Temat: Narodziny faszyzmu we Woszech.

Faszyzm ruch polityczny zapocztkowany

przez Benito Mussoliniego we Woszech, a
nastpnie ideologii rozpowszechniania w
Niemczech, Austrii i Hiszpanii.

Reformy gospodarcze i spoeczne B.

Mussoliniego:
- zmniejszy bezrobocie;
- rozbudowa, unowoczeni armi i flot;

Podoe powstania faszyzmu:

- rozbudowa opiek spoeczn;

KRYZYS:

- wprowadzi system patnych urlopw;

a) polityczny:

- zwikszy opiek pastwa nad rodzin;

- niesprawdzanie si demokracji;

- walczy z mafi.

- niezadowolenie z postanowie traktatu

wersalskiego;

Pakt stalowy sojusz polityczny i wojskowy

Woch i Niemiec (1939r.).

- rosnce wpywy komunistw;

Traktaty lateraskie (1929r.) podpisane przez

papiea Piusa XI i rzd Mussoliniego
porozumienie. Mussolini zdawa sobie bowiem
spraw z wpywu Kocioa katolickiego na
spoeczestwo woskie. Na mocy traktatw
utworzono pastwo Watykan.

b) gospodarczy:
- zniszczenia wojenne;
- zrujnowana gospodarka;
- bezrobocie;
- inflacja;
c) spoeczny:
- biedne spoeczestwo;
- brak rodkw do ycia;
- brak ywnoci;
- brak zainteresowania kombatantami (byli
onierzy weterani).
W 1921r. Benito Mussolini przeksztaci swoj
organizacj kombatanck (uczestnicy wielkiej
wojny) w parti polityczn Narodow Parti
Faszystowsk. Od pocztkw 1922r. partia
faszystowska zaostrzaa walk polityczn.
Ofiarami przemocy faszystowskich bojwek
padali gwnie komunici.
W padzierniku 1922r. Mussolini da znak do
przejcia wadz do przejcia wadzy si. Dnia
28 padziernika rozpocz si synny marsz
czarnych koszul na Rzym = faszystowski
zamach stanu. Krl Woch Wiktor Emanuel III
dobrowolnie powierzy Mussoliniemu misj
tworzenia rzdu.
W wyborach parlamentarnych w 1924 r.
zwyciya w nich partia faszystowska.
Rozpocz si proces faszyzacji kraju:

Cechy charakterystyczne pastw

faszystowskich:
- dobro pastwa (cel nadrzdny) nazizm;
- rzdy dyktatorskie (nieograniczona wadza)
kult wodza (duce we Woszech, fuhrer w
Niemczech);
- rzdy monopartyjne (1 partia)
W. Narodowa Partia Faszystowska
N. NSDAP
- likwidacja opozycji politycznej (np.
komunistycznej);
- nienawi do innych nacji, np. ydw;
- funkcjonowanie oddziaw paramilitarnych
(bojwek):
W. czarne koszule
N. SA, SS
- likwidacja wolnych Zwizkw Zawodowych i
zastpowanie ich korporacjami
kontrolowanymi przez pastwo.
Temat: Gospodarka w dwudziestoleciu
midzywojennym.

- prowadzono milicj faszystowsk.

Po zakoczeniu wielkiej wojny na wiecie

doszo do ostrego kryzysu gospodarczego.
Najbardziej podczas kryzysu ucierpiay
Niemcy. W gaszeniu kryzysu zaangaoway
si m.in. Stany Zjednoczone, ktre udzielay
pastwom europejskim wysokich poyczek
stabilizacyjnych. Niestety z czasem w krajach
amerykaskich zaczto zauwaa spadek
popytu na artykuy przemysowe. Dnia 24
padziernika 1929r. doszo do potnego
zaamania kursw akcji = czarny czwartek.

Ogromn rol w ustroju faszystowskim

odgryway ideologia i propaganda.

