Ekstrakcja

W ydzia Chemiczny
Politechnika Rzeszowska
i m. I g n a c e g o u k a s i e w i c z a
Wojciech Pitkowski
Inynieria Chemiczna i Procesowa

Inynieria Bioprocesowa
Wykad V
EKSTRAKCJA
Katedra Inynierii Chemicznej i Procesowej
Wydzia Chemiczny, Politechnika Rzeszowska
LITERATURA
Mieczysaw Serwiski Zasady Inynierii Chemicznej i Procesowej
Praca zbiorowa pod red. Z. Zikowskiego Procesy dyfuzyjne i termodynamiczne
skrypt Pol. Wrocawskiej cz;1; 2; 3;
Z. Zikowski Ekstrakcja cieczy w przemyle chemicznym

Z. Kembowski, St. Michaowski, Cz. Strumio, R. Zarzycki Podstawy teoretyczne
Inynierii Chemicznej i Procesowej
K.F.Pawow; P.G. Romankow; A.A. Noskow Przykady i zadania z zakresu aparatury i
inynierii chemicznej
Z. Kawala; M. Pajk; J. Szust Zbir zada z podstawowych procesw inynierii
chemicznej; skrypt Pol. Wrocawskiej cz.: I, II, III
T.Kudra (pod redakcj) Zbir zada z podstaw teoretycznych inynierii chemicznej i

procesowej
Praca zbiorowa pod red. J. Bandrowskiego Materiay pomocnicze do wicze i
projektw z inynierii chemicznej skrypt Pol. lskiej
R. Petrus; G. Aksielrud; J. Gumnicki; W. Pitkowski Wymiana masy w ukadzie ciao

stae ciecz
R. Zarzycki Zadania rachunkowe z inynierii chemicznej
EKSTRAKCJA
Definicja procesu
Ekstrakcj nazywamy proces rozdzielania mieszanin ciekych (ekstrakcja w

ukadzie ciecz - ciecz) lub staych (ekstrakcja w ukadzie ciecz - ciao stae,
nomenklatura polska - ugowanie), polegajcy na czciowym lub cakowitym
przeniesieniu masy skadnika kluczowego tej mieszaniny (skadnika
ekstrahowanego) do drugiej fazy ciekej do rozpuszczalnika (ekstrahenta), w
ktrym skadniki rozdzielanej mieszaniny wykazuj rn rozpuszczalno.
DOKADNIEJ:
Ekstrakcja ciecz - ciecz przebiega w ukadzie 2-fazowym skadajcym si z
dwch nie mieszajcych si wzajemnie cieczy i polega na przeniesieniu masy
skadnika ekstrahowanego z jednej fazy (z rozpuszczalnika pierwotnego) do
drugiej (do ekstrahenta) poprzez powierzchni midzyfazow. Przez
doprowadzenie energii do ukadu ciecz - ciecz mona znacznie zwikszy
wielko powierzchni midzyfazowej np. przez rozproszenie jednej fazy w rj
kropel, ktrych powierzchnia staje si powierzchni wymiany masy.
Ekstrakcja ciecz - ciao stae ugowanie, zasadniczo rni si od ekstrakcji z cieczy.

W ugowaniu powierzchnia midzyfazowa jest staa i zaley np. od rozdrobnienia czstek
Ekstrakcja
naley do grupy najwaniejszych operacji technologicznych w
ciaa staego. W ugowaniu nie ma praktycznie ruchu cieczy w porach ziarna, a o
przemyle
spoywczym,
farmaceutycznym,
przenoszeniu chemicznym,
masy wewntrz ziaren
decyduje tzw.
dyfuzja czsteczkowametalurgii,
wewntrzna.
biotechnologii
i innych.ugowania
Na drodzeto ekstrakcji
wydobywane
Jednym z rodzajw
dalej ekstrakcja
ciecz s
- okrelone
ciecz. Pory
nierozpuszczalnego
nonikanaturalnych
wypenione s(np.
roztworem
substancji,
ktrjako
chcemy
ugowa.
substancje
z surowcw
metalurgia
mokra),
produkty
Klasycznym (np.
przykadem
jest ugowanie
z burakw,
ktrych komrki
technologii
antybiotyki)
lub tecukru
substancje
niepodane
(np.wypenione
kofeina).s
wodnym
roztworem sacharozy.
Tego rodzaju
jest typowym
przykadem
Czyli
skadnikami
ekstrahowanymi
mogugowanie
by rnorodne
substancje,
procesu nieustalonego, poniewa stenie substancji ekstrahowanej w kadym punkcie
poczynajc
od cukru, biaek, a koczc na siarce czy uranie.
przestrzeni porowatej jest funkcj czasu.
Drug odmian ugowania jest ugowanie substancji bdcej ciaem staym
wbudowanym w struktur ziarna ciaa staego - nierozpuszczalnego, staego nonika.
Przenikaniu ekstrahenta do porw nonika towarzyszy wtedy proces rozpuszczania
skadnika ekstrahowanego, a dopiero dalej jego ekstrakcja (dyfuzja) poza granice ziarna.
EKSTRAKCJA
Cechy dobrego ekstrahenta
1.moliwie najmniejsza rozpuszczalno A w B i odwrotnie; najlepszym ukadem ekstrakcyjnym byby ukad

idealny nie mieszajcych si ze sob cieczy;
2.dobra selektywno; ekstrahent powinien ekstrahowa tylko skadnik kluczowy C, a pozostaych skadnikw
surwki nie;
3.warto wspczynnika podzialu winna by jak najwiksza; im warto m > od 1 to tym mniej ekstrahenta B
trzeba uy w ekstrakcji. Jak podano poprzednio inne wartoci wspczynnika podziau nie przekrelaj uycia
danego rozpuszczalnika jako ekstrahenta jeli spenia on dobrze inne, powysze oraz ponisze kryteria;
4.ekstrahent B winien si znacznie rni gstocia od rozpuszczalnika pierwotnego A. Dua rnica gstoci
to wiksza sia wyporu, a to jest potrzebne do wywoania wzgldnego przeplywu faz w ekstraktorze wzgldem
siebie;
5.napicie powierzchniowe na zwierciadle winno by:
nie za niskie - niskie napicie midzyfazowe to zjawisko emulgowania si ukadu i bardzo dugie czasy rozdziau
faz,
nie za wysokie - wysokie napicie midzyfazowe to w skrajnych przypadkach niemoliwo rozproszenia jednej
faz w krople.
6. ekstrahent B winien by atwo lotny i mie niewysokie ciepo parowania. Odzysk skadnika
wyekstrahowanego| nastpuje przez odparowanie ekstrahenta.
7.nie powinien niszczy powierzchni aparatury (korozja, rozpuszczanie metali);
8.nie moe tworzy szkodliwych substancji (gdy reaguje ze skadnikiem kluczowym) ani powodowa
nieprzyjemnego zapachu czy smaku produktu kocowego. Jest to kryterium dla ekstrahenta uytego w
przemysach, w ktrych z jednej strony mamy czsto do czynienia np. z substancjami czuymi na rozkad
termiczny, a z drugiej z substancjami, ktre jemy czy zaywamy - przemys spoywczy czy farmaceutyczny.
9.winien by tani.
EKSTRAKCJA
Tok dydaktyczny
bilans (bilanse) ciepla

