DZIENNIK GAZETA PRAWNA (Prawnik)

2014-11-28

WYWIAD

Zwycizca rankingu Rising Stars Prawnicy - liderzy jutra

Zagraniczne stae klu

Przed modymi
prawnikami z Polski
wiat stoi otworem,
trzeba tylko
chcie skorzysta
z oferowanych
moliwoci.
I nie ba si

DR BARTOSZ
TURNO

Czy to prawda, e pana praca doktor

ska miaa ponad 800 stron?

Praca doktorska miaa ich ponad 500,

natomiast ksika, ktra na jej pod
stawie powstaa (Leniency. Program
agodzenia kar pieninych w polskim
prawie ochrony konkurencji" - red.),
rzeczywicie liczya 800 stron, z uwagi
na mniejszy format kartek.
Nie spotka si pan z zarzutami, e
troch pan przesadzi z iloci mate
riau?

czy pan prac zawodow z dzia

alnoci naukow. To przejaw tego
perfekcjonizmu i chci nieustanne
go samodoskonalenia czy pomys
na wyrnienie si z tumu
prawnikw?

Uwaam, e przy rosncej konkurencji

na rynku szanse na sukces maj przede
wszystkim wybitni specjalici, czyli ci,
ktrzy oferuj najwysz jako usug.
A t jako moe zapewni m.in. nie
ustanne podnoszenie swoich kwalifi
kacji. Z drugiej strony fakt opubliko
wania cenionej ksiki czy artykuu
naukowego z pewnoci ma pewn
warto marketingow.

W stosunku do doktoratu - nie. Nato

miast koledzy ze rodowiska nauko
wego zwrcili uwag, e ksika jest
troch za duga, e to bardziej komen
tarz ni monografia. Moj win" jest Uzyska pan wpis na list radcw
to, e wybraem temat w duej mierze prawnych na podstawie doktoratu
nieopisany lub opisany moim zda i kilkuletniej pracy w kancelarii. Uwaa
niem w sposb niedoskonay. Uzna pan, e ukoczenie aplikacji nie jest
em np., e my w Polsce wci nie do niezbdne w tym zawodzie?
koca wiemy, czym jest konkurencja Niezbdne jest posiadanie uprawnie
albo jak definiowa porozumienia, zawodowych, nie wyobraam sobie,
ktre j ograniczaj. Chciaem t luk by kto myla o karierze prawniczej
wypeni i opracowa kompendium i do koca ycia by magistrem bez
wiedzy na temat porozumie, ich za uprawnie. Jednak cieki prowadz
kazu i agodzenia kar za naruszanie ce do uzyskania wpisu mog by rne.
tego zakazu.
Ju wiem, co mia na myli rekomendu
jcy pana do konkursu mec. Aleksander
Stawicki, stwierdzajc, e jest pan zbyt
ambitny i e trzeba pana hamowa.

Mj poprzedni szef take mi czasem

przypomina, e lepsze jest wrogiem
dobrego. Bo ja mam tak skonno
do nieustannego poprawiania wszyst
kiego. Gdybym poszed na rozmow
kwalifikacyjn i zosta zapytany o naj
wiksz wad, odpowiedziabym, e
perfekcjonizm.

Sprytna odpowied na podchwytliwe

pytanie rekrutera.

Faktycznie, pewnie duo osb tak

mwi.

Dlaczego wybra pan korporacj

radcw? Rwnie dobrze mgby pan si
wpisa do palestry.

Adwokatur utosamiam z prawem

karnym. Ja zajmuj si prawem gospo
darczym, dlatego korporacja radcow
ska zawsze wydawaa mi si blisza.
Od lipca przyszego roku radcowie
uzyskaj uprawnienia do obron w spra
wach karnych i ten naturalny podzia
zniknie.

Tak, dlatego myl, e w cigu kilku,

maksymalnie kilkunastu lat dojdzie
do poczenia obydwu samorzdw.
Czemu zaj si pan akurat prawem
konkurencji?

LL.M., radca prawny,

counsel w zespole
prawa konkurencji
kancelarii WKB Wierci
ski, Kwieciski, Baehr,
zwycizca 3. edycji
konkursu Rising Stars
Prawnicy - liderzy jutra

Zawsze pasjonoway mnie procedu

ry: cywilna i administracyjna, i jedno
czenie interesowaa mnie ekonomia.
Prac magistersk z procedury admi
nistracyjnej i sdowoadministracyjnej pisaem u prof. Romana Hausera
(ktry by take promotorem mojego
doktoratu), ale uczszczaem take na
seminarium z publicznego prawa go
spodarczego do pani prof. Boeny Popowskiej. Studia koczyem w 2003 r.,
rok pniej Polska miaa wej do Unii
Europejskiej. Obserwowaem, jak w UE
zwalcza si kartele, jak Komisja Euro
pejska nakada surowe kary na firmy
uczestniczce w zmowach. Zaczo we
mnie narasta przekonanie, e prawo
konkurencji bdzie si rozwija tak
e u nas. Dostaem si na sta w de
legaturze UOKiK w Poznaniu, po kt
rym zaproponowano mi prac. Trzy
lata spdzone w urzdzie utwierdziy
mnie w przekonaniu, e to jest dziaka,
ktr chc si zajmowa w przyszoci.
Wybra pan nietypow drog, bo
wikszo absolwentw prawa tu po
dyplomie lduje w jakiej kancelarii
prawnej.

