Dobre Praktyki Udziału Gmin I Powiatów W Tworzeniu Infrastruktura Danych Przestrzennych W Polsce

SPIS TRECI
1.
CHARAKTERYSTYKA DANYCH PRZESTRZENNYCH ...................................................................................... 9
2.
PREZENTACJA GRAFICZNA DANYCH PRZESTRZENNYCH ........................................................................ 11
3.
METADANE ................................................................................................................................................................. 16
4.
PODSTAWOWE USUGI SIECIOWE ZWIZANE Z DANYMI PRZESTRZENNYMI .................................. 23
4.1.
USUGA WMS ..................................................................................................................................... 23
4.1.1. Funkcja GetCapabilities ................................................................................................................. 25
4.1.2. Funkcja GetMap.............................................................................................................................. 25
4.1.3. Funkcja GetFeatureInfo .................................................................................................................. 28
4.2.
USUGA WMTS ................................................................................................................................... 29
4.3.
USUGA WFS....................................................................................................................................... 30
4.4.
USUGA WCS ...................................................................................................................................... 31
5.
REGULACJE PRAWNE DOTYCZCE DANYCH PRZESTRZENNYCH ......................................................... 33
5.1.
5.2.
5.3.
USTAWA PRAWO GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE ............................................................................ 34

USTAWA O INFRASTRUKTURZE INFORMACJI PRZESTRZENNEJ ............................................................... 39
USTAWA O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM .................................................... 47
6.
WSPPRACA GMIN I POWIATU W PROWADZENIU PODSTAWOWYCH BAZ DANYCH
PRZESTRZENNYCH ........................................................................................................................................................... 49
7.
ZADANIA POWIATU W TWORZENIU I UDOSTPNIANIU DANYCH PRZESTRZENNYCH .................... 51
7.1.
PROWADZENIE POWIATOWEGO ZASOBU GEODEZYJNEGO I KARTOGRAFICZNEGO ................................. 51
7.1.1. Prowadzenie ewidencji gruntw i budynkw .................................................................................. 51
7.1.2. Prowadzenie mapy zasadniczej ....................................................................................................... 55
7.1.2.1.
Technologie prowadzenia mapy zasadniczej .......................................................................................... 68
7.1.2.1.1. Technologia wektorowa..................................................................................................................... 68
7.1.2.1.2. Technologia hybrydowa .................................................................................................................... 70
7.1.2.2.
Udostpnianie mapy zasadniczej ............................................................................................................ 73
7.1.3. Automatyzacja obsugi zasobu ........................................................................................................ 79

7.2.
UDZIA INFORMACJI PRZESTRZENNEJ W AUTOMATYZACJI PRACY STAROSTWA .................................... 85
7.2.1. Prowadzenie bazy pozwole na budow ......................................................................................... 86
7.2.2. Inne zastosowania ........................................................................................................................... 89
7.3.
UDZIA DANYCH PRZESTRZENNYCH POWIATU W KIIP ......................................................................... 90
7.3.1. Wczenie usug sieciowych powiatu do zbiorczych usug geoportalu............................................ 92
8.
DANE PRZESTRZENNE W ZADANIACH GMINNYCH ...................................................................................... 97
8.1.
8.2.
8.3.
NUMERACJI ADRESOWA ....................................................................................................................... 97

PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ................................................................................. 100
UDZIA DANYCH PRZESTRZENNYCH GMINY W KIIP ........................................................................... 105
9.
ZAKOCZENIE ........................................................................................................................................................ 111
10.
LITERATURA ........................................................................................................................................................... 114
Dedykuje moim dzieciom: Joannie, Rafaowi i Danielowi
Przedmowa
Znaczenie danych przestrzennych w funkcjonowaniu nowoczesnego spoeczestwa
cigle ronie. W duej mierze przyczynia si do tego coraz wiksze uwiadomienie jakie
korzyci uzyskuje si przez przedstawienie rzeczywistoci odpowiednimi zbiorami danych
przestrzennych i wykorzystanie tych zbiorw do zarzdzania otaczajc nas rzeczywistoci.
Niewtpliw
przyczyn
takiego
uwiadomienia
jest
oglny
rozwj
technologii
informacyjnych, ktry pozwoli zasmakowa ju wielu korzyci i zaostrzy apetyt na wiele

nowych, bdcych jedynie kwesti czasu. Dane przestrzenne towarzysz wielu dziedzinom
aktywnoci czowieka, a dla wielu z nich maj kluczowe znaczenie. Dzisiaj coraz mniej jest te
takich informacji, ktre nie maja adnego odniesienia do przestrzeni, a coraz wicej
natomiast informacji zlokalizowanych przestrzennie na podstawie rnych systemw
referencyjnych.
Oddajemy Pastwu do uytku ksik, ktra z zaoenia miaa mie charakter
praktyczny, popularyzujcy w spoeczestwie dane przestrzenne wytwarzane przez powiaty
i gminy w ramach swoich prawnych obowizkw i zwizane z nimi usugi sieciowe suce
udostpnianiu i prezentacji danych. Jak udao si zrealizowa przyjte zaoenia ocenicie
Pastwo po jej lekturze. Jeli w trakcie lektury nasun si Pastwu jakie uwagi i sugestie
bd wdziczy za ich przesanie na adres waldemar.izdebski@gmail.com i obiecuj, e
postaram si je uwzgldni lub si do nich odnie w kolejnych wydaniach tej ksiki.
W ksice oprcz nowych treci istotnych z punktu widzenia funkcjonowania danych
przestrzennych w powiatach i gminach czytelnik znajdzie obszerne rozwinicie dwch
rozdziaw opracowanych pierwotnie przez autora (jeden z nich przy wsppracy
z dr. in. Marcinem Lucknerem) w ramach publikacji pod redakcj prof. dr hab. in.
Stanisawa
Biaousza
zatytuowanej
Informacja
przestrzenna
dla
samorzdw
terytorialnych. W tym miejscu bardzo dzikuj Panu Profesorowi Stanisawowi Biaouszowi,

e zgodzi si na to rozwinicie i rwnie za to, e bdc pierwszym czytelnikiem niniejszej
ksiki i wyrazi o niej pozytywn opini.
Mam nadziej, e Czytelnicy znajd w niniejszym opracowaniu wiele informacji
potrzebnych do zrozumienia istoty mechanizmw wytwarzania i wykorzystania danych
przestrzennych w Polsce.
Warszawa dn. 6.12.2014
dr hab. in. Waldemar Izdebski
Waldemar Izdebski - Dobre praktyki udziau gmin i powiatw w tworzeniu IDP w Polsce
Wstp
Informacja przestrzenna towarzyszy czowiekowi od zawsze i kojarzy si przede
wszystkim z pooeniem interesujcych go obiektw terenowych. Pierwotnie byy to
prymitywne rysunki wykonane na cianach jaski, nastpnie rnej jakoci mapy, a obecnie
komputerowe bazy danych, ktre oprcz prezentacji danych w postaci tradycyjnych map, daj
moliwoci wykonywania zaawansowanych analiz przestrzennych. Stosowanie nowych
technologii
przekada
si
to
na
szereg
dodatkowych
moliwoci
wykorzystania
zgromadzonych danych w wielu dziedzinach aktywnoci czowieka.
a)
b)
c)
d)
Rysunek 1 a) Malowido cienne z roku 6200 przed nasz er przedstawiajce plan miasta i jego rekonstrukcja
http://www.henry-davis.com, b) mapa mozaikowa, Palestyna rok 565, rdo http://www.henry-davis.com, c) mapa
tradycyjna, d) nowoczesne formy prezentacji danych przestrzennych, http://www.3d-stadtmodell-berlin.de
Znaczenie informacji przestrzennej w funkcjonowaniu nowoczesnego spoeczestwa

cigle ronie. W duej mierze przyczynia si do tego oglny rozwj technologii
informacyjnych, a w szczeglnoci rozwj i popularyzacja urzdze mobilnych takich jak
tablety i smarfony, ktre z jednej strony mog prezentowa na swoich ekranach informacj
przestrzenn z wbudowanych baz danych lub z dostpnych usug sieciowych, a z drugiej
strony (na jej tle) pokazywa aktualne pooenie uytkownika, wyznaczone dziki
wbudowanemu odbiornikowi GPS.
Niewtpliwie jednym z gwnych beneficjentw dynamicznego rozwoju zasobw

informacji przestrzennej i usprawnienia technik jej przetwarzania s dzisiaj samorzdy
terytorialne. Wynika to z faktu, e w swoich kompetencjach maj szerokie moliwoci
oddziaywania na zarzdzan przestrze, w czym bardzo pomocny jest model rzeczywistoci
w postaci baz danych systemw informacji przestrzennej. Dziki wykorzystywaniu informacji
przestrzennej znacznie usprawnia si proces zarzdzania przestrzeni jednostki terytorialnej
i duo atwiejsze staje si planowanie i monitorowanie jej rozwoju.
Do podstawowych korzyci wynikajcych z wykorzystywania informacji przestrzennej
w zarzdzaniu jednostk samorzdow naley zaliczy:
wzbogacenie procesw decyzyjnych w urzdzie o ich lokalizacj przestrzenn, co

sprzyja sprawnoci ich przeprowadzania i jest bardzo pomocne w procesie
wypracowywania decyzji,
usprawnienie przepywu informacji w urzdzie dziki powizaniu prowadzonych

spraw z przestrzeni,
atwiejsz koordynacj pracy wydziaw urzdu,
uatwienie
komunikacji
(wymiany
informacji)
innymi
jednostkami
samorzdowymi,
zmniejszenie kosztw funkcjonowania urzdu,
atw dostpno danych przestrzennych dla mieszkacw.
Jednym z celw niniejszego opracowania jest przedstawienie przykadw (dobrych

praktyk) w zakresie wykorzystania danych przestrzennych w gminach i powiatach powstaych
dziki autorskiej technologii GEO-MAP wdraanej i rozwijanej od ponad 20 lat przez firm
Geo-system Sp. z o.o.. Technologia spotyka si z bardzo dobrym przyjciem przez jej
uytkownikw oraz bya wielokrotnie nagradzana za uyteczno i innowacyjno.
Jednoczenie wiele z prezentowanych tu treci ma charakter uniwersalny i moe przyczyni
si do popularyzacji danych przestrzennych w Polsce oraz poszerzenia obszaru ich
zastosowa.
1. Charakterystyka danych przestrzennych

Dane przestrzenne opisuj obiekty wiata rzeczywistego okrelajc ich lokalizacj oraz
ksztat i tworz w ten sposb model rzeczywistoci wykorzystywany do zobrazowania
otaczajcego nas wiata. W wikszoci przypadkw, mamy do czynienia z danymi
geometrycznymi w dwch wymiarach. Geometria takich obiektw moe by reprezentowana
przez punkt (np. dla drzewa), lini aman (dla osi ulicy) lub wielokt (dla dziaki
ewidencyjnej). W tym ostatnim wypadku naley pamita, e w praktyce obiekty
powierzchniowe reprezentowane przez wielokt mog zawiera enklawy, czyli obszary
wewntrz wielokta, ktre do niego nie nale.
W celu przyblienia tematu, w tabeli 1 przedstawiono przykady podstawowych
elementw geometrycznych sucych do reprezentacji obiektw wiata rzeczywistego wraz
z zapisem ich geometrii w popularnym formacie WKT1 (Well-know text) opracowanym
przez organizacj OGC2.
Tabela 1 Przykady zapisu geometrii danych przestrzennych (rdo wikipedia.org)
Typ
Zapis
Punkt
POINT (30 10)
Linia
amana
LINESTRING (30 10, 10 30, 40 40)
Wielokt
POLYGON ((30 10, 10 20, 20 40, 40 40, 30 10))
Wielokt
z enklaw
POLYGON ((35 10, 10 20, 15 40, 45 45, 35 10),

(20 30, 35 35, 30 20, 20 30))
Wizualizacja
WKT format do zapisu geometrii wektorowych obiektw przestrzennych. Odpowiednikiem binarnym formatu WKT jest
format (WKB), ktry jest uywany do przechowywanie informacji o obiektach w bazach danych. Formaty zostay
opracowane przez Open Geospatial Consortium (OGC). Obecna definicja jest elementem normy ISO/IEC 13249-3:2011.
2
OGC - jest midzynarodow organizacj utworzon w 1994 roku z siedzib w Wayland, Massachusetts. Celem organizacji
jest integracja danych geoprzestrzennych i sposobw ich przetwarzania z systemami informatycznymi, jak rwnie
upowszechnianie przez infrastruktur informacyjn interoperacyjnego oprogramowania do przetwarzania danych
geoprzestrzennych oraz produktw geoinformacyjnych.
10
Uzupenieniem podstawowych typw geometrii sucych do reprezentacji obiektw

terenowych s geometrie zoone (wieloelementowe), ktre take mona zapisa w formacie
WKT. Przykady takich zapisw przedstawiono w tabeli 2.
Tabela 2 Przykad zapisu zoonych geometrii danych przestrzennych (rdo wikipedia.org)
Typ
Zapis
Wizualizacja
Punkty
MULTIPOINT ((10 40), (40 30), (20 20), (30

10))
Linie
MULTILINESTRING ((10 10, 20

(40 40, 30 30, 40 20, 30 10))
Wielokty
MULTIPOLYGON (((30 20, 10 40, 45 40, 30 20)),

((15 5, 40 10, 10 20, 5 10, 15 5)))
Wielokty
z enklaw
MULTIPOLYGON (((40 40, 20 45, 45 30, 40 40)),

((20 35, 45 20, 30 5, 10 10, 10 30, 20 35),
(30 20, 20 25, 20 15, 30 20)))
20,
10
40),
Geometria zoona stosowana jest tam gdzie z natury rzeczy obiektu terenowego nie
daje si przedstawi przy pomocy prostych elementw geometrycznych. Moe to dotyczy
np. obrbw ewidencyjnych (wielokty i wielokty z enklaw) czy reprezentacji osi ulic
o skomplikowanym przebiegu jak przedstawiono to na rys. 2.
Rysunek 2 Ilustracja ulicy skadajcej si wielu linii
11
2. Prezentacja graficzna danych przestrzennych

W modelu pojciowym bazy danych przestrzennych, jej obiekty s przydzielone do
wyodrbnionych
warstw
informacyjnych.
Zasadniczo
wyrniamy
dwa
sposoby
przyporzdkowania obiektu do warstwy informacyjnej. Pierwszy polega na fizycznym

rozdzieleniu danych na pliki lub tabele danych zawierajce jednorodne dane np. popularne
pliki SHP. W drugim sposobie dane ze wszystkich warstw s przechowywane cznie,
a wyodrbnienie warstw jest realizowane na podstawie wartoci atrybutw przeznaczonych
do przechowywania informacji o podziale na warstwy informacyjne. Warstwy informacyjne
(rys. 3a i 3b) zwizane s z jednym typem obiektw wiata rzeczywistego lub kilkoma
typami, ale przewanie powizanymi ze sob tematycznie. Dziki sterowaniu widocznoci
poszczeglnych warstw informacyjnych, mona w zalenoci od potrzeb uzyskiwa
prezentacje graficzne o rnej treci, co rwnie zilustrowano na rys. 3a i 3b. Rysunki
pokazuj uzyskiwane efekty prezentacji w zalenoci od stanu wczenia poszczeglnych
warstw.
Rysunek 3 Ilustracja pojcia warstwy informacyjnej i koncepcji czenia (nakadania warstw)
12
Prezentacja graficzna w systemach informacji przestrzennej jest wynikiem powizania

danych geometrycznych i opisowych o obiektach z ustalonymi elementami prezentacji
graficznej (rys. 4). Typowym dziaaniem w systemach informacji przestrzennej jest to, e do
prezentacji graficznej mog by przeznaczane tylko obiekty wyselekcjonowane na podstawie
rnych warunkw logicznych sprecyzowanych w celu osignicia zamierzonego efektu
prezentacji.
Rysunek 4 Ilustracja procesu prezentacji graficznej danych przestrzennych
Tak wic w klasycznym przypadku, te same dane przestrzenne mona zaprezentowa

przy pomocy rnych bibliotek znakw umownych, uzyskujc tym samym rne efekty
wizualne, co schematycznie przedstawiono na rys. 5.
13
Rysunek 5 Prezentacja graficznej tych samych danych przy pomocy rnych bibliotek znakw umownych
Aby w prezentacji danych przestrzennych, szczeglnie danych bardzo szczegowych

dotyczcych mapy zasadniczej, osign wszystkie efekty do jakich jestemy przyzwyczajeni
przez tradycyjne mapy papierowe, musimy posiada odpowiedni bibliotek znakw
umownych, a w zestawie danych o obiektach (oprcz podstawowych danych geometrycznych
i opisowych) zapisa kilka dodatkowych danych, zwizanych jedynie z realizacj prezentacji
graficznej. Jest to konieczne, aby nie dokonywa pniej kadorazowego przeredagowywania
treci mapy, kiedy elementy zaczynaj si zasania czynic obraz nieczytelnym [3].
Z tego wzgldu, w modelu danych zwizanym z map zasadnicz, z kadym obiektem
bazy musi by zwizana pewna liczba etykiet ze zdefiniowanym pooeniem i parametrami
prezentacji. Mona to zrealizowa tak, aby na podstawie specjalnego atrybutu etykieta
pobieraa swoj definicj z biblioteki znakw umownych, a nastpnie dostawaa
indywidualne dla kadego obiektu parametry lokalizacji i prezentacji. Do uzyskania
oczekiwanego celu musi istnie moliwo zapamitywania indywidualnych parametrw,
rnych dla kadej instancji etykiety, co w efekcie daje bardzo szerokie moliwoci
prezentacyjne. Jeli chodzi o tre etykiety, to moe ona by wartoci sta, wynika
z wartoci atrybutw statycznych i wyliczalnych lub by kombinacj tych wartoci.
Dodatkowo powinna istnie moliwo powizania z kad etykiet odnonika, ktry
14
precyzyjnie wskazuje miejsce, do ktrego etykieta si odnosi oraz sposobu justowania tekstu.
Odnonik powinien by niezaleny w kadej instancji etykiety i powinien mie moliwo
definiowania jako lewostronny lub prawostronny. Przykadowe parametry prezentacyjne
etykiety zrealizowane w systemie GEO-MAP przedstawiono na rys. 6.
a)
b)
Rysunek 6 Ilustracja wykorzystania etykiet a) parametry etykiety b) prezentacja graficzna etykiet
Niestety same etykiety nie rozwi wszystkich problemw zwizanych z prezentacj

graficzn danych mapy zasadniczej. S w jej treci obiekty, ktre wymagaj dodatkowego
opisu swojej geometrii wykorzystywanego podczas prezentacji graficznej. Do takich
obiektw naley przede wszystkim skarpa. Skarpa z natury rzeczy jest jednym obiektem
powierzchniowym, ale ze wzgldu na przyjt prezentacj graficzn istotne jest, ktry
fragment obrysu powinien by interpretowany jako gra skarpy. Informacja o dole skarpy ma,
przy
prezentacji,
znaczenie
drugorzdne.
Przykad
prezentacji
graficznej
skarpy
z wykorzystaniem dodatkowej informacji o pocztku gry (punkt P1) i kocu gry skarpy
(punkt P2) przedstawiono na rys. 7.
Rysunek 7 Ilustracja budowy i prezentacji graficznej - obiektu skarpa
Dodatkowa informacja daje moliwo atwej prezentacji graficznej, gdy w oparciu

o punkty P1 i P2 wiadomo jak rozmieci linie porzeczne tworzce znak umowny skarpy.
Szczegowe algorytmy s indywidualn spraw systemw informatycznych. Oczywicie,
aby uzyska poprawny rysunek naley uwzgldni cay szereg przypadkw szczeglnych
wynikajcych z geometrii obiektu. Oglnie jednak i tak znajd si przypadki tak
skomplikowanych geometrii, e aden algorytm nie bdzie w stanie sobie z tym poradzi.
W takiej sytuacji zalecane jest podzielenie obiektu o skomplikowanym obrysie na dwa lub
wicej obiektw skadowych.
15
Prezentacja skarpy w oparciu o przedstawion zasad daje take moliwo atwej

generalizacji obiektu podczas prezentacji kartograficznej w skalach mniejszych. Jeli taki
obiekt speni kryteria do przedstawienia go symbolem, wtedy odpowiednim znakiem
umownym naley narysowa jedynie fragment obrysu od punktu P1 do P2 odpowiadajcy
grze skarpy (rys. 8).
a)
b)
Rysunek 8 Widok obiektu reprezentujcego skarp a) przed generalizacj b) po generalizacji
W efekcie opisanych zabiegw, a wic wykorzystania znakw umownych i elementw

redakcyjnych, staje si moliwe, aby z danych geometrycznych, ktre w postaci surowej
przedstawionej na rys. 9a uzyskiwa oczekiwan prezentacj kartograficzn (map) rys. 9b.
Rysunek 9 Prezentacja graficzna a) uproszczona - bez znakw umownych, b) pena prezentacja graficzna (mapa)
16
3. Metadane
W potocznym rozumieniu metadane mona zdefiniowa jako dane o danych.
Pojedynczy plik metadanych opisuje odpowiadajcy mu zbir danych (np.: plan
zagospodarowania przestrzennego, zbir punktw osnowy, zbir obiektw mapy zasadniczej)
za pomoc niewielkiego dokumentu zapisanego w formacie XML. Zakres treci zbioru
metadanych jest cile zaleny od waciwoci opisywanego zbioru danych. Inny bdzie
zestaw metadanych dla ksiek, a inny dla utworw muzycznych czy obrazw.
W metadanych opisujcych zbiory danych przestrzennych do najistotniejszych
informacji w nich zawartych naley zaliczy:
nazw i opis zbioru,
przynaleno do kategorii tematycznej i odpowiednie sowa kluczowe,
informacje o zakresie przestrzennym zbioru danych (prostokt ograniczajcy),
informacje o pochodzeniu danych, ich jakoci (zgodno z przepisami prawa)

i aktualnoci (data utworzenia, aktualizacji),
informacje o wacicielu danych lub ich dostawcy,
informacje o sposobie dostpu do danych i ewentualnych ograniczeniach.
Dziki zastosowaniu metadanych i odpowiednich serwerw katalogowych, na ktrych

umieszcza si metadane, moliwe staje si wyszukiwanie potrzebnych danych, wstpna ocena
ich przydatnoci, a nastpnie kontakt z dysponentem w celu uzyskania dostpu do danych
rdowych.
Metadane s rwnie tworzone dla usug sieciowych zwizanych z danymi
przestrzennymi opisujc parametry usug niezbdne w procesie ich wykorzystywania np.:
adres usugi, zasig przestrzenny, dostpne warstwy informacyjne, formaty zwracanych
danych, itp..
Zgodnie z zapisami ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. z 2010 r.
Nr 76, poz. 489) metadane to informacje, ktre opisuj zbiory danych przestrzennych oraz
usugi danych przestrzennych i umoliwiaj odnalezienie, inwentaryzacj i uywanie tych
danych i usug (art. 3. pkt 4). W art. 5 ust. 2 ustawy okrelono, e metadane obejmuj
informacje dotyczce w szczeglnoci:
zgodnoci zbiorw z obowizujcymi przepisami, dotyczcymi tematw danych

przestrzennych okrelonych w zaczniku do ustawy;
warunkw uzyskania dostpu do zbiorw i ich wykorzystania, usug danych

przestrzennych oraz wysokoci opat, jeeli s pobierane;
17
jakoci i wanoci zbiorw w rozumieniu ust. 2 czci A zacznika do

rozporzdzenia Komisji (WE) nr 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie
wykonania dyrektywy nr 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie
metadanych (Dz. Urz. UE L 326 z 04.12.2008, str. 12);
organw
administracji
odpowiedzialnych
za
tworzenie,
aktualizacj
i udostpnianie zbiorw oraz usug danych przestrzennych;
ogranicze powszechnego dostpu do zbiorw i usug danych przestrzennych oraz

przyczyn tych ogranicze.
Zamy,
zbiorami
danych
przestrzennych
plany
zagospodarowania
przestrzennego, to przykadowe ich metadane wygldaj tak jak przedstawiono poniej.