kinetyka transportu ciepla
bilans (bilanse) masy
kinetyka transportu masy

statyka (termodynamika) procesu
rwnanie przenoszenia pedu
Peny model dynamiki ekstrakcji

uwzgldniajcy, e jest to proces oparty na
jednoczesnym ruchu ciepa i masy
Uproszczony
model
dynamiki
ekstrakcji
Uproszczony
model
dynamiki
ekstrakcji
oparty jedynie
termodynamicznej
Opartynanarwnowadze
bilansach ruchu
masy oraz na
i bilansach ruchu
masy procesu
termodynamice
i kinetyce
procesu
statyka
kinetyka(termodynamika)
transportu masy

(bilanse)
masy procesu
bilans
statyka
(termodynamika)
Statyka procesu
EKSTRAKCJA
O iloci parametrw, jakie moemy przyjmowa dowolnie (zmienne niezalene) w warunkach

rwnowagi ekstrakcyjnej informuje nas regua faz. W przypadku najprostszego 3-skadnikowego
ukadu ekstrakcyjnego :
s = i + 2 - f - gdzie: i - ilo skadnikw; f - ilo faz; s - ilo stopni swobody.
i = 3; f = 2; s = 3 + 2 - 2 = 3 stopnie swobody
Dwa z nich zajmujemy: T oraz p. Jeeli 3-ci stopie swobody zajmiemy jednym ze ste np. xC
- steniem skadnika kluczowego C w rafinacie, to stenie tego skadnika w ekstrahencie po
osigniciu stanu rwnowagi bdzie funkcj:
Przykad dla ekstrakcji ciecz-ciecz
*
= f (xCR; T; p)
yCE
C* = S*C
C skadnik ekstrahowany
(kluczowy);
A rozpuszczalnik pierwotny;
B rozpuszczalnik wtrny (ekstrahent);
POCZTEK
KONIEC
Surwka F
A+C
Faza rafinatu R
A* + B* + C*
Ekstrahent
B
Faza ekstraktu E
A* + B* + C*
C* = Z*C
Statyka procesu c.d.
EKSTRAKCJA
Ekstrakcja jest to przypadek - dyfuzji 1) lub 3) rodzaju. W tym przypadku jedynie

przepyw masowy inertw jest stay na drodze przepywu faz przez ekstraktor i staje si
on dogodn wartoci odniesienia.
Pomimo tego w ekstrakcji powszechnie uywa si uamkw masowych jako
podstawowego rodzaju stenia. Staa rwnowagi przyjmuje posta:
m(T , p const)
*
yCE
xCR
i nazywa si wspczynnikiem
podziau ekstrakcyjnego
Wspczynnik podziau moe przyjmowa rne wartoci: m < 1; m =1; m > 1,

w zalenoci od cech ukadu, a jego warto 0 < m < 1 nie przekrela moliwoci uycia
takiego ukadu jako ekstrakcyjnego.
Zbir par rwnowagowych ste znaleziony dowiadczalnie w funkcji T; p = const daje
nam przebieg linii rwnowagi ekstrakcyjnej, ktra w ekstrakcji nie ma zapisu
matematycznego. Rwnowag ekstrakcyjn moemy znale w literaturze w formie
stabelaryzowanej lub w postaci wykresu.
EKSTRAKCJA
Rwnowag ekstrakcyjn dla ukadu idealnego rzdzi prawo - prawo

Nernsta:
substancja rozpuszczona w dwch cieczach, czciowo w sobie
rozpuszczalnych, dzieli si w stanie rwnowagi midzy nimi w staym
stosunku (patrz wspczynnik podziau). Stosunek ten dla ukadu
doskonaego zaley jedynie od natury ukadu oraz T; p, a nie zaley od
stenia (w ukadach rzeczywistych istniej istotne odstpstwa od tej
ostatniej cechy);
przy rozpuszczaniu si kilku substancji jednoczenie, dziel si one
pomidzy te dwie ciecze w taki sposb, jakby inne skadniki w ukadzie
nie wystpoway.
EKSTRAKCJA
Dwie ciecze tworz rzeczywisty, dwufazowy ukad cieczy czciowo rozpuszczalnych

(mieszajcych si ze sob), ktry po wysyceniu wzajemnym (dojciu do rwnowagi) tworzy ukad
dwch nowych faz ciekych, zoony z:
z fazy B zawierajcej w rwnowadze ciecz A;
z fazy A zawierajcej w rwnowadze ciecz B,
Do tego ukadu dodajemy trzeci skadnik (ekstrahowany) C i tu zachodzi konieczno opisu skadu
takiego 3-skadnikowego ukadu. Najczciej przedstawiamy taki ukad w ukadzie wsprzdnych
znanych jako rwnoramienny trjkt Gibbsa:
Wierzchoki tego trjkta oznaczaj czyste
C
skadniki: A, B, C. Wszystkie boki trjkta maj
0.0 1.0
0.1
podziak od 0 do 1 - uamki masowe (lub 0 do
0.9
0.2
0.8
100 oznaczajc procenty masowe). Punkt
0.3
0.7
pooony na podstawie trjkta oznacza skad
0.4
0.6
ciekego ukadu dwuskadnikowego rozpuszczal0.5
0.5
0.6
nikw: A i B. Na podstawie zawsze znajduj si
0.4
0.7
0.3
dwa charakterystyczne punkty: A1 oraz A2, ktre
0.8
0.2
oznaczaj skady dwch faz ciekych po
0.9
0.1
osigniciu rwnowagi midzyfazowej (wysyceniu)
1.0
0.0
0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1.0
- fazy A z rwnowagowym w niej steniem B
A
B
oraz fazy B z rwnowagowym w niej steniem
A1
A2
A.
EKSTRAKCJA
Trjkt Gibbsa c.d.

