Projekt

Ustawa
z dnia .. 2014 roku
o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Art. 1 .
W ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U.
z 2006 r., Nr 90, poz. 631 z pn. zm.) wprowadza si nastpujce zmiany:

1. art. 116 otrzymuje brzmienie:

Art. 116. 1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom oraz w celu osignicia
korzyci majtkowej rozpowszechnia cudzy utwr w wersji oryginalnej albo w postaci
opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 3.
2. Jeeli sprawca uczyni sobie z popeniania przestpstwa okrelonego w ust. 1 stae rdo
dochodu albo dziaalno przestpn, okrelon w ust. 1, organizuje lub ni kieruje, podlega
karze pozbawienia wolnoci od 6 miesicy do lat 5.
3. Jeeli sprawca czynu okrelonego w ust. 1 dziaa nieumylnie, podlega grzywnie albo karze
ograniczenia wolnoci.,
2. art. 122 otrzymuje brzmienie:
Art. 122. ciganie przestpstw okrelonych w art. 116, art. 117 ust. 1, art. 118 ust. 1, art.
1181 oraz art. 119 nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 2.
Ustawa wchodzi w ycie po upywie 14 dni od dnia ogoszenia.

UZASADNIENIE
Ostatnie lata na caym wiecie przyniosy rozwj zjawiska nazywanego copyright trolling,
polegajcego na masowym, zautomatyzowanym ustalaniu narusze prawa autorskiego
przede wszystkim poprzez sie Internet oraz rozsyaniu propozycji ugd dzierawcom cz
internetowych, z ktrych nastpio naruszenie praw majtkowych.
W Niemczech, wedug ustale organizacji IGGDAW, w roku 2013 ponad 70 podmiotw
zajmujcych si tego typu dziaalnoci wysay ponad 100.000 wezwa. rednia kwota
roszcze wynosia 829,11 euro 1.
W cigu ostatnich miesicy dziaalno tak rozpoczy kancelarie prawne w Polsce 2, jednak
z uwagi na dugotrway charakter postpowa cywilnych oraz konieczno gromadzenia
przekonujcego materiau dowodowego dla uzasadnienia swoich roszcze w tym przede
wszystkim ustalenia konkretnej osoby, dokonujcej naruszenia praw uprawnieni z tytuu
praw autorskich na masow skal skadaj do Prokuratury zawiadomienia o popenieniu
przestpstwa okrelonego w art. 116 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Takie postpowanie, jak wynika z przeprowadzonych przez Ministerstwo Kultury i
Dziedzictwa Narodowego w 2013 roku konsultacji spoecznych, z niezadowolenia ze
skutecznoci postpowania cywilnego, a moliwo skorzystania z powdztwa adhezyjnego
w ramach postpowania karnego staje si substytutem cywilnoprawnej drogi dochodzenia
roszcze 3. Wedug ustale prasowych, jest to co najmniej 100.000 zawiadomie zoonych
do organw cigania, wykonanych w sposb zautomatyzowany, a majcy na celu przede
wszystkim uzyskanie danych osobowych dzierawcw cz internetowych.
Ponadto, informacja o rozpocztych postpowaniach karnych umieszczana jest w rozsyanych
do abonentw wezwaniach do zawarcia ugody. Wzory takiej ugody przewiduj zrzeczenie
si roszcze uprawnionego pod warunkiem zapaty kwot pieninych od kilkuset do kilku
tysicy zotych.
Podkrelenia wymaga, e tak formuowane wezwania nie s rozsyane do osb, co do ktrych
mona z pewnoci stwierdzi, e dokonay naruszenia praw autorskich a jedynie takich,
ktre zawary stosowne umowy z dostawcami usug internetowych i ktrych dane osobowe w
zwizku z powyszym s przez nich gromadzone. Tym samym, wobec stanowczego
charakteru pism oraz oparcia ich o autorytet organw pastwa, w tym zagroenie dochodzenia
swoich roszcze na drodze sdowej i prawnokarnej, na zawarcie ugody decyduj si bardzo