W kancelarii mody prawnik na po

cztku robi wszystko jak leci, wszelkie
podstawowe zadania na niego spada-

Sta w Komisji Europejskiej by dla

mnie bezcennym dowiadczeniem.
Poznaem mnstwo ludzi, ktrzy teraz
pracuj w zagranicznych korporacjach,
kancelariach albo w prywatnych
firmach. Te znajomoci maj
przeoenie na biznes, bo dziki nim
spywaj zlecenia do naszej kancelarii

DZIENNIK GAZETA PRAWNA (Prawnik)

2014-11-28

czem do sukcesu
jest Skadden, Arps, Slate, Meagher
& Flom LLP. Znw po prostu wysa
pan podanie?

Konkretnie wysaem swoje CV. To by

taki szczliwy splot okolicznoci. Pra
cujc w Komisji, zaprzyjaniem si
z innym stayst, Hindusem z Czandigarhu po studiach w Londynie, ktry
syszc, e chciabym jeszcze troch
zosta w Brukseli, namwi mnie do
skontaktowania si z kancelariami
majcymi tam swoje oddziay. Poda
nazwy firm, ktrych nie ma w Polsce,
pomg ustali namiary na osoby, do
ktrych warto wysa aplikacje. No
i poprawi moje CV, uznajc, e to, kt
re przygotowaem, jest beznadziejne.

Nie wyobraam sobie, by kto myla

o karierze prawniczej i do koca
ycia by magistrem bez uprawnie
zawodowych. Jednak cieki
prowadzce do uzyskania wpisu mog
by rne

nych staach. Na Zachodzie takie wy

jazdy s norm. Na przykad niemieccy
prawnicy na aplikacji maj obowizek
odbycia co najmniej 3-miesicznego
A co byo z nim nie tak?
zagranicznego stau. Dla mnie pobyt
Byo np. za dugie, bo miao a trzy w Brukseli by bezcennym dowiadcze
strony. Potencjalni pracodawcy lubi niem - moliwo doskonalenia jzyka
zwiz form, z wyranie wyekspono to jedno, ale te bya to prawdziwa lek
wanymi duymi projektami czy spra cja wsppracy z prawnikami wywodz
wami, przy ktrych si pracowao, cymi si z rnych kultur. Jako typowy
zwaszcza w ramach wikszego, mi poznaniak wietnie dogadywaem si
dzynarodowego zespou. Bo to wiadczy z poukadanymi, akuratnymi Niemcami.
o umiejtnoci dziaania w grupie. Ten Tak samo z Anglikami, ktrzy s dobrze
mj przyjaciel powiedzia te: Bartosz, zorganizowani i wietnie wyksztaceni.
brakuje informacji o twoich zaintere Uwaam, e Anglik po trzech latach stu
sowaniach i sukcesach pozazawodo- diw jest znacznie lepszym prawnikiem
wych. Jeli wygrae zawody narciar ni Polak po piciu. Z kolei wsppraca
skie, uprawiae jedziectwo i miae z przedstawicielami niektrych nacji to
konkretne osignicia, napisz to".
byo funkcjonowanie w permanentnym
chaosie. Sta by jednak przede wszyst
To wane?
kim okazj do wyrobienia kontaktw,
Na Zachodzie - tak. Bo np. Ameryka ktre do dzi procentuj. Bdc w Ko
nie rozumuj w ten sposb: czowiek, misji, poznaem mnstwo ludzi, ktrzy
ktry jest ambitny, ktry podejmuje teraz pracuj w zagranicznych korpora
wyzwania poza prac, bdzie te figh- cjach, kancelariach albo w prywatnych
terem jako prawnik, zwycizc. Wic firmach. Te znajomoci maj przeoe
warto go zatrudni.
nie na biznes, bo dziki nim spywaj
zlecenia do naszej kancelarii.

j i trudniej jest mu si zorientowa,

czym chciaby si w yciu zajmowa.
Osoba, ktra przychodzi z bagaem do
wiadcze zdobytych np. wanie w ja
kim organie administracji publicznej,
ma lepsz pozycj startow do dalszego
rozwoju w kancelarii czy w biznesie.
Urzdy pastwowe uchodz za skost
niae struktury przesiknite polityk,
a nie inkubatory prawniczych karier.
A dekad temu musiao by jeszcze
gorzej.

