You are on page 1of 35

01_16_Transparencias.

qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 1

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

PASES DESENVOLVIDOS/PASES EM DESENVOLVIMENTO

INDICADORES DE CRESCIMENTO ECONMICO

REFLEXOS DAS DESIGUALDADES SOCIAIS, BRASIL, RIO DE JANEIRO FAVELA DA ROCINHA.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 2

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

INDICADORES DE DESENVOLVIMENTO
DIMENSO
Uma vida longa
e saudvel

Um nvel de
vida digno

Conhecimento

INDICADOR
Taxa de alfabetizao
de adultos

Esperana de vida
nascena

Taxa de escolarizao
bruta (TEB)

PIB per capita


(dlares PPC)*

ndice de desenvolvimento humano (IDH)

*PPC Paridade do Poder de Compra

Fonte: RDH, 2007-08 (adaptado)

A CONSTRUO DO IDH.

Ordem
segundo o
IDH
(2005)

Valor do
ndice de
desenvolvimento humano
(IDH)

Esperana de
vida
nascena
(anos)

Taxa de
alfabetizao
de adultos
(% 15 anos e
mais)

Taxa de
escolarizao
bruta (%)

PIB
per capita
(dlares PPC)

1 Islndia

0,968

81,5

a)

95,4

36,510

2 Noruega

0,968

79,8

a)

99,2

41,420

3 Austrlia

0,962

80,9

a)

113,0

31,794

175 Guin-Bissau

0,374

45,8

36,7

827

176 Burquina-Faso

0,370

51,4

23,6

29,3

1,213

177 Serra Leoa

0,336

41,8

34,8

44,6

806

OS MELHORES E OS PIORES, SEGUNDO O IDH

OCEANO
ATLNTICO

OCEANO
NDICO

Tanznia
Angola

DO RENDIMENTO AO IDH UNS TM MELHORES RESULTADOS QUE OUTROS.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 3

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

Alasca
(EUA)

Mxico

(Dinamarca)

Gergia do Sul

Repblica
Centro
Africana

Bulgria
Macednia

Bangladech

Monglia

AGRUPAMENTO DE PASES POR NVEL DE DESENVOLVIMENTO HUMANO

AGRUPAMENTOS DE PASES EM FUNO DO IDH, EM 2005.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 4

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

IDH DO MUNDO

PASES NOS PRINCIPAIS GRUPOS MUNDIAIS E VALORES MDIOS DE IDH POR GRUPO.

IDH EM PORTUGAL

EVOLUO DO IDH EM PORTUGAL.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 5

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

ESPERANA DE VIDA/TAXA DE ALFABETIZAO DOS ADULTOS NOS PASES DA UE, EM 2005

ESPERANA DE VIDA NOS PASES DA UE, EM 2005.

A TAXA DE ALFABETIZAO DOS ADULTOS NOS


PASES DA UE, EM 2005.

TENDNCIAS EM TERMOS DE DESENVOLVIMENTO HUMANO

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 6

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

CONTRASTES NOS NVEIS DE DESENVOLVIMENTO

Esperana de Vida

Educao

Rendimento

Edies ASA

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 7

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

ESPERANA DE VIDA

ESPERANA DE VIDA NASCENA, EM 1985 E 2005.

ESPERANA DE VIDA NASCENA, EM 2005.

%.
28
24
20
16
12
8
4
0

Mortalidade para menores de cinco anos por 1.000 nados-vivos


1980

2004
Fonte: Banco Mundial, 2006

01_16_Transparencias.qxp

TAXA DE MORTALIDADE INFANTO-JUVENIL.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 8

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

ALIMENTAO

PESSOAS SUBNUTRIDAS POR REGIES MUNDIAIS.

PESSOAS SUBNUTRIDAS NO MUNDO (2002/04).

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 9

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

SADE

DESPESAS COM A SADE, EM 2004.

NMERO DE MDICOS POR 100 000 HABITANTES, EM 2004.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 10

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

10

SADE

CRIANAS COM BAIXO PESO PARA A IDADE, EM 2004.