Punkty lece na ramionach trjkta oznaczaj
skad jednego z ciekych ukadw dwuskadnikowych (roztworw) C w A (np. F ) lub C w B:
C
0.0 1.0
0.1
Dowolny punkt lecy na powierzchni trjkta
0.9
0.2
0.8
0.3
(punkt M) oznacza skad trjskadnikowej

mieszaniny. Stosunek dugoci danej
prostopadej zrzutowanej z punktu M na bok
trjkta do wysokoci trjkta rwnobocznego
wyraa stenie tego skadnika 3-skadnikowej
mieszaniny, ktremu odpowiada wierzchoek
trjkta lecy naprzeciw boku, na ktry prosta
zostaa opuszczona:
a
x A itd.
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
0.4
0.7
0.3
0.8
0.2
0.9
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
A1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
A2
EKSTRAKCJA
Regua dwigni:
Przy zmieszaniu dwch roztworw 3-skadnikowych, ktrych skady odpowiadaj na wykresie
punktom M1 oraz M2, skad otrzymanej
mieszaniny wyraa si pooeniem punktu N,
lecego na prostej M1M2 czcej te punkty.
Otrzymany odcinek M1 M2 podzielony jest
punktem N zgodnie ze wzorami:
C
0.0 1.0
0.1
mN
mM1
mM 2
M1 M 2 N M 2 N M1
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
M2
0.5
0.5
0.6
0.4
0.7
0.3
0.8
M1
0.9
0.2
0.1
1.0
0.0
0.0
mM1 + mM2 = mN - bilans masy;
0.9
0.2
0.1
A1
- regua dwigni
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
A2
EKSTRAKCJA
Krzywa rwnowagi ekstrakcyjnej

C
Na wykres nanosi si znalezione dowiadczalnie

pary ste rwnowagowych, osobno stenie w
rafinacie - lewa ga krzywej rwnowagi,
osobno w ekstrakcie - prawa ga krzywej
rwnowagi.
Punkt R odpowiada steniu xCR,
punkt E odpowiada steniu y*CE
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
E2
0.6
0.7
0.8
0.5
0.4
R2
0.3
E1
0.9
1.0
0.0
R1
0.1
A1
0.2
0.1
0.0
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
A2 B
Pary ste rwnowagowych czy si liniami prostymi otrzymujc ciciwy konody

rwnowagowe, ktrych nachylenie jest zalene od wartoci wspczynnika podziau. Jeli
m > 1 to ciciwy s nachylone w gr w prawo, jeli m < 1 to ciciwy s nachylone w prawo w
d. Ciciwy mog by do siebie rwnolege ylko wtedy, gdy ukad jest idealny i stosuje si do
prawa Nernsta: m = const
EKSTRAKCJA
Krzywa rwnowagi ekstrakcyjnej

C
Lewa ga krzywej rwnowagi zaczyna si w

punkcie A1 a prawa ga w punkcie A2. Ga
lewa prowadzona jest przez punkty odpowiadajce
wartociom stenia w rafinacie xCRi. Ga
prawa
prowadzona
jest
przez
punkty
odpowiadajce rwnowagowym wartociom
stenia w rafinacie y*CEi .
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
0.4
0.7
0.3
0.8
0.2
0.9
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
A1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
A2 B
EKSTRAKCJA
Krzywa rwnowagi ekstrakcyjnej c.d.

Gazie lewa i prawa cz si ze sob w punkcie
oznaczonym przez K (punkt krytyczny), tworzc
zamknit krzyw rwnowagi.
Krzywa rwnowagi na wykresie odgranicza
nam od siebie dwa ukady cieke:
- dla wszystkich punktw lecych wewntrz
krzywej oraz na linii ukad jest dwufazowy ekstrakcyjny,
- dla punktw lecych poza krzyw rwnowagi
(wraz z punktem krytycznym K) ukad jest
jednofazowy, trjskadnikowy i ekstrakcja
nie przebiega!
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
0.4
0.7
0.3
0.8
0.2
0.9
0.1
1.0
0.0
A1
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
A2
EKSTRAKCJA
Poszukiwanie niewiadomego przebiegu ciciwy rwnowagowej przy dysponowaniu

ciciwami dla innych par ste rwnowagowych:
C
Rwnowaga ekstrakcyjna c.d.
0.0 1.0
0.1
Poszukuje si przebiegu ciciwy

rwnowagowej przechodzcej
przez punkt E. Schemat
postpowania pokazuje si na
slajdzie:
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
0.4
0.7
0.3
0.8
0.2
0.9
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
EKSTRAKCJA
Rwnowaga ekstrakcyjna c.d. Inne ukady wsprzednych

Wykres w trjkcie prostoktnym
Sposb przenoszenia ciciwy rwnowagowej. Punkt Ri na lewe rami krzywej rwnowagi,

punkt ley na przeciciu poziomej prowadzonej z punktu Ri wykresu Gibbsa z pionow idc z
punktu xBRi . Punkt Ei analogicznie na prawe rami krzywej rwnowagi w trjkcie prostoktnym (tu pokazany przykad poszukiwania punktu yBE na wykresie Gibbsa). Punkt K
analogicznie.
EKSTRAKCJA
Rwnowaga ekstrakcyjna c.d.

