Professional Documents
Culture Documents
kryzys i konsekwencje
Spis treci
3
Gospodarka pastw Unii Europejskiej..................................................................... 4
Dynamika rozwoju .......................................................................................................... 4
Dug publiczny.................................................................................................................. 6
Eksport................................................................................................................................. 6
Import .................................................................................................................................. 8
Bezrobocie.........................................................................................................................11
Prognozy gospodarka UE i Polski.......................................................................... 11
Sowo wstpu....................................................................................................................
www.zbp.pl
Sowo wstpu
Szanowni Pastwo,
przedstawiamy zestawienie danych zebranych na podstawie raportw m.in.
Midzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Organizacji Wsppracy
Gospodarczej i Rozwoju w materiale zbiorczym: Polska iEuropa kryzys
ikonsekwencje. Chcielimy w ten sposb dokona przegldu gospodarek
europejskich, wtym polskiej, po okresie zawirowa gospodarczych. Mam
nadziej, e prognozy, jak i podsumowanie gospodarcze ostatnich lat, przybli nam odpowied na pytanie oco musimy zabiega aby w przyszoci
polska gospodarka moga si stabilnie rozwija, a bankowo moga efektywnie dziaa w interesie Polakw i polskich firm oraz suy budowaniu
wsplnoty europejskiej.
Polska gospodarka i system bankowy nie tylko wyszy obronn rk ztrudnego okresu wiatowego kryzysu gospodarczego, ale zostay wzmocnione poprzez blisko 4-procentowy redni przyrost roczny PKB w latach
2006 2013. Analizujc zmiany gospodarcze jakie zaszy wPolsce, naley
bardzo wyranie podkreli, e sukces ostatnich lat nie by dzieem przypadku. Ten sukces jest wynikiem szeregu
dobrych decyzji w sferze polityki i gospodarki. Wrd nich m.in.: wstpienie do NATO i OECD, UE, przyjcie Konstytucji gwarantujcej autonomi NBP oraz ograniczajcej dopuszczalny poziom dugu publicznego.
Wyniki gospodarcze Polski w minionych latach s dobr zapowiedzi na przyszo, jednak naley pamita, e caa
gospodarka wiatowa znajduje si w stanie podwyszonej niepewnoci. Niestety, wydarzenia midzynarodowe i rosnce napicia w rnych regionach wiata nie przyczyniaj si do poprawy tej sytuacji. Obecnie gospodarki poszczeglnych regionw zmagaj si z wieloma problemami o rnej genezie i charakterze. Dla Polski szczeglnie niepokojc jest sytuacja na Ukrainie i zwizana z ni perspektywa relacji gospodarczych Europy z Rosj. Mylc wkategoriach
europejskich, kontynent bdzie musia zmierzy si w niedalekiej przyszoci z konsekwencjami prowadzonej polityki
monetarnej. To one wanie mog spowodowa, e nie bd moliwe, czy te skuteczne, dziaania zmierzajce do
przywrcenia gospodarek na drog rwnowagi i rozwoju. Pamitajc o tych zagroeniach trzeba podkreli, i Europa
w ostatnich kilku latach zdecydowaa si na przyjcie wielu dobrych i konstruktywnych rozwiza prawnych wobszarze polityki gospodarczej. Mona oczywicie mie obawy, czy niektre rozwizania nie id za daleko, nie s przeregulowaniem lub czy nie s ju spnione. Jednak nie ma wtpliwoci, e w obszarze stabilizowania sytuacji instytucji
finansowych generalnie potrzebne decyzje kierunkowe zostay podjte. Od penego wdroenia rozwiza zwizanych
chociaby z tzw. uni bankow i paktem fiskalnym ale te ze staym monitoringiem aktyww bankowych, moe
zalee w przyszoci pozycja Unii Europejskiej na mapie wiatowej.
Myl, e Polska ma szans wykorzysta najblisze lata dla zwikszania tempa wzrostu gospodarczego oraz tworzenia nowoczesnych miejsc pracy. Bdzie to moliwe dziki trzymaniu pod kontrol deficytu budetowego i dugu
publicznego, a take dziki temu, e posiadamy zdrowy system bankowy, o ktrego rozwj naley si troszczy, ale
bez koniecznoci ponoszenia wielkich nakadw.
Ponadto, co najwaniejsze, mamy zagwarantowan kolejn porcj rodkw, ktre nasza gospodarka ispoeczestwo otrzymaj w ramach realizacji nowej perspektywy budetowej Unii. Licz, e podobnie jak w poprzednich
latach rodki bd dobrze wykorzystane.
