Ranking Szkół Jazdy 2.01.2015r.

Sprawd, gdzie warto zrobi kurs nauki jazdy w woj. lskim str.
6-7
Wielki ranking najlepszych

i najgorszych szk nauki jazdy
Pitek 2.01.2015
cena 2,80 (w tym 8% VAT)
www.dziennikzachodni.pl
www.facebook.com/dziennikzachodni
60
stron
do czytania
dzi magazyn
+ Telemagazyn
+ Twj Tygodnik
Magazyn
Dzi w prezencie pyta

do rozliczenia PIT 2014
Rozmowa: Moj rol

yciow jest mwi
innym o historii Polski, uwaa Norman
Davies. a STR.12-13
Reporta: W schronisku dla zwierzt odbija si wiat ludzi. Dzi
wiele kotw to eurosieroty. a STR.14-15
To trzeba mie!
Dzi z DZ pyta
z programem
do rozlicze
podatkowych
i skadania
deklaracji.
Piszemy take
o e-deklaracjach
i ulgach.
Pasje: Som my, som

na hodzie, czyli wyprawy (prawie) jak
w Himalaje, na Mount Everest. a STR.16
a STR. 9
Muzyka: Jesionowa
rzeba Ryka Riedla
to marzenie Jerzego
Pypacza. a STR.18
Krymina: Trzymali
si za rce, czytali
na gos Bibli Szatana... a STR.24
FOT. MREK MICHALSKI
DZIENNIK ZACHODNI taniej, ni w kiosku, z dostaw do Twojego domu. Zadzwo do nas: bezpatna infolinia 800 16 30 20 www.prenumerata.dziennikzachodni.pl
NUMER 1 (21.117) // ISSN 2353-619 // NR INDEKSU 350-079
DZI OD RANA NOWE WYDANIE

naszego interaktywnego tygodnika
Dzi z DZ dodatek:
Synne kuracje
Zdrowie z przyrody,
czyli kuracje doktora
Stanisawa Breyera.
Region
Agresja w szkole:
pobicia i napady
RYBNIK. Znca si nad kolegami. 14latek przez kilka miesicy znca si
nad innymi uczniami z Gimnazjum
nr 10. W kocu jedna z ofiar poskarya si rodzicom. a STR. 3
ISTEBNA. Stecwka: rok po wielkim ogniu. Mino ju dwanacie miesicy
od dramatycznego poaru drewnianego kocioa na Stecwce. Dzi
witynia jest ju niemal odbudowana. a STR. 4
KATOWICE. Wojewoda w rozmowie
z DZ. To bdzie trudny rok, szczeglnie dla grnictwa. Najwikszy problem? Zorganizowanie nowych miejsc
pracy mwi Piotr Litwa. a STR. 5
CZSTOCHOWA. Czas na komiksy?
W miecie otwarto pierwsz w regionie Czytelni Komiksw. Jej twrcy
marz o tym, by zgromadzi tysice
woluminw z caego wiata. astr. 8
CZECHOWICE-DZIEDZICE. Poar. Wybuch tu przed pnoc. Na szczcie dwojgu dorosym oraz trjce
dzieci nic si nie stao. Rodzina potrzebuje jednak pomocy. a str. 2
Wybierz sobie
Mikoaja
Ju dzi wyniki
naszej zabawy
STR. 21
NrISSN2353-619
Nrindeksu350-079
02//
Polska Dziennik Zachodni

Pitek, 2 stycznia 2015
Druga strona
DZISIAJ
To by rok, w ktrym mieszkacy Europy z od dawna niespotykan brutalnoci

dowiedzieli si, jakie skutki ma naruszanie fundamentw naszego europejskiego adu
pokojowego Angela Merkel w niemieckiej telewizji publicznej ZDF
MAX
5
1
MIN
Ogldaj, suchaj, czytaj

najnowsze wydanie
Zobaczcie, jakie niespodzianki przygotowujemy dla Was wraz z najbliszymi wydaniami Dziennika Zachodniego
na www.slaskplus.pl
Poniedziaek,
5stycznia
Sobota,3 stycznia
a Nasz horoskop na nowy 2015 rok
nawitoTrzechKrli
W numerze m.in.:
a Podsumowujemy rok, czyli Oskary
regionalnej polityki
a Nowy rok, nowe ceny... Powinnimy
si przygotowa na podwyki?
a Kolonia Ficinus zniknie ze Szlaku
Zabytkw Techniki?
a Historia: rok 2015 jest Rokiem Pamici Ofiar Tragedii Grnolskiej
Marek Twarg,
redaktor
naczelny DZ
Prosz mi si tu
wytumaczy...
isz Pastwo listy i maile,
pytaj w komentarzach,
dyskutuj na Facebooku
i Twitterze. Rozmawiamy codziennie, ale raz w roku zbieram
najczciej pojawiajce si kwestie i krtko wyjaniam. Rok temu byo o tym, dlaczego piszemy w lskiem albo
Podbeskidzie, albo dlaczego
raz na amach jest godka lska, a raz jzyk. W tym roku
wybraem:
Dlaczego, skoro piszecie
o lsku, nie ma nic o Opolu
czy Wrocawiu? Chyba wiecie,
co to historyczny lsk?.
To czste pytanie. Oczywicie
DZ ukazuje si na terenie wojewdztwa lskiego. W woj.
opolskim jest, te nalecy
do naszego koncernu, lecz jednak inny tytu Nowa Trybuna
Opolska. We Wrocawiu Gazeta Wrocawska. Jestemy
najwiksi, ale nie wchodzimy
kolegom w drog. Obiecuj jednak czstsz wspprac, by pokazywa lsk jako cao.
Czy trzymacie z prezydentem Komorowskim?.
Kto raz rzuci takie haso i niektrym wyznajcym spiskow
teori polityki i mediw
wszystko si piknie uoyo.
Nie wiem, co to znaczy trzyma z. Trzymamy z prezydentem RP, bo jest prezydentem
naszego kraju w tym sensie
tak. Natomiast oceniamy polityk Paacu dokadnie tak samo
krytycznie, jak posunicia
wszystkich innych politykw.
1.
2.
3.
Cenzura w DZ! Kasujecie

moje posty? i potem leci
jeszcze bcway, durnie i tpaki takie wpisy (tylko w wersji
hard) pojawiaj si na dziennikzachodni.pl. Wyjaniam: co
do zasady nie kasujemy postw,
bo wikszo Czytelnikw kulturalnie wyraa opinie. Jeli ju
kasujemy, to wycznie komentarze, ktrych tre narusza prawo lub dobry obyczaj.
No piknie. I to pisze
dziennikarz/redaktor!. Tak
tylko w ostrzejszej formie pisz na naszej stronie niektrzy
Czytelnicy, by pokaza swoj
dezaprobat dla zbyt ostrej (ich
zdaniem) riposty dziennikarza,
na og autora komentowanego
materiau. Oczywicie kady ma
prawo do swojej oceny, przypomn tutaj jednak prost zasad, ktr kieruje si na forum
i w mediach spoecznociowych wikszo dziennikarzy DZ: Nie jestemy grzeczni za wszelk cen. Jzyk naszych ripost jest adekwatny
do jzyka narzuconego przez
internaut, widocznie taki jzyk
nasz oponent rozumie lepiej.
Przyjmujemy zasad wzajemnoci, przefiltrowan przez nasz wasn wraliwo.
Co z tym lskiem Plus?
Dlaczego jest patny? Dziennikarstwo to misja, ale dziennikarstwo to te usuga. Usuga
polegajca (w wielkim skrcie) na dostarczaniu raz informacji i opinii, innym razem rozrywki. Wraz z rozwojem wiata
cyfrowego, coraz czciej za t
usug, dostarczan
dzieki internetowi, bd pobierane opaty. Byle bya to jakociowa usuga. Slaskplus.pl kosztuje, ale oferuje dobre treci, ju
docenione zarwno przez Czytelnikw, jak i bran. Staramy
si, by opata bya niska.
czywicie, czekam na kolejne pytania. a
TWITTER:@MAREKTWAROG
4.
5.
Wnumerzem.in.:
a Problemwwsubie
zdrowiacigdalszy,czyli
sprotakzwanypakiet
onkologiczny
a Partnernastudniwk
dowynajcia
Styczniowy numer
naszego miesicznika
historycznego
Niespodziewana pomoc dla pogorzelcw z Czechowic-Dziedzic
Poar zabra Dagmarze, Przemkowi

i dzieciom dom. Pomog internauci
Nasza Historia
Wydarzenie
Rodzina znanego internauty
z Czechowic-Dziedzic stracia
dach nad gow. Na szczcie
pomc postanowili ludzie
z caej Polski.
Dagmara i Przemek potrzebuj
pomocy, po poarze w ich domu i firmie tej treci apel pojawi si na Facebooku. Zosta zamieszczony przez troje ludzi,
gdy Przemek to znany w rodowisku informatyk i internauta o przezwisku Kebab.
Poar wybuch we wtorek
tu przed pnoc przy czechowickiej ul. Dojazdowej. Na
szczcie dwm dorosym osobom oraz trjce dzieci nic si
nie stao. Wszyscy opucili poncy obiekt jeszcze przed przyjazdem straakw. Poarem objte byy zaadaptowane na
mieszkanie poddasze oraz dach
budynku. Znajdujce si w
rodku wyposaenie cakowicie spono. Nadpalony i zalany zosta parter, gdzie znajduje si siedziba firmy. Znajomi
i przyjaciele znanego w rodowisku internautw Kebaba postanowili zorganizowa dla niego pomoc. Na portalu
spoecznociowym utworzone
zostao specjalne wydarzenie.
Znam Przemka od wielu,
wielu lat. To przesympatyczny,
miy i uczynny czowiek opowiada inicjator akcji Maciej Jan
Broniarz z Warszawy, znany
internautom jako Gausus.
Dodaje, e obaj s informatykami, ich znajomo trwa
FOT. YOUTUBE
Od redaktora
a Gotowinazwiedzanie?
Midzynarodowe Centrum
Kongresowe wKatowicach
koczy si budowa. Zapraszamy na wirtualny spacer
powntrzach.
aSzczodre Gody
Cototakiego?Zobaczciemultimedialnyfotoreporta
oobrzdachSowian.
a Podremaluchem
Nasi modzi reporterzy przejechali si maluchem pierwszy raz. Popatrzcie na film. a
a Podwjnewydanie
Juwkioskach.Awnim
midzyinnymi:
aOlskichseparatystach,ktrzypoIwojnie
planowali,elskbdzie
samodzielnympastwem.
a Rok1945nalsku,czylipanicznaucieczkaludnocicywilnejprzedSowietami.
b Poar wybuch we wtorek tu przed pnoc

od czasu, kiedy w Polsce rozwija si Linux spotykali si
na rnych szkoleniach i konferencjach. Lata temu Przemek dostarcza do czechowickich szk darmowy internet
wspomina Broniarz.
Dlatego, gdy tylko dowiedzia si, e potrzebna jest pomoc dla poszkodowanych
w poarze, nie waha si zaoy wydarzenie na Facebooku.
Chcemy to dobrze skoordynowa, wic proponujemy,
bycie wypenili formularz
zgoszeniowy z Waszymi propozycjami. Nie chcemy, by zostali zasypani nieskoordynowan pomoc (7 czajnikw, zero talerzy, jak na weselu). Prosimy, wypenijcie szczegowo
formularz i czekajcie na odzew
ze strony naszej (Gausus, Skobi,

Socrat) lub bezporednio
od Przemka i Dagmary napisali organizatorzy akcji na
Facebooku.
Apel pojawi si o godz. 7.00,
a ju o godz. 11.00 byo stu
uczestnikw. Obecnie jest ich
400.
W tym momencie pomoc
zaoferoway 63 osoby z caej
Polski. Niektrzy deklaruj, e
dadz pienidze w rnych
kwotach. Inni, e pomog przy
rozbirce domu, jeszcze inni
oferowali, e dadz ubrania czy
inne rzeczy potrzebne do ycia mwi Broniarz. Dodaje, e
teraz szukaj transportu, by dary zebra i 6 stycznia zawie je
poszkodowanym. a
JACEK DROST, JM
Kalendarium
239lattemu(1776r.)
A Po raz pierwszy na wiecie
w szkoach w Saksonii wprowadzono wychowanie fizyczne.
176lattemu(1839r.)
A Francuz Louis Daguerre wykona
pierwsze zdjcie Ksiyca.
86lattemu(1929r.)
A Powstay Polskie Linie Lotnicze
LOT. Rozpoczy przewozy na piciu liniach krajowych oraz linii zagranicznej: Katowice-Brno-Wiede.
42latatemu(1973r.)
A Polskie Radio rozpoczo caodobowe nadawanie programw. (JJ)

//03
Dyur reportera
Wydarzenia
Micha Nowak
32 634 22 24 (w godz. 8.30-22)
facebook.pl/dziennikzachodni.pl
Wbija szpilki. W kolegw

A 14-latek z Rybnika znca si nad kolegami
w szkole. Bi ich, kopa, a nawet rani szpilkami
A O agresji fizycznej w szkoach mwi ju ponad
58 procent uczniw i 15 procent nauczycieli
Przemoc w szkoach
Barbara Kubica
14-latek z Rybnika przez kilka

miesicy znca si nad rwienikami w Gimnazjum nr 10
w rybnickiej dzielnicy LigotaLigockaKunia,trafidopoprawczaka, awkrtce ojego dalszym
losie zdecyduje sd.
W kocu ktra z ofiar poskarya si rodzicom i nauczycielom, wic dyrekcja powiadomia policj i mody agresor stanie przed sdem. A ustalenia
mundurowych s wstrzsajce.
Chopak ma na koncie co
najmniej 10 czynw karalnych.
Gimnazjalista na terenie szkoy
zncasipsychicznieifizycznie
nadrwienikami.Kopa,popycha i rani swoich kolegw
naprzerwach,uywajcszpilek.
Kiedy szkoa dowiedziaa si
o tym procederze, natychmiast
powiadomia policjantw. ledczyzgromadziliwtejsprawieobszernymateriadowodowy potwierdza nadkomisarz Aleksandra Nowara z Komendy Powiatowej Policji w Rybniku. AgresorzRybnikazostazatrzymany,
bo w pierwszej chwili jego szko-
Ofiary przemocy
po zmianie
rodowiska czsto
same staj si
oprawcami
FOT. BARBARA KUBICA
b.kubica@dz.com.pl
b Z danych policji wynika, e w 2014 roku prawie 6,5 tysica przestpstw w wojewdztwie lskim
popenili nieletni. Wrd nich byy rozboje i wymuszenia, ale take kradziee i kradziee z wamaniem
a zareagowaa wzorcowo i powiadomia policj.
Potem jednak dyrekcja nabraa wody w usta, nie chciaa
rozmawia z mediami. Sprawie
po naszej interwencji obieca si
przyjrze Piotr Kuczera, prezydent Rybnika, jeszcze do niedawna czynny nauczyciel.
Szko tworz rodzice,
nauczyciele i uczniowie. Potrzeba w tej sprawie rozmowy
i jeli ona nie nastpia, to naley to z ca surowoci oceni.
Bezpieczestwo w szkole jest
Taki bdzie rok 2015

Prognozy
Eksperci DZ mwi, czego
spodziewaj si po nadchodzcych 12 miesicach m.in.
w subie zdrowia, polityce,
grnictwie, edukacji, sporcie...
KatarzynaDomagaa-Szymonek
k.domagala@dz.com.pl
Zmiany w komunikacji miejskiej podobno na lepsze. Jeszcze wiksze problemy w grnictwie.Nowyegzaminmaturalny

w liceach. Kolejne wybory, tym
razem prezydenckie i do parla-
mentu. Wielkie otwarcia inwestycji. Czy spore kopoty ze sub zdrowia, ktre pacjenci mog
odczu ju dzi. To kilka wydarze,ktreczekajnasw2015roku. Poprosilimy specjalistw
zrnychdziedzinycia,byzdradzili swoje typy na najblisze 12
miesicy. Mwi o szansach,
przed jakimi stoi region. Przewiduj, e bez afer, m.in. w transporcie czy subie zdrowia, si
nie obdzie. Na kolejnych stronach DZ czytajcie ich opinie. a
Opinie naszych ekspertw
o wydarzeniach 2015 r. zamieszczamy na stronach: 3, 5, 6, 8, 9 i 38
priorytetem. Co z tego, e bdziemy mwili o sukcesach

w nauczaniu, jak najwaniejsza
rzecz, czyli bezpieczestwo,
jest naruszone. Przyjrzymy si
sprawie mwi Kuczera.
Niestety, przemoc to w rodowisku dzieci i modziey zjawisko powszechne.
Ju w gimnazjum na dzie
dobry dzieci mierz si z fal.
Tym przecie jest kocenie.
Mona komu dla artu doczepiogonek,amonateniezmywalnym markerem namalowa
Ochrona zdrowia 2015
dr n. med. Jacek
Kozakiewicz
Lekarze
czekaj
na dialog
lski samorzd lekarski

oczekuje podjcia prawdziwego dialogu pomidzy rzdzcymi a medycznymi samorzdami zawodowymi, bo jest on naszym zdaniem niezbdny dla wprowa-
na twarzy wsy mwi Mariusz

Winiewski, prezes Stowarzyszenia 17-tka z Boguszowic,
ktry pracuje z modzie.
Wedug najnowszych bada
Orodka Rozwoju Edukacji, co
dziesity ucze bywa nkany
przez swoich rwienikw. Ale
w podstawwkach problem
obraania i uywania wyzwisk
dotyka ju niemal poow uczniw. Z kolei 25 procent zostaje
wykluczonych z grupy rwieniczej, a co dziesity jest regularnie nkany.
dzania pilnych i koniecznych

zmian w ochronie zdrowia.
Nie mona przygotowywa
i z sukcesem wdraa reform
bez zasigania opinii tych,
ktrzy bd je na co dzie realizowali. Konsekwencj braku
merytorycznego dialogu jest
m.in. pakiet onkologiczny
i zamieszanie wynikajce z jego wprowadzania.
akiet spotka si z krytyk
samorzdu lekarskiego nie
z powodu swoich zaoe i celw, ale sposobu przygotowania i wdraania. Podobnych
problemw mona by unika,
gdyby decydenci z nalen
uwag odnosili si do postulatw zgaszanych przez medyczne rodowiska specjali-
Jeszcze bardziej niepokojce

s dane zawarte w raporcie Najwyszej Izby Kontroli.
Wedug tych danych, z agresj sown spotkao si 74 procent uczniw i a 43 procent
nauczycieli ze szk podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Na przemoc fizyczn wskazao natomiast 58
procent uczniw i 15 procent
nauczycieli.
Agresj zauwaamy ju
w szkoach podstawowych. To
zarwno przemoc werbalna, jak
i niewerbalna. Zdecydowana
wikszo dzieci umieszcza
naprzykad90procentinformacji o swoim yciu w internecie.
To te czsto rdo przemocy
mwi nam Adam Kocjan, psycholog i dyrektor Poradni
Psychologiczno-Pedagogicznej
w Rybniku.
Trafiaj do nas na terapi
dzieci skierowane przez Sd
Rodzinny. Prowadzimy indywidualn terapi psychologiczn oraz zajcia grupowe
socjoterapeutyczne dla osb
z zaburzeniami, czyli tych dzieci, ktre nie odrniaj waciwych zachowa od tych zych.
Terapia jest procesem dugofalowym, a poniewa czsto
z przemoc mamy do czynienia
w rodzinach dysfunkcyjnych,
osobno mamy take szko dla
rodzicw. Odwiedzamy te,
na proby dyrekcji szkoy dodaje. a
Czy Twoim zdaniem dzieci
w szkoach czuj si bezpiecznie?
Porozmawiaj z autork na:
Modzi przestpcy
Pobicia, wymuszenia,
rozboje, wamania.
Modzi gniewni?
A Odstyczniadolistopada
2014rokunalskuodnotowanocznie122tysice71przestpstw.Za6 tysicy 372 z nich
odpowiadaj nieletni. Za co najczciej odpowiadaj? Okazuje
si, e spord wszystkich napadw zkradzie czy wymusze,
abyo ich 2179, a 833 powodowali nieletni bandyci. Take nieletni powodowali co czwarte pobicie spord wszystkich 1061
odnotowanych pobi, a w267
przypadkach odpowiaday osoby
przed18. rokiem ycia.
A Modociani przestpcy maj
na swoim koncie take 587 kradziey i483 kradziee poczone z wczeniejszym wamaniem. Policja nie prowadzi osobnych statystyk dotyczcych
przemocy w szkoach, ale wiele
informacji o pobiciach, kradzieach i wymuszeniach to efekt
donosw dyrektorw placwek
i rodzicw.
A Wedug opracowa Orodka
Rozwoju Edukacji, a 37 proc.
gimnazjalistw wskazao, e
zdarzay im si sytuacje, gdy
wysyali co przez internet, aby
zaartowa, aich komunikat
okaza si przykry dla innych.
Agresja internetowa to coraz powaniejszy problem. 8,4 proc.
gimnazjalistw stao si jej ofiar
raz w roku, a 15 proc. byo jej
sprawcami. a
(JACK)
styczne. Konieczne jest pilne,

klarowne okrelenie zakresu
odpowiedzialnoci pastwa
za dostp spoeczestwa
do wiadcze medycznych.
Jak pokazuj dowiadczenia
krajw rozwinitych, fundamentem dobrze funkcjonujcego systemu opieki zdrowotnej powinien by sektor publiczny, a jego dopenieniem
podmioty niepubliczne.
arto powraca do koncepcji p. profesora Zbigniewa Religi, ktry bdc ministrem zdrowia, przyj
za podstaw zmian w polskiej
ochronie zdrowia wprowadzenie sieci szpitali publicznych, opartej na dogbnej
analizie potrzeb zdrowotnych.
Profesor uwaa te za celowe

zmniejszenie znaczcych rnic w finansowaniu ochrony
zdrowia, jakie dziel nas
od wikszoci krajw europejskich.
iezbdne jest podjcie
szybkich dziaa dotyczcych zahamowania niekorzystnych tendencji demograficznych wrd medykw. Recept jest zwikszanie liczby
przyj na studia oraz zagwarantowanie szkolenia specjalizacyjnego wszystkim chtnym lekarzom i lekarzom
dentystom. NOT. AGA
dr Jacek Kozakiewicz
jest przewodniczcym Okrgowej

Rady Lekarskiej w Katowicach
04// Wydarzenia

A WICEJ ZDJ Z WYDARZE SYLWESTROWYCH I NOWOROCZNYCH W NASZYM REGIONIE NA WWW.DZIENNIKZACHODNI.PL
LSKIE
b Dokadnie 308 osb pobiego w noworocznym maratonie
b Czci sylwestrowej nocy pod Spodkiem by pokaz fajerwerkw
FOT.MACIEJ GAPISKI
cy IX lskiego Maratonu Noworocznego Cyborg, ktry

zorganizowa August Jakubik,
maratoczyk z Rudy lskiej.
Udao nam si pobi zeszoroczny rekord, wystartowao
308 biegaczy (rok temu 260
przyp. red.) wylicza organizator biegu. I jak dodaje, rekord
tym bardziej go cieszy, e Nowy Rok powita biegaczy gooledzi. Zwycizc maratonu
z czasem 2 godziny 58 minut
i 53 sekundy zosta Leszek
Mayszek.
Ten sylwester by bardzo bezpieczny. Nie odnotowalimy
powaniejszych zdarze i incydentw z fajerwerkami mwi
Aneta Orman z KWP w Katowicach. W ostatnich dwch dniach
na drogach regionu doszo do 16
wypadkw, w ktrych zgina
jedna osoba i 15 kolejnych zostao rannych. Zatrzymano te 37
nietrzewych kierowcw (dane
z godz. 17). (KD)
FOT. MACIEJ GAPISKI
Na najwikszy bal w regionie,

pod katowickim Spodkiem,
przyszo kilka tysicy mieszkacw. Do zabawy zachcay
nasze rodzime zespoy. Wystpili m.in. Pokahontaz i Curly
Heads. Dziennik Zachodni
imprez obj patronatem.
W tym samym czasie, gdy
mieszkacy regionu otwierali
szampany, a korki strzelay
w gr, na sali porodowej
Daria Patek z Jaworzna rodzia crk. Dwadziecia minut
po pnocy przysza na wiat
Hania, ktra okazaa si pierwszym dzieckiem urodzonym
w lskiem w 2015 roku.
To bya wyjtkowo mczca
noc, ale jej rezultat jest wietny mieje si mama Hani.
W domu czeka na ni starsza
siostra. Dziewczynka urodzia
si caa i zdrowa, way 3950 g
i mierzy 58 cm.
Na sportowo zdecydowali si
przywita Nowy Rok uczestni-
FOT. MACIEJ GAPISKI
Bezpiecznie i gono, tak przywitalimy 2015
b Hania Patek to pierwsze dziecko urodzone w 2015 r. w lskiem
Rok po wielkim ogniu, czyli pikny

koci na Stecwce ronie w oczach
A Ostatnie miesice to czas wytonej pracy,
Koci
Jacek Drost
j.drost@dz.com.pl
Min rok od dramatycznego

poaru drewnianego kocioa
na Stecwce. Dzi witynia jest
ju niemal odbudowana. Sbetonowe fundamenty, piknie
zrobionecianyzgrubychwierkowychbali,caakonstrukcjazostaa zadeskowana i przykryta
pap, wic do rodka nie pada
ani deszcz, ani nieg. W powietrzu unosi si zapach wieego
drewnatakrokpopoarzewygldaodbudowywanykociek
naStecwce,wznoszcejsi760
metrw nad poziomem morza.
Wykonawcypowiedzieliby:stan
surowy otwarty. Jeszcze wiele
zostao do zrobienia, jeszcze
o mnstwo szczegw trzeba
zadba,aleitakserceronie,kiedymasiwpamicito,cowydarzyo si tutaj przed rokiem.
Tragiczna noc
Trzynacie miesicy temu wiernizparafiipodwezwaniemMatki Boej Fatimskiej nie mieli powodw do radoci w nocy z 3
na 4 grudnia drewniany kociek spon doszcztnie.
Wczy si alarm. Koci
by podczony do instalacji
przeciwpoarowej i antywa-
maniowej na plebanii. Najpierw

sprawdziem sytuacj na plebanii, czy si kto nie wama. Byo wszystko w porzdku, wic
zaczem patrze przez okna.
Ostatnie okno wychodzi na
koci. Zobaczyem wielki pomie od strony wejcia opowiada nam ksidz Grzegorz
Kotarba, proboszcz parafii na
Stecwce, tu po feralnej nocy.
Natychmiast zadzwoni
na 112. Zanim przyjechaa stra,
poszed z ssiadem, Henrykiem
Kukuczk, zobaczy, co si da
uratowa.
Palio si od wejcia gwnego. Potny pomie. Udao
si uratowa to, co znajdowao
siwzakrystii.Zpomocprzyszli te inni parafianie. Doczyli
te straacy. Zracji wielkiego zadymienia nie dao si ratowa
wyposaenia wntrza. W maskach straacy wynosili wszystkie stroje, ksigi liturgiczne, ze
rodka nic nie udao si uratowa wspomina ks. Kotarba.
Henryk Kukuczka prowadzi
gospodarstwo agroturystyczne
na Stecwce, jakie sto metrw
od miejsca, gdzie staa poprzedniawitynia,aterazbudowana
jest nowa. Kadej nocy, kiedy
si budz, to patrz prosto woknowychodzcenakoci,iwtedy widz przed oczami ten
strasznypoar.Terazranytroch
si podgoiy, ale zostan w nas
istebniaski. Obrabiali go najlepsi miejscowi ciele
FOT. JAN-VICTOR LANDOWSKI
parafianie nie mog si doczeka koca robt
A Do budowy wityni wykorzystano wierk
b Budowa nowego kocika ruszya wiosn ubiegego roku.

Parafianie licz, e prace nie potrwaj ju dugo
do koca ycia zwierza si pan
Henryk. Idodaje:Przezcayrok
codziennie patrzyem na wielk
dziur po tamtym kociku.
Na szczcie teraz powstaje nowy i jest jako raniej na duszy,
e odbudujemy to, co wydawao si bezpowrotnie stracone.
Chciaoby si, eby prace szy

szybciej.
Jednak drewniany
Decyzja o odbudowie kocika zapada tu po ugaszeniu
poaru, praktycznie na zgliszczach poprzedniej wityni.
Nikt nie mia wtpliwoci, e

tak trzeba zrobi ani proboszcz, ani parafianie, bo zbudowany w 1954 roku kociek
na Stecwce na stae wpisa si
w t cz Beskidw.
U wielu ludzi ten kociek
budzi sentyment. Tu byy nie
tylko Pierwsze Komunie wite, wszystkie chrzty i luby, nawet ludzi z odlegych stron.
A ile niedzielnych spacerw,
zarwno na msze, jak i turystyczne... zwierza si nam tu
po poarze Jakub Kuc z Wisy,
dyrektor Zespou Szk Ponadgimnazjalnych w Istebnej.
Pomoc w akcji odbudowy
zadeklarowali znani ludzie,
midzy innymi muzycy Jzef
Skrzek oraz Joszko Broda. Odbyo si kilka koncertw charytatywnych.
Msza ju na wiosn?
Nim jednak prace ruszyy, konieczne byo przygotowanie

caej dokumentacji budowlanej. Pojawi si take inny
problem: proboszcz parafii
pod wezwaniem Matki Boej
Fatimskiej postulowa, by nowy kociek by murowany,
parafianie obstawiali przy
drewnianym.
Sprawa otara si nawet o
kuri biskupi. W kocu stano na tym, e fundament wityni bdzie murowany, a kon-
strukcja drewniana z istebniaskiego wierka.

Po zaatwieniu wszystkich
budowlanych formalnoci prace ruszyy w poowie maja.
Dlanastowyjtkowociekawa inwestycja, bo rzadko si buduje kocioy, a kocioy drewniane to ju zupeny rodzynek,
wic jest nam mio, e moemy
nadzorowa t budow opowiadaPiotrWojtyazfirmyWojtya Budownictwo z podbielskich Janowic. I dodaje: Na razie jest stan surowy otwarty.
Konstrukcja zostaa zrobiona ze
wierka istebniaskiego, specjalnie wyselekcjonowanego.
W mojej opinii to doskonay budulec. Gontem witynia zostanie przykryta na wiosn, jak si
pogodapoprawizapewniaWojtya.
Powstajcy kociek jest
nieco wikszy od poprzedniego, cho architekt stara si, by
by jego wiernym odwzorowaniem. Nie zawsze to byo jednak moliwe, choby z powodu przepisw przeciwpoarowych.
Pan Henryk ju nie moe si
doczeka, kiedy witynia
na Stecwce bdzie gotowa.
Wierz, e ju wiosn uda
si w kociku odprawi msz
wit. Nie wyobraam sobie,
e moe by inaczej mwi Kukuczka. a

Wydarzenia //05
Piotr Litwa: Musimy

szuka miejsc pracy
Grnictwo 2015
JerzyMarkowski,
ekspertgrniczy
Odraczanie
katastrofy
w wglu
Wojewdztwo w 2015 roku

Tobdzietrudny
rok,szczeglnie
dlagrnictwa
mwi wojewoda
PiotrLitwa.
Agata Pustuka
2015 rokbdzierozstrzygajcy,
jelichodziogrnictwo.Czypan,
jakopenomocnikrzduwterenie,ostrzegpanipremierprzed
moliwymiprotestamispoecznymi?
Od pocztku swojej misji pani
premier musiaa angaowa si
w rozwizywanie problemw
dotyczcych grnictwa. Najpierw bya sprawa kopalni Kazimierz-Juliusz, a waciwie
sprawa przyszoci caej dzielnicy Sosnowca i losu lokatorw
prawie dwch tysicy mieszka zakadowych. Potem tragedia w kopalni Mysowice-Wesoa. Wiele razy z moich ust pady
sowa kierowane do pani premier o koniecznoci mdrej restrukturyzacji tej brany, akceptowanej spoecznie. Pani
premier wietnie zdaje sobie
spraw z trudnej sytuacji, w jakiej znalazo si grnictwo.
WprzypadkukopalniKazimierzJuliuszdoszodoszybkiegodosypaniagrosza,bylebytenspokjspoecznyzapewni...
Ubolewam, e tak wanie ta
sprawa jest postrzegana. W rzeczywistoci sosnowiecka kopalnia nie bya w stanie sama
sobie poradzi bez zewntrznego wsparcia. Na takie wsparcie
nie moga liczy nawet ze strony waciciela, czyli KHW SA.
Opinia spoeczna nie akceptuje
jednak sytuacji, gdy zamiast reform daje si pienidze, jak tylko
grnicy tupn nog.
Prosz mi wierzy, e czas dosypywania grosza ju min.
Co do zasady, taka sytuacja nie
powinna mie nigdy miejsca.
Wacicielem grupy kapitaowej KHW SA jest jednak Skarb
Pastwa, ktry musia si pochyli nad spraw. Rnica pomidzy firm Skarbu Pastwa
a prywatn jest rwnie taka,
e na stanie tej drugiej nigdy
nie bdzie mieszka zakadowych, ktrych lokatorzy stali
si zakadnikami komornikw
nie ze swojej winy.
Jedno jest dzisiaj

pewne: utrzymanie
istniejcej struktury
grnictwa jest
niemoliwe
FOT. ARKADIUSZ AWRYWIANIEC
a.pustulka@dz.com.pl
b Nowoczesn siedzib NOSPR, ktra ma zmieni profil regionu, trzeba zapeni publicznoci
Kazimierz-Juliusz to jednak
drobiazg wobec tego, co czeka
kopalnie Kompanii Wglowej,
na ktr wci oczekujemy cudownego pomysu.
Patrzc na sytuacj wojewdztwa lskiego przez pryzmat
brany grniczej co jest uzasadnione, bo to najwikszy
pracodawca naley stwierdzi, e Katowicki Holding Wglowy oraz Jastrzbska Spka
Wglowa powinny sobie poradzi, nawet jeli ceny wgla,
o czym mwi analitycy, bd
w 2015 roku na podobnym poziomie. Za jeli chodzi o Kompani, penomocnik rzdu ds.
grnictwa Wojciech Kowalczyk
pracuje nad specjalnym programem naprawczym. Nie ulega jednak wtpliwoci, e najbardziej problemy odczuj firmy okoogrnicze. Tym maym, najsabszym grozi likwidacja lub upado. Tacy giganci jak Famur czy Kopex mog
ze spokojem patrze w przyszo, podobnie jak wysokospecjalistyczne firmy, bez
ktrych spki wglowe si
nie obejd. Gorzej w przypadku firm usugowych o profilu
grniczo-geologicznym.
Czywzwizkuztym,eczeka
nasfalazwolnie,rzdmapienidzenaprogramdobrowolnychodej?Czyrynekpracy
wwojewdztwie jestw stanie
sprostatemuobcieniu?
Dajmy szans penomocnikowi
rzdu. Najwikszym problemem bdzie zorganizowanie
nowych miejsc pracy. W obecnej sytuacji nie mamy zbyt wielu moliwoci. Kiedy modelowym rozwizaniem byo cignicie Opla do Gliwic czy te
rozwj strefy ekonomicznej.
Rozwj przemysu motoryzacyjnego ma jednak swoje granice. Zreszt to brana, ktra naj-
szybciej odczuwa skutki kryzysu gospodarczego.

AmyjeszczekolejnychstolatbdziemysipowoywanagliwickiegoOpla.Nowetechnologie
tenarazieunaswpowijakach.
Musimy szuka miejsc pracy
w nowych dziedzinach. Cz
z nich z pewnoci w usugach, turystyce.
Piszemybajkotym,jakbyy
grnikzostajehotelarzem?
Czemu nie? Jedno jest pewne:
utrzymanie obecnej struktury
grnictwa jest niemoliwe.
Trzeba jednak operacji dokona tak, by zminimalizowa
skutki spoeczne.
Czy, pana zdaniem, skala problemu nie jest dua? A moe jednak
warto pomyle nad powoaniem penomocnika rzdu
w randze ministra ds. restrukturyzacji caego regionu?
Interesujcy pomys. Z pewnoci trzeba zareagowa
na szereg zjawisk jednoczenie i mocno. To ogromne wyzwanie. Mamy duy baga, obcienie w postaci przemysu
cikiego, ktry trzeba restrukturyzowa, ale mamy te
spor przewag w innych
dziedzinach: doskona lokalizacj na mapie, infrastruktur drogow, no i oczywicie
lotnisko w Pyrzowicach.
Janiewiem,czymyjestemyprorozwojowi.Ciesznowe,dueinwestycje,takiejakMuzeumlskie,czysiedzibaNarodowejOrkiestrySymfonicznejPolskiego
Radia,aleprzecietrzebajeutrzyma,zapenimelomanami.
Kalendarz musi by wypeniony imprezami. To wane, poniewa poprzez takie inwestycje zmieniamy profil naszego
regionu.
Nie sdzi pan, e w sensie organizacyjnym aglomeracja wyczerpaa ju swoje moliwoci,
a egoizm prezydentw miast

powoduje, e tracimy szanse
na kolejne inwestycje, czyli
na nowe miejsca pracy?
Rzeczywicie, w tej sprawie
absolutnie doszlimy do ciany. Potrzeba mdrej koncepcji. Odwoam si do bliskiej mi
sytuacji w grnictwie, czyli
czenia kopal. Poza tym
w grnictwie zawsze byy
problemy organizacyjne
i ludzkie, niech, ale od decyzji szefa nie byo odwoania.
To moe wojewdztwo nie ma
szefa?
U nas kady sobie rzepk skrobie. Z punktu widzenia interesu wojewdztwa, a moe gbiej jego rodkowej czci, metropolitalna wsppraca to
po prostu konieczno. Silne
centrum zawsze bdzie za sob
cigno innych. Poza tym,
z perspektywy dziesiciu miesicy sprawowania urzdu, widz, e naley podda retuszowi reform administracyjn
i bardzo szybko zdecydowa
o losie samorzdw na szczeblu gmin i powiatw w aspekcie
realizowanych przez nich zada i liczby stanowisk. Trzeba
te rozstrzygn kwestie kompetencyjne. Osobicie uwaam, e przekazywanie zada
z zakresu administracji rzdowej zarzdom wojewdztw nie
jest optymalnym rozwizaniem. Jako przykad przytocz
inwestycje przeciwpowodziowe realizowane dzisiaj przez
samorzd, w sytuacji, gdy odpowiedzialno za podejmowane dziaania w czasie powodzi ponosi wojewoda. Ten
problem dotyczy rwnie prezydentw miast na prawach
powiatw, np. w zakresie gospodarowania nieruchomociami Skarbu Pastwa. a
Rozmawiaa AGATAPUSTUKA
2015 roku makrogospodarcze warunki dla

grnictwa bd jeszcze
trudniejsze. Ceny surowca
na wiatowych rynkach mog
by mniejsze o kolejne 10 procent. Nie zmniejszy si za to zapotrzebowanie na wgiel
w Polsce, bo taki mamy model
energetyczny. Za spraw wyborw parlamentarnych nie zanosi si na gwatowne ruchy
w brany. Zwaszcza takie, ktre mogyby spowodowa niepokoje spoeczne. Tak wic
na pewno nie bdzie likwidacji
kopal czy zwolnie ich pracownikw.
dzie za to skuteczna prba
ratowania grnictwa rodkami publicznymi i to w taki
sposb, by nie trzeba byo zgody Brukseli. Mam na myli zakup przez Wglokoks szeciu
kopal od Kompanii Wglowej.
Wglokoks wczeniej zosta
dokapitalizowany akcjami
Polityka 2015
Dr Tomasz Supik,
politolog
Rok wyborczy
przed nami.
Co nas czeka?
rzed nami kolejny intensywny rok wyborczy. Zapewne w poowie maja bdziemy wybiera prezydenta
RP i tu sytuacja jest raczej przesdzona. Bronisaw Komorowski moe wygra nawet w I turze. Co moe mu zaszkodzi?
Najbardziej chyba konflikt
wewntrz PO. Andrzej Duda?
Jego wynik bdzie zaleny wycznie od poparcia i mobilizacji
elektoratu PiS. Jak te wybory
bd wyglda na lsku? Obawiam si przede wszystkim niskiej frekwencji wielu lzakw nie pjdzie gosowa, nie
widzc kandydata, ktry powanie traktuje ich aspiracje.
esieni czekaj nas wybory
parlamentarne i w nich cakiem prawdopodobne jest zwycistwo PiS. Zwycistwo PiS i...
kontynuacja rzdw PO z PSL
i moe SLD. Teoretycznie, na
lsku PO mog pogry zaniedbania w grnictwie. Nie
spodziewam si jednak wielkich planw naprawczych ze
przedsibiorstw, w ktrych akcjonariuszem jest Skarb Pastwa. Ta transakcja zasili konta

Kompanii o 2 mld z. Kwota
wystarczy na 10 wypat, czyli
do wyborw. Scenariusz ten
bdzie podobny do wsparcia
Kompanii pienidzmi JSW,
ktra kupia za 1,5 mld z kopalni Szczygowice-Knurw.
rnictwo zapie oddech,
przeyje kolejny rok. Niestety, nie zostanie zrobione nic,
co pozwalaoby na lepsze rokowania na przyszo. A mianowicie dalej nie eliminujemy
trwale nierentownych kopalni.
Nie inwestujemy w nowe zoa
i nie obniamy kosztw wydobycia. Odraczamy katastrof liczc, e wrci koniunktura cenowa na wgiel.
o wszystko jest dowodem
na zwijanie si pastwowego grnictwa. Ale pamitajmy, e rynek wgla w Polsce
jest na nastpne 50 lat. I na ten
rynek wejdzie albo surowiec
z importu, albo prywatni inwestorzy. Jeli Polska bdzie miaa
szczcie, to pozostanie znaczcym producentem wgla
w Unii lub te bdzie miaa pecha (a zwaszcza lsk) i stanie
si najwikszym rynkiem zbytu na wgiel.
NOT. AMC
dr Jerzy Markowski
inynier grnik, byy wiceminister

przemysu, handlu i gospodarki
strony rzdu, raczej znw bdziemy oglda kupowanie czasu doranymi rozwizaniami.
Pamitajmy przy tym, e wynik
PO w wojewdztwie moe zadecydowa o losie Tomasza
Tomczykiewicza, regionalnego
szefa partii.
lutym wybory uzupeniajce do Senatu w Tychach,
Mysowicach i powiecie bierusko-ldziskim. Polityczne kuriozum, ale dla partii bdzie to
sonda poparcia. Za frekwencja moe by nisza ni 10 proc.
o z obywatelskim projektem
ustawy o mniejszociach?
Mimo roku wyborczego, parlamentarzyci zafunduj nam gr
na zwok. Finalnie nic z tej
ustawy nie wyjdzie nie ma
zgody, nie ma klimatu.
polityce samorzdowej bdziemy obserwowa polityk nowego marszaka wojewdztwa. Jedno, co mona powiedzie z pewnoci, to e
Wojciech Sauga nie bdzie gorszy na tym stanowisku od Mirosawa Sekuy. Sdz, e koalicja
PO-PSL-SLD w regionie sprbuje zafundowa nam ma stabilizacj, kadencj bez wikszych
wpadek. Marszaek Sauga zapowiada program oszczdnociowy. Pienidze z UE w nowym okresie finansowania unijnego pomog w spokojniejszych rzdach. NOT. MZ
dr Tomasz Supik pracownik Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu lskiego
06// Wydarzenia
Kultura 2015
Artur Rojek,
muzyk
Off Festival,
zagramy ju
po raz 10.
iecierpliwie czekam
na otwarcie Muzeum
lskiego. To na pewno
bdzie jedno z ciekawszych
wydarze nowego roku.
Na razie podziwiam jego architektur przejedajc obok
w drodze do biura.
ubiegym roku ogromne
wraenie zrobia na mnie
siedziba Narodowej Orkiestry
Symfonicznej Polskiego Radia
oraz koncerty, ktre miaem
okazj tam zobaczy i sysze.
To wielki obiekt i czuj si
dumny, e mamy co takiego
w Katowicach.
Jego przyszo, moim zdaniem, ley w dobrze dobranym repertuarze.
NOSPR to sala o wybitnej akustyce, idealna dla koncertw
muzyki wspczesnej, dla melomanw. Osobicie skupi-
N
W

bym si wanie na tym. Jeeli
chodzi o inne gatunki, to bybym bardzo ostrony w doborze.
rudno wypowiada si mi
na temat przyszoci
wszystkich lskich festiwali.
Nie wiem, jakie kto ma plany.
ajlepiej znam si na festiwalu Off, a tutaj nie brakuje mi zapau i wci widz
przed sob kolejne cele.
Off ma si aktualnie bardzo
dobrze. Co roku Katowice w
tym czasie odwiedzaj gocie
z caej Polski i ze wiata. Amerykaski magazyn TIME
uzna nas za jeden z 14 najciekawszych festiwali na wiecie.
Po raz pity nominowani jestemy do tytuu najlepszego
festiwalu w Europie. W 2015
mamy 10. edycj, w tym
po raz szsty w Katowicach.
Pomidzy 7 a 9 sierpnia w Dolinie Trzech Staww pojawi
si niemal 100 wietnych zespow z caego wiata. Robi
wszystko, eby to bya uczta
dla kadego fana muzyki.
Pierwsze ogoszenia ju 12
stycznia w Programie III Polskiego Radia w audycji GH+
po 19.00. NOT. OSZ
Artur Rojek muzyk, kompozytor,

b. lider zespou Myslovitz, dyrektor artystyczny Off Festivalu
Ranking szk nau

Spoeczestwo
Najlepsze w rankingu szk
nauki jazdy Dziennika Zachodniego okazay si orodki z Chybia, Bielska-Biaej, Huty Starej i Raciborza.
Aldona Minorczyk-Cichy
a.minorczyk@dz.com.pl
Wybierasz si na kurs prawa

jazdy? Zastanawiasz si, jak
wybra szko? Dziennik Zachodni suy Ci pomoc. Wraz
z Wojewdzkimi Orodkami
Ruchu Drogowego w Katowicach, Bielsku-Biaej i Czstochowie przygotowalimy ranking orodkw szkolenia kierowcw; tych najlepiej przygotowujcych i tych najmniej skutecznych. W jednych egzaminy
praktyczne zdaje si rednio
za drugim razem, w innych nawet dopiero za sidmym.
Sprawd, gdzie Ci najlepiej
przygotuj. Moe nie warto sugerowa si cen, i tam, gdzie
najtaniej? Moe warto postawi
na skuteczno i dowiadczenie?
Racibrz, Chybie i Huta

Stara gr!
W skrcie
RACIBRZ
LSKIE
Wybory w Raciborzu
niewane uzna sd
Co trzecia przychodnia
w lskiem zamknita
Sd Okrgowy w Gliwicach
uzna za zasadne protesty wyborcze zoone przez KWW
SLD Lewica Razem oraz osob
prywatn i uniewani wybory do rady powiatu raciborskiego w komisjach obwodowych nr 19 i 20 (w Budowlance i ZSOMS). To oznacza, e jeli do 7 dni nie wpynie protest, 12 radnych z 1 i 2 okrgu
straci mandaty i trzeba bdzie
powtrzy tu wybory.
Przypomnijmy, 16 listopada w 2 komisjach w Raciborzu
pomylono karty do gosowania. Mieszkacy, ktrzy poszli
do urn w Budowlance, oddawali gosy na kandydatw
z SMS-u i na odwrt. Gosowanie przerwano, ale wczeniej oddano ju 400 niewanych gosw.
SLD i osoba prywatna
zoyli protesty i zostay one
uznane przez sd mwi Marian Gasilewski, penomocnik
komitetu SLD Lewica Razem.
Wyrok sdu nie jest prawomocny. Jeli nie bdzie odwoania, uprawomocni si za 7
dni. To oznacza powtrzone
wybory do rady. W obwodzie
SMS uprawnionych do gosowania jest ponad 2200 osb,
w Budowlance blisko 2000.
(ALEK)
Dokadnie 284 przychodnie

podstawowej opieki zdrowotnej w lskiem nie podpisay
umw z Narodowym Funduszem Zdrowia (stan z godz. 22,
31.12.2014). Oznacza to, e prawie co trzecia przychodnia w regionie bdzie zamknita. Najwikszy problem dotyczy bdzie mieszkacw m.in. Bielska-Biaej, Jastrzbia, Gliwic,
Rybnika, Zabrza i Wodzisawia
l. Na podpisanie umowy zdecydowao si w regionie 817
placwek medycznych. Jak informuj pracownicy lskiego
NFZ, w tych przychodniach
wiadczenia medyczne maj
by udzielane pacjentom bez
przeszkd. Kady, kto napotka
na zamknite drzwi do gabinetw, moe dzwoni pod numer
telefonu 32 735 16 00. To caodobowa infolinia uruchomiona
przez lski Oddzia Wojewdzki Narodowego Funduszu Zdrowia. Uzyska tam informacj o czynnych placwkach
w jego okolicy.
List placwek, ktre podpisay
umow na wiadczenie usug
medycznych, jak i tych, ktre
od dzi maj by zamknite,
znajdziecie na naszej stronie
internetowej pod adresem:
www.dziennikzachodni.pl.
(KD)
Najwysz zdawalno egzaminu praktycznego w orodkach

podlegajcych WORD-owi
w Katowicach gwarantuje Bezstresowa Szkoa Jazdy Jzefa
Drozdowskiego z Raciborza.
rednia zdawalno egzaminu
praktycznego uczniw tej szkoy przekroczya 50 proc. Rok temu ta szkoa take bya wysoko w naszym rankingu.
W tym roku moja szkoa
bdzie obchodzia 25-lecie. Mamy wic due dowiadczenie,
no i cigle si uczymy: ja i moi
instruktorzy jedzimy na szkolenia finansowane przez UE.
Ostatnio z ekodrivingu, ktry
bdzie obowizkowy na egzaminach w tym roku. To wszystko po prostu przynosi efekty
podkrela Jzef Drozdowski,
waciciel szkoy.
W czstochowskim WORDzie bezapelacyjnie najlepsze
wyniki ma OSK Lider Janusza
Lubasa z Huty Starej (52,2 proc.
zdawalnoci egzaminu praktycznego). Za w bielskim
orodku prym wid OSK Roman Mikoajczyk z Chybia.
W tym przypadku zdawalno
wyniosa a 56,4 proc. i bya
najwysza nie tylko w WORD
Bielsko-Biaa, ale te w caym
wojewdztwie lskim. Gratulacje za dobrze wykonywan
prac.
Oto jak przygotowalimy

nasz ranking szk
Jak wida, s szkoy, gdzie bez

problemu egzamin praktyczny
od rki zdaje co drugi ucze,
ale s i takie, gdzie udaje si to

nawet zaledwie co dziesitemu. Poniewa pod uwag bralimy szkoy, ktre na egzamin
do danego WORD-u lub do jego
orodka przysali co najmniej
stu uczniw trudno mwi
o przypadku. Dane, jakie wykorzystalimy, dotycz w WORDach Katowice i Bielsko-Biaa egzaminw przeprowadzonych
od 1 stycznia do 30 listopada
2014 roku.
W przypadku czstochowskiego WORD-u ranking oparto
na wynikach egzaminw praktycznych w okresie od 1 stycznia do 29 grudnia 2014 roku
(minimum 100 egzaminw).
W rankingu nie umiecilimy
orodkw szkolenia kierowcw
z Radomska (trzy z nich byyby
w czowce), bo nie korzystaj
z nich mieszkacy naszego wojewdztwa.
Ekstremalne zmiany
ju s za nami
Janusz Kuwak, wicedyrektor