Drastycznie zaczo wzrasta bezrobocie,

bardzo ucierpieli rwnie farmerzy, z powodu

- likwidacja wolnoci prasy;

- wprowadzenie cenzury;
- likwidacja wszystkich partii poza
faszystowsk;
- zniesiono prawo strajkw;

wzrastania poday podw rolnych, a co za

tym idzie, ceny spaday coraz bardziej.

- stojcy najniej Sowianie, stworzone s do

wykonania polece narodu panw;

W 1933r. prezydent Franklin Delano

Roosevelt powsta program reform spoecznogospodarczych nazwany Nowym adem.
Zorganizowano system robt publicznych,
zajto si sytuacj farmerw. Amerykanie
obniyli warto dolara, dziki czemu zacz
wzrasta eksport. Wadze centralne
wprowadziy opiek socjaln. Zachcano te
pracodawcw, aby sami podnosili pace
pracownikom. Kryzys gospodarczy zosta
opanowany i przeamany w 1935r.

- najgorsz i najbardziej szkodliw ras s

ydzi, ktrzy jednoczenie s najwikszymi
wrogami Aryjczykw i przyczyn ich poraek;

W czasie wielkiego kryzysu

umocnia si pozycja partii faszystowskiej we
Woszech, a wadz w Niemczech zdobyli
nazici pod wodz Adolfa Hitlera.
Temat: Niemcy pod wodz Hitlera.
Posiedzenie nowego parlamentu odbyo si w
miecie Weimar Republika Weimarska
(1919r.-1933r.). Jej prezydentem zosta
Friedrich Ebert.

Rzdy kanclerza Stressemanna 5 tustych

lat:
- reformy gospodarcze;
- wycignicie Niemiec z izolacji
midzynarodowej.
W 1920r. powstaa Narodowosocjalistyczna
Niemiecka Partia Robotnikw (NSDAP).
Populizm sposb prowadzenia polityki
polegajcy na goszeniu takich hase, jakie w
danej chwili mog zapewni najwiksze
poparcie spoeczne.
Hitler aby chroni bezpieczestwo partii,
stworzy bojwki zwane Oddziaami
Szturmowymi (SA). Potem powstay oddziay,
ktre nazwano Sztafetami Ochronnymi (SS).
W 1923r. Hitler prbowa po raz pierwszy
sign po wadz = pucz monachijski =
nieudana prba zamachu stanu. Hitler
skazany na 5 lat wizienia.
Mein Kampf (Moja walka) Adolf Hitler

- ydzi s niezdolni do tworzenia kultury,

mog natomiast j burzy;
- po zwyciskich wojnach, ktre Niemcy maj
prawo prowadzi powinny powsta tzw.
Wielkie Niemcy;
- Wielkie Niemcy mieli zamieszkiwa
wycznie Aryjczycy.
Dnia 30 stycznia 1933r. Hitler zosta
kanclerzem.
1. Polityka wewntrzna Hitlera
zapowied nowych wyborw
parlamentarnych na III 1933
podpalenie Reichstagu nazici
wykorzystali to zdarzenie do walki z
Komunistyczn Parti Niemiec, obarczajc
odpowiedzialnoci komunistw, celem
wyeliminowania ich jako opozycji, oskarajc
komunist G. Dymitrow.
wprowadzenie dekretu o ochronie narodu i
pastwa - ograniczenie praw obywatelskich,
wprowadzenie cenzury, inwigilacja
spoeczestwa (znosi znaczn cz swobd
obywatelskich, a rzdowi dawa due
penomocnictwa).
delegalizacja partii komunistycznej dziaacze przetrzymywani w KL Dachau (obz
koncentracyjny).
wybory zakoczone 44% zwycistwem
nazistw - wikszo w parlamencie.
rozwizanie wszystkich partii poza NSDAP.
30.06.1934 - noc dugich noy (walka z
przeciwnikami, ktrym nie spodobay si
postanowienia Hitlera, zwizane z walk z
komunizmem) - eliminacja przeciwnikw w
strukturach SA, m.in. Ernsta Rohma;
wymordowanie ok. 300 oficerw pod
pretekstem organizowania zamachu.