Inne ukady wsprzednych
Wykres w prostoktnym ukadzie wsprzdnych:

y*CE
1
K
K
E2
R2
R1
A
y*CE2
E1
y*CE1
E2
E1
R2
R1
xCR1
xCR2
xCR
Sposb przenoszenia dla ciciwy rwnowagowej. Punkt Ri na przektn kwadratu. Naley

spuci warto xCR na o x. Punkt Ei na prost pionow idc przez punkt Ri na przektnej.
Punkt K analogicznie, na przektn kwadratu.
Poczenie wszystkich punktw Ei, zaczynajc od punktu K daje przebieg krzywej rwnowagi
ekstrakcyjnej w prostoktnym ukadzie wsprzdnych.
Rodzaje ekstrakcji
EKSTRAKCJA
Wytworzony ukad ekstrakcyjny ciecz-ciecz moe by wykorzystany dwojako:

1) Jeli utrzyma si ukad w kontakcie faz tak dugo, a osignita zostanie rwnowaga
midzyfazowa oraz uzyskany zostanie wymagany stopie wyekstrahowania,
to jest to EKSTRAKCJA STOPNIOWANA
Ri 1 Ei 1 Ni Ri Ei
*
R
x
E
y
R
x
E
y
i 1
E ,i 1
i
R ,i
i E ,i
i 1 R ,i 1
W zapisie BILANSW poczynione s
skrty w indeksach: opuszczony jest
indeks C!
Ei+1
Ri-1;
wlot
yC , i 1
xC , i 1
Ei ;
*
C ,i
wylot
Ri ;
xC ,i
yC* ,i f xC ,i
Rodzaje ekstrakcji c.d.
EKSTRAKCJA
Jeli utrzyma si ukad w stanie wzgldnego wzgldem siebie przepywu. Ruch fazy zwartej jest
wtedy zawsze wymuszony, ruch fazy rozproszonej odbywa si na zasadzie rnicy gstoci faz
zgodnie z prawami ruchu w polu grawitacji przy dziaaniu sil wyporu i lepkoci. Ukad bdzie dy
do rwnowagi midzyfazowej, ale jej nie osignie ze wzgldu na za ma, rzeczywist powierzchni
wymiany masy oraz/lub za krtki, < czas kontaktu.

to jest to EKSTRAKCJA KOLUMNOWA.

wspprd
przeciwprd
(2)
yC,2
xC,2
yC , E yC , E yC* ,E x
(1)
(2)
yC,2
xC,2
xC , R xC* ,R xC , R
(1)
yC,1
xC,1
yC,1
xC,1
EKSTRAKCJA
Ekstrakcja jednostopniowa
Proces moe by prowadzony w sposb:
Okresowy
lub cigy
Ekstrakcja stopniowana
EKSTRAKCJA
Ekstrakcja jednostopniowa c.d.

Opis tego rodzaju ekstrakcji stopniowanej to ukad rwna bilansowych (model dynamiki procesu
ekstrakcji!) zoony z:
1. bilansu cakowitego
oraz
2. bilansu na skadnik kluczowy ekstrahowany,
3. rwnania rwnowagi ekstrakcyjnej,
(rwnanie rwnowagi ekstrakcyjnej (3) jest ukryte w rwnaniu bilansowym (2):
F BN RE
*
F xF 0 R x R E y E
Przez pojcie rwnanie rwnowagi ekstrakcyjnej rozumie si wartoci ste
rwnowagowych odczytanych z wykresu Gibbsa, lub w postaci danych
rwnowagowych tabelarycznych, mog one by przyblione dowoln funkcj
empiryczn. Matematyczny zapis linii rwnowagi ekstrakcyjnej nie istnieje.
EKSTRAKCJA
C
0.0
1.0
Surwka: F = A + C zostaje zmieszana z
0.1
0.9
rozpuszczalnikiem wtrnym B i utrzymy0.2
0.8
wana w ukadzie kroplowym (przez
0.3
0.7
doprowadzenie energii z zewntrz) a do
0.4
0.6
K
F
osignicia stanu rwnowagi ekstrak0.5
0.5
cyjnej.
0.6
0.4
0.7
Rozwimy przypadek graficznie na
0.3
N
0.8
wykresie Gibbsa. Na lewe rami trjkta
0.2
0.9
nanosimy punkt F odpowiadajcy steniu
0.1
1.0
surwki..
0.0
A 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1.0 B
Punkt ten czymy z wierzchokiem B trjkta
(czysty ekstrahent) otrzymujc odcinek o d.
FB Punkt N dzieli ten odcinek w miejscu
Jak widzimy pooenie punktu N zaley od
zgodnym z regu dwigni:
stosunku mas (lub przepyww masowych)
m
mF mB
FB NB NF
N
mF/mB F/B.
Odcinek FB odpowiada lewej stronie cakowitego bilansu masy:F + B = N = R + E

- punkty F, N i B le na jednej prostej.
EKSTRAKCJA
Po osigniciu rwnowagi pozostawiamy
ukad do rozdziau faz i otrzymujemy dwie
nowe fazy: rafinat R i ekstrakt E o
steniach w tych fazach bdcych ze
sob w rwnowadze. Oznacza to, e
stenia: y*CE oraz xCR, musz by
poczone ciciw rwnowagow, ktra
musi przechodzi przez punkt N na wykresie,
poniewa musi speni si prawa strona
bilansu masowego: F + B = N = R + E.
Punkty R, N i E le na jednej prostej
konodzie.
Ciciwa rwnowagowa przeprowadzona

przez punkt N odcina na lewym ramieniu
krzywej rwnowagi punkt R, a na prawym
ramieniu punkt E. Punkt N bdzie
jednoczenie lea w miejscu speniajcym
regu dwigni: mN mR
mE
ER N E N R
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
0.4
0.7
0.8
0.3
0.2
0.9
1.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
Przez zmierzenie dugoci odcinka R1 E1 oraz ze

zmierzonego stosunku odcinkw
N1 E1 / N1 R1
dowiemy si jakie s masy otrzymanych: rafinatu R

i ekstraktu E.
EKSTRAKCJA
Minimum i maksimum uytego ekstrahenta
Pooenie punktu N na linii FB zaley od
stosunku mas lub przepyww masowych
F/B. Jednoczenie punkt N nie moe wyj
poza obszar ukadu dwufazowego-ekstra
-kcyjnego, tj. moe lee najdalej na prze
-ciciu si odcinka FB z lewym lub
prawym ramieniem linii rwnowagi.
Odpowiednio uzyskujemy pooenia
punktw Pmin i Pmax, ktre podstawione
do reguy dwigni daj:
F/B
F/B
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.6
0.5
Pmin
0.4
0.7
0.3
0.8
0.2
0.9
F Pmin
Bmin F
B Pmin
Pmax
1.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
F Pmax - maksimum iloci ekstrahenta jak naley uy, aby

Bmax F
B Pmax ukad
by na pewno ekstrakcyjny
(by przed i po ekstrakcji uzyska dwie fazy)
0.9
1.0
EKSTRAKCJA
Ekstrakcja wielostopniowa wspprdowa (krzyowo- prdowa)

Do maksymalnego wydzielenia skadnika ekstrahowanego potrzebna jest nieraz kilkukrotna
ekstrakcja fazy rafinatowej wieymi porcjami ekstrahenta. Omawiana ekstrakcja jest wic
wielokrotnym powtrzeniem ekstrakcji jednostopniowej, w ktrej surwk stopnia nastpnego
jest rafinatem stopnia poprzedniego. Schemat technologiczny:
B1
F = A +C
1
E1
B2
R1
2
E2
Bn
R2
Rn-1
En
Rn
EKSTRAKCJA
Ekstrakcja wielostopniowa wspprdowa (krzyowo- prdowa) c.d.