Metadane s sporzdzone dla kadego planu oddzielnie.
Dane
Metadane
1. Identyfikator: PL.ZIPPZP.2131 01
2. Tytu: Miejscowy plan zagospodarowania 01
3. Streszczenie: Miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego terenu w
rejonie ulic Pustej i Stolarskiej
4. Pochodzenie:plan uchwalony uchwa nr
XXI/191/98, opublikowan w Dz. Urz. Woj.
Podlaskiego Nr 24, poz. 138. Zacznik
mapowy w skali 1:1000 zosta zeskanowany,
a nastpnie skalibrowany i udostpniony
poprzez usug WMS
5. Data publikacji: 1998-03-31
6. Punkt kontaktowy: Urzd Miejski w Lipsku
(ul. obikowskiego 4/2, 16-315 Lipsk, tel. 87
6422700)
7. Kategoria: planowanie/kataster
8. Sowa kluczowe: Zagospodarowanie
przestrzenne
9.
10.
11.
12.
Reprezentacja przestrzenna: raster

Skala: 1000
Ukad odniesienia: PUWG 1992
Zasig geograficzny: 53.73566N, 23.40017E,
53.73819N, 23.40659E
13. Zgodno: Ustawa o planowaniu i

zagospodarowaniu przestrzennym zgodny,
Ustawa o samorzdzie terytorialnym
zgodny
14. Dystrybucja: http://lipsk.e-mapa.net/
Rysunek 10 Ilustracja metadanych dla planu zagospodarowania przestrzennego
Stosowny
plik
XML
zapisanymi
metadanymi
ma
wygld
zbliony
do
przedstawionego na rys. 11, w ktrym dla zachowania czytelnoci pominito szczegowe

zapisy zastpujc je znakami ..., a pozostawiajc jedynie poszczeglne sekcje pliku.
18
<gmd:MD_Metadata xsi:schemaLocation="http://www.isotc211.org/2005/gmd http://schemas.opengis.net/iso/19139/20060504/gmd/gmd.xsd">
<gmd:fileIdentifier></gmd:fileIdentifier>
<gmd:language>...</gmd:language>
<gmd:characterSet>...</gmd:characterSet>
<gmd:parentIdentifier>...</gmd:parentIdentifier>
<gmd:hierarchyLevel>...</gmd:hierarchyLevel>
<gmd:hierarchyLevelName>...</gmd:hierarchyLevelName>
<gmd:contact></gmd:contact>...<gmd:dateStamp></gmd:dateStamp>
<gmd:metadataStandardName>...</gmd:metadataStandardName>
<gmd:metadataStandardVersion>...</gmd:metadataStandardVersion>
<gmd:referenceSystemInfo>...</gmd:referenceSystemInfo>
<gmd:identificationInfo>...</gmd:identificationInfo>
<gmd:distributionInfo>...</gmd:distributionInfo>
<gmd:dataQualityInfo>...</gmd:dataQualityInfo>
</gmd:MD_Metadata>
Rysunek 11 Przykadowy plik metadanych dotyczcych planu zagospodarowania przestrzennego
W Polsce centralnym punktem dostpowym do metadanych jest serwer katalogowy

Gwnego Urzdu Geodezji i Kartografii dostpny pod adresem www.geoportal.gov.pl.
Pod wymienionym adresem mona wyszukiwa metadane zgromadzone na serwerze GUGIK,
ale rwnie na innych serwerach katalogowych, ktre zostay z nim sfederowane. Typowy
ekran startowy zwizany z wyszukiwaniem metadanych przedstawia rys. 12.
Rysunek 12 Ilustracja wyszukiwania metadanych w serwisie geoportal.gov.pl
Aby uruchomi wyszukiwanie metadanych naley doprowadzi do wywietlenia na

ekranie okienka oznaczonego na rys. 12 cyfr 3. Czyni si to wykonujc kolejne czynnoci
oznaczone na rysunku cyframi 1 i 2 tj.:
1. ustawienie penego interfejsu, w ktrym jest moliwe wyszukiwanie,
2. wybranie wyszukiwania metadanych z menu.
Uzyskany interfejs jest najprostszym wariantem wyszukiwania metadanych bazujcym
jedynie na podstawie pojedynczych wyrazw lub sekwencji wyrazw. Przy sekwencji naley
pamita, e aby wyszukiwarka znalaza wyniki zawierajce wszystkie wymienione wyrazy
naley t sekwencj umieci w cudzysowie np. Mapa ewidencyjna, Mapa
19
topograficzna. W przeciwnym wypadku jako wyniki mog by zaliczone metadane

zawierajce tylko jeden z wymienionych wyrazw.
Wciniecie klawisza Szukaj, widocznego obok pola zawierajcego wyszukiwane
wyrazy, powoduje uruchomienie szukania. Jeli bd znalezione jakie wyniki to zostan one
przedstawione w okienku wynikowym, jak przedstawiono to na rys. 13. W przeciwnym
przypadku pojawi si stosowny komunikat oznajmiajcy brak wynikw wyszukiwania dla
podanych warunkw.
Rysunek 13 Ilustracja prostego interfejsu wyszukiwania metadanych
Zasig kadego z elementw na licie, mona wywietli na mapie, klikajc na przycisk

Poka zasig Dla wyszukanych serii mona wywietli list zbiorw, wchodzcych
w skad serii. Powrt do wyszukiwania kolejnych metadanych jest moliwy po wciniciu
przycisku Cofnij.
Jeli chcemy uruchomi interfejs wyszukiwania zaawansowanego, wtedy w okienku
wyszukiwania metadanych wybieramy przycisk Zaawansowane widoczny obok przycisku
Szukaj. Uzyskujemy w ten sposb dostp do zaawansowanego interfejsu wyszukiwania
zaprezentowanego na rys. 14.
Rysunek 14 Ilustracja zaawansowanego interfejsu wyszukiwani metadanych
20
Poniej
opisano
znaczenie
poszczeglnych
opcji
dostpnych
interfejsie
zaawansowanym.
A) Zasig przestrzenny.
Okrela zakres przestrzeni, z jakiego mog pochodzi wyszukiwane metadane. Do dyspozycji
mamy 3 sposoby okrelania zasigu przestrzennego:
1. przez zakres widoczny na mapie (napis S widoczne w zasigu mapy), tzn.
metadane bd wyszukiwane w obszarze widocznym na mapie,
2. przez pominicie warunku przestrzennego (napis pomi zasig przestrzenny
w zapytaniu)
3. przez wskazanie obszaru na mapie (napis Wska na mapie).
B) Typ zasobu.
W tym miejscu mona dokona wyboru kategorii, wedug ktrych zostanie wykonane
wyszukiwanie metadanych. Wybr dokonywany jest midzy: zbiorami danych, seriami
zbiorw danych, usug danych przestrzennych. Istnieje take moliwo zaznaczenia
wszystkich typw zasobw. Jeeli z typw zasobu wybrane zostan usugi, do wyboru
zostanie odblokowana lista definiowania typu wyszukiwanej usugi (m.in. usuga
wyszukiwania, przegldania, pobierania, transformacji, uruchamiania usug, pozostae usugi,
WMS, WFS, WCS, WMTS, CSW, WPS). Istnieje te moliwo zaznaczenia pola
wyszukiwania wszystkich usug.
C) Kategoryzacja.
W ramach kategoryzacji istnieje moliwo wprowadzenia sowa kluczowego, na
podstawie ktrego nastpi wyszukiwanie lub tematu danych przestrzennych (wybr z listy).
Jeeli jako typ zasobu wybrano seri zbiorw lub zbiory, dodatkowo dostpne staj si pola:
- kategorii tematycznej (wybr z listy),
- ukadu wsprzdnych (wybr z listy).
D) Ograniczenia.
W tej sekcji wyszukiwania metadanych, okrelamy warunki dotyczce ogranicze
i praw jakimi s one objte. Istnieje moliwo wskazania czy wyszukiwane metadane maj
okrelone warunki dostpu oraz czy s dostpne publicznie.
21
Na zakoczenie warto zwrci uwag na moliwo wykonania zapytania

rozproszonego. Zaznaczenie tej opcji powoduje, e metadane wyszukiwane bd nie tylko
w obrbie serwera GUGiK, ale take w innych serwerach powizanych, co daje szans
znalezienia wikszej liczby metadanych dla danego tematu czy wybranego obszaru.
Rysunek 15 Ilustracja wyszukiwania metadanych na serwerach powizanych
Wprowadzajc dane jak na rys. 15 odnajdziemy zestaw metadanych dotyczcych

ewidencji miejscowoci ulic i adresw prowadzonej dla miasta i gminy Halinw (rys. 16).
Fizycznie te metadane znajduj si na serwerze katalogowym firmy Geo-system Sp. z o.o.
(rys. 17), ktry jest poczony odpowiednimi usugami z serwerem GUGiK, umoliwiajc
tym samym widoczno swoich danych w centralnym punkcie dostpowym, jakim jest serwis
geoportal.gov.pl.
Rysunek 16 Ilustracja metadanych dla bazy adresowej gminy Halinw
22
Rysunek 17 Metadane dla bazy adresowej gminy Halinw bezporednio z serwera firmy Geo-system
Moliwo wyszukiwania metadanych ma due znaczenie na obszarach, ktre nie s

jeszcze rozpoznane. W przypadku obszarw znanych znaczenie tego mechanizmu spada,
poniewa i tak dokadnie wiemy kto jakie bazy prowadzi i gdzie s one dostpne. Wchodzc
jednak na obcy teren lub w now tematyk warto przeszuka serwery metadanych pod ktem
dostpnoci danych i usug z przedmiotowych tematw. Szczeglne znaczenie moe tu mie
wyszukiwanie metadanych w krajach Unii Europejskiej, co moemy wykona w geoportalu
UE dostpnym pod adresem: http://inspire-geoportal.ec.europa.eu/discovery
Rysunek 18 Ilustracja wyszukiwania metadanych w portalu europejskim
23
4. Podstawowe usugi sieciowe zwizane z danymi przestrzennymi

Usuga sieciowa (ang. web service) jest realizowaniem potrzeb uytkownikw poprzez
sie telekomunikacyjn (w tym sie komputerow), a w szczeglnoci przez Internet. Usuga
sieciowa jest w istocie skadnikiem oprogramowania, niezalenym od platformy sprztowej
oraz implementacji, dostarczajcym okrelon funkcjonalno. Zgodnie z zaleceniami W3C3,
dane przekazywane s zazwyczaj za pomoc protokou HTTP4 z wykorzystaniem jzyka
XML5. Korzystajc z usug sieciowych mona konstruowa systemy rozproszone i aplikacje
internetowe, ktre komunikuj si przez sie z wykorzystaniem odpowiednich protokow
komunikacji.
Usugi sieciowe znalazy rwnie szerokie zastosowanie w odniesieniu do danych
przestrzennych. Na szczegln uwag zasuguj cztery usugi, ktrych specyfikacje
opracowane zostay przez OGC, a zwizane z przegldaniem i udostpnianiem tych danych:
WMS (Web Map Service),
WMTS (Web Map Tile Service),
WFS (Web Feature Service),
WCS (Web Coverage Service).
W kolejnych podrozdziaach krtko opisano wymienione usugi, podajc take adresy

serwerw oferujcych takie usugi oraz przykadowe efekty dziaania.
4.1. Usuga WMS

Jedn z podstawowych usug sieciowych zwizanych z danymi przestrzennymi jest
usuga WMS (ang. Web Map Service), ktra suy do udostpniania map w postaci rastrowej
za pomoc interfejsu HTTP i jest dzisiaj podstaw publikacji danych przestrzennych
w Internecie.
3
W3C -World Wide Web Consortium, w skrcie W3C, to organizacja, ktra zajmuje si ustanawianiem standardw
tworzenia i przesyu stron WWW. Zostaa zaoona 1 padziernika 1994 roku przez Tima Berners-Lee, twrc WWW oraz
autora pierwszej przegldarki internetowej i serwera WWW. Obecnie jest zrzeszeniem ponad 400 organizacji, firm, agencji
rzdowych i uczelni z caego wiata. Publikowane przez W3C rekomendacje nie maj mocy prawnej, nakazujcej ich
uycie.[na podstawie: www.wikipedia.pl]
4
HTTP (ang. Hypertext Transfer Protocol protok przesyania dokumentw hipertekstowych) to protok sieci WWW, za
pomoc ktrego przesya si dania udostpnienia dokumentw WWW i informacje o klikniciu odnonika oraz informacje
z formularzy.
5
XML - (ang. eXtensible Markup Language) jest rozszerzalnym jzykiem znacznikw, zaprojektowanym zosta przez W3C.
XML jest narzdziem oglnym, przeznaczonym do tworzenie innych specjalistycznych jzykw, ktre nazywamy
aplikacjami XML.
24
Najprociej jest wyobrazi sobie, e uytkownik podczony do Internetu przy pomocy

oprogramowania bdcego klientem WMS, jest zainteresowany danymi z pewnego
prostoktnego obszaru przestrzeni.
maxX
maxY
minX
minY
Rysunek 19 Ilustracja obszaru zapytania do usugi WMS
Obszar ten okrelony jest przez prostokt o bokach rwnolegych do osi ukadu
wsprzdnych i zdefiniowany dwoma skrajnymi punktami (lewym dolnym i prawym
grnym). Aby uzyska potrzebne informacje, oprogramowanie (klient WMS) wysya
zapytania do znanych serwerw WMS (rys. 20), w wyniku ktrych otrzymuje odpowiedzi
w postaci gotowych map z obszaru zainteresowania, zapisanych w plikach graficznych (JPG,
GIF, PNG,...). Do podstawowych parametrw wysyanego zapytania nale wic:
zakres wsprzdnych obszaru zainteresowania (Xmin, Ymin, Xmax, Ymax),
identyfikator ukadu wsprzdnych, w ktrym podano wsprzdne obszaru

zapytania,
wykaz warstw informacyjnych bdcych przedmiotem zainteresowania,
format i wymiary w pikselach (szeroko, wysoko) pliku graficznego (JPG, GIF,

PNG,...) oczekiwanego w odpowiedzi na zapytanie.
Rysunek 20 Ilustracja funkcjonowania usugi WMS [5]
25
Gdyby nie byo Internetu (a nawet komputerw) zadanie jakie realizuje usuga WMS
moemy wyobrazi sobie jako rozesanie do rnych instytucji przeroczystych folii
z wrysowanym obszarem zapytania, z prob o kartometryczne wrysowanie na nich
posiadanych informacji przestrzennych z obszaru zapytania. Po otrzymaniu takiej informacji
w wyniku naoenia poszczeglnych folii uzyskalibymy informacj czn (zintegrowan).
Serwer WMS musi odpowiada na co najmniej dwa zapytania tj.: GetCapabilities
i GetMap
oraz
opcjonalnie
na
zapytanie
GetFeatureInfo.
Program uytkownika
korzystajcy z usugi WMS (klient WMS) komunikuje si z serwerem WMS przy uyciu
protokou HTTP w ktrym przekazywane s polecenia odnoszce si do wymienionych
wyej zapyta.
4.1.1. Funkcja GetCapabilities
GetCapabilities jest poleceniem (zapytaniem), od ktrego zwykle klient WMS
rozpoczyna wspprac z serwerem WMS. W wyniku operacji serwer generuje informacje
o swoich moliwociach funkcyjnych i zgromadzonych danych. W efekcie daje to pniej
uytkownikowi moliwo ewentualnego wyboru pobieranych treci, bo po tym zapytaniu
zna ju zasoby serwera. Najoglniej w pliku zwracanym w wyniku GetCapabilities znajduje
si informacja o dostpnych na serwerze warstwach informacyjnych, ich zasigu
przestrzennym i o formatach w jakich mog by tworzone wynikowe pliki graficzne
z mapami. Przekazywane s rwnie identyfikatory ukadw wsprzdnych w jakich mona
przekazywa definicj obszaru zapytania.
4.1.2. Funkcja GetMap
GetMap pozwala uytkownikowi sprecyzowa parametry oczekiwanego pliku
graficznego (mapy). Przy generowaniu zapytania naley bra pod uwag parametry serwera
uzyskane w wyniku zapytania GetCapabilities, a wic poprawne nazwy warstw, definicje
ukadw wsprzdnych, formaty zwracanych wynikw. Oglnie mona powiedzie, e nie
mona oczekiwa czego, czego usuga nie oferuje, czyli czego, czego istnienie nie zostao
zapowiedziane w GetCapabilities. Wynik przykadowego (zamieszczonego niej) zapytania
GetMap do serwera WMS w Starostwie Powiatowym w Misku Mazowieckim
przedstawiono na rys. 21. Jeli z zapytania usuniemy warstw numery_dzialek to
w wyniku nowego zapytania wysanego do serwera otrzymamy efekt przedstawiony na
rys. 22.
26
http://wms.epodgik.pl/cgi-bin/minsk?VERSION=1.1.1&SERVICE=WMS&REQUEST=GetMap&
LAYERS=budynki,dzialki,numery_dzialek&SRS=EPSG:2180&BBOX=655343,489386,655526,489496&
WIDTH=937&HEIGHT=562&TRANSPARENT=TRUE&FORMAT=image/png
Rysunek 21 Przykad pliku graficznego z usugi WMS [rdo: minski.e-mapa.net]
http://wms.epodgik.pl/cgi-bin/minsk?VERSION=1.1.1&SERVICE=WMS&REQUEST=GetMap&
LAYERS=budynki,dzialki&SRS=EPSG:2180&BBOX=655343,489386,655526,489496&
WIDTH=937&HEIGHT=562&TRANSPARENT=TRUE&FORMAT=image/png
Rysunek 22 Przykad pliku graficznego usugi WMS bez warstwy numery_dzialek [rdo: minski.e-mapa.net]
27
Jeli ktry z otrzymanych plikw zczymy z plikiem przedstawionym na rys. 23

bdcym odpowiedzi, z serwera numeracji adresowej miasta Sulejwek, na zapytanie:
http://www.punktyadresowe.pl/cgi-bin/mapserv?map=/home/www/impa2/wms/sulejowek.map&
VERSION=1.1.1&SERVICE=WMS&REQUEST=GetMap&LAYERS=ulice,punkty&SRS=EPSG:2180&
BBOX=655343,489386,655526,489496&WIDTH=1629&HEIGHT=921&TRANSPARENT=TRUE&FORMAT=image/png
Rysunek 23 Przykad pliku graficznego uzyskany z serwera punktw adresowych
To w wyniku poczenia obydwu zapyta uzyskujemy efekt w postaci:
Rysunek 24 Wynik poczenia obrazw dotyczcych tego samego miejsca z zapyta do dwch serwerw WMS
28
Przy zmianie widoku, na przykad poprzez przesunicie lub powikszenia, obraz

powinien by odwieany przez kolejne zapytanie wysane do wykorzystywanych serwerw.
Jeli serwer nie moe odpowiedzie na zapytanie plikiem graficznym, wtedy zamiast niego
generowany jest plik XML z opisem bdu. Oczywicie przedstawione zapytanie jest zawsze
formuowane przez oprogramowanie, wic jego skomplikowanie, widoczne na pierwszy rzut
oka, nie jest adnym problemem. Konwencj tak przyjto, aby pokaza na czym polega
istota opisywanych usug sieciowych.
4.1.3. Funkcja GetFeatureInfo
Polecenie GetFeatureInfo wystpuje zazwyczaj po wykonaniu polecenia GetMap,
przez co program uytkownika (klient WMS) jest w stanie otrzyma dodatkowe informacje
charakteryzujce wybrane punkty na mapie. Lokalizacj interesujcego punktu przekazujemy
jednak nie w postaci wsprzdnych terenowych lecz przez podanie wsprzdnych (X,Y)
zdefiniowanych w ukadzie rastra otrzymanego z polecenia GetMap (rys. 25).
Rysunek 25 Istota dziaania funkcji GetFeatureInfo
Zapytanie to jest funkcjonalnoci opcjonaln i nie kady serwer WMS musi je

obsugiwa. Wyniki generowane s w formacie HTML, GML, lub jako zwyky plik tekstowy
i zawieraj zdefiniowane przez udostpniajcego usug, informacje o obiekcie (obiektach)
pooonych w miejscu wskazanym przez uytkownika np. po klikniciu w miejscu
wskazanym na rysunku 25 uytkownik otrzyma wynik:
29
Numer dziaki Numer obrbu

99 141215_1.0030
Jak
wida
mechanizm
GetFeatureInfo
jest
dosy
wanym
uzupenieniem
funkcjonalnoci usugi WMS, majcym istotny wpyw na poszerzenie pola jej wykorzystania.
Udostpniajcy dane sam decyduje jakie dodatkowe informacje udostpnia dla funkcji
GetFeatureInfo z poszczeglnych warstw informacyjnych. Jeli do udostpnianej informacji
zostanie dodany waciciel dziaki i jej pole, to wtedy efekt dla uytkownika byby
nastpujcy:
Numer dziaki
99
Numer obrbu
Waciciel
Pole
141215_1.0030
Jan Kowalski
455m2
Dziki swej prostocie i atwoci implementacji serwisy WMS staj si coraz

powszechniejsze. Do podstawowych zalet, a tym samym przyczyn popularnoci, naley
zaliczy:
prost konstrukcj,
atwo implementacji,
moliwo
natychmiastowego
nakadania
na
siebie
uzyskiwanych
map
pochodzcych z rozproszonych rde danych, zapisanych w rnych formatach

i rnych ukadach wsprzdnych.
Dostpne usugi staj si doskonaym materiaem referencyjnym do wszelkiego rodzaju
systemw informacji przestrzennej, gwarantujcym odpowiedni poziom aktualnoci. Wynika
to gwnie z faktu, e przewanie usugi te dostarczane s przez instytucje majce obowizek
prawny utrzymania odpowiedniego stanu aktualnoci danych. Szczeglnie due korzyci
praktyczne uzyskuje si z zastosowa WMS w krajowych geoportalach, bo atwo jest wtedy
zgromadzi w nich informacj rozproszon po caym kraju. Dotyczy to rwnie polskiego
geoportalu uruchomionego, wedug nowej koncepcji opartej na usugach sieciowych, na
pocztku listopada 2008r. i dostpnego pod adresem: www.geoportal.gov.pl.
4.2. Usuga WMTS

WMTS (ang. Web Map Tile Service) jest standardem OGC pozwalajcym na
przegldanie danych przestrzennych zobrazowanych w postaci wygenerowanej na ich
podstawie piramidy obrazw (kafelkw). Usug WTMS implementuj zarwno serwery
w celu publikacji danych jak i aplikacje klienckie w celu przegldania. Piramida obrazw
przygotowywana jest z zestawu danych dla okrelanego szeregu powiksze (rys. 26).
30
Rysunek 26 Piramida obrazw usugi WMTS
W rezultacie klient moe korzysta z takiego szeregu powiksze jaki jest przygotowany
na serwerze, ale daje to dobre efekty w publikacji danych, bo pozwala na korzystanie
z wczeniej przygotowanych plikw graficznych bez koniecznoci ich kadorazowego
generowania z materiaw rdowych (baz danych czy plikw). W przypadku danych, ktre
podlegaj zmianom, efektywne wykorzystanie usugi WMTS jest moliwe tylko wtedy, kiedy
zapewnimy cykliczne generowanie kafelkw tak, aby odzwierciedlay aktualny stan bazy
danych, ktre reprezentuj. Do minusw mona niewtpliwie zaliczy skokowy zestaw
dostpnych powiksze, ale prostota konstrukcji sprawia, e usuga jest rwnie bardzo
efektywna w swoim dziaaniu.
4.3. Usuga WFS

WFS (ang. Web Feature Service) jest standardem OGC i norm ISO 19142. Usuga
pobierania danych wektorowych. Pozwala na pobranie rdowych danych wektorowych
przewanie w formacie GML o ustalonym schemacie aplikacyjnym.
31
Kolejno czynnoci zwizanych z wykorzystaniem danych udostpnianych przez

usug WFS jest nastpujca:
1.
Pobieramy metadane usugi oraz opis danych (GetCapabilities), np.:

http://sdi.geoportal.gov.pl/wfs_dzkat/wfservice.aspx?service=wfs&request=getcapabilities,
z sekcji FeatureTypeList odczytujemy jakie dane s dostpne. Z powyszego

zapytania wynika, e usuga udostpnia dane ze zbioru Dzialki, wic moemy
o takie dane zapyta w zdefiniowanym zakresie wsprzdnych.
2.
Pobieramy zbir obiektw w podanym zakresie (GetFeature), np.:

http://sdi.geoportal.gov.pl/wfs_dzkat/wfservice.aspx?service=wfs&request=getfeature&bbox=53.1
3,15.36,53.137,15.369&version=1.1.0&typename=Dzialki&srsname=EPSG:4326.
W wyniku zapytania z pkt 2 otrzymujemy plik GML zawierajcy dziaki ewidencyjne

w zapisie zblionym do przestawionego na rys. 27.
Rysunek 27 Zapis danych dotyczcych dziaki ewidencyjnej w formacie GML
4.4. Usuga WCS

WCS (Web Coverage Service) jest usug pobierania danych przestrzennych
zapisanych w modelu rastrowym lub innych danych majcych posta pokry macierzowych,
dotyczcych rnych zjawisk zapisanych z georeferencj. Mog to by cige dane
przestrzenne dotyczce pokrycia terenu jak ortofotomapa czy dane numerycznego modelu
terenu. Pobrane dane, w przeciwiestwie do obrazw z usugi WMS sucych jedynie
prezentacji danych, mog by podstaw do wykonania szeregu analiz i modelowania. Usug
32
WCS implementuj zarwno serwery w celu publikacji usugi jak i aplikacje klienckie w celu
pobierania danych. Usuga WCS jest norm ISO/CD 19123.
Kolejno czynnoci zwizanych z wykorzystaniem danych udostpnianych przez
usug WCS jest nastpujca:
3.
Pobieramy metadane usugi oraz opis danych (GetCapabilities), np.:

http://sampleserver3.arcgisonline.com/ArcGIS/services/World/Temperature/ImageServer/WCSS
erver?SERVICE=WCS&VERSION=1.0.0&REQUEST=GETCAPABILITIES
4.
Pobieramy peny opis jednego lub wicej zbioru pokry (DescribeCoverage) np.:
erver?SERVICE=WCS&VERSION=1.0.0&REQUEST=DescribeCoverage&COVERAGE=1
5.
Pobieramy pokrycia w jednym z formatw (GetCoverage) np.:

erver?SERVICE=WCS&VERSION=1.0.0&REQUEST=GetCoverage&COVERAGE=1&CRS=E
PSG:4326&RESPONSE_CRS=EPSG:4326&BBOX=-158.203125,105.46875,158.203125,105.46875&WIDTH=500&HEIGHT=500&FORMAT=jpeg
Do ilustracji wykorzystano usug dostpn pod adresem arcgisonline.com, a dotyczc

rozkadu redniej miesicznej temperatury na powierzchni Ziemi od 1950 roku. W efekcie
otrzymujemy plik JPEG, ktrego obraz przedstawiono na rys. 28.
Rysunek 28 Efekt uzyskany z usugi WCS [rdo: www.arcgisonline.com]
33
5. Regulacje prawne dotyczce danych przestrzennych

Obecnie w Polsce obowizuj dwa akty prawne rangi ustawy regulujce szeroko
rozumiane zagadnienia geodezji i kartografii oraz informacji przestrzennej. Pierwszym z nich
jest ustawa Prawo Geodezyjne i Kartograficzne (PGiK) z 17 maja 1989 r. Dz. U. 1989 nr 30
poz. 163 pniejszymi zmianami, a drug ustawa o Infrastrukturze Informacji Przestrzennej
(IIP) z dnia 4 marca 2010r. Dz. U. 2010 nr 76 poz. 489. Dopenieniem obowizujcych
przepisw jest szereg rozporzdze wydanych na podstawie delegacji zapisanych w obu
ustawach oraz inne ustawy mniej lub wicej zwizane z danymi przestrzennymi.
Ustawy te teoretycznie dotycz dwch rnych zagadnie, ale w praktyce s ze sob
bardzo zwizane. Wynika to z faktu, e dane geodezyjne podlegajce ustawie PGiK s
jednym z najistotniejszych elementw Krajowej Infrastruktury Informacji Przestrzennej
(KIIP) regulowanej przez ustaw o IIP. Warto te nadmieni, e uchwalenie ustawy o IIP
wprowadzio wiele istotnych zmian do ustawy PGiK, a najbardziej widocznym tego
potwierdzeniem jest fakt, e w uchwalonej ustawie o IIP na 16 stron jej treci a 7 stron
dotyczy zmian w PGiK.
W tym miejscu koniecznie trzeba te pamita, e w 2014 roku ustawa PGiK znw
przesza gruntown nowelizacj, co byo zwizane z koniecznoci uwzgldnienia decyzji
Trybunau Konstytucyjnego, ktry wyrokiem z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt K 30/12
orzek, i art. 40 ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne
i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287) jest niezgodny z art. 92 ust. 1 i art. 217
Konstytucji
Rzeczypospolitej
Polskiej.
Jednoczenie
Trybuna
postanowi,
zakwestionowany przepis utraci moc obowizujc z upywem 12 miesicy od ogoszenia

wyroku w Dzienniku Ustaw. Zgodnie z dniem ogoszenia termin ten upywa 11 lipca 2014r.
Zaistniaa sytuacja bya wiec powodem do nowelizacji ustawy PGiK, co zostao
zrealizowane ustaw z dnia 5 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy Prawo geodezyjne
i kartograficzne oraz ustawy o postpowaniu egzekucyjnym w administracji.
Wprowadzone zmiany nie ograniczyy si jedynie do zmian wymuszonych wyrokiem
Trybunau Konstytucyjnego, lecz w wielu miejscach wprowadziy dosy istotne zmiany
w zasadach funkcjonowania geodezji i kartografii.
34
5.1. Ustawa Prawo Geodezyjne i Kartograficzne

Ustawa Prawo Geodezyjne i Kartograficzne bya pierwszym, dugo oczekiwanym przez
rodowisko geodezyjne, kompleksowym uregulowaniem zagadnie zwizanych z geodezj
i kartografi. Od uchwalenia w roku 1989 ustawa przesza wiele nowelizacji, ale dalej
pozostaa podstaw funkcjonowania geodezji w Polsce. Aktualne podstawowe regulacje
ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne dotycz:
1) krajowego systemu informacji o terenie;
2) organizacji i zada Suby Geodezyjnej i Kartograficznej;
3) wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych;
4) ewidencji gruntw i budynkw;
5) zintegrowanego systemu informacji o nieruchomociach;
6) gleboznawczej klasyfikacji gruntw;
7) rozgraniczania nieruchomoci;
8) geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz koordynacji sytuowania tych sieci;
9) pastwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
10) uprawnie zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii;
11) ewidencji miejscowoci, ulic i adresw.
Ustawa PGiK w art. 4 ust. 1a wprowadza wymg prowadzenia dla obszaru caego kraju,
w systemie teleinformatycznym, baz danych odpowiadajcych jedenastu zbiorom danych
infrastruktury informacji przestrzennej. Dodatkowy dwunasty zbir zdefiniowany jest
w art. 4 ust. 1b i dotyczy terenw miast oraz zwartych zabudowanych i przeznaczonych pod
zabudow obszarw wiejskich, na ktrych powinno si prowadzi bazy danych obiektw
topograficznych
zapewniajce
moliwo
tworzenia
standardowych
opracowa
kartograficznych w skalach 1:500-1:5000, zharmonizowane z bazami danych, o ktrych

mowa w art. 4 ust. 1a.
Nowelizacj z czerwca 2014 wprowadzono dodatkowy zapis (art. 4 ust. 1ba) mwicy, e
w bazach danych obiektw topograficznych, o ktrych mowa w ust. 1b, gromadzi si take
dane stanowice wynik geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej obiektw budowlanych
innych ni budynki i sieci uzbrojenia terenu, pooonych na terenach wiejskich poza
obszarem zabudowy zwartej oraz przeznaczonym pod zabudow. Istnienie takiego zapisu
powoduje, e praktycznie tzw. BDOT500 prowadzi si dla caego kraju.
Art. 4.
1a Dla obszaru caego kraju zakada si i prowadzi w systemie teleinformatycznym bazy
danych, obejmujce zbiory danych przestrzennych infrastruktury informacji przestrzennej,
dotyczce:
1) pastwowego rejestru podstawowych osnw geodezyjnych, grawimetrycznych
i magnetycznych;
2) ewidencji gruntw i budynkw (katastru nieruchomoci);
3) geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu;
4) pastwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziaw terytorialnych
kraju;
5) pastwowego rejestru nazw geograficznych;
6) ewidencji miejscowoci, ulic i adresw;
7) rejestru cen i wartoci nieruchomoci;
8) obiektw
topograficznych
szczegowoci
zapewniajcej
tworzenie
standardowych opracowa kartograficznych w skalach 1:10 0001:100 000, w tym

kartograficznych opracowa numerycznego modelu rzeby terenu;
9) obiektw oglnogeograficznych o szczegowoci zapewniajcej tworzenie
standardowych opracowa kartograficznych w skalach 1:250 000 i mniejszych,
w tym kartograficznych opracowa numerycznego modelu rzeby terenu;
10) szczegowych osnw geodezyjnych;
11) zobrazowa lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu
terenu.
1b Dla terenw miast oraz zwartych zabudowanych i przeznaczonych pod zabudow

obszarw wiejskich zakada si i prowadzi w systemie teleinformatycznym bazy
danych obiektw topograficznych o szczegowoci zapewniajcej tworzenie
standardowych
opracowa
kartograficznych
skalach
1:5001:5000,
zharmonizowane z bazami danych, o ktrych mowa w ust. 1a.

