WYSZA SZKOA

FINANSW I ZARZDZANIA
Tok dzienny

Zarzdzanie ryzykiem
Krtka Sprzeda
poyczanie papierw wartociowych
Wykad III
DR RAFA KU SY

Informacje podstawowe (1)

Krtka sprzeda nie jest instrumentem

finansowym,

Krtka sprzeda nie jest rodzajem zlecenia

jest zwyk sprzeda papierw

wartociowych,

Krtka sprzeda odbywa si poprzez sprzeda

poyczonych papierw wartociowych,

Poprzedza j zacignicie poyczki w

papierach z jednoczesnym zobowizaniem si

do ich zwrotu w okrelonym terminie.
2

Informacje podstawowe
Najpierw poyczamy od naszego
biura maklerskiego odpowiedni
ilo interesujcych nas akcji np.
1.000 sztuk.

09-07-99

09-06-99

09-05-99

09-04-99

09-03-99

09-02-99

Nastpnie sprzedajemy
poyczone akcje na rynku
otrzymujc w zamian rodki
Kupujemy 1.000 szt. pienine.
np. sprzedajmy poyczone 1.000
akcji po cenie 10z
sztuk po cenie 18 z otrzymujc
18.000 z.

09-01-99

09-12-98

09-11-98

09-10-98

09-09-98

09-08-98

09-07-98

Sprzedajemy 1.000 szt.

akcji po cenie 18z

Wynik transakcji
(a) Kwota uzyskana ze sprzeday akcji
= 18.000 z
(b) Kwota zapacona w wyniku odkupu
akcji = 10.000 z

Zysk = 18.000 z 10.000 z = 8.000 z

Po upywie okresu na jaki

poyczylimy akcje odkupujemy je
na rynku i oddajemy naszemu
brokerowi (musimy odda t sam
ilo ktr poyczylimy czyli 1.000
sztuk)
3 10z
np. odkupujemy akcje po cenie

Informacje podstawowe

rdo zysku krtkiej sprzeday to rnica

pomidzy;
Kwot uzyskan ze sprzeday poyczonych
papierw a,
Kwot zapacon przy odkupie papierw.

Koszty transakcji krtkiej sprzeday;

Prowizja maklerska za transakcj sprzeday
papierw,
Wynagrodzenie dla poyczkodawcy,
Kapita zamroony w zabezpieczeniu.
4

Zysk z transakcji krtkiej sprzeday

Przykad
Przykad;;

Klient poycza od domu maklerskiego na 30 dni 1.000

sztuk akcji spki ABC,

Dokonuje krtkiej sprzeday poyczonych akcji po

kursie 18 z,

Po upywie 30 dni kurs akcji spki ABC spad do

poziomu 10 z i przy takim kursie klient dokonuje

odkupu papierw ktre zwraca poyczkodawcy,

Prowizja maklerska za zlecenie sprzeday wynosi 0,8%

wartoci transakcji,

Wynagrodzenie dla DM (poyczkodawcy) 3% w skali

roku wartoci poyczonych papierw.

5

Zysk z transakcji krtkiej sprzeday

Wysoko rodkw otrzymanych z krtkiej

sprzeday papierw;
1.000 x 18 z = 18.000 z,

Wysoko rodkw zapaconych przy odkupie

papierw wartociowych;
1.000 x 10 z = 10.000 z,

Zysk brutto z transakcji krtkiej sprzeday

18.000 z 10.000 z = 8.000 z

Zysk z transakcji krtkiej sprzeday

Wynagrodzenie dla DM poyczkodawcy;
Warto poyczonych papierw z dnia udzielenia
poyczki = 18.000,00 z,
Warto wynagrodzenia w skali roku 18.000,00 z x 3%
= 540,00 z,
Warto wynagrodzenia za okres 30 dni = 44,38 z;
(540 z x 30/365) = 44,38 z,

Prowizja maklerska = 144,00 z;

18.000 x 0,8% = 144,00 z,

Suma kosztw = 144,00 z + 44,38 z = 188,38z

Zysk netto = 7.811,62 z (8.000,00 z 188,38z)
7

Krtka sprzeda na polskim rynku

Podstawy prawne.
Rozporzdzenie Rady Ministrw w sprawie
okrelenia zasad, trybu i warunkw poyczania
papierw wartociowych z udziaem domw
maklerskich, bankw prowadzcych dziaalno
maklersk oraz bankw prowadzcych rachunki
papierw wartociowych
(Dz.U. z dnia 30 grudnia 1999 r.).