Wojewdzkiego Orodka Ruchy Drogowego w Katowicach,
podkrela, e w przyszym roku w egzaminowaniu czekaj
nas pewne zmiany, ale nie s-
Drozdowski: W tym
roku moja szkoa
bdzie obchodzia
25-lecie. Mamy
due dowiadczenie
dzi, aby byy powody do obaw:
Te ekstremalne zmiany s ju
za nami. Teraz to ju naprawd
tylko drobiazgi.
Po pierwsze, od dzisiaj nie
trzeba ju na cz teoretyczn
chodzi do szkoy jazdy. Teorii
mona nauczy si samemu
czy przez internet. Egzaminatorw nie bdzie interesowao
adne zawiadczenie. Egzaminowany ma po prostu odpowiedzie prawidowo na pytania testu.
Druga zmiana dotyczy czci praktycznej. W tej czci egzaminu pojawi si elementy
ekodrivingu.
Musimy nasze przepisy
dostosowa do unijnych, chodzi te o ochron rodowiska
podkrela Janusz Kuwak.
Wiceszef
katowickiego
orodka dodaje jednoczenie,
e tak naprawd w ten sposb
niemal odruchowo jed
wszyscy pocztkujcy kierowcy. Chodzi o zmian biegw
w odpowiednim momencie,
czyli kiedy obroty silnika s pomidzy 1800 a 2600, o nie yowanie silnika, a take o pynn
jazd, hamowanie silnikiem
mwi wiceszef katowickiego
WORD-u. a
Oto ranking najlepiej i najsabiej przygotowujcych do egzaminu
Wojewdzki Orodek Ruchu

Drogowego w Bielsku-Biaej
Najlepszewyniki
Najsabszewyniki
A 1. Orodek Szkolenia Kierowcw Roman Mikoajczyk, Chybie,

ul. Dworcowa 56,4 proc.
A 2. Orodek Szkolenia Kierowcw Krzysztof Chmiaa, Bielsko,
ul. Siemiradzkiego 51,9 proc.
A 3. Orodek Szkolenia Kierowcw AUTKO Iwona Pisarek, Bielsko, ul. Partyzantw 48,0 proc.
A 4. Orodek Szkolenia Kierowcw 3 Grzegorz Biaas, Pszczyna,
ul. Chrobrego 46,5 proc.
A 5. Orodek Szkolenia Kierowcw Piotr Satawa, kawica, ul.
Firmowa 46,0 proc.
A 6. Orodek Szkolenia Kierowcw Mieczysaw Piela, Bielsko,
ul. Partyzantw 45,6 proc.
A 7. Orodek Szkolenia Kierowcw PRAWKO Dawid Biczak,
Andrychw, ul. Legionw
45,1 proc.
A 8. PHU SALPRESS Zbigniew
Wizner, Czechowice, ul. Kociuszki 44,2 proc.
A 9. Orodek Szkolenia Kierowcw Magdalena Piwowarczyk,
Bielsko, ul. Karpacka 43,5 proc.
A 10. Centrum Szkolenia Kierowcw OMEGA, Czechowice,
ul. Sowackiego 41,1 proc.
A 1. Orodek Szkolenia Kierowcw Piotr Sapeta, Radziechowy,

ul. PodMatysk 16,0 proc.
A 2. Orodek Szkolenia Kierowcw Pawe Knapek, ywiec, ul.
Wesoa 21,2 proc.
A 3. Orodek Szkolenia Kierowcw Magdalena Mika, Ujsoy, ul.
Piotrowskiego 21,4 proc.
A 4. Orodek Szkolenia Kierowcw Karol Gruszczyk, Wisa, ul.
Wyzwolenia 22,0 proc.
A 5. Usugi Motoryzacyjne
iTransportowe Caputa Krzysztof, Czechowice, ul. Traugutta
22,4 proc.
A 6. Orodek Szkolenia Kierowcw Pawe Sowik, ywiec, ul.
Dworcowa 23,7 proc.
A 7. Orodek Szkolenia Kierowcw FIRLA ukasz Firla, Drogomyl, ul. Klonowa 24,1 proc.
A 8. Orodek Szkolenia Kierowcw Jarosaw Grzegorzek, Skoczw, ul. Mickiewicza 25,5 proc.
A 9. Orodek Szkolenia Kierowcw Kazimierz Pcikiewicz, ywiec, ul. Dworcowa 25,6 proc.
A 10. OSK UBR Jakubowski
Wojciech, Kozy, ul. Krakowska
25,9 proc. JAK
WORD Katowice Oddzia Terenowy

w Jastrzbiu-Zdroju
Najlepszewyniki
Najsabszewyniki
A 1. Bezstresowa Szkoa Jazdy

Jzef Drozdowski, Racibrz, ul.
Ogrodowa 50,6 proc.
A 2. Orlik Sabina, Orodek Szkolenia Kierowcw JAZDA, Radlin, ul. Spacerowa 46,8 proc.
A 3. Przemysaw Sitek, Gokowice, ul. Zimne Doy 46,3 proc.
A 4. Paszyna Jolanta, Orodek
Szkolenia Kierowcw KAMELEON, Jastrzbie-Zdrj, ul.
Traugutta 45,5 proc.
A 5. Biaas Grzegorz Orodek
Szkolenia Kierowcw 3,
Pszczyna, ul. Chrobrego 43,9
proc.
A 6.OleksyLeszek,Orodek
SzkoleniaKierowcwLESZEK,
Jastrzbie-Zdrj,ul.Jasna43,1
proc.
A 7. Argyrios Gkeros, ory, ul.
Os. Ksicia Wadysawa 43
proc.
A 8. Orodek Szkolenia Kierowcw ACHIM Joachim Plura,
Racibrz, ul. Ogrodowa 41 proc.
A 9. Szmulik ukasz, OSK 4
KKA, Jastrzbie-Zdrj, ul.
Maopolska 40,7 proc.
A 10. Damian Istel OSK ISTELNY, Racibrz, ul. Drzymay
40,4 proc.
A 1. Tylutki Andrzej, Firma Usugowo Handlowa AMT, Jastrzbie-Zdrj, ul. Poznaska 16,9
proc.
A 2. Damian Szwagrzak, Radlin,
ul. Andrzeja Mielckiego 23,6
proc.
A 3. Eugeniusz Budniak Orodek Szkolenia Kierowcw BUDGEN, ory, ul. Wodzisawska
23,8 proc.
A 4. Krystian Liwarowski
LIWAR-7 BIEG, Cieszyn, ul.
Barteczka 23,9 proc.
A 5. Mariusz Liptak OSK AUTOBOLO, Racibrz, ul. Ogrodowa
24 proc.
A 6. Krzysztof Szarowski, Rybnik, ul. Stawowa 24 proc.
A 7. AUTOKURS S.C. Ewa Wojciechowska-wierczek, ANDRZEJ
Wojciechowski, Racibrz, ul.
Ogrodowa 25 proc.
A 8. Andrzej Woczyk - Orodek
Szkolenia Kierowcw, ory, ul.
Biesiadna 25 proc.
A 9. Przedsibiorstwo Usugowo Szkoleniowe, JastrzbieZdrj, ul. Przemysowa 26 proc.
A 10. Wiesaw Janulek Orodek
Szkolenia Kierowcw AUTOSZKOA L.OK 27,5 proc. AMC

Wydarzenia //07
uki jazdy 2014 r. w lskiem

praktycznego duych orodkw szkolenia kierowcw w wojewdztwie lskim. Uwzgldnilimy tylko te, ktre do orodka egzaminacyjnego przysay stu lub wicej uczniw

w Bytomiu

Drogowego w Czstochowie

w Dbrowie Grniczej
Najlepszewyniki
Najsabszewyniki
Najlepszewyniki
Najsabszewyniki
Najlepszewyniki
Najsabszewyniki
A 1. Szkoa Jazdy Zebra Danuta

Mazanek, Bytom, ul. Moniuszki
45,2 proc.
A 2. Orodek Szkolenia Kierowcw Krzysztof Kozioek, Piekary
lskie, ul. Przyjani 41,2 proc.
A 3. Orodek Szkolenia MAX-el
Krzysztof Warzycha, Bytom, ul.
Dworcowa 39,6 proc.
A 4. P.W. Jedynka Micha
Utracki, Tarnowskie Gry, ul.
Nakowskiej 37,7 proc.
A 5. Szkoa Nauki Jazdy Belfer
Janusz Wjcik, Tarnowskie Gry,
ul. Mocickiego 35,6 proc.
A 6. Radosaw Rabus Nauka Jazdy Professional, Wojkowice, ul.
Stara 32,8 proc.
A 7. Orodek Szkolenia Kierowcw Zdzisaw Nurek, Piekary lskie, ul. Dugosza 32,5 proc.
A 8. Orodek Szkolenia Kierowcw ELDAR, witochowice, ul.
Karpacka 31,5 proc.
A 9. Orodek Szkoleniowo-Usugowy Rajd Ryszard Walc,
Radzionkw, ul. Mczennikw
Owicimia 30,9 proc.
A 10. OSK EXPERT Tomasz
Czech, Radzionkw, ul. Mczennikw Owicimia 30,6 proc.
A 1. Polski Zwizek Motorowy

OZDG, Katowice, ul. abdzia
14,1 proc.
A 2. Liga Obrony Kraju OSK, Zabrze, ul. 3 Maja 17 proc.
A 3. Orodek Szkolenia Kierowcw LECH Barbara Stawiarz,
witochowice, ul. Komandra
17 proc.
A 4. Tomasz Jarosz OSK ELKA,
Ruda lska, ul. Magnolii 17,5
proc.
A 5. Orodek Szkolenia Kierowcw DUBI, witochowice,
ul. Polna 17,7 proc.
A 6.ZDZwKatowicachCentrum
KsztaceniaZawodowegowGliwicachzsiedzibwZabrzu,Katowice,ul.Krasiskiego18,1proc.
A 7. Szkoa Jazdy Test Roman
Btkowski. Chorzw, ul.
agiewnicka 18,3 proc.
A 8. ZDZ w Katowicach, Orodek Ksztacenia Zawodowego
w Pyskowicach, ul. Powstacw
lskich 18,5 proc.
A 9. OSKAdam Waszczyn, Zabrze, ul. Sdowa 18,8 proc.
A 10. OSK Nauka Jazdy Marcelina Krawiec, Piekary lskie, ul.
Diamentowa 19,2 proc. AMC
A 1. OSK Lider Janusz Lubas,

Huta Stara B, ul. Gwna 52,2
proc.
A 2. OSK AUTOFAN Mariusz
Rycharski, Kamyk, ul. eromskiego 44,88 proc.
A 3. OSK NIEZA JAZDA ukasz
Kurdziel, Czstochowa, ul. Waszyngtona 42,13 proc.
A 4. SUKCES S.C. Marek pie,
Mariusz Klepczyski, Czstochowa, ul. Kiliskiego 41,94
proc.
A 5. OSK SAFETY CAR Maciej
Orlikowski, Czstochowa, al.
Wolnoci 39,36 proc.
A 6. START Piotr Swodczyk,
Czstochowa, ul. Limanowskiego 38,94 proc.
A 7. OSK Jerzy Kowalski, Czstochowa, ul. Obr. Westerplatte
38,67 proc.
A 8. FORMAT Katarzyna Wesoowska-akomy, Czstochowa,
ul. Nowowiejskiego 38,61 proc.
A 9. PUH OSK Iwona KRAKOWIAK, Kobuck, ul. Zamkowa
38,48 proc.
A 10. OSK AS Arkadiusz Stpie,
Czstochowa, al. NMP 37,38
proc.
A 1. Orodek Szkolenia Kierowcw EUROSZKOA Edward Mucha Lubliniec, ul. Plebiscytowa

14,09 proc.
A 2. Zakad Doskonalenia Zawodowego w Katowicach OSK
arki, ul. Sosnowa 15,25 proc.
A 3. Orodek Szkolenia Motorowego Bogusaw Stachura
Lubliniec, ul. Zwycistwa 15,38
proc.
A 4. OSK Robex Renata PASIEKA, Wrczyca Wielka, ul. Sportowa 16,18 proc.
A 5.OSKAUTO-SZKOAKatarzynaGB,Kobuck,ul.3Maja
16,37proc.
A 6. Szkoa Bezpiecznej Jazdy
Marcin Popiech Lubliniec, ul.
Pisudskiego 18,88 proc.
A 7. OSK Andrzej Faltynowski,
Kalety, ul. ks. Rogowskiego
21,37 proc.
A 8. OSK Jzef Baszczyk, Kalety, ul. 1 Maja 22,35 proc.
A 9. OSK EMZET Marek
OROWSKI, Krzepice, ul. Ryy
22,47 proc.
A 10. OSK Iwona Kowal,
Zawiercie, ul. Piwniczna
22,69 proc. BAW
A 1. Jacek yp, Zbigniew yp,

OSK BRACIA, Dbrowa Grnicza,
ul. Szkolna 48,5 proc.
A 2. Zebra Collective Biznes Jarosaw Wsierski, Dbrowa Grnicza, ul. Poniatowskiego 45,2
proc.
A 3. ZEBRA-1 Szostak Adrian, Dbrowa Grnicza, ul. Poniatowskiego 42,4 proc.
A 4. Suwalski Marcin Nauka Jazdy SAMMAR, Krzywopoty, ul.
Partyzantw 38,2 proc.
A 5. Hosiawa Beata PPUH Domino, Dbrowa Grnicza, al.
Zwycistwa 36,4 proc.
A 6. Artur Morawski ARTUR, Dbrowa Grnicza, ul. Legionw
Polskich 36,1 proc.
A 7. Goliski Zbigniew OSK
EXPERT 1, Dbrowa Grnicza,
ul. Majakowskiego 34,8 proc.
A 8. Sonina Rafa Orodek Szkolenia Kierowcw ARA, Sosnowiec, ul. Zapolskiej 34 proc.
A 9. Centrum Szkolenia Kierowcw LEX, Dbrowa Grnicza,
ul. Kosmonautw 32,4 proc.
A 10. Lftner Patryk Golden
Lion, Dbrowa Grnicza, ul. Krlowej Jadwigi 31,9 proc.
A 1. Orodek Szkolenia Kierowcw Zbyszko, Jaworzno, ul. Sdowa 15,2 proc.

A 2. OSK ELEKT Jolanta
Dbkowska, Zawiercie, ul. Marszakowska 15,4 proc.
A 3. OSK ELEKT Jolanta
Dbkowska, Ogrodzieniec, plac
Wolnoci 15,4 proc.
A 4.KwiecieDariuszPOSK
Adam,Sosnowiec,ul.Hubala
Dobrzaskiego16,8proc.
A 5. Szkoa Jazdy XXL Jarosaw
Skorupa, Ogrodzieniec, plac
Wolnoci 17 proc.
A 6. Roznowski Micha OSK Micha, Sosnowiec, ul. Litewska
17,8 proc.
A 7. Liga Obrony Kraju,
Zawiercie, ul. Bankowa
19,3 proc.
A 8. OSK ALFA Sawomir
Oziembo, azy, ul. Marii Dbrowskiej 19,3 proc.
A 9. Wojciechowska Ewelina
OSK ELKAR, Sosnowiec, ul.
Hallera 21 proc.
A 10. Maciej Domagalski NAUKA JAZDY ELECTRA, Sosnowiec,
ul. gen. Kazimierza Puawskiego
21,5 proc. AMC

Drogowego w Katowicach
WORD Katowice Oddzia

Terenowy w Rybniku
Najlepszewyniki
Najsabszewyniki
Najlepszewyniki
Najsabszewyniki
Najlepszewyniki
Najsabszewyniki
A 1. Orodek Szkolenia Kierowcw EURO Klaudiusz Kubeczko, Katowice, ul. Gdaska

40 proc.
A 2. Orodek Szkolenia Kierowcw 100%, Katowice, ul. Powstacw 35,7 proc.
A 3. OSK ELA, Jaworzno, ul.
Farna 33 proc.
A 4. Ireneusz Rudzki OSK CYWIL, Ruda lska, ul. ukowa
32 proc.
A 5. Orodek Szkolenia Kierowcw OLAF Tomasz Goosz, Katowice, ul. 3 Maja 31,3 proc.
A 6. Centrum Szkolenia Kierowcw Smoliski Micha, Katowice,
pl. Oddzia Modziey Powstaczej 30,9 proc.
A 7. Orodek Szkolenia Kierowcw LIDKA Lidia Giero, Chorzw, ul. Krzyowa 30,8 proc.
A 8. OSK LIDER Mariusz Szymaski, Katowice, ul. Saint
Etienne 30,7 proc.
A 9. Firma Usugowa Tomasz
Stefaczyk, Katowice, ul. Sowiskiego 30,6 proc.
A 10. Firma Szkoleniowo-Handlowa SELA Leszek Skrodzki,
Katowice, ul. Gdaska 30,2
proc.

OZDG, Katowice, ul. abdzia
13,2 proc.
A 2. OSK Luksun Krzysztof
Domarus, Mysowice, ul. gen. Jerzego Zitka 13,5 proc.
A 3. Pawe Wjcik
WWW.NAJLEPSZASZKOLAJAZ
DY.PL, witochowice, ul. Tatrzaska 15,4 proc.
A 4. OSK.EUROKLASA Marzena
Mularewicz, Katowice, ul.
Krzywoustego 17,6 proc.
A 5. OSK Kama Piotr
Olszowski, Mysowice, ul. Stanisawa Staszica 18 proc.
A 6. PPHU DELTA Jarosaw
Walukiewicz, Katowice, ul. Dbowa 18,3 proc.
A 7. Lftner Patryk Golden Lion,
Dbrowa Grnicza, ul. Krlowej
Jadwigi 19,8 proc.
A 8. Orodek Szkolenia Kierowcw Nowy Duet, Jaworzno, ul.
Pocztowa 20,2 proc.
A 9. KRALEX-Janusz Krala
SUPELMEN, Katowice, ul.
Mikoowska 21,3 proc.
A 10. Barbara Poranek OSK BOLID, Ruda lska, ul. Pokoju
22,1 proc.
AMC
A 1. k2 Boena Sawicka, Rybnik,

ul. ks. J. Szafranka 48,8 proc.
A 2. Dariusz Pich OSK INSTRUKTOR, Rybnik, ul. Chrobrego 45,6 proc.
A 3. Orodek Szkolenia Kierowcw LISOWSKI, Rybnik, ul.
Chwaowicka 41,1 proc.
A 4. Orodek Szkolenia Kierowcw TRAFIC A. Malinowska,
Rybnik, ul. Raciborska 39,2
proc.
A 5. Damian Istel OSK
ISTELNY, Racibrz, ul. Drzymay 38,6 proc.
A 6. Artur Grzymisawski Orodek Szkolenia Kierowcw
IWAR, Rybnik, ul. aglowa
38 proc.
A 7. EXTREME SP. ZO.O.,
Racibrz, ul. Bosacka 37,9
proc.
A 8. Orodek Szkolenia Kierowcw GOLOMB Mirela
Goombek, Gliwice, ul. Zwycistwa 37,7 proc.
A 9. P.P.H.U. AVANT Dariusz
Szulik, Jankowice, ul. Rwnolega 37,4 proc.
A 10. AUTO Szkoa PRYMUS
Ewa Frania, Sonicowice, ul. Kociuszki 36,6 proc.
A 1. Kalisz Robert Orodek Szkolenia Kierowcw LEXUS Robert

Kalisz, Gliwice, ul. Kocielna 16,1
proc.
A 2. Orodek Szkolenia Kierowcw RENOMA Krzysztof Musia, Knurw, ul. Kazimierza Wielkiego 16,9 proc.
A 3. Orodek Szkolenia Kierowcw ALFA Adam Zieliski,
wierklany, ul. Spacerowa
17,4 proc.
A 4. LUZ Sabina Nowak-Juko,
Gliwice, ul. uycka 17,5 proc.
A 5. Orodek Szkolenia Kierowcw ELMOT Ewelina
Kozaczkiewicz, Gliwice, ul. Jana
Matejki 19,4 proc.
A 6. Adam Andrzejczak OSK
SUKCES, Gliwice, ul. Wrzosowa
20,6 proc.
A 7. MIROX Tomasz Kouch, Gliwice, ul. Wolnoci 21,6 proc.
A 8. Adam Bodziony,
Rydutowy, ul. Strzelcw
Bytomskich 22,2 proc.
A 9. Liga Obrony Kraju, Warszawa, ul. Chocimska 22,5 proc.
A 10. Orodek Szkolenia Kierowcw LEW Group ukasz
Lewiski, Gliwice, ul.
Chodkiewicza 23,20 proc. AMC
A 1. Orodek Szkolenia Kierowcw KASKADER Janusz Berger,

Tychy, ul. Sikorskiego 43,8
proc.
A 2. OSK GOL Roman
Burghardt, Tychy, ul. Dbrowskiego 40,5 proc.
A 3. OSK Jacek Jacek Pieprzyca, Tychy, ul. Armii Krajowej
38,4 proc.
A 4. Orodek Szkolenia Kierowcw ADEPT Marta Lesiak, Tychy,
ul. gen. de Gaullea 37,5 proc.
A 5. OSK Waszczyn, Mikow, ul.
Stroma 35,5 proc.
A 6. Orodek Szkolenia Kierowcw Cioos Rafa Broncel,
Bojszowy, ul. w. Jana 34,4
proc.
A 7. GRAND CHMIELOWIEC Tomasz Chmielowiec, Mikow,
ul. wirki i Wigury 34 proc.
A 8. Szkoa Kierowcw ZNAK
Eugeniusz Dziaowy,
Przyszowice, ul. Spdzielcza
33,8 proc.
A 9. Matyja Leszek Matyja,
Orzesze, ul. Kwiatowa 32,4
proc.
A 10. OSK Bolid 2 Grzegorz
losorz, Chem lski, ul. Kolberga 30,9 proc.

OZDG Sp. z o.o., Katowice, ul. abdzia 9,4 proc.
A 2. OSK SPEED Tadeusz
Rapka, Libi, ul. Wojska Polskiego 13,3 proc.
A 3. Przedsibiorstwo Usugowo-Szkoleniowe Sp. zo.o., Jastrzbie-Zdrj, ul. Przemysowa
13,3 proc.
A 4. Zakad Doskonalenia Zawodowego, Katowice, ul. Krasiskiego 15,6 proc.
A 5. OSK Grzegorz Szarowski,
Ldziny, ul. Lewandowskiej
16,4 proc.
A 6. Orodek Szkolenia Zawodowego I Kierowcw LUZ Eugeniusz Winiarski, Chrzanw, ul.
Wyszyskiego 16,8 proc.
A 7. Caputa Krzysztof Firma
Usug Motoryzacyjnych iTransportowych, Pszczyna, ul. Kopernika 17 proc.
A 8. OSK MOTO-PAL Rafa
Stroiski, Trzebinia, ul. Kociuszki 17,8 proc.
A 9. LigaObronyKraju,Owicim,
ul.Konarskiego18,4proc.
A 10. Orodek Szkole Zawodowych Diagno, Mysowice, ul.
wierczyny 19,2 proc. AMC
WORD Katowice Oddzia

Terenowy w Tychach
08// Wydarzenia
Roman Dziedzic,
OKE w Jaworznie
Rewolucji nie
bdzie, ale jest
sporo zmian
e wrzeniu 2015 roku
do szk w kocu pjd
wszystkie dzieci szecioletnie. Oznacza to, e
w szkolnych awkach moe zasi blisko 70 tys. dzieci. Wymieszaj si obecne 5- i 6-latki,
ktre jeszcze nie zaczy nauki.
Rodzice zrzeszeni w stowarzyszeniu Ratuj Maluchy, ktrzy s
przeciwni zmianom, cay czas
walcz o cakowite zniesienie
obnienia wieku szkolnego.
a kolejne zmiany powinni
by przygotowani licealici,
ktrzy w maju napisz egzamin
maturalny. Bd mieli do zdania dodatkowy egzamin, tzw.
przedmiot do wyboru. I to
na poziomie rozszerzonym.
Do tej pory obowizkowe byy
egzaminy z jzyka polskiego,
matematyki i jzyk obcego. Ta
zmiana spowodowana jest
wprowadzeniem w 2012 roku,
a wic na pocztku nauki
w szkole ponadgimnazjalnej dla
Komunikacja 2015
Prof.Robert
Tomanek,UE
Bdzie wicej
tramwajw
i spore kopoty
tym roku Tramwaje
lskie zakocz swj
program modernizacyjny, a e w trakcie jego realizacji zaoszczdziy kilkanacie
procent zaplanowanej na to
kwoty, to spodziewam si, e
z tych oszczdnoci zakupi
jeszcze troch pojazdw i przeprowadz wicej modernizacji
infrastruktury. Wida, e ten
program bardzo dobrze si rozwija i to cieszy, gdy to wpywa
nie tylko na sam system transportu publicznego, ale rwnie na wizerunek miast
w aglomeracji lska i Zagbia.
eli idzie o Koleje lskie, to
spodziewam si maego kroku do przodu, ale bez fajerwerkw. Tej firmie potrzebne s
ewolucyjne dziaania i o ile
nie popeni ona bdw to
w taki sposb bdzie si rozwija. Rewolucji nie spodziewam
si te w taborze autobusowym, obsugujcym linie komunikacji miejskiej on jest
przyszych maturzystw, nowej

podstawy programowej, ktra
zakada, e uczniowie ucz si
wybranych przedmiotw na
poziomie rozszerzonym, teraz
ich wiedza zostanie sprawdzona. Maturzyci nie musz przygotowywa prezentacji na egzamin ustny z jzyka polskiego.
W zamian za to, po wejciu
do sali, bd losowali pytania
przygotowane przez Centraln
Komisj Egzaminacyjn.
a na uczelnie wysze dotrze
pierwsza fala niu demograficznego. Jak podaje resort nauki, z caym impetem ma uderzy w placwki w 2017 r. Wtedy liczba absolwentw szk
ponadgimnazjalnych ma by
rwna z liczb miejsc na uczelniach pastwowych. A przerzedzone studenckie szeregi oznaczaj mniejsze finansowanie
uczelni ze rodkw ministerstwa. Mniej studentw i mniej
pienidzy przeoy si na spore
kopoty z funkcjonowaniem
uczelni. Przedsmak tego poczulimy ju w minionym roku,
gdy na Akademii Wychowania
Fizycznego w Katowicach,
do prowadzenia zaj z jzykw obcych zatrudniono zewntrzne firmy. Zwolniono wtedy kilkunastu nauczycieli akademickich. NOT.KD
Batman i... Kapitan Euro,

czyli czas na komiksy?
FOT. ARC
Edukacja 2015

Roman Dziedzic
jest dyrektorem Okrgowej Komisji

Egzaminacyjnej w Jaworznie.
i bdzie systematycznie wymieniany, wci natomiast nie

widz oryginalnych rozwiza
marketingowych, ktre mogyby przycign wiksz liczb
pasaerw.
pniona lska Karta
Usug Publicznych, pilotowana przez Komunikacyjny
Zwizek Komunalny GOP, zapewne wejdzie w ycie, ale sdz, e nastpi to dopiero
w drugim proczu. Podejrzewam take, e nie osignie ona
penej funkcjonalnoci, a jej
wdroeniu towarzyszy bdzie
masa problemw, duo pretensji ze strony pasaerw i awantura w mediach. Jako nie mog uwierzy, e ta operacja nastpi bez komplikacji przecie te urzdzenia od miesicy
stoj ju na dworze, zabudowane s w autobusach, a to nie
moe pozosta bez wpywu
na ich dziaanie.
iczego wielkiego nie oczekuj natomiast, jeli idzie
o infrastruktur drogow. Inwestycje ju rozpoczte bd
kontynuowane, natomiast nowoci bym si nie spodziewa.
W tym roku bd dopiero ogaszane konkursy na zadania finansowane w ramach nowego
unijnego budetu, wic wymierne ich rezultaty poznamy
dopiero w roku 2016.
NOT.MIW
Prof. Robert Tomanek
jest prorektorem Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
b V jak Vendetta, angielska seria komiksowa autorstwa Alana Moorea (scenariusz) i Davida Lloyda (rysunki) zagocia w wiatowej
kulturze m.in. dziki filmowi o tym samym tytule z 2006 roku. Mask uywan przez gwnego bohatera zapoyczyli przeciwnicy ACTA
Kultura
Czstochowa i komiksy? Czemu nie! W Centrum Promocji
Modych dziaalno rozpocza Czytelnia Komiksw,
a jej zbiory stale rosn.
B. Romanek, A. Kaczmarek
b.romanek@dz.com.pl
W Czstochowie otwarto
pierwsz w regionie czytelni
komiksw. Komiksy s drogie,
nie kadego sta, by je kupowa. Im wicej ludzi odda swoje komiksy do czytelni, tym
wiksza szansa, e znajdziemy
tu co ciekawego przekonuje
Marcin Kozierkiewicz, czstochowski grafik i pomysodawca stworzenia w Czstochowie
Czytelni Komiksw, ktra funkcjonuje przy Centrum Promocji Modych.
Kozierkiewicz wyszed naprzeciw oczekiwaniom fanw
komiksw pod Jasn Gr, ale
i w caym regionie, ktrych
gwnie za spraw wielkich filmowych produkcji stale przybywa. S oni w rnym wieku,
maj rn prac rni si
tak, jak rni si komiksy tematyk, fabu, rysunkiem czy
dowcipem.
Kolekcjakomikswronie
Nazwa czytelnia jest jak najbardziej trafiona, bo wbrew temu,

co mogoby si wydawa, komiksy si czyta, nie oglda.
Kady komiks opowiada jak
histori. Jeli nawet nie ma

w nim tekstu, bo s i takie, ogldajc poszczeglne rysunki
w jaki sposb je czytamy mwi Adam Florczyk z CPM, ktry
pracuje przy organizacji Festiwalu Dekonstrukcji Sowa
Czytaj!.
Mamy ju w czytelni spory
zbir komiksw, jest z czym
startowa, a przecie dopiero
zaczynamy. Pomys stworzenia
czytelni nie wszystkim si podoba, pojawiy si sugestie, by
zamiast czytelni zorganizowa
wymian komiksw. Ja myl,
e forma, ktr przyjlimy, jest
lepszym rozwizaniem, choby
dlatego, e ludzie maj moliwo dotarcia do drogich albumw, na ktrych zakup nie mog sobie pozwoli dodaje
Kozierkiewicz.
W czytelni przy al. Wolnoci
30 mionicy komiksw znajd
pozycje starsze i nowsze, polskie i zagraniczne, fantastyczne
i obyczajowe.
Twrcy czstochowskiej
Czytelni Komiksw marz, by
pody ladami Gdaska i Poznania, gdzie zgromadzono tysice rnych woluminw z niemal kadego zaktka wiata.
Czstochowska czytelnia
na razie jest skromniejsza liczy
kilkaset woluminw, ale mona
do niej przyj, poczyta, podyskutowa z innymi mionikami komiksw lub samemu sprbowa jaki narysowa. Do tego wcale nie trzeba by artyst
plastykiem przekonuje Kozierkiewicz.
Najdroszy komiks
o Supermanie
z 1938 roku
sprzedano za 3,2
miliona dolarw
Bardzodrogiebiaekruki
W XXI wieku komiksy stay si
popularne jak nigdy dotd.
W duej mierze stao si to
za spraw hollywoodzkich
superprodukcji, opartych na fabuach znanych komiksw.
Dziki temu Hellboy, Iron Man
czy Batman stali si znani nie
tylko fanom komiksowych opowieci.
Trudno si dziwi, e kino
opanowaa komiksomania,
bowiem ekranizacje przygd
superobohaterw przyniosy
wytwrniom filmowym kolosalne zyski. Avengers s
na trzecim miejscu w gronie
najbardziej kasowych filmw
w historii kina, a dochd ponad
1,4 miliarda dolarw pozwoli
stan mocno na nogi Walt
Disney Pictures. A w pierwszej
dziesitce najbardziej kasowych
filmw s jeszcze trzy inne produkcje, ktre pierwotnie byy
prezentowane w formie komiksw:
Iron
Man
3,
Transformers 3 oraz Mroczny Rycerz Powstaje. redni
zysk z filmu o superbohaterach
to kilkaset milionw dolarw.
Nic dziwnego, e w najbliszych
latach bdziemy oglda konty-
nuacj losw Batmana czy

Spider-Mana. W lad za filmami
ruszya sprzeda gadetw
i gier z superbohaterami, ktrzy
ju dzisiaj stali si ikonami
popkultury. W Polsce komiksy
amerykaskich wydawnictw,
jak Marvel Comics czy DC
Comics, sprzedaj si znakomicie. Kupujcymi czsto nie s
modzi ludzie, ale pokolenie 30i 40-latkw, ktre pamita jeszcze lata 90. ubiegego stulecia,
kiedy przygody Spider-Mana,
Batmana, Supermana i spki
wydawao owiane legend wydawnictwo TM-Semic. W Polsce
kolekcjonerzy za biae kruki
sprzed lat s w stanie zapaci
kilkaset zotych. W Stanach
Zjednoczonych Action Comics
No. 1 z 1938 roku, opowiadajcy o losach Supermana, zosta
sprzedany za ponad 3,2 miliona
dolarw!
Nausugachpropagandy
Popularno komiksw stara
si wykorzysta nawet Unia
Europejska, ktrej od 15 lat
strzee superbohater Kapitan
Euro walczcy z Doktorem Podziaem. Najpierw przekonywa on pastwa czonkowskie
do wsplnej waluty, dzisiaj jego
twrca Nicolas de Santis stara
si dziki bohaterowi przekona Wielk Brytani do pozostania w Unii. a
Czytelnia Komiksw?
Co o tym sdzisz? Porozmawiaj

z autorami tekstu na naszej stronie

Wydarzenia //09
PIT, czyli podatki za 2014 rok

Informator podatkowy
Zmianwpodatkachjestniewiele,aleitakzdarzajsipomykiwobliczeniach.Dlatego
wartoskorzystazdoczonej
dzidoDZpytyzPIT-ami.
Sawomir Cichy
s.cichy@dz.com.pl
Rozliczenie podatkowe za rok

2014 nie przynosi adnych rewolucyjnych zmian w stosunku do poprzedniego. Rozliczajc si z fiskusem mamy do dyspozycji takie same typy PITw i zacznikw do nich jak
przed rokiem. Rwnie termin
zoenia zeznania pozostaje
bez zmian. To czwartek, 30
kwietnia. Naturalnie od kadej
reguy tak i w tym wypadku s
wyjtki.
Druki PIT i programy

komputerowe
z ubiegego roku nie
mog by uywane
do rozlicze
Terminy,wyjtki,wiksze
ulginadzieci,e-deklaracje
Warto przypomnie, e do
koca stycznia 2015 roku
swojezeznaniamuszzoy wacicielefirm,ktrych przychd podlega
opodatkowaniu na zasadzie ryczatu ewidencjonowanego. Ale
to nie wszystko. Rwnie duchowni maj
termin zoenia swoich
PIT-w do 31 stycznia.
Jeli pracownik chce,
bypracodawcarozliczyPIT
zaniego,musizgositakdyspozycj do 10 stycznia.
Pozostalimuszrozliczysi
dokocakwietnia,jelideklaracje skada si osobicie w UrzdzieSkarbowymlubdrogelektroniczn.Wwypadkuwysania
druku poczt decyduje nie data
wpynicia deklaracji do US,
a data stempla na kopercie.
Monazatemwysadeklaracj
nawet31kwietniaogodz.23.59.
PIT-37, najbardziej popularny,monawysadrogelektroniczn. Wypeniaj go wszyscy,
ktrzyuzyskalidochdzumw
o prac, o dzieo, praw autorskich czy stypendiw, ale take
z umowy-zlecenia czy wiad-
b Program komputerowy
uatwia rozliczenie podatku
cze socjalnych, do ktrych zaliczasiemerytury,rentyizasiki przedemerytalne.
Z formy elektronicznej przesyania PIT-u mona skorzysta
wwczas, jeli wczeniej zaoy
sispecjalnyprofilwportalupodatkowymMinisterstwaFinansw. Szczegow instrukcj
krok po kroku mona znale pod adresem: www.finanse.mf.gov.pl/systemy-informatyczne/e-deklaracje.
W 2015 r. podwyszono ulg na dzieci. Mona z nowych

zasad skorzysta w rozliczeniu podatkowym za 2014
rok. Jednak nic si nie
zmienia w wypadku jednego albo dwjki dzieci.
Tu ulga wynosi 1112,04
z. Za to ju w przypadku trjki dzieci odpis
ronie o prawie 400 z,
a wypadku czwartego
dziecka o blisko 500 z.
Warto pamita te,
e ulga internetowa
(maksymalnie 760 z),
przysuguje wycznie w kolejno po sobie nastpujcych
dwch latach podatkowych,
jeeli w okresie poprzedzajcym te lata nie korzystao si
z tego odliczenia.
Najczstszebdy
wdeklaracjachPIT
Zazwyczaj bdy wychwytywane s ju na etapie skadania deklaracji, i mona na miejscu dokona korekty, jednak taka
moliwo odpada, gdy PIT
wylemy poczt i na dodatek
ostatniego dnia przewidzianego prawem. Wwczas drobne
niedopatrzenie moe urosn
do rangi powanego problemu,
ktry kosztowa bdzie nie tylko mas nerww, ale i konkretne pienidze.
Na pierwszym miejscu
wrd bdw popenianych
przez podatnikw jest brak
podpisu pod deklaracj PIT.
Miejsce na podpis znajduje si
na ostatniej stronie deklaracji
i jest jedn z ostatnich rubryk
w zeznaniu. Zapomina si
o nim zazwyczaj wwczas, gdy
deklaracj drukujemy po rozliczeniu podatku w programie
komputerowym.
RozliczajcPITzmaonkiem
po decyzji, kto jest podatnikiem
wzeznaniu,naleysitegotrzyma. Zmiana kolejnoci w dalszychczciachformularzadyskwalifikuje bowiem deklaracj.
Kolejnym na licie bdw
jest przy korzystaniu z ulg niedoczenie zacznika. Tymczasem zgodnie z przepisami,
zacznik jest nieodczn, integraln czci zeznania. Jego
brak dyskwalifikuje PIT. Z pewnoci urzd skarbowy wezwie
patnika do jego uzupenienia.
Warto pamita, e dokumenty potwierdzajce prawo do ulgi naley przechowywa przez
5 lat i okaza na kade wezwanie urzdu.
Czstymbdem,wychwytywanym przez skarbwki, jest

skadanie deklaracji na nieaktualnychdrukachPIT.Chowydaj si identyczne jak przed rokiem,tozgodniezordynacjpodatkow naley zaopatrzy si
w najnowsz ich wersj. Tak jak
wwczas, gdy rozliczamy si
za pomoc programu komputerowego. To dlatego dzi
do Dziennika Zachodnim doczylimy najnowsze oprogramowaniezaktualnymiformularzami. To z ubiegego roku, jeli
jeszcze gdzie jest w domu, ju
si nie przyda.
Ostatnim wrd najczciej
popenianych bdw jest wpisanie nieprawidowego nazwiska.Dotakichsytuacjidochodzi,
gdypozmianiestanucywilnego
nie zgoszono tego faktu w US,
a zmienione zostanie wpisane
dodeklaracji.Jaksiokazuje,dotyczy to nie tylko kobiet, ale
i mczyzn, ktrzy czciej ni
dekad temu przyjmuj nazwisko po onie.
Bdy zdarzaj si take
przy wpisywaniu dwuczonowego nazwiska zapisywanego
z cznikiem. Brak cznika jest
bdem, ktry te podatnik musi skorygowa osobicie. a
REKLAMA
Unijne dotacje 2015
Adam Zdziebo,
senator RP
Pienidze s,
teraz czas na
dobre pomysy
o bdzie wany rok. Musimy w nim zakoczy wydawanie pienidzy ze starego unijnego budetu, a zatem czeka nas rozliczanie projektw, uroczyste przecinanie
wstg i odbieranie ukoczonych inwestycji. Nie ma zagroenia, e bdziemy musieli odda do unijnego budetu jakie
pienidze warto podpisanych umw nieznacznie przekroczya nawet przeznaczone
na ich realizacj fundusze,
a wic mamy pewien bezpieczny margines na wypadek, gdyby czego nie udao si zrealizowa w terminie. W takiej sytuacji zawsze bdzie mona
przenie wwczas te fundusze na inny projekt
rzyszy rok bdzie take
czasem przygotowywania
projektw w ramach kolejnego
unijnego budetu, ogaszania
i rozstrzygania konkursw,
a take podpisywania umw.
Wymierne efekty tego bd widoczne dopiero w nastpnych
latach. Kluczem do sukcesu

jest jednak doby start i dlatego
najblisze 12 miesicy bdzie
tak istotne. Wierz, e tak
wanie si stanie. Samorzdy
poznay wczeniej zaoenia
i projekty, a zatem wiedz,
do jakiej szufladki sign, by
znale potrzebne pienidze
na planowane przez siebie inwestycje. Z ich punktu widzenia najwicej funduszy bdzie
mona zdoby na przebudow
i modernizacj systemw transportu publicznego, zakup niskoemisyjnego taboru, dokoczenie projektw zwizanych
z gospodark wodnociekow,
ograniczaniem niskiej emisji
zanieczyszcze, rewitalizacj
oraz kultur. Spodziewam si
zatem prawdziwej lawiny zgaszanych przez samorzdy
wnioskw w ogaszanych konkursach.
a wiksze wsparcie finansowe bd mogli take liczy polscy przedsibiorcy.
W ich przypadku wan spraw bdzie te to, e decyzje
w wikszym ni do tej pory
stopniu zapada bd w Katowicach, a nie w Warszawie.
Na poziomie krajowym w ramach Programu Operacyjnego
Infrastruktura i rodowisko
najwiksze pienidze trafi natomiast na inwestycje w drogi
i kolej. NOT.MIW
Adam Zdziebo
senator, byy sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju
W skrcie
RUDA LSKA
Po narkotykach
trudniej si myli
Policjanci z Rudy l. po krtkim
pocigu zatrzymali mczyzn,
ktry ukrad paliwo z bytomskich stacji. Okazao si, e to
niejedyne przewinienie, jakie
ma na swoim koncie. Wraz ze
swoim koleg wamali si
wczeniej do samochodu
i ukradli tablice rejestracyjne.
W zatrzymanym samochodzie
policjanci zabezpieczyli przedmioty pochodzce z kradziey.
37-letni kierowca i jego 35-letni
pasaer, mieszkacy Rybnika,
byli pod wpywem narkotykw.
(KD)
DBROWA GRNICZA
W Nowy Rok
prboway si zabi
25-latka wyskoczya z czwartego pitra. Do wypadku doszo
w pierwszych godzinach 2015 r.
Wczeniej miaa miejsce rodzinna sprzeczka, po niej kobieta zagrozia, e zrobi sobie krzywd.
Kilka godzin pniej z wiaduktu
nad ulic Wojska Polskiego skoczya 39-latka. Wczeniej rwnie pokcia si z towarzyszami. Kobiety przeyy, ale s
w krytycznym stanie.
(KD)
004807920
SPOTKANIA MEDYCZNE im. Krystyny Bochenek
Nietrzymanie moczu
i inne dolegliwoci intymne
Gociem spotkania bdzie prof. Andrzej Witek
Ordynator Oddziau Ginekologii, Poonictwa i Ginekologii Onkologicznej
Centralnego Szpitala Klinicznego w Katowicach
Spotkanie odbdzie si w poniedziaek 12 stycznia 2015 r.
o godzinie 17.00 w Malarni Teatru lskiego, Teatralna 2a
Na pytanie uprawniajce do udziau mona odpowiedzie:
przez SMS:
Naley wysa SMS o treci DZME.imie i nazwisko na numer 72355.
Koszt jednego SMS-a to 2,46 z z VAT. Na SMS-y czekamy do 9.01.2015 r. do godz. 15.00.
Nagrodzonych poinformujemy o wygranej SMS-owo.
przez kupon:
Szczegy w Radiu Katowice
w sobot w godzinach 9-12.
Odpowied ...................................................................................................... Kupony mona zostawi
wBiurze Ogosze Dziennika
Imi i nazwisko ................................................................................................
Zachodniego w Katowicach,
ul. Pocztowa 16
adres ............................................................................................................... Na zwycizcw czeka 90
podwjnych zaprosze na
.........................................................................................................................
spotkanie.
W jakiej dziedzinie specjalizuje si prof. Andrzej Witek?
adres e-mail ....................................................................................................

telefon ............................................................................................................
Podane dane osobowe bd przetwarzane zgodnie z ustaw z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych przez Polskapresse Sp. z o.o. z siedzib w Warszawie przy ul. Domaniewskiej 45, 02672 Warszawa, wpisan do Rejestru Przedsibiorcw prowadzonego przez Sd Rejonowy dla m.st. Warszawy, XIII Wydzia Gospodarczy Krajowego Rejestru Sdowego, pod numerem KRS 0000002408 z
kapitaem zakadowym w wysokoci 42.000.000 PLN, NIP 522-01-03-609 dla celw realizacji, dostawy oraz / albo wiadczenia zamwionych towarw lub usug, w szeroko pojtych celach marketingowych
i promocyjnych towarw i usug Polskapresse Sp. z o.o., w tym organizacji takich dziaa, a take w celach statycznych, analitycznych oraz nawizywania kontaktu z wacicielem danych. Polskapresse Sp. z
o.o. informuje, e jest administratorem danych osobowych w rozumieniu ww. ustawy. Waciciel danych ma prawo do wgldu do swoich danych oraz ich poprawiania w siedzibie Polskapresse Sp. z o.o. Nadto
waciciel danych ma prawo w kadym czasie wyrazi sprzeciw co do przetwarzania jego danych przez Spk w zakresie dozwolonym przez ww. ustaw. Z uwagi na wzgldy bezpieczestwa we wszystkich
tych sprawach waciciel danych winien osobicie zwraca si do Polskapresse Sp. z o.o. na pimie.
Biorc pod uwag powysze owiadczam nadto, i:
[__] wyraam zgod / [__] nie wyraam zgody na przetwarzanie moich danych osobowych przez Polskapresse Sp. z o.o. w szeroko pojtych celach marketingowych i promocyjnych towarw i usug Polskapresse
Sp. z o.o., w tym organizacji takich dziaa, a take w celach statystycznych, analitycznych oraz nawizywania ze mn przez Polskapresse Sp. z o.o. kontaktu;
[__] wyraam zgod / [__] nie wyraam zgody na przetwarzanie moich danych osobowych przez Polskapresse Sp. z o.o.
w szeroko pojtych celach marketingowych i promocyjnych towarw i usug podmiotw wsppracujcych
podpis .................................
z Polskapresse Sp. z o.o. na odrbnych zasadach, w tym organizacji takich dziaa.
Oryginalny kupon wylij na adres: Dziennik Zachodni, Media Centrum, ul.Baczyskiego 25 a, 41-203 Sosnowiec, wterminie do 9.01.2015 r. (decyduje data wpynicia).
Nazwiska osb zaproszonych opublikujemy 10.01.2015r. na amach naszej gazety.

10//
Polska/wiat
yjemy pojedynczymi, ulotnymi momentami, ktre s odczone od naszej przeszoci i przyszoci.