Opis tego rodzaju ekstrakcji stopniowanej to ukad rwna bilansowych (model dynamiki procesu
ekstrakcji!) dla kadego i-tego stopnia ekstrakcyjnego zoony z:
1. bilansu cakowitego
oraz
2. bilansu na skadnik kluczowy ekstrahowany,
3. rwnania rwnowagi ekstrakcyjnej,
(rwnanie rwnowagi ekstrakcyjnej (3) jest ukryte w rwnaniu bilansowym (2):
Ri 1 Bi Ni Ri Ei
*
Ri 1 xR ,i 1 0 Ri xR ,i Ei y E ,i
EKSTRAKCJA

w stopniu 1 - Surwka: F = A + C zostaje
zmieszana z mas rozpuszczalnika wtrnego
B1. Na lewe rami trjkta nanosimy punkt F
odpowiadajcy steniu surwki. Punkt ten
czymy, zgodnie z zasad dwigni, z
wierzchokiem B trjkta otrzymujc odcinek o
d. FB1 . Punkt N1 musi dzieli ten odcinek w
miejscu zgodnym z regu dwigni:
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.3
0.7
0.4
F + B1 = N1 = R1 + E1
0.8
0.6
0.5
mN 1 mF
mB1
FB1 N 1B1 N 1F
0.5
0.6
N1
0.7
0.4
0.3
0.8
Nanosimy na wykres pooenie punktu N1.
0.2
0.9
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
EKSTRAKCJA

Po osigniciu rwnowagi ekstrakcyjnej w tym
stopniu ekstrakcyjnym otrzymujemy dwie
nowe fazy: rafinat R1 i ekstrakt E1, o parze
ste w tych fazach, bdcej ze sob w
rwnowadze.
Oznacza to, e stenia:
C
0.0 1.0
0.1
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
y*CE1
oraz xCR1
musz by poczone ciciw rwnowagow
R1E1, ktra musi przechodzi przez punkt N1
na wykresie, poniewa musz speni si
bilanse masowe:
0.9
0.5
0.6
N1
0.4
0.7
0.3
0.8
0.2
0.9
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
Punkt N1 bdzie spenia regu dwigni dla ciciwy:

F + B1 = N1 = R1 + E1
mN 1
m
m
R1 E1
R1E1 N1 E1 N1 R1
0.9
1.0
EKSTRAKCJA

W stopniu 2 postpujemy analogicznie
traktujc rafinat R1 stopnia 1 jako surwk
stopnia 2, gdzie zostaje on zmieszany z 2-g
porcj rozpuszczalnika wtrnego B2.
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
Punkt R1 czymy, zgodnie z zasad dwigni,

z wierzchokiem B trjkta otrzymujc
odcinek o d. R1B2 . Punkt N2 musi dzieli ten
odcinek w miejscu zgodnym z regu
dwigni. Nanosimy na wykres pooenie
punktu N2:
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
N1
0.4
0.7
0.3
N2
0.8
0.2
0.9
R1 + B2 = N2 = R2 + E2
mN 2
mR1
m
B2
R1B2 N 2 B2 N 2 R1
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
EKSTRAKCJA

Po osigniciu rwnowagi otrzymujemy dwie
nowe fazy: rafinat R2 i ekstrakt E2, o parze
ste w tych fazach, bdcej ze sob w
rwnowadze.
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
Oznacza to, e stenia: y*CE 2

oraz xCR2
musz by poczone ciciw rwnowagow R2E2, ktra musi przechodzi przez
punkt N2 na wykresie poniewa musz speni
si bilanse masowe:
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
N1
0.4
0.7
0.3
E2
N2
0.8
0.9
R1 + B2 = N2 = R2 + E2
Punkt N2 bdzie lea w miejscu speniajcym

regu dwigni: m
mR1
mB 2
N2
R1B2 N 2 B2 N 2 R1
1.0
0.0
0.1
R2
0.1
0.2
0.0
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
itd. a do osignicia zaoonego:

stopnia wyekstrahowania lub
kocowego stenia w Rk lub Ek
Plusy ekstrakcji wielostopniowej wsppradowej: nisze zuycie ekstrahenta

lub wyszy stopie wyekstrahowania w stosunku do ekstrakcji jednostopniowej
EKSTRAKCJA
Ekstrakcja wielostopniowa przeciwprdowa
Schemat technologiczny:
E1
F = A +C
E3
E2
1
Ei
2
R1
Ei+1
En-1
n-1
i
R2
Ri -1
En
Ri
Rn-2
B
n
Rn-1
Rn
W tym przypadku musi by speniony cakowity (dla caej przeciwprdowej kaskady

ekstraktorw) bilans masowy:
F + B = N = const. = Rn + E1
Cakowity bilans masowy mona zapisa w innej postaci:

F E1 = P = Rn B = const.
gdzie wielko P oznacza odpowiednie rwne sobie rnice:
EKSTRAKCJA
Ekstrakcja wielostopniowa przeciwprdowa
Ei
Schemat i-tego stopnia:
Ei+1
i
Ri
Ri -1
Bilans masowy
w postaci:
jest
suszny
dla
kadego,
i-tego
stopnia
ekstrakcyjnego
Ri-1 + Ei+1 = N = Ri + Ei
Powyszy bilans masowy mona zapisa w innej postaci:
Ri-1 Ei = P = Ri Ei+1 = const.

