Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

PSYCHOPATOLOGIA
Psychopatologia oglna - opis objaww zaburze psychicznych; wyjania znaczenie uywanych
nazw.
Psychopatologia szczegowa - zajmuje si opisem chorb psychicznych i innych zaburze ycia
psychicznego.

Przydatna terminologia:
Symptom objaw
Syndrom zesp objaww
Zesp zaburze psychicznych/syndrom kilka zaburze na raz
Objawy psychopatologiczne s to zjawiska dajce si stwierdzi w wywiadzie, bezporednim
badaniu lub obserwacji, ktre wiadcz o nieprawidowych funkcjach psychicznych, przejawach ycia
psychicznego i maj dla lekarza warto diagnostyczn, prognostyczn i terapeutyczn
Zespoami psychopatologicznymi nazywamy okrelone stany zaburze psychicznych skadajce si
z objaww staych, typowych i dodatkowych, charakteryzujce si okrelonym przebiegiem (np. zesp
depresyjny, paranoiczny, maniakalny)
Objawy homonomiczne rni si od przey prawidowych ilociowo czyli nasileniem, czasem
trwania, nadmiarowoci lub nieadekwatnoci do sytuacji, wpywem na funkcjonowanie i mog by
rdem cierpienia lub dyskomfortu (np. smutek- nastrj obniony w zab. depresyjnym)
Objawy heteronomiczne rni si od przey prawidowych jakociowo, nie wystpuj u osb
zdrowych psychicznie np. urojenia i omamy (wyjtkiem s omamy hipnagogiczne i hipnopompiczne).

Nie kada nieprawidowo psychiczna

wiadczy o chorobie psychicznej lub o innym zaburzeniu czynnoci psychicznych

NIEPRAWIDOWOCI PSYCHICZNE U CZOWIEKA ZDROWEGO:

rozkojarzenie / nieprawidowoci mylenia w okresie sennoci / znuenia / wzruszenia
zudzenia fizjologiczne (zudzenia w procesie postrzegania)
znieksztacenia materiau zapamitanego
zmienno nastrojw (np. u dzieci)
zudzenia pamiciowe
uleganie przesdom przez ludzi wyksztaconych
mylenie magiczne (magiczno-lkowe, magiczno-yczeniowe)
przejciowe obnienie sprawnoci intelektualnej
epizodycznie pojawiajce si objawy o cechach fobii
(niepokj w pustym mieszkaniu, lk przed chorob)

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

NIEPRAWIDOWOCI PSYCHICZNE U CZOWIEKA ZDROWEGO:

NASTAWIENIE ODNOSZCE - odnoszenie zdarze bezporednio do siebie bez dostatecznej

przyczyny; wypywa z nieufnoci do otoczenia, poczucia zagroenia, przewiadczenia o braku akceptacji
przez grup,
OMAMY HIPNAGOGICZNE - zjawisko fizjologiczne; pojawiaj si przy zapadaniu w sen - w stanie
przysennym (hipnagogicznym) doznawanie wyrazistych wyobrae wzrokowych lub suchowych, ktre
pojawiaj si samorzutnie i trwaj, mimo prb oderwania si od nich; czsto pozostaj w zwizku z
treci dnia, zatracana zdolno oceny krytycznej, mog niepostrzeenie przej w marzenia senne;
OMAMY HIPNOPOMPICZNE - zjawisko fizjologiczne; pojawiaj si w chwilach pprzebudzenia ze
snu lkowego; z chwilow dezorientacj co do czasu i miejsca, z niepewnoci, co byo prawd, a co
snem - nieprawidowo mylenia;

ZESP PSYCHOPATOLOGICZNY zbir objaww, ktre wystpuj cznie i przez to s

charakterystyczne dla niektrych chorb.

PRZYKADOWE ZESPOY PSYCHOPATOLOGICZNE:

zesp maniakalny (podwyszenie nastroju, przyspieszenie toku mylenia, pobudzenie
ruchowe)
zesp depresyjny (obnienie nastroju, spowolnienie toku mylenia, spowolnienie ruchowe).
zesp paranoidalny (urojenia przeladowcze, odnoszce, sowne omamy suchowe, rzadziej
omamy wchowe, smakowe lub dotykowe)
zesp katatoniczny (dominuj zaburzenia napdu psychoruchowego)
zesp otpienny (dominuj zaburzenia procesw poznawczych)
zesp reaktywny (zesp objaww wystpujcy na podou sytuacyjnym), itd.