ATLAS DA SIDA TAXA DE PREVALNCIA, EM 2005.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 11

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

11

SADE

MORTALIDADE INFANTIL NO MUNDO, EM 2005.

EDUCAO

DISPARIDADES MUNDIAIS NA ALFABETIZAO

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 12

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

12

EDUCAO

Oceano rctico

Oceano Austral

DESPESA PBLICA COM A EDUCAO, EM 2005.

TAXA DE ALFABETIZAO, EM 2005.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 13

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

13

RENDIMENTO

Aos pases da OCDE de alto rendimento contrapem-se os da sia do Sul e da frica Subsariana
com valores extremamente baixos. Nestes dois ltimos grupos, destacam-se ainda, pela sua extrema
pobreza, os que possuem um PIB per capita inferior a 700 dlares, situados predominantemente na
frica Subsariana.

29 197

Os mais ricos
(PIB per capita em dlares
em 2005)
Luxemburgo 60 228

Irlanda 38 505
Islndia 36 510

EUA 41 890
Noruega 41 420

Relatrio do Desenvolvimento Humano, 2007-08

Os mais pobres
(PIB per capita em dlares,
em 2005)
Nger 781

Burundi 699
Malawi 667

Tanznia 744
Rep. Democ. do Congo 714

Relatrio do Desenvolvimento Humano, 2007-08

DISPARIDADES MUNDIAIS NO PIB PER CAPITA, EM 2005.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 14

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

14

RENDIMENTO

PIB PER CAPITA, EM 2005.

CONSEQUNCIAS DO APARTHEID

CONSEQUNCIAS DO APARTHEID PARTE DO GHETTO NO SOWETO FRICA DO SUL.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 15

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

15

HABITAO

HABITAO PRECRIA MIANMAR.

REA DE HABITAO DEGRADADA EM CARACAS, VENEZUELA.

Edies ASA

01_16_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:18

Page 16

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Pases desenvolvidos/Pases em desenvolvimento

16

REAS DE MAIOR RISCO AMBIENTAL

Crculo Polar Antrctico

REAS DE MAIOR RISCO AMBIENTAL

O TSUNAMI NO SE ASITICO (ILHA DE SUMATRA INDONSIA, DEZEMBRO DE 2004).

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 17

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Interdependncia entre espaos com diferentes nveis

17

OBSTCULOS AO DESENVOLVIMENTO A DEPENDNCIA COMERCIAL

EVOLUO DO COMRCIO MUNDIAL.

O COMRCIO INTER E INTRA-REGIONAL, EM 2005.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 18

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Interdependncia entre espaos com diferentes nveis

18

O DESEQUILBRIO DAS TROCAS COMERCIAIS

PS
PN

Pases do Sul
(em desenvolvimento)

VENDEM

Produtos
transformados
(preo elevado)

VENDEM

Pases do Norte
(desenvolvidos)
Matrias-primas
e recursos
energticos
(preo reduzido)
Caf
Algodo
Petrleo
Borracha
Minrios

O DESEQUILBRIO DAS TROCAS COMERCIAIS.

ENDIVIDAMETO EXTERNO

PERCENTAGEM DO PIB AO SERVIO DA DVIDA, EM 2005.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 19

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

Interdependncia entre espaos com diferentes nveis

19

OBSTCULOS AO DESENVOLVIMENTO DOS PASES DO SUL

Obstculos ao desenvolvimento dos pases do sul

Fenmenos
climticos e
geolgicos (secas,
cheias, sismos, )

Desequilbrio na relao
populao/recursos

Histricos

Polticos

A maior parte foram


antigas colnias dos
pases ricos

Regimes ditatoriais
Conflitos internos e
externos

Naturais

Sociais

Acentuado crescimento
demogrfico/escassez de bens
alimentares

Econmicos

Subemprego e desemprego
Mau funcionamento das instituies e do
sistema judicial
Dificuldades com a sade e a educao

Estrutura econmica assente em


actividades do sector primrio
Dependncia comercial
Gerao de riqueza insuficiente
Falta de recursos financeiros
Desigual repartio da riqueza
Incapacidade dos dirigentes para
gerir a riqueza interna
Peso do endividamento
Ajuda internacional insuficiente

