UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET POLITIKIH NAUKA U SARAJEVU

ODSJEK SIGURNOSNIH I MIROVNIH STUDIJA

Oruane snege BiH u sistemu sigurnosti

Seminarski rad iz predmeta

Sigurnosne i odbranbeme politike i strategije

Student:

Mentor:

Kenan Bajri

doc.dr. Selmo Cikoti

459/II SPS

Sarajevo, novembar.2014.

Sadraj:

1.Uvod..........................................................................................................2
2.Uvodna razmatranja sigurnosne situacije u BiH.....................................................................3
3.Procjena prijetnji rizika za BiH...............................................................................................4
4.Oruane snage BiH..................................................................................................................5
5.Zakljuak.................................................................................................................................7

1.Uvod
U ovom kratkom radu u predstaviti oruane snage BiH, jedan projekat na koji se u
poetku vrlo malo nade polagalo,prije svega jer je trebalo spojiti vojske koje su u skorije
vrijeme ratovale jedna protiv druge i koje su trebale zajedno popunjavati strukturu ove nove
tvorevine. To je bio jedan vrlo ambiciozan projekat koji je na kraju zavren sa velikim
uspjehom. U ovome radu u predstaviti nadlenosti OS BiH,strukturu i najvanije
komponente koje omoguavaju normalno funkcionisanje. Moj rad e se uglavnom zasnovati
na zakonima i vrlo malo e biti moga linog miljenja i mojih shvatanja.
Osnovni zadatak vojske u svakoj zemlji je da brani suverenost, teritorijalnu nezavisnost i
ustavni poredak drave. Prema tome, vojska kao oruana snaga brani integritet drave od
napada spolja i ini potporu ustavnosti i zakonitosti u zemlji. Za odravanje unutranjeg reda
vojska se moe upotrijebiti samo na zahtjev graanske vlasti. Izloeni zadaci ine okvir vojne
djelatnosti. Nain obavljanja te djelatnosti je oruana borba sa svojom specifinom
tehnologijom (tehnologija borbenih dejstava kao i pripreme za uspjeno voenje oruane
borbe

obuka,

vjebe

dr.)

Najznaajnija specifinost vojnih upravnih organa je u njihovom dvojakom karakteru. Oni su

s jedne strane organ za komandovanje u oruanim snagama, a s druge strane upravni organ.
Starjeine tih vojnih jedinica i ustanova imaju pored odreenih ovlatenja za komandovanje i
ovlatenja za upravne poslove, pa komande takvih vojnih jedinica, odnosno uprave tekvih
vojnih ustanova predstavljaju vojne upravne organe. Za razliku od drugih upravnih organa, u
organizacionom pogledu esto su vertikalno hijerarhiski povezani, uz primjenu posebnog
reima subordinacije. Subordinacija je kod hijerarhijskih organizacionih jedinica dunost
potinjenih da izvravaju konkretna nareenja svojih predpostavljenih,. Vojni upravni organi
su inokosni organi koji su organizovani kao kolektiv, na ijem elu stoji odreeni vojni
starjeina sa nazivom komandir, komandant, naelnik i dr.