Licz rwnie na to, e uda si nam dookreli strategiczne linie rozwojowe Polski, co bdzie miao wane znaczenie
dla ksztatowania planw rozwojowych tysicy polskich przedsibiorcw. Wierz rwnie, e wrd wanych rozwiza
systemowych znajd si rwnie system porcze i gwarancji dla MSP oraz system wspierania polskich eksporterw.
Krzysztof Pietraszkiewicz
Prezes Zwizku Bankw Polskich
Warszawa, wrzesie 2014
3,9%
6,3%
3,4%
6,8%
www.zbp.pl
otwa
Litwa
Polska
Estonia
Sowacja
Rumunia
Grecja
Bugaria
Szwecja
Wielka Brytania
Irlandia
Czehy
Luksemburg
Wgry
Malta
Holandia
Dania
Francja
Portugalia
Austria
Niemcy
Sowenia
Finlandia
Belgia
Chorwacja
Hiszpania
Wochy
Cypr
1,4%
1,3%
1,2%
1,1%
1,0%
0,7%
1,7%
1,7%
1,6%
1,6%
1,4%
1,4%
3,6%
3,4%
3,3%
3,3%
3,0%
2,8%
2,7%
2,5%
2,5%
2,4%
2,2%
2,1%
1,8%
1,7%
1,7%
4,1%
rdo: w oparciu o dane MFW http://www.imf.org/ W przypadku wybranych pastw dane uwzgldniaj prognozy w latach 2012 i 2013)
-2,2%
Polska
Sowacja
Rumunia
2,4%
Litwa
2,3%
Bugaria
2,1%
Malta
2,0%
Estonia
1,7%
Szwecja
1,7%
Czechy
1,7%
Luksemburg
1,4%
Niemcy
1,4%
otwa
1,3%
Austria
1,3%
Belgia
1,0%
Sowenia
0,7%
Holandia
0,7%
Francja
0,7%
Wielka Brytania
0,6%
Finlandia
0,6%
Cypr
0,5%
Irlandia
0,3%
Hiszpania 0,2%
Dania 0,1%
Wgry 0,0%
-0,1% Chorwacja
Portugalia
-0,4%
Wochy
-0,6%
Grecja
3,9%
3,6%
3,9%
3,4%
rdo: MFW
98,2
66,3
65,2
Bugaria
Szwecja
-3,9
-5,8
Sowacja
otwa
Litwa
Czechy
Finlandia
Luksemburg
Wgry
Dania
Austria
Belgia
Niemcy
Polska
Malta
Estonia
Irlandia
Grecja
Portugalia
Hiszpania
Wielka Brytania
Sowenia
Cypr
Francja
Holandia
Rumunia
Wochy
Chorwacja
29,8
27,5
26,6
26,2
24,4
24,4
22,2
21,4
19,7
17,4
16,2
13,3
13,1
11,9
11,8
10,0
9,7
9,2
6,9
54,2
47,4
46,6
46,6
9,7%
rdo: W oparciu o dane MFW http://www.imf.org/ W przypadku wybranych panstw dane uwzgledniaja prognozy w latach 2012 i 2013
Dug publiczny
W okresie zawirowa gospodarczych wzrost dugu publicznego w relacji do PKB nalea w Polsce do jednego
znajniszych w Europie. Oznacza to, e w okresie ostatnich siedmiu lat Polska zaduaa si znacznie wolniej od
wikszoci krajw europejskich. W latach 2006 - 2013 warto wskanika w kraju wyniosa niespena 10 pkt. proc.
(9,7pp). W cigu minionych siedmiu lat relacja pomidzy dugiem publicznym a PKB najlepiej wypadaa w Bugarii,
gdzie poziom nominalnego zaduenia gospodarki zmniejszy si w odniesieniu do PKB o blisko 6 pkt. proc. By
to najlepszy wynik spord wszystkich dwudziestu omiu Pastw Unii Europejskiej. W tym samym czasie niemal
dwukrotnie wzrs poziom dugu publicznego brutto unijnego rekordzisty - Irlandii. Wrd a pitnastu krajw Unii
dug zwikszy si od jednej pitej do niemal stu procent.