NAJWANIEJSZE POSTULATY:

2.08.1934 mier prezydenta Paula von

Hindenburga

- najwaniejsz ras s Aryjczycy, ktrzy jako

jedyni zdolni s do rzdzenia i tworzenia
kultury;

organizacja referendum w sprawie

przekazania obowizkw prezydenta Hitlerowi
90% za.

- wrd Aryjczykw najwysz pozycj

zajmuj Niemcy, ktrzy s narodem panw;

dyskryminacja ydw

- w gronie Aryjczykw istniej tzw. nadludzie,

ktrzy mog robi wszystko, aby osign
zaplanowane cele, nie musz te krpowa
si zasadami moralnymi;

1935 - wprowadzono ustawy

norymberskie, na ich podstawie ydzi zostali
pozbawieni obywatelstwa niemieckiego, praw
i wasnoci:
- zabraniano maestw mieszanych;

- zwizki zawarte mona byo rozwiza;

- kontakty seksualne midzy osobami z
rnych grup zostay uznane za przestpstwo
habienia rasy.
1938 ( 9/10 XI) noc krysztaowa
pogrom ludnoci ydowskiej, organizowanie
napaci na sklepy i mieszkania.
2. Sposoby aktywizowania spoeczestwa
3. Przemiany gospodarcze.
Temat: wiat u progu wojny.
Polityka zagraniczna III Rzeszy - amanie
traktatu wersalskiego:

1933 - wystpienie z Ligi Narodw;

marzec 1936 Remilitaryzacja Nadreniiwprowadzenie wojska na tereny Nadrenii

niezgodnie z traktatem wersalskim (pierwsze
zwycistwo Niemiec).

1936 - Powstanie Osi Berlin- Rzym

(faszystowskie Wochy i hitlerowskie Niemcy
zacieniy wspprac).

1936- utworzenie paktu

antykominternowskiego-midzy Niemcami a
Japoni, a nastpnie Wochami,
zwalczajcego Midzynarodwk
Komunistyczn- Komintern;

1936-38 angaowanie si w wojn

domow w Hiszpanii - popieranie faszystw
dowodzonych przez gen. Franco przeciwko
komunistom tzw. Frontowi Ludowemu.

12.03.1938- anschluss Austrii- zabr

Austrii przez Niemcw - wkroczenie
Wehrmachtu (wojsk niemieckich).

prby przejcia Kraju Sudeckiego czci Czechosowacji przez Niemcw.

Separatystyczny pokj z pastwami

centralnymi podpisany w Brzeciu nad
Bugiem przez L. Trockiego 3.03.1918 (traktat
brzeski) Rosja zrywaa sojusz z entent i
wycofywaa si z wojny, w zamian godzia si
na utrat czci ziem wchodzcych przed
1914r. do pastwa carw {Polski, Litwy,
otwy, Biaorusi, Ukrainy}.

Przejcie wadzy przez bolszewikw

Rad Komisarzy Ludowych - W. I. Lenin

Wydanie dekretw o pokoju i o ziemi

(zawarcie pokoju i likwidacja wasnoci
ziemskiej);

Zapowied nacjonalizacji (odebranie

wacicielom i przekazanie na wasno
pastwu) przemysu;

Utworzenie CZEKA - Wszechrosyjskiej

Nadzwyczajnej Komisji do Walki z
Kontrrewolucj i Sabotaem na czele z F.
Dzieryskim (szybka rozbudowa struktur, ok.
250 tys. czonkw; stosowanie terroruczerwony terror; rozbudowa wizie, np.
ubianki - eliminacja wrogw rewolucji
obrona rewolucji w Rosji.

Uchwalenie Konstytucji w 1918r.

Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej
Republiki Radzieckiej - wadza naley do
robotnikw, chopw i onierzy; rzd
stanowia Rada Komisarzy Ludowych.

GUAG- system obozw przymusowej

pracy AGRY (1920- byo ich 85, w 1923350) dla ludzi pozbawionych praw oraz
wrogw ludu.

