si minimum 5 cm
od ciany bd innej przeszkody (rmi 298 ust. 6). Cz chwytna porczy
powinna by umieszczona w sposb uniemoliwiajcy jej obracania.
Oznaczenia
Pocztek i koniec biegu pochylni powinny by wyrnione przy pomocy

kontrastowego koloru oraz zmiany w fakturze, bd sprystoci
nawierzchni (rmi 71 ust. 4).
edYZhi
&*%
Xb
bV
(%X
`h#
.%%
hedXoc^`
Xb
&)%
Xb
bV
`h#
.%%
Xb
&*%
Xb
(%X
14
1.2.3. Schody
gboko stopnia
Szeroko biegu (mierzona midzy porczami) (rmi 68 ust. 1 i 3)

Szeroko biegu schodw nie moe by ograniczana przez zainstalowane
urzdzenia oraz elementy budynku (rmi 68 ust. 4).
Rodzaj budynku
jednorodzinne
zabudowa zagrodowa
mieszkania dwupoziomowe
0,8 m
mieszkalne wielorodzinne
zamieszkania zbiorowego
uytecznoci publicznej (oprcz budynkw opieki zdrowotnej)
produkcyjne
magazynowo-skadowe
usugowe (w ktrych zatrudnia si powyej 10 osb)
1,2 m
przedszkola i obki
1,2 m
budynki opieki zdrowotnej
1,4 m
garae wbudowane i wolno stojce (wielostanowiskowe)

budynki usugowe (w ktrych zatrudnia si poniej 10 osb)
schody do piwnic pomieszcze technicznych i poddaszy
nieuytkowych
w budynkach inwentarskich dojcia do poddaszy sucych
przechowywaniu pasz somiastych
Schody zewntrzne do budynku
Ich szeroko nie moe by mniejsza ni szeroko schodw w budynku.
wysoko stopnia
Min. szeroko
0,9 m
0,8 m
1,2 m
szeroko spocznika
szeroko
schodw
15
Wysoko stopni (rmi 68 ust. 1)

Rodzaj budynku
Szeroko spocznika
(mierzona midzy porczami) (rmi 68 ust. 1)
Rodzaj budynku
Min.
szeroko
jednorodzinne
zabudowa zagrodowa
produkcyjne
magazynowo-skadowe
1,5 m
przedszkola i obki
1,3 m
jednorodzinne
zabudowa zagrodowa
19 cm
produkcyjne
magazynowo-skadowe
17cm
przedszkola i obki
15 cm
15 cm

19 cm

nieuytkowych
20 cm
0,8 m
1,5 m

0,9 m

nieuytkowych
0,8 m
Max.
wysoko
16
Gboko stopni (rmi 69)

Rodzaj schodw
Min. gboko stopni
Zewntrzne przy gwnych wejciach do budynku mieszkalnego

wielorodzinnego i budynku uytecznoci publicznej
35 cm
Wachlarzowe
25 cm
Zabiegowe i krcone
25 cm
W odlegoci nie wikszej ni 40 cm od
porczy balustrady wewntrznej lub supa
stanowicego koncentryczn konstrukcj
tych schodw
Wewntrzne (z wyjtkiem wachlarzowych, zabiegowych

i krconych)
Powinna wynika ze wzoru:

2h+s= od 0,6 do 0,65 m
h wysoko stopnia,
s szeroko stopnia
Liczba stopni w biegu (rmi 69)

Rodzaj budynku
Maks. ilo stopni
Budynki opieki zdrowotnej
14
Inne budynki
17
Schody zewntrzne
10
Gboko stopnia naley mierzy od brzegu stopnia do brzegu stopnia znajdujcego

si powyej.
Inne:

budynki jednorodzinne
zagrodowe
rekreacji indywidualnej
dojcia do urzdze technicznych
nie okrela si
Pod uwag naley wzi
moliwo
korzystania
ze schodw przez osoby
starsze lub konieczno ich
przystosowania do potrzeb
osb niepenosprawnych,
dlatego liczba stopni nie
powinna by zbyt dua
W jednym biegu wysoko i gboko wszystkich stopni musi by jednakowa.
17
Profilowanie stopni
Stopnie schodw powinny by wyprofilowane tak, aby zapobiega zahaczaniu
o nie tyem buta przy schodzeniu oraz potykaniu si przy wchodzeniu.
Porcze
Schody przeznaczone do pokonywania wysokoci wikszej ni
0,5 m naley wyposay w balustrady lub inne zabezpieczenia od
strony przestrzeni otwartej. W budynkach uytecznoci publicznej
porcz musi znajdowa si rwnie po stronie ciany (rmi 296
ust. 1 i 3).
Porcz musi by ciga wzdu caego biegu schodw, a porcz
wewntrzna rwnie na spocznikach.
Jeeli porcz zewntrzna nie jest kontynuowana, na pocztku
i kocu kadego biegu schodw naley przeduy j przynajmniej o
30 cm poza bieg schodw (rmi 298 ust. 5).
Grna cz porcz musi znajdowa si na wysokoci 90 cm od
przedniej krawdzi stopnia. Dobrze rwnie zastosowa dodatkow
porcz na wysokoci 75 cm (tak jak w przypadku pochylni rmi
298 ust. 4).
min. 30 cm
18
>4 m
Jeeli szeroko biegu schodw przekracza 4 m konieczne jest

zastosowanie porczy poredniej, jedna co 4 m (rmi 296 ust. 3).
19
min. 50 mm
30-40 mm
min. 50 mm
min. 50 mm
30-40 mm
min. 50 mm
30-40 mm
min. 450 mm
min. 450 mm
min. 38 mm
min. 38 mm
min. 38 mm
30-40 mm
30-40 mm
30-40 mm
35-40 mm
35-40 mm
min. 50 mm
Cz chwytna porczy powinna mie rednic 3,5-4 cm.