Podzia objaww psychopatologicznych:

Objawy zaburze czynnoci poznawczych
Objawy zaburze czynnoci emocjonalnych i motywacyjnych
Objawy zaburze integracji czynnoci psychicznych

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

Czynnoci poznawcze
Spostrzeganie odzwierciedlanie przedmiotw za pomoc zmysw.
Uwaga ukierunkowanie czynnoci poznawczych, mechanizm ograniczajcy nadmiar
informacji.
Pami czynno poznawcza, ktra polega na utrwalaniu (zapamitywanie),
przechowywaniu, rozpoznawaniu, odtwarzaniu informacji.
Mylenie przetwarzanie informacji w wyobraenia, pojcia, zdania, oraz operowanie nimi
(analiza, wnioskowanie, abstrahowanie, uoglnianie itd.) a zatem tworzenie indywidualnego
systemu wiedzy o wiecie, ktre umoliwia przystosowanie si do wymogw ycia.

Podzia objaww zaburze czynnoci poznawczych

Zaburzenia spostrzegania
Zaburzenia uwagi
Zaburzenia pamici
Zaburzenia mylenia

ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA ZUDZENIA

1. ZUDZENIA FIZJOLOGICZNE - podlegaj ocenie krytycznej
a. zudzenia geometryczne - uwarunkowane struktur spostrzeganego przedmiotu
zudzenie Sandera - jeeli jeden z rysunkw dwch k jednakowej wielkoci otoczy piercieniem k
maych, a drugi k duych, to te dwa jednakowe koa wydaj si nierwne - pierwsze wiksze od
drugiego;

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

zudzenie Zollnera - wystpuje po przeciciu linii rwnolegych skonymi odcinkami;

b. zudzenia uwarunkowane przez nastawienie (podanie informacji, emocje)

2. ZUDZENIA PSYCHOPATOLOGICZNE (illusiones) - znieksztacone spostrzeenia, ktrych chory

nie koryguje, mimo dowodw bdnoci

ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA OMAMY

OMAMY (hallucinationes)
- przeywanie spostrzee przedmiotw, ktre nie znajduj si w jego otoczeniu lub w ogle nie
istniej i umiejscawianie ich w otaczajcej rzeczywistoci; cechy charakterystyczne - spostrzeenia lub
wraenia powstajce bez udziau bodcw zewntrznych, rzutowanie (projekcja) na zewntrz
(syszenie gosw z daleka, widzenie postaci w oddali, itp.) oraz towarzyszce poczucie realnoci (chory
przekonany jest o rzeczywistym istnieniu przedmiotw, pozostajcych treci jego omamw).
1. Elementarne - przeywanie dozna typu wrae (byski, migotanie, pojedyncze dwiki)
2. Proste - spostrzeenia dotyczce jednego analizatora (widzenie postaci lub syszenie rozmowy)
3. Zoone (synestetyczne)- dotyczce wikszej ni jedna liczby analizatorw (postrzeganie caych
scen)

OMAMY WZROKOWE
dua rnorodno: rnie wyrane, szybkie, ywe (char. dla zesp. majaczeniowego) lub statyczne
o cechach wrae - FOTOPSJE