Prognozy do roku 2019 wskazuj, e Polska bdzie w gronie pastw, ktrych poziom dugu publicznego wzgldem
PKB spadnie. Pod tym wzgldem najkorzystniej rysuje si przyszo Grecji, gdzie zaduenie pastwa do roku 2019
ma si zmniejszy o ponad jedn trzeci (o 36 pkt. proc.). Naley jednak zaznaczy, e perspektywy korzystnej
zmiany relacji dugu do PKB w przypadku wielu pastw zwizane s z wychodzeniem tych krajw z problemw
gospodarczych, ktre byy spowodowane okresem kilkuletniego kryzysu. Najgorzej, z grona wszystkich krajw UE
wypada Luksemburg, gdzie prawdopodobny wzrost zaduenia w relacji do PKB wyniesie, a 16 pkt. proc.
www.zbp.pl
8,0%
7,5%
6,7%
6,6%
6,3%
5,6%
5,1%
5,0%
4,7%
4,7%
4,7%
4,4%
4,0%
4,0%
3,4%
3,2%
3,0%
2,9%
2,7%
2,7%
2,4%
1,5%
1,4%
1,4%
1,2%
-0,1% Grecja
-0,2% Chorwacja
-0,3% Cypr
otwa
Wielka Brytania
Bugaria
Estonia
Niemcy
Szwecja
Sowenia
Hiszpania
Holandia
Luksemburg
Dania
Portugalia
Irlandia
Austria
Finlandia
Francja
Wochy
Belgia
Litwa
Sowacja
Wgry
Rumunia
Polska
Czechy
Malta
-36,9
-0,7
-0,7
-2,3
-3,3
-3,4
-3,6
-3,8
-4,9
-5,4
-5,5
-6,9
-8,1
-8,4
-10,9
-12,8
-12,8
-13,6
-14,6
-15,8
Irlandia
Niemcy
Grecja
Wochy
Portugalia
Cypr
Szwecja
Wielka Brytania
Francja
Belgia
otwa
Polska
Holandia
Austria
Estonia
Litwa
Rumunia
Bugaria
Wgry
Dania
Luksemburg
Sowenia
8,1
Hiszpania
3,6
Chorwacja
3,1
Sowacja
2,8
Finlandia 2,0
Malta 0,8
Czechy 0,7
14,9
-3,8%
rdo: MFW
6,3 %
rdo: W oparciu o dane MFW http://www.imf.org/ W przypadku wybranych panstw dane uwzgledniaja prognozy w latach 2012 i 2013
7,2%
6,8%
6,6%
6,3%
6,2%
2,3%
2,1%
Luksemburg 1,8%
Chorwacja
Belgia
Finlandia
Cypr
Holandia
Irlandia
Malta
Wochy
Sowenia
4,6%
4,6%
4,4%
4,3%
4,2%
3,8%
3,7%
3,4%
3,3%
3,1%
Estonia
Dania
Grecja
Francja
otwa
Czechy
Portugalia
Niemcy
Wielka Brytania
rdo: MFW
Litwa
Hiszpania
Sowacja
Austria
Wgry
Szwecja
Bugaria
Rumunia
Polska
5,3%
5,2%
5,1%
5,1%
5,1%
5,1%
5,0%
4,8%
4,8%
4,7%
6,8%
Prognozy na lata 2014 - 2019 w zakresie eksportu dbr s optymistyczne - zakadaj, e eksport wzronie we
wszystkich krajach UE. W tym czasie wywz towarw z terytorium Polski powikszy si rednio rocznie o 6,8 proc.
stawiajc Polsk na drugim miejscu wrd wszystkich pastw czonkowskich. Najmniejszy przyrost eksportu, wg.
prognoz, bdzie mia Luksemburg, gdzie szacowany jest on na 1,8 proc.