1ba W bazach danych obiektw topograficznych, o ktrych mowa w ust. 1b, gromadzi si
take dane stanowice wynik geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej obiektw
budowlanych innych ni budynki i sieci uzbrojenia terenu, pooonych na terenach
wiejskich poza obszarem zabudowy zwartej oraz przeznaczonym pod zabudow.
35
36
cznie ustawa PGiK okrela wic dwanacie zbiorw danych, do ktrych odnosz si
wsplne uregulowania tj.:
1. bazy danych zwizane z wymienionymi zbiorami s prowadzone w systemie
teleinformatycznym (art. 4 ust. 1a i 1b),
2. dla zbiorw danych oraz zwizanych z nimi usug tworzy si metadane opisujce te
zbiory i usugi (art. 4 ust. 1c),
3. bazy danych prowadzi si i aktualizuje w sposb zapewniajcy interoperacyjno6
zawartych w nich zbiorw danych i zwizanych z nimi usug, w rozumieniu ustawy
o IIP,
4. prowadzone bazy danych s podstaw tworzenia standardowych opracowa
kartograficznych wymienionych (art. 4. ust. 1e).
Art. 4.
(..)
1c. Dla zbiorw danych objtych bazami danych, o ktrych mowa w ust. 1a i 1b, oraz dla
zwizanych z nimi usug tworzy si metadane opisujce te zbiory i usugi zgodnie
z art. 5 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej
(Dz. U. Nr 76, poz. 489).
1d. Bazy danych, o ktrych mowa w ust. 1a i 1b, aktualizuje si i prowadzi w sposb
zapewniajcy interoperacyjno zawartych w nich zbiorw danych i zwizanych z nimi
usug, w rozumieniu ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji
przestrzennej.
1e. Standardowymi
opracowaniami
kartograficznymi,
tworzonymi
na
podstawie
odpowiednich zbiorw danych zawartych w bazach danych, o ktrych mowa

w ust.1a i 1b, s:
1) mapy ewidencyjne w skalach: 1:500, 1:1 000, 1:2 000, 1:5 000;
2) mapy zasadnicze w skalach: 1:500, 1:1 000, 1:2 000, 1:5 000;
3) mapy topograficzne w skalach: 1:10 000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000;
4) mapy oglnogeograficzne w skalach: 1:250 000, 1:500 000, 1:1 000 000.
37
W art. 5 ustawa PGiK7 wprowadza istotne zapisy dotyczce zaliczenia prowadzonych

baz do krajowego systemu informacji o terenie oraz o zasadach wsppracy midzy
podmiotami tworzcymi i utrzymujcymi elementy infrastruktury informacji przestrzennej.
Art. 5.
1. Zbiory danych gromadzone w bazach danych, o ktrych mowa w art. 4 ust. 1a i 1b, stanowi
podstaw krajowego systemu informacji o terenie, bdcego czci skadow
infrastruktury informacji przestrzennej, o ktrej mowa w art 3 pkt 2 ustawy z dnia 4 marca
2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej.
2. Organy Suby Geodezyjnej i Kartograficznej mog, w drodze porozumie, tworzy
i trzymywa
wsplne
elementy
infrastruktury
technicznej
przeznaczonej
do
przechowywania i udostpniania zbiorw danych, o ktrych mowa w art. 4 ust. 1a i 1b,

majc na wzgldzie minimalizacj kosztw budowy i utrzymania tej infrastruktury oraz
optymalizacj dostpnoci do danych, ich bezpieczestwa i jakoci.
3. Organy Suby Geodezyjnej i Kartograficznej wspdziaaj przy tworzeniu i utrzymywaniu
krajowego systemu informacji o terenie.
Z innych istotnych uregulowa ustawy warto wymieni to, e ustawa dzieli zasb
geodezyjny na trzy poziomy: centralny, wojewdzki i powiatowy, a odpowiedzialnymi za
poszczeglne szczeble zasobu s odpowiednio
Gwny Geodeta Kraju,
Marszaek Wojewdztwa,
Starosta.
Bardzo istotnym uregulowaniem jest art. 40a. ust. 1. PGiK, ktry mwi, e organy
prowadzce pastwowy zasb geodezyjny i kartograficzny udostpniaj materiay zasobu
odpatnie, a wyjtkiem s sytuacje opisane w art. 40a. ust. 2., w przypadku ktrych opat si
nie pobiera.
W szczeglnoci udostpniane nieodpatnie dla dowolnych podmiotw (na podstawie
art. 40a. ust. 2 pkt 1) s zbiory danych:
interoperacyjno zbiorw i usug danych przestrzennych to zgodnie z ustaw o IIP moliwo czenia zbiorw
danych przestrzennych oraz wspdziaania usug danych przestrzennych, bez powtarzalnej interwencji manualnej, w taki
sposb, aby wynik by spjny, a warto dodana zbiorw i usug danych przestrzennych zostaa zwikszona.
7
do 11 lipca 2014r. art. 5. ust. 3 mia brzmienie - Wymiana danych, zawartych w bazach, o ktrych mowa
w art. 4 ust. 1a i 1b, midzy organami waciwymi do prowadzenia tych baz odbywa si nieodpatnie w zakresie niezbdnym
do wykonywania przez te organy ich ustawowych zada.
38
a) pastwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziaw terytorialnych

kraju,
b) pastwowego rejestru nazw geograficznych,
c) zawartych w bazie danych obiektw oglnogeograficznych,
d) dotyczcych numerycznego modelu terenu o interwale siatki co najmniej 100 m.
W dalszej czci art. 40a. ust. 2 w punkcie 2, okrela si, e bezpatnie udostpnia si
te elektroniczn posta dowolnych zbiorw danych pastwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego do:
a) celw edukacyjnych,
b) w celu prowadzenia bada naukowych oraz prac rozwojowych,
c) w celu realizacji ustawowych zada w zakresie ochrony bezpieczestwa
wewntrznego pastwa i jego porzdku konstytucyjnego subom specjalnym
w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczestwa
Wewntrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2010 r. Nr 29, poz. 154, z pn.
zm.).
Zwolnienie z opat okrela te art. 40a. ust. 2 pkt 3, ktry mwi, e nie pobiera si opat
za udostpnianie wykonawcy prac geodezyjnych lub prac kartograficznych materiaw zasobu
w przypadku prac geodezyjnych lub prac kartograficznych wykonywanych w celu realizacji
okrelonych w ustawie zada organw administracji geodezyjnej i kartograficznej lub Gwnego
Geodety Kraju, po podpisaniu umowy w sprawie udzielenia zamwienia publicznego obejmujcego
takie prace
Ostatnim wyjtkiem jest art. 40a. ust. 2. pkt 4, ktry mwi, e nie pobiera si opat za
udostpnianie danych na podstawie:
a) art. 12 ust. 1 i 2, art. 14 ust. 1, art. 15 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 4 marca 2010 r.
o infrastrukturze informacji przestrzennej,
b) art. 15 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw
realizujcych zadania publiczne.;
39
5.2. Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej

Uchwalenie ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej byo bezporednim
nastpstwem przyjtej przez Uni Europejsk w 2007 roku dyrektywy INSPIRE,
ustanawiajcej europejsk infrastruktur informacji przestrzennej, a opracowanej gwnie
z myl o rodowisku i jego ochronie.
Gwny cel dyrektywy INSPIRE okrelony jest w artykule 1, ktry ma brzmienie:
dyrektywa ustanawia przepisy oglne suce ustanowieniu infrastruktury informacji
przestrzennej we Wsplnocie Europejskiej (zwanej dalej INSPIRE) dla celw polityk
wsplnotowych w zakresie ochrony rodowiska oraz polityk lub dziaa mogcych
oddziaywa na rodowisko. Dyrektywa definiuje podstawowe wymagania, jakie powinna
spenia infrastruktura informacji przestrzennej budowana w krajach Wplnoty Europejskiej.
Umoliwienie zarzdzania danymi przestrzennymi na rnych szczeblach wymaga
zapewnienia mechanizmw interoperacyjnoci oraz stworzenia moliwoci szerokiego
wykorzystania publikowanych danych przez wielu uytkownikw za pomoc rnych
aplikacji. Omawiana w tym rozdziale ustawa o IIP implementuje wanie zapisy dyrektywy
INSPIRE w polskim systemie prawnym.
Zgodnie z ustaw o IIP z dnia 4 marca 2010r. (Dz. U. 2010 nr 76 poz. 489)
infrastruktur informacji przestrzennej tworz: opisane metadanymi zbiory danych
przestrzennych oraz dotyczce ich usugi, rodki techniczne, procesy i procedury, ktre s
stosowane i udostpniane przez wsptworzce infrastruktur informacji przestrzennej organy
wiodce, inne organy administracji oraz osoby trzecie.
Uchwalenie ustawy o IIP spowodowao pojawianie si wielu nowych usug sieciowych
zwizanych z informacj przestrzenn. Dziki upowszechnieniu usug sieciowych, pojawiy
si nowe moliwoci informatyzacji w wielu dziedzinach aktywnoci czowieka. Jednym
z gwnych beneficjentw takiej sytuacji jest rwnie administracja samorzdowa. Wynika to
z faktu, e dostpno usug sieciowych pozwala na znaczne usprawnienie procesu
zarzdzania jednostk samorzdow i uatwia realizacj powierzonych jej zada, znacznie
zmniejszajc przy tym koszty.
Bardzo istotn rol w caej gamie usug sieciowych peni usugi oparte na bazach
Pastwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego, dostarczajce podstawowych
danych referencyjnych, jakimi s gwnie dane ewidencji gruntw i budynkw. Innym
wanym elementem Krajowej Infrastruktury Informacji Przestrzennej (KIIP) s usugi
sieciowe udostpniane przez samorzdy gminne, zwizane z numeracj adresow i planami
40
zagospodarowania przestrzennego. W obydwu przypadkach usugi te powinny by

publikowane w Internecie przez podmioty odpowiedzialne za wytworzenie informacji
rdowej, a wic przez powiat w przypadku danych ewidencyjnych oraz przez gminy
w przypadku numeracji adresowej. Naley jednak pamita, aby przy tworzeniu nowych
serwisw, zadba o udostpnianie usug sieciowych z danych zgromadzonych we waciwym
orodku lub urzdzie. Dziki wzajemnej wymianie usug sieciowych, przyczyniamy si
bowiem do szybszego rozwoju infrastruktury informacji przestrzennej, ktra potrzebna jest
kademu nowoczesnemu spoeczestwu.
Ustawa o IIP nie obejmuje wszystkich elementw przestrzennych z jakimi spotykamy
si w procesie zarzdzania miastem, gmin czy powiatem, bo nie takie jest jej zadanie.
Zasadniczym celem ustawy bya implementacja na polski grunt prawny, wydanej przez
Parlament Europejski, dyrektywy INSPIRE. Zakres tematyczny jest wic zgodny z tym co
zalecaa UE i z natury rzeczy nie moe obejmowa wszystkich specjalistycznych rodzajw
danych w poszczeglnych pastwach Unii. W polskiej ustawie (art. 4 ust. 1) s cise kryteria
jakiego rodzaju dane moemy zaliczy do KIIP.
Art. 4.
1. Infrastruktura informacji przestrzennej, zwana dalej infrastruktur, obejmuje zbiory
danych przestrzennych, zwane dalej zbiorami:
1) odnoszce si do terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub z nim powizane;
2) wystpujce w postaci elektronicznej;
3) utrzymywane przez:
a) organ administracji lub w jego imieniu, ktre zgodnie z jego zadaniami
publicznymi s tworzone, aktualizowane i udostpniane,
b) osob trzeci, ktrej umoliwiono wczenie si do infrastruktury;
4) nalece co najmniej do jednego z tematw danych przestrzennych okrelonych
w zaczniku do ustawy.
O ile z aspektami organizacyjnymi mona sobie w rny sposb poradzi, o tyle

z zapisem, e aby zbir danych mg by zaliczony do KIIP musi dotyczy jednego
z 34 tematw wymienionych w ustawie nie mona dyskutowa i ewentualne dodawanie
nowych tematw jest moliwe jedynie w trybie nowelizacji ustawy. Wszystkie tematy danych
przestrzennych wymienione w ustawie i podzielone na 3 grupy tematyczne przedstawiamy
poniej.
41
Pierwsza grupa tematyczna:

1) systemy odniesienia (ukady wsprzdnych), rozumiane jako systemy do
jednoznacznego przestrzennego odnoszenia informacji przestrzennej za pomoc
wsprzdnych x, y, z lub za pomoc szerokoci i dugoci geograficznej oraz
wysokoci na podstawie geodezyjnego poziomego i pionowego ukadu odniesienia
(organ wiodcy: Gwny Geodeta Kraju);
2) systemy siatek georeferencyjnych, rozumiane jako systemy tworzone na podstawie
zharmonizowanej wielorozdzielczej siatki o znormalizowanym pooeniu i wielkoci
oczek oraz wsplnym punkcie pocztkowym (Gwny Geodeta Kraju);
3) nazwy geograficzne, rozumiane jako nazwy obszarw, regionw, miejscowoci, miast,
przedmie lub osiedli, a take nazwy innych obiektw geograficznych lub
topograficznych o znaczeniu publicznym lub historycznym (Gwny Geodeta Kraju);
4) jednostki administracyjne, rozumiane jako jednostki zasadniczego trjstopniowego
podziau terytorialnego pastwa (Gwny Geodeta Kraju);
5) adresy, rozumiane jako informacje o lokalizacji nieruchomoci na podstawie danych
adresowych, zazwyczaj nazwy miejscowoci, nazwy ulicy, numeru budynku i kodu
pocztowego (Gwny Geodeta Kraju);
6) dziaki ewidencyjne, rozumiane jako cige obszary gruntu, znajdujcego si
w granicach jednego obrbu ewidencyjnego, jednorodne pod wzgldem prawnym,
wydzielone z otoczenia za pomoc linii granicznych (Gwny Geodeta Kraju);
7) sieci transportowe, rozumiane jako sieci transportu drogowego, kolejowego,
lotniczego i wodnego, w tym morskiego, wraz z powizan z nimi infrastruktur,
obejmujce rwnie poczenia midzy rnymi sieciami, cznie z transeuropejsk
sieci transportow w rozumieniu decyzji Nr 1692/96/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 23 czerwca 1996 r. w sprawie wsplnotowych wytycznych dotyczcych
rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (Dz. Urz. UE z 1996 r. L 228, str. 1,
z pn. zm.) (Gwny Geodeta Kraju);
8) hydrografia, rozumiana jako elementy hydrograficzne, w tym obszary morskie oraz
jednolite czci wd wraz z podjednostkami hydrograficznymi i regionami wodnymi
(Prezes Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej);
9) obszary chronione, rozumiane jako obszary wyznaczone lub zarzdzane w ramach
prawa midzynarodowego, europejskiego prawa wsplnotowego lub prawa pastw
czonkowskich Wsplnot Europejskich w celu osignicia szczeglnych celw ochrony
(Minister rodowiska oraz Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego).
42
Druga grupa tematyczna:

1) uksztatowanie terenu, rozumiane jako cyfrowe modele wysokociowe powierzchni
terenu, obejmujce rwnie batymetri oraz lini brzegow (Gwny Geodeta Kraju);
2) uytkowanie ziemi, rozumiane jako fizyczne i biologiczne uytkowanie powierzchni
ziemi, wczajc w to powierzchnie naturalne i sztuczne, obszary rolnicze, lasy, tereny
podmoke, akweny (Gwny Geodeta Kraju);
3) ortoobrazy, rozumiane jako dane obrazowe powierzchni ziemi majce odniesienie
przestrzenne, pochodzce z rejestracji lotniczej lub satelitarnej (Gwny Geodeta Kraju);
4) geologia, rozumiana jako informacja dotyczca ska i osadw, w tym informacja o ich
skadzie, strukturze i genezie, a take dotyczca struktur wodononych i wd
podziemnych w nich wystpujcych, w tym jednolite czci wd podziemnych (Gwny
Geolog Kraju).
Trzecia grupa tematyczna:

1) jednostki statystyczne, rozumiane jako jednostki suce do rozpowszechniania lub
wykorzystywania informacji statystycznych (Prezes Gwnego Urzdu Statystycznego);
2) budynki, rozumiane jako informacje o lokalizacji przestrzennej budynkw (Gwny
Geodeta Kraju);
3) gleba, rozumiana jako gleby i podglebie charakteryzowane na podstawie gbokoci,
tekstury, struktury i zawartoci czstek oraz materiau organicznego, kamienistoci,
erozji, a w odpowiednich przypadkach na podstawie przecitnego nachylenia oraz
przewidywanej zdolnoci zatrzymywania wody (Gwny Geodeta Kraju);
4) zagospodarowanie przestrzenne, rozumiane jako zagospodarowanie terenu, w jego
obecnym
lub
przyszym
wymiarze
funkcjonalnym,
lub
przeznaczenie
spoeczno-gospodarcze terenu, w tym mieszkaniowe, przemysowe, handlowe, rolnicze,

lene,
wypoczynkowe,
wynikajce
dokumentw
planistycznych
(Minister
Infrastruktury);
5) zdrowie i bezpieczestwo ludnoci, rozumiane jako rozmieszczenie geograficzne
wystpowania patologii chorobowych, informacje dotyczce wpywu na zdrowie lub
dobre samopoczucie ludnoci zwizane bezporednio lub porednio z jakoci
rodowiska (Minister Zdrowia);
43
6) usugi uytecznoci publicznej i suby pastwowe, rozumiane jako instalacje

uytecznoci publicznej, takie jak: kanalizacja, gospodarowanie odpadami, dostawa
energii i dostawa wody, administracyjne i spoeczne suby pastwowe lub
samorzdowe, takie jak: obiekty administracji publicznej, obiekty obrony cywilnej
kraju, szkoy, szpitale (Gwny Geodeta Kraju);
7) urzdzenia
do
i funkcjonowanie
monitorowania
rodowiska,
urzdze
monitorowania
do
rozumiane
jako
rodowiska
lokalizacja
i
punktw
pomiarowo-kontrolnych do obserwacji i pomiarw emisji, stanu zasobw rodowiska

i innych parametrw ekosystemu w szczeglnoci rnorodnoci biologicznej,
warunkw ekologicznych wegetacji (Gwny Inspektor Ochrony rodowiska);
8) obiekty produkcyjne i przemysowe, rozumiane jako zakady przemysowe oraz
urzdzenia poboru wody, miejsca wydobycia i skadowiska (Gwny Geodeta Kraju);
9) obiekty rolnicze oraz akwakultury, rozumiane jako urzdzenia rolnicze oraz
urzdzenia produkcyjne cznie z systemami nawadniania, szklarniami i stajniami
(Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi);
10) rozmieszczenie ludnoci (demografia), rozumiane jako geograficzne rozmieszczenie
ludnoci, cznie z poziomami aktywnoci i charakterystyk ludnoci pogrupowanej
wedug siatki georeferencyjnej, regionu, jednostki administracyjnej lub innej jednostki
analitycznej (Prezes Gwnego Urzdu Statystycznego);
11) gospodarowanie obszarem, strefy ograniczone i regulacyjne oraz jednostki
sprawozdawcze, rozumiane jako obszary zarzdzane, regulowane lub wykorzystywane
do celw sprawozdawczych na poziomie midzynarodowym, europejskim, krajowym,
regionalnym i lokalnym; obejmuj rwnie wysypiska mieci, obszary o ograniczonym
dostpie wok uj wody pitnej, strefy zagroone przez azotany, uregulowane drogi
wodne na morzach lub wodach rdldowych o duej powierzchni, obszary
przeznaczone pod skadowiska odpadw,
strefy ogranicze haasu,
obszary
wymagajce zezwolenia na poszukiwania i wydobycie, obszary dorzeczy, odpowiednie

jednostki sprawozdawcze i obszary zarzdzania stref brzegow (Gwny Geodeta
Kraju);
12) strefy zagroenia naturalnego, rozumiane jako obszary zagroone, charakteryzowane
na podstawie zagroe naturalnych, w tym zjawisk atmosferycznych, hydrologicznych,
sejsmicznych, wulkanicznych oraz poarw, ktre ze wzgldu na swoj lokalizacj,
dotkliwo i czstotliwo mog wywiera powany wpyw na spoeczestwo, np.
44
powodzie, osunicia ziemi i osiadanie gruntu, lawiny, poary lasw, trzsienia ziemi,
wybuchy wulkanw (Minister rodowiska);
13) warunki atmosferyczne, rozumiane jako warunki fizyczne w atmosferze; obejmuj
dane przestrzenne oparte na pomiarach, modelach lub na kombinacji tych dwch
elementw, a take lokalizacje pomiarw (Minister rodowiska);
14) warunki meteorologiczno-geograficzne, rozumiane jako warunki atmosferyczne i ich
pomiary z uwzgldnieniem opadu atmosferycznego, temperatury, ewapotranspiracji,
prdkoci i kierunku wiatru (Minister rodowiska);
15) warunki oceanograficzno-geograficzne, rozumiane jako warunki fizyczne mrz
i oceanw, w szczeglnoci: charakter dna, prdy, pywy, zasolenie, stany wody, stany
morza, wysoko fal (Minister Infrastruktury);
16) obszary morskie, rozumiane jako obszary mrz i akwenw sonowodnych w podziale
na regiony i subregiony o wsplnych cechach ze wzgldu na ich warunki fizyczne
(Minister Infrastruktury);
17) regiony biogeograficzne, rozumiane jako obszary o stosunkowo jednorodnych
warunkach ekologicznych i o wsplnych cechach (Gwny Konserwator Przyrody);
18) siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne, rozumiane jako obszary geograficzne
odznaczajce si szczeglnymi warunkami przyrodniczymi, procesami, struktur
i funkcjami, ktre fizycznie umoliwiaj egzystencj yjcym na nich organizmom;
obejmuj obszary ldowe i wodne z wyrniajcymi si cechami geograficznymi,
abiotycznymi i biotycznymi, w caoci naturalne lub pnaturalne (Gwny
Konserwator Przyrody);
19) rozmieszczenie gatunkw, rozumiane jako geograficzne rozmieszczenie wystpowania
gatunkw zwierzt i rolin pogrupowanych wedug siatki geograficznej, regionu,
jednostki administracyjnej lub innej jednostki analitycznej (Minister rodowiska);
20) zasoby energetyczne, rozumiane jako zasoby energii, w tym wglowodory, energia
wodna, bioenergia, energia soneczna, wiatrowa, cznie z informacjami dotyczcymi
gbokoci/wysokoci i rozmiarw danych zasobw (Gwny Geolog Kraju);
21) zasoby mineralne, rozumiane jako zasoby mineralne, w tym rudy metali, surowce
skalne i chemiczne, cznie z informacjami dotyczcymi gbokoci/wysokoci
i rozmiarw danych zasobw (Gwny Geolog Kraju).
45
Obowizkiem organw administracji prowadzcych rejestry publiczne (art. 9 ust. 1),

ktre zawieraj wymienione zbiory danych przestrzennych, jest tworzenie i obsuga,
w zakresie swojej waciwoci, sieci usug dotyczcych zbiorw i usug danych
przestrzennych, do ktrych zalicza si usugi:
1) wyszukiwania, umoliwiajce wyszukiwanie zbiorw oraz usug danych przestrzennych
na podstawie zawartoci odpowiadajcych im metadanych oraz umoliwiajce
wywietlanie zawartoci metadanych;
2) przegldania, umoliwiajce co najmniej: wywietlanie, nawigowanie, powikszanie
i pomniejszanie, przesuwanie lub nakadanie na siebie zobrazowanych zbiorw oraz
wywietlanie objanie symboli kartograficznych i zawartoci metadanych;
3) pobierania, umoliwiajce pobieranie kopii zbiorw lub ich czci oraz, gdy jest to
wykonalne, bezporedni dostp do tych zbiorw;
4) przeksztacania,
umoliwiajce
przeksztacenie
zbiorw
celu
osignicia
interoperacyjnoci zbiorw i usug danych przestrzennych;

