Ukad graficzny CKE 2013

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.

WPISUJE ZDAJCY
KOD

PESEL

Miejsce
na naklejk
z kodem

EGZAMIN MATURALNY
Z GEOGRAFII
POZIOM PODSTAWOWY

MAJ 2014

Instrukcja dla zdajcego

1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 18 stron
(zadania 1 29) oraz barwn map. Ewentualny brak
zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym
przy kadym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pira tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel.
5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane.
6. Podczas egzaminu moesz korzysta z linijki, lupy
i kalkulatora.
7. Barwn map moesz oderwa, ale po zakoczeniu pracy
w j do arkusza egzaminacyjnego.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swj numer PESEL i przyklej
naklejk z kodem.
9. Nie wpisuj adnych znakw w czci przeznaczonej
dla egzaminatora.

Czas pracy:
120 minut

Liczba punktw
do uzyskania: 50

MGE-P1_1P-142

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadania od 1. do 8. wykonaj na podstawie barwnej mapy fragmentu Wyyny

Krakowsko-Czstochowskiej.

Zadanie 1. (1 pkt)
W tabeli podano opisy obiektw wystpujcych na obszarze przedstawionym na mapie.
Odszukaj na mapie opisane obiekty i wpisz ich nazwy do tabeli.
Nazwa obiektu
na mapie

Opis obiektu
Ostaniec krasowy pooony na wysokoci 460 m n.p.m.,
przedstawiony w polu mapy C3.
Jaskinia na pnocnym kracu Doliny Bdkowskiej,
udostpniona do zwiedzania.
Wywierzysko w Dolinie Bdkowskiej, znajdujce si
obok wodospadu.

Zadanie 2. (1 pkt)
Na fotografii przedstawiono Filar Pokutnikw i Filar Abazego skay, ktre tworz bram
do jednej z dolin.

Na podstawie: www.zpkwm.pl

Odczytaj z mapy i podaj nazw doliny, do ktrej wejcie przedstawiono na fotografii.

...........................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)
Oblicz rnic wysokoci midzy szczytem wzgrza Nalipie (AB/4) a dnem Doliny
Bdkowskiej pooonym na tej samej szerokoci geograficznej co szczyt wzgrza. Zapisz
obliczenia.
Obliczenia

Odpowied ...........................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 4. (2 pkt)
Na podstawie mapy podaj trzy cechy rodowiska przyrodniczego wskazujce na wysokie
walory krajobrazowe dolin: Bdkowskiej, Bolechowickiej i Kobylaskiej.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (2 pkt)
Przedstaw trzy przyrodnicze rnice midzy Dolin Bdkowsk a Dolin Kobylask.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (1 pkt)
Czerwony szlak rowerowy na zaczonej mapie ma dugo 62 cm. Oblicz dugo tego
szlaku w terenie. Zapisz obliczenia.
Obliczenia

Odpowied ...........................................................................

Zadanie 7. (1 pkt)
Spord podanych nazw form rzeby wybierz i podkrel dwie nazwy form krasowych
wystpujcych na obszarze odpowiadajcym polom A2 i B2 mapy.
jaskinia

kem

starorzecze

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

1.
1

ostaniec
2.
1

3.
1

wywierzysko
4.
2

5.
2

6.
1

7.
1

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 8. (1 pkt)
Zaznacz proces, ktry doprowadzi do powstania form krasowych wystpujcych
na obszarze przedstawionym na zaczonej mapie.
A. korazja
B. erozja boczna wd pyncych
C. wietrzenie fizyczne
D. rozpuszczanie ska przez wod

Zadanie 9. (2 pkt)
Na rysunku przedstawiono owietlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznych
pr roku.

Zadanie wykonaj na podstawie rysunku i wasnej wiedzy.

Wpisz obok kadego zdania liter P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub liter F, jeli jest
faszywe.
Najduszy cie w poudnie rzucaj owietlone przez Soce przedmioty znajdujce
si na zwrotniku Kozioroca.

..........