2.Uvodna razmatranja sigurnosne situacije u BiH

Daljnji razvitak BiH u smislu sigurnosti, stabilnosti i prosperiteta mora se posmatrati unutar
ireg okvira elemenata sigurnosti. U tom kontekstu, socijalna, ekonomska, ekoloka, a
posebno vanjska politika, dobit e veu vanost nego do sada. Odbrambena i vojna pitanja
vie nee dominirati politikom niti u dravnoj niti u meunarodnoj dimenziji. Odrambena
politika BiH imat e i dalje znaajan doprinos oblikovanju politikog ambijenta - za dobrobit
svih naroda, entiteta i cijele BiH. Predsjednitvo BiH vri civilnu komandu nad Oruanim
snagama (OS) BiH u skladu sa Ustavom BiH. Sprovoenjem odluka Predsjednitva
koordinira Stalni komitet za vojna pitanja (SKVP). OS BiH e djelovati u skladu sa
suverenitetom i teritorijalnim integritetom Bosne i Hercegovine. BiH se opredjelila za
pridruivanje evropskim i evroatalntskim asocijacijama i pruanje punog doprinosa razvitku
sistema kolektivne sigurnosti. Ovo opredjeljenje je utemeljeno na uvjerenju o zajednikim
interesima i izazovima, uvjerenju da se stabilnost i sigurnost za BiH, unutar evroatlantskog
podruja, moe ostvariti samo kroz saradnju i zajedniko djelovanje. Zatita i unaprjeenje
osnovnih sloboda i ljudskih prava i zatita slobode, pravde i mira putem demokratije su
zajednike vrijednosti koje zahtijevaju zajedniku Vojnu doktrinu OS BiH. Cilj je izgradnja
dravne dimenzije odbrane i odbrambenog identiteta BiH. Meunarodna saradnja i integracije
e, izmeu ostalog, usmjeravati budue odluke o misijama Oruanih snaga BiH. Njihovo
brojno stanje, obuenost i opremanje, njihova efikasnost i struktura usklaivat e se sa
sigurnosnim i odbrambenim potrebama BiH, kao i njenim meunarodnim obavezama. BiH je
potpuno posveena meunarodnim principima civilnog komandovanja i kontrole nad OS BiH.
Vojna doktrina OS BiH uspostavit e osnove za obuku i opremanje nune za izvrenje misija
OS BiH. Bosna i Hercegovina po svom geostratekom poloaju i ukupnim karakteristikama
predstavlja bitan faktor stabilnosti i sigurnosti regiona, Evrope i ire. Takav geostrateki
poloaj i ukupan razvitak demokratskih procesa u savremenom svijetu utjecali su na
opredjeljenje Bosne i Hercegovine za ukljuivanje u regionalne, evropske, evroatlantske i
svjetske ekonomske, politike, sigurnosne i ostale integracije.1

http://mod.gov.ba/files/file/dokumenti/vojnadoktrina/vojnadoktrina.pdf

3.PROCJENA PRIJENJI I RIZIKA ZA BiH

Grupa obrambeno-vojnih rizika i prijetnji u BiH moe se javiti u sljedeim
oblicima:
1. Nepristupanje ili sporo pristupanje BiH evroatlantskim, evropskim i
subregionalnim sigurnosnim i drugim integrirajuim strukturama i procesima.
2. Nedovoljno razvijene ili u cijelosti neprimjenjivane procedure zameunarodnu saradnju i
rano upozoravanje.
3. Ilegalni transfer oruja, stvaranje ili odravanje rizinih zaliha oruja, kao i
potencijalno irenje oruja za masovno unitenje.
4. Terorizam predstavlja stalnu prijetnju, kao to i potencijalno formiranje i aktivnosti
ilegalnih naoruanih grupa predstavljaju realnu prijetnju Bosni i Hercegovini i njenim
graanima. Postoji mogunost da odreene destruktivne aktivnosti kao to je terorizam u
okviru globalnih ili regionalnih odnosa svojim obimom ili upotrebljenim sredstvima mogu
imati znaajne nepovoljne posljedice na BiH i njene graane. Ekoloki rizici i prijetnje sve
vie dobijaju na vanosti u svim drutvima i mogu se javiti u Bosni i Hercegovini u sljedeim
oblicima:
1. Zemljotresi, umski poari, poplave, klizita i druge prirodne katastrofe.
2. Tehnike i tehnoloke katastrofe, kao to su: industrijsko zagaenje, odlaganje nuklearnog
otpada, vrsti otpad i vojni otpad na teritoriju Bosne i Hercegovine ili u njenoj neposrednoj
blizini.
3. Propadanje plodnog zemljita i unitavanje umskih resursa.
4. Zagaenje izvora pitke vode.
5. Spor razvitak i sprovoenje opteprihvaenih ekolokih zatitnih standarda i konvencija
mogu usporiti ukljuivanje BiH u ire integracijske procese..2