Powinnimy raczej wiadomie i penie dowiadcza teraniejszoci, ktra prowadzi nas do wiecznoci.
Papie Franciszek, w Bazylice w. Piotra, w wigili Nowego Roku (AIP)
BUKOWINA TATRZASKA
miertelna ofiara
noownika
Przed jedn z restauracji
w centrum Bukowiny Tatrzaskiej (wojewdztwo maopolskie) doszo do sprzeczki
midzy grupami witujcymi nadejcie nowego roku. Jeden z uczestnikw zajcia wycign n i ugodzi dwch
mczyzn. Jeden z poszkodowanych zmar po przewiezieniu do szpitala. Mczyzna,
ktry zaatakowa noem, odjecha samochodem. Jest poszukiwany przez policj.
(AIP)
REKLAMA
WILNO
SZANGHAJ
Litwa 19. pastwem

strefy euro
Deszcz banknotw
i 36 ofiar paniki
Litwa jest ostatnim z pastw

batyckich, ktre doczyo
do strefy euro. Od 1 stycznia
blok krajw ze wspln unijn
walut liczy ju 19 pastw.
Przyjcie unijnej waluty ma
pomc Litwie rozrusza gospodark. Bankomaty na Litwie zostay przestawione
na wypaty banknotw euro,
chocia jeszcze przez dwa tygodnie bdzie mona rwnie
paci star walut litem. Ceny w sklepach bd podawane
podwjnie w euro i w litach
a do czerwca. Wszystko
po to, aby ludzie mogli atwiej
przelicza dotychczasowe ceny na euro i przyzwyczai si
do nowej waluty. (AIP)
Co najmniej 36 osb zostao

zabitych podczas imprezy sylwestrowej na placu Chen Li
w centrum Szanghaju. Wrd
ludzi czekajcych na pokaz fajerwerkw wybucha masowa
panika. Wedug niepotwierdzonych informacji poruszenie wywoay osoby, ktre
z balkonu jednego z nocnych
klubw rzucay pki banknotw nie wiadomo, czy prawdziwych, czy faszywych.
Cz ludzi rzucia si, by je
zbiera. W wyniku nagego
poruszenia tumu zadeptanych zostao na mier 36
osb, okoo 40 zostao rannych. Wrd ofiar przewaaj
studenci. (AIP)
004810588
ZMIANA TARYFY ZA WOD W BYTOMIU

Bytomskie Przedsibiorstwo Komunalne od 1994 r. odpowiada za dystrybucj i sprzeda wody. Dzi spka
dostarcza j do prawie 160 tys. bytomian. W ostatnich latach dziki konsekwentnie prowadzonej polityce
ograniczania kosztw cena wody utrzymywana bya na tym samym poziomie. Jeszcze w 2011 r., kiedy to miaa
miejsce ostatnia podwyka, Bytom zajmowa 2. miejsce w rankingu cen wody na lsku. Od tego czasu cena
wody u hurtownika, jakim jest Grnolskie Przedsibiorstwo Wodocigowe, wzrosa dwukrotnie. Mimo to, dziki
utrzymaniu takiej samej stawki do 2014 r., pozycja Bytomia w rankingu znacznie si poprawia. Dzi zajmujemy
w nim 24. miejsce. W sumie koszty dostarczanej do naszych klientw wody wzrosy o prawie 17 procent. Jednak
dziki realizowanemu od dwch lat programowi naprawczemu oraz reorganizacji rmy, nie musielimy przerzuca
skutkw tych podwyek na mieszkacw wyjania prezes Dawid Ziba. Pomimo podwyki mamy realne szanse
na utrzymanie jednej z niszych stawek za wod na lsku w cigu najbliszych dwch lat dodaje.
W zwizku ze zbliajcym si upywem terminu obowizujcej taryfy BPK przedstawio propozycj nowej ceny wody
Radzie Miejskiej w Bytomiu. Po trzech latach utrzymywania stawek za zbiorowe zaopatrzenie w wod i zbiorowe
odprowadzanie ciekw na tym samym poziomie BPK zaproponowao nieznaczn, bo jedynie o 4,6%, wysz
taryf, ktra przyjta zostaa przez radnych podczas ostatniej w tym roku sesji Rady Miejskiej. Dugo udawao
si unika podwyek. Jednak aby zagwarantowa jak najwysz jako wiadczonych usug, przy opracowywaniu
propozycji nowej taryfy musielimy uwzgldni koszty, ktre przez ostatnie dwa lata BPK brao na siebie, aby nie
obcia nimi mieszkacw. Przed nami w perspektywie dwuletniej ogromne inwestycje w rozwj i modernizacj
urzdze wodocigowych i kanalizacyjnych - podkrela Dawid Ziba, prezes BPK.
Od 1 lutego za 1 m3 zuytej wody i oddanych ciekw mieszkacy Bytomia bd musieli zapaci w sumie 14,44 z,
czyli 64 grosze wicej ni teraz. Biorc pod uwag redniomiesiczne zuycie wody na poziomie 2,5 m3 na osob,
rachunki bytomian wzrosn o ok. 1,6 z na mieszkaca miesicznie. Spka BPK zapewnia, e nowe stawki taryfowe
zostay skalkulowane w taki sposb, aby zapewni jej przychody na poziomie zapewniajcym samonansowanie
si spki oraz by wyeliminowa tzw. subsydiowanie skrone (nansowanie dziaalnoci wodocigowej ze rodkw
pochodzcych z dziaalnoci kanalizacyjnej).
- Wprowadzenie podwyek pozwoli spce nie tylko snansowa dziaalno wodno-ciekow, ale rwnie
gwarantuje realizacj wieloletniego planu rozwoju i modernizacji urzdze wodocigowych i kanalizacyjnych
wyjania prezes Ziba. Nowe taryfy pozwol nam rwnie spaci zacignite na realizacj tego planu
zobowizania dodaje.
W latach 2013 2016 Bytomskie Przedsibiorstwo Komunalne planuje na rozwj i modernizacj swojej sieci
wodocigowej i kanalizacyjnej wyda prawie 63,5 mln zotych. To bdzie wymaga od nas ogromnego wysiku
organizacyjnego oraz nansowego, zwaszcza e realizujemy nasze inwestycje wedug najlepszej dostpnej
technologii podkrela prezes BPK.
W ostatnich latach BPK zrealizowao szereg inwestycji zmierzajcych do ograniczenia strat wody. Ich efekty s
ju widoczne. Jeszcze w 2012 roku spka tracia z powodu rnych awarii ponad 113 tys. m3. Rok pniej strata
ta ksztatowaa si na poziomie niecaych 55 tys. m3. Natomiast w tym roku wedug danych z koca wrzenia br.,
spka stracia niespena 48 tys. m3 wody co stanowi 9,3%. W zestawieniu z danymi innych przedsibiorstw jest to
bardzo niska warto.
Do tej pory Bytomskie Przedsibiorstwo Komunalne kupowao rocznie ok. 6 mln metrw szeciennych wody.
Niestety z roku na rok ilo zuywanej przez mieszkacw Bytomia wody maleje, gwnie ze wzgldu na postp
technologiczny i zakup coraz oszczdniejszych urzdze. W 2012 roku spka sprzedaa 7,6 mln m3 wody.
Tymczasem w tym roku sprzeda wyniesie 6,83 mln m3. Musimy pamita, e wielko sprzeday wody, jak i ilo
odprowadzanych ciekw maj istotny wpyw na ksztatowanie si wysokoci taryf zwraca uwag Dawid Ziba.
Cz zaogi
promu ucieka
A Nawet 98 osb mogo zgin podczas poaru
na greckim promie Norman Atlantic koo Korfu

Katastrofa promu
Wojciech Rogacin/AIP
w.rogacin@polskatimes.pl
A 98 osb mogo zgin

na greckim promie Norman
Atlantic, na ktrym przed kilkoma dniami u wybrzey Korfu
wybuch poar pisze The
Times. Prom pyn z portu
Patras w Grecji do woskiej
Ankony. Wedug wczeniejszych informacji, z promu ewakuowano ponad 420 osb, a 13
osb zgino.
Los niemal 100 osb nadal
pozostaje nieznany powiedzia Giuseppe Volpe, prokurator w Bari, prowadzcy ledztwo w sprawie przyczyn katastrofy promu. Dotychczas jedynie 80 osb spord pasaerw promu przybyo do Grecji,
chocia jak powiedzia Volpe
spodziewano si stu osb
wicej. Doda, e nie wiadomo, czy kiedykolwiek znaleli
si oni na pokadzie promu, zostali uratowani czy zginli
w poarze.
Przynajmniej kilkoro czonkw zaogi promu uciekao
w odziach ratunkowych
wczeniej ni pasaerowie
w tym kobiety i dzieci twierdzi jeden z brytyjskich pasaerw. On sam zamiast zaogi
mia te pomaga w akcji ratunkowej na dolnym pokadzie.
Nick Channing-Williams podrowa promem z Grecji
FOT. AP/COSIMO CALABRESE
W skrcie
b Wg oficjalnych informacji na Norman Atlantic zgino 13 osb

do Woch. Jak pisze dziennik
The Times, kiedy wybuch
poar na pokadzie samochodowym, pord kbw dymu
i w ciemnociach to on mia
pj z picioma innymi pasaerami na dolny pokad, by naprowadza d holownicz
przysan w celu cignicia
uszkodzonego promu do brzegu. Nie byo tam czonkw zaogi, tylko my powiedzia
Timesowi Brytyjczyk. Nie
mogem tego zrozumie. Z tego, co widziaem, kilkoro czonkw zaogi promu wyskoczyo
[do szalup ratunkowych] ju
na pocztku doda. Na promie pozostao natomiast tak
wiele kobiet i dzieci. Dlaczego
to ich nie umieszczono jako

pierwszych w odziach ratunkowych? Tam by chaos. Sdz,
e kilka osb powinno nosi
gowy nieco niej doda.
Rzecznik greckiej firmy
Anek Lines, ktra czarterowaa
prom pywajcy pod wosk
bander, powiedzia, e nie ma
dowodw, by zaoga opuszczaa Norman Atlantic przed pasaerami. Ju po zakoczeniu
akcji ratowniczej media z uznaniem pisay o kapitanie promu,
ktry zszed z niego jako ostatni. Po zakoczeniu ewakuacji
promu podano, e w sumie zgino tam 13 osb, jednak zdaniem Timesa liczba ofiar moe by wiksza. a
Z Kart Duej Rodziny taniej

Wsparcie dla rodzin
Od wczoraj rodziny wielodzietne, ktre zoyy w gminie wniosek o wydanie Karty
Duej Rodziny, mog korzysta z przywilejw.
Stefan Kowlaski/AIP
redakcja@dz.com.pl
Do korzystania z Kart Duej Rodzinyuprawnienisczonkowie

rodziny wielodzietnej rodzic
(rodzice) lub maonek rodzica,
ktrzy maj na utrzymaniu co
najmniejtrojedzieci.Dzieckonie
moe mie wicej ni 18 lat lub

25lat(gdyuczysiwszkolewyszej).Wprzypadkudziecizorzeczon niepenosprawnoci
w umiarkowanym lub znacznym stopniu ograniczenia wiekowe nie obowizuj.
Posiadacze KDR s uprawnieni m.in. do zniek na wstp
do obiektw uytecznoci publicznej, takich jak muzea, rezerwaty przyrody i obiekty
rekreacyjno-sportowe. Oprcz
tych instytucji ulgi oferuj rwnie podmioty prywatne. Najbardziej atrakcyjne s zniki
przewonikw kolejowych, takich jak PKP Intercity (25% zni-
ki dla kadego czonka rodziny

przy jednoczesnym przejedzie
minimum 3 uprawnionych
osb) czy Przewozy Regionalne
(roczna REGIOkarta 140 z, zamiast175,taryfaRAZEM30%dla
posiadacza REGIOkarty w przypadku biletu jednorazowego,
a 15% w przypadku biletu miesicznego).
Do tej pory karta funkcjonowaa na mocy rzdowego programu. Od Nowego Roku ma
rang ustawy. Jak szacuje resort, od lipca wydano ok. 650
tysicy Kart Duej Rodziny.
Uprawnionych do nich jest okoo 3,5 mln osb. a

magazyn
FOT.AP /ANDREW MEDICHINI
James Bond w kocu ma

dziewczyn w swoim wieku!
Do dyktatu dzierlatek tylko
z piknym ciaem. W nowym
filmie o przygodach 007 zagra
boska Monica Bellucci
[str. 30]
Som my na hodzie, czyli

pierwsze beztlenowe wejcie
na had. art
do powany
Czy wszyscy
jestemy wariatami? pytamy
profesor psychiatrii Dominik Dudek
[str. 16]
[str. 22-23]
Agata Pustuka
o
Iwona
pierwsza zacza zaklina
koty.
Szczupa,
energiczna
blondynka odkrya w sobie koci zew, gdy jako plastyczka
pracowaa przy jednym z telewizyjnych przedstawie teatralnych.
Kot ze schroniska gra jedn z rl. Miaam si nim opiekowa na planie i tak si zaopie-
kowaam, e trafi do mnie

do domu mwi.
Potem przesza szybki kurs
edukacji na forum Miau, ktre jest skarbnic kociej wiedzy.
Na forum zawizaa si grupa
kocich wolontariuszek. Ju nie
byo odwrotu.
Relacje z kotem s wymagajce. Nie da si go wytresowa. Pies nam suy, dla kota jestemy rwnoprawnym czonkiem jego stada wyjania Iwona.
W katowickim schronisku
dla bezdomnych zwierzt koci
wolontariat to gwnie kobiety.
Zaklinaczki kotw daj

zwierztom z katowickiego
schroniska nadziej na dom
b Iwona lubi koty z charakterem, nawet te nieprzewidywalne
I wcale nie stereotypowo biedne kociary, samotne, bez

dzieci. Wrcz przeciwnie.
Sylwia na co dzie prowadzi
kancelari podatkow. Jest on i matk. Magda tu po zajciu w ci adoptowaa dwie
kocie sieroty, cho rodzina mylaa, e cakiem zwariowaa.
Dzi jeden z kotw jest najlepszym przyjacielem 2,5-letniego
syna Magdy, jego przytulank
i towarzyszem wdrwek
po domu.
Iwona lubi koty z charakterem, troch zoliwe, nieprzewidywalne. Kot wyrzucony
z domu do piwnicy traci cay

swj wiat. On nie wie, e poza
domem co istnieje. To troch
jak z nami. Czujemy si pewni
na ziemi, ogarniamy jako tako
galaktyk, ale dalej to wielka
niewiadoma. Kot domowy nie
wie, e istnieje nieg, deszcz
i ka. Traci zapach otoczenia,
ktry wyznacza granic jego
bezpieczestwa mwi Iwona.
Taki kot potrafi wcisn si
w kt i po prostu umrze. Misj
zaklinaczek kotw jest nie
dopuci do tego. a
Czytaj a str. 14-15
12// Magazyn

Nie da si zrozumie Europy, nie

Moj rol yciow
jest mwi innym
jak najwicej o historii
Polski. Zaley mi
na upowszechnianiu
wiedzy o niej, bo
przeszo Polski jest
cigle zbyt mao znana
uwaa Norman
Davies, historyk,
profesor Uniwersytetu
Londyskiego
Agaton Koziski
Twitter: @AgatonKozinski
WXIXw.przezEuropprzetoczyasidyskusjaotym,ktrynardzasugujenaokrelenie
historyczny, a ktry nie przypomina o niej
panaksikaSerceEuropy.Czemupodobne
rozwaanianiepowrciyteraz,przyokazjidyskusjioniepodlegociSzkocjiczyKatalonii?
Tamta dyskusja zostaa jednak mocno
skompromitowana. Bya ona zwizana
zkoncepcjewolucji,opracowanwtamtym
okresie przez Karola Darwina, ktra mwia
o tym, dlaczego niektre gatunki potrafi
przetrwa,ainnenie.Tyleeprzeoenietej
teoriinastosunkimidzypastwowebardzo
szybko zamienio si wrasizm, co skompromitowao tego typu dywagacje.
Patrzc z boku
Marek S.
Szczepaski,
socjolog
Rok 2014
mj bilans
subiektywny
oniec roku sprzyja podsumowaniom, bilansom
i zestawieniom. Tak subiektywn ocen zdarze z minionego roku rozpoczynam
od aktu politycznego i militarnego o bezprecedensowym
charakterze. Oto w drugiej dekadzie XXI stulecia Federacja
Rosyjska anektuje regiony nalece do innego suwerennego
kraju. Robi to praktyczne bezkarnie, nie baczc na reakcj
demokratycznych pastw
wiata, w tym zupenie bezradnej Unii Europejskiej. Prezydent Putin osiga spoeczne po-
FOT. GRZEGORZ MEHRING
Rozmowa
NormanDavies,
brytyjskihistoryk
walijskiegopochodzenia,profesor
UniwersytetuLondyskiego,czonekPolskiej
AkademiiUmiejtnoci
iAkademiiBrytyjskiej,
autorpracdotyczcych
historiiEuropy,Polski
iWyspBrytyjskich.
SerceEuropy,czyli
KrtkahistoriaPolski
to osobista podr
autora przez polsk histori, literatur, religi, konflikty i intrygi.
parcie swojego narodu, potwierdzone w niezalenych badaniach socjologicznych, porwnywalne jedynie z tym, jakim chepi si zdemoralizowana dynastia Kimw w Korei Pnocnej. Pogwacenie wielu zapisw prawa midzynarodowego, zielone ludziki, dramat pasaerw zestrzelonego samolotu malezyjskich linii lotniczych,
zbjeckie i agresywne pastwo
nie zmieniaj tych notowa.
Pamitajmy jednak, e to
Putin podnis Rosjan z kolan,
da nadziej na cywilizacyjny
awans i zici sen o politycznej
potdze kraju. Warto np. przypomnie, e w cigu 15 ostatnich lat pensje Rosjan wzrosy
ponaddwudziestokrotnie, pobory, renty i emerytury wypacane byy i s regularnie, a sklepowe pki zwaszcza w duych miastach zapeniy si towarami. To nic, e na prowincji,
w osadach i wsiach ulokowanych na kracach Federacji Rosyjskiej niewiele si zmienio,
ale bezcenna jest nadzieja, e
z ca pewnoci bdzie ju tylko lepiej.
Alewczeniejwzbudzayonemnstwoemocji.
To byy typowe dla XIX w. dyskusje. Narody imperialne uwaay, e przyszo naley do nich i e inne narody s skazane
nawymarcie.
WrdnichwymienianowtedyPolsk.
Nie tylko. Matthew Arnold, znany XIXwiecznypoetaiznawcaliteraturywalijskiej,
dla rzdu brytyjskiego napisa raport oedukacji i kategorycznie odrzuci w nim moliwo uczenia Walijczykw ich wasnego jzyka.PniejnajegotezypowoywasiBerlin, twierdzc, e take Polacy nie powinni
uczysipolskiegowszkoach.Prusacywtedyjasnomwili:Polacytomililudzie,alenie
majprzyszoci,zastolatwszyscystansi
Niemcami.
Toczemuimsinieudao?Czemunieudaosi
Rosjanom? Przecie mieli ponad sto lat na wyrugowaniepolskocizPolakw?
Po pierwsze, Polakw byo zaduo, eby
tak poprostu odci ich odkorzeni. Tak licz-
warunkach polskich najistotniejszym zdarzeniem

byo odejcie z rodzimej polityki
Donalda Tuska. Zrobi to na wasnych warunkach, nieco przesadnie przywizujc si do miana
polityka niepokonanego. Objcie funkcji przewodniczcego
Rady Europejskiej jest nie tylko
sukcesem gdaskiego polityka,
ale te dowartociowaniem caego kraju i roli Polski w UE. Mona nie ceni dokona politycznych Tuska, krytykowa poszczeglne jego przedsiwzicia,
liczne bdy personalne, ale tru-
Pamitajmy, e to
Putin podnis Rosjan
z kolan, da nadziej
na cywilizacyjny
awans i zici sen
o politycznej
potdze kraju
ny i uparty nard trudno zniszczy w tak

krtkim czasie. Przecie Walia zostaa zdobyta przez Anglikw 800 lat temu ale dopiero sto kilkadziesit lat temu uznali, e nie
ma sensu wprowadza nauki tego jzyka do
szk, dopiero potakim czasie Londyn mg
przyj zanorm, e jzyk ikultura Walii nie
istniej. Szkoci, podobnie jak Irlandczycy,
przestali si posugiwa wasnym jzykiem
dawno temu. Podejrzewam, e to samo staoby si z Polakami, gdyby rozbiory trway
sto lat duej. To by wystarczyo. Ale jednoczeniesamfakt,ejakinardprzestajemwi wasnym jzykiem, nie oznacza utraty
wasnej tosamoci. Szkoci s tego najlepszym dowodem.
Determinacja na ile jest to wana polska cecha?
Bez wtpienia Polacy maj mocn tosamonarodow.Chowartotewspomnie
o osigniciach krla Stanisawa Augusta,
ktrywiadomyzagroepastwawprowadzi rodki zaradcze: stworzy pierwsze ministerstwo, zleci napisanie pierwszej historiikraju.Onpowiedziawanezdanie.Ot,
zaznaczy, e jeli za 200 lat dalej bd y
osobymwicepopolsku,bdzietoznaczy,
e jego praca nie posza namarne.
Terazopowiadapanodziaaniachzaplanowanych,przewidujcychrozwjsytuacjiwprzyszoci. Ale w swojej ksice kadzie pan nacisk
naserce,czylina emocje.Jaktorozumie?
Serce to dla mnie symbol ycia. Cho nawet si nie spodziewaem, e to serce wzbudzi tyle dyskusji. Tu powydaniu tej ksiki
dostaem list zBelgii, wktrym nadawczyni
tumaczyami,eserceEuropyniebijewPolsce, tylko wjej ojczynie. Rzeczywicie, gdy
wybucha I wojna wiatowa, Belgia bya
naustach caej Europy, bo atak nani, jakiego dokonali Niemcy, zosta mocno nagoniony i przedstawiony jako akt barbarzystwa. Ale ja pierwsze wydanie mojej ksiki
dno kwestionowa jedn z najbardziej byskotliwych karier,

jaka staa si udziaem Polaka
w powojennej historii Europy.
I nie zmieni tej oceny zawstydzajcy brak wyobrani bliskich
wsppracownikw D. Tuska,
podsuchanych podobno przez
kelnerw w restauracji Sowa
i Przyjaciele. Co gorsza, nie potrafili oni znale si w tej niekomfortowej sytuacji i poda natychmiast do dymisji lub co najmniej do dyspozycji premiera.
Jeden z bohaterw afery, Bartomiej Sienkiewicz, niezy przecie minister spraw wewntrznych, zamierza nawet prowadzi ledztwo podsuchowe,
amic odwieczn zasad, e
nie mona by wiadkiem we
wasnej sprawie.
Gdzie w tle nieudanych obsad personalnych premiera znalaz si minister Sawomir Nowak, ktry nie wpisa do zasobw majtkowych zegarka wartego kilkanacie tysicy z. Pniej uczestniczy w niehonorowym spektaklu politycznym,
w ktrym opowiada o poyczaniu tej mskiej biuterii w krgu
pisaem w1983 r. Wtedy to Polska bya wtakiej sytuacji jak Belgia w1914 r.
Czyli serce naley rozumie take jako metaforofiary?
Ofiary,ktrawzbudzaemocjewcaejEuropie.
Bo kady wspczuje najmniejszemu w klasie,
ktregoregularnietukwiksikoledzy?
Bez przesady, nie naley tej metafory
nadinterpretowa. Natomiast uwaam, e
nie da si zrozumie Europy bez Polski. Jest
onapunktemczuocinaszegokontynentu.
OdebraemtojakoprbdefiniowaniacharakterwnarodowychPolakw.
Nie ma czego takiego jak charakter narodowy. To fikcja. S natomiast wsplne
przeyciachowcalenieoznaczatowsplnoty reakcji na nie. Dotyczy to choby powsta. aden zryw w historii Polski nie by
popierany przez wszystkich, za kadym razembudziyonekontrowersjeisprzecznereakcje.Dodziwida,jakwieledyskusjiiskrajnych emocji wzbudza choby powstanie
warszawskie.
Wsplne przeycia potrafi dzieli, ale take
nasksztatuj.Jakpansdzi,ktrafazahistoriimanaPolakwwikszywpyw?Okresrozkwitu,szybkiegorozwojukrajuwczasachmonarchii, czy raczej faza poraek, ktrych dowiadczalimy w ostatnich 200 latach?
Historia Polski trwa tysic lat iwtym czasiebyowielednisonecznych,aletakesporopochmurnych.Optymicibdwidziete
pierwsze, pesymici drugie. Cho cigle te
spotykamosoby,ktrewoglenieznajpolskiej historii, nie wiedz na przykad, e KijwkiedyznajdowasiwgranicachKrlestwa Polskiego i to nie przez kilka lat, ale
przez kilka stuleci. Kiedy byem nastypendium na jednej z uczelni w USA. Na cianie
w swoim gabinecie powiesiem map
przyjaci i zapowiada rezygnacj z poselskiego mandatu.

Wielu Polakw od tego czasu
jest przekonanych, e zegarek S.
Nowaka to rekordowa cenowo
pka chronometrw. Wystarczy jednak spojrze na ofert takich firm jak Hublot czy Patek
Philippe, by zrozumie, jak bdne jest to przekonanie.
ca pewnoci wanym
zdarzeniem 2014 r. bya impotencja w liczeniu gosw
po wyborach samorzdowych.
Bya to kompromitacja pastwa
i jego organw, w tym Pastwowej Komisji Wyborczej, nieprzygotowanej do sytuacji kryzysowej i chyba czciowo cyberwykluczonej. Ta zwoka w ogoszeniu wynikw posuya do goszenia spiskowych pogldw
na temat faszerstw wyborczych, rozmylnych manipulacji, ktre doprowadziy do duego odsetka gosw niewanych.
Teraz te gosy partii opozycyjnych ju cichn, ale ze wraenia
zapewne pozostan na lata.
W kocwce roku wszystkie
niemal media zajy si podrami posw po niefortunnej
wyprawie Adama Hofmana,

Mariusza A. Kamiskiego i Adama Rogackiego do Madrytu.
Mleko si rozlao i kolejni parlamentarzyci jli si tumaczy
ze wiatowych peregrynacji,
a niektrzy nawet zwrcili
do kasy Sejmu nienalenie pobrane kwoty. Nieznonym neologizmem, jaki towarzyszy tej
sprawie, jest kilometrwka
liczba kilometrw przejechanych przez politykw.
a regionalnym podwrku
najistotniejsze okazay si
wybory samorzdowe, w wyniku ktrych wikszo urzdujcych samorzdowcw zachowaa urzdy i stolce, niektrzy
w widowiskowy i niekwestionowany sposb, np. prezydenci
Gliwic czy Tychw. Ale lzacy
wci nie s uznani za mniejszo etniczn, a lski nie ma
statusu jzyka regionalnego
mimo zapewnie o dobrej woli
rzdzcej partii i jej prominentnych przedstawicieli. Jak mawia William Hazlitt, angielski
eseista i pisarz: Niektre osoby
skadajobietnicedlasamejprzyjemnociichniedotrzymania.a

e znajc historii Polski

I Rzeczpospolitej, a pniej syszaem komentarzezssiedniegopokoju,gdziesiedzieli historycy amerykascy, otym, e Norman
Davies wymyli sobie jak dziwn map.
Oni nie mogli poj, czemu Ukraina znajdowaasiwgranicachPolski,gdydlanichbya ona rosyjska. Moj rol yciow jest mwi innym jak najwicej ohistorii Polski. Ale
nie jestem propagandyst mwicym, e to
wspaniay kraj w Europie. Zaley mi natomiastnaupowszechnianiuwiedzyonim.Bo
jego historia jest cigle zamao znana.
Jak ywe jest dziedzictwo I Rzeczpospolitej
we wspczesnej Polsce? Bo skrajne ugrupowania prawicowe regularnie szermuj hasamiwielkiejPolskiipodkrelaj,ewgranicach
RzeczpospolitejkiedyznajdowaysiWilno
i Lww?
Odwoywaniesidotejspuciznytoznak
saboci. Zreszt tak naprawd nie rozumiem,ocochodzitym,ktrzyciglepowtarzaj, e chc silnej Polski. Zaley im nawojnie,czynatym,byzmusissiadwdotego,
bynakadsprawprzyjlipolskipunktwidzenia? Bo czemu waciwie Polska ma by
silna? Przecie nie jest specjalnie saba, ale
te nie powinna zakada, e bdzie si musiaa mierzy z ssiadami. Powinna raczej
znimi wsppracowa.
JakichinspiracjidzimonaszukawIRzeczpospolitej?PrzeciezaczaswJagiellonwto
byo jedno z najpotniejszych pastw w Europie. Czy teraz nie moemy szuka wzorw
w tamtej epoce?
Do poowy XVII w. Polska miaa due
osigniciagospodarcze.Miasta,jakGdask
czy Krakw, byy bogate i cenione. W tamtym okresie Europa wicej wiedziaa o Polsce ni dzisiaj, duo wikszy by te wpyw
Polski na ssiadw. Przecie uniwersytety
powstajce naLitwie, Ukrainie czy Biaorusi
miay swoje pocztki w polskich kolegiach
jezuickich dzi o tym mao kto pamita.
W opinii urnalisty
Mariusz
Urbanke,
publicysta
Koniec
lskiego
eldorado
ieli ycie wymarzone

przez wielu wysokie
pace, przywileje i presti. Nagle, jak za dotkniciem
rdki zej wiedmy, wszystko zaczo si zmienia. Prezesi powiedzieli im, e zarabiaj
za duo (pensje o 89 proc. wysze ni rednia w pozostaych
gaziach gospodarki; dla porwnania w Niemczech o 10
proc.), politycy e ich przywileje s nadmierne i za drogie. A presti ju wczeniej zaczli traci. Grnicy, bo o nich
tu mowa, nagle zobaczyli koniec lskiego eldorado. Ko-
Magazyn //13
W tamtym okresie polska kultura miaa

ogromny wpyw, a wczesny system polityczny, zwaszcza sposb, wjaki wybierano
krla,bybardzonowatorskiiinspirujcydla
innych.Wokresieabsolutyzmueuropejskiego Polska uchodzia zawzr wolnoci. Prosz zwrci uwag, e ju po rozbiorach
w Gdasku wybucho powstanie antypruskie gdaszczanie zwyczajnie nie chcieli
stasiczcipastwapruskiego,gdywoleli by czci wolnej Polski ito wsytuacji,
gdy wikszo mieszkacw tego miasta
miaa wsplne korzenie z Prusakami. Dzi
trudno wto uwierzy, e Niemcy woleli by
obywatelami Polski, anie pastwa pruskiego, ale w XVIII wieku tak byo. W tamtych
czasach swobody I RP byy jednak dla nich
bardziej atrakcyjne ni pruska dyktatura.
W Sercu Europy napisa pan, e generalnie
historia koem si nie toczy, a jedyne, czego
si z niej mona nauczy, to tego, e pastwa
iimperiapodobniejakludziesmiertelne.
Nie ma czego takiego jak

charakter narodowy. To
fikcja. S natomiast wsplne
przeycia cho wcale nie
oznacza to wsplnoty reakcji
na nie. Dotyczy to choby
powsta. aden zryw w historii
Polski nie by popierany przez
wszystkich, za kadym razem
budziy one kontrowersje
niec marze o krainie, ktra

dawaa chleb, a czsto i nowy
dom.
aszerowali tu caymi tysicami z biednych powiatw Rzeszowskiego i Podbeskidzia kuszeni ofert dobrze patnej pracy, mieszkaniami, talonami na lodwki i pralki, a nawet samochody. Tak byo za Gierka, kiedy wgiel stanowi nasz jedyn walut wymienialn za niego mona
byo dosta dolary i kupi nowoczesne technologie dla naszego zacofanego przemysu.
Tak byo i za Jaruzelskiego,
z ktrym mao kto chcia handlowa, bo zamiast argumentw wyciga pistolet.
Skoczyo si wszystko wraz
z gospodark tzw. rynkow,
kiedy okazao si, e wgiel
mona bez problemu kupi
np. w Australii, a konkurencj
dla lskiego czarnego zota
jest nawet wgiel z Lubelskiego czyli stamtd, skd do niedawna przyjedali do nas ludzie za chlebem.
lscy grnicy s za drodzy,
schodz za gboko po w-
Polskajestwietnymprzykademtegotwierdzenia.
AleterazPolskasiodradza.Jamamobywatelstwobrytyjskie,aodniedawnatepolskie. Ale moja pierwsza ojczyzna niedawno
bya okrok odzniknicia zmapy Europy.
WielkaBrytania?
Tak. Przecie gdyby referendum wSzkocji zakoczyo si sukcesem separatystw,
doszoby do rozbioru Zjednoczonego Krlestwa. Regu jest, e nawet najwiksze
pastwa w kocu upadaj. Napisaem nawet ksik Zaginione krlestwa o krajach, ktre zniky zmap. Ale napewno Polsce to dzi nie grozi, s wEuropie teraz pastwa wduo gorszej sytuacji.
Jestduornychrankingwpastw.
Polska nie ma w nich szans na pierwsze
miejsce, ale te nie grozi jej miejsce ostatnie.
Polska to kraj ze wietn histori, ale najlepsze lata mia tak dawno temu, e nikt ich nie
pamita. Dlatego trzeba si cieszy, e dzi
gramy w drugiej lidze, a nie wtrzeciej.
A Rosja? Do ktrego klubu by j pan porwna?Bowida,eztreneremPutinemsabnie.
Zwizek Radziecki rozpad si i nie powrci. Za Jelcyna Rosja spada do drugiej
czy nawet trzeciej ligi ale Putin j stamtd
wycign. Nie ma moliwoci, by doprowadzi Rosj na szczyt tabeli, tym bardziej
e Moskwa jeszcze nie graa kluczowego
meczu z Chiczykami.
RosjajugraomistrzostwoAzji,anieEuropy?
Nie, oni chc gra w lidze wiatowej.
Troch zbyt du wag przywizujemy
do jej meczu z Ukrain to konsekwencja
tego, e cigle pamitamy czasy ZSRR i jej
ekspansywnej, imperialnej ideologii. Ale
te nie naley si spodziewa, e Rosja
znw spadnie z pierwszej ligi. To zbyt silna druyna. a
giel, wikszo kopal jest nierentowna i najlepiej byoby je

zamkn zostawiajc trzy,
cztery najlepsze grzmiaa
znajoma koleanka dziennikarka (ekonomistka!) na jednym ze spotka. Czy nie
mona znale pienidzy
na odprawy dla 15 tysicy grnikw, wysa ich na zielon
trawk i w ten sposb tnc
koszty, uratowa ca bran
pytaa nieco retorycznie. Wielu przytakno znanej publicystce ze znanego dziennika.
Oni rozwizaliby problem gr-
Porak rzdu jest

reforma grnictwa.
Moe i tu trzeba
powoa specjaln
penomocniczk
pani premier, skoro
faceci sobie nie radz
nictwa i grnikw jednym

machniciem pira. Zwolni,
da odprawy, zamkn to, co
nieopacalne, ograniczy wydobycie oto ich recepty.
k w tym, e tak nie da si
rozwizywa trudnych
kwestii spoecznych bo nie
o pienidze, nie o zyski tu tylko chodzi, ale przede wszystkim o ludzi. Nasz region od ponad 200 lat jest zwizany z wglem (najstarsza czynna kopalnia wgla kamiennego w Europie to KWK Murcki). Nie ma
rodziny w wikszoci lskich
miast, ktra nie otara si o t
bran.
W tej sytuacji zwolnienie 15
tysicy grnikw oznaczaoby
kopoty dla nawet 50 tysicy
osb, ktre s z nimi zwizane. Nagle pojawiby si problem gospodarczy i spoeczny
odpowiadajcy skal kryzysowi w sporym miecie. Obszary
biedy, nieprzystosowania, patologii, zwikszonej przestpczoci oto skutki atwych recept domorosych uzdrowicieli grnictwa. Wszystkim tym,
ktrzy je daj, powiem krtko
Felieton
Pawe Smolorz,
felietonista
smolorz.com
lski
na jzyku
polskim
roblem uznania lskiej

godki za jzyk regionalny
podstpnie sprowadzono
na grunt natury lingwistycznej.
Tymczasem to problem o wiele
wikszej skali. Wystarczy cofn si do pitej dekady ubiegego wieku, by zrozumie, e
celem samym w sobie nie jest
uznawanie jakiego tam jzyka za jzyk, ale kontynuacja
polityki wykolejania lskiej
tosamoci.
W maju 1945 r. z ust generaa Aleksandra Z. naczelnego
kopidoa lskiej autonomii rodem z Zagbia pady sowa,
ktre opasay wiecem przedwojenn samorzdno lzakw: na zawsze skoczy si
sawetnej pamici okres ()
traktowania lzakw jako narodowo odrbn, poredni
midzy Polakami a Niemcami.
W tym miejscu waciwie
mona ju zakoczy.
eneraa dawno ju nie ma,
nie ma ju jego Polski, niewielu pozostao Niemcw na
Grnym lsku. Na ziemiach
dawnej autonomii lzacy to
indianery pochowane w ktach, ktre wychodz jedynie
do rachmistrzw spisu powszechnego.
Ale w Pendolinolandzie,
w cesarstwie top model cesa-
postaw si w sytuacji faceta

w peni si, chtnego do roboty
i do wielkich powice bo
takich wymaga kopalnia ktremu mwi: jeste pitym koem u wozu, wypad, bez ciebie
bdzie lej pcha t fur.
Pewnie w odpowiedzi usysz ale tak si wanie stao
ze stoczniowcami w Gdasku
czy wkniarkami w Bielsku.
To za odpowied. Te miasta
nie byy tak mocno zwizane
z jedn bran, jak nasz region
z wglem. W latach 1998-2001
z grnictwa dobrowolnie odeszo ponad 100 tys. osb. Jaki
to dramat, dobrze wiedz wadze Sosnowca, Bytomia czy
Zabrza, czyli gmin, gdzie kopalnie pozamykano.
Trzeba pamita, e likwidujc kopalni, likwidowano
take miejsce, ktre wczeniej
wyznaczao rytm i styl ycia
caej spoecznoci twierdzi
mj ssiad ze strony prof.
Marek Szczepaski w wywiadzie rzece zatytuowanym ycie to socjologia. Na przykad w graniczcym z Grnym
lskiem Zagbiu Dbrow-
rzowej i w jej dworze szlacheckim, ktry za chopski trybut

w celach suebnych po wiecie
podruje motto generaa Z.
jest jak paciorek powtarzany
rytmiczne, w celu zbawienia
poudniowo-zachodniej Polski
przed lskim grzechem pierworodnym.
Jzyk lski lub jak kto woli godka uznany za odrbny(!) jzyk, wite sowa generaa Z. zamieniby w herezj;
ale zdaje si nikt tego nie
chce.
Nad tematem od dawna
pracuje kilku polskich lingwistycznych mdrcw, ktrzy
gimnastykuj swoje rozumy, by
udowodni prawdy podane. W ten oto sposb wiemy
ju, e po pierwsze jzyk lski to... jzyk polski po drugie
e ma kilka odmian, wic nie
da si go skodyfikowa.
Mdroci te maj swoje konsekwencje.
zyk polski w formie regionalnej na Grnym lsku
rozwija si sze stuleci poza
Polsk, w ustach mieszkacw,
ktrzy mieli prawo nie wiedzie, czym w ogle jest Polska.
Jak to moliwe, e przy wielowiekowej separacji od rda,
przy wpywach odmiennej
pastwowoci, jzyk ten nadal
jest tym samym jzykiem (jedynie gwar)?
Skoro poprzez zrnicowanie jzyk lski nie moe by
skodyfikowany, to rozumiem,
e jzyk polski, zrnicowany
np. poprzez gwar lsk, zosta unormowany pozornie?
Wicej polityki ni lonskiej
godki w tym wszystkim. a
To najnowszy tekst autora.
Wszystkie felietony Pawa Smolorza

moesz te czyta i komentowa na:
skim, w Grodcu, po tym, jak

zlikwidowano kopalni, upady knajpki, bary, bo zabrako
klienteli. Teraz w tym Grodcu
jest troch prywatnych bogatych domw. Ale generalnie to
smutny, szary wiat. Nie wolno tworzy spoecznej prni.
Zamykajc jakie nierentowne
przedsibiorstwo, trzeba oferowa co w zamian podkrela profesor. I to jedyna dobra
recepta na reform brany.
remier Kopacz nie poprzestaa na powoaniu swoich
znajomych na ministerialne
stanowiska. W ostatnich
dniach do rzdu doczyy jako jej penomocniczki trzy kolejne psiapsiki pisze pose Zbigniew Kumiuk. Tego
rodzaju decyzje s chyba wyrazem zwtpienia premier Kopacz w kompetencje i skuteczno kierowania (...) resortami
przez ich konstytucyjnych ministrw dodaje. Najwiksz
porak rzdu jest reforma grnictwa. Moe i tu trzeba powoa specjaln penomocniczk pani premier, skoro faceci
sobie z wglem nie radz? a
14// Magazyn

Zaklinaczki kotw sprawiaj, e wiat je

Spoeczestwo
Kot bierze na siebie

nasz bl i leczy
dusz. Sam z rozpaczy
potrafi wcisn si
w kt i tak po prostu
umrze. Jak blisko
nam do kotw... I jak
czasem bardzo
do nich daleko
Agata Pustuka
Dla kogo kocie niebo
W schronisku, oceniajc wiat przez pryzmat kocich nieszcz, mona wyrobi

sobie niezbyt dobre zdanie o ludziach, ale
pomagajc mona spaci ten dug.
W pierwszej kolejnoci zapewniamy
im odpowiedni opiek zdrowotn. To
podstawa. Potem jest czas na socjalizacj,
czyli m.in. gaskanie. Nie zawsze si udaje przywrci kota spoeczestwu artuje Sylwia. Dzi w domu Sylwii na stae
mieszkaj: krlowa Ginger z lasu, Luna
oraz Dymek. Uznalimy, e z nimi mieszkanie jest pene, a my bardziej wyciszeni
wona nie pozwolia, by rozpacz

pogrya koty Melkora i Zuzi.
Swj smutek przemieniy w agresj. Trzeba je byo powolutku zaklina. Dzi Melkor wrci
do rwnowagi, ale z Zuzi wci
naley pracowa.
W katowickim schronisku dla zwierzt
koci wolontariat to gwnie kobiety. I wcale nie stereotypowo biedne kociary, samotne, bez dzieci. Wrcz przeciwnie.
Sylwia znalaza swoje kocie przeznaczenie sze lat temu w lesie w wojewdztwie witokrzyskim. W czasie witecznego spaceru. Zagubiona, wygodzona
Ginger, wasajca si po polance, pojechaa z ni do domu. Na co dzie Sylwia to
prowadzca kancelari podatkow
bizneswoman. Uporzdkowana, poukadana. Mama, ona. Ginger to by prezent
od losu, bo koci wolontariat sta si odskoczni od codziennoci, lekiem na stres.
I da poczucie, e robi si co wicej.
Misia najpierw jako licealistka fotografowaa koty ze schroniska w Katowicach.
Chciaa zrobi kalendarz, zbirk pienidzy. W kocu zdjcia jej nie wystarczyy
i zacza przynosi do domu miauczce
sieroty ze schroniska, a potem staa si wolontariuszk.
Magda zaja si kotem brata, bo wyjecha do Danii. Powoli poznawaa koci
wiat. Na studiach dorabiaa sobie w sklepie zoologicznym w jednej z katowickich
galerii. Tam poznaa Iwon, ktra wanie
organizowaa akcj adopcyjn. Magda raz
posza do schroniska, drugi i... ju nie moga przesta. Bo nie zapomina si tych
miauczcych klatek.
b Koty potrafi odwzajemni uczucia w niezwyky sposb

Miejskie
Schronisko
dla Bezdomnych Zwierzt
w Katowicach znajduje si przy ul.
Milowickiej 1b, tel. 32
256 61 15. Przebywa
w nim okoo 150 psw
i 70 kotw. Zwierzta
przeznaczone
do adopcji mona
obejrze na stronie
www.schronisko-katowice.eu. Tam te
znajdziemy informacje, jak mona zosta
wolontariuszem
w schronisku.
umiecha si Sylwia, wspominajc zakrcony, chaotyczny czas sprzed kotw i prawie idyll z nimi. Np. przy telewizorze
siedz sobie leniwie razem. Albo
przy komputerze: jeden kot na klawiaturze, drugi na kolanach, a trzeci
na papukach. Wszystkie po przejciach.
Najwicej w schroniskach jest kotw
sierot spoecznych, zreszt jak dzieci w domach dziecka, po mamusiach i tatusiach, ktrzy wyjechali za chlebem
w wiat, jednym sowem, koty emigrantw.
Druga grupa to sieroty biologiczne, seniorzy, po zmarych wacicielach, wypieszczone, wygaskane, wygrzane.
Z pewnoci auj, e nie poszy za swoim czowiekiem do kociego nieba. Im najtrudniej znale nowy dom. Czsto wpadaj w tak depresj, e w ogle nie wychodz ze swoich legowisk, nie jedz.
Po prostu cierpi. Nawet jak im si podstawi miseczk z karm pod pyszczek, to
odrzucaj pomoc twierdzi Iwona. Od rki niemal nowe domy znajduj maluchy
(te jak w domach dziecka). Zabierane
w przedwitecznym przypywie dobroci
i mioci do caego wiata. Niestety, czasem wracaj na stare mieci. Bo okazuje
si, e nowa rodzina cierpi na alergi bd
nie moga sobie poradzi z nagym zapaleniem kociego pcherza, bo kot nie okaza
si tak milutki, na jakiego wyglda. Ale
zdarzaj si i tacy, ktrzy od progu schroniska woaj, e chc starego, lepego kocura, nawet bez apki, eby mu zapewni
godn
staro
i
mier.
Wtedy serce nam ronie wzdycha
zaklinaczka Misia. Wiemy, e nasze staruszki trafiaj pod dobry adres.
b Iwona i Misia ze swoimi podopiecznymi w katowickim schronisku dla zwierzt

Ponad sze milionw Polakw ma koty. To absolutny rekord. Skd ten przypyw
mioci? Nie ma co oszukiwa: kot w obsudze technicznej jest atwiejszy od psa.
Ale nie chodzi tylko o wygod.
Koty s jak magiczny klucz, ktry
otwiera drog drzwi do ludzkiej duszy
wyjania Barbara Wujczyk, prezes Fundacji Razem atwiej zwierzta przeamuj bariery. Ta pochodzca ze lska
terapeutka i nauczycielka, jako pierwsza
w Polsce zastosowaa felinoterapi, czyli
mwic w skrcie leczenie z kotem.
Z miauczcymi lekarzami chodzi do hospicjum i do szk oraz przedszkoli.
Odwiedzia np. ory. W hospicjum pacjent jest czsto pozbawiony wasnej woli, troch odczowieczony. Podaje mu si
Dzi w schronisku
dla zwierzt odbija
si wiat ludzi.
Wiele kotw
to eurosieroty
po wacicielach
emigrantach
leki, jedzenie, jest podczony do cewnika. My mu dajemy prawo wyboru. Pamitam swoj pierwsz wizyt. Jad dumna
przez p Warszawy z kotem, a w hospicjum starszy pan mnie wygania. Byam
rozczarowana. Wtedy koleanka powiedziaa mi, e to by wanie efekt terapeutyczny, bo od tygodnia ten mczyzna by
apatyczny, z nikim nie rozmawia, a teraz
bdzie mia powd wyjania Barbara
Wujczyk.
Miauczca przychodnia zdrowia
Gdy zaklinaczk Magd boli gowa, to

jej apapem staje si Talinka. Wie, e trzeba si przy swojej pani pooy. Bierze jej
bl na siebie. Ale kot jest te dobry na depresj, zaburzenia lkowe, zaburzenia
emocji, na zbyt wysokie cinienie.
wietnie sprawdza si jako terapeuta
dla dzieci z autyzmem i u osb z rnymi
schorzeniami psychicznymi (jako pierwsza koci moc dla medycyny odkrya brazylijska lekarka psychiatra Nise da Silveira,
ktre przemycia kota na oddzia, a potem
opisaa, jak reagowali na niego chorzy).
U nas felinoterapia powoli si rozwija, ale bardzo popularna jest w USA. Koty
to stali lokatorzy nie tylko hospicjw, ale
te domw seniora mwi Wujczyk.
Mamy wic praktyczne i wymierne zalety posiadania kota.
Gaskanie go, oczywicie jeli na to pozwoli, to dawkowanie sobie nie tylko naturalnego antydepresanta. Podczas gaskania dochodzi do jonizacji futra. Wytwarzamy sami sobie domow elektrowni jonw ujemnych. Od nas mruczek odbiera niekorzystne jony dodatnie. Kot dziaa
wic jak... bursztyn, czyli kamie rwno-