A AJUDA PBLICA DO DESENVOLVIMENTO (APD)

Pases do CAD
Noruega

Espanha

Austrlia

Dinamarca

Canad

ustria

Irlanda

Reino Unido

Sucia

Blgica

Sua

Luxemburgo

Japo

Nova Zelndia

Holanda (P. Baixos)

Itlia

Frana

Alemanha

Finlndia

Grcia

E. U. A.

Portugal

TENDNCIAS DE AJUDA 1960-2006.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 20

CONTRASTES DE DESENVOLVIMENTO

20

Interdependncia entre espaos com diferentes nveis

PASES DOADORES OCDE-CAD

Japo

Total
(mil milhes de dlares)

PASES DOADORES OCDE CAD.

AJUDA PBLICA AO DESENVOLVIMENTO, DESEMBOLSADA E RECEBIDA, EM 2005

Oceano rctico

Crculo Polar rctico

Trpico de Cncer
Oceano Pacfico

Oceano Atlntico
Oceano Pacfico

Oceano ndico

APD desembolsada
em % do PNB

Trpico de Capricrnio

< 0,25
0,25 a 0,50
> 0,50
APD recebida
em % do PIB

<1
1a2
>2

Oceano Austral
Crculo Polar Antrctico
0

2500 km

Fonte: Relatrio do Desenvolvimento Humano, 2007-08

Equador

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 21

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

21

AMBIENTE E DESENVOLVIMENTO SUSTENTVEL

1950
5,15 ha
1987
2,60 ha

2005
2,02 ha
1950
5,15 ha

Ano
rea disponvel por pessoa
2050
1,63 ha

O SISTEMA TERRA

COMPONENTES DO SISTEMA TERRA.

Edies ASA

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 22

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

22

PEGADA ECOLGICA/BIOCAPACIDADE MUNDIAL

1.8

1.8
Pegada Ecolgica da Humanidade

1.4

1.2

1.2

1.0

1.0

0.8

0.8

0.6

0.6

0.4

0.4

ndice Planeta vivo

0.2

0.2

0
1960

1970

1980

1990

Fonte: WWF - Relatrio Planeta Vivo, 2006

1.6

1.4

ndice (1970 = 1.0)

Nmero de planetas Terra

1.6

2000 03

Afeganisto

ndia

Somlia

Iraque

Bangladesh

Zimbbue

Nger

Botsuana

China

Mundo

Portugal

Alemanha

Espanha

Noruega

Austrlia

Finlndia

Mdia = 1,8ha/hab.

EUA

Hectares globais por pessoa, em 2003

12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0

Fonte: WWF - Relatrio Planeta Vivo, 2006

PEGADA ECOLGICA E NDICE PLANETA VIVO.

rabes Unidos

PEGADA ECOLGICA POR PESSOA E POR PAS, EM 2003.

Oceano rctico

Crculo Polar rctico

Trpico de Cncer
Oceano Pacfico

Oceano Atlntico
Oceano Pacfico
Equador

Oceano ndico

Trpico de Capricrnio

Ecodbito

Pegada 50% ou mais,


superior biocapacidade
Oceano Glacial Antrctico
Pegada entre
0 e 50%
superior biocapacidade
Crculo Polar Antrctico
2500 km

Ecocrdito
Biocapacidade entre 0% e 50%
maior que a Pegada
Biocapacidade 50% ou mais,
superior Pegada
S/dados

Fonte: Geo4, 2006

17_32_Transparencias.qxp

BIOCAPACIDADE MUNDIAL, EM 2003.