W miar przesuwania si od bieguna pnocnego w kierunku bieguna poudniowego

wzrasta dugo dnia na Ziemi.

..........

Z rysunku wynika, e w Polsce w kolejnych dniach tej astronomicznej pory roku

dugo dnia bdzie si wydua.

..........

Nad rwnikiem wysoko Soca w momencie growania jest wiksza ni nad

zwrotnikiem Kozioroca.

..........

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 10. (2 pkt)

Na fotografiach przedstawiono skay: bazalt, granit i gnejs.
1

Na podstawie: www.vendsysselstenklub.dk

a) Wpisz do tabeli, obok podanych rodzajw ska, numer skay odpowiadajcej danemu
rodzajowi.
Numer
skay

Rodzaj skay
magmowa gbinowa
magmowa wylewna

b) Zaznacz poprawne dokoczenie zdania.

Wrd ska przedstawionych na fotografiach bazalt wyrnia
A. uporzdkowane uoenie skadnikw mineralnych.
B. dominacja kwarcu w budowie mineralnej.
C. maa twardo i atwo obrbki.
D. struktura skrytokrystaliczna.
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

8.
1

9.
2

10a)
1

10b)
1

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 11. (2 pkt)

W tabeli wymieniono zastosowanie wybranych surowcw mineralnych w gospodarce.
Zastosowanie surowcw

Surowce
(wpisz liter)

Uzyskiwane jest z nich aluminium.

Su do produkcji wyrobw ceramicznych.
Wykorzystywane s do produkcji cementu.
Wykorzystywane s do uszlachetniania stali.
Przyporzdkuj surowce do opisw ich zastosowa w gospodarce. Uzupenij tabel
waciwymi literami.
A. iy i gliny
B. boksyty
C. mangan i tytan
D. granity i bazalty
E. wapienie

Zadanie 12. (2 pkt)

Poniej wymieniono gwne przyczyny niedoborw wody w Polsce.

Stosunkowo niskie, zwaszcza w pasie rodkowej Polski, roczne sumy opadw

atmosferycznych.

Dua zmienno opadw atmosferycznych w roku. Roczne sumy opadw mog by

od 40 do 50% mniejsze (lub wiksze) od redniej wieloletniej.

Bardzo mae zasoby wd powierzchniowych przy znacznym ich zanieczyszczeniu

i niskiej zdolnoci magazynowania wody w zbiornikach retencyjnych.

Na podstawie dostarczonych informacji podaj trzy dziaania, ktre naley podejmowa,

aby ograniczy niedobory wody w Polsce.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 13. (2 pkt)

Poniej przedstawiono klimatogramy sporzdzone dla czterech stacji meteorologicznych
pooonych w miejscach o rnych klimatach.
1

Na podstawie: J. Kdzioka, K. Kocimowski, E. Woonciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa 2013.

Podaj numer klimatogramu, ktry sporzdzono dla stacji pooonej w miejscu

wystpowania klimatu rdziemnomorskiego. Przedstaw dwie cechy tego klimatu.
Numer klimatogramu .............
Cechy klimatu rdziemnomorskiego:
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

11.
2

12.
2

13.
2

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 14. (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono rozprzestrzenianie si fali tsunami na Oceanie Spokojnym. Liczby
oznaczaj upyw czasu w godzinach od momentu zaistnienia przyczyny wywoujcej fal
tsunami.

Na podstawie: M. Graniczny, W. Mizerski, Katastrofy przyrodnicze, Warszawa 2007.

a) Podkrel dwa obszary, do ktrych fala tsunami dotara w tym samym czasie.
A. wyspy Japonii
B. Ameryka rodkowa
C. pnocno-wschodnie wybrzee Australii
D. poudniowe wybrzee Alaski
b) Zaznacz przyczyn fali tsunami, ktrej rozprzestrzenianie si przedstawiono
na rysunku.
A. Wybuch wulkanu na Hawajach.
B. Trzsienie ziemi na zachodnim wybrzeu Chile.
C. Trzsienie ziemi w strefie subdukcji u wybrzey Azji.
D. Cyklon tropikalny u wybrzey Ameryki Poudniowej.