Na pewno miaem duo szczcia, bo

UOKiK by i nadal jest bardzo nowocze
snym urzdem, a ja sam w poznaskiej
delegaturze miaem wietnego szefa.
Po odejciu z urzdu pojecha pan do
Brukseli pracowa w Komisji Europej
skiej. Trudno byo si tam dosta?

A Polsce starajc si o prac, warto np.

chwali si ukoczonym maratonem
czy licencj pilota?

Dlaczego postanowi pan wrci do

Polski i tu kontynuowa karier?

Moim zdaniem warto. Przeprowadza

jc w kancelarii rozmowy rekrutacyjne,
sam zwracam teraz uwag na to, czy
kandydat realizuje si poza prac, czy
potrafi zachowa tzw. work-life balance. A take, czy jest oczytany, intere
suje si kultur czy sytuacj midzy
narodow, wie np., kto jest obecnym
premierem Hiszpanii...

Bardzo zaleao mi na dokoczeniu dok

toratu, nie chciaem te zawie prof.
Hausera, ktry jako mj opiekun nauko
wy powici mi wiele czasu. W poowie
2007 r. wybuch kryzys, nie wiedziaem,
jak po upadku Lehman Brothers bdzie
wyglda rynek. Stwierdziem, e zna
lezienie pracy w Polsce bdzie najwa
ciwszym krokiem.

Duo pan wtedy wysa tych CV?

Sta w Brukseli i praca w Skadden

otworzyy u nas wszystkie drzwi?

Okoo 50, trzy firmy zaprosiy mnie na

spotkanie, dwie po tych spotkaniach
zaoferoway prac. Do Skadden trafi
em wic praktycznie z ulicy, bez ja
kichkolwiek plecw.
A dlaczego szuka pan zatrudnienia
w kancelariach, ktre nie maj swoich
oddziaw w Polsce?

Uznaem, e w takich, ktre maj, rw

nie dobrze mog pracowa w Polsce.

Otrzymaem kilka bardzo dobrych

ofert. Zdecydowaem si na W KB i to
by doskonay wybr. Bywaj szefo
wie, ktrzy tamsz wsppracowni
kw, ograniczaj ich. Ja miaem szcz
cie trafi na czowieka z otwartym
umysem, nowoczenie mylcego,
ktry wymaga cikiej pracy, ale te
daje duo swobody i pomaga rozwi
ja skrzyda. Mam tutaj oczywicie na
myli mec. Aleksandra Stawickiego.

Przede wszystkim trzeba byo zoy

aplikacj, co niewielu Polakw ww Wspomnia pan, e gdy pierwszy raz
W ramach rozwijania skrzyde pojecha
czas robio. Ja postanowiem skorzysta zadzwoniono z Brukseli, sprawdzano
pan jeszcze na rok do prestiowego
z moliwoci, wysaem przez internet m.in. pana znajomo jzyka. Gdzie
londyskiego King's College.
podanie, po kilku miesicach zadzwo polski prawnik, ktry chce praco
Mj indyjski przyjaciel Harman, o kt
nili do mnie, sprawdzili, kim jestem wa w zawodzie za granic, moe si
rym ju wspominaem, by absolwen
i czy mwi pynnie po angielsku, i po nauczy perfekcyjnego angielskiego?
jakim czasie dostaem informacj, e Tylko za granic. Zawsze podczas wy tem tej uczelni i przekonywa mnie,
zostaem przyjty na 5-miesiczny sta. kadw dla studentw czy spotka e zdobycie tam tytuu LL.M. (z ang.
z czonkami uczelnianych k nauko Master of Laws - red.) wietnie wpy
wych, podczas ktrych jestem proszo nie na moj karier. Zastanawiaem si
Polacy do dzi stanowi stosunkowo
ny o jakie rady, do znudzenia powta przez jaki czas, czy tego LL.M-a nie
nieliczny odsetek osb aplikujcych
rzam: wyjedajcie, jeli tylko macie zrobi w Stanach Zjednoczonych, ale
na stae w Komisji. Jak pan myli,
ostatecznie doszedem do wniosku, e
moliwo.
dlaczego?
z uwagi na moj specjalizacj lepsza
Czsto nie wiedz o takiej moliwoci.
bdzie europejska uczelnia, bo prawo
Staram si modych ludzi przy kadej Erasmus?
okazji zachca: zgaszajcie si, pr Erasmus, stae w Komisji Europejskiej, konkurencji w USA rni si jednak od
bujcie, warto. Taki sta ma na swoim w Parlamencie Europejskim, w ONZ tego na Starym Kontynencie.
koncie chociaby byy premier Woch w Genewie.
Studia na Wyspach duo kosztuj, nie
i komisarz Mario Monti. Polakw
kadego sta na taki wydatek.
w Brukseli szanuj, przyjmuj i po W Polsce pokutuje przekonanie, e
Powiem to, co wczeniej mi mwili
takie wyjazdy to studencki sposb na
trzebuj. Zwaszcza teraz.
przyjaciele ze stau w Brukseli: mo
sztuczne zapenienie CV i przeduenie
na otrzyma stypendium, wzi kredyt,
modoci.
W pewnym momencie uzna pan
Wszystko zaley od tego, gdzie si po zapoyczy si u rodziny, zaoszczdzi
jednak, e i pan powinien osi
jedzie i jak si chce spoytkowa ten pienidze albo namwi pracodawc
w kancelarii. I trafi do brukselskiego
czas. Ja oczywicie mwi o sensow- na pokrycie kosztw i pniej to od
biura amerykaskiego giganta, jakim