Edies ASA

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 23

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

23

ESTRUTURA VERTICAL DA TERRA

900

Exosfera

Altitude (km)
Satlite

600

100

Termosfera

120

Aurora

Mesosfera

60

Meteoros

Mesopausa

80

40

Estratosfera

Estratopausa

OZONO

Bales
meteorolgicos

20

1200

800

400

20

-20

-40

-60

-80

Monte
Everest

-100

Tropopausa

Troposfera

17_32_Transparencias.qxp

T (C)

ESTRUTURA VERTICAL DA ATMOSFERA.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 24

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

24

FUNES DA ATMOSFERA

Radiao
solar
100%

Energia reenviada
pelo globo e pela
atmosfera para o
espao

69%

Energia
reflectida pela
atmosfera

25%
Energia
absorvida
26%
pela atmosfera

26%

6%

Energia
reflectida pela
superfcie do globo

43%

43%
Energia
recebida pela
superfcie da terra

Radiao
terrestre

A RADIAO SOLAR E A RADIAO TERRESTRE.

CONCENTRAO ATMOSFRICA DE CO2 NOS LTIMOS 10 000 ANOS

CO2 ppm
400
400

350

300
1800

2000

1900
Anos

300

250
10 000

5 000
Tempo (antes de 2005)

Fonte: IPCC, 2007

CO2 ppm (partes por milho)

350

CONCENTRAO ATMOSFRICA DE CO2 NOS LTIMOS 10 000 ANOS

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 25

AMBIENTE E SOCIEDADE

25

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

POLUIO ATMOSFRICA

Oceano rctico

Crculo Polar rctico

Trpico de Cncer
Oceano Pacfico

Oceano Atlntico
Oceano Pacfico
Equador

Oceano ndico

PM10(ug/m3)
5-14

Trpico de Capricrnio

15-29
Fonte: Geo4, 2007

30-59
60-99
100-254
0

Oceano Austral

2500 km

Crculo Polar Antrctico

CONCENTRAO MDIA DE PARTCULAS POLUENTES EM CIDADES COM MAIS DE 100 000 HABITANTES
E EM CAPITAIS, EM 1999.

CONSEQUNCIAS DA POLUIO ATMOSFRICA

Oceano rctico

Moscovo
Pequim

Los
Angeles

Nova
Iorque

Istambul

Oceano
Atlntico

Oceano
Pacfico

Cairo

reas com potenciais


problemas
Solos sensveis
Chuva cida
0

Osaca
Tquio

Daca
Manila

Oceano
Pacfico

Lagos

Equador

pH < 4,0
pH 4,0-4,5
pH 4,5-5,0

Nova Deli

Calcut Bombaim

Cidade do
Mxico

Principais reas de
emisso de enxofre e azoto
Cidades com altos nveis
de poluio do ar

Carachi

Xangai

Oceano
ndico

Jacarta

Rio de
S.Paulo Janeiro
Buenos
Aires
1980

2000

2010

Oceano Austral
No excede
<50
50 - 100
100 - 250
250 - 500
500 - 750
750 - 1000
> 1000

2500 km

DISTRIBUIO MUNDIAL DAS CHUVAS CIDAS.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 26

AMBIENTE E SOCIEDADE

26

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

ALTERAES CLIMTICAS

Projeco pessimista,
cerca de 19 C

T (C)
19
18
17

13,8 C

14,6 C

Temperaturas reais

15

Projeco optimista,
cerca de 16 C

Fonte: UNEP, 2002

16

14
13
1880

1900

1920

1940

1960

1980

2000

2020

2040

2060

2080

2100
Anos

EVOLUO DA TEMPERATURA A NVEL GLOBAL.

Anomalia de temperatura C

Anomalia de temperatura C

Anomalia de temperatura C

1.5

1.5

1.5
Europa

0.5

0.5

19
90

00
20

Anomalia de temperatura C

Anomalia de temperatura C

1.5

1.5

19

20

19
5

90

00

0.5

19
50

0.5

19
90

0.5

20
00

1.0

1.0

19
50

Austrlia

frica

1.0

19
90

Fonte: Geo4, 2007

Anomalia de temperatura C
1.5
Amrica Latina

Observaes

20
00

19
90

00
20

Modelos com
foras naturais e
antropognicas

00

0.5

20

1.0

19
50

1.0

19
50

1.0

19
90

Modelos s com
foras naturais

sia

19
50

Amrica do Norte

AQUECIMENTO GLOBAL POR CONTINENTE.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 27