Magazyn //15
est lepszy Zwierzta weszy ludziom

na gow, a ci s szczliwi
wagi. Taka miauczca przychodnia zdrowia.
Najmniej rokujce na adopcj
Ziemski czyciec dla kota
Przez dom Miki przeszo ju 30 kotw,

ktre szczliwie znalazy dom. U niej zostay Zoi, Joszko, Lika oraz Tijka. Kady
ze swoj histori, kady ze schroniska.
Joszko zosta porzucony przez wacicieli. Powolutku umiera zniechcony do ycia. Nie moga go tak zostawi.
Ludzie chc rudego, maego kotka
z niebieskimi oczkami, a takie to rzadko
obrusza si Mika.
Najgorszy jest los takich odchowanych, dwuletnich, bo wszyscy myl, e
one i tak znajd dom, albo maj mniejsze
potrzeby. C, gdy trafi do kociarni, to
szanse na rodzin malej. Staj si dzikie
i trzeba wiele pracy, by je doprowadzi
do rwnowagi. Kociarnia to niestety taki
ziemski czyciec dla kota. Musi znale si
wrd kilkunastu, kilkudziesiciu kotw,
z ktrych kady ma inne dowiadczenia
i podejcie do ycia.
Mika swoje serce oddaa tym najmniej
rokujcym na adopcj. Do schroniska trafia te wiele niewidomych kotw. Trac
wzrok z powodu kociego kataru, ktry nie
leczony, nieodwracalnie uszkadza renice. Opieka nad nimi wymaga jeszcze
wikszej mioci.
Mam szczcie, e rodzice mnie rozumiej. Zreszt to, e do nas trafia Lika,
jest zasug mamy, ktra wypatrzya
w internecie ogoszenie, e kotka z Lublina szuka domu. I co byo robi. Pojechaymy po ni i jest wyjania
zaklinaczka Misia.
Co mi day koty? Ciepeko w zimne
dni i noce mieje si Magda. A tak naprawd stay si dopenieniem domu. a
+ Wicej na slaskplus.pl
Czasem koszt zabiegu u weterynarza wiele razy przekracza nominaln warto

zwierzaka. Ale to jest dla ludzi bez znaczenia, chodzi przecie o przyjaciela, a jego
zdrowie i ycie nie ma ceny mwi dr Jarosaw Orze, dowiadczony weterynarz
Zwierzta
Zbigniew Bartu
redakcja@polskatimes.pl
ya piorunujco urocza.
Zwinita wkulk pod furtk patrzya na mnie oczyma kota ze Shreka. Nie
dao si jej omin. Mona
j byo rozdepta, wyrzuci lub wzi na rce. A kiedy ju wziem
Niewiedziaemwtedyjeszcze,eprzenoszcjprzezprgdomu,wkraczamwnieznany mi wczeniej wiat. wiat, w ktrym rodzice wacicielki chomika bez wahania wydaj na operacj wartego 5 z zwierztka 700
z(wtymznieczulenie50z),aniedojadajcy
samotny emeryt otrzymujcy z ZUS-u okrgy tysic leczy swego kundla za 3 tys. z.
wiat klimatyzowanych kuwet, zotych
misek, ekskluzywnych wybiegw dla winek, ubranek z australijskiej weny i psich
garderb (w ksztacie pralki za jedyne 598
zwpromocji),hoteli(orazspa!)dlakoniwcenie noclegu w Marriotcie. wiat cyfrowych
mediwspoecznociowych,wktrychzdjciapswikotwpojawiajsidwarazyczciej ni zdjcia ludzi.
Przez wiele lat Polacy mieli zwierzta.
Dzi coraz czciej zwierzta maj Polakw.
Na torby, soiczki, puszki i saszetki z poywieniemdlasamychtylkopswikotwwydamy w tym roku ponad 2 mld z. Na razie
gotowym jedzeniem karmiony jest co pity
zwierzak w Polsce, podczas gdy na Zachodzie co drugi. Ale nasz rynek ronie wtempie8proc.rocznie,wiczaparlatdogonimy
bogate kraje. Rwnie pod wzgldem jakoci produktw podawanych milusiskim
szybko spada u nas sprzeda najtaszej karmy, a ronie udzia jedzenia z grnej pki.
aden segment brany spoywczej nie rozwija si tak szybko. wier wieku temu prorok wieszczcy takie zjawiska trafiby
do psychiatryka.
Polska lat 80. bya krajem bardzo biednych ludzi, ktrzy sami nie mieli co je. Posiadanie w domu zwierzaka potgowao
problem i w przypadku wikszego psa wymagao nie lada wyrzecze wyjania dr Jarosaw Orze, lekarz weterynarii. Dodaje, e
PRL nie traktowa powanie maych zwierzt. Pastwo widziao jedynie krowy, winie, konie Do nich dostosowao cay systemywieniaileczenia.Kotyipsy?Tobya fanaberia i rzecz niepotrzebna systemowi
komentuje doktor.
Za komuny lekarze weterynarii byli pracownikami pastwowego zakadu leczenia
zwierztjedziliwterendokoniabdkrowy,leczyli,apastwoimzatopacio.wier
wieku temu ten system si rozpad. Lekarzenieznalisiatakdobrzenamaychzwierztach. Na studiach psy i koty zajmoway
zaledwie kilka procent wpajanej nam wiedzy przyznaje dr Orze.
W latach 90. lekarze weterynarii stracili

pastwowe posady i rozpoczli prac
nawasnyrachunek.PoupadayPGR-y,aindywidualni rolnicy nie mieli pienidzy. Sytuacja wydawaa si beznadziejna. Studentomweterynarii,zuwaginakrachstaregosystemu finansowania zoolecznictwa, proponowano przejcie na studia medyczne. Tylkoczznichwidziaaprzyszowwybranymwczeniejfachu.DziwsamymKrakowiedziaaponad100lecznic,aprognozymwi,ewkrtcemoebyich400.Kosztnormalnej wizyty: okoo 50 z, noc do 150 z.
Kilkutygodniowa terapia z diagnostyk
na takim samym poziomie jak u ludzi moe pochon kilkaset zotych. Zabiegi chirurgicznesduodrosze.Bywa,ewielokrotnie przekraczaj nominaln warto
zwierzcia. Ale ta warto jest dla ludzi bez
znaczenia. Chodzi przecie o przyjaciela,
a ten nie ma ceny mwi dr Orze.
W caej Polsce pracuje ju ponad 15 tys.
lekarzy weterynarii. Z kadym rokiem przybywa ponad 700 nowych. Prowadz 7 tys.
indywidualnych praktyk, 3 tys. gabinetw,
lecznic, przychodni i klinik kurujcych maezwierztaoraz2,3tys.leczniczajmujcych
si zwierztami hodowlanymi. Dorzuci
do tego trzeba ptora tysica praktyk mieszanych i 150 wyspecjalizowanych w leczeniukoni.Zatemto,cowydawaosidwiedekadytemuniewyobraalne,psyikotyzpomoc krlikw, winek i chomikw daj
utrzymanie wikszej liczbie fachowcw ni
krowy, winie i drb. Za porady, lekarstwa,
zabiegi pac w stu procentach waciciele
zwierzt.Iniemajprzytymadnychwtpliwoci.Ba,gotowiszapaciwicej,byledostasidoodpowiedniego fachowca.
Poowa polskich rodzin

ma psy i koty. Naleymy tu do wiatowej
czowki.
Pies macha
ogonem przyjanie,
gdy chce si bawi.
Kot wtedy, gdy jest
zdenerwowany.
Kot nienawidzi i nie
wybacza zego traktowania. Niczym gral
dugo nosi w sobie zadr. Dobrze traktowany przywizuje si
do waciciela i odwdzicza swym towarzystwem oraz podsuwaniem karku do pogaskania.
FOT.123RF
Nasz zabetonowany wiat staje si coraz

bardziej zamknity dla kota. Zamurowane okna piwniczne, zamknite komrki
ali si Iwona. Jej misj jest szukanie domw dla schroniskowych kotw.
Zaklinaczki ju dla kotw gotowych
do pjcia w inne rce s domami zastpczymi, przejciowymi. U nich czekaj
na adopcj. Bywa, e kilka tygodni, ale
zdarza si, e tygodnie przechodz w miesice.
To nie czowiek wychowuje kota, ale
jest cakiem odwrotnie. Nie tak atwo go
oswoi. Czasem trzeba lat. On uczy nas
cierpliwoci, wytrwaoci i tolerancji, a my
dzi chcemy mie wszystko, natychmiast,
najlepsze. Liczy si wygld, a nie charakter. Dlatego kupujemy rasowe koty, a lekcewaymy dachowce, bo takie zwyczajne
i nie mona si przed znajomymi pochwali jak now sukienk mwi Magda.
Rodzina pomylaa, e Magda cakiem
zwariowaa, gdy tu po zajciu w ci
adoptowaa dwie kocie sieroty Figla
i Ozzy. Obie po przejciach. Z patologicznego, alkoholowego domu. Ozzy mia tak
zepsute, bolce zby, e trzeba je byo powyrywa. Ba si dotyku, kuli si, ucieka. Do dzi, mimo postpw, nie czuje si
w peni swobodnie. Wci nie jest do koca ufny. Figiel sta si najlepszym kumplem Marcina, 2,5-letniego synka Magdy.
A waciwie sta si jego pluszakiem, poduch, towarzyszem wdrwek po domu.
Nie wypi si przy Marcinie, oj, nie.
Niestety,samwidz,eczwacicielizwierzt,zwaszczaosbstarszychisamotnych, nie ma pienidzy na coraz kosztowniejszeusugiilekarstwaprzyznajedrOrze.

Coraz bardziej wiadomy klient oczekujeusugnanajwyszympoziomie.Branasi
przeztospecjalizuje.Sspecjaliciodkotw,
od psw, od chomikw, od ptakw. S chirurdzyidiagnoci,powolipojawiajsianestezjolodzy, a take zwierzcy kardiolodzy,
onkolodzy, gastrolodzy i oczywicie psycholodzy. W zabiegu kota potrafi uczestniczy nawet siedem osb. Zmierza to, wzorem Zachodu, w tym samym kierunku co
medycyna ludzka komentuje dr Orze.
Jeli w pomieszczeniu ustawiono sto pudeek, to w ktrym jest kot? W kadym. Ten
art wydawa mi si abstrakcyjny, dopki
nie przyniosem do domu dwumiesicznej
kotki. Po kwadransie bya wszdzie. Nazwalimy j Zosia. Od razu zostaa czonkiem
rodziny. Ponadto zastpuje telewizor. Jej
popisy s warte ogldania sto razy bardziej
ni popisy politykw. Zwierz momentalnie podnosi poziom empatii. Caa rodzina
zaczyna inaczej funkcjonowa twierdzi
Jarosaw Orze.
Pozostajeodwiecznepytanie:cooznacza
fakt, e mam kota na punkcie kota. Wedug
obiegowej opinii kociarze to mionicy wolnoci i twrczego nieadu (co by si poniekd zgadzao). Psiarze z kolei maj ceni lojalno i podporzdkowanie.
A moe kociarze s bardziej leniwi,
apsiarzebardziejaktywni?drOrzezumiechemkwituje,ekotjestmniejabsorbujcy,
nie trzeba z nim wychodzi za potrzeb itp.
Anp.choroba60-kilogramowegopsa,ktry
wymagazniesienianarkachztrzeciegopitra, to nie lada problem, nie wspominajc
o jego regularnym wyprowadzaniu na spacer.Ztegopowoduludziestarsi,zwaszcza
niedoni, niesamodzielni, preferuj koty.
Nie ma to nic wsplnego z ich charakterem
podkrela lekarz.
DostrzegawsercachiumysachPolakw
dwie rewolucyjne zmiany. Pierwsza to niebywaywzrostempatiidozwierzt.Dotyczy
to wszystkich niemal grup spoecznych.
Jeszcze po studiach dominowaa praktyka
eutanazjimiotwlepych.Byotobarbarzystwo. A teraz? Miotw si ju nie usypia.
Po prostu energicznie szuka si domu dla
kadego psa i kadego kota mwi dr Orze.
Zdecydowana wikszo z nas wie
i czuje, e zwierz nie jest towarem. Pozostaoci starego podejcia dostrzec mona
ju tylko na gbokiej wsi. Wikszo Polakw widzi w pupilu normalnego domownika, powiernika swoich uczu. Zasugujcego na szacunek, czsto mio opisuje
lekarz.
Efektem tego jest druga istotna zmiana:
coraz wicej ludzi wierzy, e zwierz moe
cakowicie zastpi innego czowieka. Rozumiem, gdy kto np. z powodu mierci
wspmaonka zosta sam. Ale niepokojco czsto zdarza si, e mode pary maj
psa lub kota zamiast dzieci zauwaa dr
Orze. A
16// Magazyn

Som my, som na hodzie! Wyprawa

(prawie) jak na sam Mount Everest
Pasje
Nepal ma Himalaje,
Pakistan Karakorum,
a my na Grnym
lsku mamy hady...
I one te przycigaj
zdobywcw chccych
pj w lady
Hillaryego,
Messnera, Kukuczki
czy Wielickiego
Micha Wroski
m.wronski@dz.com.pl
FOT. YOUTUBE
estemy na szczycie.... hody.

Pierwszebeztlenowewejciewhistorii amicym si gosem mwidokameryMichaSowioczek.
Nakrcony przez niego film
Extreme Hoda Expedition robi
furor na festiwalach grskich i podrniczych w caej Polsce. Ostatnio mona go byo oglda na Beskid Extreme Festiwal
w Szczyrku, aziskim festiwalu Pod gr,
czy rudzkich Lawinach. Wszdzie wywoywapodobnereakcjepublikazrywaabokizemiechuobserwujc,jakdwjkamiakw atakuje grujc nad aziskami had
kopalni Bolesaw miay. Trudno si dziwi. Nakrcony w konwencji grskiego dokumentu film moe z powodzeniem rywalizowazkadprodukcjsynnejgrupykomikw spod znaku Monty Pythona. Absurdalnywydajesijusamtytuijupopierwszychkilkunastusekundachfilmuwiadomo,
e... jest to wraenie jak najbardziej uzasadnione.
W 11-minutowym dokumencie jest
wszystko, co mona zobaczy w normalnymfilmiegrskim.Sporczwki,obozy, nocne biwaki, okna pogodowe, atak
szczytowy i wyczerpani zdobywcy, ktrzy
zdyszanym, penym emocji gosem mwi
donaszeszczytuhody(nicto,ewtledymikominyelektrowni).Skojarzeniazfilmami, jakie w dobie wypraw spod znaku Polskiego Himalaizmu Zimowego zasypay
internet, s na miejscu. Kto pamita, jak
Adam Bielecki z wielkim soplem na nosie
krzyczy do kamery Jestem na szczycie
Broad Peak, pierwsze zimowe wejcie (to
nagranie ze synnej zeszorocznej ekspedycji na ten omiotysicznik), nie moe nie rozemia si syszc, jak Kamil Sobota (drugi
z uczestnikw wyprawy na azisk had)
woa Som my, som my na hodzie!.
Pocztkowo film mia by takim
supportem dla prelekcji Ze lskiej hady
na wulkany Ekwadoru, ktr prezentuj
ju od piciu lat. W pewnym momencie
zauwayem jednak, e film na tyle si ludziom podoba, i mgby by pokazywany
samodzielnie. Nie spodziewaem si, e zo-
b Kadry z 11-minutowego filmu Extreme Hoda Expedition, dokumentujcego pierwsze beztlenowe wejcie na had w historii
Szarlota(407
mn.p.m.)oraz
Skalny(389m
n.p.m.) todwanajwyszepunktywKoronielskichHad.Poza
nimidotegozestawieniamonazakwalifikowahadprzykopalni
BoeDary(obecnie
ruchKWKMurckiStaszic)wKatowicach
(339mn.p.m.),hady
wCzerwionce-Leszczynach(ok.325m
n.p.m.),tarnogrski
RedRock(327m
n.p.m.),znajdujcysi
niedalekoPniwka
iJastrzbia-Zdroju
Kocielniok320m
n.p.m.)inalec
doKWK Zofiwka
hadPochwacie.
stanie a tak dobrze przyjty. Mymy go nakrcili w jedno popoudnie, nic w nim nie
reyserujc. Poszlimy na ywio, robic sobie kompletne jaja. Tymczasem cz osb,
syszc o pierwszym beztlenowym wejciu
(bo przecie na lsku nie ma tlenu przyp.
red.) na hod, traktowaa to powanie i dopiero potem reflektowaa si, e to od pocztku do koca jest art opowiada Micha
Sowioczek, ktry poza wspomnianymi
wulkanami Ekwadoru ma w dorobku
Mont Blanc i Aconcaqu. W porwnaniu
z tymi szczytami hada w aziskach nie pre-
Z rydutowskiej
hady Szarlota
przy dobrej
pogodzie wida
Pradziada, Babi
Gr, a nawet
szczyty Tatr
zentuje si imponujco zaledwie 389 metrw nad poziomem morza ale od zawsze
pobudzaa wyobrani pobliskich mieszkacw.
Ju jako dziecko na ni wchodziem
wspomina Sowioczek.
Nie by zreszt ani pierwszy, ani zapewne ostatni. Pewnie kady z nas kiedy wlaz
na jak had w ssiedztwie (jest w czym
wybierawregioniejestok.150rnejwielkocihad).Nato,abyjedzipolskuwposzukiwaniu tych najwyszych i najwikszych, decyduj si jednak tylko nieliczni.
PerwkoronielskichhadiobowizkowympunktemnatrasiekadegozdobywcyjestoczywiciegrujcanadRydutowami
Szarlota (nieznacznie, bo zaledwie 8441
metrwniszaodMt.Everestu).Przydobrej
pogodzie z jej wierzchoka wida znajdujcego si w czeskich Sudetach Pradziada, BabiGrwBeskidzieywieckim,anawetTatry (kto nie wierzy, niech zajrzy na stron
www.dalekieobserwacje.eu).
Formalniewejcienahadjestzakazane
(podobnie zreszt jak na had Skalny
w aziskach Grnych), o czym stanowczo
przypomina Tomasz Gogowski, rzecznik
Kompanii Wglowej.
To nie jest atrakcja turystyczna i nie jest
to obiekt oglnodostpny. On znajduje si
na terenie zakadu i aby tam legalnie wej,
trzeba posiada zgod dyrektora kopalni
podkrela Gogowski.
Powodem takiego rygorystycznego stanowiska s przede wszystkim wzgldy bez-
pieczestwa hada w dalszym cigu gdzieniegdzie si tli, moliwe s osunicia ziemi.

atwiej jednak powiedzie nie wolno
nitakizakazwyegzekwowa.Trudnosobie
wyobrazi, by ochrona kopalni ganiaa
po hadzie za domorosymi naladowcami
Jerzego Kukuczki i Wojciecha Kurtyki (obu
wspomnianym himalaistom zdarzao si
nanielegaluzdobywaomiotysiczniki).
Bardziej aktywni pod tym wzgldem s
lokalni samorzdowcy z Rydutw, ktrzy
kilka lat temu wpisali Szarlot dogminnej
ewidencji zabytkw, obawiajc si jej likwidacji. Dzi martwi ich quadowcy, ktrzy
wjedaj na dum miasta i rozjedaj jej
charakterystyczny stoek nasypowy.
W tym roku mielimy z nimi problem.
Policja i stra miejska staray si jako ukrci ten proceder przyznaje Krzysztof
Jdroska, sekretarz Rydutw. Dla liczcego
niespena 22 tysice dusz miasta Szarlota
jestniczymwieaEiffladlaParya.Hadajest
w logo miasta, a na jej zboczach stan podwietlanynapiskojarzcysiztym,jakiznamy z Hollywood. Architekci i studenci krel miae wizje jej przyszego zagospodarowania,choKrzysztofJdroskazastrzega,e
do ich realizacji jest jeszcze daleka droga.
Przez najblisze 50 lat niczego nie bdzie mona jeszcze zrobi, jeli chodzi o zagospodarowanie Szarloty ocenia
Jdroska. a

Komputer i jzyk
angielski przepustk
do lepszego ycia
Dlaczegoakuratoni?WKeniispotkaam
si ze szczeglnym entuzjazmem, zarwno
ze strony nauczyciela, jak i dzieci przyznaje. Widz, e tutaj ta pomoc ma sens i moe
przynie namacalne efekty w przyszoci.
Jzykikomputertolepszeycie
Ludzie
Dr Anna Watoa,
pedagog z U, w Kenii
spotkaa ludzi, ktrzy
maj wyjtkowy
entuzjazm do nauki.
Szybko podja
decyzj. Musi pomc
im stworzy jak
najlepsze warunki
do rozwijania si
Katarzyna Domagaa-Szymonek
k.domagala@dz.com.pl
Prestiszkoyjestogromny
Osobywraliwenaspecyficznezapachymogmieproblem,bywejdoszkoywrezerwacie przyrody Amposeli w Kenii.

Przed pierwszym razem trzeba wzi
gbokioddechiwstrzymapowietrzewpucachlubfunkcjonowanapoddechudemonstruje w swoim katowickim gabinecie
dr Anna Watoa. Musi min sporo czasu,
nim czowiek przyzwyczai si do zapachu
dodaje. Budynek szkoy zbudowany jest
zblachy.Masajowieszniegodumni!Wokolicy drugiego takiego nie ma. W kenijskich
warunkach budulec, tak popularny na starymkontynencie,niesprawdzasi.Odsoca blacha skrzypi, piszczy, trzeszczy. Czowiek ma wraenie, e zaraz wszystko runie
mu na gow. Do tego ten smrd. Nie ma
wentylacji, w rodku jest z 50 st. C. W takich
warunkach ucz si dzieci z ich wioski. Pot
lejesiznichciurkiem,niemajczymoddycha.Mimotodoszkoychodzchtnie.Nie
wiedz, co to wagary. Jeszcze w 2013 roku
do szkoy chodzili wycznie chopcy. Dziki dr Watole zaczto posya do niej te
dziewczynki.
Troch lepiej, przynajmniej jeli chodzi
ozapach,jestwszkolenamaejwyspieWasini
w Kenii. Tam budynek jest murowany. To
znaczybymurowany.Najprawdopodobniej
rozlecia si przez ostatni rok. Jego stan zim
FOT. ARCHIWUM PRYWATNE ANNY WATOY
frykapachnie,itobardzointensywnie. Nie wszdzie

przyjemnie. Smrd stchlizny, ple i grzyby. To uderzyodrAnnWato,pedagogazUniwersytetulskiego, gdy po raz pierwszy znalaza si w szkole
na maej wyspie Wasini w Kenii. Jeszcze gorzej byo w Amboseli. Tam w szkole zbudowanejzblachywogleniedaosioddycha.
Wystarczya jej chwila, by podj decyzj
musz im pomc.
b Dzieci w Kenii uwielbiaj si uczy, maj te mundurki szkolne.

Jest to jedyne ubranie, jakie maj. Ma im starczy na minimum rok
2013,kiedypanipedagogporazpierwszywyjechaa do Kenii, u nas nadawaby si tylko do umieszczenia na nim tablic: Uwaga,
grozizawaleniemlubBudynekdorozbirki. Ze cian odpada tynk. Wszdzie wilgo,
pleigrzyb.Rozwijajsinacianachbyskawicznie,betonowemuryprawiewcaoci s nimi pokryte podkrela.
DrWatoawierzy,eedukacjadajenajlepsze perspektywy na przyszo. Dlatego
od zawsze pracowaa z dziemi. Zaczynaa
tu po studiach jako nauczycielka w tyskim
przedszkolu. Dzi uczy przyszych nauczycieli, jak pracowa z najmodszymi. Do tego
cay czas chce poznawa nowe metody wychowawcze.Nieszukaichwyczniewksikach. Jedzi po wiecie. W kadym z krajw,
jakiodwiedzi,nawasneoczychcezobaczy,
jakfunkcjonujeszkoa.ByawNorwegii,Danii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Niemczech,
wIndiachczyChinach.Zawszezabierazesob prezenty, ktre przydadz si w kadej
szkole.Dobiednychkrajwprzywoziowki,
kredki, flamastry, papier kolorowy, noyczki
czytemperwki.DoAfrykitrafiowsumieju
ponad120kilogramwprzyborwszkolnych.
Do tych bogatszych miejsc zabiera wasne
ksiki czy prace innych pracownikw lskiej uczelni. Podpisuje umowy o wsppracyizbieradokumentypotwierdzajcejejwizyt.Dlaludzi,ktrychpoznaawKenii,chce
zrobi wicej.
Gdyzobaczyawarunki,wjakichuczsimali Kenijczycy, od razu zadecydowaa: trzeba

da im laptopy i stworzy lepsz szko. Dla
laikajejpomysmoebyzaskoczeniem.Ludzie mieszkaj w lepiankach z krowich odchodw.Niemaprdu.Niemawody.Atulaptopy? Jak to? Po co? A co z tablic, kred?
Watoaodrazuwyjania,edladziecikomputertomediumbardzoatrakcyjne,doktrego
lgn. Wane, by w komputerze znalazy si
odpowiednie programy edukacyjne.
Na pocztku lat 90., gdy pisaam z tego
tematu doktorat, na rynku pojawiy si programyszkodliwedlarozwojudzieci.Dzimamy w czym wybiera. Komputery, ktre zawiozamdoKenii,majzainstalowanewyselekcjonowane edukacyjne programy, te najlepsze dla rozwoju najmodszych podkrela.Zauwaate,edziniemawEuropiestanowiska pracy, na ktrym nie musielibymy
posiada, cho podstawowej, umiejtnoci
posugiwaniasikomputerami.wiatidzie
w stron skomputeryzowania, take Kenia,
tylkotamtazmianadopieroraczkuje.Lepiej,
byodrazumielikontaktzodpowiednimiprogramami podkrela. Druga wana sprawa
to nauka jzyka angielskiego. Kenijczycy ju
zdaj sobie spraw, e da im on moliwo
nazmianycia.Ichdzieciuczsiangielskiego.Wtymprzypadkukomputertesiprzydaje.
Watoa cel ma dobrze sprecyzowany.
Chc, by dzieci w Kenii, dziki nauce jzyka angielskiego i obsugi komputera, mogy
stara si o prac w parkach czy w loggiach
turystycznych, tym bardziej e wiem, i jest
tam dla nich zajcie podkrela. Czy wszyscymoikenijscyuczniowiedojddoczego?
Raczejnie,taksamojakwPolsce.Jednymycieuoysilepiej,drugimgorzej.Pewnienajwicejzostaniewrodkowejgrupie.Mimoto
trzeba sprbowa im pomc.
ZanimzaczawyposaaszkoywKenii,
musiaazmierzysizestarszyznMasajw.
Tworz j seniorzy, ktrzy nie akceptuj
zmian. Przekonywali ich do nich modsi
Masajowie, ktrzy zdaj sobie spraw z ich
nieuchronnoci.Mimotowszystkodziejesi
bardzo powoli. To, czy dziecko pjdzie
do szkoy, zaley od iloci obowizkw. Jeli
jest robota, nie ma szkoy. Dziewczynki najpierw musz pomc przynie wod, przygotowa posiki, oporzdzi gospodarstwo.
Kadego dnia do szkoy przychodz te inne
grupki uczniw. Budynki s tak mae, e
wszyscy chtni nie zmieciliby si w nich.
Ludziezdobrymsercem
DrAnna
Watoaprac
zdziemizacza
w1984roku,wprzedszkolunr24wTychach.
Od2005rokupracuje
jakowykadowca
naU.Odtegoroku
starasiprzynajmniej
razwrokuwyjeda
doinnychkrajw,by
pozna,jakwyglda
wnichedukacja.
Podczasdrugiejwyprawy,naktrpojechaa z crk Mart, Anna Watoa do parku

w Amposeli zabraa sze laptopw, tablet,
pendrivey, myszki do komputerw, telefon
komrkowy oraz niezliczon ilo kabli i adowarek.Bytowszystkomonabyopodczy do prdu, wzia te solary fotowoltaiczne. Wczeniej przez kilka miesicy uczya si zcrk, jak je zmontowa. My je skadaymyzgodniezinstrukcj,amrozmontowywaitakkilkarazywtygodniuprzezkilka miesicy wspomina przygotowania.
Gdybymy zajechay na miejsce i nie potrafiy ich zmontowa, z moich planw nic by
nie wyszo dodaje. A problem i tak si pojawi. W pokoju hotelowym z pudeek wypadajednamaarubka.DrWatoaodruchowoodoyajnabok.Nieskojarzya,emoe si do czego przyda. Przy montowaniu
okazao si, e wanie jednej rubki brakuje. Droga do hotelu, by znale zgub, bya
jedn z bardziej stresujcych, jakie w yciu
Magazyn //17
Watoa wie, e
z Keni zwizaa
si na zawsze.
Dlatego cay czas
zbiera sprzt
komputerowy
i przybory szkolne
odbyam przyznaje. Po tych przejciach

wszystko ruszyo i sprawnie dziaa do dzi.
Co jaki czas dostaj maile od nauczyciela
z Amposeli, docza do nich zdjcia czy pracedzieciopowiadapanipedagog.Naszkoleniadomojegonauczycielazjedajsipedagodzy z okolicznych wiosek. O komputerach i prdzie w parku dowiedzia si te
kenijski rzd. Pomys przypad im do gustu
i dali kolejnego laptopa dodaje.
Kolejn wypraw dr Watoa planuje
na przeomie stycznia i lutego tego roku.
Chce zabra kolejny sprzt (uywane laptopy czy tablety) i przybory szkolne. Planuje
zakupisolarynawyspWasini.Wieleztych
rzeczy ju ma, bo kiedy rozreklamowaa akcj wrd znajomych, zgosio si wielu.
W mj pomys wcignli si znajomi,
studenci, rodzice dzieci z Uniwersytetu lskiegoDzieciwKatowicach,aletezupenie
mi obcy ludzie. Linia lotnicza Enter Air pozwolia mi za darmo przewie solary, sami
zorganizowalizbirkprzyborwszkolnych.
Firma On z Rzeszowa, u ktrej zamwiam
solary, zdecydowaa si da mi je za darmo.
Panipedagogwie,ezKenizwizaasi
ju na stae, dlatego cay czas zbiera kolejne
przedmioty. Potrzebne s te pienidze,
choby na zakup angielskiego oprogramowania, wymian sprztu czy napraw komputerw.
Wiem, e najtrudniej zbiera si gotwk, ludzie w tej kwestii s bardzo ostroni,
i susznie. Dlatego poprosiam o pomoc rodzicw z Przedszkola nr 29 z Oddziaami Integracyjnymi w Tychach wyjania. UdostpnilinumerkontaRadyRodzicw,naktry mona wpaca datki (numer konta: 19
102025280000070202714889zdopiskiem
Pomagam dzieciom w Afryce). Kiedy uzbierasikonkretnasuma,kupujniezbdne
przedmioty na faktur i prosz rodzicw, by
sprawdzili rozliczenie wyjania.
Na tym nie koniec potrzeb. Od jednego
z Kenijczykw dostaa dziak pod budow
nowejszkoy.Podarowamijojciecdwch
synw, ktry pochodzi z wyspy ichce, by jego dzieci uczyy si tam. Na pocztku uznaymytozaart,jednakkilkagodzinpniej
nazgromadzeniumieszkacwwyspytainformacja zostaa potwierdzona. Kenijczycy
zapowiedzieli, e sami zbuduj budynek,
brakuje tylko cementu wyjania. Obliczya, e jest to koszt okoo 5 tys. dolarw. Prosi
te,bykady,ktochcewymienisprztelektroniczny na nowy, starego nie wyrzuca,
aoddajej.Zostaniedostosowanydopotrzeb
kenijskich dzieci. By darczycy mieli pewno, e sprzt nie idzie na zmarnowanie,
Watoa prosi o zrobienie mu zdj. Sama robi kolejne na miejscu, by potwierdzi, e
wszystko dotaro do kenijskich dzieci. a
18// Magazyn

Wyrzebili Ryka Riedla z jesionu.

Biegnie przez niego lad pioruna
Muzyka
FOT. ARKADIUSZ GOLA
Jesionowa rzeba
Ryka Riedla
to spenienie marzenia
tyskiego rzebiarza
Jerzego Pypacza.
Taki osobisty hod
dla nietuzinkowego
czowieka, ktry sta
si legend tyskiego
pubu Pod Jesionami
Jolanta Pieroczyk
j.pieronczyk@dz.com.pl
ysiek Riedel powrci Pod

Jesiony. W kapeluszu
izkuflempiwawrcesiedzi
naprzeciw ciany, na ktrej
wisz jego zdjcia, wycinki
z gazet. Wrci jako jesionowa rzeba. Wyrzebiona z jednego kawaka 248-letniego jesionu, ktry rs
przy kociele w Rawie Wynej mwi rzebiarzJerzyPypacz,ktrywrazzkoleg,Marianem Czekalskim, jest twrc tego dziea.
By posadzony w momencie rozpoczcia
budowy, std tak dokadnie znamy jego
wiek.Jesiontobardzodobredrewno,prawie
tak twarde i wytrzymae jak db. Ze 100,
a moe i 200 lat wytrzyma dodaje Pypacz.
Obaj znali Ryka, wic starali si jak najlepiejuchwycipodobiestwo,chowprzypadku twarzy bardzo pomocne okazay si
wskazwkijednegozmuzykwDemu,ktry z Riedlem gra przez jego ostatnich pi
lat.
Rysiek mia lekko opadnit cz wargi.Takigrymas.Symetriajegotwarzyniebya zbyt czysta opowiada Jerzy Pypacz.
To wszystko jest odwzorowane.
Jesionowa rzeba Riedla to spenienie
marzeniaJerzego.Takiosobistyhoddlanietuzinkowegoczowieka,ktrystasilegend pubu Pod Jesionami.
TupowstaaCega,
tuurodziasiWhisky
Tu bya taka nasza maa enklawa wspomina Jerzy Pypacz. Przychodzili tu artyci, pisarze. Ludzie ciekawi, nieciekawi. Dzi
jeden z nich ma wysp na oceanie, a Ryka,
najsynniejszego z nas, nie ma Ale wtedy
bylimy modzi. Dugie wosy, swoje wasne pogldy, inne spojrzenie na wiat, energia,apetytnaycie,gowypenepomysw.
IRysiekjedenznas.Przychodzilimynapiwo,gadalimyiztychrozmw,wanych-niewanych, rodziy si piosenki. Tu powstaa
Cega, tu si urodzia Whisky. Oczywiciepracanadcaocibyapniej,aletubyainspiracja,tupowstawaypierwszezwrotkiTudochodziodoprawdziwychkoncertw. Mielimy tu czowieka, ktry niesamo-
b Rysiek Riedel i Jerzy Pypacz z piwem Pod Jesionami jak kiedy. Znw mona si do Ryka przysi, jak wtedy, kiedy tu zachodzi i tworzy swoje piosenki
wicie gra na ykach. To bya taka muzyka,
enaperkusjilepszejsiniezagrao.Ktogra
nagrzebieniu,Rysiektezreszt,wietnyby
w tym. Znajdowaa si gitara, kto docza
na flecie. I ju by wielki improwizowany
koncert. Pamitam jeden taki, wyjtkowo
udany. A e siedzielimy raczej na zewntrz
pubu, pod zadaszeniem, to nioso si to naszegranie.Aleten,oktrymmwi,toz300
ludzicign.Staliprzypocieisuchali.DusztegokoncertubyoczywicieRysiek.Gra
ten swj blues, przerabia stare piosenki,
aranowa na nowo, po swojemu mwi
Pypacz.
Nawetjaksiedziatakinieobecny,
tomuzykawnimgraa
OczywiciedotakichkoncertwRysiekmusia by w formie, czyli tu po odwyku.
Wraca po takim odwyku szczliwy, wesoy. W takim stanie gry mg przenosi.
Niestety,wystarczyypierwszeniepowodzenia, wystarczyo, eby co nie szo po jego
myli, wtedy gas i wraca do tego swojego
wiata wspomina rzebiarz. Im bliej ko-
Wraca z odwyku
szczliwy, wesoy,
ale wystarczyo, by
co nie szo po jego
myli, wtedy gas
i powraca do tego
swojego wiata
lejnegoodwyku,tymtrudniejbyosiznim
porozumie. Ale nawet jak tak siedzia, taki
jakby nieobecny, to nawet wtedy muzyka
wnimgraa.Onbyniprzeniknitydoszpikukoci.Cosobietamgranagrzebieniulub
harmonijce ustnej, co sobie mrucza
Z perspektywy czasu coraz lepiej wida,
jakitenczowiekbysamwsobiespjny.Dzi
takich ludzi okrela si krtkim: inny.
RysiekRiedelbyinny,poczwszyodstroju, ktry wwczas by trudny do zdobycia
w normalnym sklepie, po nietuzinkowe zachowanie.
Tobyczowiekzjednejstronysaby,atwy do zranienia, a jednoczenie trudny
do opanowania. Mona byo wiele z nim
osign, jeli umiao si go tak podej, ebywyszonato,etoontegochceopowiada autor rzeby. Najtrudniej byo z nim
na scenie, kiedy zmienia tekst, improwizowa.Robitodoskonale,potrafisiutrzyma
w rytmie, ale muzycy za nim nie nadali.
Doprowadzao ich to do szewskiej pasji. Nie
brakowao na tym tle konfliktw.
Wyrzebionyzdrzewa,wktre
trafipiorun
Jesionowa rzeba Riedla z Pod Jesionami
jest drug rzeb artysty w miecie. Pierwsza od trzech lat stoi przy alei Niepodlegoci, przy przystanku, z ktrego czsto Riedel
jecha autobusem do Katowic. Twrc tamtej jest inny tyski rzebiarz, Tomasz
Wenklar.
Bardzo dobrze odda wygld Ryka. Rysiek chodzi tak wanie lekko pochylony
do przodu, jak tam wida, z jedn rk wysunit do przodu. Ta postawa pogbiaa
si po kilku piwach. Tylko czemu mu zrobi teksaskie buty z gralskimi motywami? zastanawia si Pypacz. Rysiek mia,
owszem, buty w szpic, ale z tak szerok
sprzczk, sigajce do kostki.
Takie buty ma jesionowa rzeba.
W Pod Jesionami bdzie jeszcze paskorzeba przedstawiajca Riedla z chustk
na gowie, w jakiej czsto wystpowa
Rysiek Riedel
lider Demu,
legenda muzyki.
Czowiek, ktrego piosenki nadal s aktualne. Urodzi si
7 wrzenia 1956 r.
w Chorzowie, zmar
30 lipca 1994 rwnie
w Chorzowie. Mieszka przez wiele lat
w Tychach, gdzie jest
pochowany na cmentarzu w Wartogowcu.
Minionego lata fani
uczcili 20. rocznic jego mierci.
na koncertach. Ale ona ju bdzie z lipy,

bo prawdopodobnie nie znajdzie si ju
z tamtego jesionu odpowiedni kawaek
mwi Pypacz.
Warto doda, e tak jak niezwykym
czowiekiem by Riedel, tak niezwyky trafi si kawaek jesionu, z ktrego powstaa
rzeba. Wida w nim lad pioruna. Przelecia m.in. w miejscu, w ktrym tak si
zoyo jest serce wokalisty.
Szkoda, e tak jako nie doceniao si
go, kiedy by wrd nas. Dopiero po mierci jego muzyka i teksty zaczy nabiera innego wyrazu mwi Jacek Mrozowski, ssiad Riedla. Przyznam, e nie bardzo mi
si podobao to, co on piewa. Ale po latach
takie piosenki jak List do M. czy Czerwony jak cega zaczynay zupenie inaczej
przemawia do czowieka. Jestem dumny
z tego, e los zetkn mnie z takim artyst.
e tyle lat spdzilimy niemal drzwi
w drzwi. To by czowiek, ktry bardzo wiele dobrego zrobi. auj, e nie ceniem go
tak za ycia. e traktowaem go tylko jako
starszego koleg, a nie widziaem w nim
muzyka. Jego wielko nie docieraa
do mnie nawet podczas koncertw, na ktrych bywaem w Teatrze Maym mwi.
Nieodczny kapelusz, na nim sznurek,
dugiewosyspitewkucyk,skrzanespodnie, buty w szpic tak go ludzie pamitaj.
Jego twarz tkwi w mojej pamici. I ten jegoumiechmwiJacekMrozowski.Szkoda, e go nie ma. Byby fantastycznym
dziadkiem dla swoich wnukw. Powiem
wicej: myla o tej roli, zastanawia si
nad ni. Kiedy powiedzia: Czy ja bd takisamjakmojamama?.Niewiem,cochcia
przez to powiedzie. Jego mama bya ju
wtedy babci. Dobr babci. Rysiek te byby taki sam dla swoich wnukw. Uczynny,
dobry. Mia to w sobie. Taki by. Szanowa
ludzi.
Rysiek by poprostu inny. Poprzez swoje wosy, ubranie, styl bycia, ale serce mia
dobre mwi Zofia Mrozowska. W lipcu
2014 mino 20 lat od jego mierci. a

Magazyn //19
Balansuj
na przekr
prawom fizyki
j.strzelczyk@dz.com.pl
merykanie zakochali si
w balansujcych rzebach Jerzego Jotki (tak
artysta jest nazywany
za granic) Kdziory.
Po raz kolejny czstochowski twrca prezentuje swoje dziea
na Florydzie, w West Palm Beach. Wczeniej jego dziea byy pokazywane na wystawie na jachcie zacumowanym przy nadmorskiej promenadzie centralnej dzielnicy Miami, Downtown. Balansujce rzeby
pokazano te na festiwalu sztuki Miami International Artfair.
Rzebami balansujcymi Jerzego Kdziory zainteresowaa si najwiksza
na poudniu Stanw Zjednoczonych instytucja powoana do gromadzenia i prezentacji sztuki, gwnie nowoczesnej.
Na nadmorskiej promenadzie w West
Palm Beach, ktre jest miejscem niezwykle prestiowym i zaliczanym do dbr historycznych i kulturowych Stanw Zjednoczonych, co najmniej do 1 marca prezentowanych bdzie 20 rzeb balansujcych Jerzego Kdziory z rnych okresw jego
twrczoci. Ponadto inne prace artysty
mona zobaczy w gmachu muzeum,
gdzie mona te obejrze multimedialn
prezentacj dorobku Kdziory.
Ameryka to kolejny kontynent, ktry
podbi Jerzy Kdziora. Jest ju znany w Europie i w Azji. Jerzy Kdziora i jego rzeby
Rzeby wygldaj
jakby byy
wykonane ze spiu,
co dodatkowo
potguje wraenie,
e cudem unosz
si w powietrzu
b W Zjednoczonych Emiratach Arabskich Kdziora nie tylko prezentowa dziea, ale take mia wykady o sztuce
FOT. ARC JERZEGO KDZIORY
Janusz Strzelczyk
to obok Magdaleny Abakanowicz i jej abakanw najbardziej znany i rozpoznawalny

na wiecie polski rzebiarz i jego dziea.
W Dubaju artysta nie tylko mia ju wernisae. Prowadzi tam warsztaty dla grupy studentw i wykadowcw dubajskiego
Uniwersytetu Amerykaskiego, najwikszej uczelni w tym rejonie wiata. W Zjednoczonych Emiratach Arabskich bya plenerowa ekspozycja zoona z 31 kompozycji rzebiarskich autorstwa Jerzego Kdziory.
Na sta, du ekspozycj dzie Kdziory czeka za to jego rodzinna Czstochowa,
gdzie jak dotd jest tylko kilka jego rzeb
balansujcych.
Kiedy w parkach podjasnogrskich prezentowana bya czasowa wystawa plenerowa artysty, to przycigaa rzesze widzw.
W 2015 roku wreszcie na czstochowskim
Starym Rynku ma powsta Teatr Rzeb
Przestrzennych.
Artysta jest pomysodawc i projektantem rzeb wrebnych Polskich postaci
legendarnych i prehistorycznych, takich
jak: Krak, Czstoch, Sandomir, Wars i Sawa,
Piast Koodziej, Skarbnik lski, Dwuwoj,
Twardowski. Jego rzeba Przechodzcy
przez rzek, nad Brd w Bydgoszczy, jest
uznawana za symbol miasta. Najwikszy,
stay zbir rzeb balansujcych ma Fundacja Sztuki przy berliskich Klinikach Czerwonego Krzya. Rzebami czstochowskiego artysty zachwycili si te mieszkacy i gocie ksistwa Monako.
Podziwiajc te niezwyke rzeby wiele
osb zadaje sobie pytanie, jak to si dzieje,
e nie spadaj. Jerzy Kdziora odpowiada
artobliwie, e jest z Czstochowy i dlatego to si tak zachowuje, czyli utrzymuje
na linie.
Tak naprawd ekspozycje s poprzedzone licznymi prbami w pracowni artysty,
w podczstochowskiej Poczesnej. Chocia
nie wszystko do koca mona przewidzie.
Jeli to tylko moliwe, rzebiarz przeprowadza szczegow dokumentacj miejsca, gdzie jego dziea maj by prezentowane. Jedzie przygotowa aranacj tego
terenu przed ekspozycj. Rzeby wygldaj, jakby byy wykonane ze spiu, co jeszcze bardziej potguje wraenie amania
praw fizyki.
Figury wykonane s z kompozycji ywicznych z pykami metali.
Pracownia Jerzego Kdziory to troch
pracownia alchemika. Na pomys tworzenia rzeb balansujcych artysta wpad podczas jednej z rzebiarskich Nocy Kupay,
ktrych jest organizatorem. Przygotowywa si wtedy do cyklu Portret Polaka czasw transformacji. On swoj transformacj zachwyci wiat. a
b Jerzy Kdziora (na zdjciu rodkowym pierwszy od prawej) wymyli rzeby balansujce podczas Nocy Kupay
FOT. JANUSZ STRZELCZYK
Sztuka
FOT. ARC JERZEGO KDZIORY
Rzeby Jerzego Kdziory podbijaj wiat.

Zachwycili si nimi Amerykanie.
Na Florydzie jest obecnie prezentowana
wystawa dzie czstochowskiego artysty
b Dua czasowa ekspozycja rzeb balansujcych odbya si w parkach podjasnogrskich w Czstochowie
20// Magazyn

Wszystko jest Klapsem, czyli

wielkie zwycistwo Franciszka Dzidy
Tworzc Amatorski
Klub Filmowy Klaps
Franciszek Dzida
wywrci do gry
nogami ycie
spokojnego Chybia.
Cho filmowiec nie
yje od ponad roku,
jego idea przetrwaa
i rozwija si wietnie
ukasz Klimaniec
l.klimaniec@dz.com.pl
ociniec Bonjour w Chybiu na lsku Cieszyskim.