Odlego czci chwytnej porczy powinna znajdowa si minimum 5 cm
od ciany bd innej przeszkody (rmi 298 ust. 6).
Cz chwytna porczy powinna by umieszczona w sposb uniemoliwiajcy
jej obracanie.
min. 50 mm
min. 50 mm
20
min. 30 cm
min. 30 cm
Oznaczenia
Pocztek i koniec biegu schodw naley wyrni przy pomocy kontrastowego

koloru oraz zmiany w fakturze bd sprystoci nawierzchni (rmi 71 ust. 4).
Krawdzie stopni powinny kontrastowa z kolorem posadzki pasem
o szerokoci min. 5 cm na caej szerokoci stopni (rmi 71 ust. 4).
1.2.4. Schody ruchome

Szeroko biegu
Szeroko biegu schodw nie moe by mniejsza ni 80 cm.
Koniec biegu
Na grze i na dole schodw przynajmniej 2 stopnie musz zrwna si w poziomie,

zanim zaczn si chowa.
Oznaczenia stopni
Wszystkie stopnie naley oznaczy przy pomocy kontrastujcego z nimi paska

o szerokoci 5 cm umieszczonego w poprzek biegu.
Pasek naley umieci w sposb widoczny zarwno podczas wjedania, jak
i zjedania schodami.
Pocztek i koniec biegu schodw powinny by wyrnione przy pomocy kontrastowego
koloru oraz zmiany w fakturze bd sprystoci nawierzchni (rmi 71 ust. 4).
min. 80
cm
.
in
30
cm
21
1.2.5. Windy
180 cm
Dostpno
cm
Zewntrzny panel sterujcy naley umieci na wysokoci 0,8 1,2 m od

posadzki. (jak w rmi 193 ust. 2a)
Sygnalizacja przyjazdu windy:
Przy kadych drzwiach do windy naley umieci sygnalizacj
wietln i dwikow informujc, ktra winda przyjechaa,
oraz w ktr zmierza stron. Pojedynczy sygna dwikowy powinien
oznacza wjazd do gry, podwjny zjazd na d. Moliwa jest
rwnie informacja sowna w gr i na d.
80 cm
60
.1
Zewntrzny panel sterujcy:
in
Przestrze manewrowa przed wind
Odlego
pomidzy
drzwiami
przystankowymi
dwigu
osobowego,
a przeciwleg cian lub inn przegrod nie moe by mniejsza ni 1,6 m (rmi
195).
W budynkach wyposaonych w dwigi wszystkim uytkownikom naley

zapewni:

dojazd do nich z poziomu terenu

dostp za ich pomoc na wszystkie kondygnacje uytkowe

(rmi 54 ust. 2, 194 ust. 1).
W budynku przeznaczonym na pobyt ludzi, w ktrym wymagane
jest zastosowanie dwigw, co najmniej jeden, sucy komunikacji
oglnej w budynku, a take w kadej wydzielonej czci budynku,
musi by przystosowany do przewozu osb chorych na noszach i osb
niepenosprawnych (rmi 193 ust. 2).
Winda towarowa nie powinna by traktowana jako cz drogi dostpu,
chyba e jedynym zastosowanym w obiekcie typem windy s windy osobowotowarowe.
W przypadku wbudowania lub przybudowania dwigu do istniejcego
budynku dopuszczalne jest umiejscowienie drzwi przystankowych na poziomie
spocznika midzypitrowego, pod warunkiem e zostanie zapewniony
z niego dostp do kondygnacji uytkowej osobom niepenosprawnym (rmi
54 ust. 3).
120 cm
22
w odlegoci nie mniejszej ni 0,5 m od naronika kabiny.
min. 80 cm
Wewntrzny panel sterujcy naley umieci na wysokoci 0,8 1,2 m
maks. 120 cm
Wewntrzny panel sterujcy (rmi 193 ust. 2a):
90 cm
min. 50 cm
Naley wyposay j w dodatkowe oznakowanie dla osb niewidomych

oraz informacj gosow.
Po lewej stronie przycisku naley umieci wypuke opisy, cyfry lub

standardowe symbole oraz oznaczenia w alfabecie Braillea.
Przycisk kondygnacji zero powinien by dodatkowo wyrniony.
min. 160 cm
oznaczenie
w alfabecie Braillea
Sygnalizacja pitra:
W kabinie windy powyej tablicy przyzywowej lub nad drzwiami windy

naley umieci wywietlacz pokazujcy numer pitra, na ktrym

znajduje si winda.
Na
wywietlaczu
powinna
pojawia
si
informacja
o zatrzymaniu windy na danym pitrze.
Podczas zatrzymania windy powinien pojawia si sygna dwikowy
lub informacja gosowa informujca o numerze pitra, na ktrym
zatrzymuje si winda.
gwny poziom
(wyrniony przycisk)
przyciski
awaryjne
23

min. 110 cm
Drzwi
Drzwi windy powinny otwiera si i zamyka automatycznie.

Drzwi powinny by wyposaone w system zatrzymujcy ich zamykanie
i otwierajcy je, jeeli jakikolwiek przedmiot lub osoba przeszkodz w ich
zamkniciu.
System powinien by oparty na czujnikach (np. podczerwie)
zatrzymujcych zamykanie drzwi jeszcze przed kontaktem fizycznym
z przedmiotem lub osob.
min. 140 cm
min. 90 cm
150 cm
min. 110 cm
min. 150 cm
min. 210 cm
min. 160 cm
min. 90 cm
min. 90 cm
Wymiary kabiny (rmi 193 ust. 2a)

Kabina dwigu powinna mie szeroko co najmniej 1,1 m

i dugo 1,4 m.
Po obu stronach kabiny powinny znajdowa si cige porcze, a ich grna
cz powinna znajdowa si na wysokoci 90 cm.
Drzwi do kabiny powinny mie szeroko 90 cm.
Na cianie przeciwnej do drzwi wejciowych naley umieci lustro.
150 cm
150 cm
1.2.6. Platformy pionowe i ukone

Miejsce
Platformy mona stosowa zamiast pochylni lub windy w przypadku:

udostpnienia osobom niepenosprawnym zaplecza w teatrach, operach
itp.
pomieszcze rzadko uywanych, niedostpnych dla wszystkich
uytkownikw.
gdy brak miejsca, zalecenia konserwatora zabytkw lub inne wzgldy
praktyczne nie pozwalaj na wprowadzenie pochylni lub windy.
Wymiary
Minimalna ilo miejsca dla podnonika pionowego lub ukonego powinna wynosi
90x120 cm.
Korzystanie z platform
Jeeli przy wejciu zostaa zamontowana platforma, powinna umoliwia

samodzielne wejcie, obsug i zejcie osobie niepenosprawnej.
24
25
2. Materiay wykoczeniowe
2.1. Zasady oglne
Poysk
Naley unika stosowania powierzchni poyskliwych oraz ostronie stosowa lustra,

poniewa u osb z dysfunkcjami wzroku mog powodowa powstawanie olnie.
???
Kontrast
ciany i podogi naley wyranie ze sob kontrastowa.
2.2. Nawierzchnie
Stabilno i antypolizgowo
Stosowane materiay wykoczeniowe nawierzchni podg, chodnikw, cieek,

schodw, pochylni itp. powinny zapewnia stabilne oparcie i mie waciwoci
antypolizgowe (rmi 305 ust. 1).
Naley przy tym pamita, e niektre materiay staj si liskie dopiero w kontakcie
z wod. Jest to szczeglnie istotne w przypadku przestrzeni zewntrznej.
Unikanie zbierania wody
Nawierzchnie powinny by wykonane i utrzymywane w sposb uniemoliwiajcy