Papiery pod krtk sprzeda

Zgodnie z rozporzdzeniem przedmiotem krtkiej sprzeday:
=> mog by jedynie pynne papiery, ktrych warto rynkowa wynosi nie
mniej ni 100.000.000 euro oraz speniajce co najmniej jeden z
nastpujcych warunkw:

a) rednia dzienna warto obrotw danym papierem wartociowym

wynosi nie mniej ni 250.000 euro,

b) rednia dzienna liczba transakcji danym papierem wartociowym
wynosi nie mniej ni 50

Wielkoci okrelone w pkt a), b) ustala si:

a) Na podstawie danych za ostatni kwarta oraz przy zastosowaniu
redniego kursu euro ustalanego przez NBP na ostatni dzie danego
kwartau.
b) W przypadku jeeli papier wartociowy zosta dopuszczony do obrotu w
danym kwartale wwczas ww. wielkoci ustala si dla tego papieru na
podstawie danych za miesic kalendarzowy poprzedzajcy miesic, w
ktrym nastpuje zawarcie umowy sprzeday krtkiej oraz przy
zastosowaniu redniego kursu NBP na ostatni dzie tego miesica
kalendarzowego.
10

Ramowa umowa krtkiej sprzeday.

Umowa podpisywana przez klienta z DM,

Okrelenie szczegowych warunkw

poyczania papierw wartociowych w

tym midzy innymi;
Sposb ustalania wynagrodzenia za
otrzymanie poyczki,
Sposb udzielenia rekompensaty za utracone
poytki,
Wysoko i sposb ustanawiania
zabezpieczenia poyczki.
11

Zabezpieczenie umowy poyczki

Zabezpieczenie ustanawiane na rzecz

poyczkodawcy (DM),

Zabezpieczenie jest gwarancj zwrotu

poyczonych papierw,

Zabezpieczenie wykorzystywane przez

poyczkodawc w sytuacji gdy;

Klient nie dokonuje zwrotu poyczonych
papierw,
Klient nie uzupenia depozytw
zabezpieczajcych.
12

Zabezpieczenie pocztkowe

Ustanawiane przed zoeniem zlecenia

krtkiej sprzeday,

Wysoko zabezpieczenia sprzeday

krtkiej;
nie mniej ni 50% iloczynu liczby
sprzedawanych papierw oraz ceny okrelonej
w zleceniu sprzeday,
DM moe przyj zada ustanowienia
wyszego poziomu zabezpieczenia.

13

Zabezpieczenie dodatkowe

Ustanawiane po realizacji zlecenia krtkiej

sprzeday,

Wysoko dodatkowego zabezpieczenia

sprzeday krtkiej;
Suma wysokoci depozytw pocztkowego i
dodatkowego nie moe by mniejsza ni 130%
wartoci rynkowej poyczonych papierw.

14

Skadniki zabezpieczenia

Zabezpieczenie pocztkowe i dodatkowe
Gotwka,
Akcje tylko z listy papierw na ktre mona skada
zlecenia krtkiej sprzeday,
Obligacje,
Bony skarbowe,

Tylko zabezpieczenie dodatkowe

nalenoci poyczkobiorcy z tytuu zawartych a jeszcze nie
rozliczonych transakcji sprzeday poyczonych papierw,

Stopy uznania poziom uznania wartoci papieru w

zabezpieczeniu;
Akcje 0,70,
Papiery emitowane przez Skarb Pastwa 0,95.