5) uruchamiania, umoliwiajce uruchamianie usug danych przestrzennych.
Wymienione usugi powinny by powszechnie dostpne za pomoc rodkw

komunikacji elektronicznej. Poniewa ustawa zakada, e usugi wyszukiwania powinny
umoliwia wyszukiwanie na podstawie kryteriw takich jak:
1) sowa kluczowe;
2) klasyfikacja danych przestrzennych oraz usug danych przestrzennych;
3) jako i wano zbiorw;
4) stopie zgodnoci ze standardami technicznymi dotyczcymi interoperacyjnoci
zbiorw i usug danych przestrzennych;
5) pooenie geograficzne;
6) warunki dostpu i korzystania ze zbiorw oraz usug danych przestrzennych;
7) organy administracji odpowiedzialne za tworzenie, aktualizacj i udostpnianie
zbiorw oraz usug danych przestrzennych;
lub ich pocze, wic okrela to w sposb oczywisty zakres metadnych, jakie powinny by
tworzone w stosunku do danych i usug.
Analizujc wymienione tematy wida, e jest jeszcze wiele zbiorw danych
przestrzennych, ktrych w aden sposb nie mona zaliczy do KIIP, a s one istotne
w procesie zarzdzania gmin czy powiatem bd s bardzo wane w procesie inwestycyjnym
46
jak np. rejestr pozwole na budow, rejestr mienia komunalnego czy ewidencja drg
i obiektw mostowych.
Z tego te wzgldu warto zwrci uwag na pojcie szersze ni KIIP tzn. pojcie
Krajowej Infrastruktury Danych Przestrzennych, w ktrym jest miejsce dla wszystkich
dostpnych zbiorw i usug danych przestrzennych wystpujcych w Polsce. Oczywicie
zawiera si w tym te KIIP ze swoimi zbiorami i usugami. Poniewa KIDP nie jest
przedmiotem
uregulowa
prawnych,
wic
moe
szybciej
reagowa
na
postp
naukowo-techniczny bez koniecznoci oczekiwania zmian w prawie jak ma to miejsce

w przypadku mocno sformalizowanej KIIP.
47
5.3. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ma
wsze oddziaywanie na dane przestrzenne, ale jest bardzo istotna w procesie zarzdzania
jednostkami samorzdowymi i tworzeniem w nich adu przestrzennego.
Art. 1.
1. Ustawa okrela:
1) zasady ksztatowania polityki przestrzennej przez jednostki samorzdu
terytorialnego i organy administracji rzdowej,
2) zakres i sposoby postpowania w sprawach przeznaczania terenw na okrelone
cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy
- przyjmujc ad przestrzenny i zrwnowaony rozwj za podstaw tych dziaa.
(...)
Art. 2.
Ilekro w ustawie jest mowa o:
1) adzie przestrzennym naley przez to rozumie takie uksztatowanie przestrzeni, ktre
tworzy harmonijn cao oraz uwzgldnia w uporzdkowanych relacjach wszelkie
uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, spoeczno-gospodarcze, rodowiskowe,
kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne;
Tworzenie i zarzdzanie adem przestrzennym rozoone jest na trzy szczeble

samorzdowe, a w zagadnieniach polityki przestrzennej pastwa przypisane jest Radzie
Ministrw.
1.
2.
3.
4.
Art. 3.
Ksztatowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym
uchwalanie studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego
gminy oraz miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego, z wyjtkiem
morskich wd wewntrznych, morza terytorialnego i wycznej strefy ekonomicznej
oraz terenw zamknitych, naley do zada wasnych gminy.
Prowadzenie, w granicach swojej waciwoci rzeczowej, analiz i studiw z zakresu
zagospodarowania przestrzennego, odnoszcych si do obszaru powiatu i zagadnie
jego rozwoju, naley do zada samorzdu powiatu.
Ksztatowanie i prowadzenie polityki przestrzennej w wojewdztwie, w tym
uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa, naley do zada
samorzdu wojewdztwa.
Ksztatowanie i prowadzenie polityki przestrzennej pastwa, wyraonej w koncepcji
przestrzennego zagospodarowania kraju, naley do zada Rady Ministrw.
48
Plan miejscowy zawierajcy najbardziej szczegowe regulacje dotyczce terenu

sporzdzany jest na urzdowych kopiach map, co okrelono precyzyjnie w art. 16.
Art. 16.
1. Plan miejscowy sporzdza si w skali 1:1000, z wykorzystaniem urzdowych kopii map
zasadniczych albo w przypadku ich braku map katastralnych, gromadzonych
w pastwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym. W szczeglnie uzasadnionych
przypadkach dopuszcza si stosowanie map w skali 1:500 lub 1:2000, a w przypadkach
planw miejscowych, ktre sporzdza si wycznie w celu przeznaczenia gruntw do
zalesienia lub wprowadzenia zakazu zabudowy, dopuszcza si stosowanie map w skali
1:5000.
2. Minister waciwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania

przestrzennego oraz mieszkalnictwa okreli, w drodze rozporzdzenia, wymagany
zakres projektu planu miejscowego w czci tekstowej i graficznej, uwzgldniajc
w szczeglnoci wymogi dotyczce materiaw planistycznych, skali opracowa
kartograficznych, stosowanych oznacze, nazewnictwa, standardw oraz sposobu
dokumentowania prac planistycznych.
Na podstawie delegacji ustawowej Minister Infrastruktury wyda rozporzdzenie z dnia

26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. 2003 nr 164 poz. 1587), ktre szczegowo okrela
zakres planu miejscowego, wymogi dotyczce materiaw planistycznych i stosowanych na
planach symboliki.
Tabela 3 Graficzne oznaczenia terenw w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego
49
6. Wsppraca gmin i powiatu w prowadzeniu podstawowych baz danych przestrzennych
Aktualne przepisy nakadaj na gminy i powiaty szereg obowizkw zwizanych

z danymi przestrzennymi, a rdowe zbiory danych przestrzennych jakie s prowadzone
w powiatach i gminach s podstaw funkcjonowania KIIP. Jeli nawet pewne zagadnienia
zwizane z danymi przestrzennymi nie wynikaj bezporednio z zapisw ustawy PGiK lub
ustawy o IIP to wynikaj z innych ustaw lub z zasad efektywnego zarzdzania jednostk.
Z danymi przestrzennymi mamy do czynienia w wielu tematach, ktrych realizacj
powierzono powiatom tj.:
prowadzenie ewidencji gruntw i budynkw oraz baz skadowych mapy zasadniczej,
prowadzenie spraw dotyczcych: nadzoru budowlanego, obronnoci, ochrony

rodowiska.
Szczeglnie ewidencja gruntw i budynkw oraz mapa zasadnicza s bardzo wanymi
zbiorami danych, gdy stanowi podstaw do prowadzenia wielu rejestrw przestrzennych na

szczeblu gminnym. Wykorzystywane s m.in. przy:
prowadzeniu numeracji adresowej,
wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy,
opracowaniu i realizacji miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
prowadzeniu rejestru mienia komunalnego,
zarzdzaniu gospodark odpadami,
prowadzeniu ewidencji drg i obiektw mostowych,
planowaniu inwestycji i zarzdzaniu ich realizacj.

Jednoczenie kade z tych zada gminy, realizowane przy korzystaniu z referencyjnej
bazy niezbdnych danych przestrzennych jak dziaki ewidencyjne czy ortofotomapa, generuje
nowe dane przestrzenne, ktre mog by i s wykorzystywane przez inne instytucje
i obywateli. W szczeglnoci powiat wykorzystuje w swojej dziaalnoci dane przestrzenne
wytwarzane w gminie takie jak numeracja adresowa czy miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego. Wynika to z faktu, e mimo rnych zada powierzonych gminom
i powiatom wystpuje pokrywanie si ich obszaru oddziaywania, co wie si z wzajemnym
wykorzystywaniem danych, za ktre odpowiada drugi organ administracji. Przykadowo,
gmina odpowiedzialna za nadawanie numerw adresowych musi korzysta z danych
o dziakach ewidencyjnych bdcych w gestii powiatu. Z drugiej strony administracja
powiatowa wydajc pozwolenie na budow korzysta z danych z planu zagospodarowania
przestrzennego uchwalonego przez gminy.
50
Modelowe funkcjonowanie wsppracy przedstawiono na rys. 29 na przykadzie

Starostwa Powiatowego w Misku Mazowieckim, w ktrym kada instytucja realizuje swoje
zadania, a efekty s wzajemnie wykorzystywane. Usugi sieciowe udostpnione przez powiat
zaprezentowano kolorem niebieskim, a usugi gminne kolorem czerwonym. Do usug
powiatowych nale: usuga dostpu do czci opisowej ewidencji gruntw i budynkw,
usugi WMS z danymi ewidencji gruntw, mapy zasadniczej oraz pozwole na budow. Do
usug
gminnych
nale
natomiast
usugi
zwizane
numeracj
adresow
i zagospodarowaniem przestrzennym.
Rysunek 29 Ilustracja wymiany usug midzy powiatem, a gminami na przykadzie powiatu miskiego
Aby efektywnie wykorzystywa rodki finansowe i prac ludzi, warto aby jednostki
wsppracoway, a nie dubloway dziaania. Zasadne jest skoncentrowanie si na realizacji
zada wasnych wykorzystujc dane referencyjne pochodzce z jednostek odpowiedzialnych
za ich wytworzenie i aktualno. Aby byo to moliwe, kady z organw, oprcz zarzdzania
swoimi zasobami, powinien rwnie udostpnia je innym jednostkom. Nie naley si przy
tym ogranicza do dwustronnej wymiany potrzebnych danych. Dane powinny by
udostpnione w formie umoliwiajcej ich wykorzystanie przez innych i to najlepiej
bezpatnie, gdy sprzyja to ich popularyzacji i powoduje rozwj spoeczestwa
informacyjnego. Dziki udostpnionym danym kreatywne spoeczestwo bdzie w stanie
wytworzy warto dodan powodujcego jego rozwj. Globalnie korzyci z takiej
dziaalnoci bd zdecydowanie wiksze ni potencjalne zyski ze sprzeday danych.
Potwierdzaj to przykady z wielu krajw, a w szczeglnoci ze Stanw Zjednoczonych gdzie
dane pozyskane za publiczne pienidze staj si powszechnie dostpne baz adnych opat.
51
7. Zadania powiatu w tworzeniu i udostpnianiu danych przestrzennych

Jak wspomniano w poprzednim rozdziale wrd zada powiatu istotn rol odgrywa
prowadzenie dwch podstawowych baz danych tj.:
ewidencji gruntw i budynkw,
mapy zasadniczej,
ktre wchodz w skad powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. W rozdziale

niniejszym wymienione zadania zostan przedstawione szerzej wraz z propozycjami
usprawnie wynikajcymi z nowoczesnych technologii informacyjnych. Zwrcono take
uwag na, niezwizan wprost z geodezj tematyk prowadzenia powiatowej bazy pozwole
na budow, ktra jest dosy istotn w kwestii informatyzacji zada realizowanych przez
powiat.
7.1. Prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego

Podstawowe zadania powiatu dotyczce danych przestrzennych wynikaj z ustawy
Prawo Geodezyjne i Kartograficzne i dotycz prowadzenia powiatowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego do ktrego zaliczamy dane ewidencji gruntw i budynkw
oraz mapy zasadniczej. Szczegowiej tematyka prowadzenia zasobu geodezyjnego
i kartograficznego zostaa przedstawiona w kolejnych podrozdziaach.
7.1.1. Prowadzenie ewidencji gruntw i budynkw
Wasno gruntw w kadej epoce bya zawsze istotna dla funkcjonowania czowieka.
W warunkach Polski do 1955 roku funkcjonowa kataster gruntw i budynkw. By to
urzdowy spis charakteryzujcy si dwiema fundamentalnymi cechami: prawomocnoci
wpisw oraz zgodnoci z ksigami wieczystymi. Dekretem z roku 1955 o ewidencji gruntw
i budynkw kataster sprowadzony zosta do zbioru informacji o charakterze technicznym.
Wynikao to przede wszystkim ze zniesienia obowizku utrzymywania ewidencji
w zgodnoci z ksigami wieczystymi. Poniewa w latach 70-tych rozpocz si proces
odchodzenia
od
stosowania
prawomocno wpisw.
procedur
administracyjnych,
wic
utracono
rwnie
52
Techniczny sposb prowadzenia ewidencji gruntw zmienia si wraz z postpem

technicznym i technologicznym. Zawsze jednak by zwizany z przedstawieniem granic
opisywanego gruntu na mapie i zapisami w odpowiednich (towarzyszcych mapie) rejestrach.
Rysunek 30 Ilustracja funkcjonowania mapy ewidencyjnej i rejestru gruntw
Powszechne zastosowanie komputerw ju w pocztkach latach 90-tych spowodowao

zastpienie rejestrw papierowych rejestrami komputerowymi (zapisanymi w bazach
danych). Zastpowanie map zbiorami komputerowymi rozpoczo si troch pniej, ale
obecnie jest ju bardzo powszechne. Jeli oddzielnie dokonano informatyzacji obu czci
ewidencji gruntw i zbiory te prowadzone s rozcznie to tak jak przy mapie i rejestrze
mamy do czynienia z problematyk utrzymania ich spjnoci. Niewtpliwie jednak przy
bazach zinformatyzowanych atwiejsze staje si znalezienie rozbienoci dziki temu, e
cz zada moe zrealizowa odpowiednie oprogramowanie. Cz geometryczna i opisowa
stanowi komplet danych ewidencji gruntw. Aby utrzyma j w stanie aktualnoci pewne
zmiany musz by wprowadzane rwnoczenie w obu czciach. Najlepiej, aby odstp czasu
midzy wprowadzeniem zmian w jednej bazie i drugiej by moliwie najkrtszy. Oczywicie
zmiany wprowadzane w poszczeglnych bazach nie mog narusza ich wewntrznych
poprawnoci. Oddzielne prowadzenie czci opisowej i geometrycznej powoduje jednak, e
ich poprawno wewntrzna nie oznacza poprawnoci ewidencji jako caoci. Poprawno
tak uzyskamy dopiero wtedy jeli na bieco spjno obu baz bdzie kontrolowana i
ewentualne rozbienoci usuwane.
Podstawowym kryterium zgodnoci obu czci ewidencji gruntw jest wystpowanie
w obu czciach tych samych dziaek tzn. dziaki na mapie i odpowiednich zapisw
w rejestrze. Czsto zdarza si bowiem, e:
w bazie geometrycznej wystpuj dziaki, ktrych brak jest w bazie opisowej,
w bazie opisowej wystpuj dziaki, ktrych brak jest w bazie geometrycznej.
Przyczyn takiego stanu rzeczy jest w wikszoci przypadkw wprowadzenie zmian
w jednej czci ewidencji gruntw i ich pominicie w drugiej. Kontrola zgodnoci dziaek jest
prostym zdaniem polegajcym na wygenerowaniu rnicy zbiorw dziaek z czci opisowej
i dziaek z czci geometrycznej.
53
Uzyskanie zgodnoci w opisywanym poprzednio kryterium nie wiadczy jednak

o cakowitej poprawnoci prowadzonej ewidencji. Kolejnym bowiem krokiem jest
sprawdzenie czy pola powierzchni zapisane w czci opisowej ewidencji gruntw s zgodne
z polami wynikajcym z danych geometrycznych oraz czy pola poszczeglnych uytkw
wynikaj z geometrii dziaek i geometrii konturw klasyfikacyjnych. Kontrol tak mona
wykonywa rwnoczenie z kontrol wystpowania dziaek.
W tradycyjnej formie prowadzenia ewidencji gruntw wykrycie omawianych bdw
byo praktycznie niemoliwe. Niekiedy bdy nawarstwiay si latami na skutek nierzetelnego
prowadzenia ewidencji. Obecnie po wprowadzeniu systemw informatycznych i dokonaniu
sprawdzenia zgodnoci obu czci ewidencji ujawnia si skala problemu.
Dane opisowe ewidencji gruntw i budynkw, ze wzgldu na swj charakter
i obowizujce przepisy o ochronie danych osobowych, nie mog by dostpne powszechnie.
Niemniej jednak jest dua grupa uytkownikw, gwnie urzdnikw, ktrzy do takiego
dostpu s uprawnieni. Rozproszenie tych osb w rnych wydziaach starostw powiatowych,
gmin i innych instytucji sprawia, e najbardziej efektywn form dostpu do danych
ewidencyjnych jest dostp internetowy. W wielu nowoczenie funkcjonujcych powiatach
dostp taki zosta ju zrealizowany i suy wielu urzdnikom podnoszc znacznie
efektywno ich pracy. Czsto bowiem dostp do ewidencji gruntw i budynkw jest
podstaw ich dziaania przy podejmowaniu rnorodnych decyzji. Jako przykad
wykorzystamy powiat miski, w ktrym cze opisowa ewidencji gruntw i budynkw
prowadzona jest w systemie EGB2000 firmy Intergraph8, ktry oferuje rwnie dostp
internetowy do repliki bazy ewidencyjnej. W systemie EGB2000 w wyniku wsppracy
producenta i firmy GEO-SYSTEM Sp. z o.o. uruchomiono take usug sieciow, ktra na
podstawie podanego identyfikatora dziaki lub budynku oraz parametrw uwierzytelnienia
uytkownika zwraca gotow informacj z rejestru EGiB (wypis, informacj) w formacie PDF,
albo oczekiwany zestaw atrybutw dziaki lub budynku.
Dziki wspomnianej usudze dostpu do danych ewidencji gruntw i budynkw
zarwno serwis mapowy starostwa jak i serwisy gminne pozwalaj uprawnionym
uytkownikom na uzyskanie informacji z rejestru gruntu i wykorzystywanie atrybutw
opisujcych dziaki lub budynki do generowania dokumentw przy prowadzonych
czynnociach wymagajcych informacji z ewidencji gruntw i budynkw.
System EGB2000 zosta stworzony w firmie Geosystemy z Wrocawia, a 6 listopada 2007 roku prawa do oprogramowania
przeja firma Intergraph Polska Sp. z o.o.
54
Rysunek 31 Dostp do danych ewidencji gruntw w portalu mapowym starostwa w Misku Mazowieckim
Rysunek 32 Dostp do danych ewidencji gruntw w portalu mapowym Miasta i Gminy Halinw
Obydwa zaprezentowane portale mapowe korzystaj z jednej usugi sieciowej opartej

na replice bazy ewidencji gruntw i budynkw. Dziki takiemu rozwizaniu oprcz jednej
bazy ewidencji mamy jedn wsplna baz uytkownikw, co uatwia proces zarzdzania ich
uprawnieniami.
55
7.1.2. Prowadzenie mapy zasadniczej

Do momentu nowelizacji ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne jak miaa miejsce
w 2010 roku (przy okazji uchwalenia ustawy o IIP), do zada suby geodezyjnej naleao
9
m. in. sporzdzanie i aktualizacja mapy zasadniczej , co krcej moemy nazwa

prowadzeniem mapy zasadniczej. Map zasadnicz w wymienionej ustawie definiowano jest
jako:
wielkoskalowe opracowanie kartograficzne, zawierajce aktualne informacje
o przestrzennym rozmieszczeniu obiektw oglnogeograficznych oraz elementach
ewidencji gruntw i budynkw, a take sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych,
naziemnych i podziemnych.
Na mocy wymienionej ustawy mapa zasadnicza bya dokumentem urzdowym,
elementem Pastwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego, prowadzonym przez
starostw
wykorzystywanym
podejmowaniu
rnych
decyzji
zwizanych
z zagospodarowaniem otaczajcej nas przestrzeni. Jednoczenie ustawa wprowadzaa

mechanizm prawny dbajcy o zgaszanie zmian zachodzcych w terenie do organu
10
prowadzcego map zasadnicz . Z map zasadnicz by wic zwizany cay zestaw

procedur sucych systematycznemu zbieraniu, aktualizowaniu i udostpnianiu zawartych na
niej danych co praktycznie czynio z elementw mapy zasadniczej system informacji
o terenie.
Po nowelizacji PGiK w 2010r., aktualnym zapisem jest art. 4 ust. 1a i 1b, gdzie
wymieniono szereg baz danych obowizkowych do prowadzenia, a map zasadnicz okrela
si w art. 4 ust. 1e jako standardowe opracowanie kartograficzne tworzone na podstawie
odpowiednich zbiorw danych wymienionych w art. 4 ust. 1a i ust. 1b. Ustawa PGiK po
znowelizowaniu stanowi (art. 53), e stara forma funkcjonowania mapy zasadniczej moe
funkcjonowa jedynie do 31 grudnia 2013 r, ale byo to absolutnie niemoliwe do
zrealizowania i obecnie mapa zasadnicza funkcjonuje nadal na starych zasadach.
Art. 4. 1. Dla obszaru caego kraju sporzdza si i aktualizuje ewidencj gruntw i budynkw, map zasadnicz oraz mapy
topograficzne, stanowice podstaw do wykonywania innych rodzajw map.
10
Art. 12. Wykonawca prac geodezyjnych i kartograficznych jest obowizany zgosi do organw, o ktrych mowa w art. 40
ust. 3, prace przed przystpieniem do ich wykonania, a po wykonaniu prac przekaza powstae materiay lub informacje o
tych materiaach do pastwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
56
Wprawdzie przy okazji nowelizacji PGiK w 2014r. wprowadzono uzupenienie art. 53b
do postaci przedstawionej poniej, ale i tak dotrzymanie terminu 31 grudnia 2016r. bez
dziaa wspierajcych jest niemoliwe i naley ten zapis traktowa w kategoriach
yczeniowych.
Art. 53b.
1. Organ administracji moe prowadzi map zasadnicz w postaci analogowej do
czasu jej przeksztacenia do postaci cyfrowej i utworzenia baz danych, o ktrych
mowa w art. 4 ust. 1a pkt 2, 3 i 10 oraz ust. 1b, nie duej jednak ni do dnia 31
grudnia 2013 r.
2. W okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2016 r., w przypadku nieutworzenia
baz danych, o ktrych mowa w art. 4 ust. 1a pkt 2, 3 i 10 oraz ust. 1b, mapa
zasadnicza moe by prowadzona w postaci wektorowej na zasadach stosowanych
przed 1 stycznia 2014 r. lub w postaci rastrowej uzupenianej systematycznie
danymi wektorowymi.
Niemniej jednak istnienie takich zapisw prawnych powoduje ju liczne sytuacje

konfliktowe, kiedy niektrzy wykonawcy prac geodezyjnych nie chc aktualizowa mapy
tradycyjnej, powoujc si na zapisy ustawy PGiK, e od 31 grudnia 2013r. taka mapa jest
niezgodna z prawem. I oczywicie sdy przyznaj im racj, ale nie przysparza to niestety
powstawania map numerycznych. Jednak dziki nagonieniu podobnych sytuacji moe
w przyszoci ustawodawca bdzie zwraca wiksz uwag na realno wprowadzanych
uregulowa. Bo tylko wymagania realne mog by egzekwowalne w praktyce. W przypadku
mapy zasadniczej uzasadnione jest wic mwienie o trzech stanach:
a) historycznym,
b) yczeniowym istniejcym jedynie w aktualnych przepisach,
c) rzeczywistym opartym na funkcjonujcych przez kilkadziesit lat przepisach
i dowiadczeniach.
A realnie jest tak, e po 3511 latach jej funkcjonowania mamy spore zasoby mapy
zasadniczej w rnej formie i majc tego pen wiadomo powinnimy potrafi j
efektywnie wykorzystywa. Tak czy inaczej, mapa zasadnicza bya i bdzie istotnym
elementem w funkcjonowania gospodarki niezalenie od uregulowa prawnych, bo stanowi
najdokadniejsze i najbardziej szczegowe opracowanie kartograficzne dotyczce otaczajcej
nas rzeczywistoci.
11
pocztkiem prowadzenia mapy zasadniczej by rok 1979, czyli 10 lat przed uchwaleniem ustawy PGiK, a wszelkie
szczegy zwizane z zasadami prowadzenia mapy zasadniczej regulowaa instrukcja techniczna K-1
57
Tradycyjnie mapa zasadnicza prowadzona bya w postaci papierowej w czterech

skalach 1:500, 1:1000, 1:2000 i 1:5000 w zalenoci od aktualnego i przewidywanego
w przyszoci stopnia zainwestowania terenu. Dobr skali by kompromisem midzy
czytelnoci, a konieczn do zaoenia na danym terenie liczb arkuszy. Zaoenie kadego
nowego arkusza to byy przecie wymierne koszty, wiec starano si dobiera tak skale aby
koszty byy optymalne. W terenach intensywnie zainwestowanych z du liczb urzdze
podziemnych czasami jednak nawet skala 1:500 okazywaa si zbyt maa, wic do celw
specjalistycznych stosowano nawet skal 1:250. Zapisane w instrukcji K1 zalecenia co do
wyboru skal mapy zasadniczej przedstawiono w tabeli 4.
Tabela 4 Kryteria doboru skali dla mapy zasadniczej
Skala
Opis terenw
1:500 dla terenw rdmiejskich o duym stopniu zainwestowania lub obszarw

przewidywanych do intensywnego zainwestowania,
1:1000 dla terenw maych miast, terenw peryferyjnych duych miast, aglomeracji
miejskich i przemysowych oraz terenw osiedlowych wsi bdcych
siedzibami gmin,
1:2000 dla pozostaych zwartych terenw osiedlowych, terenw rolnych o drobnej
nieregularnej szachownicy stanu wadania, zwartych wikszych obszarw
rolnych i lenych na terenach miast,
1:5000 dla terenw o rozproszonej zabudowie wiejskiej, gruntw rolnych i lenych na
terenach gmin.
Map tradycyjn mona byo prowadzi w postaci pierworysu na papierze
przyklejonym do plansz aluminiowych lub na kilku pierworysach, w podziale tematycznym
treci, realizowanych na materiale przeroczystym tzw. nakadkach, ktre dopiero zoone
razem, daway obraz caej mapy zasadniczej. Na rys. 33 przedstawiono fragment mapy
zasadniczej prowadzonej w postaci tradycyjnego pierworysu, a na rys. 34 fragment mapy
zasadniczej powstay z poczenia 3 prowadzonych nakadek (SUE).
58
Rysunek 33 Fragment mapy zasadniczej w postaci tradycyjnego pierworysu
Rysunek 34 Fragment mapy zasadniczej powstay ze zoenia nakadek SUE
Instrukcja K1 zlecaa prowadzenie nakadek mapy zasadniczej przedstawionych

w tabeli 5, ale dopuszczaa zakadanie wasnych nakadek z dowoln treci. Wykorzystujc
tak moliwo, szczeglnie na terenach duych miast prowadzona bya dodatkowa nakadka
R skupiajca elementy realizacyjne zagospodarowania przestrzennego.
Tabela 5 Zalecane nakadki mapy zasadniczej
Nazwa nakadki
S
U
E
W
Opis
elementy sytuacji powierzchniowej
elementy sieci uzbrojenia podziemnego terenu
elementy ewidencji gruntw i budynkw
elementy rzeby terenu
Na Rys. 35a, 35b, 35c przedstawiono przykadowe fragmenty nakadek mapy

zasadniczej odpowiednio S,U,E dotyczce tego samego fragmentu terenu.
Rysunek 35 Fragment mapy zasadniczej w rozbiciu na nakadki
59
60
Wyniki pomiarw terenowych wnoszono na map i od tej chwili to mapa stawaa si