zbieranie si wody i powstawanie kau.
26
Dywany i wykadziny podogowe

Powinny by na stae przymocowane do podoa. Brzegi musz by

wykoczone w sposb niestwarzajcy zagroenia podwijaniem oraz
potykaniem si o nie.
Ich powierzchnia powinna znajdowa si na rwni z paszczyzn
ssiadujcej nawierzchni.
Dugo wkien nie moe przekracza 15 mm.
27
28
2.3. Rozwizania detali nawierzchni (wpustw kanalizacyjnych, pokryw

urzdze uzbrojenia sieci terenu i instalacji podziemnych, a take innych
oson otworw, elementw sucych do oczyszczania butw itp.)
Detale w strefach komunikacji
Jeeli znajduj one si w strefach jakiejkolwiek komunikacji, bezwzgldnie powinny

znajdowa si w paszczynie nawierzchni (rmi 294 ust. 1).
maks. 20 mm
Odstpy midzy elementami
W aurowych elementach nawierzchni (np. kratkach kanalizacyjnych),

umieszczonych w nawierzchni, przerwy pomidzy poszczeglnymi ich
elementami oraz rednice otworw nie powinny przekracza 20 mm (rmi
294 ust. 2).
Jeeli w aurowych elementach nawierzchni znajduj si podune przerwy, to
powinny by one umieszczone prostopadle do gwnego kierunku komunikacji
pieszej.
29
2.4. Oznaczenia dotykowe

Stawy, fontanny, baseny
Brzegi naley oznaczy przy pomocy porczy, murkw, krawnikw, zmian

nawierzchni.
Recepcja
Wntrza
Do oznaczenia istotnych miejsc (tras komunikacyjnych, zmian poziomw, drzwi)

moliwe jest zastosowanie oznacze dotykowych, zmian w sprystoci materiau
lub dwiku krokw czy laski na danej posadzce.
cieki dotykowe
Dobrym rozwizaniem uatwiajcym osobom z dysfunkcjami wzroku poruszanie si

w przestrzeni s cieki dotykowe pasy ruchu o wyranie zmienionej fakturze
wzgldem reszty nawierzchni.
cieki dotykowe powinny mie minimaln szeroko 60 cm.
Faktura cieki orientacji powinna podkrela kierunek ruchu.
Rozwidlenia drg lub ich skrzyowania powinny by oznaczone przy pomocy pyt
o innej fakturze. Minimalny wymiar pyty 60x60 cm.
W miejscach, gdzie cieka orientacji dochodzi do zmiany poziomu, drzwi lub innej
przeszkody, naley zastosowa zmian faktury, ostrzegajc o niebezpieczestwie,
ktra:
powinna znajdowa si na caej szerokoci przeszkody;
powinna rni si od zmian faktury oznaczajcych rozgazienie lub
skrzyowanie drg komunikacyjnych.
min. 60 cm
min. 60 cm
WC
30
4. DRZWI
4.1. Zasady oglne
Kontrast
Framugi drzwi oraz ich powierzchnie naley skontrastowa z kolorem ciany,

w ktrej si znajduj.
80-85 cm
Obsuga okien
Skrzyda okienne, wietliki oraz nawietrzniki okienne, wykorzystywane do

przewietrzania pomieszcze przeznaczonych na pobyt ludzi, powinny by
zaopatrzone w urzdzenia pozwalajce na ich atwe otwieranie i regulowanie
z poziomu podogi lub pomostu, take przez osoby niepenosprawne (rmi 155
ust. 3).
Urzdzenia do otwierania okien powinny znajdowa si na wysokoci nie wyszej
ni 1,2 m (rmi 299 ust. 5).
maks. 120 cm
3. OKNA
Dostpno pomieszcze
Jeeli wejcie lub drzwi do pomieszczenia nie s przystosowane do poruszania

si przez osoby niepenosprawne, naley umieci na nim oznaczania kierunku,
w ktrym znajduje si wejcie dostpne.
Drzwi dwuskrzydowe
W przypadku drzwi dwuskrzydowych gwne skrzydo powinno spenia warunki

opisane w punkcie 4.2.
Drzwi wieloskrzydowe
W przypadku drzwi wieloskrzydowych przynajmniej jedno skrzydo powinno

spenia warunki opisane w punkcie 4.2.
31
32
Rodzaj drzwi
Min.
szeroko*
Min.
wysoko*
Maks.
wysoko
progw
Wejciowe do budynkw,
oglnodostpnych pomieszcze uytkowych,
mieszka
0,9 m
2m
0,02 m
Wewntrzne w budynkach uytecznoci

publicznej (z wyjtkiem drzwi do pomieszcze
technicznych i gospodarczych)
0,9 m
2m
brak progu
Drzwi do pomieszcze technicznych

i gospodarczych oraz innych, ktrych
dostpno nie jest wymagana
Inne
0,85 m
2m
brak progu
szeroko drzwi
Drzwi, z ktrych moe korzysta osoba poruszajca si na wzku inwalidzkim

powinny mie szeroko 90 cm.
Wyjtkow sytuacj s drzwi wahadowe dwuskrzydowe, w ktrych jedno skrzydo
powinno mie szeroko minimum 0,6 m, a szeroko obu skrzyde powinna by
jednakowa.
* wysoko i szeroko naley mierzy w wietle ocienicy
wysoko drzwi
4.2. Minimalna wielko drzwi (rmi 62, 75, 79, 240)
4.3. Rodzaje drzwi

Drzwi obrotowe i wahadowe
W przypadku zastosowania drzwi obrotowych lub wahadowych naley umieci

przy nich drzwi rozwierane lub rozsuwane, przystosowane do ruchu osb
niepenosprawnych (rmi 62 ust. 2). Drzwi takie nie powinny by zamknite na
klucz.
Przezroczyste skrzyda drzwiowe
Skrzyda drzwiowe, wykonane z przezroczystych tafli, powinny by oznakowane

w sposb widoczny i wykonane z materiau zapewniajcego bezpieczestwo
uytkownikw w przypadku stuczenia (rmi 295).
33
34
60 cm
90 cm
10 cm
60 cm
90 cm
150 cm
150 cm
150 cm
90
150 cm
120 cm
120 cm
90
60 cm
(80 cm)
(80 cm)
55 cm
5590
cmcm
90 10
cmcm
10 cm
140 cm
150 cm
140 cm
150 cm
150 cm
150 cm
120 cm
135 cm
150 cm
150 cm
45 cm
90 cm
45 cm
(80 cm)
60 cm
90 cm
4590
cmcm
(80 cm)
90 10
cmcm
10 cm
90 cm
110 cm
(80 cm)
90 cm
110 cm 90 cm
(80 cm)
90 cm60 cm
60 cm
(80 cm)
60 cm
(80 cm)
60 cm
6090
cmcm
(80 cm)
90 10
cmcm
(80 cm)
10 cm
140 cm
150 cm
140 cm
150 cm
140 cm
Przestrze w pobliu drzwi
Jeeli drzwi nie s otwierane automatycznie, naley zapewni przed nimi przestrze
zapewniajc swobodne ich otwarcie przez osob poruszajc si na wzku
inwalidzkim.
140 cm
4.4. Przestrze manewrowa
80 cm
80 cm90 cm
(80 cm)
90 cm60 cm
(80 cm)
60 cm
35
min. 150 cm
min. 150 cm
min. 150 cm
min. 150 cm
min. 150 cm
min. 150 cm
min. 150 cm
min. 150 cm
min. 150 cm
min. 150 cm
Drzwi umieszczone szeregowo
Odlego pomidzy szeregowo umieszczonymi drzwiami nie moe by mniejsza ni