15

Aktualizacja zabezpieczenia (1)

DM codziennie po zakoczeniu sesji

wyznacza;
Warto rynkow poyczonych papierw (Wp)
Warto rynkow zabezpieczenia (Wz)

W przypadku gdy;
130% x Wp > Wz wwczas klient jest wzywany
do uzupenienia zabezpieczenia do poziomu
okrelonego przez DM,
150% x Wp < Wz wwczas klient moe
dysponowa nadwyk zabezpieczenia
przekraczajc poziom 150% x Wp.

16

Aktualizacja zabezpieczenia (2)

W przypadku gdy klient nie uzupenia

zabezpieczenia;
Nastpuje natychmiastowe rozwizanie umowy
poyczki,
Poyczkobiorca (DM) wykorzystujc rodki
uzyskane z upynnienia zabezpieczenie;
dokonuje odkupu poyczonych papierw,
Pobiera wynagrodzenie za udzielon poyczk.

17

Inwestowanie zabezpieczenia

Ramowa umowa krtkiej sprzeday moe

przewidywa moliwo inwestowania przez

DM (poyczkodawc) rodkw pieninych
znajdujcych si w zabezpieczeniu,

Umowa krtkiej sprzeday reguluje;
Sposb podziau zysku z tej inwestycji,
Dopuszczalny zakres, przedmiot i zasady
dokonywania tej inwestycji,

W przypadku gdy inwestycja przyniosa straty

obowizanych do jej pokrycia jest wycznie

DM (poyczkodawca) !
18

Zabezpieczenie krtkiej sprzeday (1)

Przykad

Klient skada zlecenie krtkiej sprzeday akcji

spki ABC,

Wolumen zlecenia sprzeday 5 000 sztuk

akcji,

Kurs zlecenia krtkiej sprzeday 20 zotych,

Jako zabezpieczenie klient skada;
Akcje spek X i Y,
Gotwk.
19

Zabezpieczenie krtkiej sprzeday (2)

Przykad zabezpieczenie pocztkowe
Zoenie zlecenia ks akcji
spki ABC

Wolumen zlecenia
ks

Limit zlecenia
ks

Warto zlecenia
ks

5 000

20

100 000

Wymagane
zabezpieczenie
pocztkowe

co najmniej

Skadniki zabezpieczenia
Wolumen
Kurs rynkowy
pocztkowego
zabezpieczenia

= 50% x 100 000

= 50 000

Warto rynkowa
zabezpieczenia

Akcje spki X

200

35

7 000

Akcje spki Y

500

40

20 000

Gotwka

23 000
50 000
20

Zabezpieczenie krtkiej sprzeday (3)

Przykad zabezpieczenie dodatkowe
Wolumen transakcji Kurs transakcji Warto transakcji
ks
ks
ks
Realizacja zlecenia ks
akcji spki ABC

5 000

21

105 000

Wymagane
zabezpieczenie ks

co najmniej

= 130% x 105 000

= 136 500

Maksymalne
zabezpieczeni ks

co najwyej

= 150% x 105 000

= 157 500

Skadniki zabezpieczenia
Zoone zabezpieczenie
pocztkowe
Warto nalenoci
pieninej z tytuu nie
rozliczonej transakcji ks
RAZEM warto
zabezpieczenia
Nadwyka ponad
zabezpieczenie
maksymalne

Warto
50 000
136 500

Zabezpieczenie
dodatkowe

186 500
= 186 500 - 157 500
= 29 000

Nadwyka zostaje
zwrcona po rozliczeniu
21
transakcji ks

Zabezpieczenie sprzeday krtkiej (4)

Przykad uzupenianie zabezpieczenia
A) Kurs w kolejnym dniu po dniu zawarcia
transakcji ks