opracowaniem rdowym wykorzystywanym do ronych celw oraz aktualizowanym
w procesie inwestycyjnym. Istotne byo wic, aby mapa bya prowadzona na materiale
gwarantujcym zachowanie jej kartometrycznoci w dugim okresie czasu. Std wanie
pojawi si pomys stosowania plansz aluminiowych z naklejonym papierem, co w efekcie
dawao du odporno na deformacje pod wpywem czynnikw zewntrznych jak np.
temperatura czy wilgotno. W przypadku folii przeroczystych stosowanych do techniki
nakadek te naleao stosowa odpowiednie materiay o tzw. stabilnym podou, ktre byy
odporne na deformacje termiczne i mechaniczne. Naley bowiem pamita, e raz zaoone
arkusze miay podlega cigej aktualizacji, dziki czemu miay stanowi aktualn map
danego terenu, z ktrej dokonuje si odbitek sucych celom inwestycyjnym i projektowym.
Jako materia o stabilnym podou wczesna instrukcje K1 okrelaa takie podoe, ktrych
rzeczywiste wymiary pod wpywem zmian temperatury i wilgotnoci powietrza nie rniy
si wicej ni 0,2mm w stosunku do wymiarw sekcji mapy.
Generalnie mimo specjalnych materiaw, wiele map papierowych przetrwao w zej
kondycji, co zilustrowano na rys. 36 przedstawiajcym zniszczone pierworysy na planszy
aluminiowej oraz na folii.
Rysunek 36 Zniszczone pierworysy mapy zasadniczej a) plansza aluminiowa b) folia przeroczysta
61
Jak wynika z przedstawionych przykadw nawet plansza aluminiowa nie zapobiega

deformacjom. Przypadek przedstawiony na rysunku celowo wybrano dosy drastyczny, aby
da czytelnikowi do zrozumienia z jak jakoci materiaw mapowych mona si zetkn.
Podstawowym rdem danych do tworzenia mapy zasadniczej byy i s wyniki
pomiarw wykonywanych bezporednio w terenie. Zasadniczo stosowano dwie metody
pomiarowe tj.: metod techimetryczn (biegunow) i metod domiarw prostoktnych.
Naley przy tym zaznaczy, e metoda domiarw prostoktnych jest obecnie stosowana coraz
rzadziej, ale jest bardzo istotna przy tworzeniu map na podstawie pomiarw wykonanych
w przeszoci. Metody rni si stosowanym sprztem, technik pomiaru i sposobem
opracowania wynikw, ale obydwie przy zachowaniu odpowiednich zasad pomiaru
gwarantuj uzyskanie wymaganych dokadnoci pomiaru szczegw terenowych.
Metoda tachimetryczna polega na pomiarze odlegoci do punkw pomiarowych
w stosunku do stanowiska instrumentu oraz kierunkw do punktw pomiarowych w stosunku
do kierunku zerowego czcego stanowisko z punktem o znanych wsprzdnych. Ostatnio
najczciej w metodzie tej wykorzystywane s nowoczesne tachimetry elektroniczne
z automatyczn rejestracj danych pomiarowych.
Dane pomiarowe (odlego skona, kt pionowy i kt poziomy) ju w trakcie pomiaru
mog by natychmiast przeksztacane na wsprzdne punktw X Y H, okrelajcych
pooenie szczegw terenowych. Proces pomiarowy koczy si wic wykazem
wsprzdnych punktw w postaci elektronicznej i szkicem polowym.
Rysunek 37 Sprzt do pomiaru tachimetrycznego i przykadowy szkic polowy
62
Po skartowaniu na map tradycyjn lub wprowadzeniu pomierzonych punktw do

systemu informatycznego nastpuje ich poczenie zgodnie ze szkicem polowym w celu
uzyskania rysunku mapy lub obiektw bazy danych obrazujcych rzeczywisto.
Przy zastosowaniu metody domiarw prostoktnych gdzie wynikiem pomiaru jest
jedynie szkic polowy z zapisanymi miarami, proces tworzenia mapy rozpoczyna si
przewanie od obliczenia wsprzdnych pomierzonych punktw. Nastpnie punkty s
nanoszone na map tradycyjn lub wprowadzane do systemu informatycznego i na ich
podstawie tworzony si odpowiedni rysunek mapy lub obiekty bazy danych obrazujce
rzeczywisto.
Rysunek 38 Sprzt stosowany do metody domiarw prostoktnych i przykadowy szkic z pomiaru
Przy mapie tradycyjnej po skartowaniu na ni wynikw pomiaru koczyo si

wykorzystywanie bezporednich danych pomiarowych, a rozpoczynao si ycie jedynie
mapy, czyli kartometrycznego obrazu rzeczywistoci przedstawionego w ustalonej skali przy
pomocy znakw umownych i niestety, obarczonego dodatkowo drobnymi niedokadnociami
kartowania. Materiay zgromadzone w trakcie pomiaru, owszem, byy przechowywane
w orodku dokumentacji, ale jedynie w celu archiwalnym. Zakada si, e dokadno
graficzna mapy charakteryzuje si rednim bdem pooenia szczegu terenowego I grupy
(czyli tych najdokadniej mierzonych) w stosunku do najbliszego punktu poziomej osnowy
geodezyjnej, nie wikszym ni 0.3mm w sali mapy. Co oznacza, e dla mapy w skali 1:500
daje to bd pooenia 15 cm, a w przypadku skali 1:1000 bd 30 cm.
63
W wyniku postpu technicznego coraz czciej mapa zasadnicza prowadzona jest

w postaci numerycznej, jako baza danych systemu informacji o terenie, gdzie wprost zapisane
s wsprzdne punktw lokalizujcych szczegy terenowe i nie wystpuje problem bdw
kartowania jak ma to miejsce przy mapie tradycyjnej. Dane takie s obarczone jedynie
bdami pomiarowymi. Tre takiej bazy (zestaw obiektw terenowych i ich atrybutw) jest
ograniczona do elementw, ktre s wymagane przepisami prawnymi i o ktrych aktualno
suba geodezyjna moe zadba majc do tego odpowiednie mechanizmy prawne.
Przy zastpieniu tradycyjnych map bazami danych z odpowiednim oprogramowaniem,
mapa zasadnicza w tradycyjnej formie powstaje jedynie jako swoisty raport z bazy danych
systemu informacji o terenie. Oczywicie raport wykonany w postaci kartograficznej
z zastosowaniem odpowiednich znakw umownych przyjtych do reprezentowania
poszczeglnych obiektw terenowych.
Rysunek 39. Fragment wydruku mapy zasadniczej uzyskany z systemu GEO-MAP
Naley przy tym zwrci uwag, e w przypadku mapy numerycznej, inaczej ni przy
mapie papierowej, mamy wyrane rozdzielenie zgromadzonych danych pomiarowych od ich
prezentacji graficznej. Na papierze jeli ju co zostao w danym miejscu naniesione
i przedstawione znakiem umownym, to tak pozostawao na lata bez moliwoci zmian. Cech
nowoczesnych systemw informatycznych jest to, e jeden zestaw danych geometrycznych
mona prezentowa przy pomocy rnych bibliotek znakw umownych, czy oglnie
parametrw prezentacji graficznej, w zalenoci od potrzeb uytkownikw czy zmieniajcych
si obowizujcych zasad prezentacji graficznej.
64
Ze wzgldu na fakt, e mapa zasadnicza obejmuje szeroki zestaw danych dotyczcych:

obiektw oglnogeograficznych, elementw ewidencji gruntw i budynkw oraz elementw
sieci uzbrojenia nadziemnego, naziemnego i podziemnego, stanowi ona najdokadniejsze
i najbardziej szczegowe opracowanie kartograficzne suce wielu uytkownikom jako
materia referencyjny do tworzenia wasnych systemw informacji przestrzennych. Liczba
obiektw w powiatowych bazach mapy zasadniczej jest dosy dua i w najwikszych
powiatach znacznie przekracza 3 miliony obiektw.
Tradycyjny schemat wykorzystania numerycznych danych mapy zasadniczej do
tworzenia lokalnych systemw informacji przestrzennych przedstawiono na rys. 40.
Przedstawione postpowanie zakada pobieranie kopii baz mapy zasadniczej na serwer
lokalny i uywaniu jej w zadaniach uytkownika w formacie rdowym lub przetworzonym
do postaci akceptowalnej do potrzeb lokalnego systemu.
Rysunek 40. Schemat wykorzystania mapy zasadniczej w postaci rdowej
Rozwizanie takie ma swoje wady i zalety. Do zalet niewtpliwie naley fakt, e przy
posiadaniu kopii bazy mapy zasadniczej mona bez ogranicze j wykorzystywa
(przetwarza, analizowa, prezentowa) w swoich zadaniach. Tej
jednej zalecie
przeciwstawione s jednak liczne wady i niedogodnoci rozwizania. Do najwaniejszych

z nich naley zaliczy: trudno w utrzymaniu aktualnoci baz, bo zmienno baz
w orodkach dokumentacji jest bardzo dua, borykanie si z formatami rnych systemw,
w ktrych dane s przechowywane oraz konieczno realizacji we wasnym zakresie
65
prezentacji graficznej baz mapy zasadniczej, co praktycznie wie si z koniecznoci

posiadania systemu informatycznego z funkcjami potrzebnymi do celw prowadzenia zasobu
w powiecie. Pewne problemy bd tu rwnie w przypadku kiedy PODGiK prowadzi map
zasadnicz w postaci hybrydowej (wektoro-rastrowej). I na koniec warto zaznaczy fakt, e
rozwizanie takie w aden sposb nie wykorzystuje wiatowych osigni w dziedzinie
udostpniania danych przestrzennych.
Obecnie
dziki
powszechnoci
Internetu
towarzyszcych
mu
technologii,
najwygodniej jest udostpnia tre mapy zasadniczej przez usug sieciow WMS, ktra
dziki swojej powszechnoci jest ju zaimplementowana praktycznie we wszystkich
dostpnych programach zwizanych z danym przestrzennymi. Schemat wykorzystania usugi
WMS w budowie lokalnych systemw informacji przestrzennej przedstawiono na rys. 41.
Rysunek 41. Schemat wykorzystania mapy zasadniczej w postaci usug sieciowych WMS
W przeciwiestwie do schematu przedstawionego na rys. 40 wykorzystanie usugi

WMS daje bezproblemowy dostp do aktualnych danych oraz zupene uwolnienie si od
formatu, w jakim dane s przechowywane w orodku dokumentacji, czyli eliminuje
najwaniejsze wady tamtego rozwizania.
Z powszechnym funkcjonowaniem usug WMS z danymi mapy zasadniczej jest obecnie
jednak problem zwizany z opatami. Ustawa Prawo Geodezyjne i Kartograficzne stanowi
bowiem wyranie, e dane z Pastwowego Zasobu Geodezyjno-Kartograficznego, w tym
66
mapa zasadnicza, s udostpniane odpatnie. Tak sytuacja jest wiec w kolizji w usugami
WMS, do ktrych dostp, z natury rzeczy, jest bezpatny. S w Polsce powiaty, ktre tak
usug mimo wszystko udostpniaj. Korzystajc z wieloletniego ju dowiadczenia naley
stwierdzi, e w niczym nie uszczupla to dochodw z tytuu tradycyjnego i odpatnego
udostpniania mapy zasadniczej, bo samo funkcjonowanie usugi nie generuje dokumentw
formalnych, po ktre i tak uytkownicy musz zgosi si do orodka dokumentacji
geodezyjnej i kartograficznej, aby wnie opaty lub skorzysta z patnych serwisw
internetowych generujcych stosowne dokumenty. Korzystanie z usug WMS daje jednak
dodatkowo korzyci polegajce na popularyzacji zasobu, ktra w przyszoci przeoy si na
wiksze wpywy do budetu starostw powiatowych, o ile zasb geodezyjny i kartograficzny
nadal bdzie udostpniany odpatnie.
Innym czsto spotykanym problemem jest jako udostpnionych usug sieciowych.
W praktyce spotyka si bowiem uruchomione usugi, ktre przy obcieniu zaledwie kilku
pracujcych jednoczenie uytkownikw staj si niewydajne. Przyczyny s przynajmniej
dwie. Pierwsza to wydajno i odpowiednia konfiguracja serwera, a druga to przepustowo
czy. Naley pamita, e podczas korzystania z usugi WMS, serwer otrzymuje setki zlece
przygotowania mapy dla rnych obszarw, ktrymi zainteresowani s aktualni uytkownicy.
Generuje to wic kolejk zapyta, ktrej sprawna obsuga zaley od szybkoci serwera
i poprawnego skonfigurowania parametrw pracujcego na nim oprogramowania. Najszybszy
jednak serwer nie rozwie problemw, jeli bdzie podczony do Internetu czem o maej
przepustowoci. W sytuacji takiej bowiem mapy przygotowane w odpowiedzi na zlecenia
pracujcych uytkownikw bd gromadziy si w kolejce oczekujcych na wysanie. Warto
wic bra pod uwag przedstawione problemy podczas uruchamiania usug sieciowych, aby
pniej nie by zaskoczonym, e nie speniaj one oczekiwa uytkownikw i naley
dokonywa przebudowy infrastruktury lub ogranicza dostpno tylko do wybranych
uytkownikw, co zaprzecza powszechnoci usug.
Na uwag zasuguje fakt, e przy udostpnianiu usug WMS nie jest adnym
problemem brak danych wektorowych mapy zasadniczej, gdy rwnie dobrze mog by
udostpniane dane mapy prowadzonej w technologii hybrydowej. Informacje o technologiach
prowadzenia mapy zasadniczej zawarte s w kolejnych rozdziaach. Na rys. 42 przedstawiono
przykad usugi WMS z mapy zasadniczej (technologia hybrydowa) powiatu warszawskiego
zachodniego.
67
Rysunek 42. Usuga WMS z mapy zasadniczej powiatu warszawskiego zachodniego [rdo www.podgik.pwz.pl]
Usugi WMS nie zaspokoj jednak wszystkich potrzeb zwizanych z udostpnianiem

mapy zasadniczej, bo daj jedynie obraz graficzny obiektw mapy bez moliwoci
wykonywania jakichkolwiek analiz. Naleaoby wic stosowa inne usugi udostpniajce
bezporednio dane wektorowe np. WFS (ang Web Feature Service), ale to dopiero kwestia
przyszoci, bo obecnie jest kilka istotnych przeszkd tj.:
obowizujce regulacje prawne, zgodnie z ktrymi tre mapy zasadniczej

udostpniana jest odpatnie,
pokrycie kraju map zasadnicz w postaci wektorowej nie jest jeszcze kompletne,
brak jest sprawdzonych (skutecznych) standardw zapisu obiektw mapy

zasadniczej. Wprawdzie pojawi si model danych w Rozporzdzeniu Ministra
Administracji i Cyfryzacji z dnia 12 lutego 2013 r. w sprawie bazy danych
geodezyjnej
ewidencji
sieci
uzbrojenia
terenu,
bazy
danych
obiektw
topograficznych oraz mapy zasadniczej, ale jest on dosy uomny i obecnie nie ma
moliwoci zapisu w tym modelu kompletnych danych mapy zasadniczej [4].
68
7.1.2.1.
Technologie prowadzenia mapy zasadniczej
Przejcie od zasobu prowadzonego w postaci klasycznej do zasobu numerycznego,

zapisanego w bazach danych, jest obecnie jednym z podstawowych zada stawianych przed
Powiatowymi Orodkami Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. S orodki
posiadajce ju cao zasobu w postaci numerycznej i s takie, w ktrych nadal dominuje
mapa w postaci tradycyjnej. Skuteczno takiego przejcia i efekty z pniejszego
wykorzystywania zasobu zale w duej mierze od zastosowanego oprogramowania
i technologii.
Nie bez znaczenia s tu rwnie posiadane rodki finansowe, ale nie jest to element
najwaniejszy. Istniej bowiem, oferowane na rynku, tanie rozwizania umoliwiaj biece
prowadzenie istniejcych wektorowych baz danych jak rwnie ich sukcesywn budow na
podstawie stopniowego zastpowania zeskanowanych map przez dane wektorowe (tzw.
technologia hybrydowa). Technologia hybrydowa mimo, e z zasady potrzebuje dwch
rodzajw danych do uzyskania obrazu kompletnej mapy, to zapewnia rwnie moliwo
udostpniania danych w formie zawsze aktualnych rastrw. Aktualno rastrw uzyskuje si
w drodze wkrelenia danych wektorowych na rastry zeskanowanych arkuszy mapy
zasadniczej.
Rastry mimo wielu ogranicze w moliwociach przetwarzania, maj jedn bardzo
wan cech uniwersalno zapisu, co sprzyja ich wykorzystaniu w rnym
oprogramowaniu oraz uruchomieniu w oparciu o nie usug WMS udostpniajcych map
zasadnicz. Dziki temu stanowi bardzo atrakcyjny materia (atwy i tani do pozyskania),
ktry moe znacznie przyczyni si pniej do uzyskiwania rodkw finansowych
wpywajcych do PODGIK z tytuu udostpniania mapy zasadniczej.
W kolejnych podrozdziaach zostan przedstawione pokrtce najistotniejsze elementy
zwizane
prowadzeniem
mapy
zasadniczej
technologii
wektorowej
i wektorowo-rastrowej zwanej technologi hybrydow.

7.1.2.1.1.
Technologia wektorowa
Technologia wektorowa prowadzenia mapy zasadniczej moe by zastosowana dla

terenw, dla ktrych w caoci istniej bazy oparte na danych wektorowych. Mapa
w rozumieniu kartograficznym (tradycyjnym) powstaje wtedy jako raport z bazy danych
69
systemu informatycznego wykonany z wykorzystaniem prezentacji kartograficznej, czyli

znakw umownych przypisanych poszczeglnym obiektom bazy danych.
Rysunek 43. Idea prowadzenia mapy zasadniczej w postaci wektorowej
Idealn byaby sytuacja gdyby wykonawcy geodezyjni otrzymywali fragmenty bazy

danych, po aktualizacji ktrych nastpowaoby zasilenie waciwej bazy w PODGiK.
Zaoenie bardzo proste i logiczne, ale w praktyce niosce wiele rnych problemw
i w rezultacie realizowane jedynie czciowo. Jednym z rozwiza, w ktrym zastosowano
opisywane postpowanie jest technologia GEO-MAP firmy Geo-system Sp. z o.o., ktra od
wielu lat jest z powodzeniem stosowana w kilkunastu powiatach. Istot procesu wydawania
danych i ich przyjmowania do zasobu po aktualizacji przedstawia poniszy schemat.
Rysunek 44. Idea prowadzenia zasobu w postaci wektorowej
70
Dane numeryczne pobrane z PODGIK podlegaj uaktualnieniu na podstawie

opracowywanych pomiarw terenowych. Cao prac zwizanych z realizacj tego procesu
moe by zrealizowana bezporednio przez wykonawcw geodezyjnych, jeli bd
w posiadaniu odpowiedniego oprogramowania lub przez pracownikw orodka dokumentacji,
ktrzy zrealizuj prace zwizane z wprowadzeniem danych do bazy danych systemu na
podstawie operatu dostarczonego przez wykonawc operatu. Preferowany jest oczywicie
wariant pierwszy, w ktrym wykonawca wykonuje cao prac od pomiaru po aktualizacj
otrzymanego fragmentu bazy. Jest to postpowaniem najefektywniejszym gdy:
umoliwia geodetom kontakt z opracowywaniem pozyskanych danych, co jest wane

dla zawodu, gdy nie sprowadza pracy geodetw jedynie do czynnoci
pomiarowych,
nie generuje dodatkowych kosztw w administracji tj. dodatkowych etatw osb

wprowadzajcych dane,
przypiesza proces wprowadzania danych. gdy w przypadku wtpliwoci nie

wymaga komunikowania si PODGiK z wykonawc podczas wprowadzania danych.
7.1.2.1.2.
Technologia hybrydowa
Technologia hybrydowa prowadzenia mapy zasadniczej zwizana jest z prac na wielu

tysicach rastrw, cigle podlegajcych modyfikacji. Modyfikacja polega na usuwaniu z nich
obrazu tych obiektw terenowych, ktre przestay istnie, zostay pomierzone czy
zwektoryzowane i w zwizku z tym ich obraz zastpiony zostaje danymi wektorowymi.
Rysunek 45. Ilustracja dualnoci danych w technologii hybrydowej
Tak wic ani wektor, ani raster samodzielnie nie stanowi aktualnej treci mapy. Dziki
postaci cyfrowej obydwu rodzajw danych, moemy jednak bez problemu dokona zabiegu
71
ich poczenia uzyskujc pen tre mapy zasadniczej do: prezentacji na ekranie komputera,
wydruku czy udostpniania w Internecie, co przedstawiono na rys. 46.
Rysunek 46. Ilustracja poczenia danych rastrowych i wektorowych
Na pocztku prowadzenia mapy w tej technologii naley dokona skanowania zasobu,

skalibrowania uzyskanych rastrw oraz odpowiedniego przygotowania danych do pracy.
Naley jasno powiedzie: od tej chwili zasobem (aktualn map) staje si raster. Raster, ktry
bdzie modyfikowany w miar zachodzcych i rejestrowanych zmian, a do prezentacji caoci
bdzie uzupeniany, sukcesywnie pozyskiwanymi danymi wektorowymi.
Poniewa rastrw jest duo, a nie mona wyczy funkcjonowania orodka na dugi
czas, wic technologi naley wprowadza stopniowo przez wyczanie z prowadzenia
klasycznego kolejnych obszarw o takiej wielkoci, ktra gwarantuje szybkie ich
przeniesienie do prowadzenia w technologii hybrydowej.
Bezporednio po rozpoczciu prowadzenia zasobu w technologii hybrydowej istniej
praktycznie tylko rastry. Danych wektorowych nie ma wcale lub jest ich bardzo niewiele.
Wraz z upywem czasu danych wektorowych zaczyna przybywa, natomiast rastry s
stopniowo eliminowane. Docelowo raster zastpiony zostaje w caoci przez dane wektorowe.
Proces zastpowania rastra wektorem nastpuje w sposb naturalny w miar wykonywanych
na danym terenie prac i wczeniej zakoczy si na terenach silnie rozwijajcych si,
natomiast na terenach mao zainwestowanych moe trwa znacznie duej. Oprcz
naturalnego zastpowania wynikajcego z biecego prowadzenia PODGIK mona jednak
proces ten wspomaga przez zlecanie prac, ktre pozwol wczeniej wyeliminowa pewne
rastry (np. te, na ktrych pozostao ju bardzo niewiele treci).
72
W opisywanej technologii, zasobem (aktualn map) jest wydruk aktualnego

(modyfikowanego na bieco) rastra w poczeniu z posiadanymi dla danego terenu danymi
wektorowymi. Tak jak przy technologii wektorowej prezentacja danych wektorowych
realizowana jest z wykorzystaniem odpowiedniej biblioteki znakw umownych natomiast
w przypadku rastrw mamy ju narzucone ograniczenia co do prezentowanych treci.
Rysunek 47. Prezentacja graficzna danych w technologii hybrydowej
Mona jednak w pewnym zakresie zarzdza kolorami prezentacji rastrw. Szczeglnie

daje to dobre efekty, jeli skanowaniu podlegay nakadki mapy zasadniczej. Na rys. 48
pokazano fragmenty bazy rastrw monochromatycznych dla poszczeglnych nakadek mapy
zasadniczej z naoon treci wektorow (kolor czerwony). Dla rastrw zastosowano
73
przeroczyste to i rny kolor prezentacji dla poszczeglnych nakadek: niebieski sytuacja,

brzowy uzbrojenie, zielony - ewidencja.
Rysunek 48. Przykad poczenia rastra z wektorem
W stosunku do prowadzenia mapy zasadniczej w technologii wektorowej mamy tutaj

dodatkowy istotny element, jakim jest baza danych rastrowych, ktrych natura jest inna,
a aktualizacja tych danych przez wykonawcw jest praktycznie niemoliwa. W zwizku
z tym, przy aktualizacji istotny jest proces zmian w danych rastrowych, ktry dokonywany
jest przez pracownikw PODGiK.
7.1.2.2.
Udostpnianie mapy zasadniczej
Wymagania prawne zwizane z odpatnym udostpnianiem mapy zasadniczej wcale nie

ograniczaj moliwoci automatyzacji tego procesu. wiadczy o tym usuga USMZ (Usuga
Sprzeday Mapy Zasadniczej) firmy GEO-SYSTEM Sp. z o.o., ktra w porozumieniu
z powiatami udostpniana jest w ich portalach mapowych.
Usuga suy do internetowej sprzeday wydrukw mapy zasadniczej wedug stanu
archiwalnego. Tradycyjnie mapa zasadnicza jest udostpniana odpatnie przez Powiatowe
Orodki Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, zazwyczaj w postaci papierowego
wydruku, ktry jest zamawiany i odbierany w urzdzie. Prezentowana usuga udostpniania
74
mapy zasadniczej ma na celu uatwienie i przyspieszenie tego procesu poprzez jego

zautomatyzowanie i zastosowanie patnoci internetowych. Pierwsze uruchomienie usugi
miao miejsce w powiatach miskim i poznaskim w dniu 14 stycznia 2010 roku. Obecnie
z usugi automatycznej sprzeday mapy zasadniczej mona skorzysta w orodkach
dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej w miecie Chem, powiatach: poznaskim,
miskim, warszawskim zachodnim, piaseczyskim i kocierskim.
Usuga jest dostpna 24 godziny na dob 7 dni w tygodniu i jest znaczcym krokiem we
wprowadzaniu e-usug w jednostkach administracji publicznej z wykorzystaniem patnoci
elektronicznej i mechanizmw automatycznego przygotowania zamawianych produktw.
Dokonanie zamwienia, podanie potrzebnych danych odbiorcy, patno i ostateczne
otrzymanie wydruku mapy odbywa si drog internetow. Tak zamwiona i zakupiona mapa
jest zgodna ze stanem pastwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego i udostpniana
jest w formacie PDF.
O istnieniu funkcjonalno w portalu mapowym wiadczy przycisk "Zamw wydruk
mapy zasadniczej", co przedstawiono na rys. 49, obrazujcym portal mapowy Starostwa
Powiatowego w Misku Mazowieckim.
Rysunek 49 Wskazanie obszaru do zamwienia mapy
Uytkownik znajduje interesujcy go obszar, nastpnie okrela parametry wydruku

(poziomy, pionowy, format papieru). Kolejnym krokiem jest uzupenienie danych
niezbdnych do zrealizowania zamwienia, po przesaniu ktrych pojawia si stosowna
75
informacja o przyjciu zlecenia. Zlecenie naley nastpnie opaci z wykorzystaniem systemu

patnoci internetowych.
Rysunek 50. Formularz zamwienia mapy
Po wpyniciu patnoci dane s przekazywane do PODGiK gdzie automatycznie

przygotowywany jest stosowny wydruk, a nastpnie uytkownik dostaje e-mailowo link do
zamwionej mapy zapisanej w pliku PDF. Przykadowy wydruk mapy wedug stanu
archiwalnego uzyskany z PODGiK w Misku Mazowieckim bezporednio z usugi
przedstawiono na rys. 51.
76
Rysunek 51. Wydruk automatyczny z serwisu mapazasadnicza.pl [rdo http://podgik.powiatminski.pl]
77
Kopia takiego pliku pozostaje w archiwum PODGiK, a jak wida, dokument jest
uwiarygodniony przez nadanie mu numeru zamwienia oraz podanie dokadnej daty i czasu
generowania dokumentu. Udostpniane niniejsz usug pliki PDF zawierajce kopi mapy
zasadniczej stanowi dokument, ktry moe by wykorzystywany do wielu celw, przez
rne instytucje i osoby:
do wydawania decyzji o warunkach zabudowy przez gminne referaty zajmujce si

architektur i budownictwem,
do zgoszenia prac budowlanych, takich jak budowa ogrodzenia wzdu granicy

z drog publiczn, wymiana dachu czy budowa budynkw gospodarczych do 35 m2,
do wydawania warunkw technicznych przez gestorw sieci o budowie rnego

rodzaju przewodw,
do opracowania operatw szacunkowych przez uprawnionych rzeczoznawcw,
do celw informacyjnych.
Niewtpliwym dziaaniem wspierajcym wykorzystanie takiej usugi jest wystosowanie
odpowiednich pism informacyjnych do urzdw i instytucji wykorzystujcych map

zasadnicz w relacjach z obywatelem, aby akceptoway dokumenty elektroniczne. Jako
przykad takiego wystpienia przedstawiono pisma Starosty Miskiego skierowane do
urzdw i instytucji znajdujcych si w powiecie miskim, informujcego o moliwoci
uzyskiwania map drog elektroniczn i potraktowaniu ich jako penoprawnych dokumentw.
Rysunek 52. Pismo do wjtw i burmistrzw w sprawie akceptacji map wydawanych automatycznie
78
Zapewne dziki takiemu zachceniu z usugi sprzeday mapy zasadniczej w Starostwie