150 cm plus szeroko skrzyde otwierajcych si w stron przestrzeni pomidzy
tymi drzwiami.
min. 150 cm
min. 150 cm
36
oznaczenie
w alfabecie Braille'a
4.5. Detale drzwi

Powinny by obsugiwane jedn rk i nie wymaga ruchu obrotowego

nadgarstkiem, mocnego chwytania i ciskania.
Nie mog znajdowa si wyej ni 120 cm od poziomu podogi.
W budynkach uytecznoci publicznej korzystne dla osb z dysfunkcjami
wzroku bdzie oznaczenie drzwi do pomieszcze opisami w alfabecie
Braillea. Opisy powinny by umieszczone na cianie po prawej stronie
drzwi, na wysokoci 80-120 cm od podogi.
5. WEJCIA
Dostpno budynku
Kade wejcie dostpne powinno zapewnia dostp osobom niepenosprawnym do

caego budynku lub tych jego czci, z ktrych osoby te mog korzysta.
Gdy nie jest to moliwe, przynajmniej jedno z wej powinno spenia powyszy
warunek (rmi 16 ust. 1).
Oznaczenia
Jeeli wejcie nie jest przystosowane do poruszania si przez osoby niepenosprawne,

naley umieci na nim oznaczenia kierunku, w ktrym znajduje si wejcie
dostpne.
-%"&%%Xb
Klamki i zamki
37
Wejcia techniczne
Wejcie techniczne nie powinno by jednoczenie traktowane jako jedyne wejcie

przystosowane, chyba e jest ono jedynym wejciem do budynku.
m
in.
Dojcia do budynku
Dojcie do budynku powinno mie szeroko min. 1,5 m (rmi 16 ust. 1).
Detale nawierzchni
W szerokoci drzwi wejciowych do budynku nie mog by umieszczane adne

elementy wystajce ponad paszczyzn nawierzchni (odboje, skrobaczki, wycieraczki
do obuwia i podobne urzdzenia) (rmi 294 ust. 3).
0c
15
38
maks. 10 cm
6. ELEMENTY WYPOSAENIA PRZESTRZENI

6.1. Zasady oglne
Miejsca
Elementy wyposaenia przestrzeni naley umieszcza w sposb uatwiajcy ich

odnalezienie. Kady z elementw (np. bankomaty) powinien by rozmieszczany
w sposb konsekwentny w obrbie caego obiektu.
Elementy wiszce
Brzeg elementw wiszcych, ktrych dolna krawd znajduje si poniej 2,2 m

(np. gabloty), nie moe znajdowa si dalej ni 10 cm od paszczyzny ciany.
Odlego ta moe by wiksza, jeeli:

- element taki zasygnalizuje si progiem o wysokoci min. 10 cm. W takim
wypadku element nie moe wystawa wiecie ni 10 cm poza ten prg;

- dolna krawd elementu znajduje si nie wyej ni 30 cm od posadzki,
a w przypadku elementw wymagajcych podjazdu pod nie wzkiem inwalidzkim
(np. telefonu) nie wyej ni 68cm od posadzki.

- element znajduje si we wnce i nie istnieje ryzyko wpadnicia na
niego.
W adnym jednak wypadku nie moe wystawa wicej ni 50 cm od ciany.
>30 cm
>30 cm
maks. 30 cm
>10 cm
>10 cm
maks. 10 cm
39
Elementy na supach i podporach

Brzeg elementw wolno stojcych, umieszczonych na supkach lub

podporach nie moe wystawa wicej ni 30 cm poza te supki lub
podpory.
Odlego tam moe by wiksza, jeeli:

element taki zasygnalizuje si progiem o wysokoci min. 10 cm.
W takim wypadku element nie moe wystawa wicej ni 10 cm poza ten prg;

dolna krawd elementu znajduje si nie wyej ni 30 cm od posadzki,
a w przypadku elementw wymagajcych podjazdu pod nie wzkiem inwalidzkim
(np. telefonu) nie wyej ni 68 cm od posadzki.

element umieszczony jest we wnce i nie istnieje ryzyko wpadnicia na
niego.
maks. 10 cm
maks. 10 cm
maks. 30 cm
> 30 cm
maks. 10 cm
>30 cm
maks. 10 cm
> 30 cm
maks. 30 cm
min. 10 cm
>30 cm
maks. 30 cm
>30 cm
maks. 10 cm
40
Elementy wyposaenia a drogi komunikacyjne
60 cm
150 cm
15 cm
75 cm
adne elementy wyposaenia przestrzeni, zarwno zewntrznej, jak i wewntrznej,

nie mog ogranicza minimalnej wymaganej szerokoci drogi komunikacyjnej ani
przestrzeni manewrowej.
75 cm
Przestrze manewrowa
Przy stoach i ladach naley zapewni woln przestrze o wymiarach 90x90 cm,
pozwalajc na podjazd wzkiem inwalidzkim do stou.
90 cm
6.2. Siedziska i stoy
Przestrze na nogi
Jeeli przy stole lub biurku znajduje si miejsce dla osoby poruszajcej si na
wzku, naley zapewni dla niej przestrze na nogi pod lad lub stoem o wysokoci
min. 70 cm, szerokoci min. 75 cm i gbokoci min. 40 cm.
Regulacja wysokoci blatu
W przypadku biurka korzystnym rozwizaniem moe by moliwo regulacji

wysokoci jego blatu. W ten sposb bdzie mg wygodnie korzysta z niego
kady uytkownik, zarwno w peni sprawny, jak i poruszajcy si na wzku
120 cm
150 cm
80 cm
150 cm
120 cm
70 cm
30 cm
41
90 cm
6.3. Skadowanie (gabloty, pki, szafy, komody)
120 cm
inwalidzkim.
Dostpno
120 cm
Przystosowane elementy skadowania naley umieszcza przy drogach dostpu.
Przestrze manewrowa
90 cm
Wysokoci i odlego elementw
Przestrzenie skadowania naley rozwizywa tak, aby wszystkie niezbdne