W przestronnej sali w grudniowe, pne niedzielne
popoudnie gromadzi si
kilkadziesit osb na premierze filmu Kawalerskie. To ostatnie
w 2014 roku wydarzenie zwizane z 45-leciem Amatorskiego Klubu Filmowego
Klaps. Na widowni dominuj modzi ludzie, ale s i starsi klubowicze.
Za naszych czasw trzeba byo mie 18
lat, by nalee do Klapsa mwi Zbigniew
Szweblik, w AKF od 1973 roku. Teraz s
grupy modzieowe. I bardzo dobrze, niech
dziaaj. Zamiast siedzie w parku, maj pasj i krc filmy.
Modzi ucz si zasad sztuki filmu, fotografii, pracy w zespole. Od ponad roku ju
bez Franciszka Dzidy, czowieka, ktry zakadajc z kolegami AKF Klaps wywrci
ycie niewielkiej miejscowoci do gry nogami i zainspirowa Krzysztofa Kielowskiego do zrealizowania filmu Amator z Jerzym Stuhrem w roli gwnej.
Dozwolone od lat 18
Franciszek Dzida wraz z Jzefem Orawcem

i Kazimierzem Pudeko w czerwcu 1969 roku zaoyli w Chybiu Amatorski Klub Filmowy Klaps. Ich pasj byo krcenie filmw i etiud, ale generalnie popularyzowanie kultury i sztuki filmowej. Wedug statutu, czonkiem AKF mogy by osoby, ktre ukoczyy 18 lat.
To byo o tyle wygodne, e rozwizywao problemy np. tematyki, jak poruszali czonkowie Klapsa wyjania Rafa Cymorek, dyrektor Gminnego Orodka Kultury w Chybiu, od 1994 czonek AKF Klaps.
Poniewa gwnym tematem by czowiek i jego natura, powstaway m.in. filmy
z elementami erotyzmu, odwane jak
na tamte czasy. Nie brakowao sesji fotograficznych, ktrych tematem by akt. Penoletno rozwizywaa problemy udziau
w takich przedsiwziciach. Ale i tak
w Chybiu panowaa obiegowa opinia, e
w Klapsie dziej si niestworzone rzeczy.
Rne rzeczy ludzie mwili umiecha si Zbigniew Szweblik. Wiadomo, e

nieraz w sztuce pojawia si erotyzm i troch piersi mona byo zobaczy na filmie
czy zdjciu, wic niektrzy przychodzili
na festiwale, bo bd momenty. Ale nikt
nie brudzi. Ani wadze lokalne, ani
ksidz. Bya cicha akceptacja tego, co robimy dodaje.
Jzef Brzska, w AKF od 1979 roku, dziki Klapsowi i moliwoci zetknicia z kamer, zyska zawd filmuje wesela, przyjcia okolicznociowe.
Klaps to bya odskocznia od codziennoci, od monotonii domowej, cho i tak
z onami przychodzilimy na spotkania
AKF. I tak jest do dzi przyznaje. Poznalimy setki ciekawych ludzi, reyserw, aktorw. Zyskalimy bogate ycie kulturalne.
Jedni siedz w gobnikach, inni nad rzek
przy wdce, a my raz w tygodniu, kiedy
dwa razy, spotykamy si w AKF dodaje.
W 1977 roku, podczas Oglnopolskiego
Przegldu Filmw Amatorskich w Krakowie, Krzysztof Kielowski pozna Franciszka Dzid. Zainspirowany pasj filmowca
amatora z Chybia nakrci dwa lata pniej
film Amator. 29 wrzenia 1979 roku premiera tego filmu odbya si w Chybiu, gdzie
kady wiedzia, e pierwowzr Filipa
Mosza, gwnego bohatera Amatora, to
wanie Franciszek Dzida.
Franek wierzy w misj sztuki w sposb niesamowity, niedzisiejszy wrcz podkrela Jan Dzida, brat Franciszka. Sztuki
szuka cae ycie, ju od dziecistwa: poprzez plastyk, film, fotografi. Cigle szuka wyrazu poprzez sztuk. Stawia to
na pierwszym miejscu zaznacza.
Po mierci Franciszka Dzidy jego prywatne archiwum zostao przekazane przez
jego on AKF-owi. Czonkowie Klapsa
skrupulatnie przejrzeli, co zawierao. I znaleli pereki.
Znalelimy mnstwo rnych materiaw, o ktrych nie wiedzieli nawet czonkowie Klapsa. Zapiski filmowe, chomikowane przez Franciszka i zgrane na VHS,
obrazki z Chybia, wywiady, unikatowe zapiski celuloidowe, bogate archiwum fotograficzne z tysicami negatyww, na ktrych jest kawa historii Chybia i Klapsa
wylicza Rafa Cymorek.
W archiwum znaleziono zdjcia z prapremiery Amatora w Chybiu oraz zapis
filmowy z tego wydarzenia. Do tej pory istnia 2,5-minutowy zapis. Teraz okazao si,
e jest celuloid, na ktrym jest 9 minut z tego wydarzenia.
Coniezabio,a wzmocnioKlapsa
W Klapsie nie robimy takich filmw, jak

kino zawodowe. To jednoczenie nasza sia, e moemy wyraa si w sposb nieskrpowany. Jedyn rzecz, jaka nas ogranicza, jest... wyobrania mwi Rafa
Cymorek.
Zastrzega, e nie ma czego takiego jak
kino spod znaku Klapsa, cho to kultowy
ju na swj sposb AKF. To kino autorskie,
bdce prb przeoenia otaczajcej rzeczywistoci z uyciem kamery. Przyznaje,
e Franciszek Dzida nie ogranicza wyobrani filmowcw ani nie ukierunkowywa ich.
Zawsze by silnym liderem, osobowoci, majc wielki wpyw na klub, lokomotyw, ktra cigna klub do przodu. Cho
Gdyby nie
osobowo Dzidy,
jego przebojowo
graniczca
z bezczelnoci,
nie byoby dzi
AKF Klaps
em Cymorkiem trafia do AKF z Klubu

pod Amfiteatrem. Milowym krokiem byo powstanie Gminnego Orodka Kultury,
ktrego szefem w 1998 roku zosta wanie
Cymorek. Funkcjonowanie AKF stao si atwiejsze. Pojawiay si kolejne grupy modych. Kamil Matusiak, mody reyser i scenarzysta, przyznaje, e udzia w Klapsie
uwraliwi go na sztuk.
Uczyem si jej od pana Franciszka, on
mnie uksztatowa w kierunku filmu wyznaje. Czy by wymagajcy? Lubi krytykowa, ale to bya dobra krytyka, ktra pomagaa. Ciesz si, e po jego mierci kontynuujemy jego ide dodaje.
FOT. ARC/LUCJUSZ CYKARSKI
Kultura
b Franciszek Dzida, jakiego pamitamy. Cho filmowiec zmar

10 padziernika 2013 roku, jego idea znakomicie si rozwija
zdarzao si, e kto nie potrafi za nim nady mwi Cymorek.
Zbigniew Szweblik i Jzef Brzska wspominaj wsplne wycieczki klubowiczw,
ktre integroway towarzystwo i zarazem
byy okazj do powstawania filmw.
Zrobilimy na przykad wypad do lasu,
a Franek mia pod tym ktem przygotowany scenariusz. Nie spisany na kartce, ale
w gowie. Scenariusz powstawa na bieco i wychodzia fabua mwi Szweblik.
To byo jego ycie i troch te nam si
udzielio. Chodzilimy za nim. Brakuje go
teraz nie ukrywa Brzska.
Osobowo Dzidy pozwolia przetrwa
AKF-owi trudne chwile, czyli okres transformacji ustrojowej. Po 1989 roku wikszo AKF-w zacza upada. Finansujce
ich wczeniej zakady pracy same miay
problemy. Ludzie zaczli si wykrusza,
a technologia VHS szybko wypara celuloidowe tamy 8 i 16 mm. Ale Klaps przetrwa. Nie powalia go nawet kradzie sprztu w 1989 roku.
Gdyby nie upr Franciszka, jego przebojowo graniczca z bezczelnoci, nie
byoby dzi Klapsa mwi Cymorek.
Klubowi pomogo otwarcie si na modych, z ktrymi Dzida mia wietny kontakt
i nowa fala czonkw, jaka m.in. wraz Rafa-
Amatorski
Klub Filmowy
Klaps
w Chybiu to fenomen
i kulturowe zjawisko.
W dorobku ma ponad
180 filmw na tamie
8 mm, 16 mm, wideo
i DVD. Wiele z nich byo nagradzanych na festiwalach filmowych.
Czterokrotnie filmy
Franciszka Dzidy zakwalifikoway si
do konkursu kina niezalenego Festiwalu
Filmw Fabularnych
w Gdyni. A film w reyserii Franciszka Dzidy 15 fotografii zosta wyemitowany
w Canal Plus.
Gdzie idziesz? Do Klapsa!
Klaps przyciga magi miejsca. Czowiek

czuje si dobrze w pomieszczeniu penym
archiwalnych zdj i w ssiedztwie wielu
filmowych urzdze. Aura sprzyja. Ale nie
tylko ona. Wobec internetu, komrek, ktrymi mona krci filmy, Klaps musi by
konkurencyjny.
Proponujemy modym ludziom form
odpowiedzialnej zabawy, poczonej z fajn przygod. Zabaw s warsztaty, pokazanie, jak robi zdjcia, krci film. Tworzymy szans rozwoju. To przygoda pena
miechu i zabawy mwi Rafa Cymorek.
Ale te taka, ktra nobilituje, gdy podczas wydarze kulturalnych modzi czonkowie AKF mog ubra koszulki z napisem
AKF Klaps i wej np. za kulisy.
Modych nie brakuje. W AKF Klaps jest
dzi 45 osb w rnym wieku waciwie
jest reprezentant kadej dekady.
To najwiksze zwycistwo Franciszka
Dzidy. Jego idea dalej yje mwi Cymorek.
Przejty przez urzd gminy dawny budynek cukrowni, w ktrym mieci si siedziba Klapsa, zosta przeznaczony na
dziaalno grup GOK. Wyremontowany i zaadaptowany na potrzeby GOK jest
dzi wyjtkowym miejscem w Chybiu.
Dziaa w nim a 17 grup warsztatowych,
m.in. plastyczne, teatralne, literackie, filmowe, fotograficzne, taneczne. Ale gdyby
zapyta dzieci, gdzie id na zajcia, powiedz e... do Klapsa.
Cao budynku w powszechnym odczuciu nazywana jest Klapsem. To nie tylko pitro, gdzie w trzech pomieszczeniach
dziaa AKF. Dla nich wszystko jest Klapsem mwi Rafa Cymorek. a

Magazyn //21
Gwiazdkowa zabawa Dziennika

Zachodniego Wybierz sobie Mikoaja
Gwiazdka z DZ
Powoli dobiega koca nasza zabawa Wybierz

sobie Mikoaja. Dzi publikujemy nazwiska
zwycizcw. Wrczenie nagrd 16 stycznia
Twitter: @Maria Zawaa
m.zawala@dz.com.pl
rol darczycw wcieliy si najbardziej znane postacie naszego regionu i nie tylko. Publikujemy nazwiska osb, do ktrych umiechn si los. Ze zwycizcami skontaktujemy si telefonicznie. Wrczenie nagrd 16 stycznia w Teatrze Nowym w Zabrzu. a
1. Marek Balt pose na Sejm RP, przewodniczcy SLD w woj. lskim Jerzy
Wilko z Rybnika
2. Elbieta Biekowska komisarz UE ds. rynku wewntrznego, przemysu oraz
maych i rednich przedsibiorstw Stefania Augustyn z Chorzowa
3. Eugeniusz Budniok kanclerz Loy Katowickiej Business Centre Club Wioletta
Staniak z Katowic
4. Prof. Pawe Buszman prezes Zarzdu Polsko-Amerykaskich Klinik Serca SA
Helena Przyby z Piekar lskich
5. Prof. Jerzy Buzek eurodeputowany, byy przewodniczcy Parlamentu Europejskiego Katarzyna Gadowska z Chema lskiego
6. Grzegorz Chmielewski prezes lskiego Oddziau Polskiej Izby Turystyki
Krystyna Gaczkowska z Bytomia
7. Tadeusz Donocik prezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach Anna Paliczka z Siemianowic lskich
8. Arkadiusz Godlewski prezes Parku lskiego Agata Reimer z Naka lskiego
9. Jerzy Gorzelik przewodniczcy Ruchu Autonomii lska Julian Przepira
z Bytomia
10. Dawid Kostempski przewodniczcy Zarzdu Grnolskiego Zwizku Metropolitalnego Przemysaw Chaberski ze witochowic
11. Marcin Krupa prezydent Katowic Henryk Rebe z Wojkowic
12. Gabriela Lenartowicz czonek Zarzdu Wojewdztwa lskiego Wisawa
Federowicz z Zabrza
13. Piotr Litwa wojewoda lski Edyta Jacek z Rudna
14. Dariusz Lubera prezes Zarzdu TAURON Polska Energia SA Izabela Sarnek
z Gliwic
15. Prof. Jan Malicki dyrektor Biblioteki lskiej Ewa Krawczyk z Rybnika
16. Magorzata Maka-Szulik prezydent Zabrza Angelika Grajek z Ornontowic
17. Wojciech Sauga marszaek wojewdztwa lskiego Ewa Godecka z Gliwic
18. Jan Olbrycht eurodeputowany Andrzej Malinowski z Katowic
19. Maria Paczyk-Pozdziej wicemarszaek Senatu RP Bernard Otawa z or
20. Prof. Katarzyna Popioek psycholog, dziekan Szkoy Wyszej Psychologii
Spoecznej w Katowicach Danuta Zjawiona z Zawiercia
21. Zbigniew Stryj aktor Barbara Olszewska z Sosnowca
22. Wojciech Szarama pose, przewodniczcy Rady Regionalnej PiS w woj. lskim Piotr Stanisawczyk z Ldzin
23. Prof. Marek Szczepaski socjolog z Uniwersytetu lskiego ukasz Kozowski z Sosnowca
24. Marek Szotysek historyk, autor ksiek o lsku Tadeusz Jagoda z Jaworzna
25. Robert Talarczyk dyrektor Teatru lskiego im. St. Wyspiaskiego w Katowicach Magdalena Kumierek z Ldzin
26. Tomasz Tomczykiewicz sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Bronisaw Wojka z Mszany
27. Marcin Wyrostek akordeonista, wykadowca Akademii Muzycznej w Katowicach Maciej Luba ze Szczekocin
28. Adam Zdziebo senator RP Edwarda Cielik z Dbrowy Grniczej
29. Prof. Marian Zembala kardiochirurg, dyrektor lskiego Centrum Chorb
Serca w Zabrzu Mieczysaw Modyski z Myszkowa
30. Andrzej ylak prezes Izby Przemysowo-Handlowej Rybnickiego Okrgu
Przemysowego, konsul honorowy Chorwacji Janusz Zdj z Mysowic
22// Magazyn

Pani profesor, czy wszyscy jestem

Gdyby pogrzeba w naszym mzgu, co by si
znalazo? pytamy prof. Dominik Dudek,
psychiatr z Collegium Medicum Uniwersytetu
Jagielloskiego. Pewnie tak. Co czwarty
z nas ma choroby i zaburzenia psychiczne,
a te liczby obejmuj tylko konkretne diagnozy
Maria Mazurek
m.mazurek@gk.pl
Zaburzeniapsychicznetowciwstydliwytemat...
Niestety tak, chocia to troch si zmienia. Ale nie ma co ukrywa, e wci pewne choroby psychiczne, na czele ze schizofreni, s stygmatyzujce. To ma odzwierciedlenie w codziennym jzyku. Okrelenie
schizofrenik uyte podczas sprzeczki
uchodzi za obraliwe. A syszaa pani kiedy, eby ludzie krzyczeli na siebie: ty nadcinieniowcu!?
Czemuschizofreniajesttematemtabu?
Dlatego, e przecitny zjadacz chleba tej
choroby nie rozumie. A jeli nie rozumie, to
si boi. Osoby z zaburzeniami lkowymi jestemy w stanie zrozumie bo kto z nas
nie odczuwa lku przed egzaminem albo
idc ciemn ulic? Mona wyobrazi sobie,
co czuj osoby z depresj, bo kady z nas
by kiedy przygnbiony. Natomiast urojenia czy omamy schizofreniczne to co, co
dla wikszoci ludzi jest niezrozumiae.
Skojarzenia czerpiemy z filmw, z literatury, z doniesie medialnych. A one czsto
i niesusznie pokazuj takie osoby jako niebezpieczne. Prawda jest inna osoby ze
schizofreni rzadziej ni zdrowe popeniaj przestpstwa.
Statystykipokazuj,ezatoczciejsofiaramiprzestpstw.
Bo s wycofane, maj problem w kontaktach spoecznych i w wielu sytuacjach
nie potrafi si obroni.
Dodepresjiprzyznasiatwiej?
Szczeglnie ostatnio, gdy po wyznaniu
Justyny Kowalczyk moemy wrcz obserwowa wrd znanych i mniej znanych
trend ujawniania tej choroby. Pytanie, czy
wszyscy do niej si przyznajcy rzeczywicie s chorzy.
Tentrendpanioceniale?
Nie. Wrcz przeciwnie. Im wicej mwi
si o chorobie kadej, czy to depresji, schizofrenii czy nowotworze tym wiksza
uwaga opinii publicznej skupiona na tym
problemie, wiksza wiadomo, wiksze
moliwoci profilaktyki, diagnozy, leczenia.
Pomaga to rwnie chorym, bo mniej si
wstydz. Widz, e ta choroba dotyka te
znanych, lubianych ludzi, e w adnej mierze nie jest domen sabeuszy i nieudacznikw. Tylko e czasem to, co nazywamy depresj, jest obnionym nastrojem, reakcj
na aob, jak tragedi. A w dzisiejszych
czasach lubimy szuka atwych rozwiza.
A takim jest stwierdzenie, e jest si chorym
ipoproszenieotabletki,poktrychjaknam
si wydaje wiat znw bdzie kolorowy.
Alewartootymmwi.
Warto, szczeglnie e psychiatria jest
bardzo niedofinansowan specjalizacj.
Standard na niektrych oddziaach jest dramatyczny. Grzyb w warszawskim Instytucie Psychiatrii i Neurologii, o ktrym ostatnio rozpisyway si media, jest wierzchokiem gry lodowej. Politycy i decydenci nie
interesuj si psychiatri.
Wolimy si trzyma od psychiatrw z daleka?
Boimy si, e jakby pogrzeba, to i w naszym
mzgucobysiznalazo?
Bo pewnie by si znalazo. Badania wykazuj, e co czwarty Europejczyk cierpi
na choroby czy zaburzenia psychiczne. A te
liczby obejmuj tylko konkretne diagnozy.
A gdzie przypadki na granicy zaburze psychicznych i patologii, gdzie stany niezdefiniowanych problemw emocjonalnych,
z ktrymi nieatwo sobie poradzi?
Do lobbowania na rzecz onkologii czy kardiologii politykw atwo namwi, bo kady bez oporw przyzna si, e przeszed zawa on lub kto z jego rodziny. A kto zdradzi, e mia ojca chorego na schizofreni albo e zdarzaj mu si niekontrolowane napady agresji?
Wszyscyjestemywariatami?
To zbyt mocno powiedziane. Ale u wielu zdrowych, dobrze funkcjonujcych ludzi
znalazoby si jakie zaburzenie. Kto panicznie boi si pajkw albo wysokoci, kto
ma natur melancholijn, a kto inny za czsto myje rce albo 20 razy wraca si do domu sprawdzi, czy zamkn drzwi.
Gdziejestgranicamidzyzaburzeniemachorob?
I tu jest cae sedno psychiatrii: ta granica jest pynna.
Jeli po 20 razy dziennie myj rce, to jestem
juchora?
Jeli myje je pani 20 razy dziennie, bo lubi mie je pani czyste, ale nie przeszkadza
to pani w normalnym yciu, nie musi si pani przejmowa. Lecz jeli szoruje je pani
przez kilkadziesit minut do krwi, jeli spnia si pani przez to do pracy, jeli nie moe pani powstrzyma si od obsesyjnych
myli o bakteriach, to ju sugerowaabym
leczenie. Ta granica jest pynna, bo jest granic wpywu na pani ycie. W medycynie
somatycznej, czyli tej, ktra dotyka naszego ciaa i ktra ma w tym ciele konkretne
odzwierciedlenie najwaniejsza jest diagnoza. Gdy kto mia wypadek, sprawdzamy, czy zama ebra i stosujemy leczenie.
Jeli podejrzewamy cukrzyc, badamy
krzyw cukrow. Z diagnoz zaburze psychicznych nie jest tak atwo, bo nie da si
za pomoc jakiego konkretnego badania
stwierdzi czy wykluczy takiej choroby.
FOT. ANDRZEJ BANA
Rozmowa
b Prof. Dominika Dudek: Psychiatrzy nie s po to, by ocenia ludzi, a po to, by ich zrozumie i leczy. Uwaam jednak,
e bez wzgldu na to, co mamy w mzgu, zawsze jestemy w stanie pracowa nad sob. To nasz obowizek
Profesor Dominika Dudek jest
psychiatr, kierownikiem Zakadu Zaburze Afektywnych Katedry Psychiatrii Collegium Medicum UJ, autork kilkuset publikacji naukowych i kilku
ksiek.
Tojakjdiagnozujecie?
Jeli pacjent ma pewn liczb dolegliwoci, stwierdzamy, e prawdopodobnie
cierpi na zaburzenie czy chorob. I tak np.
w przypadku zespou obsesyjno-kompulsywnego to bd kompulsje: przymus
odliczania, szorowania ciaa, wracanie si
do domu, by sprawdzi, czy zamkno si
drzwi. Czsto towarzyszy temu wraenie,
e jeli si czego nie zrobi, np. nie bdzie
si liczy, to stanie si co zego. e np. jeli
nie uda nam si przej przez przejcie dla
pieszych stawiajc stopy tylko na biaych
pasach, to co zego wydarzy si w naszej
rodzinie. Ale musz by i obsesje, czyli natarczywe myli, czsto niezgodne z charakterem, takie, ktrych nie chcemy.
Naprzykad?
Osoba wierzca moe mie w kociele
bluniercze myli, na przykad fantazje seksualne zwizane z obrazem przedstawiajcym jakiego witego. Albo moda matka
moe patrze na swoje dziecko i wyobraa
sobie, e je zabija. I oczywicie tych fantazji
nigdy nie wprowadzi si w ycie, ale sama
ich obecno jest koszmarem.
I jeli ma si jedno idrugie, to stwierdzacie istnieniezespouobsesyjno-kompulsywnego?
W uproszczeniu tak. Ale w przypadku
psychiatrii etykieta choroby czy zaburzenia jest drugorzdna. Skupiamy si na leczeniu. Objawowym. Na przykad osobom
ze stanami depresyjnymi podajemy lek
przeciwdepresyjny. Bywa e ta diagnoza
zmienia si w trakcie choroby, w miar jak
poznajemy pacjenta lub dochodz kolejne
objawy. Na przykad przychodzi do nas pacjent z depresj, a potem pojawiaj si epizody maniakalne i stwierdzamy jednak chorob dwubiegunow. Poza tym dochodzi
kwestia wspistnienia kilku zaburze psychicznych. Depresja czsto idzie w parze
z zaburzeniami lkowymi, a schizofrenia
czy choroba dwubiegunowa z uzalenieniami. I tak dalej.

Skdwtakimraziewiecie,eschizofreniajest
schizofreni, a dwubiegunowo dwubiegunowoci?
To s umowne kwestie. Wemy tak
schizofreni. Ktra zreszt niejedno ma
imi i do dzi psychiatrzy spieraj si, czy
to zesp odrbnych chorb psychicznych
czy jedna? A jeli jedna, czym uwarunkowana? Jednym czynnikiem czy wieloma?
Jest hipoteza, e wadliwym rozwojem mzgu, jest i taka, e dysfunkcjonalnym systemem rodzinnym. Cho najprawdopodobniej wieloma czynnikami, w tym spoecznymi, osobowociowymi, genetycznymi.
Ale znw to nie jest tak, e jest jeden gen
odpowiedzialny za t chorob.
Pononiektrenarkotyki,takiejakLSD,mog
aktywowawnasschizofreni,jelitrafinapodatnygrunt.Toprawda?
Jest teoria, e nawet stosunkowo niewinna marihuana moe powodowa psychozy. Ale teraz pytanie, czy to narkotyki
aktywuj schizofreni, czy osoby podatne
na zachorowanie czciej sigaj po uywki? I to jest najwiksze wyzwanie psychiatrii, bo oprcz kilku wyjtkw na przykad zaburze psychicznych wywoanych
przez bakteri kiy nie mamy penej wiedzy, gdzie tkwi przyczyna chorb psychicznych i co podczas nich dzieje si w naszym
mzgu.
Pono teraz psychiatrzy zaczli zastanawia
si,czyniektrechorobyizaburzeniawogle
istniej.NaprzykadADHD.
Istnieje. Pytanie jest inne: czy wszyscy
leczeni z powodu ADHD rzeczywicie je
maj? Obserwujemy tendencj do medykalizacji ycia psychicznego. Kiedy mwio si, e dziecko jest niegrzeczne, dzi
e ma ADHD. Albo e nie chce si uczy

Magazyn //23
my wariatami? Jak pokochalimy

i jest leniwe, a dzi dopatruje si u niego
dysleksji. Dawniej kto by smutny, dzi
zaraz diagnozuje si u niego depresj,
a u kogo, kto dawniej by po prostu niemiay fobi spoeczn. Czsto pacjentom atwiej przyj perspektyw medyczn, bo ona w pewnym sensie zwalnia ich
z odpowiedzialnoci za swoje zachowania.
Zmieniasiperspektywakulturowa?
Zachowania, ktre kiedy byy uwaane
za niezdrowe, dzi staj si norm i odwrotnie. Biczujcy si asceci w redniowieczu
nie dziwili. Dzi byliby uznani co najmniej
za dziwakw.
Moja pacjentka
jechaa autem
200 km/godz.,
jednoczenie
malowaa
paznokcie i robia
sobie fryzur
czytanie kryminaw
si, e to ju koniec. Lubi zmiany, nie mgbym napisa dziesiciu ksiek z tym samym bohaterem, gdzie zmienia si tylko fabua.Terazniewykluczamjednakdopisania
jeszcze jednego tomu WWW. Mam bowiem pomys na ksik. Ale czytelnicy,
oprcztego,echckontynuacji,pragnby
rwniezaskakiwani.Dlategomojaostatnia
powie,Krger.Szakaljestcakowicieinnym spojrzeniem na fabu. Pojawia si nowy bohater, nowa epoka, nieco inna konstrukcja, pewnego rodzaju psychologiczne
poszukiwania.
Ksiki
Rozmawiamy
z Marcinem
Ciszewskim, autorem
powieci kryminalnych
Katarzyna Kojzar
A potem przychodzi faza manii...

I wtedy wydaje im si, e mog
wszystko. Staj si weseli, aktywni, maj
milion pomysw. Bior kredyty, zakadaj firmy, wyruszaj w podr dookoa
wiata. Bardzo zwiksza im si poczucie
wasnej wartoci. Wydaje im si, e mog
startowa w wyborach na prezydenta albo na Miss World. e s w stanie gry przenosi. S skonni do ryzykownych zachowa. Miaam pacjentk, ktra pdzia 200
km/godz. autostrad i nie byoby w tym
nic dziwnego, gdyby nie to, e jednoczenie malowaa paznokcie i robia sobie fryzur. Pacjenci sami mwi, e s
na haju. Miaam pacjenta, ktry w fazie
manii chcia kupi samolot. Nie kupi,
a dugi zostay. Inna pani posza na rynek
podrywa mczyzn. Jaki jej si spodoba, wic zabraa go do drogiego butiku
i kupia mu stos ubra, cznie ze skrzan kurtk, garniturami.
W depresji pacjenci tskni za tym stanem?
Tak, bo w manii wiat wydaje im si kolorowy. S szczliwi. Ale z drugiej strony
ten stan jest piekielnie niebezpieczny ludzie si zaduaj, rozwodz, wchodz
w chaotyczne zwizki. Co ciekawe, ta choroba wie si z pewnymi pozytywnymi
cechami charakteru ciekawoci wiata,
otwarciem na nowoci, poszukiwaniami,
kreatywnoci. Dlatego wrd artystw
jest nadreprezentacja chorych na dwubiegunowo, by wymieni tylko Hemingwaya, Czajkowskiego, Van Gogha.
Pono w jednym czowieku mog y dwie
osobymajinnosobowo,zainteresowania,wspomnienia,nawetiinnecinieniekrwi.
Psychiatria zna takie przypadki, ale one
s niezwykle rzadkie. Zaburzenie
dysocjacyjne tosamoci powstaje na og
po jakich traumach, jakby pacjent odci jedn osobowo. Sama nie spotkaam nigdy takiego pacjenta. Miaam natomiast do czynienia z mczyzn po cikich przejciach kardiologicznych, ktry
prawie umar i mia bardzo niedotleniony
mzg. Odratowali go i kiedy wrci do domu, sta si innym czowiekiem. Wiedzia,
e ma on, ale zupenie nie czu z ni wizi, nie rozumia, czemu si z ni oeni. Je-
CzytelnicypokochajtakeKrgera?
Chciabym.Moedlaniektrychosbbdzie w tej ksice za mao akcji bo seria
WWW ma konstrukcj dobrego serialu
sensacyjnego.WKrgerzebohaterowies
lepiej nakreleni, maj wicej cech osobowych. Skupiem si na psychologii.
k.kojzar@gk.pl
go nowe ja interesowao si zupenie

czym innym.
Czym jest z kolei socjopatia?
To zaburzenie osobowoci. Kiedy mwilimy o takich ludziach psychopaci,
obecnie mwimy o osobowoci dyssocjalnej. Takie osoby s niezwykle egoistyczne, nie szanuj norm etycznych,
krzywdz innych, nie licz si z nimi. Czasem potrafi by powierzchownie urocze,
ale rwnoczenie wietnie manipuluj
otoczeniem.
Skoro potrafi manipulowa, to znaczy, e
maj inteligencj emocjonaln na wysokim
poziomie. e rozumiej uczucia innych.
Rozumiej, ale ich nie respektuj, nie
wspodczuwaj, nie empatyzuj.
To w takim razie, czym rni si od po prostu zych ludzi?
W powszechnym rozumieniu to wanie s tzw. li ludzie. Tylko e psychiatrzy
nie s po to, eby ocenia, a zrozumie
i prbowa leczy. U osb socjopatycznych
mniej aktywna jest kora przedczoowa, odpowiedzialna za ocen moraln, za tzw.
sumienie. Mniej aktywne jest te jdro
migdaowate, odpowiedzialne za lk,
a wic rwnie za hamowanie zachowa,
ktre mog podlega karze. Ale socjopati
mona te naby. Pierwszym takim znanym przypadkiem by Phineas Gage, ktry w XIX wieku pracowa na kolei wysadza skay dynamitem. Doszo do wypadku, metalowy prt przebi mu paty czoowe. Odtd sta si innym czowiekiem.
Z miego, skromnego i oddanego rodzinie
mczyzny sta si grubiaskim, egoistycznym, nieodpowiedzialnym czowiekiem. Po prostu zym. Wic prosz powiedzie: mamy go prawo ocenia?
Nie.Alewtakimrazie,jakiemamyprawoocenia moralno innych, ktrzy takim wypadkomnieulegli?Skoroto,czyjestemydobrzy
czy nie, tkwi w naszym mzgu?
Osobicie sdz, e nie mamy prawa
ocenia. Poznanie drugiego czowieka moe zadziwi i zawstydzi. Moe warto sobie
zada pytanie jaka ja bym bya, gdybym
miaa takie obcienie genetyczne, takie
dziecistwo, takie przeycia, tak histori,
taki mzg?. Ale uwaam te, e bez
wzgldu na to, co mamy w mzgu, zawsze
jestemy w stanie pracowa nad sob. To
nasz obowizek. a
Zwyksztaceniajestpanhistorykiem,pracowa
jako dziennikarz radiowy i muzyk. I nagle,
w 2008 r. debiutuje pan jako pisarz, wydajc
bestseller.Jaktomoliwe?
Dodam jeszcze, e przez lata, nawet
po debiucie, pracowaem w duej firmie jako meneder zajmujcy si rynkiem nieruchomoci. Jest kilka przesanek, ktre spowodoway,erobito,corobi.Popierwsze,
pochodz z domu, w ktrym mj ojczym,
CezaryChlebowski,pisaksikioArmiiKrajowej, za komuny by znanym popularyzatorem wiedzy o AK. I to jego dziaalno zainspirowaa mnie do zdawania na studia historyczne. Bezporednim za impulsem
donapisaniapierwszejksikibyfilmKocowe odliczanie, o amerykaskim lotniskowcu atomowym, ktry przenosi si
wczasyIIwojnywiatowej.Pomylaem,e
ciekawe byoby przeniesienie tej historii
na nasz grunt pokazanie konfrontacji
wspczesnocizhistori, zderzeniawspczesnego polskiego onierza z Wehrmachtem.
Tak
zaczem
pisa
www.1939.com.pl.
Dowiadczenia zawodowe i prywatne maj
wpywna panaksiki?
Tak. To, e trenowaem narciarstwo, poczone z moimi przemyleniami na temat
subspecjalnych,zaowocowaonapisaniem
Wiatru poprzedniej ksiki, ktrej akcja
rozgrywa si na Kasprowym Wierchu. Pomylaem,etoniesamowitagra,doktrej
wystarczy doda wicher, noc, grup sylwestrowiczw, morderc.
Jakaliteraturabyadlapanainspiracj?
Czytam naogowo. Mam wielu ulubionych pisarzy. Do pno odkryem
StephenaKinga.Zafascynowamnieipobudziwyobrani.Kingjestwspaniaymartyst, jeli chodzi o sowo. Kapitalnie si nim
bawi, ma zaskakujce skojarzenia, wietnie
budujezdania.Towszystkojestdlamnieinspirujce.
Krgertojupanatrzeciaseria.atwiejpisze
siseriami?
Ja to rzeczywicie lubi, tak jak lubi dobre seriale. Lepiej mi si rysuje fabu, kiedy
ma ona kontynuacj.
Marcin Ciszewski jest nazywany mistrzem literackiej

sensacji. Absolwent
Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego ze specjalizacj historia najnowsza. By dziennikarzem muzycznym
w Programie 3 Polskiego Radia, gra
na basie w zespoach
Kosmetyki Mrs. Pinki,
Delator i Full Metal
Jacket.
Zaczynajcpracnadseriwiepan,jakskoczy
si historia?
Oczywicie. Nie siadam do komputera,
dopki nie napisz konspektu caoci. Powiewszczegachmoesirniodkonspektu, poniewa gdy zaczyna si pisa, to
czstoprzychodzdogowynowepomysy.
Bohaterowie zaczynaj bryka, robi czasami nie to, co zaplanowaem. Ale to znaczy,
e s dobrze napisani, e maj siln osobowo. Staram si sucha moich postaci, poda za nimi, cho oczywicie w pewnych,
zaoonychwczeniejramach.Chociaprzy
Krgerzemetacaejhistoriipowstaanasamym pocztku.
Naczympolegamagiakryminau?Dlaczegoludziewcichc jeczyta?
To wynika z potrzeby uporzdkowania
chaosu. Kady dostrzega konieczno porzdku w yciu i otoczeniu. Opowie kryminalnatemuodpowiadanapocztkupojawia si zbrodnia, ktra zaburza harmoni.
ledztwojestdrogdoprzywrceniaporzdku.Rozwizaniesprawydajepoczuciesprawiedliwoci, bezpieczestwa. Chaos znika,
pojawiasiad.Apozatymludzieszaknienisensacji.Lubi,byichpostraszy.Rwnie
dlatego tak kochaj kryminay. a
Mylipanosobiepisarzczypisaniejest dodatkiemdoycia?
Zrezygnowaem z pracy w korporacji
po napisaniu szstej ksiki. Od 2,5 roku pisz zawodowo.
To,eseriaWWWodniosatakisukces,niejest
dlapanaobcieniem?Bokolejneksikimusz
byrwniedobrealbo lepsze?
Rzeczywicie, seria bya bestsellerem.
Sukcespowoduje,eludziechcpodobnych
rzeczy, jestem poddawany presji, bo czytelnicydomagajsidalszychprzygdbohaterw serii. Ja WWW zamknem zaklinajc
FOT. ARCHIWUM
Pani specjalizuje si w chorobie dwubiegunowej. Na czym ona polega?

Pacjenci maj epizody depresyjne i maniakalne. Te depresyjne, na og czstsze,
przypominaj klasyczn depresj, std
dwubiegunowo jest czsto diagnozowana jako ta choroba. Nie maj siy y, wsta
z ka. Maj zanion samoocen, myli
samobjcze, wydaje si im, e s nikim.
b Nowa ksika Krger. Szakal jest ju dziewit pozycj

Marcina Ciszewskiego, a pit wydan przez Znak Literanova
24// Magazyn

Alfabet zbrodni: S jak satanistyczny

mord w bunkrze w Rudzie lskiej
Krymina
Tomasz myla, e do
zabicia czowieka
wystarczy jeden cios.
W marcu 1999 r. Karina
dostaa sze uderze
noem w gow,
nastpne w brzuch,
klatk piersiow,
Kamil osiem w plecy,
potem w gow
FOT. MARZENA BUGAA-AZARKO
Aldona Minorczyk-Cichy
a.minorczyk@dz.com.pl
oywociedlajednegoi25lat
wizienia dla drugiego
sprawcyrytualnegomordu.
16 lat temu t zbrodni y
cayregion.2marca1999roku w poniemieckim bunkrze w rudzkim lesie 20-letni Tomasz S. i 19letniRobertK.wsatanistycznymrytualezabilidwjkprzyjaciKarinM.iKamilaW.
Mielipopenisamobjstwo,alezabrakoim
odwagi.
Zabjstwo czowieka w imi jakiejkolwiekideologiizasugujenaszczeglnepotpienie. Tomasz S. i Robert K. precyzyjnie zaplanowali zbrodni, a ich czyn zosta popenionyzniskichpobudek.Chcielizoyofiar szatanowi mwi uzasadniajc wyrok
przewodniczcyskaduorzekajcego,sdzia
Henryk Wach.
Tasprawaspowodowaagorcdyskusj
ogronychsektachdziaajcychwkraju,ich
ofiarach,manipulacji.TwrcwspczesnegosatanizmujestAntonSzandorLaVey,emigrantwgierski,ktryw1966r.zaoywSan
FranciscowiatowyKociSzatana.Jego
doktryn zawar w ksice pt. Biblia Szatana (zwanej Czarn Bibli). Mianowa si
te czarnym papieem. To jemu uwierzyli modzi rudzianie. Satanici s uznawani
za jeden z najbardziej destrukcyjnych ruchwwyznaniowych.Oddawaniekultuszatanowi,czystemuzu,kojarzysigwnie
zczarnymimszami,orgiamiczyskadaniem
ofiar ze zwierzt i ludzi.
Ofiary i mordercy, ich rodziny, mieszkali
na spokojnym grniczym osiedlu
w Halembie, dzielnicy Rudy lskiej. Blokowisko,jakichwiele.Dzieciprzyjaniysi,rodziceutrzymywalissiedzkierelacje.Dlaczego doszo do tak niebywaej tragedii? Fakty,
jakie odkryli ledczy, s poraajce.
Z sdowych akt wynika, e Tomasz i Robert zaplanowali morderstwo p roku
wczeniej. Byli satanistami. W lenym bunkrze z grup znajomych odprawiali rytuay
od kilku lat. Trzymali si za rce, czytali
nagosBibliSzatana,palilikartkiiwiece.
Czasami uprawiali rytualny seks. Nazywali
towywoywaniemduchw.Zawniedziele
b W tym bunkrze w lesie w Rudzie lskiej Robert i Tomasz zamordowali Kamila i Karin, swoich przyjaci, znajomych z ssiedztwa w Halembie
Obecnie w Polsce dziaa okoo
300 sekt. Szacunkowo maj one
w sumie 300 000
czonkw, ale przeszo
milion osb znajduje
si pod ich wpywem.
W Polsce dotychczas
nie odnotowano przykadw zbiorowych
samobjstw na du
skal na tle rytualnym.
Jednak znane s przypadki zabjstw, samobjstw, uprowadze
i innych przestpstw,
popenianych w zwizku z dziaalnoci
sekt. W 1996 roku
w Opolu dokonano
zabjstwa 73-letniej
kobiety; sprawczyni
15-letnia wnuczka
zwizana bya z subkultur satanistw.
czznichgrzecznieklczaawkocielnych
awkach.Dziecinada?Ztegosiwyrasta?By
moe, ale nie w tym przypadku.
27 lutego 1999 roku Tomasz z Robertem
pojechali na zakupy do Katowic. Kupili dwa
noe. Jeden w ksztacie maego miecza
zczarnrkojeci,drugizpodobizngowy
konia. Robert dla siebie dokupi znak pentagramu. Tego dnia do Polski przyjechaa
z Londynu ich znajoma Karina. Uczya si
tam.PocichukochaasiwTomku.Ontraktowa j jak znajom. Za to Robert nie wyobraa sobie ycia bez niej.
Pidnipniejwczwrk(zKariniKamilem)poszlidobunkra.Okoogodz.20RobertiTomasznamalowalinacianiejednego
z pomieszcze bunkra czerwon farb odwrcony krzy, trzy cyfry 6, trzy litery F (to
symbol bestii), krzy Konfucjusza i symbole
egipskich bstw Amona i Ra. Do tego duy
Trzymali si
za rce, czytali
na gos Bibli
Szatana, palili
czarne wiece.
Czasami uprawiali
rytualny seks
napis Dies Mies Jeschet boenedoesef

douvena enithemaus, czyli Ta podwjna
ofiaradobrajestdlamiejscadwchy.Rozpalili czarne wiece.
Kamil i Karina czekali w tym czasie
nazewntrz.Niczegoniepodejrzewali.Ustalenia byy takie: Tomasz mia zabi Karin.
Robert nie potrafiby tego zrobi. Dziewczyna mu si podobaa. Dlaczego wybrali wanieKarin?Robertzezna:Chciaemzabra
j na drug stron. W ycie po mierci.
Ofiar mordu rytualnego miaa by te
Anna, dziewczyna Tomasza. Bya z nim
wciy.Onniewyobraasobie,bywprzyszoci kto wychowywa jego dziecko. Anna
dowiedziaa si o tym wszystkim z gazet.
Chciaausundziecko.Niezrobiatego.Wychowuje syna.
O tym, co stao si noc 2 marca, z wtorkunarod,Robertopowiadaszczegowo
w prokuraturze. Karina i Kamil uklkli odwrceni do siebie plecami, pochylili gowy.
Mielimyprzysobiewieczki.Jatrzymaem
jwlewejrce.Wtejsamejrcemiaemkartkzformuk.Wpoowieodczytywaniaformuek wycignlimy noe, unielimy je
nadichgowami.JadgnemKamilawokoliceplecw,bokw.Popierwszympchniciu
Kamil na mnie spojrza. (...) Zaczem zadawa kolejne uderzenia wszdzie, gdzie si
odsoni.Wkocuznieruchomia,wicprzestaem. (...) Widziaem, e Tomek szamoce
sizKarin.Bagaaoycie:Ratujmnie,Robert.Niezareagowaem.(...)ChciaemzdobyprzychylnozazabijajcKamila.Jestem
zdrajc, bo nie wypeniem rytuau, nie popeniem samobjstwa.
W ledztwie Tomasz przyzna take, e
myla,edozabiciaczowiekawystarczyjeden cios. Takie filmy cay czas lec w telewizjimwi.Karinadostaaszeuderze
noem w gow, nastpne w brzuch, klatk
piersiow, Kamil osiem w plecy, potem

wgow.Wsumiekilkadziesit.Tomaszoceni pniej: Nie zdawaem sobie sprawy, e
tak trudno zabi czowieka. Nastpnego
dnia kto prbowa zatrze lady zbrodni.
Nad ranem przyszed do bunkra, uoy
zwoki na materacu i usiowa je spali. Zabjcy si do tego nie przyznali.
Karina miaa katolicki pogrzeb. Podobno
jejostatniesowabyyskierowanedoJezusa.
Kamil nie by ochrzczony, ale jego rodzina
poprosia, by w drodze na cmentarz towarzyszy jej kapan.
Podczas procesu prokuratura ujawnia,
e Tomasz S. zleci swoje odbicie z aresztu,
apotemzabjstwosiostrywsposkaronegoRobertaK.Oferowazato100tys.z.Udao si te przechwyci jego gryps, w ktrym
prosi brata Jacka S. o zorganizowanie odbicia. Akcj mia przeprowadzi ich znajomy
JacekK.Przyokazjiwyszonajaw,eTomasz
S.szukapoprzezznajomychwareszcieczowieka, ktry by zamordowa siostr RobertaK.ChciazmusiRobertaK.dowziciacaej winy na siebie.
Psychologowie uznali, e Tomasz by
w peni poczytalny. Mia za to dwoist natur.Zzewntrzogada,spokj.Wewntrztumionaagresja,zaburzonauczuciowowysza.Gwatowny,czasemfanatyczny.Kilkalat
przedzabjstwemstasigowrodziny.Jegoojcieczmarnaraka.Sdorzekmudoywocie.
Robert pochodzi z rozbitej rodziny. Mia
al do ojca. Z opinii psychologicznej: zainteresowanie filozofi za byo odpowiedzi
na fasz i kamstwa ojca. Na wolno wyjdzie w 2024 roku, czyli za 9 lat. Bdzie mia
44 lata. a

Nauka jest bezradna,

nie wie, jak rodz
si seryjni zabjcy
Zaskakuj nas swoimi brutalnymi mordami, nie oszczdzaj
zarwno swoich bliskich, jak i osb cakiem im nieznanych.
Seryjni mordercy budz groz i jednoczenie fascynuj.
Wci jednak nie wiemy, skd si bior takie bestie
Krymina
Zuzanna Wierus
z.wierus@polskatimes.pl
b Banda Charlesa Mansona zabia m.in. on Polaskiego
FOT. AP (2)
ilkanacie dni temu cay

wiat obiega wiadomo
o japoskiej czarnej
wdowie, ktr policja
oskara o zamordowanie
nie jednego, ale... kilku
mw. Do zatrzymania 67-letniej kobiety doszo niedugo po tym, jak ledczy badajcy spraw mierci jej ostatniego ma natrafili na lady sugerujce, e kilku
jej poprzednich partnerw take nie opucio tego padou wskutek wyroku natury.
Jak twierdzi policja, w cigu ostatnich
20 lat w niejasnych okolicznociach zmaro co najmniej piciu partnerw Chisako
Kakehi. Ten sam los spotka take jej
ostatniego ma, cho pocztkowo mylano, e zmar wskutek zwykego zawau serca. To, co udowodnia sekcja zwok
75-letniego nieszcznika, przeszo jednak najmielsze oczekiwania przeprowadzajcych sekcj lekarzy. W ciele zmarego znaleziono wysokie stenie silnej trucizny cyjanowodoru. To zasugerowao
policji, e przyczyna mierci poprzednich
partnerw kobiety moe by mniej oczywista, ni im si pocztkowo wydawao.
Kobieta stwarzaa pozory cakowicie
normalnej. Niegdy bya zwyk urzdniczk w banku, jednak niedawno przesza na milionow, jak si okazuje, emerytur.
Na zabjstwie pierwszego ma zarobia 4 miliony jenw, a wyszukiwanie kolejnych ofiar byo ju formalnoci pomagay jej w tym biura matrymonialne,
za porednictwem ktrych udawao jej si
dotrze do panw w przedziale wiekowym 70-80 lat, koniecznie z wasnym duym domem.
Skd w spoeczestwie bior si ludzie,
ktrzy morduj dla zysku lub dla przyjemnoci, nadal pozostaje kwesti sporn. Niektrzy badacze twierdz, e czowiek uczy
si zachowa przestpczych, inni e s
one efektem poczenia przeytej w dziecistwie traumy z wrodzonymi skonnociami do przemocy.
Obie strony sporu wci wymieniaj
si argumentami, faktem pozostaje, e
wikszo osb skazywanych za brutalne
morderstwa sama dowiadczya przemocy na ktrym etapie ycia.
Wiele z nich ma cechy charakterystyczne dla psychopatii lub antyspoecznego
b Ted Bundy by jednym z najbardziej krwawych mordercw w USA

zaburzenia osobowoci, ktre czasem bywaj trudne do rozrnienia.
Rwnie zrnicowane co przyczyny
brutalnych zachowa s take ich bezporednie motywacje specjalici dziel seryjnych mordercw na dwa podstawowe
typy misjonarzy i hedonistw.
Misjonarze to ci, ktrzy zabijaj z poczucia misji. Na przykad umiercaj partnerw ze zwizkw mieszanych, bo uwaaj, e naley eliminowa tych, ktrzy kalaj czysto rasy; inni za punkt honoru
stawiaj sobie na przykad likwidacj ko-
biet parajcych si nierzdem. Do takiej

grupy nalea w latach 60. katowicki morderca prostytutek Bogdan Arnold. Ten wydawaoby si spokojny i kulturalny elektryk w cigu jednego roku zabi 4 kobiety,
a ich powiartowane zwoki przechowywa w wannie na poddaszu, gdzie mieszka.
Inni seryjni mordercy twierdz, e zabili, bo tak podpowiada im demon albo
Duch wity, zalenie od postaci obkania.
Druga grupa, nazywana przez psychologw hedonistami, jest bardziej zrnicowana. Najwiksza cz z nich popenia
morderstwa dla zaspokojenia potrzeb seksualnych, inni zabezpieczaj w ten sposb
potrzeb dominacji i przejcia nad kim
kontroli.
Jednym z najwikszych przestpcw
seksualnych w Europie by Peter Krten,
zwany wampirem z Dssseldorfu. Z wygldu sympatyczny starszy pan z niewielkim wsikiem, z charakteru rasowy
wampir. Wieczorami wychodzi na spacery do parku tu obok stacji kolejowej i tam
czatowa na swoje ofiary. Z upodobaniem
nacina take ttnice swoich ofiar, zlewa
krew do kubka, po czym j wypija.
Wikszoci z nas wydaje si, e seryjni
mordercy s atwi do zidentyfikowania
gdy mylimy o kim takim, przed oczami
wyobrani staje nam podpity facet o twarzy typa spod ciemnej gwiazdy. Rzeczywisto jest jednak zupenie inna, jak pokazuje powyszy przykad. Takie osoby czsto okrela si mianem ludzi kameleonw,
poniewa doskonale odgrywaj role troskliwych czonkw rodziny, kochajcych
wspmaonkw czy pomocnych ssiadw. Nawet najblisze im osoby zazwyczaj
niczego nie podejrzewaj, a rodzina i dzieci bywaj dla nich wietn przykrywk.
Kiedy mieszkanki brytyjskiego
Yorkshire dray ze strachu przed Rozpruwaczem, sprawca 13 zabjstw Peter
Sutcliffe, nie wzbudzajc adnych podejrze, odprowadza do pracy swoj siostr,
ktra w obawie przed Rozpruwaczem
wieczorami nie poruszaa si samotnie
po miecie.
Seryjni mordercy potrafi by tak czarujcy, e ich urok dziaa na niewiecie serca nawet po ogoszeniu wyroku. Wielu
z nich (midzy innymi wanie Peter
Sutcliffe, synny Rozpruwacz z Yorkshire)
siedzc w wizieniach lub w zamknitych
zakadach psychiatrycznych otrzymuje listy od swoich fanek. Skrajnym przykadem takiej fascynacji jest... lub, jaki planuje obecnie 80-letni morderca, Charles
Manson, ze swoj 26-letni fank, Afton
Elaine Burton. Kobieta utrzymuje, e
Manson jest niewinny i dziaa na rzecz jego uwolnienia z wizienia, w ktrym odsiaduje kar doywocia. Burton od 9 lat
odwiedza go w wizieniu i chyba mwi
prawd, kiedy twierdzi, e wychodzi
za Mansona z mioci. Przestpca cieszy
si wyjtkowym powodzeniem wrd
przedstawicielek pci przeciwnej Afton
Elaine Burton bdzie ju trzeci z kolei on Charlesa Mansona.
Takie osoby budz pozytywne uczucia
take wrd znajomych. Przyjaciele Teda
Bundyego, amerykaskiego mordercy,
miali si z niego, kiedy w telewizji zobaczyli... jego portret pamiciowy. Byli tak
rozbawieni tym, e ich dobry, zupenie
normalny kumpel jest tak podobny
do mczyzny poszukiwanego w caym
kraju, e adnemu z nich nawet nie przyszo do gowy, eby zgosi to podejrzane podobiestwo na policj...
Mylisz, e nie powierzyby swoich
dzieci opiece seryjnego mordercy? Nawet
nie wiesz, jak bardzo si mylisz. Rodzice
Magazyn //25
Ofiary seryjnych
mordercw czsto
maj ze sob co
wsplnego
kolor wosw,
podobne ubranie
dawali swoje pociechy w opiek midzy

innymi Eda Geina, w ktrego mieszkaniu
policja odnalaza fotel i abaury obite ludzk skr, a take pudeko wypenione
spreparowanymi kobiecymi genitaliami.
Take klaun moe okaza si nie najlepszym wyborem na kinder party. Psychopatyczny morderca, John Wayne Gacy,
dorabia wanie wystpami na dziecicych imprezach urodzinowych. Kariera
klauna nie przeszkodzia mu w zabjstwie
33 chopcw i modych mczyzn, ktrych
zwoki ukrywa w niewielkiej piwnicy
pod domem. Bezgranicznie ufasz nauczycielom swoich dzieci? Takim samym zaufaniem rodzice piotrkowskich uczniw obdarzyli ich nauczyciela wychowania fizycznego, Mariusza Trynkiewicza.
W 1988 r. Trynkiewicz wykorzysta i zabi
czterech przypadkowo spotkanych chopcw w wieku od 11 do 13 lat. Wczeniej
dwukrotnie by karany za seksualne wykorzystanie chopcw.
Sam proces wykrywania seryjnych
przestpstw jest wyjtkowo mudny.
Na pocztku ledztwa nie zawsze przypisuje si seri morderstw jednej osobie,
zwaszcza e seryjni mordercy zazwyczaj
s wyjtkowo sprytni i inteligentni. Czsto wiadomie lub niewiadomie zmieniaj modus operandi nie wybieraj podobnych ofiar, zmieniaj sposb zabijania,
bro, nie popeniaj morderstw w podobnym czasie. Jednak jeli w zblionym czasie i nieodlegych od siebie miejscach zostao popenionych kilka zabjstw, koordynuje si ledztwa, przyjmuje si, e
przestpstw moga dokona jedna osoba.
Specjalici twierdz, e seryjni zabjcy pozostawiaj na miejscu zbrodni wicej ladw ni sprawcy pojedynczych morderstw.
Zazwyczaj s trudni do schwytania, poniewa najczciej przed dokonaniem zabjstwa nie maj adnego zwizku z ofiar. Za to ofiary czsto miewaj ze sob co
wsplnego na przykad s w podobnym
wieku, maj wosy takiego samego koloru
lub nosz podobne zestawy kolorystyczne ubra. Mog przypomina mordercy
na przykad by dziewczyn, ktra go porzucia, albo toksycznego ojczyma, ktry
go bi czy wykorzystywa seksualnie. Agresorzy nie dostrzegaj w swoich ofiarach
adnej wartoci, dlatego czsto wybieraj
osoby, ktre odbieraj jako sabe. Sabo
moe sugerowa choby chd przyszej
ofiary. Istniej take spoeczne i zawodowe grupy wyszego ryzyka takswkarze,
prostytutki, mae dzieci i osoby starsze,
a take kobiety, ktre pracuj na nocne
zmiany. S one atwym celem, a brak rodziny i przyjaci daje mordercy spor
gwarancj, e nikt nie dowie si o tym, co
zrobi. a
26// Magazyn