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

o cechach spostrzee - OMAMY MAKROPTYCZNE (znacznie powikszone rozmiary) lub

MIKROPTYCZNE
[Schizofrenia - objaw sobowtra - chory wyczuwa i dostrzega wasn posta obok siebie]
OMAMY SUCHOWE
elementarne, o cechach wrae (trzaski, pukanie, szmery)
o cechach spostrzee
omamy imperatywne - zawieraj nakazy, zakazy, polecenia; grone - chory moe dokona czynw
niebezpiecznych dla niego lub dla otoczenia
OMAMY SMAKOWE
omamy czucia ustrojowego doczaj czasami - chory widzi potwierdzenie trujcego dziaanie
potrawy na organizm, ktr wczeniej ze wzgldu na dziwny smak uzna za tak
OMAMY WCHOWE
naley rnicowa z halucynoidami ( oceniane krytycznie, napadowe odczuwanie przykrych zapachw
odczuwane w padaczce; zab. psychosensoryczne, wywoane podranieniem zakrtu hakowego)
OMAMY DOTYKOWE
OMAMY CZUCIA USTROJOWEGO
elementarne doznania napywajce w odczuciu chorego z jego narzdw wewn. lub rnych czci
ciaa
PSEUDOHALUCYNACJE = OMAMY RZEKOME
spostrzeenia lub myli powstajce bez udziau bodcw z zewntrz, nie majce cech obiektywnej
przedmiotowej rzeczywistoci, lecz cechy wyobrae zlokalizowanych w przestrzeni wewntrznej,
odczuwane jako obce, narzucone z zewntrz doznania (np. syszenie gosw sumienia)
psychozy schizofreniczne, zab. wiadomoci typu onejroidalnego, stany depresyjne
HALUCYNOIDY - wraenia lub spostrzeenia powstajce bez bodcw dziaajcych z zewntrz, ktre
chory ocenia krytycznie, uznajc za objaw chorobowy; padaczka, niektre guzy mzgu; zab.
psychosensoryczne
ZABURZENIA PSYCHOSENSORYCZNE
- wystpowanie krtkotrwaych halucynoidw (byski, smugi, szmery, smak, zapach); wiadomo
zwykle przymglona, bez zaburze jakociowych, po ataku ocena krytyczna napadu; wystpuj w
padaczce, guzach mzgu, kile mzgu, w stanach po przebytym zapaleniu mzgu, po zatruciach
uszkadzajcych tkank mzgow;
zaburzenia syntezy spostrzee - pozorna zmiana ksztatu, wielkoci, barwy, zmiana pooenia i
odlegoci przedmiotw wzgldem siebie (falowanie podogi, obsuwanie sufitu)
zaburzenia schematu ciaa - odczuwanie wyduania koczyn, zmiany ksztatu, ciaru

Podzia zaburze uwagi

nadmierna (szczeglnie w stanie maniakalnym) lub niedostateczna przerzutno (przy
otpieniu) uwagi
zaburzenia koncentracji uwagi

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

niedostateczna trwao uwagi

nadmierna lub niedostateczna podzielno uwagi
niedostateczna rozpito uwagi (zakres)

Nieprawidowoci pamici
nadczynno pamici (hypermnesia)
niedoczynno pamici (hypomnesia)
niepami (amnesia) - luka pamiciowa - krtko- lub dugotrwaa;
zafaszowanie pamici (paramnesia)

konfabulacja - czasem luki wypeniane treci faszyw, przypadkow; zmylanie w

przewiadczeniu o trafnoci wypowiedzi
zudzenia pamiciowe
omamy pamiciowe - przewiadczenie o realnoci przey, ktrych chory nie dozna, a wystpiy
jedynie w jego wyobrani
zjawiska typu deja vu - zudzenia pamiciowe utosamiajce - poczucie znajomoci sytuacji nowej;
ju przeyte - deja vecu, ju widziane - deja vu, ju pomylane - deja pensee, ju syszane - deja
entendu
jamais vu - poczucie obcoci w sytuacji znanej - w przeciwiestwie do w/w

ZABURZENIA MYLENIA
zaburzenia poznania dotycz zarwno treci, jak i toku mylenia.
zaburzenia treci - urojenia (obj. psychotyczny), idee nadwartociowe (zab. osobowoci),
natrctwa mylowe (obj. nerwic).
zaburzenia toku mylenia - rozkojarzenie (podejrzenie schizofrenii), przyspieszenie (obj.
zespou maniakalnego, zaburzenia wiadomoci), spowolnienie (depresja, przygnbienie).