gdzie wielko P oznacza odpowiednie, rwne sobie rnice.
EKSTRAKCJA
Ekstrakcja wielostopniowa przeciwprdowa c.d.
Dla
caej
przeciwprdowej
kaskady
ekstraktorw musi by speniony cakowity
bilans masowy: F + B = N = Rn + E1
Mamy 2 strumienia wlotowe:
Surwka: F = A + C oraz rozpuszczalnik
wtrny B. Na lewe rami trjkta nanosimy
punkt F odpowiadajcy steniu surwki. Punkt
ten czymy, zgodnie z zasad dwigni, z
wierzchokiem B trjkta otrzymujc odcinek o
d. FB (1) . Punkt N musi dzieli ten odcinek w
miejscu zgodnym z zaoonym stosunkiem F/B
oraz regu dwigni:
mN mF
mB
FB N B N F
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
0.4
0.7
0.3
0.8
(1)
0.9
0.2
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
E1
F = A +C
E3
E2
1
Ei
2
R1
Ei+1
En-1
n-1
i
R2
Ri -1
En
Ri
Rn-2
B
n
Rn-1
Rn
Zakadamy jeden z kocw ekstrakcji: kocowe stenie w rafinacie Rn lub kocowe stenie w
ekstrakcie E1 (stenie w jednym ze strumieni wylotowych z kaskady).
EKSTRAKCJA
Jeli rozpatrzymy cakowity bilans masowy od
strony geometrii to: lewa strona cakowitego
bilansu: F + B = N = const. ley na prostej
(1),
a druga strona tego bilansu:
N = const. = Rn + E1 te ley na osobnej
prostej (2).
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.5
0.5
0.6
0.4
(2)
0.7
Prowadzimy:
- prost: Rn, N, E1 - (2);
wyznaczajc pooenie punktu E1
0.6
0.3
0.8
0.9
0.2
(1)
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
UWAGA! Prosta: Rn , N, E1 - (2) - nie jest! ciciw rwnowagow!
EKSTRAKCJA
Jeli rozpatrzymy powysze bilanse od strony
geometrii to: Lewa strona cakowitego bilansu
masowego: F + B = N = const. ley
na prostej (1), Prawa strona tego bilansu:
N = const. = Rn + E1 te ley na osobnej
prostej (2).
Z tego wynika, e lewa strona bilansu:
F E1 = P = const. te ley na osobnej prostej
(3),
(3)
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.5
0.5
0.6
0.4
(2)
0.7
0.3
0.8
0.9
a prawa strona bilansu:

1.0
(4)
A 0.0
Rn B = P = const.
te ley na osobnej prostej (4).
Punkt P ley na prostych (3) i (4) spenia
rwnania tych prostych i jest punktem
przecicia tych prostych.
0.6
0.2
(1)
0.1
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
Prowadzimy:
- prost: E1, F, P - (3);
- prost: B, Rn, P - (4);
Przecicie si prostych - (3) oraz (4) daje pooenie punktu P

P - to jest BIEGUN OPERACYJNY EKSTRAKCJI PRZECIWPRDOWEJ
1.0
EKSTRAKCJA

Wyznaczenie potrzebnej iloci stopni teoretycznych, aby proces osign zaoony stopie
wyekstrahowania - stopni ekstrakcyjnych w ekstrakcji przeciwprdowej.
Zaczynamy od punktu E1, przez

ten punkt przechodzi ciciwa
rwnowagowa E1R1 i wyznacza
ona na lewym ramieniu krzywej
rwnowagi pooenie punktu R1,
czyli stenie w rafinacie osigane
w stopniu 1.
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
Przez punkty: biegun P oraz R1

prowadzimy prost operacyjn i
przeduamy j do przecicia si z
prawym ramieniem P
krzywej rwnowagi, gdzie odcina
nam ona pooenie punktu E2.
0.4
0.7
0.3
0.8
0.2
0.9
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
EKSTRAKCJA
Przez ten punkt przechodzi
ciciwa rwnowagowa E2R2 i
wyznacza na lewym ramieniu
krzywej rwnowagi pooenie
punktu R2, czyli stenie w
rafinacie osigane w stopniu 2.
C
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
Przez punkty: biegun P oraz R2

prowadzimy prost operacyjn i
przeduamy j do przecicia si z
prawym ramieniem krzywej
rwnowagi, gdzie odcina nam ona
pooenie punktu E3.
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
0.4
0.7
0.3
0.8
0.2
0.9
0.1
1.0
itd. a do osignicia zaoonego

kocowego stenia w punkcie Rn
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
EKSTRAKCJA
Jedna prosta operacyjna + jedna ciciwa rwnowagowa = 1 stopie ekstrakcyjny
Ekstrakcja przeciwprdowa
umoliwia zmniejszenie iloci
zuywanego ekstrahenta,
zarwno w stosunku do ekstrakcji
jednostopniowej jak wielostopniowej
wspprdowej.
Ponadto umoliwia uzyskanie rafinatu
o wysokim stopniu wyekstrahowania
oraz otrzymanie ekstraktu o staym
steniu skadnika ekstrahowanego.
0.0 1.0
0.1
0.9
0.2
0.8
0.3
0.7
0.4
0.6
0.5
0.5
0.6
0.4
0.7
0.8
0.3
R1 N
0.2
0.9
0.1
1.0
0.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
EKSTRAKCJA

Przenoszenie prostych operacyjnych na prostoktny ukad wsprzdnych
Rysujemy dowoln liczb prostych idcych z bieguna P. Sposb przenoszenia jest analogiczny do
przenoszenia ciciw rwnowagowych. Punkty R na przektn kwadratu na prostoktnym ukadzie
wsprzdnych, kady punkt E na prost pionow idc przez odpowiedni punkt R na przektnej.
Poczenie wszystkich punktw E
zamienia nam n prostych
operacyjnych na wykresie
Gibbsa na jedn lini
operacyjn (krzywoliniow!)
w prostoktnym
ukadzie wsprzdnych).
EKSTRAKCJA
Linia rwnowagi oraz linia operacyjna na prostoktnym ukadzie wsprzdnych c.d.
Plusy ekstrakcji przeciwpradowej:

to najnisze ze wszystkich rodzajw ekstrakcji
zuycie ekstrahenta
E1
Zaczynajc od punktu E1
wrysowuje si w wykres,
pomidzy liniami:
rwnowagi
oraz ruchow,
ilo stopni teoretycznych
n metod McCabe-Thiele
Rn
EKSTRAKCJA
Ekstrakcja kolumnowa
Wnikanie masy w ekstrakcji jest zalene od rodzaju i charakteru przepywu pynu.