http://mod.gov.ba/files/file/dokumenti/vojnadoktrina/vojnadoktrina.pdf

4.Oruane snage BiH

(Oruane snage)
(1) Oruane snage su profesionalna, jedna vojna sila koju organizira i kontrolira Bosna i
Hercegovina.
Oruane snage imaju aktivnu i rezervnu komponentu. Oruane snage, kao instituciju Bosne i
Hercegovine, ine pripadnici iz reda sva tri konstitutivna naroda i reda ostalih, u skladu s
Ustavom i zakonima Bosne i Hercegovine.
(2) Oruane snage sastoje se iz rodova organiziranih po sistemu pukova. Postoje tri
pjeadijska puka koji su organizacije odgovorne za vojno naslijee i identitet jedinica i naroda
iz kojih potiu. Oni nemaju operativna ni administrativna ovlatenja.
(3) Brigada je osnovna formacija Oruanih snaga. Komande brigada sastoje se od pripadnika
vie pukova. Brigade se sastoje od bataljona iz vie od jednog pjeadijskog puka.
(Zadaci Oruanih snaga)
Zadaci Oruanih snaga su:
a) uee u operacijama kolektivne sigurnosti, u operacijama za podrku miru i samoodbrani,
ukljuujuii borbu protiv terorizma,
b) pruanje vojne odbrane Bosni i Hercegovini i njenim dravljanima u sluaju napada,
c) pomo civilnim organima u reagiranju na prirodne i druge katastrofe i nesree,
d) protuminsko djelovanje u Bosni i Hercegovini,
e) ispunjenje meunarodnih obaveza Bosne i Hercegovine.3
(Komanda i kontrola)
Predsjednitvo, djelujui prema konsenzusu, ima vrhovnu komandu i kontrolu nad Oruanim
snagama.
Organizacija Oruanih snaga Bosne i Hercegovine
Oruane snage Bosne i Hercegovine podrazumijevaju sve vojne snage u Bosni i
Hercegovini, bilo da su organizovane od strane dravnih ili entitetskih institucija. Oruane
snage Bosne i Hercegovine ukljuuju Vojsku Republike Srpske i Vojsku Federacije Bosne i
Hercegovine. Vojska Federacije Bosne i Hercegovine zakonski je uspostavljena 1996. godine
od jedinica Armije Republike Bosne i Hercegovine i Hrvatskog vijea odbrane.
5

http://mod.gov.ba/files/file/zakoni/Zakon-o-odbrani-bs.pdf

Drava Bosna i Hercegovina osigurava transparentnu, demokratsku, civilnu kontrolu nad

Oruanim snagama Bosne i Hercegovine i vri operativnu i administrativnu komandu i
kontrolu nad Oruanim snagama Bosne i Hercegovine. Predsjednitvo Bosne i Hercegovine,
djelujui prema konsenzusu, vri vrhovnu operativnu i administrativnu komandu i kontrolu
Oruanih snaga Bosne i Hercegovine.