www.zbp.pl
Sowacja
Sowenia
Wielka Brytania
Dania
Hiszpania
Holandia
Portugalia
Malta
Irlandia
Chorwacja
Francja
Belgia
Wochy
Finlandia
Grecja
Luksemburg
Cypr
Rumunia
Polska
Litwa
Szwecja
Bugaria
Wgry
otwa
Niemcy
Estonia
Czechy
Austria
7,3%
6,9%
6,9%
6,8%
6,2%
5,5%
5,5%
5,4%
5,4%
5,3%
5,1%
5,0%
4,8%
4,7%
4,5%
4,2%
4,2%
4,1%
3,7%
3,7%
3,6%
3,4%
3,1%
3,0%
2,2%
2,2%
2,0%
1,2%
-3,9%
-0,3%
-0,4%
-1,1%
-1,4%
-2,1%
Rumunia
Litwa
Polska
Wgry
Sowacja
Czechy
Szwecja
Niemcy
Estonia
Malta
Luksemburg
Dania
Holandia
Sowenia
otwa
Francja
Austria
Finlandia
Wielka Brytania
Bugaria
Belgia
Irlandia
0,6%
Wochy
Hiszpania
Chorwacja
Cypr
Portugalia
Grecja
6,5%
5,7%
5,3%
4,7%
4,7%
4,6%
4,5%
4,2%
3,8%
3,8%
3,8%
3,2%
3,2%
2,3%
2,3%
1,8%
1,7%
1,6%
1,4%
1,1%
0,7%
5,3%
rdo: W oparciu o dane MFW http://www.imf.org/ W przypadku wybranych pastw dane uwzgldniaj prognozy w latach 2012 i 2013
6,9%
rdo: MFW
-12,3
-6,7
10
-0,4
-0,3
-0,3
Niemcy 0,1
-0,7
-0,7
-0,6
-0,6
-0,5
-1,7
-1,5
-1,4
-1,3
-1,2
-1,1
-1,0
-1,8
-1,8
-3,3
-3,1
-2,8
-2,6
-2,3
-2,3
-4,1
-3,7
Grecja
Cypr
Chorwacja
Hiszpania
Wochy
Bugaria
Portugalia
Sowenia
Sowacja
Irlandia
Holandia
otwa
Luksemburg
Czechy
Wielka Brytania
Francja
Szwecja
Wgry
Belgia
Finlandia
Rumunia
Polska
Austria
Estonia
Dania
Litwa
Malta
rdo: W oparciu o dane MFW http://www.imf.org/ W przypadku wybranych pastw dane uwzgldniaj prognozy w latach 2012 i 2013
-3,5
-4,9
2,6
2,5
2,2
-0,2 Czechy
-0,4 Malta
Polska
Niemcy
6,1
5,4
5,3
5,0
4,1
4,0
3,1
2,7
2,7
1,6
1,0
0,7
0,4
0,2
0,2
-0,0 Rumunia
Grecja
Hiszpania
Cypr
Portugalia
Irlandia
Litwa
Wochy
Chorwacja
otwa
Sowenia
Bugaria
Dania
Wgry
Estonia
Luksemburg
Holandia
Wielka Brytania
Francja
Szwecja
Sowacja
Finlandia
Belgia
Austria
8,6
8,5
11,5
18,4
17,9
-3,5%
-0,6%
rdo: MFW
www.zbp.pl
Bezrobocie
W czasie kryzysu finansowego w latach 2006 2013 wikszo (23) pastw Unii Europejskiej borykaa si ze
wzrostem bezrobocia, osabieniem gospodarki i duymi zatorami patniczymi, co negatywnie wpyno na poziom
zatrudnienia w krajach UE. Tylko cztery kraje w tym czasie zanotoway spadek poziomu bezrobocia. Prym w tej
kategorii wiody Niemcy, gdzie zatrudnienie zwikszyo si o blisko 5 pp. Na drugim miejscu w tej kategorii znajduje
si Polska gdzie bezrobocie spado o 3,5 pp.
Prognozy na najblisze pi lat dotyczce redniego poziomu bezrobocia s optymistyczne dla niemal wszystkich
krajw Unii Europejskiej, za wyjtkiem Niemiec, gdzie oczekiwane jest zwikszenie liczby ludzi bez pracy o 0,1
pkt. proc. W pozostaych dwudziestu siedmiu krajach UE bezrobocie bdzie spada. W tym zestawieniu Polska
plasuje si w drugiej czci stawki, zajmujc sme miejsce od koca ze spadkiem bezrobocia na poziomie 0,6 proc
wcaym okresie 5 lat.