FOT. TVN/PIOTR LITWIC
Wrona
nadaje
z Ameryki
b Marcin Wrona zaczyna od radia i Krakowa, teraz jest korespondentem telewizyjnym ze Stanw Zjednoczonych. Mieszka w Wirginii, niedaleko Waszyngtonu, z rodzin on i dwjk dzieci
Rozmowa
Z Marcinem Wron,
byym dziennikarzem
RMF, od omiu lat
korespondentem TVN
w USA, rozmawiamy
o tym, dlaczego
lubi Ameryk i czemu
nie cierpi tamtejszych
kierowcw
Marta Rawicz z USA
Lubisz Ameryk?
Zauwayem, e generalnie ludzie maj do Stanw Zjednoczonych stosunek zero-jedynkowy. To znaczy albo Ameryk
lubi, i ju, i mog tu y, albo czuj si tu
fatalnie. Wrony s w tej pierwszej grupie.
Pocztki byy sabe, ale teraz, po omiu
latach, czujemy si i w Ameryce, i w Polsce rwnie dobrze.
A jak wyglda Polska z perspektywy Waszyngtonu?
Na kadym kroku sysz w Stanach
odludzi, ktrzy wiedz co onaszym kraju i wiecie: Wow! Polska! Ale wy macie wspaniay sukces gospodarczy. To
prawda, nasz kraj jest w Ameryce postrzegany jako epicentrum sukcesu.
Z drugiej strony zdaj sobie spraw, e
nie jestemy dla Amerykanw najwaniejszym krajem wiata. Dlaczego? Bo oni
maj interesy wszdzie, czyli na caym
wiecie.
redakcja@gk.pl
Co mi si zdaje, e troch przytye w tej

Ameryce...
Co mam zrobi, udawa, e tego pytania nie sysz? (miech). No dobrze,
ju sysz. Moe jak posypi si teraz
gromy na moj gow, to wreszcie si
przemog i wrc do diety. Przytyem
jak cholera! Wa 127 kilogramw. O 20
kilo wicej ni w dniu przeprowadzki
do Ameryki. Masakra!
Jak wyglda ycie krakusa w USA?
No, precli tu nie ma. I prosz mi tu
nie mwi, e to nie precle, tylko bajgle
albo obwarzanki! U mnie w domu zawsze si mwio precle prosz zapyta
moj mam albo tat! Tskno mi tu,
w Stanach, troch za krakowskim Rynkiem Gwnym, troch za pizz
na Szewskiej tak samo smaczn od lat
osiemdziesitych. Staram si przynajmniej dwa razy w roku pojawi si
w Krakowie. Dla mnie jest najwaniejsze, by moje dzieci, Maja i Janek, dobrze
poznay ukochane miasto taty! Ale generalnie w Stanach Zjednoczonych czuj si dobrze.
A jak postrzegany jest reporter TVN

w Ameryce?
Fatalne jest to, e nikt tu nie zna TVN,
czyli musz tumaczy od zera, co to
za stacja, kto to jest Marcin Wrona, co
i dlaczego robimy.
Aletakizimnyprysznickademusiprzyda.
A co jest fajne w tej robocie?
Genialne jest to, e jestemy w cigym
ruchu, podry, e widzimy ca Ameryk, a nie tylko jeden czy dwa stany. S tylko dwa stany, w ktrych jeszcze nigdy
moja wronia noga nie stana.
Aniedenerwujeciczasemtatypowoamerykaska grzecznociowa yczliwo?
Lubi j. Nawet to dyurne Cze. Jak
si masz? i umiech od ucha do ucha s
w porzdku. Wol to ni wcieke Czego?!, ktre czasami mona jeszcze usysze w naszym piknym kraju nad Wis.
Ale jest te jeden minus kontaktw
z Amerykanami strasznie trudno si
z nimi naprawd zaprzyjani. Po latach
mam kilku przyjaci, ale atwo nie byo.
Ostatnio o tych przyjaniach rozmawialimy w polskim gronie i wszyscy mieli
Marcin Wrona
dziennikarz, urodzi si w 1969
roku w Krakowie, reporter i korespondent
Faktw w Stanach
Zjednoczonych.
Ukoczy II LO w Krakowie. Jako student
anglistyki na Uniwersytecie Jagielloskim,
w 1990 rozpocz prac w radiu RMF FM.
By didejem, dziennikarzem i reporterem
informacyjnym,
wsptwrc i prowadzcym audycj
JW23. Od 1997 r.
pracuje w TVN. W latach 19971998 by reporterem Faktw.
W latach 1998-2006
prowadzi talk-show
Pod napiciem.
Od 2006 jest korespondentem Faktw w Stanach Zjednoczonych. Autor
ksiki Wrony
w Ameryce (2012),
opisujcej jego wraenia z pobytu w Stanach Zjednoczonych.
podobne zdanie: e jest to tu do trudne

zadanie.
Czy zdarzyo ci si tu przey jak przygod dziennikarsk?
Wiele. Ale w czoowej dziesitce jest
ostatni start promu kosmicznego. Cieszyem si jak dziecko, gdy w kuli ognia wahadowiec pru w gr. Do tego dochodz
wizyty w bazach wojskowych moe wychodzi ze mnie niedojrzay chopiec, ale
gdy kilka razy lataem helikopterami
Chinook, to czuem si jak najszczliwszy czowiek na ziemi. Ale chyba do koca ycia nie zapomn materiau z 2010 roku z Haiti po trzsieniu ziemi. To, co tam
zobaczyem, przechodzio wszelkie ludzkie wyobraenie, nawet moje wyobraenie reportera z ponad 25-letnim przecie
dowiadczeniem. Ja byem na wojnie i widziaem inne katastrofy. Ale na Haiti by
bezmiar blu i ludzkiego nieszczcia,
ktrego si nie zapomni.
Opisae to w swej ksice?
Te, ale moja ksika pod tytuem
Wrony w Ameryce to nasze, wronie
spojrzenie na kraj po drugiej stronie Atlantyku. Napisaem te o cikich pierwszych chwilach w Ameryce, o naszych
zach i chci szybkiego powrotu i o tym,
co nas bawi, a czasem zadziwia. W ksice te jest o Demolition Derby zawodach, w ktrych chodzi o skuteczne rozwalenie aut przeciwnikw, i jest te
o amerykaskiej biedzie i o tym, co mnie
niebywale tu ujmuje, czyli o ogromnym
szacunku Amerykanw dla swoich onierzy. Ta ksika to nasza opowiastka
o naszej Ameryce.
A co najbardziej ci wkurza w tej twojej
Ameryce?
Do szalestwa doprowadza mnie bezmylna, powolna, dziamdziowata jazda samochodem. Ja wiem, uwaa si do
powszechnie, e wolno to bezpiecznie. Ale
s jakie granice! Szlag mnie czasem trafia, ale bior gboki oddech i te staram
si jecha jak ostatnia ajza. A za co lubi
ten kraj? A na przykad za to, e zawsze
mona tu zacz od zera. Nikt nie stuka
si w gow, gdy pidziesiciolatek nagle

postanawia zmieni zawd i idzie na studia. Gdy ja sam rok temu postanowiem
zacz si uczy gra na basie, to zamiast
kpin i miechw usyszaem same sowa
zachty. To jest fajne, bo zawsze masz
szans zmieni co w swoim yciu.
Gdzie teraz mieszkasz?
Mieszkam z rodzin w Wirginii, wewntrz waszyngtoskiej obwodnicy. Zesnobistycznegopunktuwidzeniatowane,bo
jest bardzo dobra lokalizacja. Dla wielu yjcych tu wiat dzieli si na tych ze rodka
i ca reszt. Dla mnie to wane akurat dlatego, e do centrum miasta, gdy nie ma
korkw, mam zaledwie dziesi minut.
Miasteczko Falls Church jest mae, urokliwe i daje namiastk tej fajnej maomiasteczkowej Ameryki. I polskich przyjaci
mam tu coraz wicej. Falls Church ma chybajakipolskimagnes.NaszsynJanekchodzi do szkoy z innym Jankiem, pewien
Marcin mieszka przecznic od nas, jeszcze
inny Marcin jaki kilometr w drug stron.
Fajnie mie takie rodzime grono znajomych. A ze witami to mamy w tym roku
problem.Zwyklepakowalimysiwsamochd i gnalimy przez jakie 15 godzin
na Floryd bo tam ciepo, w zimie nawet
25 stopni. Ale sowo daj, nie mam pojcia, gdzie w tym roku bdzie nasze Boe
Narodzenie(rozmowabyaprzeprowadzona przed witami przyp. red.). Bez
wzgldu na to, gdzie bdzie, bdzie fajnie.
KiedyPolacybdmogliodwiedzaswerodziny w USA bez wiz?
Wizy to teraz gwnie powd do wstydu dla Amerykanw. Jestemy najwikszym, najbliszym, i najbardziej lojalnym
sojusznikiem Stanw z Unii Europejskiej i strefy Schengen, ktrego obywatele potrzebuj wiz do USA. Prawda jest taka, e kilka lat temu moglimy mocniej
gra kwesti wizow, ale teraz to ju totalnie zmartwienie tylko Amerykanw.
Cztery lata temu, 8 grudnia 2010 roku,
Barack Obama pytany przeze mnie powiedzia, e zniesienie wiz bdzie dla jego administracji jednym z priorytetw.
I co? Ano wanie... a

Magazyn //27
ubaj, najwiksze miasto

Zjednoczonych Emiratw
Arabskich. Na 124. pitrze
budynkuBurjChalifaludzie
nie rozmawiaj zbyt wiele.
Dlaczego? Po pierwsze, widokmiastazwysokociprawiepkilometra
naprawd zapiera dech w piersiach. Po drugie, wszyscy robi zdjcia. Grzej si tablety,
komrki, aparaty fotograficzne i kamery.
DubajskiwieowiecBujrChalifa,czyliwiea Chalify, nazwany tak na cze Chalify ibn
ZajidAlNahajjana,drugiegowhistoriiprezydentaZEA,towcinajwyszybudynekwiata.Mawysoko828metrw.Smukasylwetka, szko, stal nierdzewna i aluminium sprawiaj,eobiektbyszczywsocuzwielukilometrw i zdecydowanie gruje nad setkami innych wieowcw w Dubaju. Jego konstrukcjaupodstawymaksztatprzypominajcy liter Y. Inspiracj dla synnego amerykaskiego architekta Adriana Smitha by
Hymenocallis,pustynnykwiatotrzechpatkach.Caybudynekwygldajakzoonyzkilkudziesiciumniejszychcylindrycznychbiurowcw zwieczonych iglic.
Wiea ma a 163 pitra uytkowe, ale jej
budowa trwaa zaledwie sze lat (20042010). Warto doda, e sam budynek by tylko czci wielkiej inwestycji. Wok, na powierzchni ok. 2 kilometrw kwadratowych,
powstao centrum handlowe, kilkadziesit
innych biurowcw i hoteli, a nawet jezioro
i 11-hektarowy park.
Turysta,ktryporazpierwszystajeustp
wiey,zastanawiasi,jaktomoliwe,eco,
co w uproszczeniu przypomina gigantyczny
elegancki dugopis, trzy razy wikszy
od wszystkich okolicznych wieowcw, nie
przewrci si. Mona sobie wyobrazi, jakie
technologiczne przeszkody trzeba byo pokona,ebytakwysokibudynekuczynistabilnym, bezpiecznym i wygodnym do pracy
i ycia. Tu nie ma miejsca na improwizacj
mwiKarolinaRogowska,architektpracowni Impet z Katowic. Kady aspekt funkcjonowania budynku musi by wczeniej poddanydokadnymobliczeniomisymulacjom.
Piknawizjaarchitektatojedno,alenadprojektami pracuj wielkie zespoy inynierw
i specjalistw, ktre zajmuj si kadym
szczegem obiektu: logistyk budowy, wytrzymaoci poszczeglnych elementw,
wpywem warunkw atmosferycznych, systemami ewakuacji, wentylacji, kanalizacji,
FOT. MARCIN KASPRZYK
Twitter: @Kasprzyk20
b Dubaj ma dug histori, ale jego wielki rozwj zacz si niedawno
Marcin Kasprzyk
b Widok z tarasu na 124. pitrze. To ok. 2/3 wysokoci budynku
b Gdy na 124. pitrze spojrzysz w gr, cigle nie wida szczytu
Z tarasu widokowego
najwyszego budynku
wiata w Dubaju wida
wyranie, o czym dzi
marz szejkowie.
eby z pustyni
uczyni centrum
wiata, trzeba cay
wiat zachwyci
swym rozmachem
wind,anawetprzyszorganizacjpracyizarzdzaniemnp.powierzchnihotelow,jeli
taka jest przewidywana dodaje Rogowska.
CosiznajdujewrodkuBurjChalifa?To,
cojestpotrzebnedoluksusowegoycialudzi,
ktrymmoebrakowawszystkiego,alenigdy pienidzy. Luksusowe apartamenty i rezydencje, baseny, orodki fitness, restauracje, sale do organizacji imprez, sklepy, setki
dziesztukiorazpierwszynawiecieArmani
Hotel, zaprojektowany przez Giorgio
Armaniego.
Budynek jest take jedn z najwikszych
atrakcji turystycznych Dubaju. Tylko w 2013
rokuodwiedziogo1,8mlnturystw.Wejcie
do budynku i wjazd na taras widokowy
nawysokoci124.pitrakosztujeod95do200
dirhamw(AED)odosoby(kurstejwalutyto
obecnie 0,96 zotego). Wjazd na poziom 148
kosztuje 500 dirhamw.
Zwiedzajc najwyszy budynek wiata,
monadowiedziesiwielenietylkooarchitekturze,aleiocaychEmiratach.WBurjChalifa ukryta jest filozofia szejkw, ktrzy pamitaj, skd wzi si ich kraj i doskonale
wiedz,czymmabywprzyszoci.ebysi
tego dowiedzie, wrmy na taras widokowy.Szybkwinddojedasitambezprzesiadki. Jej wntrze to waciwie jeden wielki
ledowy ekran. Na cianach ogldamy multimedialn histori Emiratw. A poniewa historiapastwowociZEAzaczasidopiero
w 1971 roku, przejadka wind wystarczy,
eby j w skrcie pozna.
Na tarasie przy szybie, za ktr roztacza
si widok na Dubaj, stoi ekran komputera.
Monagoskierowanakadyfragmentmiasta i przyblia detale. Po klikniciu przycisku historic z ekranu znika wspczesny
Dubaj. Widzimy za to, jak wyglda najdalej
kilkadziesit lat temu. A kilkadziesit lat temubytugwniepiasek.Niskiebudynki,troch drg, nic wicej, poza pytaniem: jak to
moliwe,ebywciguzaledwie40latnapustynipowstaojednoznajszybciejrozwijajcych si miast na wiecie? Kady szybko odpowie na to pytanie: za tym cudem stoi ropa
naftowa. Jasna sprawa. Ze stolicy kraju Abu
Dhabi ropa popyna w wiat w 1968 roku.
Federacja emiratw powstaa 2 grudnia 1971
roku.Miastaistniaytuodwiekw,aledopierood1971r.zaczsiichrozwjibudowakrajuodpodstaw.Wcigu43latgospodarkaZEA
wzrosa236-krotnie.W1971r.byoto1,77mld
AED, teraz 419 mld AED.
Jednakwpewnejchwilizdanosobiespraw, e zasoby ropy nie s wieczne. Podjto
decyzj o stopniowym uniezalenianiu gospodarki od dochodw z ropy. To m.in. zdecydowao o wielkim boomie budowlanym.
Gaziegospodarki,ktremajprzynosizyski,tom.in.energiaatomowa,energiaodnawialna i ekologia. ZEA chc by rwnie jednym z centrw handlowych i bankowych
wiata oraz centrum wszelakich innowacji.
Towanieztegosposobumyleniawzia si wiea Chalify oraz inne ambitne projekty. I dlatego gdy gdzie buduje si luksusowy orodek turystyczny, w ZEA projektuje si palmowe wyspy oraz Saadiyat turystyczne miasto z systemem klimatyzowanychulic,hotelami,domami,sklepamiitrzema muzeami. Gdy gdzie powstaje nowoczesna galeria handlowa, w ZEA projektuje
si Mall of The World, galeri, ktra rwnie
przypominamiasto.Gdyktonawieciemwi o energii odnawialnej, w Emiratach trwa
budowaekologicznegomiasta,ktreniebdzieprodukowadwutlenkuwglaimieci.
Po co to wszystko? eby z pustyni uczyni
centrumwiata,trzebawiatzachwycitak
myl w ZEA. a
FOT. 123RF
Architektura
Burj Chalifa, marzenia na dachu wiata
b Burj Chalifa, najwyszy budynek wiata,

ma wysoko 828 metrw
b Nie tylko Burj Chalifa, ale caa architektura Dubaju robi wraenie
28// Magazyn

Julia Chmielnik: Brakuje mi t

Rozmowa
Crka znanego
aktora, bya
ona Huberta
Urbaskiego,
dyrygentka,
instruktorka
dykcji i piewu Julia
Chmienik opowiada
o dziecistwie i swojej
pracy w show-biznesie
Katarzyna Kojzar
k.kojzar@gk.pl
Dasistrzecprywatnoci,bdcosobpubliczn?
To bardzo trudne. Niektrzy artyci
w show-biznesie rozumiej, e to jest element ich pracy, e tak jest skonstruowany wiat. Widzowie chc wiedzie wicej, dlatego tabloidy tak dobrze si sprzedaj. Kady musi podj decyzj, ile chce
pokaza, a ile zachowa dla siebie. Rzeczywicie, ja i moja rodzina bylimy przez
chwil gorcym tematem dla tabloidw.
Ale to, co si pojawiao, byo zazwyczaj
wytworem wyobrani piszcych.
Czyta panikomentarzewinternecienaswj
temat?
Zdarzyo mi si, ale to nie wpywa
dobrze na psychik. Anonimowo
w internecie daje pole do popisu, do oceniajcych, czsto wulgarnych wypowiedzi. Mam ju grubsz skr, ale byo to
dla mnie przykre, kiedy czytaam komentarze niemajce adnego zwizku
z rzeczywistoci. Najgorzej, e tego nie
da si zatrzyma, nikt jeszcze nie wymyli, jak chroni publiczne osoby
przed internetow nienawici. Tak, e
par razy poczytaam i daam sobie z tym
spokj.
FOT. BARTEK SYTA
Alemediachybainteresowaysipanirodzin od zawsze?
Oczywicie, jako dziecko znanego aktora miaam z tym kontakt i rozumiaam
te mechanizmy. Dlatego do atwo si
uodporniam. Najgorsze mam za sob, nic
mnie ju nie zaskoczy i nie skrzywdzi.
b Julia Chmielnik, ur. 1981. Skoczya Akademi Muzyczn w Krakowie na Wydziale Twrczoci, Interpretacji
i Edukacji Muzycznej. Dyrygentur studiowaa pod kierunkiem prof. Stanisawa Krawczyskiego. W 2005 r.
debiutowaa jako aktorka w musicalu Graj nasz piosenk. Bya ona Huberta Urbaskiego, maj dwie crki
Jakie byo pani dziecistwo?

Mam bardzo dobre wspomnienia
z dziecistwa. Byo w nim duo muzyki,
bo od maego mama, ktra pracowaa jako dyrygent, zabieraa mnie do pracy,
gdzie mogam sucha i obserwowa.
A jeli nie szam z mam, tata bra mnie
ze sob do teatru na prby. Grasowaam
po magazynach z kostiumami i po scenie.
To byo magiczne dziecistwo, inne ni
wszystkie. Byo w nim mao zabawy
na podwrku, grania w pik, bawienia
si lalkami, a duo uczestniczenia w yciu artystycznym rodzicw. Ale to byo
cudowne, zbudowao mnie i stworzyo
jako artystk. Miao wpyw na moje pniejsze decyzje zdawaam do szkoy teatralnej i do Akademii Muzycznej. Dostaam si do tej drugiej i tam ju zostaam.
Jednak miaa pani epizod aktorski.
Tak. Zagraam raz w musicalu Graj
nasz piosenk w Gliwickim Teatrze Muzycznym. To bya gwna rola, ktra wymagaa ode mnie przebierania si do kadej sceny. Przez dwie godziny piewaam,
graam, zmieniaam stroje. To byo
ogromne wyzwanie i wielka przygoda,
ktra wiele mi daa. Dziki temu wiem,
jaka to adrenalina i jaki trud. Rozumiem,
co czuj moi podopieczni w programie.
Czyli aktorsk tradycj kontynuuje jedynie
pani brat.
Tak, ja nie poszam w lady ojca, ale
Igor jest aktorem w teatrze w Supsku
i wietnie sobie tam radzi.
Waszdombytypowym,otwartymdomem
artystw?
Rodzice mieli paczk znajomych aktorw, z ktrymi grali w ambasadora, czyli
kalambury. Bawili si tak caymi wieczorami, odgrywali rne scenki, pkali ze
miechu. Tuptaam do nich, eby zobaczy, co si dzieje, eby przez chwil
uczestniczy w tych zabawach i piewach. Tata nie by tylko aktorem, ale take reyserem i dramaturgiem, wic czsto wrd naszych goci toczyy si dyskusje o teatrze. To nieuniknione, kiedy
wykonuje si artystyczny zawd. Inaczej
wygldaj rozmowy w domach prawnikw, lekarzy, a inaczej wrd aktorw. Aktorstwo niesie za sob niepowtarzalny
temperament.
Ogldaa pani tat na ekranie?
Oczywicie. Pamitam, e kiedy tata
krci Kingsajz, gdzie gra krasnoludka,
bardzo chciaam wiedzie, o czym bdzie
film. Byam dumna z bycia crk krasnoludka, ale ciekawia mnie fabua. W kocu tata da si namwi na opowie, ale
ca histori zmyli zreszt jak wszystkie bajki, ktre mi opowiada. Kiedy obejrzaam film, byam na niego wcieka, e
tak mnie nabra. Z drugiej strony film bardzo mi si podoba, chocia byam dzieckiem i nie rozumiaam wielu ukrytych
znacze, odnoszcych si do wczesnej
sytuacji politycznej.
To jest pani ulubiony film z udziaem ojca?
Tak, chyba do niego mam najwikszy
sentyment.
Zdradzi pani, jakimojcembyJacekChmielnik?
Kiedy byam maa, duo razem podrowalimy, bawilimy si razem. Gdy dorosam, tata sta si autorytetem, ktremu bardzo chciaam dorwna, uczyam
si od niego. By znakomitym partnerem
do rozmowy na kady temat, mia ogromn wiedz, ktr mi imponowa. Moglimy rozmawia o wszystkim od polityki, przez ekonomi, a po sztuk. Brakuje mi go. Nie ma na wiecie drugiego takiego partnera do rozmowy.
W wita tskni si bardziej?
Zdecydowanie. To s szczeglne momenty, ktre zawsze spdzalimy razem.
W moim domu Boe Narodzenie zawsze

Magazyn //29
taty, naszych dugich rozmw

Widzi pani w sobie jakie cechy ojca?
Na pewno to, jak funkcjonuj w pracy.
Tata te wchodzi w kade przedsiwzicie w stu procentach, oddawa caego siebie, bo wiedzia, e sukces moe wynikn jedynie z umysu, z duszy i z mozou. Obserwowaam go, kiedy pracowa
i teraz widz, e robi podobnie. To si
sprawdza. Nie da si robi czego na p
gwizdka, wchodzi w co jedn nog, bo
to po prostu nie zadziaa.
To dziecistwo, o ktrym pani opowiada,
jest nierozerwalnie zwizane z Krakowem.
TsknipanizatymmiastempracujcwWarszawie?
Trafia pani w samo sedno. Krakw
przez lata wypenia mnie ca, spdziam tu pikne dziecistwo, cudown artystyczn modo z przyjacimi. Cz
z nich zostaa muzykami, cz aktorami.
Mam naprawd wspaniae wspomnienia
zwizane z Krakowem. Mieszkaam
w centrum, wic wszdzie poruszaam
si piechot. Tskni za tym. Brakuje mi
te tej krakowskiej atwoci kontaktu,
spokoju w codziennym yciu. W Warszawie wszyscy pdz.
Ma pani nadal swoje ulubione miejsca
pod Wawelem?
Mam, i to mnstwo! Mieszkaam
na ulicy obzowskiej i bardzo lubi tam
wraca. Nie mam ju tego mieszkania,
ale czasami podchodz pod swj dawny
dom. Na Plantach mam swoj awk,
na ktrej siadywaam w liceum niedaleko ulicy Basztowej, bo tam bya moja
szkoa. Uwielbiam Kazimierz, miejsca,
gdzie spotykaam si z przyjacimi. Lubi ulic w. Tomasza, ktr przemierzaam setki tysicy razy idc do Akademii
Muzycznej. Mam swoje ulubione knajpki, lubi spacerowa po Rynku Gwnym.
Chciaaby pani tam wrci?
Bardzo! Kiedy tylko mam wolny weekend, jad do Krakowa, zabieram tam
dzieci, ktre te s zachwycone tym miastem. Krakw kusi i mam nadziej, e
kiedy tam wrc. Na stae.
Czym jest dla pani muzyka?
Muzyka towarzyszya mi od zawsze,
od wczesnych lat dziecicych. Chodziam do podstawwki muzycznej, do liceum muzycznego. Pniej dostaam si
na Akademi Muzyczn. Dodatkowo moi
rodzice byli muzykalni, tata gra na gitarze, mama na pianinie, duo razem piewalimy. Muzyka wypenia praktycznie
cae moje ycie.
Prbuje pani ni zarazi swoje dzieci?
Tak! Dziewczynki bardzo lubi, kiedy
siadam do instrumentu, gram, piewam
piosenki. Mimo wszystko wci czasu
na takie chwile jest za mao.
Kiedy dorosam,
tata sta si dla
mnie autorytetem,
ktremu chciaam
bardzo dorwna,
chciaam uczy
si od niego
Ma pani swj ulubiony instrument muzyczny?

Do grania czy suchania?
Zacznijmy od grania.
Uczyam si gry na fortepianie, wic
na nim gram najlepiej. Ale czasami prbuj zagra na gitarze taty i chciaabym
te nauczy si gra na akordeonie. Z kolei jeli chodzi o suchanie, to uwielbiam
wiolonczel.
Nie ma pani czasami do tej muzyki?
Istnieje pewien poziom przesycenia.
Kiedy byam na studiach, nie mogam
na przykad sucha muzyki rozrywkowej po zajciach, po prostu nie miaam
ju na to miejsca w gowie. Cae dnie spdzaam z muzyk, w szkole wci byo
sycha kakofoni dwikw z rnych
sal, gdzie jedni wiczyli piew, inni gr
na instrumencie. Kiedy wracaam do domu, byam zakniona ciszy. I tak jest
do dzi.
Alete dzisiaj chyba trudniej jest pani uciec
od muzyki rozrywkowej. Pracuje pani
z uczestnikami telewizyjnego programu
Twoja twarz brzmi znajomo. Jak wyglda
przygotowanie takiego widowiska?
Ta praca ma wiele etapw. Moja rola
zaczyna si od analizy repertuaru, poprzez godziny spdzone na sali prb, pniej w studiu, gdzie uczestnik po raz
pierwszy mierzy si ze scen, kamerami,
charakteryzacj. Bior udzia w kadym
etapie przygotowa. Piosenki s przydzielane uczestnikom na drodze losowania, nigdy nie wiadomo, na co si trafi. Ja,
jako trener, musz pniej tak ustali tonacj, eby artysta by w stanie to w ogle zapiewa. Na szczcie podkady s
nagrywane na ywo, w studiu, wic t tonacj moemy troch pomanipulowa.
Jak si pracuje z gwiazdami? S trudnymi
uczniami?
Wrcz przeciwnie! Ja miaam bardzo
duo szczcia i trafiaam na wietnych
ludzi. Paulla i Pawe Tucholski, ktrymi
zajmowaam si podczas pierwszej edycji, byli cali utkani z emocji, wic oprcz
roli trenera odgrywaam te troch rol
psychologa. W drugiej edycji trafili mi si
dwaj aktorzy Marcin Przybylski i Jacek
Kawalec ktrzy wynieli z teatru etos
pracy, nie spniali si na prby, dziaali
z pasj i z humorem. Nigdy nie zobaczy-
am u nich adnych zadartych nosw czy

fochw.
Stresuje si pani, kiedy podopieczni ju s
na scenie?
Ja chyba ze wszystkich trenerw przeywam to najbardziej! Zawsze podchodz
do swojej pracy z pasj, angauj si ca
sob. Ale nie jest to dla mnie obcienie,
lubi ten stan. Przeywam z moimi podopiecznymi kad nut i kade sowo,
a pniej, po nagraniach, dugo nie mog
zasn. Zreszt, zawsze chciaam tak pracowa. Zawsze chciaam, eby praca dostarczaa mi emocji, ktre zostan we
mnie na duej i dadz si do dalszego
dziaania.
Pani z wyksztacenia jest dyrygentem.
Ta profesja pomaga dzi przy trenowaniu
piewu?
Bardzo pomaga! Pozwala mi analizowa to, co w utworze dzieje si w caej
strukturze muzycznej, nie tylko w wokalnej. Dyrygent musi rozumie muzyk, eby opowiada j caej orkiestrze czy chrowi. Uwielbiam ten zawd, bardzo si
ciesz, e mog od czasu do czasu pracowa take jako kierownik muzyczny
przy rnych wydarzeniach. Mam wtedy
okazj realizowa si przygotowujc zespoy i aranacje.
Prosz powiedzie czy kadego mona
nauczy piewa?
Ja si nigdy nie poddaj, nawet jak
mam trudny materia, a cel jest z pozoru
nieosigalny. Robi, co w mojej mocy i zazwyczaj si udaje. S takie osoby, ktre
nie maj suchu, ale i tak chc nauczy si
piewa. To wymaga od nich wielkiej determinacji, bo musz rozwin si muzycznie, nie tylko na gruncie wokalnym.
Sprawia im to wicej trudnoci ni komu, kto jest obdarzony naturalnym talentem, ale... nie ma rzeczy niemoliwych.
Ktra praca daje najwicej satysfakcji trenera, dyrygenta, czy moe jurora w precastingachdoMustBeTheMusic.TylkoMuzyka?
Z kadego zadania wycigam to, co dla
mnie jest najciekawsze. Lubi mie
wpyw na to, co si dzieje, dlatego wybraam zawd dyrygenta. Bo dyrygent
jest jeden i ma najwiksz moc w kreowaniu dziea, czy i spaja wiele elementw, pracujc na kocowy efekt. Tak
prac lubi najbardziej.
Wikszo pani zaj koncentrowaa si
i koncentruje nadal wok telewizyjnych
programw typu talent show. Jedni je
uwielbiaj, a inni krytykuj. Co, zdaniem
pani, daj takie programy widzom i uczestnikom?
Widzowie chc je oglda, bo z ciekawoci patrzy si i sucha gosw, ktre
robi wraenie. Z kolei uczestnicy takich
programw pragn si sprawdzi, pokaza szerszej publicznoci, wyj dalej, poza swoje lokalne otoczenie. Chc wystpi na wikszej scenie ni ta, jak maj
w swoim pobliskim domu kultury. Czasami zdarza si, e osoba z maej miejscowoci wychodzi na scen i porywa miliony widzw. Mona wtedy by wiadkiem
czego naprawd fascynujcego i powiedzie: Tak si rodz gwiazdy! a
FOT. MICHA GMITRUK/FORUM
byo bardzo rodzinne piewalimy koldy, mielimy choink, ktra czubkiem

zahaczaa o sufit, na stole pojawiay si
tradycyjne potrawy. Rodzice zawsze
przed Wigili przez ca noc przygotowywali karpia w galarecie. Tych ich gosw
nad garnkami bardzo mi teraz brakuje.
Brakuje jego obecnoci. Ta tsknota odzywa si we mnie szczeglnie w czasie
wit.
b Jacek Chmielnik (19532007) aktor, reyser, dramaturg oraz

prezenter telewizyjny. Znany z rl w filmach Vabank i Kingsajz.
Prowadzi w TVP1 teleturniej Kochamy polskie seriale
30// Magazyn

Nieustraszony James Bond ma

w kocu dziewczyn w swoim wieku
Monica Bellucci,
zmysowa woska
aktorka, ikona
kina podziwiana
za odwane nagie
sceny, udowodnia,
e nawet w wieku
50 lat mona zosta
dziewczyn
Jamesa Bonda
The Times
redakcja@dz.com.pl
onica Bellucci kiedy

porwnaa si do niedojonej krowy. Niedawno znw nawizaa do rolniczych klimatw, mwic, e
jest kawakiem baraniny. Wie o tym, e
woska seksbomba zagra w nowym filmie
o Bondzie, wywoaa poruszenie wrd milionw jej wielbicieli.
Promieniejca naturalnym piknem
Bellucci zalicza si do grona pontnych diw
filmowych, takich jak Sophia Loren, Monica
Vitti, Gina Lollobrigida i Claudia Cardinale,
ktrych uroda i zmysowa tajemniczo s
ponadczasowe. 50-letnia Woszka uchodzi
za najbardziej podan kobiet wiata.
Wielu ma w pamici hollywoodzki debiut Bellucci w roli jednej z pnagich narzeczonych Drakuli z ekranizacji powieci
Brama Stokera w reyserii Francisa Forda
Coppoli czy jej Persefon w dwch czciach trylogii Matrix z Keanu Reevesem.
W dorobku aktorskim ma zarwno wielkie
kinowe hity, jak i mae, niezalene produkcje od Podejrzanego z Geneem
Hackmanem i Morganem Freemanem,
przez Dobermana, po kontrowersyjn
Pasj Mela Gibsona.
Jej ponadczasowa atrakcyjno sprawia, e wieku lat 50 doczya do zastpu
licznotek w 24. czci przygd agenta 007.
Tylko Honor Blackman, ktra miaa 39 lat,
gdy zagraa odzian w skr Pussy Galore
w Goldfingerze z 1964 r., kwalifikuje si
do tej kategorii wiekowej. By moe producenci Bonda czekali, a Bellucci dojrzeje
w 1997 r. aktorka ubiegaa si o rol w Jutro nie umiera nigdy, ale przegraa z Teri
Hatcher.
Niemal dwie dekady pniej zagra Luci Sciarr w Spectre (dla tych, ktrzy mog nie pamita drobnych ciekawostek,
SPECTRE to akronim Special Executive for
Counter-Intelligence, Terrorism, Revenge
and Extortion, czyli Specjalnej Egzekutywy
Kontrwywiadu, Terroryzmu, Odwetu i Wymuszania). Oprcz niej do brygady dziewczyn Bonda pod okiem Daniela Craiga jako 007 docza francuska aktorka La
Seydoux, a Brytyjka Naomie Harris powraca w roli panny Moneypenny.

Podobnie jak Loren, ktra twierdzi, e
perfekcyjn figur zawdzicza spaghetti,
La Bellucci mieje si z modnych diet
i powtarza, e jest zbyt leniwa, by chodzi
na siowni, i je wszystko, na co ma ochot.
Nie ma oporw przed rozbieraniem si
przed kamer, bo jak tumaczy, jej ciao to
instrument: Jestem jak muza, ktra przyglda si, jak artysta j portretuje, i ktra yje przez twrcw opisujcych jej form.
Zdaniem Camilli Long, krytyk filmowej
The Sunday Timesa, ktra ledzi karier
byej modelki, Bellucci jest tylko tym ciaem. Cycki przesaniaj jej istot, to typowa pusta koza w typie Ciccioliny, ktra
sprzedaje wosk erotyk w rozczarowujco jednowymiarowy sposb. Jej kariera
jest nieciekawa od dobrych 15 lat. Idealnie
pasuje do pustego, przesyconego seksem
charakteru wspczesnych Bondw.
Bellucci syszaa gorsze epitety: w Cannes
podczas premiery filmu Nieodwracalne
z 2002 r. widzowie buczeli i wychodzili z kina podczas dugiej, drastycznej sceny gwatu. To by succes de scandale: rok pniej
zaproszono j na festiwal, by poprowadzia ceremoni otwarcia.
Aktorka ma dom w Londynie udogodnienie dla producentw Bonda a take nieruchomoci we Woszech, Francji i w Brazylii. Lubi Wielk Brytani, porwnuje j ze
swoj ojczyzn, Wochami. Jestecie duo odwaniejsi, zwaszcza w sposobie ubierania mwia. Jeszcze w ubiegym roku
dzielia domy z francuskim aktorem
Vincentem Casselem, znanym z Nienawici, Oceans Twelve: Dogrywka czy
gangsterskiego Mesrine.
Para poznaa si na planie przeomowego dla kariery Bellucci thrillera Apartament z 1996 r., po ktrym nominowano j
do nagrody Cezara za rol tajemniczej modej aktorki. Cassel, ktry mia opini najwikszego ekscentryka francuskiego kina,
sprzeciwi si obsadzeniu w filmie nieznanej woskiej modelki zamiast francuskiej
aktorki. Bellucci pamita, e mylaa wtedy: Co on sobie wyobraa? Za kogo si uwaa. Ale od pocztku midzy nimi zaiskrzyo.
Pobrali si w 1999 r. i zostali zot par:
nakrcili wsplnie osiem filmw, maj
dwie crki Dev i Lonie dziewczynki
przyszy na wiat, gdy Bellucci miaa 39 i 45
lat. By moe w odpowiedzi na uporczywe
plotki o problemach maeskich w 2012 r.
Bellucci tumaczya w wywiadzie, e yj
z mem w rnych wiatach: Nie znam
jego przyjaci, a on nie zna moich. Nie yjemy tym samym yciem. Jestemy dwoma zupenie rnymi zwierztami. Ja jestem bardzo niezalena i on jest niezaleny. Uwaam, e to jedyny sposb, by by
razem mwia. To byy prne nadzieje,
rok pniej para poinformowaa o separacji.
W oczach wikszoci mczyzn, przeprowadzajcych z ni wywiady, Bellucci
jest niedostpnym przedmiotem podania. W 2004 r. oczarowany Bryan Appleyard opiewa j w The Sunday Times jako ucielenienie woskiego ideau kruczoczarne wosy, wydatne usta, szczupa,
ale ksztatna figura, abdzia szyja i szlachetna linia szczki, czca si z dugimi
Czuj si jak krowa

pena mleka, ktrej
nikt nie chce
wydoi. Nie chc
by duej modelk,
chc zosta aktork
mwia Bellucci
FOT. MATERIAY PRASOWE
Film
b Monica Bellucci jest w tej chwili najpopularniejsz wosk

aktork. Porwnuje si j z takimi ikonami jak Sophia Loren
niemal jak u Spocka uszami. Mgbym rozpisywa si tu o jej oczach, skrze, o tym,
jak wyciera z ust pian cappuccino.
W przeciwiestwie do Loren Bellucci
nie urodzia si w biedzie. Przysza na wiat
30 wrzenia 1964 r. w niewielkim miecie
Citta di Castello we woskim regionie
Umbria, jako jedyne dziecko Pasquale,
waciciela firmy spedycyjnej, i Brunelli,
malarki amatorki. Mimo e ya otoczona
kuzynami, bya dzieckiem samotnym i czsto smutnym. Gdy pojawi si sprzt, jak
to kiedy okrelia Raquel Welch, zacza
marzy o dorwnaniu woskim gwiazdom
kina, takim jak Lollobrigida. Moliwe, e
dlatego wystpuj w filmach przyznaa
kiedy. One miay wielk osobowo, byy pikne i kobiece.
Na powanie jednak chciaa zosta
prawniczk. Podczas studiw na Uniwersytecie w Perugii kto ze znajomych zabra
j do Mediolanu, gdzie odwiedzia kilka
agencji modelek. Z miejsca znalaza prac.
Z pocztku robia to, by opaci studia.
Wydawao mi si, e dam rad jednoczenie pracowa i studiowa, ale pniej
oczywicie zaczy si podre zwizane
z karier i musiaam rzuci uniwersytet
opowiadaa. Kilka lat pniej jej zdjcie
w kolorowym czasopimie zauway wo-
ycie aktorki
znanej z rl w takich filmach jak
Malena, Pasja czy
Asterix i Obelix: Misja
Kleopatra jest komentowane rwnie
czsto co jej kreacje
filmowe. Rozstanie
z drugim mem
Vincentem Casselem
na bieco omawiay
wszystkie gazety
na wiecie.
ski reyser Dino Risi, ktry obsadzi j w jej

pierwszym filmie telewizyjnym pt. ycie
u boku dzieci. Dwa lata pniej na jej zdjcie w innym magazynie uwag zwrci
Coppola, ktry zaproponowa jej rol
w Drakuli.
Myl o powrocie do modelingu nagle zacza napawa j obrzydzeniem. Czuj si
jak krowa pena mleka, ktrej nikt nie chce
wydoi. Nie chc tego wicej robi, chc
by aktork stwierdzia.
wiadoma wasnych ogranicze wrcia do Woch i zapisaa si na lekcje gry aktorskiej. Jako modelka prbujca zaistnie
w kinie zmagaa si ze stygmatem urody.
Kierownicy obsady z trudem dostrzegali
co wicej ni jej olniewajcy dekolt.
Poniewa jestem pikna, wszyscy uwaaj, e jestem idiotk przyznaje.
Wystpia w kilku woskich filmach,
w kocu sfrustrowana brakiem szans
i stamszona przez rodowisko wyjechaa
do Francji.
Francuscy agenci nie dodali jej odwagi.
Owszem, bya pikna, ale nadawaa si tylko do rl Woszek, powtarzali. Jej upr si
opaci. Zagraam w jednym filmie, potem w nastpnym i nastpnym.
Dc do tego, by traktowano j powaniej, Bellucci zaangaowaa si w kilka kontrowersyjnych produkcji. Podoba jej si
Braveheart. Waleczne serce Mela Gibsona. Gdy dowiedziaa si, e krci film
o ostatnich 12 godzinach ycia Jezusa, z dialogami w jzyku aramejskim i aciskim,
zadzwonia do swojego agenta i zadaa:
Natychmiast umw mnie z nim na spotkanie.
Cho uchodzi za gwiazd filmow,
Bellucci nie myli o sobie w ten sposb. Jest
zwyk aktork, zapewnia. Najbardziej
znani ludzie, jakich poznaam, boj si, e
strac wadz. To staje si ich wizieniem.
Znakiem rozpoznawczym Bellucci jest
poczenie seksualnoci i spokoju. Aktorka zapewnia jednak, e pozory myl. Moe wygldam na osob spokojn, ale taka
nie jestem mwi. Jej zdaniem to zasuga
woskiego pochodzenia. Zawsze jestem
Woszk: w tym jak mwi i jem, w tym jak
wana jest dla mnie kobieco.
Najstarsza dziewczyna Bonda ma filozoficzne podejcie do starzenia si:
Po prostu trzeba nauczy si z tym y.
TUMACZENIE: LIDIA RAFA