osobie niepenosprawnej elementy znajdoway si w zasigu jej rki. Poza t
przestrzeni mog znajdowa si elementy, z ktrych osoba niepenosprawna
nie bdzie musiaa korzysta.
Za grn granic dostpn dla osoby na wzku naley przyj 135 cm
od posadzki, jednak wysoko ta moe by konieczna do skorygowania
w indywidualnych przypadkach i w zalenoci od konkretnego rodzaju
niepenosprawnoci.
maks. 135 cm
120 cm
Przed miejscami skadowania naley zapewni przestrze postojow

o wymiarach 75x120 cm umoliwiajc przedni bd boczny najazd wzkiem
inwalidzkim.
90 cm
42
Klamki do drzwi od szaf powinny znajdowa si na wysokoci 80-120 cm od

posadzki.
min. 90 cm
min. 120 cm
6.4. Automaty telefoniczne

Liczba telefonw przystosowanych
Telefony publiczne przystosowane dla osb poruszajcych si na wzkach

inwalidzkich powinny stanowi 25% wszystkich telefonw, ale nigdy nie mniej ni
jeden.
Wszystkie elementy suce obsudze takiego telefonu powinny znajdowa si na
wysokoci 80-120 cm.
Przynajmniej jeden telefon zainstalowany na zwykej wysokoci powinien mie
moliwo porozumiewania tekstowego.
Obsuga telefonu
Obsuga telefonu powinna odbywa si przy uyciu przyciskw, a nie tarczy.

Telefony publiczne powinny by wyposaone w moliwo regulacji gonoci.
120 cm
min. 120 cm
min. 90 cm
maks. 30 cm
43
6.5. Automaty (bankomaty, parkomaty, automaty biletowe, automaty

informacyjne, automaty z napojami i jedzeniem itp.)
min. 120 cm
min. 90 cm
Przestrze manewrowa
Naley zapewni woln przestrze przed automatem o wymiarach 90x120 cm

z moliwoci frontowego lub bocznego najazdu wzkiem inwalidzkim.
jeeli moliwy jest tylko frontowy najazd, wszystkie elementy obsugi automatu
powinny by znajdowa si na wysokoci 80-120 cm od posadzki.
jeeli moliwy jest boczny najazd:
<30 cm
135 cm
30-38 cm
130 cm
38-48 cm
125 cm
48-56 cm
120 cm
56-60 cm
<120 cm
min. 90 cm
Gboko
Maks. wysoko
elementw
sucych do
obsugi
min. 90 cm
min. 120 cm
maks. wysoko
Wysoko automatw
min. 120 cm
min. 90 cm
min. 120 cm
Gboko automatu nie moe by wiksza ni 60cm.
gboko
Przyciski
Przyciski w automatach powinny by wyposaone w oznaczenia dotykowe dla osb

niewidomych.
Nie naley stosowa ekranw lub przyciskw dotykowych.
Obsuga
Automat powinien pozwala na obsugiwanie go jedn rk.
Informacja gosowa
Automaty powinny by wyposaone w informacj gosow

Powinny mie moliwo regulacji natenia dwiku
6.6. Tablice informacyjne, reklama

Tablice informacyjne, reklamy i podobne urzdzenia naley sytuowa,

wykonywa i mocowa w taki sposb, aby nie stanowiy zagroenia
bezpieczestwa uytkownikw (rmi 293 ust. 1).
Miejsce ich usytuowania powinno by stae.
Miejsce ich usytuowania nie powinno kolidowa z przestrzeni
komunikacyjn.
Jeeli odstaj od ciany o wicej ni 10 cm, ich dolna krawd nie moe
znajdowa si wyej ni 30 cm lub niej ni 220 cm od posadzki.
Tablice informacyjne powinny by umieszczone i wykonane w sposb
umoliwiajcy korzystanie z nich maksymalnie duej grupie osb, w tym
osobom niewidomym (np. poprzez oznaczenia dotykowe).
44
7. Pomieszczenia i urzdzenia higieniczno-sanitarne

7.1. Miski ustpowe
Rodzaje transferu z wzka inwalidzkiego na muszl ustpow
Transfer przedni
Wymaga duej siy ramion. Wikszo uytkownikw nie jest w stanie go wykona.
Transfer przedni z obrotem
Wymaga duej siy ramion. Wikszo uytkownikw nie jest w stanie go wykona.
Transfer diagonalny przedni z obrotem
Transfer boczny
45
46
min. 90 cm
45 cm
umywalka lub inny

sprzt
min. 45 cm
maks. 15 cm
min. 165 cm
min. 100 cm
min. 75 cm
20-30 cm
32 cm
min. 90 cm
45 cm
32 cm
min. 120 cm
min. 140 cm
min. 100 cm
min. 75 cm
20-30 cm
maks. 15 cm
min. 120 cm
min. 90 cm
45 cm
32 cm
min. 150 cm
min. 1m
min. 75 cm
20-30 cm
maks. 15 cm
umywalka lub inny

sprzt
min. 45 cm
Przestrze manewrowa
Przestrze manewrowa przed misk ustpow, jeeli nie jest to miska ustpowa
w kabinie, powinna by zgodna z ilustracj.
Moliwa jest konfiguracja ze cian po lewej lub prawej stronie miski.
min. 150 cm
umywalka lub inny

sprzt
min. 45 cm
47
min. 75 cm
min. 45 cm
45 - 50 cm
75 - 85 cm
maks. 15 cm
Wysoko
min. 100 cm
Wysoko miski ustpowej (mierzona do grnej czci deski) w toaletach

przystosowanych do potrzeb osb niepenosprawnych powinna wynosi 45-50 cm.
70 - 90 cm
Porcze
20 - 30 cm
Porcze powinny zosta umieszczone w sposb pokazany na ilustracji.
Podajnik papieru toaletowego
Podajnik papieru toaletowego powinien znajdowa si na wysokoci 60-70 cm od

posadzki, w odlegoci 70-90 cm od tylnej ciany toalety.
75 - 85 cm
Uruchamianie spuczki moe odbywa si automatycznie lub rcznie.