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

27

ALTERAES CLIMTICAS

AMRICA DO NORTE
*Avano para norte das
culturas de tempo quente
*Terras hmidas em perigo
*Inundaes costeiras
*Mais doenas tropicais

AMRICA LATINA
*Estao seca mais longa
*Escassez de gua em
algumas regies
*Inundaes nas zonas
mais baixas

5
4

6
7

2
8

Regies com fraca capacidade de resposta


3

EUROPA
*Plantas e animais
de climas frios
deslocados mais
para norte
*Inundaes nas
zonas mais baixas

AUSTRLIA
NOVA ZELNDIA
*Danos nos
ecossistemas delicados
*Tempestades mais
severas

FRICA
5
*Desertos em crescimento
*Escassez de gua
*Ms colheitas
*Aumento das doenas
tropicais
*Danos nos ecossistemas
naturais frgeis

SIA CENTRAL
6
*Expanso dos desertos
*Escassez de gua em
algumas regies
*Condies mais
suportveis para o ser
humano nas regies
frias do norte

SIA DO SUL
*Escassez de gua
*Ms colheitas
*Agravamento das
inundaes causadas
pelas chuvas da
mono
*Aumento de doenas
tropicais
SIA ORIENTAL
*Inundaes nas regies
costeiras densamente
povoadas
*Distribuio dos recursos
alimentares e fornecimento
de gua dificultados pelo
aumento da pobreza

O AQUECIMENTO GLOBAL DA TERRA VAI SER UMA CONSTANTE DURANTE O SCULO XXI.

A DEGRADAO DA COBERTURA VEGETAL

DISTRIBUIO DA COBERTURA VEGETAL, EM 2000.

Edies ASA

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 28

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

28

TAXA DA DESFLORESTAO ANUAL

Oceano rctico

Crculo Polar rctico

Trpico de Cncer
Oceano Pacfico

Oceano Atlntico

Fonte: FAO - Situao das florestas no mundo, 2007

Oceano Pacfico
Equador
Oceano ndico

Desflorestao
anual (% da rea
florestal)

Trpico de Capricrnio

>1
0,5 a 1
0 a 0,5
Estabilizao
ou aumento
Sem dados

Oceano Austral

2500 km

Crculo Polar Antrctico

TAXA DE DEFLORESTAO ANUAL POR PAS, 2000-2005.

CONSEQUNCIAS DE REDUO DA REA FLORESTAL

Nveis de evaporao
Clima mais quente e seco
Nveis de precipitao

Abate de rvores

Solo mais duro no


absorve H2O da chuva

Quantidade de nuvens que


refletem o calor do sol

Temperatura da superfcie terrestre


Humidade
Fertilidade

Para agricultura intensiva

Extino de espcies e
infertilidade do solo

DESERTIFICAO

Libertao de CO2

Aumento dos
nveis de CO2

Incndios

Destruio de
rvores

No ocorre
fotossntese

EFEITO DE
ESTUFA

Fonte: http://campus.fct.unl.pt

17_32_Transparencias.qxp

CONSEQUNCIAS DA REDUO DA REA FLORESTAL.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 29

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

29

DESFLORESTAO

DEGRADAO DOS SOLOS

SOLO AGRCOLA HOLANDA.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 30

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

30

REAS DESRTICAS E EM VIAS DE DESERTIFICAO

Oceano rctico
Crculo Polar rctico

Trpico de Cncer
Oceano Pacfico
Oceano Pacfico
Equador

Oceano ndico

Oceano Atlntico

Desertos existentes
Muito ridos

Trpico de Capricrnio

reas afectadas pela


desertificao
Semi- ridas

Oceano Austral
Crculo Polar Antrctico

Sub-hmidas

2500 km

Fonte: Geo4, 2007

ridos

REAS DESRTICAS E EM VIAS DE DESERTIFICAO.