Powiatowym w Misku Mazowieckim korzysta coraz wicej uytkownikw. Niemniej jednak
nie jest to jeszcze liczba zadowalajca, bo nadal ok. 80% map jest sprzedawanych
tradycyjnie. Dotychczas we wszystkich powiatach, na przestrzeni 3 lat funkcjonowania
usugi, zrealizowano t drog ponad 3100 zlece. Statystyk miesiczn sprzeday mapy
zasadniczej
wykorzystaniem
patnoci
internetowych
we
wszystkich
powiatach
korzystajcych z usugi przedstawiono na rys. 53.
Rysunek 53. Statystyka liczby zamwie a) rozkad miesiczny b) rozkad na poszczeglne orodki dokumentacji
Naley jednak pamita, e mimo skierowania usugi do szerokiego grona odbiorcw

nie mona tu oczekiwa gwatownego wzrostu liczby zlece, gdy obywatel potrzebuje
dostpu do takich usug rednio raz na kilka lat. Zapewne wic, nie ledzi moliwoci
internetowych, lecz udaje si fizycznie do orodka dokumentacji, gdzie uzyska dokument
wydrukowany, gotowy do zoenia w stosownym urzdzie.
Na rys. 54 przedstawiono, w podziale na gminy, statystyki ze Starostwa Powiatowego
w Misku Mazowieckim, gdzie w cigu ponad 3 lat funkcjonowania usugi USMZ
zrealizowano cznie ok. 1300 wydrukw map.
Rysunek 54 Liczba zamwie map wedug gmin powiatu miskiego
Najwicej map sprzedawanych jest automatycznie w miecie Misk Mazowiecki,

miecie Sulejwek, gminie Misk Mazowiecki oraz gminie Halinw, czyli na terenach
o wysokim poziomie zaludnienia i postpujcej urbanizacji.
79
7.1.3. Automatyzacja obsugi zasobu

W niniejszym rozdziale opisana zostanie technologia zgaszania i opracowywania prac
geodezyjnych oparta na rozwizaniach firmy Geo-system. Dziki poczeniu iGeoMap
z serwisem ePODGiK (www.epodgik.pl) moliwe jest zgaszanie prac geodezyjnych przez
Internet oraz szybkie otrzymanie te drog internetow materiaw niezbdnych do ich
wykonania. Dostp do usugi internetowego zgaszania prac geodezyjnych uzyskiwany jest po
zarejestrowaniu
si
firmy
w odpowiednim
orodku
dokumentacji
geodezyjnej
i kartograficznej. Rejestracja, polegajca na zoeniu podpisanego wniosku, gwarantuje firmie

uzyskanie hasa dostpu wymaganego przy zgaszaniu pracy i dostpie do materiaw
przygotowanych przez orodek. Schematycznie cay proces zgaszania i przetwarzania pracy
przedstawiono na rys. 55.
Rys. 55 Ilustracja procesu zgaszania i opracowywania pracy geodezyjnej
W przypadku wykorzystania technologii iGeoMap/ePODGiK do wsppracy z innymi

systemami ni GEO-MAP konieczne jest wykonanie czynnoci pomocniczych polegajcych
na okresowym imporcie danych z tych systemw do systemu GEO-MAP, z ktrego ju
w sposb standardowy s realizowane kolejne etapy obsugi prac geodezyjnych.
80
W technologii iGeoMap/ePODGiK geodeci sami okrelaj zakres przestrzenny pracy,

majc moliwo wykorzystania wszystkich dostpnych informacji uatwiajcych jej
waciwe zlokalizowanie (dziaki, budynki, ulice, punkty adresowe, ortofotomapa, itp.).
Rysunek 56 Ilustracja procesu zgaszania pracy geodezyjnej
Wraz z okreleniem obszaru objtego opracowaniem konieczne jest podanie informacji

opisowych
niezbdnych
do
zarejestrowania
pracy
orodku
dokumentacji.
Do najwaniejszych nale parametry dotyczce identyfikacji zgaszajcego oraz materiaw

oczekiwanych z orodka.
Przygotowany zakres przestrzenny pracy wraz z pozostaymi parametrami trafia
nastpnie do serwisu epodgik.pl gdzie oczekuje na automatyczne pobranie go przez
pracujcy w orodku dokumentacji system GEO-MAP. Aktualne przepisy wymagaj aby
przed wydaniem materiaw do pracy, wykonawcy wnieli stosowne opaty za
wykorzystywane materiay. Taki wymg powoduje, e zanim praca zostanie przekazana
z serwisu epodgik.pl do przygotowania we waciwym orodku dokumentacji geodezyjnej
i kartograficznej musi zosta opacona. Opaty mona dokona bezporednio po zgoszeniu
lub pniej korzystajc z odpowiedniej funkcji dostpnej w serwisie www.epodgik.pl.
Po pobraniu odpowiednich informacji o zakresie, system GEO-MAP rozpoczyna
automatyczny proces przetwarzania pracy geodezyjnej, w ktrym mona wyrni trzy
zasadnicze etapy.
81
W pierwszym etapie zgoszonej pracy geodezyjnej zostaje nadany numer KERG.

Numer ten suy do jej identyfikacji i bdzie pniej widoczny na wszystkich materiaach
zwizanych z prac. Kolejny etap to przygotowanie materiaw dla wykonawcy. W tym
etapie korzystajc z caoci zasobu geodezyjnego i kartograficznego orodka i w odniesieniu
do zgoszonego asortymentu pracy generowane s odpowiednie zbiory danych i dokumenty
w postaci elektronicznej. Na koniec przetwarzania wszystkie przygotowane materiay s
umieszczane na serwerze epodgik.pl, z ktrego mog by pobrane przez wykonawc.
O fakcie zakoczenia przygotowywania materiaw do pracy, wykonawca jest informowany
poprzez e-mail.
Cao wymienionych prac realizuje automatycznie, funkcjonujcy w orodku, system
GEO-MAP, ktry w tym celu zosta wyposaony w odpowiednie funkcje. Prace s
przetwarzane bez jakiegokolwiek udziau czowieka 24 godziny na dob 7 dni w tygodniu.
W wyniku automatycznego przetworzenia przygotowane zostaj materiay dla
wykonawcy takie jak:
zgoszenie pracy geodezyjnej (format PDF),
dokument licencji (format PDF),
dokument obliczenia opaty (format PDF),
wykaz materiaw do wykorzystania (format PDF),
mapa do porwnania z terenem (format PDF),
dane wsadowe systemu GEO-MAP (format MAP) i dodatkowo w zalenoci od
konfiguracji dane wsadowe innych systemw np. EWMAPA, GEOINFO,
informacja z EGiB jeli wykonawca takich danych oczekuje (format PDF),
w zalenoci od decyzji geodety dane te mog by wydane dla wszystkich dziaek
w obszarze pracy lub tylko dla wybranych podczas zgaszania.
w zalenoci od wybranej konfiguracji opisy topograficzne punktw osnowy
(formaty TIF, JPG,...),
w zalenoci od konfiguracji zeskanowane operaty (format PDF, TIF, JPG,..),
inne dokumenty pomocnicze.
Przykadowy zestaw dokumentw dla wykonawcy przestawia rys. 57. S one
przygotowane w cigu kilku lub kilkunastu minut od chwili zgoszenia pracy. Dokadny czas
oczekiwania zaley od liczby prac oczekujcych w kolejce do przetworzenia.
82
Rysunek 57 Ilustracja zestawu materiaw generowanych automatycznie dla wykonawcy
Przygotowane dokumenty elektroniczne s dostpne po zalogowaniu wykonawcy

geodezyjnego w serwisie www.epodgik.pl, ktrego jednym z zada jest przechowywanie
materiaw przygotowanych do zgoszonej pracy geodezyjnej. W serwisie www.epodgik.pl
istnieje moliwo zarzdzania parametrami konta oraz ledzenia stanu swoich prac
w rnych orodkach wykorzystujcych opisywan technologi.
Widok strony serwisu epodgik.pl dla przykadowej pracy geodezyjnej przedstawiono
na rys. 58.
Rysunek 58 Widok informacji o pracy geodezyjnej w serwisie ePODGiK z materiaami dostpnymi do pobrania
83
84
Uruchomiona w 2007 roku usuga zgaszania prac geodezyjnych zyskaa du

popularno wrd geodetw. W roku 2013 drog internetow zostao przygotowane prawie
80% wszystkich prac geodezyjnych. Ilustracje liczby prac zgaszanych internetowo
w technologii GEO-MAP w poszczeglnych latach przedstawiono na rys. 59.
Rysunek 59 Liczba prac geodezyjnych zgoszonych internetowo w technologii GEO-MAP w latach 2008-2014
Na rys. 60 przedstawiono statystyk udziau prac zgaszanych internetowo w oglnej

liczbie prac w poszczeglnych powiatach.
Rysunek 60 Stosunkek prac internetowych do wszystkich prac zgaszanych w orodkach dokumentacji
Ciga dostpno usugi powoduje, e praktycznie proces obsugi prac jest rozoony
na 18 godzin dziennie, co ilustruje rozkad liczby prac zgaszanych w poszczeglnych
godzinach przedstawiony na rys. 61.
Rysunek 61 Dzienny rozkad prac zgaszanych internetowo
85
7.2. Udzia informacji przestrzennej w automatyzacji pracy starostwa

Z biegiem czasu jednym z podstawowych priorytetw informatyzacji starostw
powiatowych bdzie usprawnienie obsugi interesanta, zwizane z automatyzacj wielu
dziaa administracyjnych i biznesowych. W prowadzonej automatyzacji naley jednak
koncentrowa si na celu, a nie dokonywa jedynie automatyzacji dotychczasowych metod
jego osigania. Doskonaym przykadem jest w tej kwestii przeznaczone dla geodetw
internetowe zgaszanie prac geodezyjnych, ktre przynioso w wielu powiatach due
oszczdnoci finansowe i znaczne skrcenie czasu oczekiwania na materiay. W samej tylko
technologii GEO-MAP dotychczas zgoszono i automatycznie przetworzono ponad 300.000
prac geodezyjnych, ktrych rozkad na poszczeglne powiaty przedstawia rys. 62.
Rysunek 62 Statystyka prac geodezyjnych zgoszonych internetowo w poszczeglnych powiatach
W kwestiach geodezyjnych w kolejnych latach zapewne due znaczenie bdzie miao

automatyczne przekazywanie materiaw do PODGIK, wytworzonych w wyniku realizacji
prac geodezyjnych. W technologii GEO-MAP uruchomiono tak funkcjonalno w powiecie
miskim, a skutkuje to obecnie znacznym usprawnieniem pracy starostwa, ktre otrzymuje od
wykonawcy operat techniczny w formacie PDF, czyli nadajcym si bezporednio do
publikacji w internecie i wykorzystania przez innych wykonawcw prac12.
Innym przykadem moliwej automatyzacji, do zastosowania w przyszoci, jest
obowizek zgoszenia do starostwa na tradycyjnych mapach wielu dziaa podejmowanych
przez obywateli (np. budowa ogrodzenia w granicy ulicy). Tradycyjnie wymaga si od
obywatela pobrania z PODGiK mapy w postaci papierowej i wkrelenia na niej zgaszanej
inwestycji. Znacznie lepszym, rozwizaniem jest zastosowanie zgoszenia elektronicznego,
gdzie miejsce budowy bdzie wskazane w portalu mapowym powiatu z odpowiedni
autoryzacj. Jest to tylko jeden przykad, ale bardzo atwy do rozwizania. Podobnych
tematw jest znacznie wicej i zapewne w przyszoci starostwa bd je stopniowo
automatyzowa.
12
W innej sytuacji PODGiK przez publikacj musi zeskanowa uzyskany operat papierowy.
86
7.2.1. Prowadzenie bazy pozwole na budow

Prezentowany w tym rozdziale przykad wsppracy gminy i powiatu w procesie
wydawania pozwole na budow oparty na technologii GEO-MAP wybiega poza ustaw
o IIP, a wynika z koniecznoci uatwienia pracownikom gmin i powiatu zarzdzania
procesem inwestycyjnym.
Pozwolenia na budow s wydawane przez powiat i dotycz dziaki lub grupy dziaek.
Poniewa ewidencja gruntw jest rwnie prowadzona w powiecie, wiec nic nie stoi na
przeszkodzie, aby pozwolenia na budow powiza z ewidencj gruntw i budynkw oraz
cay proces wydawania pozwole zautomatyzowa, co jest czynione w technologii
GEO-MAP. W uproszczeniu oznacza to czenie pozwolenia w momencie jego rejestracji
z geometri dziaki czy dziaek, ktrych dotyczy.
W praktycznej realizacji zadania wystpuje problem zwizany z nakadaniem si na
siebie wielu pozwole. Problem wystpuje zarwno w sytuacji gdy dla jednej dziaki wydano
wiele pozwole na budow, jak i przypadku, gdy pozwolenie wydane dla dziaki archiwalnej,
ktra ulega potem scaleniu lub podziaowi. Pierwszym krokiem w rozwizaniu problemu jest
pogrupowanie pozwole wedug roku ich wpynicia. Kady rocznik moe stanowi now
warstw informacyjn i moe by dowolnie dodawany lub usuwany z prezentacji. Kolejnym
krokiem uatwiajcym prac jest dobranie sposobu prezentacji zakresw pozwole
z wykorzystaniem przestrzeni barw RGB. Oznacza to, e oprcz definiowania koloru
skadowymi Red, Green, Blue dodaje si parametr okrelajcy przeroczysto. Dziki
temu zabiegowi intensywno koloru pokrywajcego obszar pozwolenia okrela czy na
danym terenie wydano jedno pozwolenie, czy te wicej.
Numery pozwole s umieszczane na rysunku jako etykiety w rodku cikoci
zakresu. Jednake w sytuacji, gdy dla jednej dziaki wydano wiele pozwole, ich numery
pokrywayby si i stay nieczytelne. Dlatego w sytuacji, gdy na danym obszarze znajduje si
wicej ni jedno pozwolenie wywietla si tylko etykiet najnowszego z nich z adnotacj
"(+starsze)".
Dziki powyszym zabiegom dotyczcym prezentacji zakresw i etykiet uytkownik
uzyskuje klarowny obraz i jasno, w ktrych miejscach wydano wicej ni jedno pozwolenie
na budow. W celu udostpnienia szczegowych informacji o pokrywajcych si
pozwoleniach wykorzystywana jest usuga GetFeatureInfo. Dziki tej usudze, uytkownik
po wskazaniu punktu otrzymuje opis wszystkich pozwole zawierajcych wskazany punkt.
87
Przykad realizacji powyszych zaoe przedstawia rys. 63. Zawarte s na nim dwa
pozwolenia 27/2007 i 24/2013, ktre nie pokrywaj si z innymi pozwoleniami oraz
pozwolenie 125/2008, ktre przesania inne pozwolenie. Nale one do osobnych warstw
danych, przedstawionych w drzewie warstw po lewej stronie.
Uytkownik moe od razu zorientowa si w prezentowanej sytuacji, gdy zakres
pozwolenia 125/2008 jest wyranie ciemniejszy, a jego etykieta przyjmuje posta "125/2008
(+starsze)". Po zadaniu dodatkowych informacji, poprzez wskazanie pozwolenia,
uytkownik dowiaduje si, e zasonitym pozwoleniem jest pozwolenie 19/2006, uzyskuje
take dodatkowe informacje o charakterze pozwolenia. Uytkownik o odpowiednich
uprawnieniach moe take odczyta informacje dotyczce inwestora i inne szczegowe dane
zwizane z pozwoleniem.
Rysunek 63 Prezentacja pokrywajcych si danych przestrzennych na przykadzie pozwole na budow
Dane o wydanych pozwoleniach s udostpniane rwnie w postaci usugi WMS, ktra

jest wykorzystywana w serwisach gminnych. Oprcz geometrii udostpniane s podstawowe
dane o pozwoleniu (numer, opis i lokalizacja).
88
W przypadku prowadzenia rejestru pozwole na budow pomocne s usugi oparte na

danych pochodzcych z gmin. Dwie podstawowe z nich to lokalizacja punktw adresowych
i wgld w miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Pierwsza usuga pomaga
zlokalizowa miejsce, ktrego dotyczy wniosek, druga skonsultowa tre wniosku
z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, w celu wydania decyzji. Jak
wida praca z rejestrem pozwole w kontekcie danych gminnych jest znacznie uatwiona
w porwnaniu z prac ograniczon do zasobw wasnych.
Rys. 64 prezentuje informacje o pozwoleniu na budow wydanym dla dziaki
w gminie Halinw przez Starostwo Powiatowe w Misku Mazowieckim. Do wyszukiwania
pozwole suy specjalny mechanizm, przy pomocy ktrego mona znale pozwolenia na
podstawie numeru, nazwy inwestora lub innego atrybutu, a take moe zlokalizowa
wszystkie pozwolenia w danej odlegoci od wskazanego punktu.
W poczeniu z informacj o warunkach zabudowy wydanymi przez gmin urzdnik
dysponuje kompletem informacji, ktre pozwol na podjcie decyzji dotyczcej wydania
nowego pozwolenia. Skadaj si na nie informacje o obszarze funkcjonalnym wraz
z warunkami inwestowania i podgldem pozwole na budow wydanych w ssiedztwie
rozpatrywanej inwestycji.
Rysunek 64 Pozwolenie na budow dla dziaki w gminie Halinw w kontekcie planu zagospodarowania
89
7.2.2. Inne zastosowania

Stworzona w powiecie baza danych przestrzennych, dostpno wielu usug sieciowych
oraz odpowiednie oprogramowanie pozwalaj coraz szerszej wykorzystywa informacj
przestrzenn w zarzdzaniu powiatem. Zakres treci nie jest tu niczym ograniczony i jest
zaleny jedynie od potrzeb i moliwoci ich zrealizowania. Niewtpliwie jedno jest pewne, e
jeli jakakolwiek przydatna urzdnikom lub obywatelom informacja przestrzenna jest
dostpna, to warto j opublikowa w powiatowym portalu mapowym. Na rys. 65
przedstawiono przykady wczonej do portalu mapowego powiatu miskiego informacji
o przystankach autobusowych, ofercie inwestycyjnej i mapie akustycznej.
Rysunek 65 Mapa akustyczna i przystanki autobusowe przedstawione w portalu mapowym SP w Misku Mazowieckim
Oprcz prezentacji graficznej danych przestrzennych w portalu mapowym mona rwnie

portale wykorzystywa do szerszej komunikacji z uytkownikami, jak ma to miejsce
w przypadku publikacji oferty inwestycyjnej dla powiatu, gdzie uytkownik moe z portalu
czerpa wszystkie niezbdne o niej informacje. Rys. 66 przedstawia dostp do dziaek
przeznaczonych na sprzeda, oferowanych przez powiat miski.
Rysunek 66 Przykad wykorzystania rnych informacji przestrzennych w portalu mapowym
90
7.3. Udzia danych przestrzennych powiatu w KIIP

Jednym z podstawowych zada Starosty w odniesieniu do danych przestrzennych obok
prowadzenia PZGiK, obejmujcego najoglniej map zasadnicz i ewidencj gruntw, s
zadania zwizane z udostpnianiem wymaganych usug sieciowych dotyczcych tych danych.
Jednym z narzdzi realizujcym kompleksowo te zadania jest funkcjonujca w wielu
powiatach technologia GEO-MAP, w ktrej publikacja danych w Internecie jest realizowana
od 2005 przez element technologii, jakim jest serwis iGeoMap, a od roku 2009 dodatkowo
serwis e-Powiat. Przy czym o ile iGeoMap jest przeznaczony dla geodetw, o tyle e-Powiat
jest serwisem oglnego przeznaczenia, w ktrym moe by opublikowana dowolna
informacja przestrzenna i ktry jest bardzo przydatny mieszkacom powiatu.
W serwisie e-Powiat uytkownik oprcz danych Starostwa znajdzie rwnie numeracj
adresow i osie ulic z rejestrw prowadzonych przez gminy oraz oglnodostpne dane
przestrzenne udostpniane przez rne instytucje. Obecnie znajduj si tam skonfigurowane
dane z GUGiK, GDO, PIG, PDLP. Dodatkowo kady z uytkownikw do standardowego
zestawu danych moe samodzielnie podcza dostpne usugi WMS.
Rysunek 67 Strona serwisu e-Powiat Starostwa Powiatowego w Misku Mazowieckim
Oprcz dostpnoci danych w dedykowanych serwisach wikszo z tych danych jest

rwnie udostpniana w postaci usug sieciowych, ktre mog by wykorzystywane przez
gminy, instytucje, geodetw uprawnionych i obywateli w dowolnych aplikacjach
obsugujcych standard WMS. W sytuacji, kiedy udostpniane dane wymagaj opat
wynikajcych z zapisw prawa, usugi i serwisy powiatowe umoliwiaj automatyczne
pobieranie tych opat z wykorzystaniem patnoci internetowych (np. usuga sprzeday mapy
zasadniczej).
91
Prezentacje usug sieciowych, ktre powinien udostpnia powiat rozpoczniemy od

usug WMS dotyczcych prowadzonego zasobu. Wrd nich do najwaniejszych nale:
1. Usuga WMS dotyczca danych ewidencji gruntw i budynkw.
2. Usuga WMS dotyczca mapy zasadniczej.
3. Usuga WMS dotyczca pozwole na budow.
Rysunek 68 Pliki graficzne z usug WMS a) mapa ewidencyjna, b) mapa zasadnicza, c) pozwolenia na budow
Dodatkowo powiat moe udostpnia usugi specjalistyczne, wykorzystywane zarwno

w swoich serwisach jak te moliwych do wykorzystania w innych serwisach i aplikacjach
w szczeglnoci w gminnych portalach mapowych. Nale do nich:
1. Usuga dostpu do danych czci opisowej ewidencji gruntw i budynkw
(informacja, wypisy).
2. Usuga sprzeday kopii mapy zasadniczej.
Wykorzystujc dostpne usugi sieciowe mona w atwy sposb tworzy gminne
systemy informacji przestrzennej, ktrych podstaw bd powiatowe usugi sieciowe, oparte
na danych PZGiK. Przykadowy serwis gminny (tzw. gminny portal mapowy) dla gminy
Halinw przedstawiono na rys. 69. Serwis funkcjonuje w oparciu technologi GEO-MAP,
a poszczeglne warstwy reprezentuj dane udostpniane przez rne usugi sieciowe. Kada
podczona do systemu usuga WMS jest odpytywana pod ktem udostpnianych zasobw.
Od decyzji uytkownika zaley, ktre z dostpnych warstw bd pobierane do prezentacji
danych.
92
Rysunek 69 System Informacji Przestrzennej gminy w Halinw zrealizowany w technologii GEO-MAP
Najistotniejsze dla systemu gminnego warstwy pochodz ze starostwa oraz z gminnych

baz danych dotyczcych numeracji adresowej oraz miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego.
7.3.1. Wczenie usug sieciowych powiatu do zbiorczych usug geoportalu
Dziaki katastralne (ewidencyjne) s podstawowymi danymi referencyjnymi dla
prezentacji rnych obiektw zgromadzonych w bazach danych przestrzennych. Dodatkowo
numer dziaki w powizaniu z numerem obrbu jest czsto przypisywany jako atrybut do
wielu obiektw, ktre s na tej dziace pooone. Jeli potrafimy pniej znale dziak, to
jednoczenie potrafimy dotrze do obiektw pooonych na niej. Mona wic powiedzie, e
dziaki katastralne s drugim po adresach wanym lokalizatorem przestrzennym obiektw,
a dostpno usugi zamiany numeru dziaki (identyfikatora) na jej lokalizacj przestrzenn
(geometri) jest wan spraw dla twrcw geoportali i systemw informacji przestrzennej,
bo daje uytkownikom mechanizm do wyszukiwania dziaek katastralnych.
Na podstawie obowizujcego prawa zbiory danych katastralnych prowadz jednostki
samorzdowe szczebla powiatowego. Oznacza to, e w kocowym efekcie na cao
aktualnych danych katastralnych Polski bdzie skadao si 380 baz rdowych z powiatw.
Na dzisiaj ocenia si, e wymagane prawem bazy katastralne i zwizane z nimi usugi
funkcjonuj jedynie w ok. 25% jednostek. W pozostaych albo jest brak usug sieciowych
udostpniajcych dane katastralne albo brakuje danych numerycznych koniecznych do
uruchomienia takich usug.
Z natury rzeczy powiatowe bazy katastralne bd prowadzone w rnych systemach
informatycznych, ale nie oznacza to, e na poziomie krajowym musimy korzysta z takiego
93
rozdrobnienia i za kadym razem dokonywa ustalania specyficznych parametrw dostpu do

poszczeglnych baz oraz wnika w ich struktur. W roku 2013 firma Geo-system
zaproponowaa koncepcj standaryzacji usugi lokalizacji przestrzennej dziaek ULDK
(Usuga Lokalizacji Dziaek Katastralnych) przez stworzenie jednej centralnej usugi
lokalizacji dziaek, ktra przy pomocy ujednoliconego interfejsu bdzie moga korzysta
podczas ustalania lokalizacji dziaki z dowolnej powiatowej bazy katastralnej. Szczegy
usugi przedstawione na stronie www.punktyadresowe.pl w zakadce Usugi lokalizacji.
Usuga lokalizacji dziaek katastralnych zostaa zaproponowana na podstawie
wieloletnich dowiadcze zdobytych we wdroeniach oprogramowania do zarzdzania
informacj przestrzenn realizowanych przez firm w gminach i powiatach. Zebrane
dowiadczenia pozwalaj mie nadziej, e rozwizanie spotka si z dobrym przyjciem
przez pozostae firmy, ktre uczestnicz we wdraaniu podobnych systemw w Polsce
i zechc zaimplementowa zasady proponowanej usugi lokalizacji dziaek katastralnych
w swoich systemach. Jeli tak si stanie, to zasb dziaek katastralnych oferowanych
w ramach usugi ulegnie znacznemu zwikszeniu.
Korzyci z takiego rozwizania jest fakt, e pod jednym adresem URL13 znajdziemy
usug, ktra bdzie w stanie przeksztaci przekazywany do niej identyfikator dziaki
(numer) na jej lokalizacj przestrzenn (geometri). Dziki usudze twrcy systemw
informacji przestrzennej i geoportali zyskaj systemowe rozwizanie problemu wyszukiwania
dziaki katastralnej na podstawie jej numeru w aktualizowanych na bieco powiatowych
bazach katastralnych.
W dostpie do danych katastralnych obok wyszukiwania dziaki na podstawie numeru
istotna jest jeszcze prezentacja graficzna danych katastralnych, ale ten problem zosta ju
rozwizany na poziomie serwisu geoportal.gov.pl, przez utworzenie usugi zbiorczej WMS
z powiatowych wzw katastralnych: http://mapy.geoportal.gov.pl/mwms/mwms/EwidencjaKIIP.
Zgodno usugi powiatowej ze specyfikacj WMS nie daje jeszcze moliwoci penego
jej wykorzystania w KIIP, poniewa sama specyfikacja pozostawia wiele swobody
w konstrukcji usugi. Pozostawiona swoboda moe pniej stworzy problem przy integracji
usug z rnych powiatw. Biorc to pod uwag, potrzebne byo zatem opracowanie
szczegowych standardw i ich pniejsze przestrzeganie.
13
URL (ang. Uniform Resource Locator) oznacza ujednolicony format adresowania zasobw (informacji,
danych, usug) stosowany w Internecie i w sieciach lokalnych. URL najczciej kojarzony jest z adresami stron
WWW, ale ten format adresowania suy do identyfikowania wszelkich zasobw dostpnych w Internecie.
[www.wikipedia.pl]
94
Standaryzacji podstawowych parametrw usugi WMS dokonano w roku 2007,