Przycisk naley umieci na wysokoci nieprzekraczajcej 120 cm od
posadzki.
Nie moe by to spuczka obsugiwana za pomoc nogi.
45 - 50 cm
Spuczka
60 - 70 cm
45 - 50 cm
min 75 cm
45 cm
min. 5 cm
alternatywne
umieszczenie drzwi
min. 150 cm
min. 105 (120) cm*
min. 140 cm -> muszla wiszca

min. 150 cm -> muszla stojca
7.2. Kabiny ustpowe

Miska ustpowa

Miska ustpowa powinna by zgodna z punktem 7.1.
Wymiary kabiny
Stosowanie kabin pomniejszonych moliwe jest w budynkach remontowanych, gdzie

zastosowanie kabin o penej wielkoci jest niemoliwe ze wzgldu na brak miejsca.
min. 5 cm
min. 90 cm
* dla najazdu od strony klamki 105 cm dla innych najazdw min. 120 cm
min. 5 cm
min. 90 cm
min. 150 cm
min. 150 cm
min. 105 (120) cm*

min. 150 cm
min. 90 cm
48
alternatywne
umieszczenie drzwi
min. 5 cm
min. 90 cm
49
Porcze
Sposb umiejscowienia porczy powinien by zgodny z wytycznymi z punktu 7.1.
ciany kabiny
W kabinach standardowych ciana frontowa i przynajmniej jedna ciana boczna

kabiny powinny zaczyna si przynajmniej 25 cm od podogi.
Dotyczy take drzwi do kabiny.
Nie jest to konieczne w kabinach, ktrych gboko jest wiksza ni 150 cm.
25 cm
7.3. Umywalki
Wysoko umywalki

Grna krawd umywalki powinna znajdowa si na wysokoci 85 cm od

posadzki.
Dolna krawd umywalki powinna znajdowa si nie niej ni 70 cm od
posadzki.
Naley stosowa umywalki podwieszane, bez postumentw i szafek pod
nimi.
Przed umywalk naley zapewni przestrze manewrow o wymiarach

90x120 cm, zakadajc, e dusza o prostokta ley na osi umywalki.
Nie wicej ni 45cm tej przestrzeni moe znajdowa si pod umywalk.
min. 43 cm
Bezpieczestwo

Podczenie ciepej wody oraz odpyw umywalki naley izolowa termicznie

lub umieci w sposb uniemoliwiajcy kontakt z nimi.
Pod umywalk nie mog znajdowa si elementy ostre lub szorstkie.
min. 120 cm
Przestrze manewrowa
Lustro

Doln krawd lustra naley umieszcza nie wyej ni 100 cm od poziomu

posadzki.
Lustro powinno mie moliwo regulacji w osi poziomej.
min. 90 cm
100 cm
Baterie umywalkowe mog by uruchamiane dwigni, przez przycisk lub

automatycznie.
Nie naley stosowa baterii obsugiwanych przy pomocy kurkw.
min. 70 cm
maks. 85 cm
Baterie
50
min. 90 cm
min. 70 cm
40-60 cm*
min. 70 cm
min. 170 cm
min. 120 cm
7.4. Wanny
Przestrze manewrowa
Przestrze manewrow przed wann naley rozwiza zgodnie z ilustracj.
Wymiary

Minimalne wymiary wanny powinny wynosi 70x150 cm.

Wysoko grnej krawdzi nie powinna przekracza 50 cm (dla osb
poruszajcych si na wzkach inwalidzkich) lub 60 cm (dla pozostaych
osb).
Siedzenie

Wann naley przeduy podestem, umoliwiajcym siedzenie lub

wyposay w ruchom aweczk, uatwiajc kpiel.
W przypadku ruchomej aweczki musi ona by mocowana w sposb
uniemoliwiajcy jej przesunicie w trakcie korzystania.
min. 170 cm
40-60 cm*
** podest
podestnanaprzedueniu
przedueniu
wanny
nie konieczny,
jest konieczny,
niegozastosowa
mona zastosowa ruchom
wanny
nie jest
zamiastzamiast
niego mona
aweczk
wewntrzwewanny
ruchom aweczk
wntrz wanny.
51
maks.100 cm
maks. 60 cm
85 - 90 cm*
50 cm* 25 cm
50 cm*
85 - 90 cm*
min. 60 cm
25 cm
min. 60 cm
Porcze
Sposb umiejscowienia porczy powinien by zgodny z rysunkiem.
Baterie

min. 125 cm
min. 60 cm
40 - 60 cm
Bateri wannow naley umieszcza tak, jak pokazuje rysunek.

Baterie wannowe mog by uruchamiane dwigni, przez przycisk lub
automatycznie.
Nie naley stosowa baterii obsugiwanych przy pomocy kurkw.
maks.110 cm
50 cm*
85 - 90 cm*
50 cm* 25 cm
Parawany
Jeeli zastosowany zosta parawan nawannowy:

nie moe on utrudnia korzystania z armatury oraz transferu z wzka
inwalidzkiego do wanny.
prowadnica parawanu nie moe by mocowana do krawdzi wanny.
25 cm
Suchawka prysznica musi mie w o minimalnej dugoci 150 cm.

Naley zapewni moliwo zarwno powieszenia suchawki na cianie,
jak i trzymania jej w rku.
50 cm*
85 - 90 cm*
Suchawka
52
7.5. Kabiny prysznicowe

min. 120 cm
Wymiary i przestrze manewrowa
Wymiary min. dla kabin natryskowych (rmi 81):
Rodzaj kabiny
Powierzchnia
Szeroko
Kabina niezamknita
Przy odpowiednim wyposaeniu i zastosowaniu porczy,

siedziska oraz zapewnieniu odpowiedniej przestrzeni
manewrowej obok kabiny moliwe jest korzystanie z niej
przez osob poruszajc si na wzku inwalidzkim.
gwka prysznica
0,9 m2
0,9 m
zawory
Kabina zamknita, wydzielona ciankami na

ca wysoko pomieszczenia
1,5 m2
0,9 m
Kabina zamknita, z urzdzeniami przystosowanymi do korzystania przez osoby

niepenosprawne poruszajce si na wzkach
inwalidzkich
2,5 m2
0,9 m
min. 278 cm
min. 90 cm
min. 90 cm
90 cm
53
90 cm
Siedzenie
maks. 58 cm
Siedzenie powinno znajdowa si na wysokoci 43-48 cm.

W kabinie prysznicowej o wymiarach 90x90 cm naley na caej gbokoci
kabiny umieci siedzenie. Siedzenie powinno znajdowa si naprzeciwko
baterii.
Siedzenie powinno by skadane
Porcze
Sposb umiejscowienia porczy powinien by zgodny z rysunkiem.
Baterie

Bateri prysznicow naley umieci tak, jak pokazuje rysunek.

W kabinie o wymiarach 90x100cm, zamknitej z trzech stron, bateria
powinna by umieszczona na cianie bocznej naprzeciwko siedzenia.
maks. 4 cm
Suchawka

Suchawka prysznica musi mie w o minimalnej dugoci 150 cm.