Zadanie 15. (2 pkt)

Wymie dwa czynniki ograniczajce na wielu obszarach wiata wykorzystywanie
energii sonecznej w energetyce.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 16. (2 pkt)

Dla kadego z wymienionych rodzajw elektrowni podaj przyrodniczy czynnik
sprzyjajcy jej lokalizacji.
Elektrownia wiatrowa
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Elektrownia geotermalna
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 17. (1 pkt)

Obszary zaznaczone na mapie charakteryzuj si wysok na tle wiata gstoci zaludnienia.

Zaznacz przyrodniczy czynnik, ktry znaczco wpywa na gsto zaludnienia

wszystkich obszarw oznaczonych na mapie literami od A do D.
1. Wystpowanie ciepych prdw morskich u wybrzey.
2. Pooenie na obszarach nizinnych w deltach duych rzek.
3. Pooenie na obszarach zasobnych w zoa ropy naftowej.
4. Wystpowanie yznych gleb, korzystnych dla rozwoju rolnictwa.

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

14a)
1

14b)
1

15.
2

16.
2

17.
1

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

10

Zadanie 18. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono wskanik urbanizacji w Polsce w 2012 roku wedug wojewdztw.

Na podstawie: May Rocznik Statystyczny Polski 2013, Warszawa 2013.

a) Wyjanij, dlaczego poziom urbanizacji w wojewdztwie lubelskim i wojewdztwie

podkarpackim rni si od poziomu urbanizacji w wojewdztwie lskim
i wojewdztwie dolnolskim.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Na podstawie mapy uszereguj podane wojewdztwa wedug wskanika urbanizacji,
rozpoczynajc od najniszego. Wpisz do tabeli we waciwej kolejnoci numery,
ktrymi oznaczono wojewdztwa.
1. lubuskie

2. warmisko-mazurskie

3. maopolskie

4. dolnolskie

Wskanik urbanizacji
najniszy

najwyszy

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

11

Zadanie 19. (3 pkt)

Na wykresie przedstawiono liczb emigrantw i imigrantw w 2010 r. dla wybranych pastw
oznaczonych numerami od 1 do 5.

Na podstawie: Rocznik Demograficzny 2012, Warszawa 2012.

a) Zaznacz poprawne dokoczenie zdania.

Pastwa o dodatnim saldzie migracji oznaczono na wykresie numerami
A. 1 i 5.

B. 2 i 3.

C. 3 i 4.

D. 2 i 4.

b) Na wykresie przedstawiono liczb imigrantw, ktrzy napynli do wybranych pastw

Unii Europejskiej w 2000 r. i 2010 r.

Na podstawie: Rocznik Demograficzny 2012, Warszawa 2012.

Wymie trzy czynniki sprzyjajce napywowi imigrantw do krajw Unii Europejskiej.

1. ...................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

18a)
1

18b)
1

19a)
1

19b)
2

12

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 20. (2 pkt)

Wrd poniszych wykresw zamieszczono wykres przedstawiajcy zmiany wspczynnika
urodze oraz wykres przedstawiajcy zmiany wspczynnika zgonw w piciu fazach
rozwoju demograficznego.

Uzupenij zdanie.
Wykres, na ktrym przedstawiono zmiany wspczynnika urodze, oznaczono liter ..............,
natomiast wykres zmian wspczynnika zgonw oznaczono liter ............... .

Zadanie 21. (2 pkt)

Przedstaw po dwa pozytywne i negatywne skutki spoeczno-gospodarcze wynikajce
z mechanizacji prac polowych w rolnictwie.
Skutki pozytywne:
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Skutki negatywne:
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

13

Zadanie 22. (1 pkt)

W tabeli przedstawiono struktur zatrudnienia wedug rodzajw dziaalnoci w wybranych
wojewdztwach Polski oraz warto PKB na 1 mieszkaca w tych wojewdztwach
w 2010 roku.
Struktura zatrudnienia wedug rodzajw
dziaalnoci w % pracujcych ogem
Wojewdztwo

Rolnictwo,
lenictwo,
rybactwo

Przemys
i budownictwo

Usugi

PKB
na
1 mieszkaca
w z

2,9

38,0

59,1

39 677

11,4

22,3

66,3

60 359

28,2

20,9

50,9

25 079

Na podstawie: Regiony Polski, Warszawa 2010, 2012.