Rozpatrujemy przepyw dwufazowy ekstraktorze
Faza zwarta porusza si w
przepywie:
Faza rozproszona porusza

si w przepywie:
wymuszonym, najlepiej
burzliwym:
a) w pustym aparacie
lub
b) aparacie zabudowanym
(wypenionym).
niewymuszonym:
a) perleniu si kropel
przez ciecz, w pustej
rurze
lub po wypenieniu.
lub
b) opadaniu kropel w
strumieniu 2-giej
cieczy.
1. Perlenie lub opadanie kropel fazy rozdrobnionej jest zalene od rnicy gstoci obu faz:
Patrz: Cechy dobrego ekstrahenta
2. Rozdrobienie jednej z faz w krople wymaga dostarczenia energii do ukadu (energia mieszania,
pulsacji itp.)
Wnikanie masy w ekstrakcji
EKSTRAKCJA
Wnikanie masy w fazie zwartej pyncej ruchem wymuszonym

podczas ruchu roju kropel (faza rozproszona)
l1 = dk - rednica kropli,
w prdko ruchu kropli (stabelaryzowana w funkcji d kropli)
Sh g 2 + 0.552
A g d k
0.5
0.333 Sh
zw
Re Scg
DAB
Wnikanie masy w kroplach

(faza rozdrobniona)
- czas opadania kropel
dla kropli oscylujacych;
dla kropli sztywnych
AC d k
Sh kr
D
AB
'
Ag
dk
'
AB
w dk g
Re
g
A' d k
'
AB
2
k
d
Sh kr 1.13
DAB
d 10 100m
Sh c 6.6
EKSTRAKCJA
Wnikanie masy w ekstrakcji
Zapis rwnania w postaci rwnania Newtona na szybko wnikania masy w rniczkowym

przekroju ekstraktora np. przy operowaniu si napdow wnikania wyraon uamkami
masowymi bdzie nastpujcy:
NC E y Cz y C R xC xCz
Przenikanie masy w ekstrakcji
*
*
NC' kCR xCR xCR
kCE yCE
yCE
1
1
n

kCR R E
lub
1
1
1

kCE n R E
EKSTRAKCJA
Dynamika ekstrakcji
rownanie rownowagi ekstrakcyjnej

d mC
d mC
dA
k R xCR k E yCE
W przypadku:
zmiennej powierzchni procesu
model dynamiki ekstrakcji musi by zapisany jako
ukad rwna rniczkowych dla rniczkowej
wysokoci aparatu.
W tym przypadku zaprojektowanie ekstraktora,
skonstruowanego jako kolumna, pracujcego w
reimie cigym, oznacza:
obliczenie powierzchni wymiany masy A
(powierzchni kropel) jak naley w kolumnie rozwin
lub te
bezporednio obliczy wysoko czynn H kolumny
wypenionej konkretnym wypenieniem.
Zaprojektowa ekstraktor - kolumn ekstrakcyjn jako wymiennik masy to

obliczy konieczn do rozwinicia powierzchni wymiany masy A lub
bezporednio wysoko czynn kolumny H.
EKSTRAKCJA
Bilans masowy ekstraktora:
Dla uproszczenia zapisu w wikszoci pozycji lit. upraszcza si oznaczenie

uamka masowego, opuszcza si indeks C ! Zastosujmy to uproszczenie w
dalszym opisie!
Strumie masy skadnika ekstrahowanego wynika z rniczkowego bilansu
masowego wymiennika:
dmC d R x = R dx + x d R d E y = E dy + y d E
Cakowita masa rafinatu R jest zmienna wzdu kolumny. Masa inertw zawarta w R
wyraona jest iloczynem: R (1 x) = const. i jest w przybieniu staa, std:
x
x
dx
d R x = d R 1 x
R
R 1 x d
1 x
1 x
1 x
Odpowiednio dla ekstraktu E:
d E y = E
dy
1 y
EKSTRAKCJA
Std:
R d x - bilans masy liczony dla fazy rafinatowej;

dmC
1 x
E dy
dmC
1 y
- bilans masy liczony dla fazy ekstraktowej;
PYTANIA:
1. Dlaczego w ekstrakcji model dynamiki procesu zapisuje si jako ukad rwna
rniczkowych? Przecie ekstrakcja kolumnowa jest procesem cigym.
2. Dlaczego uywa si uamkw masowych jeli ekstrakcja to przypadek przenikania
masy (dyfuzji) nr 1): lub/oraz 3)?
y y x x
EKSTRAKCJA
*
E
dA
dmC
k
CE
yBm
*
R
xAm
Zaprojektowa ekstraktor - wymiennik masy to rwnie zooptymalizowa

(zminimalizowa ) powierzchni przenikania masy. Aby tego dokona mona
jedynie maksymalizowa mianownik prawej strony rwnania.
Przypadki zanikania oporu wnikania masy w jednej fazie:

Gwny opr dyfuzji zlokalizowany jest w warstwie przyciennej rafinatu
Wwczas sia napdowa przenikania masy rwna jest praktycznie rwna sile napdowej
wnikania masy w fazie rafinatowej poniewa zanika opr wnikania w fazie ekstraktowej.
x x x
*
xz
1
1
m

kR
R
E
N k R x x* R x x z
1
1
k R R
k R R
EKSTRAKCJA
Przypadki zanikania oporu wnikania masy w jednej fazie c.d.:

Gwny opr dyfuzji zlokalizowany jest w warstwie przyciennej rafinatu c.d.
Przyrwnujc do siebie rwnanie bilansu masy dla fazy rafinatowej z rwnaniem przenikania
masy oraz dodajc rwnanie na rniczkow powierzchni przenikania masy otrzymujemy:
R dx
kR dA x x* ; d A = a F d h
1 x
R dx
kR a F x x*A dh
1 x
Mnoymy i dzielimy otrzymane rwnanie przez t sam liczb i otrzymujemy:
R
H H 0 R N0 R
k R a F 1 x m
1 x m d x
1 1 x x x*
2
Gwny opr dyfuzji zlokalizowany jest w warstwie przyciennej ekstraktu