ZABURZENIA MYLENIA Z PRZEWAG ZABURZE TRECI

urojenia - faszywe sdy, ktre chory wypowiada z gbokim przekonaniem o ich
prawdziwoci, ktrych nie koryguje, mimo oczywistych dowodw bdnoci.
idee nadwartociowe - przekonania, ktre czowiek uwaa za szczeglnie wane, suszne, z
ktrymi jest zwizany emocjonalnie; przywizywanie szczeglnej uwagi do pewnych de,
planw yciowych, celw i ich realizacji

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

natrctwa (obsesje) - myli lub wyobraenia uporczywie narzucajce si lub czynnoci

ruchowe wielokrotnie wykonywane, mimo przewiadczenia o ich niedorzecznoci; podlegaj
ocenie krytycznej; zaprzestanie czynnoci koczy si zwykle niepowodzeniem;

PODZIA

UROJE

WG

TRECI

przeladowcze - przewiadczenie chorego, e jest przeladowany (ludzie, siy

nadprzyrodzone, itp.); s nie do podwaenia; wyjtkowo wystpuj jako objaw jedyny, czsto
razem z omamami
zazdroci - urojeniowa forma interpretacji drobnych zdarze codziennych, poczytywanych jako
dowody zdrady
hipochondryczne - nieuzasadnione przewiadczenie o chorobie niszczcej organizm
urojenia znieksztacenia ciaa - czsto twarzy, uwaanie twarzy za znieksztacon,
odraajc (zwracanie si do chirurga plastycznego) lub zapachu - przewiadczenie o
wydzielaniu odrzucajcej, cuchncej woni;
u ludzi modych dysmorfobia - lk i natrtna myl o wasnej brzydocie.
grzesznoci i winy - przypisywanie sobie rnych przestpstw i zbrodni, za ktre, ku
przygnbieniu chorego, musz pokutowa niewinni
wielkociowe - dot. osobistych przedmiotw chorego wyrniajcych go w jego mniemaniu
ponad przecitno
depresyjne - PONIENIA, UPOLEDZENIA, ZUBOENIA, NICOCI (nihilistyczne) - chory uwaa
si za skrzywdzonego, niezdolny do wykonywania nawet najmniejszych czynnoci (np. rozpada
mu si ciao, choruje, itp.)
(Zesp Cotarda - urojenia nihilistyczne, o absurdalnej, rozbudowanej treci - rozpad czonkw
ciaa, utrata materialnoci, bycie nicoci, oraz urojenia wiecznego potpienia)
odnoszce (ksobne) - czsto wspistniej z u. przeladowczymi lub wielkociowymi; chory
odnosi do siebie wydarzenia odgrywajce si wok niego (milknicie ludzi w sklepie, gdy
wchodzi - oni co wiedz, aluzje do siebie w radio czy TV, itp.); polegaj na urojeniowej
interpretacji rzeczywistoci, czasem wi si z zab. spostrzegania
oddziaywania - przewiadczenie chorego, e na jego umys lub ciao kto oddziauje
(bezporednio lub poprzez specjaln aparatur)
owadnicia - poczucie dziaanie siy, czsto wewn., bycie ni owadnitym; myli nie s
swobodne, tylko narzucane; wyobraenia nasuwaj si uparcie i automatycznie (objaw
automatyzmu psychicznego) bez udziau chorego, wbrew jego woli (Zesp Kandinskiego Clerambaulta - urojenia owadnicia + pseudohalucynacje)

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

PODZIA

UROJE

WEDUG

BUDOWY

paranoiczne - usystematyzowane - tworzce pewien system dot. konkretnej sprawy; urojenia

powizane, pozornie logiczne, wykazujce wewntrzn spoisto; mog rni si pod
wzgldem treci (przeladowcze, wielkoci - posanie religijnego, zadroci, inne)
paranoidalne - nieusystematyzowane - brak wyranej budowy, luno powizane; nale do
najczstszych
niespjne - inkoherentne - brak spjnoci, zmienno treci, absurdalne; charakterystyczne
dla poraenia postpujcego
Urojeniowa interpretacja wydarze rzeczywistych - tumaczenie faktw w sposb urojeniowy
Nastawienie urojeniowe gotowo do mylenia w sposb urojeniowy
Czsto dochodzi do rzutowania (projekcji) uroje wstecz - interpretacja urojeniowa wydarze
minionych