Uzupenij tabel nazwami wojewdztw. Dobierz je z podanych poniej.

mazowieckie

lskie

lubelskie

Zadanie 23. (1 pkt)

Na podstawie informacji zawartych w tabeli w zadaniu 22. sformuuj wniosek dotyczcy
wielkoci PKB na 1 mieszkaca i udziau pracujcych w III sektorze gospodarki
w podanych wojewdztwach.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 24. (2 pkt)

Uzasadnij, podajc trzy argumenty, konieczno ochrony naturalnych formacji lenych
na wiecie.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

20.
2

21.
2

22.
1

23.
1

24.
2

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

14

Zadanie 25. (2 pkt)

Podaj po dwa przykady spoeczno-gospodarczych korzyci i zagroe, ktre dotycz
krajw sabo rozwinitych i wynikaj z procesw globalizacji na wiecie.
Korzyci:
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zagroenia:
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 26. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono zmiany w wielkoci wydobycia wgla kamiennego w Polsce
w mln ton w latach 19502009.

Na podstawie: J. Kdzioka, K. Kocimowski, E. Woonciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa 2013.

Podaj dwie przyczyny zmiany w wielkoci wydobycia wgla kamiennego w Polsce

po 1980 roku.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

15

Zadanie 27. (2 pkt)

Na fotografiach przedstawiono obiekty o duych walorach historycznych i turystycznych,
charakterystyczne dla stolic wybranych wojewdztw w Polsce.

Fot. 1. Zabytkowy dwig

Fot. 2. Fragment fortyfikacji miejskich

Fot. 3. Miejsce pamici narodowej

Uzupenij tabel. Wpisz nazw miasta, w ktrym znajduje si obiekt przedstawiony
na fotografii, oraz nazw wojewdztwa, na terenie ktrego jest on pooony. Nazwy
miast dobierz z podanych.
Warszawa
Obiekt
(numer fotografii)

Pozna

Krakw

Gdask

Miasto

Szczecin

Wojewdztwo

1
2
3

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

25.
2

26.
2

27.
2

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

16

Zadanie 28. (2 pkt)

Na mapie literami od A do D oznaczono wybrane pastwa Europy.

Podzia polityczny wg stanu na 31.12.2013.

Uzupenij tabel nazwami pastw, dla ktrych podano wybrane informacje. Obok
kadego z pastw wpisz liter oznaczajc pooenie pastwa na mapie Europy.
Informacja
Od 1 lipca 2013 r. jest czonkiem Unii
Europejskiej.
Stolic pastwa jest Belgrad, ktry peni
funkcj stoeczn byej Jugosawii.
Jest czonkiem Unii Europejskiej
od 2004 r. Posuguje si walut euro.

Nazwa pastwa

Pooenie
(wpisz liter)

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

17

Zadanie 29. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono wybrane parki narodowe w Polsce.

Na podstawie: Atlas geograficzny Polski, Warszawa 2007.

a) Zaznacz cech rodowiska przyrodniczego, ktra jest charakterystyczna dla kadego

z parkw narodowych oznaczonych literami A, B, C.
1. Obszary pierwotnej puszczy.
2. Krajobraz polodowcowy z jeziorami rynnowymi.
3. Lasy porastajce wydmy rdldowe.
4. Tereny podmoke w pradolinie.
b) Wymie, spord zaznaczonych na mapie, nazwy dwch parkw narodowych
pooonych na obszarze gr. Podaj litery, ktrymi oznaczono ich pooenie.
Pooenie parku
(wpisz liter)

Nazwa parku narodowego

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

28.
2

29a)
1

29b)
1

18

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

BRUDNOPIS