11
Wgry 0,2
Sowenia 0,7
Szwecja 0,8
6,1
Wochy
otwa 1,0
9,8
Austria
Cypr 1,8
9,9
Portugalia
Luxemburg 2,6
10,8
23,9
Holandia
Dania
26,2
37,3
Grecja
Francja
40,4
Belgia
Irlandia
Hiszpania
Wielka Brytania
Niemcy
65,4
88,1
122,8
144,1
Pomoc publiczna dla sektora bankowego w okresie 20082012 (dane mld euro)
rdo: Komisja Europejska http://ec.europa.eu Pomoc publiczna dla sektora bankowego w okresie 20082012 (procent PKB w 2012 roku)
12
www.zbp.pl
Kraje w ktrych pastwo nie udzielao pomocy finansowej dla sektora bankowego
Bugaria
Czechy
Estonia
Litwa
Malta
Polska
Rumunia
Sowacja
Finlandia
3,2%
Austria
Szwecja 0,2%
4,0%
Holandia
Wgry 0,2%
4,3%
otwa
Wochy 0,4%
4,4%
Dania
1,3%
5,5%
Niemcy
Francja
5,9%
Luxemburg
2,1%
6,0%
Portugalia
Sowenia
6,5%
Wielka Brytania
8,4%
10,1%
Cypr
Hiszpania
10,7%
Belgia
Grecja
Irlandia
19,2%
40,0%
rdo: Komisja Europejska http://ec.europa.eu Pomoc publiczna dla sektora bankowego w okresie 20082012 (procent PKB w 2012 roku)
13
-40,8%
Wgry
Hiszpania
Irlandia
rdo: NBP
-25,9%
Sowenia
Litwa
-11,7%
-20,4%
-22,3%
-25,4%
Estonia
39,3%
3,1%
-0,6% Dania
-1,3% Strefa euro
-9,4%
Portugalia
Szwecja
49,6%
Polska
39,3%
Sowacja
29,7%
Finlandia
20,6%
Wielka Brytania
20,2%
17,3%
Czechy
Luksemburg
16,0%
Malta
15,1%
Francja
13,3%
Cypr
12,9%
Bugaria
11,9%
Wochy
7,0%
Austria
6,3%
Grecja
6,2%
Holandia
4,4%
UE 3,1%
Belgia 2,2%
Niemcy 0,7%
-0,1% Rumunia
39,3%
19%
0%
www.zbp.pl
Belgia
-1% Sowacja
Holandia
-5%
1%
Wochy 0%
-1% Niemcy
1%
Portugalia
Sowenia 1%
Dania 0%
1%
Francja
2%
2%
Finlandia
Szwecja
Hiszpania
3%
3%
Austria
7%
7%
6%
Malta
Grecja
Luksemburg
9%
8%
Bugaria
Wielka Brytania
Wgry
11%
11%
Irlandia
13%
12%
Estonia
Czechy
otwa
Litwa
16%
16%
15%
Cypr
Rumunia
Polska
19%
-29%
19%
rdo: OECD
Polska
2008
2009
2010
2011
2012
2008-2012
75%
56%
59%
63%
56%
-19%
15
45%
Bugaria
Francja
Belgia
-12%
-13%
-18%
otwa
Szwecja
-7%
rdo: OECD
-9%
Finlandia
Austria
-6%
-5%
-5%
Estonia
Holandia
Cypr
-2%
-5%
-1% Wgry
-1% Sowenia
-1% Sowacja
Polska 0%
-1% Czechy
-1% Dania
1%
1%
Rumunia
Portugalia
3%
2%
Litwa
Malta
3%
Irlandia
11%
11%
Luksemburg
Wielka Brytania
Grecja
Hiszpania
Niemcy
Wochy
14%
21%
27%
0%
od detalicznej i komercyjnej, co bdzie rwnie powodowa podzia sektora lub sprzeda niektrych podmiotw
finansowych w poszczeglnych pastwach. Naley si rwnie spodziewa, e kontynuowany bdzie proces delewarowania dziaalnoci bankowej w niektrych krajach.
Mimo e poziom koncentracji mierzony udziaem piciu najwikszych bankw w rynku w opisywanym okresie nie
uleg w Polsce zmianie, naley podkreli, e na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat poziom koncentracji caego
sektora w Polsce wzrasta. Niemale kadego roku obserwowalimy fuzje bankw lub ich przejcia przez wiksze
podmioty, jednak przejcia i fuzje w wikszoci przypadkw zwizane byy z bankami redniej wielkoci.
Koncentracja sektora bankowego w Polsce
zmiana udziau piciu najwikszych bankw w sektorze (2008 2012)
Polska
2008
2009
2010
2011
2012
44%
44%
43%
44%
44%
www.zbp.pl
64,0%
55,0%
43,0%
23,0%
21,0%
17,0%
13,0%
11,0%
11,0%
6,0%
6,0%
0,0%
Danske Bank (Denmark)
Credit Suisse Group (Switzerland)
UniCredit (Italy)
BNP Paribas (France)
Deutsche Bank (Germany)
Credit Mutuel (France)
ING Group (Netherlands)
Barclays (UK) *
Landesbank Bad, -Wr. (Germany)
Lloyds Banking Group (UK) *
UBS (Switzerland)
KBC Group (Belgium)
Bayerische Landesbank (Germany)
Allied Irish Banks (Ireland)
Royal Bank of Scotland (UK) *
Commerzbank (Germany)
ABN Amro Group (Netherlands)
26,2%
mBank
BZ WBK
-8,0%
-9,0%
-9,0%
-12,0%
-15,0%
-17,0%
-18,0%
-24,0%
-28,0%
-29,0%
-32,0%
-38,0%
-43,0%
-62,0%
47,8%
24,6%
20,1%
rdo: MF BANK
17
18
www.zbp.pl