NATRCTWA
NATRCTWA - myli lub wyobraenia uporczywie narzucajce si lub czynnoci ruchowe
wielokrotnie wykonywane, mimo przewiadczenia o ich niedorzecznoci; podlegaj ocenie
krytycznej; zaprzestanie czynnoci, odsuwanie ich od siebie koczy si zwykle niepowodzeniem;
natrtne myli - uporczywie doznawane wtpliwoci
natrtne wyobraenia - np. scen erotycznych przy patrzeniu na obrazy witych, ktre
chorego odrzucaj, krpuj
natrtne czynnoci - czasami przyjmuj postacie rytuau - szczeglnie przy myciu rk
(ablutomania)
Dominacja natrctw w obrazie chorobowym = zesp natrctw

ZABURZENIA MYLENIA Z PRZEWAG ZABURZE TOKU

przyspieszenie toku mylenia - rny stopie, od gonitwy mylowej do stanw
maniakalnych; gonitwa mylowa - sowotok, spycenie poznawania rzeczywistoci,
uniemoliwiona analiz faktw -raczej zab. treci;
zwolnienie mylenia
zahamowanie mylenia - zatrzymanie wolno przesuwajcego si wtku mylowego z tow.
poczuciem smutku oraz spowolnieniem lub zahamowaniem ruchowym; mutyzm - cakowite
zamilknicie w przypadku osupienia, proces mylowy moe by zachowany.
zatamowanie - nage przerwanie mylenia dotd przesuwajcego si sprawnie; pozostaje
pustka po urwanej myli

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

rozkojarzenie - dysocjacja mylenia - brak logicznego zwizku midzy poszczeglnymi

duszymi fragm. wypowiedzi lub zdaniami
spltanie toku mylenia - rozerwanie zwizkw mylowych - zupene porwanie wtku
mylowego, skojarzenia powierzchowne, przypadkowe, przyspieszony bieg myli;
charakterystyczne dla zespou spltaniowego;
inkoherencja mylenia - spltanie (zaburzenie toku mylenia)
zesp amentywny zesp spltani owy
lepko mylenia - wiskotyczno - char. zwaszcza dla otpienia padaczkowego;
przywieranie do jednego tematu (podawanie wielkiej iloci szczegw niewanych,
zacierajcych istot rzeczy)
rozwleko mylenia - wprowadzanie wtkw ubocznych, oddalajcych od tematu
zasadniczego; zwykle uwarunkowana zmianami organicznymi (np. otpienie starcze)
mylenie autystyczne - objaw osiowy schizofrenii (razem z rozkojarzeniem mylenia oraz
upoledzeniem ycia uczuciowego);
autyzm - zamykanie si w wiecie dozna psychotycznych, izolowanie si od innych ludzi i
otoczenia;
dereizm - odsuwanie si od rzeczywistoci, odbieranej w sposb zmieniony, chory przechodzi
jakby obok;
syntonia - ch uczestnictwa w niektrych przejawach ycia, potrzeba kontaktu;
mylenie magiczne - niedostateczne odrnianie znaku, sowa, symbolu od tego, co
reprezentuje, czenie nieracjonalnymi zwizkami pewnych zdarze; czy si z myleniem
symbolicznym (przypisywanie szczeglnych znacze)
ambiwalencja intelektualna = ambisentencja - charakterystyczne dla schizofrenii;
wspwystpowanie sdw sprzecznych;

Ambiwalencja intelektualna oraz ambisentencja s wyrazem mylenia paralogicznego (niezgodnego

z prawami logiki).

Ponadto w schizofrenii spotykamy si z:

tworzeniem neologizmw
depersonalizacj - poczucie zmiany wasnej osobowoci, brak poczenia midzy dawnym a obecnym
ja
derealizacj - odbieranie wiata w sposb zmieniony

Wyrniamy ponadto depersonalizacj oraz derealizacj nerwicow.