PRINCIPAIS CAUSAS DE DEGRADAO DOS SOLOS

Indstria e urbanismo
Recolha de lenha 1%
7%
Sobrepastoreio
34%
Irrigao
intensiva
28%

Desflorestao
28%
PRINCIPAIS CAUSAS DE DEGRADAO DOS SOLOS.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 31

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

31

ESCASSEZ E A POLUIO DAS GUAS INTERIORES

gua Total
Oceanos 97,5%

gua doce 2,5%

gua doce

Glaciares 68,7%

gua subterrnea 30,1%

Permafrost 0,8%
guas de superfcie 0,4%

Lagos de gua doce 67,4%


Solo 12,2%
Atmosfera 9,5%
Outras zonas hmidas 8,5%

Fonte: Geo4; 2007

Rios 1,6%
Plantas e animais 0,8%
DISTRIBUIO GLOBAL DA GUA.

Edies ASA

17_32_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:21

Page 32

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

32

O PROBLEMA DA ESCASSEZ

Oceano rctico

Trpico de Cncer

Oceano Pacfico
Oceano Atlntico

Oceano ndico

Equador

Trpico de Capricrnio

Indicador da presso sobre os recursos hdricos


Sobreexplorados
(mais de 1,0)
Fortemente explorados
(0,8 a 1,0)

Moderadamente explorados
(0,5 a 0,8)
Ligeiramente explorados
(0 a 0,5)

Oceano Austral

2500 km

Fonte: Smakhtin, Revenga e Doll 2004

Oceano Pacfico

A PRESSO SOBRE OS RECURSOS HDRICOS NAS PRINCIPAIS BACIAS HIDROGRFICAS.

POLUIO LITORAL E DAS GUAS OCENICAS

Oceano rctico

Crculo Polar rctico

Trpico de Cncer

Oceano Atlntico

Oceano Pacfico

Oceano Pacfico
Equador
Oceano ndico

Trpico de Capricrnio

Populao que vive num


raio de 100 km da costa
Nenhuma
Menos de 30%
Entre 30% e 70%
Mais de 70%

Linhas de costa
Mais alteradas
Alteradas

Cidades costeiras com mais de


Oceano Glacial Antrctico

Menos alteradas

1 milho de habitantes

Crculo Polar Antrctico

2500 km

CONCENTRAO HUMANA E DEGRADAO DA LINHA DA COSTA.

Edies ASA

33_35_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:23

Page 33

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

33

POLUIO LITORAL E DAS GUAS OCENICAS

COPACABANA, RIO DE JANEIRO BRASIL.

PRINCIPAIS DERRAMES DE CRUDE.

Edies ASA

33_35_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:23

Page 34

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

34

TRFEGO DE RESDUOS

Oceano rctico

Desde Europa

Mxico
Oceano Pacfico

Nova
Jersey

Oceano Atlntico

China
Campania
Mar Mediterrneo

2500 km

ndia

Senegal
Costa
do Marfim
Abdijan
frica
Carros
Produtos CFC
Refrigeradores

Europa Oriental

Hong Kong

Mar
Vermelho

Oceano Pacfico

Somlia

sia

Filipinas

Singapura

O tsunami de 2004 fez


grandes quantidades Resduos de Cabos
de barris de resduos Resduos de Plstico
txicos chegassem s Resduos Electrnicos
costas da Somlia

Pases da OCDE (principais


produtores de resduos perigosos)
Estados ou regies em que se
provou que existem
aterros de resduos
ilegais
Crculo Polar Antrctico
Principais zonas de conflito da actualidade

Oceano ndico

Regies onde existe


trfico de armas
Rotas de envio ilegal de resduos
desde a Europa

Fonte: GEO4, 2007

Baixa
Califrnia

TRFEGO DE RESDUOS.

A BIODIVERSIDADE

A SITUAO DOS ECOSSISTEMAS TERRESTRES.

Edies ASA

33_35_Transparencias.qxp

20/07/08

ESPAO GEO 9

19:23

Page 35

AMBIENTE E SOCIEDADE

Ambiente e Desenvolvimento Sustentvel

35

ACES DA GREENPEACE NA DEFESA DO AMBIENTE

Edies ASA

You might also like