Wojna domowa midzy Armi

Czerwon i Armi Bia (generaw).
B. Gospodarka

likwidacja wasnoci prywatnej;

29-30.09.1938 - konferencja
monachijska przedstawiciele: Niemcy,
Wochy, Francja, Wielka Brytania rozbir
Czechosowacji, tj. Kraj Sudecki wczono do
Rzeszy, z czci Czechosowacji utworzono
Protektorat Czech i Moraw

nacjonalizacja banku centralnego i

innych, zakadw przemysowych i
przekazywanie ich robotnikom = SKUTKIkryzys: utrata wartoci rubli, maa produkcja,
ze zarzdzanie

1939 pakt stalowy Niemiec i Woch,

okrelajcy strefy wpyww: Wochy - M.
rdziemne i poparcie dla Niemiec w polityce
midzynarodowej i nieczenia si sojuszami z
innymi pastwami bez zgody Niemiec.

-przejcie rednich i maych przedsibiorstw

(powyej 5 pracownikw);

(1940 pakt trzech w Berlinie - powstanie Osi

Berlin-Rzym-Tokio )

1939- zajcie litewskiej Kajpedy

Temat: Pierwsze lata Rosji Radzieckiej.

1. Rosja po zwycistwie rewolucji
A. Polityka:

KOMUNIZM WOJENNY- wzmoenie

kontroli pastwa nad gospodark:

-brak ywnoci;- egzekucje dochodw; terror; -GD;

- upadek produkcji- mier kliniczna
rosyjskiej gospodarki;

NEP - nowa ekonomiczna polityka wprowadzona w 1924r. przez Lenina w wyniku

buntw, prba podwignicia gospodarki
poprzez:
- tymczasowy powrt do gospodarki rynkowej;

- zgoda na inicjatyw prywatn (poniej 20

pracownikw), handel prywatny;
-wasnoci pastwa zostay due zakady
przemysowe. SKUTEK- oywienie
gospodarcze - niebezpieczne dla komunistw
- idea podwaaa ich polityk.
Temat: ZSRR pod wadz Stalina.
Przejcie wadzy przez Stalina.
a) proklamacja ZSRR w 1922 na czele z
Wszechzwizkow Komunistyczn Parti
b) walka o wadz - L. Trocki, G. Zinowiew, L.
Kamieniew, J. Stalin
3. Budowa pastwa:
POLITYKA:
kult jednostki
indoktrynacja spoeczestwa - wpajanie
spoeczestwu okrelonych przekona przy
uyciu propagandy;
powoanie nowych organizacji modzieowych
np. Komsomou, Pioniera
powoanie Midzynarodwki Komunistycznej
-tzw. Kominternu
1936r. uchwalenie Konstytucji ZSRR zakoczenie budowy komunizmu- si
kierownicz w pastwie zostaa
WKPbolszewikw; obywatele otrzymali rwne
prawa (tylko na papierze)

Podkrelanie zaostrzonej walki klas (rozprawa

ze wszystkimi, ktrzy mogli zagrozi jeszcze
pozycji dyktatora) - z potencjalnymi wrogami
- furtka do czystek opozycjonistw.
Powoanie NKWD - Ludowego Komisariatu
Spraw Wewntrznych - dekret o
terrorze( przyspieszony tryb sdowy) - po
zabjstwie Siergieja Kirowa czonka Politbiura.
Pokazowe procesy np. procesy moskiewskie w
1935 - dziaaczy rewolucyjnych.
Czystka w Armii Czerwonej- 1937-39, m.in. M.
Tuchaczewski - zlikwidowano 90% kadry
oficerskiej.
Czystka w spoeczestwie mier ok. 3mln.zastraszanie.
GOSPODARKA
Odejcie od NEPu
Wprowadzenie centralnego planowania - tzw.
piciolatek (picioletnich planw
gospodarczych).
Industrializacja - rozwj przemysu; cikiegogrnictwo, hutnictwo, metalowy,
energetyczny, zbrojeniowy.
Kolektywizacja rolnictwa - likwidacja
wasnoci prywatnej- tworzenie rolniczych
kochozw (spdzielnie produkcyjne) do
ktrych chopi mieli przekazywa swoj
ziemi i dobytek - walka z kuakami (bogatsi
chopi).