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

PSYCHOPATOLOGIA EMOCJI

nastroje - stany emocjonalne o nieznacznym nateniu oraz stosunkowo dugim okresie

trwania; subiektywnie okrelane jako bezprzedmiotowe, np. przygnbienie

wzruszenia - stany emocjonalne o nagym pocztku, z zaznaczonymi obj.

wegetatywnymi, czsto obnieniem zdolnoci logicznego mylenia, krtkotrwae; o
rnym nateniu; np. gniew, rado, rozpacz

afekty - silne wzruszenie; stan fizjologiczny; nagy pocztek, silne natenie, wyrane
objawy wegetatywne, obnienie zdolnoci logicznego mylenia, ktrki czas trwania,
znuenie po ustpieniu;

afekt patologiczny - krtkotrway stan psychotyczny, epizod chorobowy; przewanie o

podou organicznym - uszkodzenie mzgowia; zwenie pola wiadomoci, zaburzenia
o cechach stanu pomrocznego;

Zaburzenia emocji dzielimy na

Zaburzenia nastroju
Zaburzenia afektu
Inne zaburzenia emocjonalne

Zaburzenia nastroju
Nastrj to duej utrzymujca si emocja, wyranie zabarwiajca zachowanie i przeywanie

Podzia zaburze nastroju

podwyszony/ maniakalny,
obniony / depresyjny,
draliwy, dysforyczny,
euforyczny/ moriatyczny/ ekstatyczny

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

ZABURZENIA AFEKTU
zobojtnienie uczuciowe - (hipopatia lub apatia)-ograniczenie przeywania uczu
hipertymia - nadmierna ekspresja emocji
spycenie uczuciowe - (sztywno, blado lub sabe modulowanie afektu)- ograniczenie
intensywnoci, modulacji reakcji emocjonalnych
zuboenie emocjonalne -osabienie uczu wyszych przewaga elementarnych uczu
zwizanych z zaspokajaniem potrzeb biologicznych
zaleganie uczu / lepko uczuciowa - dugotrwae utrzymywanie si stanw uczuciowych
chwiejno uczuciowa -nadmiern zmienno, nietrwao emocji
nietrzymanie uczu (afektu) - zwikszona skonno do wystpowania silnych emocji,
osabienie kontroli emocji
niezgodnoci afektu z treci przeywa - do zaburze tych zaliczamy paratymi,
paramimi

INNE ZABURZENIA EMOCJONALNE:

Lk patologiczny
Zo patologiczna
Ambiwalencja uczu

OBJAWY LKU
Objawy psychiczne
- poznawcze- tre przey lkowych (myli o niebezpieczestwie, zagroeniu zdrowia, ycia,
moliwoci utraty kontroli), zaburzenia uwagi i pamici
- emocjonalne- zagroenie, obawy, napicie, panika, niemono odprenia
Objawy behawioralne:
proste (niepokj lokomocyjny i manipulacyjny) zoone (walka, ucieczka, osupienie)
Objawy somatyczne:
pobudzenie ukadu wegetatywnego (np. drenia tachykardia, czstomocz, nadmierna
potliwo, biegunka, dysfunkcje seksualne), zaburzenia snu

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

RODZAJE LKU
lk napadowy - krtkotrway, nawracajcy o znacznym nasileniu z intensywnymi objawami
wegetatywnymi oraz z poczuciem powanego zagroenia zdrowia lub ycia czsto z obaw
utraty kontroli nad swoim zachowaniem (obaw przed "zwariowaniem")
fobiczny - lk, wobec zwierzt ,przedmiotw lub w specyficznych sytuacjach, nie stanowicych
realnego zagroenia z towarzyszcym silnym pragnieniem unikania ich
lk uoglniony - cigy, wolnopyncy z objawami wegetatywnymi, z nadmiernym poczuciem
zagroenia, zamartwiania si, obawami w codziennych sytuacjach yciowych

ZO PATOLOGICZNA (DYSFORIA)
Negatywnie przeywane wzburzenie, zwizane z poczuciem frustracji, z towarzyszcym poczuciem
krzywdy, wzbudzeniem ruchowym i wegetatywnym

Dysforia moe mie charakter:

WYBUCHW ZOCI (WCIEKOCI) gwatowne, intensywne, krtkotrwae wyadowanie
zoci, zwykle z agresj lub autoagresj (nietrzymanie afektu, utrata kontroli nad zoci)
ZOCI UOGLNIONEJ (NASTRJ DYSFORYCZNY)- duej utrzymujcy si stan
patologicznej zoci, gwnie z draliwoci, rozaleniem, agresj sown