T+1

T+2

T+3

T+4

T+5

1) spka ABC

20 z

19 z

21 z

22 z

24 z

2) spka X

35 z

34 z

33 z

32 z

30 z

3) spka Y

40 z

41 z

38 z

36 z

35 z

100 000 z

95 000 z

105 000 z

110 000 z

120 000 z

4) spka X (200 sztuk)

7 000 z

6 800 z

6 600 z

6 400 z

6 000 z

5) spka Y (500 sztuk)

20 000 z

20 500 z

19 000 z

18 000 z

17 500 z

6) gotwka (po odjciu nadwyki 29 000) 130 500 z

130 500 z

130 500 z

130 500 z

130 500 z

B) Warto rynkowa poyczonych papierw

(5 000 sztuk)
C) Warto rynkowa zabezpieczenia

D) RAZEM

157 500 z

157 800 z

156 100 z

154 900 z

154 000 z

E) Warto wymaganego zabezpieczenia

(punkt B x 130%)

130 000 z

123 500 z

136 500 z

143 000 z

156 000 z

nie

nie

nie

nie

tak

F) Wymagane uzupenienie zabezpieczenia

(uzupenienie gdy E>D)

22

Stopa zwrotu

=> podstawowa charakterystyka kadej inwestycji
inwestycji;;

=> okrela dochd przypadajcy na jednostk zainwestowanego kapitau;
kapitau;

Zakup instrumentu finansowego => oczekiwanie co do zwyki cen

instrumentu finansowego;
finansowego;

Krtka

sprzeda => oczekiwanie co do zniki

finansowego;;
finansowego

cen instrumentu

Nie na wszystkich rynkach krtka sprzeda funkcjonuje i stosujcy krtka

sprzeda zobowizany jest wpaci jako zabezpieczenie pewien % ceny

instrumentu finansowego
finansowego..

Rt = (Pt1 Pt ) / MPt1

Rt = (Pt Pt 1 ) / Pt 1

Rt => stopa zwrotu instrumentu finansowego w t-tym okresie;

okresie;

Pt , Pt-1 => cena instrumentu finansowego w t-tym okresie.
okresie.

M liczba z przedziau (0,1] okrelajca procentowy depozyt od ceny

instrumentu
sprzeday;;
sprzeday

finansowego,

wpacany

przez

dokonujcego

krtkiej
23

Pula papierw poyczanych przez DM

DM organizuje pul papierw

wartociowych do poyczenia poprzez

Zakup papierw wartociowych na wasny
rachunek,
Poyczenie papierw wartociowych od
innego domu maklerskiego,
Poyczenie papierw wartociowych od klienta
dla ktrego prowadzi rachunek papierw
wartociowych.

24

Klient poyczkodawc

DM organizujc papiery wartociowe do

poyczenia pod krtk sprzeda moe je

poyczy od klienta dla ktrego prowadzi
rachunek papierw wartociowych,

Aby klient mg udzieli poyczki musi

podpisa z DM ramow umow poyczki

okrelajc wszystkie warunki udzielenia tej
poyczki,

Klient poyczkodawca jest uprawniony do

otrzymania wynagrodzenia za udzielon

poyczk.
25

Utracone poytki

Poyczkodawca musi pamita, e udzielajc

poyczki traci wszelkie poytki wynikaj z

posiadania papierw wartociowych w tym;
Wypacone dywidendy,
Przyznane prawa poboru.

Za utracone poytki poyczkodawca ma prawo

dania rekompensaty na warunkach

wczeniej ustalonych w ramowej umowie
poyczki.
26

Wane informacje

Moliwo dokonania krtkiej sprzeday jest

uzaleniona od posiadania przez DM papierw

wartociowych do poyczenia,

Poyczkobiorca jest zobowizany do zwrotu

tych samych papierw wartociowych o tej

samej iloci ktr poyczy,

Poyczkodawca moe zada

przedterminowego zwrotu poyczonych

papierw danie musi by wykonane przez
poyczkobiorc poprzez natychmiastowe
(najpniej na dzie nastpny) zoenie
zlecenia odkupu papierw.
27