http://di.com.pl/news/49568,0,109_tys_osob_rocznie_zastraszonych_przez_prawnikowantypiratow_Czy_tak_bedzie_i_u_nas.html
2
http://serwisy.gazetaprawna.pl/prawo-autorskie/artykuly/807175,drogowka-oblawa-sciagales-te-filmy-zsieci-mozesz-spodziewac-sie-wezwania-do-prokuratury.html
3

http://www.prawoautorskie.gov.pl/media/czwarte_forum_/Forum_Prawa_Autorskiego_tezy_przepisy_karne.p
df

czsto osoby nie majce nic wsplnego z naruszeniem prawa, a zmierzajce jedynie do
polubownego zakoczenia sprawy.
Oznacza to, e cay proces gromadzenia na wielk skal danych osobowych oraz dochodzenia
roszcze natury cywilnoprawnej jest realizowany przez organy cigania na koszt Skarbu
Pastwa.
Art. 116 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje typ zasadniczy
przestpstwa, polegajcego na rozpowszechnianiu cudzego utworu bez uprawnienia albo
wbrew jego warunkom, a take dwa typy kwalifikowane w przypadku, gdy
rozpowszechniajcy dokonywa tego w celu osignicia korzyci majtkowej albo stanowi to
jego stae rdo dochodu lub organizuje (kieruje) tak dziaalnoci. Zrozumiae jest, e typy
kwalifikowane przestpstwa przewiduj surowsz odpowiedzialno karn sprawcy, tym
bardziej e dokonywane s z pobudek zasugujcych na szczeglne potpienie.
Przestpstwo przewidziane w art. 116 ust. 1 ustawy dokonywane jest bez korzyci
majtkowej, najczciej w sposb niewiadomy i nie ma na celu wiadomego pokrzywdzenia
uprawnionego z praw autorskich. Wobec powyszego, kryminalizacja takich zachowa stoi w
sprzecznoci z zasadniczymi wartociami, ktre prawo karne winne jest realizowa.
W szczeglnoci zmiana ta nie stoi w sprzecznoci z wytycznymi dyrektywy 2001/29/WE z
dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektrych aspektw praw autorskich i
pokrewnych w spoeczestwie informacyjnym, zgodnie z ktr autorzy i artyci wykonawcy,
aby mc kontynuowa swoj twrcz i artystyczn prac, musz otrzymywa stosowne
wynagrodzenie za korzystanie z ich utworw, tak samo jak producenci, aby mc finansowa
t prac.
Aktem prawnym, ktry wymaga naoenia sankcji karnych na sprawcw naruszania praw
autorskich jest Porozumienie w sprawie handlowych aspektw praw wasnoci intelektualnej
(TRIPS) zawarte w roku 1994, do ktrego Polska przystpia w roku 2000.
Zgodnie z Artykuem 61 Porozumienia: Czonkowie ustanowi procedury karne i kary, ktre
bd stosowane przynajmniej w przypadkach umylnego podrabiania znaku towarowego lub
piractwa praw autorskich, dokonanego na skal handlow.
Oznacza to, e kryminalizacja kadego rozpowszechnienia przedmiotu praw autorskich
wykracza zdecydowanie poza obowizki naoone na Polsk tym Porozumieniem.
Wobec opisanego wyej masowego i zautomatyzowanego wykorzystywania przepisw
karnych do realizowania roszcze cywilnoprawnych na koszt Skarbu Pastwa oraz braku
przeszkd prawnych do zmiany przedmiotowego przepisu, zmiana ta przyniesie wymierne
skutki w postaci racjonalnego wykorzystywania zasobw osobowych i finansowych organw
cigania i skupieniu ich na czynach szczeglnie godzcych w uprawnionych z praw
autorskich. Zmiana ta nie przeszkodzi rwnie realizacji susznie przysugujcych twrcom i
innym uprawnionym z praw autorskich roszcze cywilnoprawnych wobec osb naruszajcych
te prawa.

Ustawa nie pociga za sob adnych kosztw dla budetu Pastwa oraz budetw jednostek
samorzdu terytorialnego Ustawa powoduje pozytywne skutki spoeczno-gospodarcze.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.