ZABURZENIA CZYNNOCI MOTYWACYJNYCH

Motywacja mechanizmy zaangaowane w uruchomienie, ukierunkowanie, podtrzymanie i
zakoczenie dziaania (wola, denie, dziaanie)
Motywacje mona przedstawi jako zwikszenie lub zmniejszenie napdu psychomotorycznego

ZABURZENIA AKTYWNOCI
AKTYWNO - wiadome, uporzdkowane, wytrwae denie do okrelonego celu
OBNIENIE AKTYWNOCI
zesp apatyczno-abuliczny - nika aktywno (napd), zobojtnienie
PODWYSZENIE AKTYWNOCI- char. dla pytkich stanw hipomaniakalnych, bezadny
niepokj

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

ZABURZENIA AKTYWNOCI (CZYNNOCI MOTORYCZNYCH I MOTYWACYJNYCH)

Zaburzenia aktywnoci ruchowej
Zaburzenia aktywnoci impulsywnej
Zaburzenia aktywnoci zoonej

ZABURZENIA RUCHU
spowolnienie lub zahamowanie - znamienne dla zesp. depresyjnego; osupienie
stereotypie ruchowe - wielokrotne, monotonne wykonywanie stale takich samych czynnoci
ruchowych (np. koysanie si)
zmanierowanie ruchowe - typowe dla schizofrenii, wykonywanie dziwacznych czynnoci
ruchowych
natrctwa ruchowe
pobudzenie ruchowe - stopniowe narastanie, szybkie ruchy, wykonywane jedne po drugich,
mimika, gestykulacja ywa
niepokj ruchowy (i sowny) - np. w depresji
podniecenie katatoniczne - denie do chaotycznych wyadowa ruch.
zaburzenia dziaa popdowych
zab. popdu samozachowawczego - tendencje i zamachy samobjcze, samookaleczenie
zab. popdu pciowego - obnienie, wzmoenie, zmiana ukierunkowania i sposobu
zaspakajania potrzeb
zab. popdu do odywiania si - anorexia, parorexia, bulimia, uzalenienia
zab. popdu do snu
inne: dziaania impulsywne: popd do podpalania, wdrowania, kradziey
paragnomen - dziaanie wbrew oczekiwaniu

ZABURZENIA AKTYWNOCI IMPULSYWNEJ

AKTYWNO IMPULSYWNA aktywno, na ktr wpyw maj silne emocje, popdy lub nawyki; w
niewielkim stopniu zaley od woli, a take w ograniczonym stopniu podlega wiadomej kontroli
Zmiany oglnego poziomu impulsywnoci: impulsywno ograniczona lub wzmoona
Przyczynami tych zmian mog by czynniki, ktre osabiaj mechanizmy kontroli (alkohol, inne
substancje psychoaktywne) lub powoduj nasilenie emocji, popdw i nawykw, co prowadzi do
skrcenia czasu reakcji midzy wzbudzeniem a dziaaniem.
Zmiany impulsywnoci emocjonalnej- motywowane emocjami np. lkiem, dysfori,
obnionym lub podwyszonym nastrojem (np. zachowania agresywne, autoagresywne,
dysforyczne, unikowe)

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

Zmiany impulsywnoci popdowej- motywowane popdami, dotycz zaburze aknienia,

pragnienia, snu, popdu pciowego
Zmiany impulsywnoci nawykowej motywowane nabytymi, wyuczonymi nawykami, np.
kleptomania, piromania, uprawianie hazardu, kolekcjonowanie itp.

ZABURZENIA AKTYWNOCI ZOONEJ

To: zwikszenie/zmniejszenie zainteresowa, aktywnoci szkolnej, zawodowej, spoecznej (kontakty
interpersonalne, penienie rl spoecznych)
Ocena poziomu aktywnoci zoonej obejmuje nastpujce proporcje zachowa: biernospontaniczno, zainteresowanie- brak, wycofanie- uczestnictwo

ZABURZENIA INTEGRACJI CZYNNOCI PSYCHICZNYCH

Zaburzenia wiadomoci (ilociowe i jakociowe)
Zaburzenia orientacji auto i allopsychicznej
Zaburzenia poczucia zdrowia/ choroby
Zaburzenia sprawnoci intelektualnej
Zaburzenia osobowoci

Zaburzenia integracji czynnoci psychicznych prostych w bardziej zoone zakca zachowanie i

przeycia pacjenta, ograniczaj takie waciwoci jak: uporzdkowanie, harmonijno, celowo,
utrudniajc lub uniemoliwiajc dostosowanie ich do zmieniajcych si okolicznoci i potrzeb.