w ramach prac Zespou ds. Krajowej Infrastruktury Danych Przestrzennych, powoanego
zarzdzeniem nr 1 Gwnego Geodety Kraju z dn. 27.02.2007r., w ktrego skad weszli
(Przewodniczcy: A. Iwaniak, Zastpca przewodniczcego K. Borys, Czonkowie:
G. Gowacki, A. Hanslik, W. Izdebski, S. Krupiski, T. Kubik, M. Maciejonek,
W. Paluszyski, J. Plewa, A.liwiski, S. Mogio-Suchowera, J. Somla).
Jednym z istotnych uregulowa przyjtych przez zesp i stosowanych do dzisiaj, byy
parametry warstw informacyjnych udostpnianych w powiatowej usudze WMS (tabela 6).
Tabela 6. Parametry podstawowych warstw WMS powiatowych wzw katastralnych [1]
Podsumowaniem i weryfikacj prac zespou by eksperyment polegajcy na

uruchomieniu testowych usug WMS przez cztery rone firmy: ESRI, INTERGRAPH,
GEO-SYSTEM, GEOBID. Kada z firm otrzymaa dane zawierajce dziaki i budynki,
dotyczce rnych fragmentw miasta. Zadaniem kadego z uczestnikw byo ich
udostpnienie w postaci warstw tematycznych w ramach wasnej usugi WMS. Ilustracj
eksperymentu przedstawiono na rys. 70.
Rysunek 70 Obraz strony testowej Zespou ds. Krajowej Infrastruktury Informacji Przestrzennej [4]
95
W wyniku poczenia usug WMS rnych firmy uzyskano jeden spjny obraz danych,
na ktrym nie mona rozrni danych ze wzgldu na rdo pochodzenia. Osignito w ten
sposb zakadan interoperacyjno, czyli wspdziaanie systemw niezalene od platformy
ich implementacji, pozwalajc na czenie i wspdzielenie zasobw pochodzcych
z ronych rde.
Osignite efekty s dzisiaj wykorzystywane w rzdowym serwisie geoportal.gov.pl
i waciwie nikt nie zgasza do przyjtych ustale adnych uwag, a dziki przyjtej
standaryzacji GUGiK mg w geoportalu wystawi wspominan ju usug zbiorcz
obejmujca ma dzisiaj bazy 70 powiatw, ktrych rozmieszczenie przedstawiono na rys. 71.
Rysunek 71 Mapa powiatw z udostpnionymi danymi ewidencyjnymi w geoportal.gov.pl
W stosunku do zaprezentowanych danych warto zwrci uwag na fakt, e 70 serwisw

przy 380 powiatach daje jedynie 18% pokrycia kraju, cho w rzeczywistoci s jeszcze
usugi, ktre nie zostay zgoszone do GUGiK.
96
Rysunek 72 Mapa powiatw posiadajcych usug WMS z udostpnionymi danymi ewidencyjnymi
Pojawia si pytanie dlaczego? Informacja o dostpnych usugach powiatowych jest

bardzo wana i powinna by aktualna, a same usugi powinny oferowa odpowiednie
parametry dostpu. Zdarza si jednak, e w przypadku niektrych usug warunki te nie s
speniane i korzystanie z usugi staje si praktycznie niemoliwe.
Zesp ds. Krajowej Infrastruktury Danych Przestrzennych prowadzi rwnie prace
nad opracowaniem zasad wyszukiwania, ale ze wzgldu na zmiany personalne w GUGiK
i rozwizanie zespou prace nie zostay zakoczone. W zwizku z tym zaproponowana usuga
jest tym bardziej wana, bo moe zakoczy rozpoczte przez Zesp prace z korzyci dla
wszystkich uytkownikw.
97
8. Dane przestrzenne w zadaniach gminnych

W niniejszym rozdziale przedstawimy kilka praktycznych przykadw wymiany danych
przestrzennych midzy gminami, a powiatem na przykadzie gmin powiatu miskiego
i starostwa powiatowego w Misku Mazowiecki. Wszystkie opisane przykady dotycz
wdroonej w jednostkach technologii GEO-MAP oraz powiatowego portalu mapowego
i usug sieciowych uruchomionych w Starostwie Powiatowym w Misku Mazowieckim
funkcjonujcych na bazie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. To dziki
tym serwisom i usugom udostpniajcym mapy oraz innym usugom pomocniczym bya
moliwa realizacja wielu zada zwizanych z danymi przestrzennymi w gminach
wchodzcych w skad powiatu. Naley jednak zauway, e o ile serwis powiatowy
funkcjonuje ju od 2005 roku, to czas na serwisy gminne przyszed dopiero w ostatnich kilku
latach.
8.1. Numeracji adresowa

Jednym z doskonaych przykadw interoperacyjnoci14 zbiorw i usug danych
przestrzennych jest wdraanie numeracji adresowej i portali mapowych w gminach oraz
budowa powiatowych wzw katastralnych i wdraanie powiatowych portali mapowych.
Dziaania te zacieniaj wspprac miedzy gminami i powiatami. W samej tylko technologii
GEO-MAP w kilkudziesiciu powiatach udao si zbudowa sprawnie funkcjonujcy
mechanizm wsppracy, w ktrym kada instytucja realizuje swoje zadania, a efekty s
wzajemnie wykorzystywane. Zilustrowano to na przykadzie powiatu miskiego (rys. 29).
W gminach powiatu funkcjonuje cze technologii GEO-MAP przeznaczona dla gmin,
a w powiecie cz technologii przeznaczona dla powiatu.
W celu zilustrowania zagadnienia przeledmy proces dodawania punktu adresowego
w gminie i zobaczmy gdzie taka informacja moe dociera automatycznie. Punkt adresowy
ul. Kociuszki 8a w Halinowie zosta dodany przy pomocy oprogramowania iMPA
pracujcego Urzdzie Miasta i Gminy w Halinowie. Dziki udostpnianiu danych w postaci
usugi WMS ten sam punkt jest automatycznie widoczny w: gminnym portalu mapowym,
powiatowym portalu mapowym, serwisie wojewdzkim Wrota Mazowsza, serwisie
14 Przez interoperacyjno zbiorw i usug danych przestrzennych zgodnie z ustaw o Infrastrukturze Informacji
Przestrzennej rozumie si moliwo czenia zbiorw danych przestrzennych oraz wspdziaania usug danych
przestrzennych, bez powtarzalnej interwencji manualnej, w taki sposb, aby wynik by spjny, a warto dodana zbiorw i
usug danych przestrzennych zostaa zwikszona.
98
krajowym geoportal.gov.pl co przedstawiono na kolejnych rysunkach. Na rysunkach

przedstawiono rwnie wykorzystanie zapytania GetFeatureInfo do udostpnienia
wybranych informacje opisowych dotyczcych punktu adresowego.
Rysunek 73 Punkt adresowy dodany w systemie iMPA widoczny w gminnym portalu mapowym
Rysunek 74 Punkt adresowy dodany w systemie iMPA widoczny w powiatowym portalu mapowym
99
Rysunek 75 Punkt adresowy dodany w systemie iMPA widoczny w portalu mapowym Wrota Mazowsza
Rysunek 76 Punkt adresowy dodany w systemie iMPA widoczny w serwisie geoportal.gov.pl
Oprcz usugi WMS do prezentacji danych system iMPA udostpnia uytkownikom

usug do wyszukiwania i lokalizowania adresw. Usuga ta zostaa zaimplementowana
w portalu gminnym i powiatowym, wiec tam mona szuka obiektw na podstawie adresw
bez adnych problemw. Portal wojewdzki i krajowy geoportal na razie wykorzystuj
wasne mechanizmy wyszukiwania, wic w tej chwili jeszcze nie bdziemy mogli
wyszukiwa w nich najnowszych punktw adresowych, ale w najbliszym czasie sytuacja
powinna si zmieni.
100
8.2. Plan zagospodarowania przestrzennego

Istotnym zadaniem zwizanym z danymi przestrzennymi w gminie jest prowadzenie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uregulowane ustaw o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717). Ustawa okrela zasady
ksztatowania polityki przestrzennej oraz definiuje sposoby postpowania przy przeznaczaniu
terenw pod okrelony cel, a take okrela niezbdne w tym procesie dokumenty
planistyczne. Nale do nich: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, studium
uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego, decyzje o warunkach
zabudowy oraz decyzje o lokalizacji celu publicznego.
Uchwalony plan zagospodarowania przestrzennego jest prawem lokalnym i ma wice
i nadrzdne znaczenie dla gospodarki nieruchomociami w obszarze, ktry obejmuje.
Podstawowym
celem
miejscowego
planu
zagospodarowania
jest
zagwarantowanie
optymalnego adu przestrzennego. Pochodnymi, ale rwnie wanymi celami, s przesanki

ekonomiczne i spoeczne. Cele ekonomiczne wi si z racjonalnym gospodarowaniem,
zmierzajcym do efektywnego wykorzystania gruntw. Realizacje celw spoecznych
natomiast osiga si przez poczenie wszystkich czynnikw majcych wpyw na harmonijny
rozwj gospodarczy.
W dobie internetowych portali mapowych funkcjonujcych ju w wikszoci polskich
miast i gmin bardzo istotne jest aby jedn z warstw tematycznych w nich udostpnianych byy
wanie miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego lub inne materiay planistyczne
przewidziane ustaw o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Aby tak si stao
plany musz by zinformatyzowane czyli przeksztacone do postaci cyfrowej. Dodatkowo
informatyzacja planw zagospodarowania przestrzennego jest zabiegiem, ktry prowadzi do
zastpienia czowieka przez komputer w procesie analizy uwarunkowa planu dla danej
nieruchomoci.
Na podstawie dotychczasowych dowiadcze mona wyrni kilka poziomw
informatyzacji planw zagospodarowania przestrzennego jakie wystpuj w polskich
miastach i gminach. Wykaz poziomw informatyzacji przedstawiono w tabeli 7 na podstawie
[7]. Klasyfikacja jest hierarchiczna i kady kolejny poziom generalnie zawiera elementy
i czynnoci wykonane wczeniej.
101
Tabela 7 Poziomy informatyzacji miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego

Poziom
Opis
Uchway i zaczniki graficzne

funkcjonuj w postaci papierowej i s
dostpne w siedzibie urzdu
Uchwaa
dotyczca
planu
i zwizany z ni zacznik graficzny
udostpnione s na stronie www urzdu
w
postaci
dokumentw
elektronicznych.
Pliki udostpnione na stronie
internetowej gminy, najczciej w
Biuletynie Informacji Publicznej (BIP).
W stosunku do poziomu 1
dodatkowo kadej uchwale towarzyszy
zasig planu, ktry mona zobaczy na
tle danych referencyjnych.
Dla
kadego
rastra
reprezentujcego zacznik graficzny
dodana
jest
georeferencja,
co
umoliwia jego wywietlenie na tle
danych referencyjnych w portalu
mapowym, a dodatkowo tak jak w
poziomie 2 do kadego zasigu
podczony jest tekst odpowiednich
uchwa.
W stosunku do poziomu 3
zwektoryzowane s tereny funkcjonalne
i podczone do nich s odnoszce si
fragmenty uchwa. Uzupenieniem
danych wektorowych jest raster
oryginalnego
rysunku
planu
z georeferenj.
Pena wektoryzacja obejmujca nie

tylko tereny funkcjonalne, ale rwnie
pozostae elementy i ustalenia planu
oraz przygotowanie i podzia na
odpowiednie fragmenty tekstu uchway.
Ilustracja
102
Naley zauway, e zastpienie papierowej formy planw miejscowych ich form

cyfrow na kadym z etapw - zdecydowanie przypiesza dostp do danych i wstpn
analiz sytuacji, a w przypadku poziomw 4 i 5 umoliwia zautomatyzowanie czynnoci
przygotowywania wyrysw i wypisw z planu i inne dziaania analityczne oraz poprawia
wizerunek urzdu pokazujc jego otwarto na nowe technologie. Poczwszy od poziomu
pierwszego (1) w kadym kolejnym zwiksza si dostpno planw miejscowych dla
obywatela a do poczenia planw z gminnym portalem mapowym, w ktrym w s
opublikowane na tle aktualnych danych referencyjnych.
Nie bez znaczenia s koszty informatyzacji planu, ktre rwnie rosn z kadym
kolejnym poziomem, std te stan zaawansowania tych prac w polskich samorzdach jest
rny wpyw na to maj przede wszystkim czynniki ekonomiczne, niewielkie budety gmin
w tym zakresie, ale rwnie rachunek zyskw i strat. Wiele JST nie posiada wcale, lub
posiada szcztkowe opracowane plany miejscowe, wic dla kilku, czy kilkunastu wypisw
rocznie, wydatki na informatyzacj planw nie s uzasadnione.
W dalszej czci opracowania bdziemy mwi o planie prowadzonym w postaci
numerycznej (poziom 5). W uyciu mona spotka rne specjalistyczne oprogramowanie
realizujce
niezbdne
funkcji. W technologii
GEO-MAP
do
prowadzenia
planu
zagospodarowania suy modu o nazwie iGeoPlan wprowadzony do uycia w czerwcu 2006

(pierwotnie pod nazw GEO-PLAN). Pierwsze wdroenie moduu zostao zrealizowane
w Urzdzie Miasta i Gminy Halinw. Nastpnie modu wdroono w kolejnych gminach, ktre
postawiy sobie za cel automatyzacj obsugi planu zagospodarowania.
Oglnie funkcje moduu moemy podzieli na dwie grupy. Pierwsza grupa
przeznaczona jest dla ogu obywateli, a druga dla pracownikw urzdw zajmujcych si
zagospodarowaniem przestrzennym.
Najprostszym przykadem funkcjonalnoci przeznaczonej dla obywateli jest publikacja
planu zagospodarowania przestrzennego na tle danych referencyjnych oraz moliwo
podgldu fragmentu uchway dla wybranej strefy funkcjonalnej. Uytkownik widzc w tle
dziaki ewidencyjne moe samodzielnie interpretowa ustalenia planu dla wybranej dziaki.
Przykadow sytuacj zilustrowano na rys. 77, gdzie przy zaznaczonej strefie P/U mamy
dostp do ustale szczegowych dla tej strefy jak rwnie dostp do treci caej uchway.
103
Rysunek 77 Publikacja planu zagospodarowania przestrzennego w gminnym portalu mapowym gminy Halinw
Z planu zagospodarowania przestrzennego uruchomiona jest usuga WMS, dziki

czemu plan moe by bez problemy publikowany w rnych portalach. Poniej przykad
publikacji planu zagospodarowania przestrzennego w portalu starostwa powiatowego
w Misku Mazowieckim. Dziki temu urzdnicy starostwa mog usprawni swoje dziaania,
w ktrych konieczny jest wgld w miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy.
Rysunek 78 Publikacja MPZP w m portalu mapowym starostwa powiatowego w Misku Mazowieckim
Bardziej zaawansowane korzystanie z planu zagospodarowania maj uprawnieni

uytkownicy w urzdzie gminy. Jedn z dodatkowych funkcji, jak posiadaj jest moliwo
automatycznego wykonania wypisu i wyrysu (rys. 79) dla dowolnej dziaki lub grupy dziaek.
W trakcie tej operacji mog te korzysta pomocniczo z danych zapisanych w systemie
ewidencji gruntw i budynkw, o ile posiada odpowiednie uprawnienia.
104
System oprcz danych zwizanych z samym planem, przechowuje rwnie wszelkie

informacje zwizane z wydanymi wypisami, co pniej moe by wykorzystywane do
wykonywania zestawie statystycznych, w tym zestawie z elementami przestrzennymi.
Rysunek 79 Przykadowy wypis i wyrys z planu zagospodarowania przestrzennego wykonany w iGeoPlan
Na przestrzeni 8 lat funkcjonowania moduu w Halinowie wydano cznie ponad 3500

wypisw i wyrysw (ponad 400 rocznie), co jasno wskazuje potrzeb informatyzacji tych
czynnoci poza innymi korzyciami wynikajcymi z posiadania zinformatyzowanego planu
zagospodarowania.
105
8.3. Udzia danych przestrzennych gminy w KIIP

Jednym z podstawowych zada dotyczcych danych przestrzennych uwzgldnianych
w KIIP, a spoczywajcym na wadzach jednostek samorzdowych szczebla gminnego, jest
prowadzenia bazy numeracji adresowej tzw. Ewidencji miejscowoci, ulic i adresw
(EMUiA). Uregulowania prawne zwizane z tym obowizkiem zapisane s w art. 47a ustawy
Prawo Geodezyjne i Kartograficzne.
Art. 47a
1. Do zada gminy naley:
1) ustalanie numerw porzdkowych oraz zakadanie i prowadzenie ewidencji
miejscowoci, ulic i adresw;
2) umieszczanie i utrzymywanie w naleytym stanie tabliczek z nazwami ulic i placw
w miastach oraz innych miejscowociach na obszarze gminy.
2. Ewidencj miejscowoci, ulic i adresw prowadzi si w systemie teleinformatycznym.
3. Ewidencj miejscowoci, ulic i adresw zakada si na podstawie: (...).
4. Ewidencja miejscowoci, ulic i adresw zawiera: (...).
5. Wjt (burmistrz, prezydent miasta) ustala numery porzdkowe, o ktrych mowa w ust.
4 pkt 5 lit. a, z urzdu lub na wniosek zainteresowanych i zawiadamia o tych ustaleniach
wacicieli nieruchomoci lub inne podmioty uwidocznione w ewidencji gruntw
i budynkw, ktre tymi nieruchomociami wadaj.
6. Wniosek, o ktrym mowa w ust. 5, zawiera: (...).
7. Numery porzdkowe dotyczce budynkw wybudowanych lub prognozowanych na
nieruchomociach przylegych do ulicy pooonej na granicy gminy lub przylegej do tej
granicy ustalaj, w drodze porozumienia, waciwi miejscowo wjtowie (burmistrzowie,
prezydenci miast).
8. W przypadku braku porozumienia, o ktrym mowa w ust. 7, numery porzdkowe ustala,
w drodze zarzdzenia, wojewoda.
9. Numery porzdkowe nowo budowanych budynkw, niewykazanych w ewidencji,

o ktrej mowa w ust. 4, ustala si przed rozpoczciem ich uytkowania.
106
Funkcjonowanie numeracji adresowej mimo, e prowadzone na szczeblu lokalnym jest

dosy istotnym elementem KIIP czemu daje wyraz zapis art. 7a PGiK.
Art. 7a
Gwny Geodeta Kraju wykonuje zadania okrelone w ustawie, a w szczeglnoci:
(...)
1) zakada i prowadzi, we wsppracy z waciwymi organami administracji publicznej, baz
danych, o ktrej mowa w art. 4 ust. 1a pkt 4, oraz prowadzi na podstawie tej bazy,
pastwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziaw terytorialnych kraju,
zintegrowany z ewidencj gruntw i budynkw oraz ewidencj miejscowoci, ulic i
adresw,
umoliwiajcy
gromadzenie,
aktualizowanie
udostpnianie
danych
dotyczcych:
a) granic pastwa,
b) granic jednostek podziaw terytorialnych kraju, (...),
c) granic pasa nadbrzenego, granic portw i przystani morskich, morskiej linii
brzegowej, linii podstawowej i granicy morza terytorialnego Rzeczypospolitej
Polskiej,
d) pola
powierzchni
jednostek
zasadniczego
trjstopniowego
podziau
terytorialnego pastwa, pola powierzchni obszarw morskich Rzeczypospolitej

Polskiej oraz pola powierzchni jednostek podziau kraju na potrzeby ewidencji
gruntw i budynkw,
e) adresw i ich lokalizacji przestrzennej;
Dopenieniem zapisw Prawa Geodezyjnego dotyczcym adresw jest zapis w art. 47b
ust. 5.
Art. 47b
(...)
5. Minister waciwy do spraw administracji publicznej okreli, w drodze rozporzdzenia,
szczegowy zakres informacji gromadzonych w bazach danych ewidencji miejscowoci,
ulic i adresw, organizacj i tryb tworzenia, aktualizacji i udostpniania tych baz, a take
wzr wniosku, o ktrym mowa w art. 47a ust. 6, majc na uwadze zachowanie w jak
najszerszym zakresie dotychczasowych danych adresowych, zasad interoperacyjnoci,
o ktrej mowa w przepisach o infrastrukturze informacji przestrzennej, potrzeb
harmonizacji zbiorw danych tej ewidencji ze zbiorami innych rejestrw publicznych,
o ktrych mowa w art. 4 ust. 1a i 1b, a take usprawnienie obsugi obywateli.
Zgodnie z cytowanymi wyej zapisami ustawy PGiK, Minister Administracji i Cyfryzacji

wyda w dn. 9 stycznia 2012r. stosowne rozporzdzenie dotyczce Ewidencji miejscowoci
ulic i adresw, ktre zgodnie z delegacj ustawow reguluje organizacj i tryb tworzenia,
aktualizacj i udostpnianie baz ewidencji miejscowoci, ulic i adresw.
107
Oprogramowanie iMPA (internetowy Manager Punktw Adresowych), wchodzce

w skad technologii GEO-MAP, a suce do prowadzenia bazy numeracji adresowej ma
w kraju pozycj zdecydowanego lidera. Obecnie w tym oprogramowaniu prowadzonych jest
ju ponad 1250 gminnych baz adresowych, co stanowi ponad 50% wszystkich polskich gmin.
Szczegow map wdroe przedstawiono na rys. 80.
Rysunek 80 Mapa wdroe systemu iMPA
Gminy korzystajce z systemu iMPA przede wszystkim udostpniaj zasoby rejestru

EMUiA za pomoc usug sieciowych, co jest podstawowym sposobem okrelonym
w rozporzdzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji w sprawie Ewidencji miejscowoci
ulic i adresw z dn. 9 stycznia 2012r. (10 ust. 1 pkt 1). Jednoczenie, zgodnie z 10
ust. 1 pkt 2a ww. rozporzdzenia, iMPA udostpnia moliwo generowania plikw GML
opartych o schemat okrelony w zaczniku nr 3 do rozporzdzenia.
Dziki gminnym usugom sieciowym, w portalach mapowych wykorzystujcych usugi
sieciowe mog by dostpne zawsze aktualne dane adresowe zarwno do prezentacji
graficznej jak i do wyszukiwania. Prezentacj graficzn danych adresowych pochodzcych
z baz gminnych mona zrealizowa na dwa sposoby.
108
1. Przez wykorzystanie usug WMS dla poszczeglnych wdroe, dostpnych pod adresami
postaci:
http://www.punktyadresowe.pl/cgi-bin/mapserv?map=/home/www/impa2/wms/$GM.map,
gdzie zamiast napisu $GM naley wpisa nazw gminy (bez polskich znakw i spacji).
2. Przez wykorzystanie usugi zbiorczej generujcej dane ze wszystkich wdroe systemu
iMPA i dostpnej pod adresem http://www.punktyadresowe.pl/cgi-bin/wms-impa.
Usuga zbiorcza jest rwnie usug predefiniowan w krajowym geoportalu i moe by
na yczenie podczona przez uytkownika w panelu zarzdzania usugami WMS (rys. 81).
Rysunek 81 Podczanie zbiorczej usugi WMS systemu iMPA w serwisie geoportal.gov.pl
Do wyszukiwania dowolnego adresu mona wykorzystywa usug lokalizacji ULA

(Usuga Lokalizacji Adresu), ktra jest szczegowo opisana w [1] oraz na stronie
www.punktyadresowe.pl, a ktrej istota polega na udostpnieniu do wyszukiwania
wszystkich
gminnych
baz
adresowych
pod
jednym
http://punktyadresowe.pl/lokalizacja.php.
Rysunek 82 Koncepcja usugi lokalizacji adresw (ULA)
adresem
internetowym
109
Uzyskiwane pliki wynikw s zapisane w formacie XML lub JSON. Od stycznia 2014
roku do inicjatywy tworzenia usugi ULA wczya si firma Systherm-Info z Poznania, co
przyczyni si do poszerzenia zasigu jej oddziaywania o wdroenia tej firmy.
Jako przykady do wyszukiwania adresw mona wykorzysta adresy z miejscowoci
Choroszcz, ul. Szkolna 2. (z baz Geo-system) oraz Leszno, ul Mickiewicza 11 (baza
w technologii firmy Systherm-Info), ktre przekazujemy jako parametr do usugi celem
uzyskania jego przestrzennej lokalizacji.
http://punktyadresowe.pl/lokalizacja.php?adres=Choroszcz,Szkolna 2
http://punktyadresowe.pl/lokalizacja.php?adres=Leszno,Mickiewicza 11
Wane jest przy tym, e uytkownik nie musi wiedzie, w ktrej gminnej bazie
adresowej taki adres si znajduje, ani jaka jest jej struktura. Wszystkim tym zajmuje si
usuga lokalizacji, ktra na podstawie wasnego rejestru baz (serwera katalogowego)
i zwizanych z nimi usug, potrafi odwoa si do odpowiedniej bazy gminnej poprzez usug
sieciow udostpnion przez waciciela bazy.
Standardowo w wyniku wywoania usugi lokalizacji, bez dodatkowych parametrw,
otrzymujemy plik XML (zaprezentowany poniej) ze wsprzdnymi szukanego adresu
w ukadzie PUWG92 lub komunikat o braku takiego adresu.
<WynikiWyszukiwania liczbaPozycji="1">
<Pozycja>
<Trafnosc>1</Trafnosc>
<Miejscowosc>Choroszcz</Miejscowosc>
<SIMC>0922811</SIMC>
<Wojewodztwo>podlaskie</Wojewodztwo>
<Powiat>biaostocki</Powiat>
<Gmina>Choroszcz - miasto</Gmina>
<ZakresMiejscowosci>764043,590045,769193,596121</ZakresMiejscowosci>
<Ulica>Szkolna</Ulica>
<ZakresUlicy>766499.7,593785,766570.8,593902.6</ZakresUlicy>
<Punkt>2</Punkt>
<WspolrzednePunktu>766540.2,593828.3</WspolrzednePunktu>
</Pozycja>
</WynikiWyszukiwania>
Usuga ULA oferuje rwnie odpowiednie parametry wywoania do utworzenia sownika

miejscowoci w gminie, powiecie lub wojewdztwie oraz sownika ulic w podanej
miejscowoci. Sowniki s niezbdne do obsugi interaktywnych interfejsw wyszukiwania
(listy rozwijalne, podpowiedzi).
Podsumowujc warto pamita o dostpnoci tych usug, aby nie opiera budowy
nowoczesnych systemw powiatowych czy wojewdzkich na pobieranych jednorazowo
zbiorach danych EMUiA, lecz wykorzysta dostpne usugi sieciowe, ktre zagwarantuj
dostpno zawsze aktualnych danych rdowych. Opieranie si bowiem na jakichkolwiek
kopiach zbiorw zawsze wie si z redundancj danych i brakiem aktualnoci.
110
System iMPA oferuje take moliwo automatycznego zasilania punktami adresowymi

Pastwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziau terytorialnego kraju (PRG),
co jest wymagane na podstawie 8 ust. 2 pkt. 7 Rozporzdzenia Ministra Administracji
i Cyfryzacji z 9 stycznia 2012 roku w sprawie Ewidencji miejscowo, ulic i adresw.
Kiedy PRG osignie wszystkie zakadane moliwoci techniczne zapewne stanie si
kompletnym rdem danych adresowych dla caej Polski. Koncepcja jest w tej kwestii taka,
e dopuszcza si wiele systemw, w ktrych prowadzi si numeracj adresow. Wszystkie te
systemy zasilaj baz PRG, ktra nastpnie jest podstaw wszelkich dziaa w Krajowej
Infrastrukturze Informacji Przestrzennej.
Rysunek 83 Koncepcja zasilania bazy PRG danymi adresowymi prowadzonymi w rnych aplikacjach)
111
9. Zakoczenie
W najbliszym czasie naley spodziewa si dynamicznego wzrostu wykorzystania
informacji przestrzennej we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Sprzyja temu wzrost
parametrw przesyu w sieci Internet oraz przyjcie prostego w implementacji standardu
WMS jako obowizujcego w publikacji danych.
W Polsce naley popularyzowa i wykorzystywa dane i usugi generowane w oparciu
o prowadzony od lat Pastwowy Zasb Geodezyjny i Kartograficzny, gdy stanowi on
doskonay materia referencyjny dla rnych serwisw branowych. Bardzo istotne jest te
przyspieszenie procesu powstawania pozostaych powiatowych wzw katastralnych, ktre
znacznie przyczyni si na swoim terenie, do rozwoju serwisw internetowych zwizanych
z danymi przestrzennymi. Warto te zwrci uwag na piln konieczno zinformatyzowania,
prowadzonej przez gminy numeracji adresowej, co rwnie korzystnie wpynie na
funkcjonowanie innych serwisw. Naley te pamita aby przy tworzeniu jakichkolwiek
nowych serwisw zadba o udostpnianie usug sieciowych ze zgromadzonych w nich
danych, aby uatwi wykorzystanie tych danych innym uytkownikom. Taki model
funkcjonowania danych, w ktrym kady realizuje to co do niego naley na dostpnym
podkadzie referencyjnym i pozwala jednoczenie wykorzystywa referencyjnie (przez usugi
sieciowe) swoje dane, jest najlepszym merytorycznie i najbardziej ekonomicznym
rozwizaniem. Niezalenie od powyszego naley propagowa zbiory danych przestrzennych
zgromadzone u rnych dysponentw, a w szczeglnoci korzyci jakie uzyskujemy z ich
wykorzystania.
W takim modelu zyskuj wszyscy, bo atwo dostpu do informacji umoliwia
kreatywnemu spoeczestwu wytworzenie duo wikszej wartoci dodanej ni mona
uzyska chronic swoje dane i udostpniajc je jedynie na zasadach odpatnych. W
szczeglnoci dotyczy to danych pozyskanych za publiczne pienidze, ktre powinny suy
rozwojowi caego spoeczestwa.
Dobrym przykadem jest tutaj inicjatywa Prezydenta USA Baraka Obamy, ktry na
pocztku swojej pierwszej kadencji wprowadzi w styczniu 2009roku program Open
Government Initiative. W maju 2009 roku zgodnie z intencj tego programu powsta
112
serwis data.gov skupiajcy obecnie ponad 100 tysicy rnych zbiorw danych z ktrych
mona bezpatnie korzysta.
Rysunek 84 Strona internetowa United States Open Govenmrnt Data
Przedstawiona inicjatywa daa pocztek podobnemu dziaaniu wielu innych krajw, co

skutkuje powstawaniem podobnych serwisw.
Na szczegln uwag zasuguje projekt Unii Europejskiej European Union Open
Data Portal dostpny pod adresem http://open-data.europa.eu i skupiajcy adresy
punktw dostpowych do danych z poszczeglnych krajw Unii Europejskiej. Udostpnione
dane mog by bez adnych opat wykorzystywane do celw niekomercyjnych jak
i komercyjnych. Poprzez atwy i bezpatny dostpu do danych Unia Europejska chce je
promowa, kreowa innowacyjne wykorzystanie i uwolni potencja gospodarczy wynikajcy
z ich wykorzystania. Jej celem jest rwnie do wspierania przejrzystoci i odpowiedzialnoci
instytucji UE.
113
Obecnie portal oferuje dostp do danych z kilkunastu krajw UE oraz organizacji takich
jak ONZ czy Bank wiatowy. Wszystkie dostpne adresy to: publicdata.eu, data.un.org,
data.worldbank.org, data.belgium.be, govdata.de, opendata.ee, opendata.ie, geodata.gov.gr,
datos.gob.es, data.gouv.fr, dati.gov.it, data.gov.mt, data.overheid.nl, data.gv.at, dados.gov.pt,
data.gov.sk, oppnadata.se, data.gov.uk, opendata.cz, opendata.gov.lt.
Niestety dostpu do danych z Polski jeszcze w tym portalu nie znajdziemy. Naley
jednak oczekiwa, e niedugo si to zmieni, bo po ostatnich zmianach w ustawie Prawo
geodezyjne i kartograficzne Gwny Urzd Geodezji i Kartografii opublikowa cztery zbiory
danych do powszechnego i bezpatnego uycia (http://www.codgik.gov.pl/darmowe-dane.html,
s to:
Tabela 8 Informacje o bezpatnych danych udostpnianych przez GUGiK
Symbol
Opis
PRG
Dane pastwowego rejestru granic i powierzchni jednostek

podziaw terytorialnych kraju.
PRNG
Dane pastwowego rejestru nazw geograficznych.
BDO250GIS
Dane bazy obiektw oglnogeograficznych.
NMT_100
Dane dotyczce numerycznego model terenu o interwale siatki

100 m.
114
10. Literatura
[1] Izdebski W. Koncepcja standaryzacji usug lokalizacji przestrzennej adresw i dziaek
katastralnych Magazyn GEODETA luty 2014 s. 14-18.
[2] Biaousz S., Praca zbiorowa pod redakcj Stanisawa Biaousza Informacja przestrzenna
dla samorzdw terytorialnych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej,
Warszawa 2013
[3] Izdebski W. Koncepcja i wdroenia technologii GEO-MAP Oficyna Wydawnicza
Politechniki Warszawskiej, ISBN 978-83-7814-141-9, Warszawa 2013.
[4] Izdebski W. Analiza rozporzdzenia w sprawie bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci
uzbrojenia terenu, bazy danych obiektw topograficznych oraz mapy zasadniczej
Magazyn geoinformacyjny GEODETA czerwiec 2013, s. 22-26
[5] Izdebski, W.; WMS usuga z przyszoci, Magazyn GEODETA grudzie 2008
[6] Materiay Zespou ds. Krajowej Infrastruktury Danych Przestrzennych, padziernik 2007
http://izdebski.edu.pl/kategorie/Publikacje/specyfikacja-wmswfs-1.pdf
[7] Izdebski, W., Malinowski Z. Analiza podstawowych problemw zwizanych z
informatyzacj planw zagospodarowania przestrzennego, Referat na konferncji
Wspczesne uwarunkowania gospodarowania przestrzeni - szanse i zagroenia dla
zrwnowaonego rozwoju, Warszawa 24 czerwca 2014
115
Spis rysunkw
RYSUNEK 1 A) MALOWIDO CIENNE Z ROKU 6200 PRZED NASZ ER PRZEDSTAWIAJCE PLAN MIASTA I JEGO REKONSTRUKCJA
HTTP://WWW.HENRY-DAVIS.COM, B) MAPA MOZAIKOWA, PALESTYNA ROK 565, RDO HTTP://WWW.HENRY-DAVIS.COM,
C) MAPA TRADYCYJNA, D) NOWOCZESNE FORMY PREZENTACJI DANYCH PRZESTRZENNYCH, HTTP://WWW.3D-STADTMODELLBERLIN.DE.......................................................................................................................................................................... 7
RYSUNEK 2 ILUSTRACJA ULICY SKADAJCEJ SI WIELU LINII .................................................................................................... 10
RYSUNEK 3 ILUSTRACJA POJCIA WARSTWY INFORMACYJNEJ I KONCEPCJI CZENIA (NAKADANIA WARSTW) ........................... 11
RYSUNEK 4 ILUSTRACJA PROCESU PREZENTACJI GRAFICZNEJ DANYCH PRZESTRZENNYCH ........................................................... 12
RYSUNEK 5 PREZENTACJA GRAFICZNEJ TYCH SAMYCH DANYCH PRZY POMOCY RNYCH BIBLIOTEK ZNAKW UMOWNYCH ........ 13
RYSUNEK 6 ILUSTRACJA WYKORZYSTANIA ETYKIET A) PARAMETRY ETYKIETY B) PREZENTACJA GRAFICZNA ETYKIET ................. 14
RYSUNEK 7 ILUSTRACJA BUDOWY I PREZENTACJI GRAFICZNEJ - OBIEKTU SKARPA ....................................................................... 14
RYSUNEK 8 WIDOK OBIEKTU REPREZENTUJCEGO SKARP A) PRZED GENERALIZACJ B) PO GENERALIZACJI ............................... 15
RYSUNEK 9 PREZENTACJA GRAFICZNA A) UPROSZCZONA - BEZ ZNAKW UMOWNYCH, B) PENA PREZENTACJA GRAFICZNA (MAPA)
........................................................................................................................................................................................ 15
RYSUNEK 10 ILUSTRACJA METADANYCH DLA PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ................................................... 17
RYSUNEK 11 PRZYKADOWY PLIK METADANYCH DOTYCZCYCH PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ..................... 18
RYSUNEK 12 ILUSTRACJA WYSZUKIWANIA METADANYCH W SERWISIE GEOPORTAL.GOV.PL ........................................................ 18
RYSUNEK 13 ILUSTRACJA PROSTEGO INTERFEJSU WYSZUKIWANIA METADANYCH ....................................................................... 19
RYSUNEK 14 ILUSTRACJA ZAAWANSOWANEGO INTERFEJSU WYSZUKIWANI METADANYCH .......................................................... 19
RYSUNEK 15 ILUSTRACJA WYSZUKIWANIA METADANYCH NA SERWERACH POWIZANYCH ......................................................... 21
RYSUNEK 16 ILUSTRACJA METADANYCH DLA BAZY ADRESOWEJ GMINY HALINW ..................................................................... 21
RYSUNEK 17 METADANE DLA BAZY ADRESOWEJ GMINY HALINW BEZPOREDNIO Z SERWERA FIRMY GEO-SYSTEM ................... 22
RYSUNEK 18 ILUSTRACJA WYSZUKIWANIA METADANYCH W PORTALU EUROPEJSKIM .................................................................. 22
RYSUNEK 19 ILUSTRACJA OBSZARU ZAPYTANIA DO USUGI WMS ............................................................................................. 24
RYSUNEK 20 ILUSTRACJA FUNKCJONOWANIA USUGI WMS [5] ................................................................................................. 24
RYSUNEK 21 PRZYKAD PLIKU GRAFICZNEGO Z USUGI WMS [RDO: MINSKI.E-MAPA.NET] .................................................. 26
RYSUNEK 22 PRZYKAD PLIKU GRAFICZNEGO USUGI WMS BEZ WARSTWY NUMERY_DZIALEK [RDO: MINSKI.E-MAPA.NET] 26
RYSUNEK 23 PRZYKAD PLIKU GRAFICZNEGO UZYSKANY Z SERWERA PUNKTW ADRESOWYCH ................................................. 27
RYSUNEK 24 WYNIK POCZENIA OBRAZW DOTYCZCYCH TEGO SAMEGO MIEJSCA Z ZAPYTA DO DWCH SERWERW WMS . 27
RYSUNEK 25 ISTOTA DZIAANIA FUNKCJI GETFEATUREINFO ..................................................................................................... 28
RYSUNEK 26 PIRAMIDA OBRAZW USUGI WMTS .................................................................................................................... 30
RYSUNEK 27 ZAPIS DANYCH DOTYCZCYCH DZIAKI EWIDENCYJNEJ W FORMACIE GML ........................................................... 31
RYSUNEK 28 EFEKT UZYSKANY Z USUGI WCS [RDO: WWW.ARCGISONLINE.COM] ............................................................... 32
RYSUNEK 29 ILUSTRACJA WYMIANY USUG MIDZY POWIATEM, A GMINAMI NA PRZYKADZIE POWIATU MISKIEGO .................. 50
RYSUNEK 30 ILUSTRACJA FUNKCJONOWANIA MAPY EWIDENCYJNEJ I REJESTRU GRUNTW ......................................................... 52
RYSUNEK 31 DOSTP DO DANYCH EWIDENCJI GRUNTW W PORTALU MAPOWYM STAROSTWA W MISKU MAZOWIECKIM........... 54
RYSUNEK 32 DOSTP DO DANYCH EWIDENCJI GRUNTW W PORTALU MAPOWYM MIASTA I GMINY HALINW ............................. 54
RYSUNEK 33 FRAGMENT MAPY ZASADNICZEJ W POSTACI TRADYCYJNEGO PIERWORYSU ............................................................. 58
RYSUNEK 34 FRAGMENT MAPY ZASADNICZEJ POWSTAY ZE ZOENIA NAKADEK SUE............................................................. 58
RYSUNEK 35 FRAGMENT MAPY ZASADNICZEJ W ROZBICIU NA NAKADKI ................................................................................... 59
RYSUNEK 36 ZNISZCZONE PIERWORYSY MAPY ZASADNICZEJ A) PLANSZA ALUMINIOWA B) FOLIA PRZEROCZYSTA ..................... 60
RYSUNEK 37 SPRZT DO POMIARU TACHIMETRYCZNEGO I PRZYKADOWY SZKIC POLOWY .......................................................... 61
RYSUNEK 38 SPRZT STOSOWANY DO METODY DOMIARW PROSTOKTNYCH I PRZYKADOWY SZKIC Z POMIARU ....................... 62
RYSUNEK 39. FRAGMENT WYDRUKU MAPY ZASADNICZEJ UZYSKANY Z SYSTEMU GEO-MAP ..................................................... 63
RYSUNEK 40. SCHEMAT WYKORZYSTANIA MAPY ZASADNICZEJ W POSTACI RDOWEJ .............................................................. 64
RYSUNEK 41. SCHEMAT WYKORZYSTANIA MAPY ZASADNICZEJ W POSTACI USUG SIECIOWYCH WMS ........................................ 65
RYSUNEK 42. USUGA WMS Z MAPY ZASADNICZEJ POWIATU WARSZAWSKIEGO ZACHODNIEGO [RDO WWW.PODGIK.PWZ.PL] 67
RYSUNEK 43. IDEA PROWADZENIA MAPY ZASADNICZEJ W POSTACI WEKTOROWEJ ....................................................................... 69
RYSUNEK 44. IDEA PROWADZENIA ZASOBU W POSTACI WEKTOROWEJ ......................................................................................... 69
RYSUNEK 45. ILUSTRACJA DUALNOCI DANYCH W TECHNOLOGII HYBRYDOWEJ .......................................................................... 70
RYSUNEK 46. ILUSTRACJA POCZENIA DANYCH RASTROWYCH I WEKTOROWYCH ...................................................................... 71
RYSUNEK 47. PREZENTACJA GRAFICZNA DANYCH W TECHNOLOGII HYBRYDOWEJ ....................................................................... 72
RYSUNEK 48. PRZYKAD POCZENIA RASTRA Z WEKTOREM ..................................................................................................... 73
RYSUNEK 49 WSKAZANIE OBSZARU DO ZAMWIENIA MAPY ....................................................................................................... 74
RYSUNEK 50. FORMULARZ ZAMWIENIA MAPY .......................................................................................................................... 75
RYSUNEK 51. WYDRUK AUTOMATYCZNY Z SERWISU MAPAZASADNICZA.PL [RDO HTTP://PODGIK.POWIATMINSKI.PL] ............ 76
RYSUNEK 52. PISMO DO WJTW I BURMISTRZW W SPRAWIE AKCEPTACJI MAP WYDAWANYCH AUTOMATYCZNIE ..................... 77
116
RYSUNEK 53. STATYSTYKA LICZBY ZAMWIE A) ROZKAD MIESICZNY B) ROZKAD NA POSZCZEGLNE ORODKI
DOKUMENTACJI ................................................................................................................................................................ 78
RYSUNEK 54 LICZBA ZAMWIE MAP WEDUG GMIN POWIATU MISKIEGO ................................................................................ 78
RYS. 55 ILUSTRACJA PROCESU ZGASZANIA I OPRACOWYWANIA PRACY GEODEZYJNEJ ............................................................... 79
RYSUNEK 56 ILUSTRACJA PROCESU ZGASZANIA PRACY GEODEZYJNEJ ....................................................................................... 80
RYSUNEK 57 ILUSTRACJA ZESTAWU MATERIAW GENEROWANYCH AUTOMATYCZNIE DLA WYKONAWCY.................................. 82
RYSUNEK 58 WIDOK INFORMACJI O PRACY GEODEZYJNEJ W SERWISIE EPODGIK Z MATERIAAMI DOSTPNYMI DO POBRANIA ... 83
RYSUNEK 59 LICZBA PRAC GEODEZYJNYCH ZGOSZONYCH INTERNETOWO W TECHNOLOGII GEO-MAP W LATACH 2008-2014 .. 84
RYSUNEK 60 STOSUNKEK PRAC INTERNETOWYCH DO WSZYSTKICH PRAC ZGASZANYCH W ORODKACH DOKUMENTACJI ............ 84
RYSUNEK 61 DZIENNY ROZKAD PRAC ZGASZANYCH INTERNETOWO ........................................................................................ 84
RYSUNEK 62 STATYSTYKA PRAC GEODEZYJNYCH ZGOSZONYCH INTERNETOWO W POSZCZEGLNYCH POWIATACH .................... 85
RYSUNEK 63 PREZENTACJA POKRYWAJCYCH SI DANYCH PRZESTRZENNYCH NA PRZYKADZIE POZWOLE NA BUDOW ........... 87
RYSUNEK 64 POZWOLENIE NA BUDOW DLA DZIAKI W GMINIE HALINW W KONTEKCIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA ............ 88
RYSUNEK 65 MAPA AKUSTYCZNA I PRZYSTANKI AUTOBUSOWE PRZEDSTAWIONE W PORTALU MAPOWYM SP W MISKU
MAZOWIECKIM ................................................................................................................................................................ 89
RYSUNEK 66 PRZYKAD WYKORZYSTANIA RNYCH INFORMACJI PRZESTRZENNYCH W PORTALU MAPOWYM ............................. 89
RYSUNEK 67 STRONA SERWISU E-POWIAT STAROSTWA POWIATOWEGO W MISKU MAZOWIECKIM ........................................... 90
RYSUNEK 68 PLIKI GRAFICZNE Z USUG WMS A) MAPA EWIDENCYJNA, B) MAPA ZASADNICZA, C) POZWOLENIA NA BUDOW ..... 91
RYSUNEK 69 SYSTEM INFORMACJI PRZESTRZENNEJ GMINY W HALINW ZREALIZOWANY W TECHNOLOGII GEO-MAP ............... 92
RYSUNEK 70 OBRAZ STRONY TESTOWEJ ZESPOU DS. KRAJOWEJ INFRASTRUKTURY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ [4]................ 94
RYSUNEK 71 MAPA POWIATW Z UDOSTPNIONYMI DANYMI EWIDENCYJNYMI W GEOPORTAL.GOV.PL ........................................ 95
RYSUNEK 72 MAPA POWIATW POSIADAJCYCH USUG WMS Z UDOSTPNIONYMI DANYMI EWIDENCYJNYMI.......................... 96
RYSUNEK 73 PUNKT ADRESOWY DODANY W SYSTEMIE IMPA WIDOCZNY W GMINNYM PORTALU MAPOWYM .............................. 98
RYSUNEK 74 PUNKT ADRESOWY DODANY W SYSTEMIE IMPA WIDOCZNY W POWIATOWYM PORTALU MAPOWYM ........................ 98
RYSUNEK 75 PUNKT ADRESOWY DODANY W SYSTEMIE IMPA WIDOCZNY W PORTALU MAPOWYM WROTA MAZOWSZA .............. 99
RYSUNEK 76 PUNKT ADRESOWY DODANY W SYSTEMIE IMPA WIDOCZNY W SERWISIE GEOPORTAL.GOV.PL ................................. 99
RYSUNEK 77 PUBLIKACJA PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W GMINNYM PORTALU MAPOWYM GMINY HALINW103
RYSUNEK 78 PUBLIKACJA MPZP W M PORTALU MAPOWYM STAROSTWA POWIATOWEGO W MISKU MAZOWIECKIM................ 103
RYSUNEK 79 PRZYKADOWY WYPIS I WYRYS Z PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WYKONANY W IGEOPLAN ...... 104
RYSUNEK 80 MAPA WDROE SYSTEMU IMPA ........................................................................................................................ 107
RYSUNEK 81 PODCZANIE ZBIORCZEJ USUGI WMS SYSTEMU IMPA W SERWISIE GEOPORTAL.GOV.PL .................................. 108
RYSUNEK 82 KONCEPCJA USUGI LOKALIZACJI ADRESW (ULA) ............................................................................................ 108
RYSUNEK 83 KONCEPCJA ZASILANIA BAZY PRG DANYMI ADRESOWYMI PROWADZONYMI W RNYCH APLIKACJACH) .............. 110
RYSUNEK 84 STRONA INTERNETOWA UNITED STATES OPEN GOVENMRNT DATA ..................................................................... 112

Dobre Praktyki Udziału Gmin I Powiatów W Tworzeniu Infrastruktura Danych Przestrzennych W Polsce

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dobre Praktyki Udziału Gmin I Powiatów W Tworzeniu Infrastruktura Danych Przestrzennych W Polsce

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SPIS TRECI

CHARAKTERYSTYKA DANYCH PRZESTRZENNYCH ...................................................................................... 9

PREZENTACJA GRAFICZNA DANYCH PRZESTRZENNYCH ........................................................................ 11

PODSTAWOWE USUGI SIECIOWE ZWIZANE Z DANYMI PRZESTRZENNYMI .................................. 23

REGULACJE PRAWNE DOTYCZCE DANYCH PRZESTRZENNYCH ......................................................... 33

USTAWA PRAWO GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE ............................................................................ 34

ZADANIA POWIATU W TWORZENIU I UDOSTPNIANIU DANYCH PRZESTRZENNYCH .................... 51

7.1.3. Automatyzacja obsugi zasobu ........................................................................................................ 79

DANE PRZESTRZENNE W ZADANIACH GMINNYCH ...................................................................................... 97

NUMERACJI ADRESOWA ....................................................................................................................... 97

ZAKOCZENIE ........................................................................................................................................................ 111

LITERATURA ........................................................................................................................................................... 114

Dedykuje moim dzieciom: Joannie, Rafaowi i Danielowi

informacyjnych, ktry pozwoli zasmakowa ju wielu korzyci i zaostrzy apetyt na wiele

terytorialnych. W tym miejscu bardzo dzikuj Panu Profesorowi Stanisawowi Biaouszowi,

zgromadzonych danych w wielu dziedzinach aktywnoci czowieka.

Znaczenie informacji przestrzennej w funkcjonowaniu nowoczesnego spoeczestwa

Niewtpliwie jednym z gwnych beneficjentw dynamicznego rozwoju zasobw

wzbogacenie procesw decyzyjnych w urzdzie o ich lokalizacj przestrzenn, co

usprawnienie przepywu informacji w urzdzie dziki powizaniu prowadzonych

atwiejsz koordynacj pracy wydziaw urzdu,

zmniejszenie kosztw funkcjonowania urzdu,

atw dostpno danych przestrzennych dla mieszkacw.

Jednym z celw niniejszego opracowania jest przedstawienie przykadw (dobrych

1. Charakterystyka danych przestrzennych

POINT (30 10)

LINESTRING (30 10, 10 30, 40 40)

POLYGON ((30 10, 10 20, 20 40, 40 40, 30 10))

POLYGON ((35 10, 10 20, 15 40, 45 45, 35 10),

Uzupenieniem podstawowych typw geometrii sucych do reprezentacji obiektw

MULTIPOINT ((10 40), (40 30), (20 20), (30

MULTILINESTRING ((10 10, 20

MULTIPOLYGON (((30 20, 10 40, 45 40, 30 20)),

MULTIPOLYGON (((40 40, 20 45, 45 30, 40 40)),

Rysunek 2 Ilustracja ulicy skadajcej si wielu linii

2. Prezentacja graficzna danych przestrzennych

przyporzdkowania obiektu do warstwy informacyjnej. Pierwszy polega na fizycznym

Rysunek 3 Ilustracja pojcia warstwy informacyjnej i koncepcji czenia (nakadania warstw)

Prezentacja graficzna w systemach informacji przestrzennej jest wynikiem powizania

Rysunek 4 Ilustracja procesu prezentacji graficznej danych przestrzennych

Tak wic w klasycznym przypadku, te same dane przestrzenne mona zaprezentowa

Aby w prezentacji danych przestrzennych, szczeglnie danych bardzo szczegowych

Rysunek 6 Ilustracja wykorzystania etykiet a) parametry etykiety b) prezentacja graficzna etykiet

Niestety same etykiety nie rozwi wszystkich problemw zwizanych z prezentacj

Rysunek 7 Ilustracja budowy i prezentacji graficznej - obiektu skarpa

Dodatkowa informacja daje moliwo atwej prezentacji graficznej, gdy w oparciu

Prezentacja skarpy w oparciu o przedstawion zasad daje take moliwo atwej

Rysunek 8 Widok obiektu reprezentujcego skarp a) przed generalizacj b) po generalizacji

W efekcie opisanych zabiegw, a wic wykorzystania znakw umownych i elementw

nazw i opis zbioru,

przynaleno do kategorii tematycznej i odpowiednie sowa kluczowe,

informacje o zakresie przestrzennym zbioru danych (prostokt ograniczajcy),

informacje o pochodzeniu danych, ich jakoci (zgodno z przepisami prawa)

informacje o wacicielu danych lub ich dostawcy,

informacje o sposobie dostpu do danych i ewentualnych ograniczeniach.

Dziki zastosowaniu metadanych i odpowiednich serwerw katalogowych, na ktrych

zgodnoci zbiorw z obowizujcymi przepisami, dotyczcymi tematw danych

warunkw uzyskania dostpu do zbiorw i ich wykorzystania, usug danych

jakoci i wanoci zbiorw w rozumieniu ust. 2 czci A zacznika do

i udostpnianie zbiorw oraz usug danych przestrzennych;

ogranicze powszechnego dostpu do zbiorw i usug danych przestrzennych oraz

przestrzennego, to przykadowe ich metadane wygldaj tak jak przedstawiono poniej.

Reprezentacja przestrzenna: raster