Postpujemy analogicznie i otrzymujemy:
H H0E
E
N0 E
kE a F 1 y m
1 y m d y
1 1 y y* y
2
EKSTRAKCJA
Przypadek 3. Opory dyfuzji w obu warstwach granicznych maj ten sam rzd
ale ekstrakt i rafinat s roztworami rozcieczonymi
Ilo jednostek przenikania masy jest dana cak:

W roztworach rozcieczonych warto nawiasu (1 x)m
2
1 x m d x
N0R
*
x
x
x
m
1
2
N0R
1
dx
x x*
gdzie:
xm
Linia operacyjna w tym przypadku dy praktycznie do

prostej. Rwnanie gwne sprowadza si do postaci:
H H 0R
R
N0R
kR a F

xx
ln
x x
x x*
x x*
*
R x2 x1
dx
*
k R a F xm
x x
Przykad rozwizany dla siy napdowej

wyraonej steniem Rafinatu.
W przypadku siy napdowej wyraonej
steniem w Ekstrakcie
Postpowanie analogiczne!
EKSTRAKCJA
PYTANIA:
1. Dlaczego w ekstrakcji model dynamiki procesu zapisuje si jako ukad rwna
rniczkowych? Przecie ekstrakcja kolumnowa jest procesem cigym? Czyli
ustalonym?
2. Dlaczego uywa si uamkw masowych jeli ekstrakcja to przypadek przenikania
masy (dyfuzji) nr 1): lub/oraz 3) ?
ODPOWIEDZI:
1. Poniewa w procesie ekstrakcji powierzchnia wymiany masy nie jest rwna const.
To powierzchnia roju kropel.
2. Model dynamiki procesu zapisuje si jako ukad rwna rniczkowych a potem
cakuje ten ukad od wlotu do wylotu z aparatu wwczas regua wyprowadzona dla
modelu scakowanego nie obowizuje.
Zapis modelu dobiera si tak, aby zapis ten by przyjazny. Stenia w ekstrakcji
najlepiej jest wyraa za pomoc uamkw lub procentw masowych.
EKSTRAKCJA
EKSTRAKCJA
DZIKUJ ZA UWAG

Ekstrakcja

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ekstrakcja

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

W ydzia Chemiczny

Inynieria Chemiczna i Procesowa

Z. Zikowski Ekstrakcja cieczy w przemyle chemicznym

T.Kudra (pod redakcj) Zbir zada z podstaw teoretycznych inynierii chemicznej i

R. Petrus; G. Aksielrud; J. Gumnicki; W. Pitkowski Wymiana masy w ukadzie ciao

Ekstrakcj nazywamy proces rozdzielania mieszanin ciekych (ekstrakcja w

Ekstrakcja ciecz - ciao stae ugowanie, zasadniczo rni si od ekstrakcji z cieczy.

Cechy dobrego ekstrahenta

1.moliwie najmniejsza rozpuszczalno A w B i odwrotnie; najlepszym ukadem ekstrakcyjnym byby ukad

bilans (bilanse) ciepla

bilans (bilanse) masy

kinetyka transportu masy

rwnanie przenoszenia pedu

Peny model dynamiki ekstrakcji

rwnanie przenoszenia pedu

O iloci parametrw, jakie moemy przyjmowa dowolnie (zmienne niezalene) w warunkach

Statyka procesu c.d.

Ekstrakcja jest to przypadek - dyfuzji 1) lub 3) rodzaju. W tym przypadku jedynie

Wspczynnik podziau moe przyjmowa rne wartoci: m < 1; m =1; m > 1,

Statyka procesu c.d.

Rwnowag ekstrakcyjn dla ukadu idealnego rzdzi prawo - prawo

Statyka procesu c.d.

Dwie ciecze tworz rzeczywisty, dwufazowy ukad cieczy czciowo rozpuszczalnych

Statyka procesu c.d.

Trjkt Gibbsa c.d.

Dowolny punkt lecy na powierzchni trjkta

(punkt M) oznacza skad trjskadnikowej

Statyka procesu c.d.

mM1 + mM2 = mN - bilans masy;

Statyka procesu c.d.

Krzywa rwnowagi ekstrakcyjnej

Na wykres nanosi si znalezione dowiadczalnie

Pary ste rwnowagowych czy si liniami prostymi otrzymujc ciciwy konody

Statyka procesu c.d.

Krzywa rwnowagi ekstrakcyjnej

Lewa ga krzywej rwnowagi zaczyna si w

Statyka procesu c.d.

Krzywa rwnowagi ekstrakcyjnej c.d.

Statyka procesu c.d.

Poszukiwanie niewiadomego przebiegu ciciwy rwnowagowej przy dysponowaniu

Rwnowaga ekstrakcyjna c.d.

Poszukuje si przebiegu ciciwy

Statyka procesu c.d.

Rwnowaga ekstrakcyjna c.d. Inne ukady wsprzednych

Sposb przenoszenia ciciwy rwnowagowej. Punkt Ri na lewe rami krzywej rwnowagi,

Statyka procesu c.d.

Rwnowaga ekstrakcyjna c.d.

Wykres w prostoktnym ukadzie wsprzdnych:

Sposb przenoszenia dla ciciwy rwnowagowej. Punkt Ri na przektn kwadratu. Naley

Wytworzony ukad ekstrakcyjny ciecz-ciecz moe by wykorzystany dwojako:

bilans (bilanse) masy

to jest to EKSTRAKCJA STOPNIOWANA

Rodzaje ekstrakcji c.d.

statyka (termodynamika) procesu

to jest to EKSTRAKCJA KOLUMNOWA.

Ekstrakcja jednostopniowa c.d.

Odcinek FB odpowiada lewej stronie cakowitego bilansu masy:F + B = N = R + E

Ciciwa rwnowagowa przeprowadzona

Przez zmierzenie dugoci odcinka R1 E1 oraz ze

dowiemy si jakie s masy otrzymanych: rafinatu R

F Pmax - maksimum iloci ekstrahenta jak naley uy, aby

Ekstrakcja wielostopniowa wspprdowa (krzyowo- prdowa)

Ekstrakcja wielostopniowa wspprdowa (krzyowo- prdowa) c.d.