ZABURZENIA WIADOMOCI
wiadomo - poczucie przeywania zjawisk psychicznych
ja - samowiadomo - podmiot przeywanych zjawisk psychicznych
przytomno - stan gotowoci OUN do reagowania na bodce, utrzymywanie staego poziomu
czuwania, umoliwiajcego selekcjonowanie oraz interpretowanie bodcw; sen fizjologiczny
oraz jawa

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

ILOCIOWE ZABURZENIA WIADOMOCI

senno patologiczna = SOMNOLENCJA - niezalena od rytmu dobowego
gboki sen patologiczny = SOPOR - wygaszana przytomno, zachowana reaktywno na
silne bodce, z zachowaniem odruchw obronnych
piczka = COMA - wyczenie cakowite wiadomoci, zanik reaktywnoci

JAKOCIOWE ZABURZENIA WIADOMOCI

przymglenie proste - dyskretne zab. spostrzegawczoci, zuboenie motoryki, nastrj
obojtny
zesp majaczeniowy (delirium) - orientacja autopsychiczna zachowana (co do wasnej
osoby), zaburzona orientacja allopsychiczna (miejsca, czasu, przestrzeni, sytuacji wasnej);
niepokj ruchowy, iluzje, omamy (przewanie wzrokowe), urojenia (czsto przeladowcze);
niepami czciowa
zesp pomroczny - naprzemienne rozdwojenie osobowoci, totalne dezorientacja, gwatowne
wyadowania ruchowe, autoagresja, wyspy pamiciowe
zesp spltaniowy (amentia) - zupena niepamic, rozwj stopniowy, jaktacje (bezadne
miotanie si), rozerwanie wtku mylowego, utrata kontaktu
Zesp majaczeniowo-spltaniowy = onejroidalny - psychozy schizofreniczne, zatrucia,
infekcje, padaczka

ZABURZENIA ORIENTACJI
zaburzenie orientacji autopsychicznej (dezorientacja w zakresie postrzegania wasnej osoby,
zaburzenia schematu ciaa, depersonalizacja)
zaburzenie orientacji allopsychicznej (zaburzenia poczucia otoczenia, czasu, miejsca, sytuacji
oraz derealizacja)

ZABURZENIA POCZUCIA ZDROWIA/ CHOROBY

1. brak wgldu chorobowego,
2. nieuzasadnione poczucie choroby
3. udawanie choroby (np. pozorowanie choroby, symulacj)

Materiay do wicze z psychologii klinicznej_2011/2012

ZABURZENIA SPRAWNOCI INTELEKTUALNEJ

Zaburzenia sprawnoci intelektualnej s gwnymi objawami zespow psychopatologicznych takich
jak:
Upoledzenie umysowe to stan zahamowania lub niepenego rozwoju umysu
charakteryzujcy si uszkodzeniem umiejtnoci poznawczych, mowy, ruchowych i
spoecznych; ujawnia si w okresie rozwoju.
Otpienie jest zespoem spowodowanym chorob mzgu, zwykle o charakterze przewlekym,
w ktrym zaburzone s funkcje poznawcze oraz zachowanie.

ZABURZENIA OSOBOWOCI
Zaburzenia osobowoci to utrwalone dezadaptacyjne wzorce wewntrznego przeywania oraz
zachowania spoecznego - prowadzce do indywidualnego cierpienia lub konfliktw interpersonalnych
(rozwijajce si od wczesnego wieku lub w wyniku urazw psychicznych, ewentualnie po zmianach
organicznych UON u osb dorosych)
Zaburzenia osobowoci dzielimy na:
specyficzne typy zaburze osobowoci
trwae zmiany osobowoci (np. po silnych albo przewlekych urazach psychicznych ewentualnie
zmianach organicznych UON u osb dorosych)
osobowo mnog
dezintegracj osobowoci (rozszczepienie, rozpad)