Naley zapewni moliwo zarwno powieszenia suchawki na cianie,
jak i trzymania jej w rku.
W oglnodostpnym prysznicu dla osb poruszajcych si na wzkach
inwalidzkich moliwe jest zamontowanie gwki prysznica na stae na
wysokoci 120 cm od podogi.
90 cm
100 cm
maks. 30 cm
maks. 40 cm
maks. 120 cm
min. 95 cm
43 - 48 cm
75 - 85 cm
45 cm
54
Prg
W kabinach o wymiarach 90x100 cm moliwe jest zastosowanie progu

o maksymalnej wysokoci 15 mm.
Parawany
Jeeli kabina jest zamykana, nie moe on utrudnia korzystania z armatury oraz
transferu z wzka inwalidzkiego pod prysznic.
7.6. Toalety
Dostpno
W budynkach uytecznoci publicznej i zakadu pracy odlego od stanowiska

pracy lub miejsca przebywania ludzi do najbliszego ustpu nie moe by wiksza
ni 75 m, a od stanowiska pracy chronionej 50 m (rmi 84 ust. 3).
maks. 15 mm
Wyposaenie
Na kondygnacjach dostpnych dla osb niepenosprawnych oraz w toalecie publicznej

w kadej toalecie przystosowanej dla osb niepenosprawnych powinny znale si:
muszla ustpowa przystosowana dla osb niepenosprawnych,
umywalka przystosowana dla osb niepenosprawnych,
dozowniki myda, papierowych rcznikw, suszarki do rk itp. umieszczone
w sposb pozwalajcy na korzystanie z nich przez osoby poruszajce si na
wzkach inwalidzkich.
Ilustracja pokazuje przykadowe rozwizanie toalety przytosowanej do potrzeb

osb z niepenosprawnoci ruchow.
32 cm
maks. 15 cm
min. 90 cm
min. 45 cm
45 cm
Przestrze manewrowa
W toalecie przystosowanej dla osb niepenosprawnych naley zapewni dojazd

wzkiem inwalidzkim do wszystkich dostpnych urzdze, a oprcz wymaganych
dla kadego z urzdze przestrzeni manewrowych opisanych w punktach 7.1 oraz
7.3, przestrze manewrow o wymiarach 150x150 cm (rmi 86 ust. 1).
Przestrzenie manewrowe przy poszczeglnych urzdzeniach oraz dodatkowa
przestrze manewrowa 150x150 cm mog si nakada.
min. 75 cm
20-30 cm
min. 140 cm
55
250 cm
90 cm
7.7. azienki i umywalnie
75 cm
160 cm
45 cm
Wyposaenie
W kadej azience bd umywalni przystosowanej dla osb niepenosprawnych

powinny znale si:
muszla ustpowa przystosowana dla osb niepenosprawnych,
umywalka przystosowana dla osb niepenosprawnych,
dozowniki myda, papierowych rcznikw, suszarki do rk itp. umieszczone
w sposb pozwalajcy na korzystanie z nich przez osoby poruszajce si na
wzkach inwalidzkich,
jeeli znajduj si w niej wanny, powinny by przystosowane do potrzeb
jeeli znajduj si w niej prysznice, powinny by przystosowane do potrzeb
jeeli znajduje si w niej apteczka, powinna by umieszczona na wysokoci
nie wikszej ni 120 cm od posadzki, w miejscu dostpnym dla osb
niepenosprawnych.
Przestrze manewrowa
W toalecie przystosowanej dla osb niepenosprawnych naley zapewni dojazd

wzkiem inwalidzkim do wszystkich dostpnych urzdze, a oprcz wymaganych
dla kadego z urzdze przestrzeni manewrowych opisanych w punktach 7.1, 7.3,
7.4 oraz 7.5 przestrze manewrow o wymiarach 150x150cm (rmi 86 ust. 1).
Przestrzenie manewrowe przy poszczeglnych urzdzeniach oraz dodatkowa
przestrze manewrowa 150x150 cm mog si nakada.
Ilustracja pokazuje przykadowe rozwizanie azienki przytosowanej do potrzeb
osb z niepenosprawnoci ruchow.
150 cm
90 cm
gwka prysznica
zawory
56
8. Recepcje i punkty informacyjne

Miejsce
Powinny by zlokalizowane przy gwnych cigach komunikacyjnych, najlepiej

w pobliu wej.
maks. 90 cm
min. 90 cm
Lady
Lada recepcji lub punktu informacyjnego przynajmniej na odcinku o szerokoci

90 cm powinna znajdowa si nie wyej ni 90 cm od posadzki z zachowaniem
moliwoci podjazdu wzkiem inwalidzkim.
57
? ? ?
Owietlenie

rdo wiata nie moe znajdowa si za osob obsugujc.

Naley zapewni owietlenie umoliwiajce osobom niesyszcym czytanie
z ruchu warg.
58
9. Parkingi i miejsca postojowe

Minimalna liczba przystosowanych miejsc parkingowych
Minimum 5% miejsc parkingowych powinno by przystosowanych do potrzeb osb

niepenosprawnych.
Sytuacje szczeglne
Rodzaj obiektu
Min. liczba miejsc

przystosowanych (%
liczby
wszystkich
miejsc parkingowych)
Obiekty opieki zdrowotnej
10%
Obiekty wyspecjalizowane
w obsudze osb
z niepenosprawnociami
ruchowymi
20%
Zgodnie z polskimi przepisami minimalna liczba miejsc przystosowanych do

parkowania pojazdw osb niepenosprawnych jest uzaleniona od wymaga
ustalonych w planie zagospodarowania terenu (rmi 18) i moe ona rni si od
liczb podanych w niniejszych wytycznych.
59
*&%Xb
)*%Xb
(*%Xb
(+%
&'%Xb
Xb
+%%Xb
Minimalne wymiary przystosowanych miejsc parkingowych (rmi
&*%Xb
(+%Xb
21 ust. 1)
Rodzaj miejsca
Szeroko
Dugo
Miejsce usytuowane wzdu jezdni
3,6 m (5 m**)
6 m (8,5 m)
6 m (8,5 m)
Pozostae miejsca parkingowe*
3,6 m (5 m**)
5 m (8,5 m)
W nawiasie podano wymiar wymagany dla busw przystosowanych do przewozu

osb poruszajcych si na wzkach inwalidzkich.
* Moliwe jest zastosowanie miejsc o szerokoci 2,3 m z zapewnieniem dojcia do
gwnego cigu pieszego. Dojcie takie musi mie szeroko min. 1,4 m (2,4 m dla
busw) i moe obsugiwa dwa przystosowane miejsca postojowe.
** Szeroko 5 m jest konieczna jedynie przy pojazdach z podnonikiem bocznym.
Nie wszystkie miejsca przeznaczone dla busw musz mie szeroko 5 m.
500 cm
2,3 m (2,3 m)
850 cm
360 cm
Miejsce usytuowane wzdu jezdni

z zapewnieniem moliwoci korzystania
z przylegego dojcia lub cigu pieszo-jezdnego
500 cm
360 cm
360 cm
230 cm
60
min. 650 cm
min. 250 cm
410 cm
Minimalne wymiary miejsc garaowych