Operativni lanac komandovanja

Zakon o odbrani Bosne i Hercegovine iz 2003. godine, definira operativnu komandu i
kontrolu kao ovlasti za dodjeljivanje vojnih misija ili zadataka podreenim
komandantima, radi razmjetanja jedinica, prerasporeivanja snaga i radi zadravanja ili
delegiranja operativne ili taktike kontrole. Operativni lanac komandovanja poinje u
Predsjednitvu Bosne i Hercegovine, zatim ide do ministra odbrane Bosne i Hercegovine,
zatim do naelnika Zajednikog taba Bosne i Hercegovine, zatim do komandanta Operativne
komande, pa do komandanata operativnih jedinica.
Administrativni lanac komandovanja
Zakon o odbrani Bosne i Hercegovine iz 2003. godine, definira administrativnu komandu i
kontrolu kao upravljanje ili provedbu ovlasti za administrativna pitanja, kao to su
organiziranje, popuna, opremanje i obuka Oruanih snaga Bosne i Hercegovine.
Administrativni lanac komandovanja poinje sa Predsjednitvom Bosne i Hercegovine, te
zatim ide do ministra odbrane. Za vojne snage organizirane na entitetskom nivou,
administrativni lanac komandovanja onda ide do entitetskih ministara odbrane, a zatim preko
lanaca komandovanja entitetske vojske.
Veliina Oruanih snaga Bosne i Hercegovine
Veliina i struktura Oruanih snaga Bosne i Hercegovine utvrena je Odlukom Predsjednitva
Bosne i Hercegovine od 24. 03. 2004. godine, koja predvia ukupno 12.000profesionalnih
vojnika, 12.600 regruta i 60.000 rezervista. Prema toj Odluci, Vojska RepublikeSrpske ima
4.000 profesionalnih vojnika, 4.200 regruta, te 20.000 rezervista. Istovremeno, Vojska
Federacije Bosne i Hercegovine ima 8.000 profesionalnih vojnika (5.576 Bonjaka i 2.424
Hrvata), 8.400 regruta (6.416 Bonjaka i 1.986 Hrvata), te 40.000 rezervista (28.750 Bonjaka
i 11.250 Hrvata). Regruti slue svoj vojni rok u strukturama za obuku entitetskih vojski.4
6

http://mod.gov.ba/files/file/zakoni/Zakon-o-odbrani-bs.pdf

5.ZAKLJUAK
Oruane snage Bosne i Hercegovine postoje kako bi osigurale sigurnost Bosne i
Hercegovine, blagostanje naroda i graana i izvravanje naih meunarodnih obaveza. Na tom
putu, Bosna i Hercegovina je opredijeljena za naela demokratske, civilne kontrole nad
vojskom i transparentnosti u svim aspektima odbrane. Bosna i Hercegovina je opredijeljena za
nastavak
reformi u oblasti odbrane, koje su Bosnu i Hercegovinu dovele do praga NATO programa
Partnerstvo za mir. Bosna i Hercegovina je takoer opredijeljena da organizira, popuni,
opremi, obui i odri svoje snage, kako bi osigurala najvii stepen sigurnosti po najmanjim
trokovima, za svoje graane, te osigurala mir i prosperitet za sve. Vienje budunosti
Oruanih snaga Bosne i Hercegovine, prema rijeima ministra odbrane Bosne i Hercegovine,
saeto je sljedeim reenicama:
Oruane snage Bosne i Hercegovine e biti male, dobro opremljene, mobilne
snage dobro obuenih i motiviranih vojnika, pod vodstvom visoko kvalificiranih
oficira i podoficira, podranih strunim i profesionalnim civilnim kadrom. Te
snage, ukljuujui i rezervne snage, interno e biti kompatibilne i bit e
interoperabilne sa snagama NATO-a. Potpuno transparentan i uravnoteen
proces planiranja, programiranja, izvrenja i raspodjele budeta odbrane,
osigurat e da su snage organizirane, popunjene, opremljene, obuene i
odravane u cilju izvrenja misija koje im civilno vodstvo Bosne i Hercegovine
dodijeli.5
Literatura:
Internet:
1. http://mod.gov.ba/files/file/dokumenti/vojnadoktrina/vojnadoktrina.pdf
2. http://mod.gov.ba/files/file/zakoni/Zakon-o-odbrani-bs.pdf
3. http://www.mod.gov.ba/files/file/dokumenti/bijela-knjiga-hr.pdf

7
5

http://www.mod.gov.ba/files/file/dokumenti/bijela-knjiga-hr.pdf