pracowa. Modzi prawnicy maj dzi

cae spektrum moliwoci, tylko musz
wiedzie, jak nich skorzysta.1 si nie
ba. Ja wyoyem na te studia swoje
oszczdnoci.
Warto byo?

Oczywicie! Anglosaski system kszta

cenia jest niesamowity, tam stawia
si na kreatywne mylenie. Angielscy
profesorowie mwi: To byoby bez
sensu, gdybymy przyszli na wykad,
powiedzieli tobie wszystko, co wiemy,
a ty nam dokadnie to samo oddasz na
egzaminie. My ci dajemy 40 proc. po
trzebnej wiedzy, 60 proc. powinno by
pochodn twojego oczytania i wasnych
refleksji. Na egzaminie musisz nas za
dziwi". Tam zaledwie kilku osobom na
roku udaje si ukoczy studia z naj
wysz not.
A pan jak dosta?

Merrit, czyli dobr. W czasie studiw

w Londynie pisaem komentarz do
ustawy o ochronie konkurencji i kon
sumentw (wydalimy go wraz z innymi
prawnikami z WKB), wic po zajciach
gwnie na tym si skupiaem, a nie je
dynie na intensywnej nauce. Zdaj sobie
spraw, e moe nie byo to najlepsze
rozwizanie, lecz bardzo chciaem mie
i te studia, i komentarz. Ale moja ona,
ktra rwnie zajmuje si prawem kon
kurencji (pojechalimy na studia razem,
dziki czemu uniknlimy bycia ma
estwem na odlego), otrzymaa distinction. Ocen bardzo dobr.

'

Zetknam si z opini modego praw

nika ubolewajcego, e w polskich
kancelariach mona latami czeka
na awans, podczas gdy na Zachodzie
czowiek do szybko dowiaduje si, jak
daleko ma szans zaj i kiedy. Pan te
zauway ten kontrast?

Po czci zgadzam si z t tez. W wiel

kich prawniczych firmach w Nowym
Jorku czy Londynie cieki kariery s
bardzo jasno wytyczone i o ile wsppra
ca ukada si pomylnie, wiadomo, jak
pozycj w hierarchii dana osoba zajmie
za np. 5 lat i ile bdzie wwczas zarabia.
Te procedury zostay tam wypracowane
przez lata, my w polskich kancelariach
te wzorce, ten model dopiero przejmu
jemy. Ale ja osobicie nie mam takiego
poczucia niepewnoci co do dalszego
rozwoju mojej kariery. Raczej wiem, co
bd robi za kilka lat.
Nie boi si pan skutkw deregulacji,
na ktr okrzepli w zawodzie prawnicy
tak bardzo narzekaj?

To by nieunikniony proces, zwaszcza

e liczba prawnikw przypadajca na
100 tysicy mieszkacw nadal jest
w Polsce nisza ni w duych krajach
unijnych. Rwnie w odniesieniu do
zawodw prawniczych rynek jest war
toci, a konkurencja sprawia, e podle
ga on nieustannej kreatywnej destruk
cji. Z korzyci dla klientw.
Rozmawiaa Ewa Szadkowska

Laureaci nagrodzeni
Konkurs Rising Stars Prawnicy
- liderzy jutra, organizowany
przez Dziennik Gazet Prawn
oraz wydawnictwa Wolters Kluwer
i LexisNexis, ma za zadanie promo
wa modych (do 35 lat), innowa
cyjnych i kreatywnych prawnikw,
ktrzy umiejtnie wyczuwaj
rynkowe trendy. I maj wszelkie
predyspozycje, by zosta prawdzi
wymi gwiazdami. Tegoroczni lau
reaci odebrali nagrody podczas gali,
ktra odbya si wczoraj w Paacu
Zamoyskich w Warszawie. Relacja
z wydarzenia - w poniedziakowym
wydaniu DGP.