Rodzaj miejsca
Szeroko
Dugo
Jeden samochd z moliwoci wyjcia dla

niepenosprawnego na jedn stron
4,1 m
6,5 m
Jeden samochd z moliwoci wyjcia dla

niepenosprawnego na dwie strony
5m
6,5 m
Dwa samochody z moliwoci

niepenosprawnego na dwie strony
7m
6,5 m
wyjcia
Szeroko wjazdu do miejsca garaowego powinna wynosi minimum 2,5 m.
500 cm
700 cm
61
Oznaczenie

Kade przystosowane miejsce powinno by oznaczone przy pomocy

midzynarodowego znaku dostpnoci.
Oznaczenia powinny by umieszczone w taki sposb, aby stojcy na
przystosowanym miejscu samochd ich nie zasania.
Budynek
Odlego od wej

Przystosowane miejsca parkingowe powinny by umieszczone maksymalnie

blisko przystosowanego wejcia do budynku (rmi 20).
Jeeli parking nie obsuguje bezporednio adnego budynku, miejsca
przystosowane powinny znajdowa si maksymalnie blisko przystosowanego
wyjcia z tego parkingu.
Dostpno

W przypadku parkingw podziemnych i wielopoziomowych przystosowane

miejsca parkingowe powinny znajdowa si na poziomie terenu lub na
kondygnacji dostpnej dla osb niepenosprawnych z pochylni (rmi 105
ust. 4).
W garau wielopoziomowym lub stanowicym kondygnacj w budynku
uytecznoci publicznej naley zastosowa urzdzenie dwigowe lub inne
podnone, umoliwiajce transport pionowy osobom niepenosprawnym
poruszajcym si na wzkach inwalidzkich na inne kondygnacje, ktre
wymagaj dostpnoci dla tych osb (rmi 105 ust. 5).
62
<180 cm
<180 cm
10. Ogrodzenia, bramy i furtki

Sposb zaprojektowania, wykonania i umiejscowienia ogrodze, bram

i furtek nie moe stwarza zagroenia dla ludzi i zwierzt (rmi 41 ust.
1).
Na wysokoci mniejszej ni 1,8 m nie mog znajdowa si ostro zakoczone
elementy, drut kolczasty, tuczone szko oraz inne podobne wyroby
i materiay (rmi 41 ust. 2).
Furtki powinny by zaprojektowane w taki sposb, eby nie utrudniay
dostpu osobom niepenosprawnym (rmi 42 ust. 2).
Minimalne wymiary bram i furtek (rmi 43)

Rodzaj
Min. szeroko w wietle
Bramy
2,4 m
Furtki
0,9 m
>180 cm
Bezpieczestwo
63
40 - 110 cm
80 - 110 cm
min. 120 cm
min. 90 cm
min. 90 cm
min. 120 cm
11. Gniazda, kontakty i inne mechanizmy kontrolne

Przestrze manewrowa
Naley zapewni przestrze manewrow o wymiarach 90x120 cm pozwalajc na

przedni lub boczny najazd wzkiem inwalidzkim do mechanizmw kontrolnych.
Wysoko
Kontakty, wczniki i inne mechanizmy kontrolne naley umieszcza na wysokoci

80-110 cm, natomiast gniazda 40-110 cm.
Zasada ta nie dotyczy specjalnego wyposaenia, ktre zgodnie z przepisami musi
znajdowa si na innych wysokociach, oraz elementw instalacji elektrycznej
i systemw komunikacji uywanych jedynie przez obsug obiektw.
Sposb obsugi
Powinny by obsugiwane jedn rk i nie wymaga ruchu obrotowego nadgarstkiem,

mocnego chwytania i ciskania.
12. Owietlenie

Rwnomierno owietlenia
Oglne owietlenie sztuczne pomieszcze powinno rwnomiernie owietla

ca ich powierzchni, zapewniajc odpowiednie warunki dla przebywajcych
tam osb (rmi 59 ust. 2).
Owietlenie wiatem sztucznym poczonych ze sob pomieszcze nie powinno
wykazywa rnic natenia, wywoujcych olnienia przy przejciu midzy
tymi pomieszczeniami (rmi 59 ust. 3).
Zapobieganie olepianiu
Naley unika nieosonitych rde wiata, zwaszcza arwek i arwek

halogenowych.
64
Dodatkowe owietlenie
W miejscach, gdzie wykonywane s czynnoci wymagajce precyzji, naley

zastosowa dodatkowe owietlenie z moliwoci regulacji kierunku
i odlegoci.
65
13. Ogrzewanie
Osony
W pomieszczeniach, gdzie mog przebywa dzieci lub osoby niepenosprawne

(szczeglne osoby niewidome), na grzejnikach centralnego ogrzewania naley
umieszcza osony, ochraniajce przed bezporednim kontaktem z elementami
grzejnika (rmi 302 ust. 3).
14. Ochrona przed haasem

Tumienie haasu
Naley zwrci uwag na waciwoci akustyczne przestrzeni

Tumienie haasu
Niwelowanie odgosw urzdze
Unikanie problemw zwizanych z elektrycznoci statyczn, ktra moe
negatywnie wpywa na sygna z aparatw suchowych
66
15. Alarmy
Sygnalizacja dwikowa i wizualna
Alarmy naley wyposay jednoczenie w dwikowy i wizualny system

powiadamiania.
67
16. Oznaczenia i informacja

Numeracja i oznaczenia pomieszcze
Numeracj i opisy pomieszcze naley umieszcza na cianie po stronie

klamki.
O poziom znaku naley umieci na wysokoci 80-110 cm od posadzki,
w caym budynku na tej samej wysokoci i w tej samej odlegoci od drzwi.
Naley zapewni moliwo zblienia si do znaku na odlego 75 mm bez
napotykania przeszkd.
Oznaczenia powinno by wykonane dodatkowo przy pomocy alfabetu
Braillea.
Mapy dotykowe
W duych budynkach naley rozway zastosowanie map dotykowych.

Mapa dotykowa powinna by maksymalnie uproszczona.
Naley zastosowa napisy w tradycyjnym alfabecie oraz alfabecie Braillea.
Oba rodzaje napisw powinny by wypuke.
Wszystkie oznaczenia zastosowane na mapie powinny by czytelne zarwno
wzrokowo, jak i dotykowo.
68

Projektowanie Bez Barier

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Projektowanie Bez Barier

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Projektowanie bez barier - wytyczne

Materia zosta opracowany na podstawie: