You are on page 1of 4

Biuletyn Instytutu Zachodniego

Gospodarka Niemiec po roku rzdw


Wielkiej Koalicji
Napita sytuacja midzynarodowa sprawia, e niemale
niezauwaona zostaa pierwsza rocznica funkcjonowania w
Niemczech trzeciego ju rzdu pod kierunkiem Angeli Merkel.
Warto

wic

przypomnie,

zdecydowanym

zwycizc

wyborw parlamentarnych przeprowadzonych tam w drugiej


poowie wrzenia 2013 r. zostaa kierowana przez ni CDU.
Wsplnie z siostrzan bawarsk CSU zebray one 51, %
gosw. Socjaldemokraci zyskali sympati co czwartego
Niemca

(25,7%).

Mimo

wikszo

spoeczestwa

niemieckiego spodziewaa si, e efektem takiego rozdania


bdzie Wielka Koalicja, to rozmowy trway rekordowo dugo. W
ich wyniku zawarto porozumienie podpisane 27listopada.
Dokadnie za tydzie przed Boym Narodzeniem Bundestag
zatwierdzi wybr Angeli Merkel na szefa koalicyjnego gabinetu.

Nr 177/2015
070115
INSTYTUT ZACHODNI
im. Zygmunta
Wojciechowskiego
Pozna

W 631-osobowej izbie zasiada 311 posw chadeckich.


Reprezentacja socjaldemokratw liczy 193 osoby. Oznacza to,
e poczone partie CDU/CSU maj cznie niemale poow
gosw (49,3%), podczas gdy kierowana przez Sigmara
Gabriela socjaldemokracja jedynie 30,6%.
Praktyka pierwszego roku funkcjonowania Koalicji pokazuje
jednak, e koalicyjny rzd realizuje gwnie postulaty z jakimi

Autor:

Tomasz Budnikowski
Redakcja:
Marta Gtz
Radosaw Grodzki
Krzysztof Malinowski
Korekta:
Hanna Ranek

do

wyborw

parlamentarnych

przystpia

niemiecka

socjaldemokracja. Ju na pocztku rozmw koalicyjnych


penica funkcj sekretarz generalnego SPD Andrea Nahles,
nie szukajc wymijajcych sformuowa, deklarowaa, e
czerwona lini, za ktr jej partia pod adnym pozorem si nie
cofnie, bdzie wprowadzenie obowizujcej na terenie caego
kraju pacy minimalnej. Nie powinna ona by, jej zdaniem,
nisza ni 8,5 euro za godzin pracy.

Warto w tym miejscu zauway, e instytucja ta istnieje w wikszoci, bo a w 21


pastwach czonkowskich Unii Europejskiej. W Niemczech tymczasem poziom
najniszego wynagrodzenia regulowany by dotd branowymi uregulowaniami
taryfowymi. Znaczce nieraz dysproporcje wynikay z siy zwizkw zawodowych z
jednej strony, tudzie dominujcego poziomu wyksztacenia wikszoci pracujcych
tam osb z drugiej. W efekcie zgodnie z umowami zbiorowymi najnisze uposaenie
wahao si od 7 do nawet 13,5 euro. Wprowadzeniu majcej obowizywa wszystkie
brane pacy minimalnej towarzyszya w Niemczech niezwykle oywiona dyskusja,
prowadzona tak na politycznych salonach, jak i na amach fachowej prasy
ekonomicznej. U podoa do powszechnej wrd specjalistw kontestacji lega nie
tyle

sama

idea

wprowadzenia

administracyjnego

ustalania

najniszego

wynagrodzenia, lecz relacja midzy nim a wysokoci przecitnego uposaenia. 8,5


euro za godzin pracy oznacza bowiem, e paca minimalna to ponad poowa (53%)
przecitnej pacy, jak otrzymywa niemiecki pracownik w 2013 r. W tym samym za
czasie wskanik ten we Francji, a wic kraju z dug ju tradycj pacy minimalnej,
ksztatowa si na poziomie 48%, w Belgii wynis on 43%, a w Holandii 41%. W
znanych z niechci do wszelkiego typu ingerowania administracji w gospodark
Stanach Zjednoczonych relacja ta ksztatowaa si na poziomie 29%.
Wstpne szacunki ujawnione w trakcie dyskusji towarzyszcej wprowadzaniu
nowego rozwizania na niemieckim rynku pracy wskazyway, e najnisz pac
otrzymywa bdzie a 6 mln zatrudnionych. Na 8,5 euro za godzin pracy moe liczy
16% ogu zatrudnionych na terenie dawnej RFN i 32% pracownikw z nowych krajw
federacji. Stosunkowo wysoki poziom pacy minimalnej moe pocign za sob
pewien wzrost bezrobocia. Z moliwoci utraty miejsca pracy bd si musiay w
pierwszej kolejnoci liczy osoby zatrudnione w takich sektorach, jak: restauratorstwo,
fryzjerstwo,

kwiaciarstwo

czy

drobna

wytwrczo,

np.

piekarstwo.

Decyzj

niemieckiego parlamentu ju od stycznia 2015 r. wszystkie osoby zatrudnione musz


otrzymywa wynagrodzenie nie nisze ni 8,5 euro za godzin pracy.
Nieco wczeniej, bo ju od czerwca ubiegego roku obowizuje wczeniejsza
emerytura -

jest to odpowied na postulat zgoszony przez socjaldemokratw,

umoliwiajcy przechodzenie w stan spoczynku ju po osigniciu 63 roku ycia. Z


tego dobrodziejstwa mogli skorzysta pracownicy, ktrzy s w stanie wykaza si 45letnim staem oraz niekorzystaniem ze wiadcze z tytuu bezrobocia przez okres
duszy ni 24 miesice. Szacunki pokazuj, e ju za dwa lata w celu sfinansowania

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl 2

wczeniejszej emerytury niezbdne okae si istotne podniesienie skadki na


odpowiedni fundusz.
Od lipca ubiegego roku z kolei obowizuje tzw. emerytura dla matek
(Mtterrente), ktrej promotorem by szef bawarskiej CSU Horst Seehofer. Dotychczas
emerytura ta, jako dodatek do wypracowanego wiadczenia, przysugiwaa jedynie
kobietom (lub ojcom), ktrych dzieci przyszy na wiat poczwszy od 1992 r. Teraz
take osoby, ktre urodziy przed t dat, otrzymuj 28 euro miesicznie na kade
dziecko. Szacuje si, e czny koszt tego nowego wiadczenia wyniesie rocznie 6,5
mld euro. Wedug analiz koloskiego Instytutu Gospodarki Niemieckiej (Institut der
deutschen Wirtschaft) warunkiem sfinansowania nowych wydatkw niezbdne bdzie
podniesienie skadki emerytalnej z dotychczasowych 18,9 do 19,6%.
Nie wiadomo za jeszcze jakie bd losy drugiego postulatu zgoszonego take
przez Seehofera, a mianowicie wprowadzenia obowizkowych opat za korzystanie z
niemieckich autostrad przez obcokrajowcw. Analizujc gosy dochodzce z
Bundestagu mona by oczekiwa, e jeszcze w tym roku posowie przyjm
odpowiedni ustaw. Obowizek za ponoszenia myta wprowadzony zostanie z
pocztkiem 2016 r. Sprawa moe jednak okaza si nie tak prosta. Mamy bowiem do
czynienia z daleko idc rozbienoci w ocenach prawdopodobnych kosztw
realizacji tego przedsiwzicia opracowanych zarwno przez federalnego ministra
transportu Alexandra Dobrindta (CSU), jak i renomowany klub automobilistw ADAC.
O ile rnice w zakresie szacowanych wydatkw s stosunkowo niewielkie, to znaczne
dysproporcje ujawniaj si po stronie ewentualnych przychodw. I tak wedug
szacunkw resortowych nowe rozwizanie przyniesie ju w pierwszym roku 505 mln
euro czystego zysku. Wedug za analizy jak na zlecenie ADAC wykonaa
politechnika monachijska, przedsiwzicie pocignie za sob niewielk strat
finansow. Rnice wynikaj z daleko idcych rnic odnonie do przewidywanej
liczby wjazdw na teren RFN.
Rzdzca od jesieni 2013 r. Wielka Koalicja bez wikszych kontrowersji
realizuje jeden z waniejszych dugookresowych kierunkw polityki niemieckiej jakim
jest restrukturyzacja energetyki. Mona nawet odnie wraenie, e konsensus w tym
zakresie zosta jeszcze dodatkowo podkrelony jednoznaczn decyzj personaln.
Tak bowiem trzeba rozumie fakt, i Sigmar Gabriel czy wykonywanie obowizkw
wicekanclerza z kierowaniem ministerstwem gospodarki i energetyki. Jest on wic
odpowiedzialny za realizacj tyle ambitnego, co bardzo kosztownego zamierzenia,
jakim jest odchodzenie od konwencjonalnych rde energii w kierunku jej
pozyskiwania ze rde odnawialnych. Udzia tych ostatnich w cznej produkcji energii

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl 3

ma wzrosn do 40-45% w 2025 r. i a do 55-60% dziesi lat pniej. W celu


uporania si z bardzo wysokimi kosztami tak pozyskiwanej energii wprowadzono
specjalne wyrwnanie (EEG-Umlage) majce stanowi rekompensat rnicy midzy
cen pacon wytwrcy zielonej energii i opat wnoszon przez uytkownika sieci.
Regulacja ta obowizuje od pocztku sierpnia 2014 r. Ma ona oczywicie na celu
zapobieenie

gwatownemu

pogorszeniu pozycji konkurencyjnej zdecydowanej

wikszoci niemieckich przedsibiorstw przemysowych, w ktrych koszty energii w


istotny sposb decyduj o kosztach wytwarzania. Niemieccy decydenci zdawali sobie
oczywicie spraw, e tego typu interwencj pastwa trudno pogodzi z ide wolnego
rynku. Nic wic dziwnego, e obligatoryjnemu zgoszeniu tej uchway do Komisji
Europejskiej towarzyszyy w Niemczech obawy o moliw negatywn reakcj Brukseli.
Ju jesieni 2014 r. okazao si jednak, e zgoszone zastrzeenia miay jedynie
charakter

kosmetyczny.

Komisja

Europejsk

uznaa,

leca

podstaw

restrukturyzacji niemieckiej energetyki dno do poprawy jakoci ycia jest


istotniejsza ni towarzyszce czy nawet warunkujce j odejcie od pryncypiw
gospodarki rynkowej i dopuszczenie do istotnej poprawy pozycji konkurencyjnej
niemieckich firm.
Podsumowujc rok dziaalnoci trzeciego gabinetu kierowanego przez Angel
Merkel trzeba zauway, e ustpstwa silniejszego koalicjanta wobec SPD
spowodoway niebezpieczny wzrost tendencji redystrybucyjnych. Bardzo sabe okazay
si bodce dla rozwoju dziaalnoci inwestycyjnej i to zarwno w grupie podmiotw
indywidualnych,

jak

zleceniodawcw

publicznych.

Niepokj

budzi

musi

utrzymywanie si niskiej stopy inwestycyjnej. Jej wysoko w 2013 r. wyniosa tylko


19,7%, a w biecym roku, jak si przewiduje, ma wzrosn jedynie o 0,2 punktu
procentowego. Jednoczenie tempo wzrostu gospodarczego wynoszce wedug
szacunkw w 2013 r. zaledwie 0,4% ma wzrosn w 2015 r. do 1,3%, co moe
napawa umiarkowanym optymizmem.

Tezy zawarte w tekcie wyraaj jedynie opinie autora.

Tomasz Budnikowski prof. dr hab., pracownik Instytutu Zachodniego, ekonomista,


zainteresowania badawcze: rynek pracy w Polsce i na wiecie, gospodarka Niemiec,
katolicka nauka spoeczna.

Biuletyn Instytutu Zachodniego www.iz.poznan.pl 4

You might also like