Magazyn //31
Mj may biedny Mi Paddington

z Peru i ci zwariowani Clarksonowie
Twrca postaci Misia Paddingtona przyzna, e mia due obiekcje po przejrzeniu scenariusza filmu
o Paddingtonie (w naszych kinach od dzisiaj). Ale w kocu da si przekona. wietnie, bo film jest uroczy!
Kultura masowa
Oliver Thring
redakcja@dz.com.pl
wrciem im uwag, e
na stacji Paddington w Londynie nie ma urzdu imigracyjnego opowiada Michael
Bond. Na to oni: OK, przeniesiemy akcj gdzie indziej. Wtedy stwierdziem, e przecie
gdyby znaleli niedwiadka na stacji
Paddington, to na pewno nie pdziliby
z nim do urzdu imigracyjnego. Raczej
wezwaliby bagaowego albo zadzwonili
do towarzystwa opieki nad zwierztami.
Trudno sobie wyobrazi, e film dla
dzieci o samotnym misiu mgby wywoa imigracyjne kontrowersje, ale protesty
pisarza niezadowolonego ze scenariusza
nie byy jedynym problemem twrcw filmowego Paddingtona (polska premiera
dzisiaj).
Kilka tygodni temu brytyjscy cenzorzy wywoali lekki zamt, kwalifikujc film do kategorii PG (film, ktry dzieci mog oglda
jedynie za zgod rodzicw), ze wzgldu
na rzekome odniesienia erotyczne. Co takiego?Sekswfilmieo Paddingtonie?zastanawiay si miliony oburzonych rodzicw.
Pniej jednak uznano, e kontrowersyjny materia to tylko podtekst problematyczna scena z przebieraniem okazaa si nie bardziej sprona ni boonarodzeniowe jaseka.
Mimo wtpliwoci co do oryginalnego
scenariusza i zastrzee do kilku scen,
Michael Bond zapewnia, e jest zadowolony z efektu kocowego. Przybyem, zobaczyem i zostaem zwyciony mwi.
Film ten to dla caego pokolenia dzieci
pierwsze spotkanie z przygodami uprzejmego i spokojnego, cho nieco ciapowatego misia uwielbiajcego marmolad.
Mona si zastanawia, dlaczego po ponadpwiekuodpublikacjipierwszejksiki Bonda o Paddingtonie ten niepowtarzalny peruwiaski poszukiwacz przygd cigle sprawia, e chcemy go przytuli.
35 mln ksiek o Paddingtonie
Historia narodzin Paddingtona jest tak

sawna jak sam mi. W wigili Boego Narodzenia 1956 r. Bond, wtedy 30-letni operator w BBC i pocztkujcy pisarz, zauway w jednym z londyskich sklepw ostatniego pluszowego misia. Nie mog pozwoli, by ten mi spdzi wita samotnie,
pomyla i zabra pluszaka do domu, jako
witeczny prezent dla ony Brendy.
Mieszkalimy w maym pokoju, praktycznie w przyczepie kempingowej
przy Portobello Road wspomina pisarz.
Kilka dni pniej zauwayem misia siedzcego na naszej pce i zaczem si za-
FOT. MATERIAY PRASOWE
Odniesienia erotyczne w filmie

o sodkim misiu?
b Mi Paddington, ubrany w niebieskie palto i czerwony kapelusz, przypywa do Londynu z mrocznych zaktkw Peru. Pieska poycza sobie tylko na chwil
stanawia, co by byo, gdyby prawdziwy
niedwiadek wyldowa na stacji
Paddington. Zaczem to zapisywa, bez
zamiaru opowiadania wikszej historii, ale
daem si porwa i pocignem temat dalej. W cigu 10 dni powstaa caa powie.
Bond napisa jeszcze 25 ksiek
o Paddingtonie, ktre przetumaczono
na ponad 40 jzykw.
Na caym wiecie sprzedano ponad 35
mln egzemplarzy powieci o sympatycznym misiu. Najnowsza, Love from
Paddington, ktra ukazaa si w grudniu
w Anglii, skada si z listw misia pisanych
do ciotki Lucy w Peru.
W cigu ponad 50 lat od narodzin
Paddingtona powsta o nim serial telewizyjny, musicale, a teraz film, ale najwiksz popularnoci wrd dzieci zawsze ciesz si zabawki.
Rodzice Jeremyego Clarksona

stworzyli pierwsze misie
Pierwsze misie Paddingtony stworzyo

w latach 60. maestwo z Doncaster, pastwo Shirley i Eddie Clarksonowie, ktrzy
podarowali je w prezencie swoim dzieciom
Jeremyemu i Joannie.
Jeremyego Clarksona znaj dzi wszyscy. Bond wspomina, e may Jeremy lubi
szybk jazd na dugo przed tym, jak zo-
sta prezenterem programu Top Gear i felietonist Sunday Timesa. Kiedy widziaem, jak wjecha rowerkiem na trzech
koach prosto w samochd.
O tym, e Clarksonowie zaczli sprzedawa misie, Bond dowiedzia si, dopiero gdy z tak informacj zadzwoni do niego sklepikarz z Surrey. Poszedem z tym
do prawnika wspomina Bond. W windzie spotkaem Shirley i Eddiego. Byli mili i udawali, e to wszystko to jedna wielka
pomyka. Zanim wysiedlimy z windy, zdylimy si zaprzyjani. Daem im licencj.
Clarksonowie zbili na misiach fortun.
Szyli dla nich miniaturowe prochowce i wykupili wszystkie dziecice kalosze w najmniejszym rozmiarze firmy Dunlop, by
Paddington mg sta Bond musia
umieci kalosze w powieci z 1964 roku.
Wkrtce podobizny Paddingtona zdobiy wszystko. Kubki i filianki, ksiki kucharskie, koce, puszki z herbat i cukierkami, torby podrne i portfele i stay w domach na pkach to tylko kilka przykadw przedmiotw, jakie mona dzi znale w serwisie eBay.
Film z pewnoci oywi zainteresowanie przedmiotami kolekcjonerskimi i pluszowymi misiami, cho niektrzy krytycy
narzekaj, e stworzony komputerowo
Paddington jest bardziej podobny do lisa

czy surykatki ni niedwiadka.
Nigdy nie wychodzi z domu bez

kapelusza
Bond twierdzi, e mi Paddington ma wiele cech jego ojca, mczyzny, ktry by rwnie uprzejmy i nigdy nie wychodzi z domu bez kapelusza. wiat bardzo przyspieszy, ale Paddington yje wasnym tempem
uwaa pisarz. Ludzie pewnie zazdroszcz skromnemu misiowi, ktry idzie spa,
gdy tylko ma na to ochot.
Dziki nowemu filmowi niebezpieczestwo, e ukochany mi Brytyjczykw zniknie z narodowego ycia, zostao zaegnane.
Dzieciwychodzcezkinbdoczekiwamisiawprezencie,rodziceprzynioszestrychu
zakurzone ksiki, by przypomnie sobie
przygody Paddingtona. Jeli film przycignie widzw, powstanie druga cz.
W czasach gdy dzieci coraz rzadziej podnosz gowy znad ttnicych akcj gier wideo, spokojny peruwiaski mi wczga
to zupenie inna para kaloszy.
Paddington ma wicej uroku ni Jogi,
Super Ballo czy Rupert niektrzy uwaaj, e jest bardziej uroczy od Kubusia
Puchatka. Tylko nie nazywajcie tego seksapilem!
TUMACZENIE: LIDIA RAFA
32// Magazyn

Aktorka Agata Kulesza pewnie

poczua si dopiero po trzydziestce
FOT. SOLOPAN
Zastanawiaa si,
czy dobrze zrobia,
wybierajc aktorstwo.
Dzisiaj aktorka Agata
Kulesza ma due
szanse, by stan
na oscarowym
czerwonym dywanie
za doskona rol
w filmie Ida
FOT. MONOLITH
Sylwetka
b Agata Kulesza w roli matki gwnego bohatera w Sali samobjcw (2011)
b Aktorka z Marcinem Dorociskim w Ry Wojciecha Smarzowskiego (2011)
Pawe Gzyl
redakcja@glos.com
KoleankaKasiNosowskiej
Pochodzi ze Szczecina. Naleaa do kilku
dziecicych zespow, piewaa w chrze.
Jedn z jej najbliszych koleanek od najmodszych lat bya Kasia Nosowska.
Podobnopierwszyrazbawiymysirazem majc trzy lata. Ale w pamici utkwi
nam inny obrazek. Mamy z Kak pi lat
i malujemy lalk farbkami. W podstawwce
byymy kumpelami. Przyjaniymy si
wczasachlicealnych.PotemzdawaymyrazemdoPastwowejWyszejSzkoyTeatralnej opowiada w serwisie Temi.
Mimo e Agata dostaa si do aktorskiej
szkoy,aKasiazostaawokalistkrockowego
Hey,kontaktyprzetrway.Kiedyszczeciski
zespnagrywapierwszpytwIzabelinie,
wszyscymuzycyspaliuAgatywWarszawie.
Aktorskierzemioso
Agatamiaakilkapomyswnaycie.Chciaa by sprinterk, lekarzem i dyrygentem.
W liceum zafascynowao j aktorstwo. ZdaadowarszawskiejPWST.Niemalodrazuodkryto w niej talent.
FOT. SOLOPAN
FOT. TOMASZ BOLT
towarzyszenie Krytykw Filmowych z Los Angeles przyznao nagrody filmowi Ida,

wre.PawaPawlikowskiego.
Pierwszdlanajlepszegofilmu
nieanglojzycznego,adrug
zanajlepszroldrugoplanowdlaAgatyKuleszy. W brany filmowej natychmiast pojawiysispekulacje,eIdamaszansnanominacj do Oscara. I to si potwierdzio.
Podchodz do tego ze sporym dystansem,moenawetzezbytwielkim,moepowinnamfaktycznieszalezeszczcia?mwia 43-letnia Agata Kulesza w wywiadzie
telewizyjnym. Doceniam naprawd to, e
film zaistnia take na wiecie, poza krajem
iokazaosi,eludzietamgorwniewietnie rozumiej, a nasze aktorstwo jest na tyle
uniwersalne, e przeywaj film z naszymi
bohaterkami. Czeg wicej mona chcie?
dodaa. Dziki wystpowi w Idzie,
a wczeniej w Ry, uwaa si, e Kulesza
to dzisiaj najlepsza polska aktorka.
b Agata Kulesza i Agata Trzebuchowska w Idzie P. Pawlikowskiego (2013)

Wpadka Agaty.
Chcc przeama
filmowe emploi
postaci tragicznych,
Agata Kulesza zagraa
w (pseudo)komedii
Pani z przedszkola
w re. Marcina
Krzysztaowicza. Odtwarzaa posta mamy gwnego bohatera, ktra zakochuje si
(ze wzajemnoci)
w tytuowej pani
przedszkolance. Niestety film nie znalaz
uznania widzw i krytykw, oceniajcych
go jako nudny, enujcy i mao (jeli w ogle) zabawny.
Ju w szkole aktorskiej jeden z profesorw mwi mi: Wiesz Agata, bo nawet, gdy
si umiechasz, to ja myl, e paczesz.
Chyba co w tym jest i kamera to widzi. Wyciga ze mnie smutek tumaczy w serwisie Tylko Toru.
Po skoczeniu uczelni w 1994 roku nie
przebieraa w ofertach, bo musiaa z czego
y. Usyszaam ostatnio od pewnego reysera: Po co ty chodzisz na te durne
castingi? Grasz w jakim serialu?. Odpowiedziaam, e kady musi uprawia swj
zawd. Mj jest rwnie rzemiosem. Cu-
Jeden z profesorw
mwi mi: Wiesz
Agata, bo nawet,
gdy si umiechasz,
to ja myl, e
paczesz. Chyba
co w tym jest
b Agata Kulesza na 38. Festiwalu Polskich Filmw Fabularnych w Gdyni (2014)
downie, e czasem zdarzaj si wyzwania

artystyczne. Ale nie bd siedzie w domu,
klepa biedy i czeka na propozycje, ktre
moe nigdy nie przyjd. Wykonuj swj zawd najlepiej jak umiem, obojtnie, czy
w serialu, na scenie, czy w filmie tumaczy w Gali.
Pocztkowo graa niemal wycznie
w warszawskim Teatrze Dramatycznym.
Dopiero na pocztku minionej dekady zauwayo j kino.
Poczuam si pewnie po trzydziestce.
Nie tylko w zawodzie, poczuam si pewnie
wyciu.Dzimyl,etodobrze,etakzwany sukces przyszed tak pno. Gdyby zdarzy si zaraz po szkole, nie wiem, czy nie
byabym dzi kompletnie pust lal, ktra
zagubia si w yciu podkrela.
Najlepsza tancerka
Popularno przyniosy jej telewizyjne seriale: Klan, Zotopolscy, Pensjonat
pod R, Daleko od noszy, no i wreszcie Hela w opaach.
WPolsce wielu aktorw gra w serialach.
Pensje w teatrze s niewysokie, a ja, jak kadyczowiek,muszsiutrzyma.DzikiBogu teraz gram w serialu, w ktrym dobrze
si bawi. Gorzej, jeeli robi co dla pienidzy, nie lubi tego. Szam wtedy na plan
i przeliczaam sobie, ile rachunkw za to
opac. Pojawiay si zotwki w oczach i jako to szo zaznacza. Kiedy staa si gwiazd TVN, szefowie stacji zaproponowali jej
udzia w Tacu z gwiazdami. Sze lat te-
mu ze Stefano Terrazzino zdobya gwn

nagrod. Przez Taniec z gwiazdami moje nazwisko si umocnio. To rzeczywicie
jaki ewenement deklaruje.
Partnerskie maestwo
Opini najlepszej polskiej aktorski przyniosy jej trzy filmy: Sala samobjcw, wojenna Ra, no i wreszcie Ida. Wszystkie te role kosztoway j wiele wysiku.
Czsto pracuj nad postaciami zmagajcymi si z dramatycznymi wyborami czy
strasznymi czasami. Oczywicie, odczuwam smutek, ale to emocja podobna do tej,
ktra si rodzi, gdy sucha si smutnej muzyki czy czyta smutn ksik. Wchodz
w posta, ale potem skupiam na codziennoci. Tematy, ktre si przerabia, zostaj
jednak w czowieku podkrelaa w Wirtualnej Polsce.
Ucieczki od dramatycznych przey odtwarzanych przez siebie bohaterek szuka
w rodzinie. Jej mem jest operator filmowy Marcin Figurski.
M bardzo mnie pionizuje. Nie
gaszcze po gowie i nie mwi: Moja biedna Agatka, tylko: Dziewczyno, nie masz
si czym przejmowa. To przecie duperele. I na og ma racj. Wychowujemy
Mariank, jestemy naprawd dobrym maestwem wyznaje w Gali.
Z mem daj sobie nawzajem duo wolnoci. On realizuje swoj pasj pywanie
kajakiem po Wile, a ona pokazuje si
na branowych spotkaniach. a

Z ARCHIWUM MARKA SZOTYSKA
Na lski rozum
Marek Szotysek
szoltysek@szoltysek.com.pl
lski Shrek
to podciep?
b Ogldaem Shreka po czesku. Naprawd warto!
rzez minione wita postanowiem nic nie robi.

Leaem na tapczanie
i ogldaem telewizj. Niestety
moje nerwy nie byy w stanie
wytrzyma polskiej telewizji.
A najgorsze s te filmy o amerykaskich krasnoludkach nazywanych przez wielk kulturow
pomyk witymi Mikoajami. Tego typu filmw naliczyem ponad 20. Znudzenie polskimi programami skonio
mnie do zerknicia na programy czeskie bo w moim domu
w Rybniku odbieram ich a
osiem. I natknem si tam
na film Shrek, ktry opowiada o zielonym potworze, ktry

w polskim tumaczeniu nazwany jest ogrem. Jednak sowo
ogr pochodzi z krgu kultury
anglosaskiej, natomiast czeskie
tumaczenie filmowego tekstu
uywa sowa zlobr. W pierwszej chwili tego nie zrozumiaem, ale szybko przypomniaem sobie, e w lskiej mowie
jest takie okrelenie jak ob.
Ma ono dwa znaczenia: ob,
czyli naczynie na pasz dla byda i ob kto obrzydliwy, zy,
niemoralny. Mwi si: Ty obie! Ale z ciebie ob! Z niego to
konsek oba! Zadzwoniem

do kilku lzokw i oni te mi
potwierdzili takie same znaczenie tego lskiego oba. Zatem
czeskie zlobr i lskie ob maj
najprawdopodobniej wsplne
pochodzenie.
Zastanawiam si jednak, czy
lskie okrelenie ob jest odpowiednie, by go zastosowa
w ewentualnym tumaczeniu
tekstu do lskiej wersji filmu
Shrek. I tu uwaam, e skoro
Shrek w pierwotnej angielskiej
wersji jest ogrem, ktry w tamtejszej kulturze porywa i zjada
dzieci, to w lskiej wersji trzeba
to inaczej przetumaczy. Owszem, mona Shreka nazwa

po lsku obem czy
oszkliwcem, ale to tylko bdzie
dookrelenie. W lskiej kulturze bajkowej nie byo takiej grupy stworkw jak oby czy
oszkliwce. Najbliszy germaskiemu ogrowi Shrekowi byby
lski Shrek, podciep. Tak, uwaam, e lski Shrek jest
podciepem. Bo to podciepy bywaj pomawiane na lsku
o wykradanie dzieci podobnie
jak ogry w kulturach germaskich.
Wrmy do ogldanej czeskiej wersji Shreka, w ktrej
usyszaem takie czeskie okrelenia, ktre rozumiaem dziki
znajomoci lskiej mowy. Oto
niektre zapisane fonetycznie:
Doczkej Shreku; Dej pozor
osliku; Zlobr Shrek pokojnie ije
w barzinie; princezna Fiona je
oszkliwa; boisz se my; draczica
(smoczyca) zeere Lorda
Farquaada Krtko mwic
czeska wersja Shreka nadaje
si te dla lzokw. a
Krzywka bez jednej litery
Krzywka A-
Wodgadywanychwyrazachwystpuje31z32literpolskiegoalfabetu.Rozwizaniemjestpodaniebrakujcejlitery.
Poziomo:
1) bohater ksiek Andrzeja
Sapkowskiego,
8) ciastko jak zamek byskawiczny,
9) Piotr na nartach,
10) Roman, zagra Maliniaka
w Czterdziestolatku,
11) dzieje rodziny,
15) zatrzask przy kurtce,
17) powie |Heleny Mniszkwny,
18) krek kiebasy,
19) drzewo w sadzie,
20) mieszkanie pod parterem.
Pionowo:
2) maonka Ozyrysa,
3) chryja, awantura,
4) twarde drewno na meble,
5) faworyt wpywowej osoby,
6) Aleksandra, krlowa Bona w serialu,
Kadyodgadywanywyraz(wnawiasieliczbaliter)zaczynasiliterpoprzedzajcokrelenie.
Miejscewpisywaniadoodgadnicia.Literywpolachzkropk,
czytanerzdami,utworzrozwizanie.
A) dowodzi pod Monte Cassino (6),
B) panuje wmieszkaniu flejtucha (7),
C) stra wojskowa (5),
) maa butelka z procentami (8),
D) legendarna zaoycielka Kartaginy (6),
E) stolica kraju na Zakaukaziu (6),
F) na czele Watykanu (10),
G) drobiazg z nadrukiem reklamowym (6),
H) przywdca zbjnikw tatrzaskich (6),
I) duchowny w meczecie (4),
J) gotowane na twardo (4),
K) samica osia (5),
L) maszyna, ktra za ciebie wybierze
szczliwe numerki (8),
) rolina podobna do komosy (6),
M) milion hercw (8),
N) an falujcego zboa (4),
O) cesarz niemiecki, go Bolesawa
Chrobrego (5),
P) potocznie o nauczycielce w szkole redniej (10),
ABCDEFGHIJKLMNOPRSTUWYZ
13) sodkie malestwo,
14) mczyzna potocznie,
15) silna presja,
16) dugi w dusiciel.
7) zoliwa ironia,
11) uczucie zaspokojenia
godu,
12) czelu oceanu,
Szyfrogram
Prognoza pogody
4 2
Kobuck
4 2
Czstochowa
3 0
Gdask
Lubliniec
Myszkw
Zawiercie
Bytom
Dbrowa Grnicza
Gliwice Zabrze Sosnowiec
KATOWICE
Rybnik Tychy
Racibrz
4 2
WARSZAWA
Lublin
Wrocaw
ywiec
Pozna
Bielsko-Biaa
Cieszyn
Biaystok
Szczecin
Katowice
Krakw
Rzeszw
Pogoda na dwa dni

SOB/DZIE
MAX
MIN
SOB/NOC
MAX
1 1
NDZ/DZIE
MIN
MAX
0 1
MIN
NDZ/NOC
MAX
-1 -1
MIN
-3
rdo: meteoprog.pl
R) wiksza od strugi (5),

S) bieg rozstawny (8),
) pogardza tchrzem (7),
T) piew sowika (5),
U) krwionony w organizmie (5),
W) nadmierne powikszenie tarczycy (4),

Z) cz stodoy (6),
) najwysza w ogrodzie zoologicznym (6).
Rozwizania
6) strasz w starym zamczysku: 9

1542512,
7)ssiadFina:218334323,
Redakcja internetowa Marcin Twarg,

tel. 32 634 21 10, m.twarog@dz.com.pl.
Wydarzenia Sawomir Cichy,
tel. 32 634 21 75, s.cichy@dz.com.pl
Regiony Anna aduniuk, tel. 32 634 21 03,
a.laduniuk@dz.com.pl
Publicystyka i magazyny
Maria Zawaa, tel. 32 634 21 51,
m.zawala@dz.com.pl
Poradniki i czno z Czytelnikami
Jadwiga Jenczelewska, tel. 32 634 21 50,
j.jenczelewska@dz.com.pl
Sport Jacek Sroka,
tel. 32 634 21 22, j.sroka@dz.com.pl
Foto Karina Trojok, tel. 32 634 21 30,
k.trojok@dz.com.pl
8) ciao organizmw z wyjtkiem komrek rozrodczych: 291019

28.
Redakcje lokalne i biura ogosze:

Katowice, ul. Pocztowa 16, tel. 32 634 24 56, faks
32 634 24 94, Bielsko-B., ul. Mickiewicza 19, tel.
33 813 78 30, Bytom, ul. Gliwicka 25, tel. 32 634
24 60, Cieszyn, ul. Mennicza 10, tel. 33 813 78 11,
Chorzw, ul. Zjednoczenia 2/1, tel. 32 634 24 66,
Czstochowa, al. NMP 16, tel. 34 365 14 93, Gliwice, ul. Zwycistwa 14, tel. 32 634 24 87, Lubliniec,
ul. Kopernika 5, tel. 34 351 33 80, Rybnik, ul.
Sobieskiego 15, tel. 32 634 24 74, Sosnowiec,
Media Centrum, ul. Baczyskiego 25a, tel. 32 634
21 00, Tarnowskie G., ul. Piastowska 12/3, tel. 32
634 24 67, Tychy, al. Niepodlegoci 87, tel. 32
634 24 78, Zawiercie, ul. 3 Maja 21, tel. 32 634 24
85, ywiec, ul. Rynek 7, tel. 33 813 78 20
PolskieBadania
Czytelnictwa
szyfrogram:Kto chce zdoby ludzi,

musi da w zastaw wasne serce;
krzywkaA-:daltonista; krzywkabezjednejlitery:brak J.
Rozwizaniemjestprzysowieludowe.
1) koperta z wydrukowanym znaczkiem opaty: 6313433921
35,
2)obserwatormeczu:26181617,
3) pojemnik na gaz: 11203014
24,
4) opata za nauk: 427736
3738,
5) poowa polowy: 13322240
4125,
DZIENNIK ZACHODNI
www.dziennikzachodni.pl www.naszemiasto.pl
REDAKCJA Media Centrum, ul. Baczyskiego 25a,
41-203 Sosnowiec, tel. 32 634 21 00,
faks 32 634 21 06, redakcja@dz.com.pl
Redaktor naczelny Marek Twarg;
tel. 32 634 21 01, marek.twarog @dz.com.pl
Zastpca redaktora naczelnego Janusz
Szymonik; tel. 32 634 21 04, j.szymonik@dz.com.pl
Z-ca redaktora naczelnego ds. internetu Marcin
Kasprzyk; tel. 32 634 21 09, m.kasprzyk@ dz.com.pl
Magazyn //33
Nakad
KontrolowanyZKDP
WYDAWCA Polskapresse Sp. z o.o.,

Oddzia Prasa lska, Media Centrum,
ul. Baczyskiego 25a, 41-203 Sosnowiec,
Prezes Prasy lskiej Zenon Nowak
sekretariat@dz.com.pl, tel. 32 634 22 00
Biuro reklamy Aneta Sarga, a.sarga@dz.com.pl,

tel. 32 634 24 14
Marketing Anna Jawor-Lachowicz,
a.jawor@dz.com.pl, tel. 32 634 21 96
Kolporta Tomasz Osoliski,
t.osolinski@dz.com.pl, tel. 32 634 22 55
Dzia wydawniczy Piotr Piersiak,
p.piersiak@dz.com.pl, 32 634 22 30
Prenumerata infolinia 800-16-30-20,
32 634 22 70
Ogoszenia przez telefon 800-47-28-52
DRUK Polskapresse Sp. z o.o. Oddzia Poligrafia,
ul. Baczyskiego 25a, 41-203 Sosnowiec Milowice
REDAKTOR PROWADZCY WYDANIE
Grzegorz Lisiecki
Projekt Polska
Redaktor naczelny Pawe Ffara
Wydania regionalne Adam Bua 22 201 43 59
Dzia projektw specjalnych
Izabela Wilgan 22 201 22 65
Foto Sylwia Dbrowa 22 201 42 20
Grafika Piotr Butlewski 22 201 43 98
Projekt graficzny Tomasz Bocheski
WYDAWCA Polskapresse sp. z o.o.

ul. Domaniewska 45, 02-672 Warszawa,
tel. 22 201 41 00, faks 22 201 44 10
Prezes zarzdu Dorota Stanek

Wiceprezes Dariusz wider
Czonek zarzdu Pawe Ffara
Prezes Oddziau Warszawa Aureliusz Mikos
Prezes Oddziau Biuro Reklamy
Wiktor Pilarczyk 22 201 41 00
Dzia wydawniczy Izabela Marciniak 22 201 41 21
Marketing i PR Sawomir Nowak 22 201 44 13
Kolporta Natalia Dudek 22 201 41 01
Produkcja Dorota Czerko,
Olga Czyewska-Tochowicz, 22 201 41 00
Internet reklama Pawe Kossek 22 201 44 36
Rozpowszechnianie redakcyjnych materiaw publicystycznych bez zgody wydawcy jest zabronione.
34// Ogoszenia drobne

REKLAMA
004798562
Sygn. akt KM 1675/09

W odpowiedzi poda: sygn. akt KM
OBWIESZCZENIE
Komornik Sdowy przy Sdzie Rejonowym w Mysowicach Marek Mrzyk zawiadamia
na podstawie art. 953 w zwizku z art. 955 Kodeksu Postpowania Cywilnego, e w dniu
20 lutego 2015 roku o godz. 9.00 w sali nr 108 Sdu Rejonowego w Mysowicach
przy ul. Krakowskiej 2 odbdzie si:
nieruchomoci
Nieruchomo posiada zaoon ksig wieczyst w Wydziale Ksig Wieczystych Sdu

Rejonowego w Mysowicach nr KA1L/00020613/9 i skada si z dziaki gruntu o powierzchni 550 m2
w uytkowaniu wieczystym oraz budynku mieszkalnego o powierzchni uytkowej 45,90 m2
stanowicego odrbn od gruntu wasno. Nieruchomo zostaa oszacowana na kwot 122.000 z.
Cena wywoawcza w powyszej licytacji wynosi trzy czwarte wartoci oszacowania, tj. 91.500 z.
Przystpujcy do licytacji zobowizany jest do zoenia w kancelarii komornika rkojmi w wysokoci
10% ceny oszacowania nieruchomoci, tj. 12.200 z, najpniej do godziny 15.00 w dniu
poprzedzajcym licytacj w gotwce lub w postaci ksieczki oszczdnociowej zaopatrzonej
w upowanienie waciciela do wypaty caego wkadu stosownie do prawomocnego postanowienia
sdu o utracie rkojmi. Wpaty rkojmi mona dokona take przelewem na rachunek bankowy
komornika w PKO BP SA nr 69 1020 2528 0000 0602 0103 4289 uznanym do godziny 15.00 dnia
poprzedzajcego licytacj.
Nieruchomo mona oglda w cigu dwch tygodni przed licytacj po wczeniejszym uzgodnieniu
terminu z komornikiem, elaborat szacunkowy tej nieruchomoci znajduje si do wgldu w biurze
komornika (tel. 32 223 40 00).
REKLAMA
Drobne
Jak zamieci ogoszenie drobne:

A PRZEZ Internet na www.dziennikzachodni.pl
A TELEFONICZNIE 800 472 852
A E-MAILEM: reklama.katowice@polskapresse.pl
A W Biurach Ogosze i SMS-em tel. 32 634 23 01
A Mysowice - Centrum, 108 m2, tel. 32
PIERWSZA LICYTACJA
nieruchomoci pooonej w Mysowicach przy ul. Gocinnej 4.
004798332
Sygn. akt KM 3535/13

W odpowiedzi poda: sygn. akt KM
mieszkania - sprzedam
udziaw wynoszcych 3/8 oraz 5/8 czci. Nieruchomo posiada zaoon ksig wieczyst
w Wydziale Ksig Wieczystych Sdu Rejonowego w Mysowicach pod numerem KA1L/00008753/2
i opisana jest jako dziaka gruntu o powierzchni 517 m2, zabudowana budynkiem mieszkalnym
o powierzchni uytkowej 199,70 m2. Nieruchomo zostaa oszacowana na kwot 553.000 z
(warto udziau 3/8 207.375 z, warto udziau 5/8 345.625 z), cena wywoawcza w powyszej
licytacji wynosi trzy czwarte wartoci oszacowania, tj. 414.750 z.
Licytowane bd poszczeglne udziay dunikw, ktrych cena wywoania wynosi odpowiednio
155.531,25 z (udzia 3/8) oraz 259.218,75 z (udzia 5/8). Przystpujcy do licytacji zobowizany
jest do zoenia w kancelarii komornika rkojmi w wysokoci 10% ceny oszacowania nieruchomoci,
tj. 55.300 z, w przypadku przystpienia do licytacji udziau licytant zobowizany jest do wpaty
rkojmi odpowiednio 20.737,50 z lub 34.562,50 z. Rkojmi naley wpaci najpniej do godziny
15.00 w dniu poprzedzajcym licytacj w gotwce lub w postaci ksieczki oszczdnociowej
zaopatrzonej w upowanienie waciciela do wypaty caego wkadu, stosownie do prawomocnego
postanowienia sdu o utracie rkojmi. Wpaty rkojmi mona dokona take przelewem na
rachunek bankowy komornika w PKO BP SA nr 69 1020 2528 0000 0602 0103 4289 uznanym do
godziny 15.00 dnia poprzedzajcego licytacj.
Nieruchomo mona oglda w cigu dwch tygodni przed licytacj po wczeniejszym uzgodnieniu
terminu z komornikiem, elaborat szacunkowy tej nieruchomoci znajduje si do wgldu w biurze
komornika (tel. 32 22-34-000).
004800292
WYDAWCA Dziennika Zachodniego

Poszukuje dystrybutora bezpatnego dziennika
na terenie woj. lskiego.
OPIS WSPPRACY:
Dystrybucja gazety minimum dwa razy w tygodniu:
w poniedziaki i czwartki wraz z okazjonalnym wiadczeniem
innych usug z tym zwizanych.
Oferty prosimy przesya drog elektroniczn na adres:
dystrybucja@dz.com.pl wpisujc WSPPRACA w temacie wiadomoci.
239-77-77
A Noclegi 600z/m-c - Katowice, Mysowice, 666-500-200

A Tychy, M3, po remoncie, 601-44-14-74
A M3 po remoncie, os. Zadole -
502254268
domy - sprzedam
mieszkania do wynajcia
A Chorzw - mieszkanie do wynajcia,
tel. 32 239-77-77
A Chorzw, ul. Gaeczki, 47m2 , 2
pok., I pitro, co, czynsz 900z Tel.:

607-513-308.
A Czstochowa, kawalerka 600z,
513-195-005
REKLAMA
004799864
Niemiecka rma transportowa
OBWIESZCZENIE
Komornik Sdowy przy Sdzie Rejonowym w Mysowicach Marek Mrzyk zawiadamia
na podstawie art. 953 w zwizku z art. 955 Kodeksu Postpowania Cywilnego, e w dniu
6 marca 2015 roku o godz. 10.00 w sali nr 108 Sdu Rejonowego w Mysowicach
przy ul. Krakowskiej 2 odbdzie si:
PIERWSZA LICYTACJA
nieruchomoci pooonej w Mysowicach przy ul. Sienkiewicza 62
REKLAMA

zatrudni
kierowc w transporcie
krajowym i midzynarodowym.
Wymagane prawo jazdy kat. C, E
i praktyka na skadach naczepowych.
Gwarantujemy stale zatrudnienie z penym
ubezpieczeniem i godziwe wynagrodzenie.
Kontakt +49 2368692470,

+49 1636924751, +49 1636924752.
1/5 kamienicy w Centrum Piekar

lskich za 10% wartoci pilnie
sprzedam, 501-517-590
A Bytom- dom jednorodzinny- sprze-
dam. Tanio! Tel. 504-128-436
A Katowice Brynw, 603-100-386
lokale uytkowe - sprzedam

A Katowice- Piotrowice, pawilony handlowe 17m i 35m, tel. 501-460-541
A Tanio sprzedam obiekt produkcyjno-
-magazynowy 900m. Zabrze. 728 940

331.
lokale uytkowe - kupi

A Lokal handlowy kupi 791-236-577
lokale uytkowe - do wynajcia

A Bytom ul. Dworcowa 22- cise centrum do wynajcia lokal o pow. 123 m2.
tel. 601-424-929
A Chorzw - cise centrum- lokale do
wynajcia na kad dziaalno, handel,

biura. tel. 32 / 239-77-77
A Katowice ul. Gliwicka 125 - do wynaj-
cia - lokale o pow. 60 m2, 52,5 m2,

tel. 601-424-929
A OPOLE ul. Krakowska 43 - cise
centrum do wynajcia lokal o pow. 100

m2, tel. 601-424-929
A RACIBRZ ul. Bosacka 61 - do wynaj-
cia - biura o pow. 35 m2, 48 m2, 100 m2

oraz lokal o pow. 331 m2, w kompleksie
handlowym na kad dziaalno - tanio,
tel. 601-83-44-42
A witochowice Centrum, byy warsz-
tat samochodowy blacharsko-lakierniczy, dobrze prosperujcy, na dowoln

dziaalno, 280m2 : 609-415-415.
A witochowice ul. Katowicka- do
wynajcia pomieszczenia o pow. 183 m2

na kad dziaalno- magazyn, biuratanio 5 z m2 oraz lokale o pow. 245,5 m2
i 346 m2. tel. 601-83-44-42
A Zabrze Deptak oc. 19 m2,
697-475-585
A Zabrze magazyny 900m. 728 940 331.
Biuro Ogosze
Katowice ul. Pocztowa 16
40-002 Katowice
tel. 32 634-24-56 fax 32634-24-94
dziaki, grunty sprzedam

A Tworg-Koty tanio sprzedam dziak
budowlan 2100 m2. Tel. 503 449 283.
garae
A "E.Wickowski" 32/4730-995. Garae
ocynk., domki gospodarcze. Schowki

budowlane, www.blaszoki-bramy.pl
A "Prosper" 32/4707-100 garae
blaszane, bramy, kioski, altany. Obiekty
gospodarcze. Wyprzeda. 601-942-409
A Atrakcyjne ceny garay blaszanych
i bram garaowych. Producent. 666 553
126, 694 240 794.
A Atrakcyjne zimowe promocje, ocynkowana take konstrukcja, 18/332-00-18,
18/332-00-23, 795 477 296
BRAMY GARAOWE - na wymiar.

501-527-857, www.bram-bet.pl
Garae blaszane. Bramy garaowe. Kojce. Transport. Monta
gratis - cay kraj! Raty. Producent 34/387-15-51, 32/4453420,
18/3344504, 604397105, www.konstal-garaze.pl
004806713
E
LEPI
W SK OWYM
P
U
T
l
K
RNE
dni.p
INTE nikzacho
dzie
e
/skl
Cena
10 z
Kalendarz z kultowymi
rysunkami Gwidona
Miklaszewskiego
Wyjtkowy kalendarz
na 2015 rok
Zastrzegamy sobie prawo do odpowiedzi tylko na wybrane oferty.

REKLAMA
024806874

inne
A Schody drewniane tel. 604 330 003
A Schody drewniane, 604-330-003
handlowe
antyki
A Antyki. Zote, srebrne monety, bank-
noty, zegarki, srebrne wyroby, widokwki, odznaczenia, starocie. Uczciwie!

Gotwka. 32/251-57-54, 691-376-075.
A Antyki K-ce Pl. Wolnoci 11,
609554433
A Antyki, poyczki pod zastaw lombard
S-c Modrzejowska 5 660731731;

501701626
A Antykwarusz kupi ksiki u klienta
w domu. Dobre ceny! 534-758-950

A Kupi Meble przedwojenne,
szafy, kredensy, sypialnie - gotwka,

605-255-770
Kupi przedwojenne obrazy, zegary, meble, porcelan, biuteri, srebra, rzeby, itp. Tel. 601-428-898.
A Meteoryty, wykopaliska ziemi, antyki
kupi. S-c 660 731 731; 501 701 626
kolekcjonerstwo, sztuka
A Arkadia - skup i sprzeda monet
i banknotw, Katowice, 32-251-16-43,

500-223-234
maszyny urzdzenia
A oyska, skup-sprzeda,
(32)271-27-52
A Skup maszyn do metalu., 668-779-566
tekstylia, odzie
A Skup tkanin z likwidacji rm, szwalni,
sklepw, minimum 5 tys. mb.

Tel. 721-110-011. skup-tkanin.pl
inne
Drewno kominkowe 110z510272120
A Drewno kominkowe, opaowe, brykiet,
tanio, transport gratis, 515-477-660
Ekogroszek, groszek, orzech, kostka, mia, ot, mu, koks. Luzem,

workowany. Wgiel brunatny.
Drewno kominkowe i rozpaowe.
Sl drogowa workowana. Transport od 2 do 26 ton. Tel. 32/4400373,
32/4400374 www.wegiel-kruszywa.pl
Ogoszenia drobne //35
motoryzacja
osobowe sprzedam
ciarowe, dostawcze kupi

A Autoskup got. 501-172-900; Chorzw
czci wyposaenie sprzedam
Autoskup Tel.32/279-57-95
A Silniki, czci 32/246 25 87, 503 918
"Art-Car" Auto-Skup zomowanie,

kade, gotwka! 503-302-263.
usugi
ABSOLUTNIE kupi wszystkie pacimy najwicej!!!, Dojazd

792-31-31-31
AUTA-AUTO SKUP gotwka, super ceny skupu!, Dojazd, Ch-w
Krakowska 8. Tel. 601-480-570,
32/249-52-10
822
A "AUTOGAZ- Market-Pol". Najtaniej
na lsku. Katowice, Bytkowska 1B, rej.

MTK. 32/258-97-98
A Autogaz APS S-c, Plonw 24, tel.
32/2912996 www.autogaz.sosnowiec.pl
A FORD Focus, 1.8 D, 2001r, 665-415-201
A Autogaz. Radzionkw, instalacja sekwencyjna od 1900 z. Tel. 607-843-171.
502-738-746
Auta kupi gotwk - kade, natychmiast, pac najlepiej ! Chorzw 501-172-900, 32/249-53-03
AUTA-AUTA KUPI, kady samochd
osobowy i dostawczy. Cay lsk:
32/793-94-11; 660-476-276.
Autosalon-skup za gotwk samochodw 1991-2010r. Przyjedamy!
Kulturalna, profesjonalna transakcja. Zwrot OC, 602-322-233
Autoskup kade osobowe i dostawcze. Najlepsze ceny! 514-012-642.
A Autoskup- wszystkie marki
515-274-430
Autozomowanie: 32/793-94-11.
A Kupi auta osob. i dostawcze do
2000z, stan obojtny, auto-zom:

798-718-455.
Seicento, matiz kupi, 501-463-388

ciarowe, dostawcze sprzedam
AutoSkup Chorzw Tel. 32 249-52-10
A A CONTO FINANCE: szybka poyczka
w domu klienta. Zadzwo: 668-437-873
A A moe chwilwka do 3600 z ? WypaA Abc 10 000, rata 179 z 535-000-286
32/7302526
Absolutnie kupi, Rybnik 604793348
A A 50 000, rata 689 z, 535-456-541
ta od rki 502-299-234, 530-530-610
A AUTOGAZ Procar Katowice
A "Autozom"przyjmujemy samochody na stacj demontau pojazdw

(uszkodzone, uywane, powypadkowe)
Oferujemy wasny transport, patno
gotwk, wydajemy zawiadczenia
o demontau 800180001 (bezp. infolinia)lub 880912118
we. Kontakt: 513-093-347, 32/247-37-96,

www.cfc-nanse.pl
32/2912996 www.autogaz.sosnowiec.pl
A Autoskup, gotwka, tel.: 508-446-675.
osobowe kupi
A "CFC" Kredyty bankowe i pozabanko-
A Autogaz APS S-c, Plonw 24, tel.
A Autoskup dobra cena, 503 918 822
A OPEL meriva A, 2003r., stan b. dobry,
"Aureus" - chwilwki od 150z do

500z w domu klienta, wypata natychmiast, minimum formalnoci
32/282-01-12, 33/497-55-60
finanse biznes
kredyty, poyczki
A CHWILWKI - LOMBARD - KANTOR.
PSZCZYNA - Kauand. 506-311-177.

A Rodzinne chwilwki, np. 500 z do
zwrotu 650; 750 z do zwrotu 950,

661-727-629, www.ambulancebanking.
com
"Duomax" Chwilwki 500z, 250z

bez zawiadcze, minimum formalnoci, szybka decyzja w domu
klienta tel. 32/280-40-70
" AGART" -CHWILWKI !!! Ponad
20 lat na rynku usug nansowych.
Nie przepacaj za tak sam
poyczk! Sprawd!
Katowice, ul. Mickiewicza 28/4, Ip.
tel. (32)353-32-29
Zabrze, ul. Wolnoci 294
tel. (32)278-53-30
Gliwice, ul. Zwycistwa 14/17, Ip.
tel. (32)337-36-30
Tychy, Aleja Pisudskiego 1
tel. (32)724-80-15
" AGART" -CHWILWKI !!! Ponad
20 lat na rynku usug nansowych.
Nie przepacaj za tak sam
poyczk! Sprawd!
Jastrzbie Zdrj, ul. Wrzosowa 12A
tel. (32)471-18-02
ory, ul. Moniuszki 28
tel. (32)434-02-06
Rybnik, ul. Powstacw lskich 7
tel. (32)433-10-83
Ale nowo! POYCZKA na dowolny

cel. Na jasnych zasadach, szybka
decyzja. Tel. 32/2557330, 512255401
Ale szybka gotwka - nawet
10.000z! Proste zasady, bez zbdnych formalnoci. Provident Polska
S.A. 600 400 295 (opata wg taryfy
operatora)
Atrakcyjna chwilwka 500 lub 250
z bez zawiadcze, natychmiast
w domu. Cay lsk. EUROMAX tel.
32/240-83-20, 501-244-661
Atrakcyjne poyczki do 1000 z. Dojazd natychmiast 501-505-128
A Kredyty pomoc zaduonym
514448626
A Nowe oferty poyczek niebankowych,
rwnie z komornikiem.Tel. 501 36 45 45

A Ochrona prawna dunika, restruktu-
ryzacja dugw. Tel. 500-405-358
zatrudni
780-116-672
A ABUD zatrudni operatora adowarki
kat. 2 oraz mechanika maszyn budowlanych. Tel. kont. 505-051-944
Poyczki krtkoterminowe CDF

32/260-00-33, 513-599-779
SZYBKA DECYZJA, kredyt 15.000
rata od 250z, skutecznie:
731-500-901
004810101
KREDYTY
gotwkowe i konsolidacyjne
brak zdolnoci kredytowej
do 150 tys., na owiadczenie do 20 tys.
bez ograniczenia wieku
bez zgody wspmaonka
opnienia, rne rda dochodu
bez opat za wniosek
CHWILWKI
300, oddajesz 400

500, oddajesz 650
750, oddajesz 950

1000, oddajesz 1250
661 727 629, 601 413 414

biura rachunkowe
A Bezpatny odbir dokum. ksigowo
kompleksowo 697-032-101 Katowice
A Byskawiczne chwilwki bez BIK. Nie
nauka
zwlekaj! 608390143, 504860307 Dojazd!
Chwilwka 700z natychmiast, bez

BIK, Silesia Poyczki, 533-850-950
A Chwilwka natychmiast, bez zawiadcze. Dojazd do klienta (32)761-42-07
A Chwilwki - 100% Poyczki. Szybko.
Dojazd. 608-389-120, 795-414-180
Chwilwki 300-1500 bez BIK bez

zawiadcze. Decyzja 5 min. Dbrowa G. Sobieskiego 15 tel 32/739
07 78, Bytom Dworcowa 11/15; 501
340 307
praca
A Poyczka w domu klienta!
A Bez BIK-u. Pewne 100%! Kredyty.
Chwilwki! 32/269-90-33, 608-388-540

Dojazd
A Matematyka, Chemia, tel.

608-138-035 Rwnie przypadki
beznadziejne
A Agent Celny Kurs Prak Praca

502592214
A Agent ochrony kursy kwalikacyjne
wg. nowej ustawy bez egzaminw
w KWP. 32/2032701,605294324, grom-ochrona.pl
A Atrakcyjne Panie zatrudni. Katowice.
Towarzyskie wykluczone. 789-155-188
A Bardzo dobre zarobki dla Pa. Katowice. Moliwo pracy w weekendy.
Towarzyskie wykluczone. 731-231-149
A Bdb praca dla Pa dyskrecja K-ce tel.
505-699-202 (towarzyskie wykluczone).
A Betoniarzy, zbrojarzy do Stuttgartu na
prefabrykaty ze znajonoci j. niemieckiego; tel. 68 329 00 03 dibora_co@o2.pl
Centrum Medyczne Sigma-Bi

w nowym POZ i NiOM zatrudni
lekarzy: pediatrw internistw,
lekarzy rodzinnych, pielgniarki
endoskopowe, oglne, lekarzy specjalistw. www.sigma-bi.pl tel.:
32/389-70-84.
kursy/szkolenia
A Cieli, tynkarzy, dociepleniowcw,

operatorw koparko-adowarki
517-744-416
A KOMPUTEROWE, indywidualne
A Cukiernika- Katowice 501-018-593
kursy, mgr, od g. 6 do g. 23, dojazd,

501-179-640
Stara matura! Ostatnia szansa!

rednie i gimnazjum w rok!
kursy, www.ckefekt.pl,660-365-225
korepetycje
A Matematyka, 32/785-62-64
A Diagnost samochod. S-c 514-491-876

A EKSKLUZYWNY nowootwarty klub,
SPA w Bielsku-Biaej zatrudni barmanki,
kelnerki, tancerki, hostessy z zakwaterowaniem, Wysokie zarobki, tow. wykl.,
503-064-847, www.secretdeluxe.pl
A Ekspedientki - sklep spoywczy w Katowicach Zau, 32/250-75-88
REKLAMA
004806209
Chwilwki 500 z! Natychmiast bez

zawiadcze o dochodach! "EuroCash". (32)7384027, 518 807 807;
801807807 (koszt poczenia 0,33gr)
A Chwilwki! 518 807 807; 801-807-807
(koszt poczenia 0,33 gr)
A Kredyt konsolidacyjny do 150 tys.,
530-530-610, 502-299-234
A Kredyt, rwnie z zajciami, bez BIK,
FIRMA WSPPRACUJCA Z WYDAWC

W ZAKRESIE OBSUGI PRENUMERATY
trudna hipoteka. Dojazd, 601-142-789
REKLAMA
POSZUKUJE
004800263
SOLIDNYCH DORCZYCIELI GAZET

tvj^d^kâvpmlwv`vgkltdlawfk^èla1al5
Poszukujemy osoby na stanowisko:
SPECJALISTA DS. MARKETINGU

Miejsce pracy: Sosnowiec
Od kandydatw/kandydatek oczekujemy midzy innymi:
wyksztacenia wyszego, najlepiej z zakresu marketingu i zarzdzania
znajomoci rynku mediw, ledzenia najnowszych trendw oraz
umiejtnoci ich wykorzystania
wiedzy i dowiadczenia w zakresie wykorzystywania rnych strategii
komunikacji marketingowych
dowiadczenia w planowaniu i zakupie mediw oraz innych kanaw
komunikacji (mile widziane)
prawa jazdy kat. B popartego praktyk
W zamian oferujemy:
interesujc prac w irmie o ugruntowanej pozycji rynkowej
korzystne warunki pracy
moliwo rozwoju zawodowego
prac w zgranym zespole
Osoby zainteresowane prosimy o przesyanie ofert zawierajcych list
motywacyjny oraz CV do dnia 15 stycznia 2015 roku (decyduje data wpynicia)
na adres e-mail: rekrutacja@dz.com.pl, lub: Dziennik Zachodni, Media
Centrum, ul. Baczyskiego 25a, 41-203 Sosnowiec z dopiskiem: Marketing.
Na aplikacji prosimy o dopisanie klauzuli: Wyraam zgod na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy
dla potrzeb niezbdnych do realizacji procesu rekrutacji, zgodnie z Ustaw z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych Dz. U.
nr133 poz. 883. Skontaktujemy si z wybranymi osobami. Nie odsyamy przesanych dokumentw.
tmowvmâhrhfbolt`tjfibtfawf^kvp^jlèak^d^w
tvj^d^kvtfbh7jfkfjrjrhl`wlkv.5+olhv`f^
tvj^d^kvqbibclk%pq^`glkôkvir_hljohltv&
tvj^d^kbjfbgp`bw^jfbpwh^kf^tkt+obglkfb
Z rejonu: TYCHY %Hfi)E)O)W)Jhlltfb`)Tfihltvgb&

Z rejonu: BIERU
Z rejonu: BOJSZOWY
Hlkq^hq_bwmlobakfwlpl_lamltfbawfîkw^mol`bpobhorq^`gf
mlakoqbibclkr7hlj+790-266-995,
e-mail: milosz.malinkiewicz@fastrans.pl
36// Nekrologi/Ogoszenia drobne

Firma MARBACH Budowa Form
z Tarnowskich Gr zatrudni FREZERA CNC, (32)783-44-81
Firma MARBACH-Budowa Form
z Tarnowskich Gr zatrudni konstruktora-programist CAD-CAM ze
znajomoci budowy maszyn i obrbki skrawaniem (32)783-44-81
Generalny wykonawca zleci roboty
drogowe, brukarskie, elbety-fundamenty i inne. Budowy na terenie
caego kraju. Kontakt: 664 498 751,
694 494 968, 512 024 155, e-mail: kadry@budirem.pl
A Kelnerk przyjm- Katowice
501018593
A Kierowc C+E (kraj) Tel. 505-390-018

A Kierowc kat. C z uprawnieniami.
Praca na terenie Tychw. 603643774,

609812835
A Kierowcw kat. C + E z dowiadcze-
niem na wywrotki w transporcie midzynarodowym, kierowca@kempkatsl.

eu, www.kempkatsl.eu, 668-552-700
A Kierownika z bardzo dobr znajomo-
ci j. niemieckiego do prowadzenia
projektu Stuttgart 21; tel. 68 329 00 03
dibora_co@o2.pl
Magazyniera zatrudni. Psary k/Bdzina, tel. 609-320-884

Monterw, spawaczy: 512-228-862.
A Niemcy - Opieka nad starszymi osoba-
mi.Wymagane dowiadczenie i bdb. znajomo j. niemieckiego. Mile widziane

prawo jazdy. Tel.: 0049/640-469-744-33,
mail: soegulz@gmail.com
A Niemcy zatrudnimy opiekunki osb
starszych, legalnie, jzyk kom., atrakcyjne zarobki tel. 728590798, 327186958,

rekrutacja@perfekt-pege24, pl
A Norwegia-28 tys.z, pracownik zycz-
ny. Tel.696-344-590.
A Ochrona Zabrze, Bytom, Katowice.
Tel. 604-944-728.
A Panie do sklepu spoywczego w Byto-
miu. Tel. 32/289-98-65, 512-429-579.
A Piekarza przyjm- Katowice
A Agencja - Esperal, terapia.

601-502-234
inne
A Ginekolog A-Z 514-933-932
A Studnie - czyszczenie, uzdatnianie i badanie wody, 33\819-28-64,

602-107-837
Ginekolog kobieta- wszystko bezbolenie 605-046-395

zabiegi
Masae lecznicze 501-158-598
A Peny masa zdrowotny 797 815 900
A Rabka SanVita turnusy rehabilitac.,
www.sanvita-rabka.pl, 33/816-86-00
opieka
A Profesjonalna, domowa opieka dla
Twoich bliskich na godziny lub caodobowo. Tel. 32/7246004, 604150279
uroda
A Chudnij. Herbalife 32/615-62-14
A Herbalife - produkty, 32/616-58-16
turystyka
wycieczki
Indie Poudniowe i Dubaj 12-26.02;
Kolumbia, Kostaryka i Panama 27.216.3; Japonia 10-22.04. EXPLORER
tel. 32/609-40-32, www.egzotycznewycieczki.pl
noclegi - hotele
budowlano-remontowe
A A-Z Remonty-Kafelkowanie!
783002748
A Atrakcyjne ceny!!! Malowanie,
gadzie, kafelkowanie Kompleksowo,
514-357-173
A Awarie hydrauliczne, 24h:
509-451-078.
A Cykliniarskie (32)243-30-24,
501-281-222 Ukadanie. Kumierski,

K-ce
A Cykliniarskie 32/250-95-96, wynajem
A WISA, DW LIMBA - wczasy, obozy,
zimowiska, pokoje z azienkami i TV,

blisko centrum, www.dwlimba.pl,
33/855-21-74
A JELENIA, pokoje z az., 604-284-801

A KUDOWA ZDRJ, SPA wczasy, narty
zima nocleg+ niad. bufet od 65 z,

dzieci 50%. Ferie rodzinne 1 tydz. 595
z; dziecko 298 z. Weekend narciarski
+SPA-195 z/os. Wielkanoc 1-8.04-755z,
dzieci 378 z. T. 71/344-82-48; kom.
697-094-500
A SZCZYRK, pokoje, az., 661-786-022
A Poszukujemy partnerw franczy-
A Cyklinowanie Jendru tel.502660958
Suwnic z certykatami i ze znajomoci j. niemieckiego, tel. 68 329 00 03

dibora_co@o2.pl
A Restauracja w Bytomiu zatrudni
kucharzy, pomoce kuchenne, osob do

obsugi baru i cateringu z prawem jazdy
663 950 077 beatatucholska1@wp.pl
A Szukamy statystw i epizodystw
do seriali "Szkoa" oraz "Szpital". Mile

widziane osoby w wieku 15-65 lat, tel.
519674853
A Traktorzyst z dowiadczeniem. Praca
na terenie Tychw. 603-643-774, 609812-835 do 16.00
A Zatrudni brygady murarsko-cie-
sielskie do pracy na terenie Gliwic, od

zaraz. Tel. 500 122 201
A Zatrudni kierowcw kat C, C+E
w Niemczech - zakwaterowanie, 0049

177-690-1232
A Zatrudni mechanika (samochody
ciarowe Mercedes) Sosnowiec

601451374
Zatrudnimy osoby dp pracy w charakterze pracownika ochrony - rekontroli w Centrum Dystrybucyjnym na pograniczu miast Sosnowca - Mysowic - Jaworzna. Stawka
pocztkowa 7,50 netto. Tylko Panie.
Kontakt: 503 620 470.
zdrowie
szane pod cinieniem styropianem,

888-253-846
A Docieplenia budynkw., 512-648-814
Malowanie, tapety, rem.,508286313

A Naprawy w domu i ogrodzie
504533669
A Odnawianie wanien 32/384-91-98

A lusarz, spawacz. Tel.: 798-700-796.
Tynki gips. i cem. wap., wylewki masz. Wycena gratis u klienta.

Szybka realizacja, 880-857-303
Wylewki maszyn.-rne rodzaje Solidnie, dogodne terminy 880835954
A WINOUJCIE, blisko play tanio.
Stycze - kwiecie nocleg od 40 z/os.

Ferie/wczasy rodzinne dziecko 350 z,
dorosy 1 tydz. z wyywieniem 495 z/os.
Wielkanoc 1-11.04 do 840 z, dzieci 50%.
Kom. 697-094-500, tel. 71/344-82-48
A A-Z Przeprowadzki+Ekipa,
504-709-047
A Ekipa + Przeprowadzki, 510-320-064.
A Ekipa taniuko. Tel. 601-292-699
A WISA, Pensjonat przy wycigach
Ciekw i Klepki! Zapraszamy na ferie.

www.usmiech.com.pl, tel. 509-745-096
A Agro. Milwka, wita, 506-019-343

A Ferie w Kotlinie Kodzkiej
490 z/7 noclegw z wyywieniem.

Tel. 74/813-92-94, www.ponikwa.com
A Ustro www.willazrodlo.pl 512752073.
A ZAKOPANE MURZASICHLE,
Tatrzaska Sicha. Promocja- stycze,

luty - ferie zimowe. Tel. 501-576-548,
18/208-41-85
A Przeprowadz, dojazd gratis
605109517
stolarskie
A Schody, wyrb- monta, 511-798-722
normalny, niezaleny nansowo, ciemny

blondyn, pozna nie brzydk zgrabn
Pani wiek do 47 l. stan cywilny Pani
nieistotny, Pani moe posiada dzieci,
cel stay zwizek, 660-006-217
tel. caodobowe
32/4110757 501 834 163
zamieszczane s w postaci anonsu na stronie:
A Wolna, 50+, pozna Pana 535-030-918

004811998
A Wolna, lat 44 pozna Pana. Listy: K-191
rne
Preparaty tanio, 500-620-720
A Kupi monety, banknoty, starocie,
znaczki, medale, zegarki: 660-482-319
A Kupi-lampa lecznicza BIOPTRON,
ZEPTER lub MEDICOLUX, naczynia

ZEPTER. Tel. 724-422-397.
A Panowie preparaty, 696-380-047
Preparaty dla panw, 501-341-917

A Skup ksiek, pyt muzycznych,
Dojazd. Gotwka. Tel. 508-245-450.
A THERMOMIX lub KOHERSEN,
zwierzta
roliny ogrody
chirurgia
uroczystoci
zwierzta
A "Panaceum" esperal, tel. 501-31-28-29
A Film, foto, studniwki, 32-202-10-69
A 601-416-905 Rottweilery sprzedam.
Z gbokim alem
przyjlimy informacj
o mierci
Jacka Nocko
Dyrektora ds. Pracy
KWK Pokj
MYCOOK, - robot kuchenny kupi,

668-623-675.
Wrka-jasnowidz D.G. 694-551-981
A Nawozy NPK azot 8%, fosfor 25%, potas 24%, siarka 9%, magnez 17%, wap
10% - Bigbag 1650z, 500-669-621
w bacwce-grupy zorganizowane
oraz klienci indywidualni.503-492612,33/853-01-10
noclegi - pokoje gocinne
A Przeprowadzki tanio, 510-482-600
Katowice, ul. Dbowa 28

Tel. 32/254-46-45, 504-087-200
A Kawaler, 47 l., bezdzietny, wysoki,
A WISA, -Kuligi zimowe z biesiad
A Elektryk, woda, CO - tanio:

662-721-765.
przeprowadzki
Katowice
ul. Piotrowicka 58
ul. Michaowskiego 17
WALCZAK
zmotoryzowany, mieszkanie- pozna

Pani do lat 60, do 160cm wzrostu,
szczup lub lekko puszyst (cel
matrymonialny) Listy: 41-300 Dbrowa
Grnicza, box 91
rolnicze
A WISA- 33/855-34-38, 509-303-028
A wiadectwa Energetyczne 606 307

123
502363127
A USTRO, sanatorium bez skierowania z zabiegami od 699z/8dni, tel.

33/8543690
instalacyjne
biurowo - projektowe
matrymonialne
004811324
Zakad Pogrzebowy ZORZA
noclegi - pensjonaty
A Cyklinowanie + schody, 697-143-799.
A Dachy, szczeliny, suty podwie-
WHOFDRGRERZH

DZ 40-002 Katowice, ul. Pocztowa 16
510-272-120
A Dachy, papa termo. rynny 888-160-673
.DWRZLFH
ul. Warszawska 58
ul. Mieszka I 6
ul. gen Jankego 68
ul. Sienkiewicza 45
004797451
A Emeryt, 63 lata, technik, uczciwy,
usugi
=DNDG3RJU]HERZ\
RESURREXIT
KOMPLEKSOWE USUGI POGRZEBOWE
A "ROMEO" Biuro Matr. Tanio
A USTRO Wczasy Rehabilitacyjno-Wypoczynkowe od 580 z, 7 dni,

posiki,20 zabiegw. Tel. 503-492-612,
33/853-01-10
A Naprawa telewizorw, 603-89-83-00
Marlon to duy, agodny, ok. 1,5 roczny pies. Dogaduje si z innymi psami.
Kocha ludzi. Jest zdrowy, zaszczepiony, zachipowany i wykastrowany.
Pies nie zostanie wydany na acuch
ani do kojca. 505 126 095, 604 907 348
Rehabilitacyjne 2015, posiki, zabiegi,

wycieczki + Wielkanoc. 503-492612,33/853-01-10
A Laserami: ylaki, brodawki, wosy,

znamiona, przebarwienia, piegi. Tel.
32/251-48-40, 606-855-813
agd rtv foto
004765377
A SZCZYRK, -Promocyjne Turnusy
www.willa-potok.pl, 511-815-652
A Pracownikow do Stuttgartu do obslugi
ul. Murckowska 9, Katowice

Caodobowo:
32-255 15 51, 607 399 321
www.kck.katowice.pl
A Ginekolog, najtaniej, 518-990-370
32/258-23-15
zowych- handlowcw, teren woj.

lskie, maopolskie (stolarka okienna
i drzwiowa) Zapraszamy do wsppracy
502-609-226 lub e-mail: dorotag@okna.
dabrowa.pl
ZAKAD POGRZEBOWY KCK
32/2581800
A Ginekolog -tanio 0-502-865-184
004722982
POGOTOWIE POGRZEBOWE
A Domofony Alarmy Kamery
ginekologia
A SZCZAWNICA, centrum, noclegi,
A Pilarz prawo jazdy, S-ce l.,
004484154
zabezpieczajce
A Cykliniarskie, bezpyowe,
501018593

Rodzinie i Najbliszym
skadamy
wyrazy gbokiego alu
i wspczucia.
inne rolnicze
Zarzd i Pracownicy
Kompanii Wglowej S.A.
usugi
kamieniarskie
A Jagieo, K-ce Gliwicka 81. Nagrobki -
004811541
piwnice, 32/254-39-09, 602-474-287
A KATOWICE Kin Nagrobki, parapety.
Kontakt 32/203-91-75, 601-415-614
A Katowice-Ligota Kolejowa 5. Nagrob-
ki, schody, parapety, blaty. 32/252-52-47
pieszmy si kocha ludzi, tak szybko odchodz

(Jan Twardowski)
Rodzinie
usugi
pogrzebowe
"CHARON" usugi pogrzebowe
i kremacyjne. Katowice: ul. Panewnicka 29, (32)782-02-32; ul.
Mikoowska 30, (32)252-28-69;
(32)200-06-20; kom. 880-565-342
A "Kocel" 24h, Chorzw 601-447-504
wyrazy wspczucia i pokrzepienia

w trudnych chwilach po mierci
tp
Andrzeja Hanika
A Bielsko-Biaa. Centrum Pogrzebowe
skadaj
A RUDA L. ZZM- kompleksowe usugi
Zarzd i Pracownicy
PWiK Sp. z o.o. w Rudzie lskiej
"urek" ul. Szkolna 1. Czynne ca dob,

tel. 33/812-42-16, 33/815-88-33
pogrzebowe i kremacyjne. Caodobowo,
32/248-13-32, 248-73-41, 503-117-076

Sport //37
b Adam Maysz i Rafa Marton bd rywalizowa w Dakarze po raz czwarty, ale po raz pierwszy
za kierownic buggy. Nowy samochd ma im zagwarantowa miejsce w pierwszej dziesitce
FOT. VICTOR R. CAIVANO/AP
FOT. GRZEGORZ JAKUBOWSKI
b Kapitan polskiej ekipy Rafa Sonik ma najwiksze szanse na podium, ale krakowianin bdzie musia
stawi czoa caej armii quadowcw z Ameryki Poudniowej, ktrych na licie startowej jest a 33
Magia Dakaru i marzenia kierowcw

A 4 stycznia 2015 r. z rampy w stolicy Argentyny
Buenos Aires ruszy ju 37. edycja Rajdu Dakar
Leszek Jawiecki
l.jazwiecki@dz.com.pl
Marzeniem kadego kierowcy

jest zmierzenie si z legendarnym Rajdem Dakar. Tego zaszczytu mog dostpi jednak jedynie nieliczni. Najpierw
czowiek myli o starcie, o dojechaniu do mety tych niesamowicie trudnych morderczych zawodw, a kiedy tego
dokona pojawia si kolejny cel,
walka o podium mwi
Krzysztof Hoowczyc, kierowca zespou fabrycznego X-Raid.
Tegoroczny rajd dla Hoka
bdzie wyjtkowy, pojedzie
w nim po raz 10! Dwukrotnie
zajmowa w nim pite miejsce.
Po pierwszym starcie mylaem, e to na tym koniec
i nigdy wicej ju nie wsid
za kierownice samochodu terenowego wspomina trzykrotny mistrz Polski w rajdach samochodowych. Z czasem jednak zmieniem zdanie i daem
si wcign w magi terenwki.
Dwa lata temu Hoowczyc
zakoczy rajd ju na trzecim
odcinku. Jego samochd przy
duej prdkoci spad z 2-3 metrowej piaskowej skarpy. Wstpna diagnoza wykazaa zamanie kilku eber i uraz krgosupa. Polski zawodnik zosta
przetransportowany helikopterem do szpitala.
52-letni Hoowczyc, ktry
ostatnie dni przed cikimi
przeprawami w Ameryce Poudniowej spdza na wyspie
Fuertaventura, ma na koncie
jednoetapowe zwycistwo, by
te liderem klasyfikacji generalnej. Ale marzenie pozostaje
niezmienne od lat, stan na
podium mwi olsztynianin,
ktry w tegorocznym rajdzie

pojedzie, podobnie jak przed
rokiem, czarno-niebieskim Mini All4 Racing z numerem startowym 307.
Na podium, i to trzykrotnie,
sta ju jeden z najlepszych
quadowcw na wiecie Rafa
Sonik. Pierwszy raz debiutujc
w 2009 roku zaj trzecie miejsce, sukces ten powtrzy
w 2013 roku, a przed rokiem
na mecie w Valparaiso ustpi
tylko Chilijczykowi Ignacio
Casale. Kapitan Poland National Team, ktry po raz trzeci
wygra Puchar wiata FIM, zapowiada, e teraz te powalczy
o miejsce na podium w Dakarze, o to najwysze. To by dla
mnie najlepszy rok w karierze,
ale nie powiedziaem jeszcze
ostatniego sowa mwi Sonik
przed odlotem do Ameryki Poudniowej. Jego quad Yamaha
Raptor ma numer 251.
Bezwzgldnie najwikszym
dowiadczeniem na trasie tego
morderczego maratonu moe
pochwali si Jacek Czachor.
W Dakarze wystartuje po raz 15!
Za kadym razem dojecha
do mety, co mona uzna za nie
lada wyczyn. Wczeniej jako
motocyklista, a teraz za kierownic samochodu. Podobnie jak
jego partner z zespou Orlen Team Marek Dbrowski pojad
po raz drugi Toyot Hilux z naklejonym 311 numerem.
Na razie uczymy si jazdy
samochodem, ale nie bd
ukrywa, e mierzymy w miejsce w pierwszej dziesitce
mwi Czachor na konferencji
zorganizowanej przez swj zesp. Jak dobrze rozpoczniemy rajd i pniej omija nas bdzie pech, to mam nadziej, e
wynik bdzie przyzwoity. Mamy duy respekt do najbliszej
edycji. Z roku na rok trasy wydaj si coraz trudniejsze do-
da byy mistrz Polski w rajdach

enduro.
Na pierwsz dziesitk liczy
take Adam Maysz i jego pilot
Rafa Marton. Czterokrotny
mistrz wiata w skokach narciarskich, ktry zaliczy czwarty start w Dakarze, wystartuje
w nowym, wyposaonym
w siedmiolitrow jednostk napdow, tylnonapdowym
buggy SMG 2015.
mieli do pokonania blisko 9 tysicy kilometrw
Start nowym samochodem budzi wiele emocji mwi Orze z Wisy, ktry na pocztku grudnia skoczy 37 lat.
Troch nim pojedziem, ale
to nie to samo co ciganie
na trasie rajdu. Naszym celem
jest pierwsza dziesitka, rok temu bylimy blisko, trzy dni
przed kocem nawet zajmowalimy dziewite miejsce, ale
mielimy pecha. Na pewno nie
FOT. DAKAR.COM
Rajdy terenowe
A Na starcie stanie 414 pojazdw, zawodnicy bd
b 37.Rajd Dakar ruszy ze stolicy Argentyny by po pokonaniu

bezdroy Boliwii i Chile ponownie zawita do Buenos Aires
bdzie atwo, organizatorzy

za wszelk cen chc udowodni, e to jest najtrudniejszy
rajd na wiecie.
Maysz w swoim debiucie
w 2012 roku za kierownic
Mitsubishi Pajero zaj 38. miejsce, rok pniej jadc Toyot
Hilux by 15., a nastpnie poprawi swj yciowy wynik o dwa
kolejne miejsca i zaj 13. pozycj.
Polscy kibice mog liczy
take na dobry wynik Jakuba
Przygoskiego. W poprzedniej
edycji polski motocyklista zaj
szste miejsce. Pniej jednak
podczas rajdu w Abu Dhabi
mia powany wypadek, uszkodzi krgosup i przez pi miesicy leczy kontuzj. To by
bardzo trudny okres w moim
yciu. Podczas jazdy trzeba by
przygotowanym na kad sytuacje, zwaszcza, e nie znamy
terenu. Warunki byy trudne,
wystarczy moment nieuwagi
wspomina swj nieszczliwy wypadek motocyklista
Orlen Teamu, ktry pojedzie
w rajdzie KTM z numerem 8.
Przygoski zawiesi teraz sobie wyej poprzeczk, zamierza wdrapa si na podium.
Dam z siebie wszystko
przez te czternacie dni zmaga
z mordercz tras i wasnymi
sabociami zapewnia.
Po raz pierwszy na tras
Dakaru wyruszy utalentowany
Jakub Pitek. Kilkanacie lat temu jego ojciec Dariusz zmierzy
si z piekielnie trudn tras
wiodc wwczas jeszcze po
pustynnych bezdroach Afryki, ale nie dojecha do mety. Teraz kolej na Jakuba, ktry
w tym roku wywalczy mistrzostwo wiata rajdw cross country FIM w klasie junior. Odkd
mj tata wystartowa w tym
morderczym rajdzie pasjonowaem si Dakarem. Teraz
mam okazj zmierzy si z nim,

speni swoje najwiksze sportowe marzenie. Nie mam celw, chc pojecha jak najlepiej
i dojecha do mety mwi
przed wypraw za ocean mody polski motocyklista, ktry
pojedzie z numerem 36.
Pierwsze dakarowe szlify
zdobywa bd take Pawe
Stasiaczek (70), Micha Hernik
(82) oraz Maciej Berdysz (147).
W klasie ciarwek z numerem 539 pojad Jarosaw
Kazberuk i Robin Szustkowski,
ktrym w Tatrze Jamal tradycyjnie bdzie towarzyszy
Czech Filip Skrobanek. Bdzie
to jedyny polski samochd
w wadze cikiej, ale to nie
koniec polskich akcentw
w tym rajdzie. Z numerem 368
BMW pojad Piotr Beaupre i Jacek Lisicki, a w rywalizacji ciarwek w holendersko-belgijskim samochodzie zobaczymy
Dariusza Rodewalda. Urodzony w Olenie mechanik jest
pierwszym i jedynym jak dotd
Polakiem, ktry wygra Rajd
Dakar!
Rajd jak zwykle rozpocznie
si od odbiorw technicznych
pojazdw i zaatwiania przernych papierkowych spraw. Pojazdy w tym czasie zostaj unieruchomione w parc farme, skd
zostan wypuszczone dopiero w dniu startu. Rywalizacja
rozpocznie si 4 stycznia. Ze
stolicy Argentyny karawana
uda si na zachd w kierunku
Andw, a nastpnie wzdu chilijskiego wybrzea dotrze do
Iquique. Stamtd kolumna
przejedzie do Boliwii, gdzie rywalizacja odbywa si bdzie
na wysokoci prawie 4 tysicy
metrw nad poziomem morza.
Nastpnie wrci do Chile i Argentyny. Rajd zakoczy si
po 14 wyczerpujcych etapach,
17 stycznia w Buenos Aires. a
38// Sport

Rozmowa
21-letni Arkadiusz Milik wykorzysta krtki zimowy urlop
na odwiedziny rodzinnych
Tychw. Warto reprezentanta Polski cay czas ronie.
Jacek Sroka
j.sroka@dz.com.pl
Jesie bya w pana wykonaniu

tak udana, e chyba auje pan,
i witeczna przerwa w rozgrywkach przerwaa dobr pass Arkadiusza Milika?
Bez przesady. Przerwa przyda si kademu. Gralimy
przez ostatnich kilka miesicy non-stop, dlatego odczuwaem ju troch zmczenie
sezonem i taki reset organizmu na pewno si przyda.
Dobrze jednak, e ta przerwa
jest taka krtka, bo dziki temu atwiej bdzie po nowym
roku wrci do zaj. Dobrze,
e zaczynamy szybko rozgrywki ligowe, bo kady zawodnik chce przecie gra.
Po przenosinach do Holandii
wyranie pan ody. W Ajaksie
nie tylko pan gra, ale te regularnie strzela bramki. W cigu
jednej rundy we wszystkich
rozgrywkach strzeli pan w barwach Ajaksu 17 goli i zaliczy
siedem asyst. Te liczby musz
robi wraenie.
Na pewno w Holandii jestem
szczliwszy ni byem
Sport w 2015 roku
AntoniPiechniczek,
byyselekcjoner
reprezentacjiPolski
Bd trzyma
kciuki za kadr
2015 roku oczywicie bd trzyma kciuki

za Kamila Stocha, Justyn Kowalczyk, Agnieszk
Radwask, naszych lekkoatletw, ywiarzy szybkich, kola-
w Niemczech. W Bundeslidze
mao graem, bo gwnie
przesiadywaem na awce rezerwowych. W Ajaksie natomiast gram regularnie i jak
wida s tego efekty w postaci strzelanych bramek.
W mediach pojawia si informacja, e Ajax, do ktrego
na razie jest pan tylko wypoyczony, zamierza wykupi kart
Arka Milika z Bayeru
Leverkusen za 2,5 mln euro.
To s tylko medialne spekulacje. Oficjalnie nic na ten temat nie wiem.
Skoro tak deklaracj skada
w prasie trener Frank de Boer,
to nie s to chyba tylko spekulacje...
Jeli trener tak mwi, to moe rzeczywicie co jest
na rzeczy. Sam ju wczeniej
powiedziaem, e chciabym
zosta w Ajaksie, bo dobrze
si czuj w Amsterdamie.
Miaem bardzo udan kocwk tej rundy i mam nadziej, e wiosn bd spisywa si rwnie dobrze.
Chciabym cay czas rozwija
si jako zawodnik i wierz, e
w Ajaksie bd mia ku temu
warunki. Po tej jesieni
na pewno jestem w tej kwestii dobrej myli, bo w Amsterdamie nie boj si stawia
na modych zawodnikw.
Dodatkowe zajcia ze synnym
Dennisem Bergkampem, ktry
zagra 79 meczw w reprezentacji Holandii wystpujc w ta-
FOT. LUCYNA NENOW
W Holandii jestem szczliwszy ni

w Niemczech. Dlaczego? Bo gram!
b Arkadiusz Milik przed witami zagra w Tychach w spotkaniu

charytatywnym, z ktrego dochd wspar leczenie Julii Grobel
kich klubach jak Arsenal czy
Inter, pomagaj panu stawa
si lepszym pikarzem?
To nie s specjalne zajcia dla
mnie. Kady z pikarzy
Ajaksu moe zosta
po wsplnym treningu i powiczy z Bergkampem. Sam

bardzo chtnie z tego korzystam. Nie robimy nic specjalnego. Szlifujemy podania
i strzay jak u kadego innego
rzy. Bd w Wile 15 stycznia

na Pucharze wiata w skokach.
Doceniam wysiek jaki musz
podejmowa ci sportowcy i to
nie tylko w zwizku z cikim treningiem. Oni czsto maj na gowie te inne sprawy,
jak pozyskiwanie sponsorw.
lu, to rwnie dobrze powinno

by w finaach we Francji. Warto przypomnie, e Franciszkowi Smudzie w Euro 2012 i Leo
Beenhakkerowi w 2008 roku
nie udao si wyj z grupy. Ekipa Nawaki moe to zmieni,
ale najpierw musi awansowa.
berta Lewandowskiego. Bardzo

doceniam Roberta za udwignicie presji na nim cicej
i w Bayernie i w reprezentacji.
Teraz ta presja jest znacznie
wiksza i wie si ze znacznie
wikszymi pienidzmi ni
za czasw innych kapitanw
kadry, Mynarczyka czy Boka.
ajblisza mojemu sercu jest

jednak pika nona, dlatego
najwaniejszym sportowym
wydarzeniem w tym roku s
dla mnie eliminacje ME. Adam
Nawaka i jego reprezentacja s
na dobrej drodze do awansu
i wierz, e tego dokonaj.
Wany jest te styl w jakim si
przechodzi eliminacje. Jeli uda
si je przebrn w dobrym sty-
edia za bardzo rozdmuchay spraw opaski kapitana reprezentacji. Wedug

mnie, e taki problem w ogle
nie istnieje. Kuba Baszczykowski jest na tyle dowiadczonym zawodnikiem, e z pewnoci docenia fakt, i ostatnie
dobre wyniki kadry byy bez jego udziau i nie bdzie si domaga oddania opaski od Ro-
uch Chorzw w 2015 roku obchodzi jubileusz 95-lecia powstania. Bd trzyma

kciuki za to, aby Niebiescy zostali w ekstraklasie, bo zapowiada si walka na noe... a (TOK)
Antoni Piechniczek
byselekcjoneremkadry,ktraw1982
rokuwHiszpaniisignapobrzM
trenera, ale wiadomo, e od

takiej gwiazdy jak Dennis
zawsze mona si wiele nauczy.
Paskie bramki w Ajaksie ciesz polskich kibicw, ale jeszcze wiksz rado fanom
nad Wis sprawiaj pana trafienia w reprezentacji Polski,
w ktrej strzela pan gole
w kadym z czterech ostatnich
pojedynkw.
Po tej jesieni mamy 10 punktw w grupie i jestemy jej liderem. Fajnie, e pomogem
reprezentacji Polski moimi
bramkami, ale jeszcze nie
wywalczylimy awansu
na Euro. Przed nami jeszcze
sporo meczw eliminacyjnych i wiele moe si w nich
zdarzy.
Gra pan w kadrze tak dobrze
dlatego, e czuje wsparcie trenera Adama Nawaki?
Trener Nawaka zawsze mnie
wspiera i we mnie wierzy.
Nawet jak mi nie szo, to by
przy mnie i dawa mi szans
gry. Za to jestem mu bardzo
wdziczny, bo wiadomo, e
w yciu pikarza zdarzaj si
te trudne momenty i wtedy
taka pomoc szkoleniowca
jest bardzo wana.
W plebiscycie woskiej gazety
Tuttosport na najlepszego
pikarza modego pokolenia
grajcego w Europie zaj pan
w gosowaniu internautw drugie miejsce za plecami
Raheema Sterlinga z Liverpoo-
lu. Nie auje pan, e nie zdoby

tytuu Zotego Chopca,
po ktry wczeniej sigali m.in.
Rooney, Messi, Fabregas,
Balotelli czy Goetze?
Nie interesowaem si tym
specjalnie, bo nie przywizuj do tego typu plebiscytw
adnej wagi. Jeszcze raz podkrel, e moim celem jest
rozwijanie si jako pikarz,
zdobycie z Ajaksem mistrzostwa Holandii i zajcie jak
najdalej w Lidze Europejskiej
(w 1/16 finau Ajax zagra z Legi jac). Jeeli nadal bd
regularnie gra w klubie
z Amsterdamu, to myl, e
zarwno kibice jak i trener
Nawaka mog by spokojni
o moj karier, bo cay czas
bd w pice szed do przodu.
Gdzie Arkadiusz Milik spdzi
wita Boego Narodzenia?
W wita bylimy u mojej rodziny w Tychach i u rodziny
mojej dziewczyny Jessiki
w Siemianowicach. Pniej
bylimy na lubie u mojego
byego kolegi z Grnika Zabrze Pawa Olkowskiego, ktry zaraz po witach oeni
si w Rudzie lskiej. Na Sylwestra chcielimy natomiast
razem wyskoczy z przyjacimi w gry (rozmawialimy jeszcze przed Nowym
Rokiem jac). Wypad bdzie
jednak bardzo krtki, bo mj
urlop trwa tej zimy tylko dwa
tygodnie i ju 7 stycznia musz wraca do Holandii. a
Sportowe propozycje na weekend

A Futsal.TurniejCzterechNarodw
(Tychy,halaprzyaleiPisudskiego20),
niedz.ModawiaMacedoniagodz.17,
PolskaEstonia19.15,pon.Macedonia
Estonia17,PolskaModawia19.15,r.
EstoniaModawia17,PolskaMacedonia19.15.
Siatkwka.PlusLigaMKSBanimex
BdzinJastrzbskiWgiel(pit.18),
BBTSBielsko-BiaaCerradCzarniRadom(sob.14.45),AZSCzstochowa
EffectorKielce(niedz.18).
Koszykwka.TauronBasketLiga
Mczyzn MKSDbrowaGrniczaAssecoGdynia(sob.18).
Hokej.EkstraligaHCGKSKatowice
PoloniaBytom(pit.18.30),Naprzd
JanwUniaOwicim(pit.18.30),
HCGKSPodhale(niedz.17),JKHJastrzbieGKSTychy(niedz.18).
A Nasinawyjazdach
Siatkwka.OrlenLiga PaacBydgoszczTauronBanimexMKS DbrowaG.(sob.17),KSZOOstrowiecBKS
AluprofBielsko-Biaa(niedz.17).
Hokej.EkstraligaCiarkoSanokJKH
GKSJastrzbie(pit.18),OrlikOpole
GKSTychy(pit.18.30),CracoviaNaprzd(niedz.18.30).
A Imprezydlawszystkich
RowerowyIIOglnopolskiWycig
PrzeajowyCXKatowice. (Katowice,
DolinaTrzechStaww,sob.10,wicej
informacji:sportpelenpasji.pl. (JA)
044741190
Dodatek sportowy KIBIC

Jak Kamil Stoch wypad w turnieju w Innsbrucku?
Ranking Kibica: Kto ze lskich pikarzy ekstraklasy gra najduej w swoim klubie.
Zimowa gieda transferowa w naszym regionie.
iaek
niedz
po
Ju w
5.01

Sport //39
Stary rok, nowy rok

i... troch dobrych rad
Stoch przed y.
Anders Jacobsen
najlepszy w Ga-Pa
A Ujawniamy tajemnic: to w stowce naszej redakcji Stary Rok
Skoki narciarskie
przekaza rzdy w rce Nowego. Udao nam si z nim porozmawia
Drugikonkurs63.edycji
TurniejuCzterechSkoczni
wygraAndersJacobsen.
KamilStochby15.,natomiast
Piotryazaj17.miejsce.
Wywiad
Rafa Musio
Tomasz Kuczyski
r.musiol@dz.com.pl
365
TYLE DNI RZDZI 2014 ROK
Jego nastpca te otrzyma tyle
sami czasu, by dostarczy nam
wielu emocji i... cytatw
b Sylwester ju za nami. Sportowy nowy rok tradycyjnie rozpoczli pikarze Cracovii. Po raz pierwszy
rozgrywane w samo poudnie 1 stycznia spotkanie odbyo si ju w latach dwudziestych XX wieku
Musiaem sobie troch rzeczy
od nowa poukada, przemyle. Ale wrciem na waciwe tory.
To moe trzeba byo jeszcze troch zosta?
Ja sam siebie nie mog zatrudni, pieczka jest po stronie
dziaaczy.
Ale na przykad pana poprzednik do dzi ma depresj po odejciu.
Walnie luf i mu przejdzie.
Moe lepiej jednak zastosowa
inne metody? Nie woli pan
na przykad uprawia sportu?
Najpierw musz ustali swoje
cele oraz ulokowa i uporzdkowa sprawy finansowe, a
wtedy pomyl o takim wyzwaniu.
Ale na siowni pan bywa?
Nie chodzi o to, eby wyglda jak kulturysta z yami
na wierzchu, ale warto mie
tak zwan rzeb.
Nic dziwnego, e widywao si
pana w otoczeniu licznych
dziewczyn.
Ten wystp cheerleaderek to
by ruch i energia. A ruch
i nauka s najwaniejsze. Musicie to sobie zapamita.
Co najmniej jedna z pana wielbicielek nie tylko taczy, ale rwnie dobrze gra w szachy. Pan
te je lubi?
Staramy si jednak ze sob nie
gra. Dlaczego? Powiedzmy,
e ona nie ma tak stalowych
nerww jak mistrz Carlsen,
wic po co ryzykowa rodzinne nieporozumienia?
Rodzinne? Rzadko pan mwi o

swoim yciu prywatnym. Kim
jest pana wybranka?
Znamy si ju od kilku lat, a
od paru miesicy jestemy par. W trakcie transmisji konkursu Miss Polski, w ktrym
startowaa, bardzo si denerwowaem. Razem z kolegami
wysyalimy na ni smsy. Ciesz si, e zostaa wybrana
Miss Widzw Polsatu.
To ona tak pana ubraa?
Licz si z jej zdaniem, gdy
idziemy na zakupy, bo jeli
chodzi o stylizacje ubiorw, to
jest w tym naprawd dobra
Na emeryturze bdzie pan nadal
wsppracowa z tymi osobami,
co przez minione 365 dni?
Wziem ju sobie kartk i zaznaczyem, kogo chciabym
na przyszy sezon zostawi.
Ale co pan waciwie chce teraz
robi?
Chc da ludziom jak najwicej ciepa i sympatii. Chc im
odda to cae ciepo, ktre mi
okazuj od samego pocztku.
Robi to za pomoc Twittera
czy Facebooka. Nie ma w tym
adnego PR, podchodz do
tego spontanicznie, tak to
czuj. Jestem osob aktywn,
impulsywn i to te wida
w tej dziaalnoci. Robi to, co
czuj, nie zastanawiam si
nad tym.
Wieci gosz, e ma pan za to
dosta Order Umiechu.
Nic o tym nie wiem, ale moe
dziennikarze s lepiej zorientowani.
Ale bez wzgldu na wszystko nie

zrezygnuje pan z luksusowego
stylu ycia?
Dwa telewizory bd dostpne
od pocztku przygotowa
do rundy wiosennej. Co do samochodw subowych, to
prowadzimy rozmowy z dealerami.
Urlop te pan planuje?
Ju zrozumiaem, e wolne to
wolne, trzeba mie czyst gow, bo przyjemniej si spdza
wolny czas, kiedy si relaksujesz.
Jakie wnioski ma pan po swojej
kadencji?
Najwaniejsza zawsze jest ta
ostatnia pika. Dopki jej nie
wygrasz, nie moesz by pewny, e wszystko dobrze si
skoczy. Dopiero po niej moesz czu si zwycizc.
No a potem sypi si puchary
i odznaczenia...
Wikszo z nich jest waciwie moja, bo ja je dostawaem
do rki i waciwie mogem
zabra do domu. Do gablot
oddaem je tylko na przechowanie. Zawsze jednak bd
czu si ich kustoszem. a
Wszystkie odpowiedzi Starego Roku pochodz z tekstw, jakie ukazay si na amach

DZ w ostatnich 12 miesicach. Wykorzystalimy cytaty, ktrych autorami s Stanisaw
Posko, Krzysztof Brzzka, Dariusz Smagorowicz, Tomasz Adamek, Kamil Stoch, Leszek Ojrzyski, Franciszek Smuda, Andrzej
Goota, Mariusz Wlazy, Wojciech Cygan,
Angel Perez Garcia, Jan Kocian, Micha Rus,
Agnieszka Radwaska, Stanisaw Olizo,
Piotr ya, Grzegorz Gajewski i Micha Efir.
Garmisch-Partenkirchen
wNiemczechjakzwyklegocio
uczestnikw noworocznego
konkursu w ramach Turnieju
CzterechSkoczni.Zawodyodbyy si przy piknej, sonecznej
pogodzie, cho czasami wiatr
troch przeszkadza skoczkom.
Przed wielk szans awansu
do drugiej serii stan Dawid
Kubacki, ktry rywalizowa
wparze zAndreasemWankiem.
Niemiec skoczy 118,5 m, ale Polak by sabszy 117,5 m.
Pozostaeparyzudziaemnaszych skoczkw gwarantoway
awans Polaka Kamil Stoch
(123,5 m) pokona Klemensa
Murak (109,5 m), a Piotr ya
(127m)niemiaproblemuzAleksandrem Zniszczoem (118,5 m).
Popierwszejseriiyazajmowa
15. miejsce ex aequo z Niemcem
RichardemFreitagiem.Stochby
18. Prowadzi Norweg Anders
Jacobsen, ktry odda skok
na odlego 135,5 m. Najdalej
skoczy zajmujcy drugie miejsce Szwajcar Simon Ammann
138m.TrzecibySoweniecPeter
Prevc 136,5 m.
Kubackizostasklasyfikowany na 38. miejscu, Zniszczo
na 41., a Muraka na 47.
W drugiej serii poprawi si
Stoch dolatujc na 126 metr. ya ponownie mia 127 metrw
ipojegoskokuogldalimymiy
obrazek na tablicy wynikw
pierwszybyStoch,adrugiya,
ktry straci na notach od sdziw.
Wyniki
KonkurswGa-Pa 1.AndersJacobsen(Norwegia)286pkt.(135,5m/136,5m),2.Simon
Ammann(Szwajcaria)279,4(138/133),3.Peter
Prevc(Sowenia)276,9(136,5/136)...
15.KamilStoch243,8(123,5/126),17.Piotrya
241,7(127/127),38.DawidKubacki 103,1(117,5),
41.AleksanderZniszczo102,3(118,5m),
47.KlemensMuraka90,6(109,5)
LideremTCSnadaljestAustriakStefanKraft
FOT. AP /KERSTIN JOENSSON
Co pan sabo po tym sylwestrze wyglda...

No c, 0,63 promila to wynik,
ktry powoduje zaburzenia
postrzegania rzeczywistoci.
W sumie mia pan co witowa,
bo sporo osb pana chwali. Moe pan powiedzie, jak pan to
osign?
Byem jedynym w historii,
ktry wykada kas ze swojego portfela i dziki temu straciem majtek (miech).
Nie chc zaglda w portfel, ale
jest a tak le?
Finansowo, mimo zacignitych poyczek, nie mamy powodw do narzeka, bo nasze
przychody byy rekordowo
wysokie.
I tak teraz pan to sobie wszystko
wyrwna. To prawda, e na emeryturze bdzie pan dostawa tyle, co przecitny polski pikarz i
e jest pan z tego powodu szczliwy?
Tak, bo to najbardziej przepacony zawd wiata.
Nie al byo panu odchodzi?
Mam co do garnka woy,
wic nie narzekam. Poza tym
wierz, e to, co najlepsze,
jeszcze jest przed nami.
Wszyscy sobie tego yczymy.
Dobrze, e obz przygotowawczy mia pan solidny. Widywano
pana m.in. w Beskidach.
Gdyby ludzie zobaczyli, w jakich warunkach piciarze
trenuj w Stanach i z jakich sal
wychodz wielcy mistrzowie,
to Gilowice s przy tym jak
Manhattan.
Podobno najwiksze problemy
byy na samym pocztku, tu
po pnocy?
Wiedziaem, e dostan za to
ldowanie od trenera solidn
bur. Zreszt na jego miejscu
chyba bym zbieg z tej wiey
i dopad mnie ju na zeskoku.
No to wesoo nie byo.
Miaem may kryzys psychofizyczny, ale ju min. Myl,
e ze wszystkich stron towarzyszya mi za dua presja.
FOT. ANDRZEJ BANA
t.kuczynski@dz.com.pl
Najduszy skok wczorajszych zawodw w drugiej serii odda Austriak Gregor Schlierenzauer(139,5m),aleniewskoczy na podium i znalaz si tu
zanim.Pierwszatrjkapozostaa bez zmian Jacobsen 136,5
m, Ammann 133 i Prevc 136.
W czasie rodowych treningw Jacobsen ustanowi nowy
rekord skoczni wyldowa
na 145 metrze. Ten wynik nie
moebyjednakoficjalnieuznany, bo nie by oddany w kwalifikacjach lub konkursie. W ostatnim dniu 2014 roku odbyy si
kwalifikacje, ktrych nie przebrnJanZiobro(56.miejsce)ipostanowi wycofa si z TCS.
Nie da si ukry, e nie jest
dobrze. Nie bd mwi nic innego, poniewa kady widzi, e
skoki nie s dobre przyzna
Ziobro w rozmowie z serwisem
skijumping.pl.Jakaideawgowie jest, ale mi skoki nie wychodz.Nazawodachjestcikotrenowa i dlatego podjem decyzj, e w tym momencie Turniej
Czterech Skoczni si dla mnie
koczy i wracam do domu. Nie
ma sensu dalej si mczy i denerwowa. Wracam potrenowa. Mamy w Polsce gotowe
skocznie. Jak si bd czu na siach, to wtedy wrc.
Trzecikonkursturniejuodbdzie si w austriackim Innsbrucku. Kwalifikacje w sobot
ogodz. 14, nastpnego dnia o tej
samej porze pierwsza seria konkursowa (transmisje w TVP1
i Eurosporcie). a
b Anders Jacobsen dziesity raz wygra zawody Pucharu wiata.

Liderem klasyfikacji generalnej pozosta Austriak Michael Hayboeck
40// Magazyn

Gwidon Miklaszewski na dobry humor
Horoskop
Maria Junosza
28 I 2015
BARAN 21.03 20.04

Szalony tydzie. Intrygujce propozycje zawodowe, zaskakujca zamiana
miejsc w yciu prywatnym, a na dokadk nowa osoba w rodzinie. Moe zostanie na stae?
BYK 21.04 21.05
To si nazywa y bez ogranicze!
Jeli zaufasz Skorpionowi, zaliczysz
najbardziej intrygujc przygod nadchodzcego roku. I to bez konsekwencji finansowych.
BLINITA 22.05 21.06
Ten tydzie (cho mia by leniwy)
wykorzystaj na rozpoznanie sytuacji.
W nowym ukadzie si wiele zaley od Twojej
opinii i umiejtnoci wsppracy z Bykiem.
b Czy pastwo mogliby si zaopiekowa naszym dzieckiem i psem, bo my chcemy pj

do znajomych na prywatk noworoczn!...
RAK 22.06 22.07

W nowy rok wkroczysz spokojnie
i w zgodzie z oczekiwaniami. To, czego
si obawiae w ostatnich tygodniach, okae si
niegrone, a nawet o dziwo przyjemne.
LEW 23.07 22.08
Pocztekstyczniatoidealnapora
nazmianstrategiiwyciuosobistym.
Zainteresowaniepartnera(-ki)Twoimnowymwizerunkiemmurowane.Niebdzieszsinudzi!
b Ju ja ci dobrze znam, zrobie to tylko dlatego, eby nie i ze mn

na zabaw!...
b Moja ona zawsze po paru kieliszkach lubi taczy na stole!
PANNA 23.08 22.09

Czasu na odpoczynek nie bdzie.
W poniedziaek rozpocznie si sprawdzian Twoich zdolnoci organizacyjnych i test
na... dziaanie w grupie. Ale w domu spokj.
WAGA 23.0923.10
Wszyscy tacy zaaferowani, a u Ciebie
luz, a mio. Wykorzystaj wolny czas
dla siebie. Dosy powicania si dla innych!
SKORPION24.10 22.11
Weekend bez stresu, od wtorku tempo wzronie. Za spraw niezadowolonej Ryby wpadniesz w sie podejrze i niepewnoci. Udawaj, e jej nie dostrzegasz. Zadziaa!
b Prosz dokadnie tak samo jak rok temu przed zabaw!...
STRZELEC23.11 21.12
Milczenie Wodnika to dobra wiadomo. Zapomnia o pretensjach, szykuje si do odnowienia propozycji. Daj mu chwil na zastanowienie. Gra warta jest kompromisu.
b Syszaa! Co jakby trzasno!...
KOZIOROEC 22.12 20.01

Decyzjezawodoweprzenakoniec
miesica.NiektreTwojeargumenty
zmienisi podwpywemnowychokolicznoci.
WODNIK 21.01 20.02
Pomys, zrealizowany w stylu rzut
na tam, okae si rdem dodatkowych dochodw. To dobra wrba dla planowanej podry lub duej inwestycji domowej.
b Mgby pan co odpowiedzie, kiedy kulturalny czowiek yczy panu Do

Siego Roku!
RYBY 21.02 20.03

Fajerwerkisiskoczyy,czaswzi si
zakonkretnrobot.Barannieodmwi
pomocy,alezachwyconyraczejniebdzie
b Nastpnego dnia, u szefa, z yczeniami noworocznymi!...

054741177
Horoskop na 2015 rok

Co przyniesie ten rok? Zdrowie, szczcie...
Sprawd, jaki bdzie.
H o ro s k
op
Bezpatny
dodatek
do Dzie
nnika Zacho
dniego
3 styczn
ia 2015
Ju
jutro
jalny
spec atek
d
do

Ranking Szkół Jazdy 2.01.2015r.

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ranking Szkół Jazdy 2.01.2015r.

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sprawd, gdzie warto zrobi kurs nauki jazdy w woj. lskim str.

Wielki ranking najlepszych

cena 2,80 (w tym 8% VAT)

Dzi w prezencie pyta

Rozmowa: Moj rol

Pasje: Som my, som

NUMER 1 (21.117) // ISSN 2353-619 // NR INDEKSU 350-079

DZI OD RANA NOWE WYDANIE

Polska Dziennik Zachodni

To by rok, w ktrym mieszkacy Europy z od dawna niespotykan brutalnoci

Ogldaj, suchaj, czytaj

Cenzura w DZ! Kasujecie

Niespodziewana pomoc dla pogorzelcw z Czechowic-Dziedzic

Poar zabra Dagmarze, Przemkowi

b Poar wybuch we wtorek tu przed pnoc

ze strony naszej (Gausus, Skobi,

Polska Dziennik Zachodni

Wbija szpilki. W kolegw

w szkole. Bi ich, kopa, a nawet rani szpilkami

A O agresji fizycznej w szkoach mwi ju ponad

58 procent uczniw i 15 procent nauczycieli

14-latek z Rybnika przez kilka

FOT. BARBARA KUBICA

Taki bdzie rok 2015

Zmiany w komunikacji miejskiej podobno na lepsze. Jeszcze wiksze problemy w grnictwie.Nowyegzaminmaturalny

o wydarzeniach 2015 r. zamieszczamy na stronach: 3, 5, 6, 8, 9 i 38

priorytetem. Co z tego, e bdziemy mwili o sukcesach

Ochrona zdrowia 2015

lski samorzd lekarski

na twarzy wsy mwi Mariusz

dzania pilnych i koniecznych

Jeszcze bardziej niepokojce

Porozmawiaj z autork na:

styczne. Konieczne jest pilne,

Profesor uwaa te za celowe

jest przewodniczcym Okrgowej

Polska Dziennik Zachodni

A WICEJ ZDJ Z WYDARZE SYLWESTROWYCH I NOWOROCZNYCH W NASZYM REGIONIE NA WWW.DZIENNIKZACHODNI.PL

b Dokadnie 308 osb pobiego w noworocznym maratonie

b Czci sylwestrowej nocy pod Spodkiem by pokaz fajerwerkw

cy IX lskiego Maratonu Noworocznego Cyborg, ktry

FOT. MACIEJ GAPISKI

Na najwikszy bal w regionie,

FOT. MACIEJ GAPISKI

Bezpiecznie i gono, tak przywitalimy 2015

b Hania Patek to pierwsze dziecko urodzone w 2015 r. w lskiem

Rok po wielkim ogniu, czyli pikny

Min rok od dramatycznego

maniowej na plebanii. Najpierw

istebniaski. Obrabiali go najlepsi miejscowi ciele

FOT. JAN-VICTOR LANDOWSKI

parafianie nie mog si doczeka koca robt

A Do budowy wityni wykorzystano wierk

b Budowa nowego kocika ruszya wiosn ubiegego roku.

Chciaoby si, eby prace szy

Nikt nie mia wtpliwoci, e

Nim jednak prace ruszyy, konieczne byo przygotowanie

strukcja drewniana z istebniaskiego wierka.

Polska Dziennik Zachodni

Piotr Litwa: Musimy

Wojewdztwo w 2015 roku

Jedno jest dzisiaj

FOT. ARKADIUSZ AWRYWIANIEC