You are on page 1of 12

1/26/2015

RimeWikipdia

Rime
Larimeestenposieunjeud'homophonieentredesphonmesrptslafindeplusieursvers(c'est
uneformed'homotleute).Larimeestainsiconstitueparleretourdesonoritsidentiques,
commencerparladernirevoyelletoniqueetdessonsconsonantiquesquilasuivents'ilsexistent,la
find'aumoinsdeuxvers.
Larimearemplacl'assonancemdivaleenimposantcettereprisedessonsconsonantiquesquisuivent
ventuellementladernirevoyelletonique:lespotesduXVIesicleetleurssuccesseurscomme
Malherbeontparailleursdfinipeupeudesrglescontraignantesquisesontimposesjusqu'lafin
duXIXesicleetquel'analyselittraireretientdansl'tudedesrimes.
Ils'agitpourl'essentieldeleurdisposition(rimessuivies,croises,embrasses,mles),deleurrichesse
(onditaussidemanireplusambiguleurqualit)dtermineparlenombredesonscommuns(rime
pauvre,suffisante,riche)etdeleurgenreassociauprincipedel'alternanceentrerimesmasculines(=
quinecomportentpasde"e"final(oues,ent))etrimesfminines(=quicomportentceefinalquine
comptepasdanslessyllabes).
Remarque:Enphonologie,lemotprendunsenspluslarge:larimeestlenoyauetl'ventuellecoda
d'unesyllabe.Ainsi,chaquesyllabedechaquemotpossdeunerimephonologique,tandisqu'enposie,
onneparleraquedelarimed'unvers,quineprendpasencomptelanotiondesyllabe.
Lestranscriptionsphontiquesdonnesentrecrochetsdroitssuiventlesusagesdel'alphabetphontique
international.Lestranscriptionsphonologiques,entrebarresobliques,nes'intressantqu'auxoppositions
fondamentalesdelalangue,lessuiventaussi,maisdemanirepluslche.

Rimeenposiefrancophone
Larimepotiqueconstitueparlarptitiond'unouplusieursphonmesidentiques(parmilesquelsil
fautncessairementaumoinsunevoyelletonique)lafindedeuxouplusieursversproches.Les
phonmesnerimentques'ilssontdanslemmeordre.Parexemple,lesdeuxverssuivantsriment:
Monenfant,masur,
Songeladouceur[...]
CharlesBaudelaire,lesFleursduMal,sonnetXLIXlInvitationauvoyage
Eneffet,lafindechacund'entreeuxreprendencholesphonmescommuns/sr/(douceuret
sur).Onditquecesdeuxversrimenten/r/ouqu'onaunerime/r/:iln'yadoncqu'une
seulerime(onnenommepasrimechaquefindeversmaisseulementlesphonmesrptssurplusieurs

http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

1/13

1/26/2015

RimeWikipdia

vers).
Stylistiquement,ilestimportantdereprerquelarimeintroduitdeslienssupplmentaires(oudes
oppositions)entrelesmotsd'untextepotiquerimantensemble,cequirenforcelecaractrecondensde
l'criturepotique(danslaquelle,demaniregnrale,ontendutiliserlemoinsdemotspossiblespour
susciterleplusdesens,parlejeudesimages,desconnotations,desprocdssonores,etc.).Ainsi,les
motslarimesontrapprochsparleursignifiantet,parextension,leursignifidoittreconfront:ils
deviennentdesmotsclefsdupome.
Rappelonsquesilarimeesttrsfrquenteenposie,elleneselimitepaselle(bienquelalangue
courantel'vitepoursoncaractreartificiel)et,surtout,n'estpasobligatoiredanscegenrelittraire.La
posienonrime,partirduXXesicle,estdevenuetrscourante.

Genredesrimes:rimesfmininesetmasculines
Unerimeestprononce:
fmininelorsqueledernierphonmeestunecaduc(nommautrefoisefminin)ainsi,lesdeux
finsdeverssuivantesontdesrimesfminines:
[...]abolie:
[...]Mlancolie,
Rimefminine/li/.
Leecaducformeunerimefmininemmeaprsvoyelle,ainsiquedevantsetntdsinentiels.
Enrevanche,cen'estpaslecasdanslessubjonctifssoient,aientnonplusquedanslesimparfaits
etconditionnelsenaientoientdansl'orthographeclassique,enraisondel'volution
phontique.Eneffet,danscescasprcis,leefinalacessd'treprononcplusvitequedansles
1
autrescasdutypeprient .
masculinedanslesautrescas:
[...]inconsol,
[...]constell
Rimemasculine/le/.
LesdeuxextraitssonttirsduDesdichado(dansLesChimres)deGrarddeNerval.
Cesnomsproviennentd'uneconceptionanciennedelalangue,danslaquelleleecaduc(quel'ona
prononcenfindeversjusqu'auXIXesicle,etmmedanscertainsthtresauXXec'estencoresouvent
lecasdanslachanson)taitrputfaibleetmou,doncassoci,selonlesidesdel'poque,lafminit,
cequerenforcelefaitqu'unecaducdefindeversn'estpascomptdanslenombredesyllabesdumtre.
Rimesmasculinesetfmininesnepeuventrimerensemble,dumoinsjusqu'auXIXesicle.Ainsi,ona
longtempsconsidr,soitpourdesraisonssonores(tantqueleecaducatprononcenfindevers),
soitpourdesraisonsgraphiques,quemeretamrenepouvaientpasrimerplusqueaimetdsire.
Actuellement,cettesparationentrerimesmasculinesetfmininesestplusrarementrespecte.
Alternancedesrimes

Danslaposieclassique(XVIIe),onfaisaitalternerrimesmasculinesetfminines:unerimefmininene
3/13

http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

1/26/2015

RimeWikipdia

Danslaposieclassique(XVIIe),onfaisaitalternerrimesmasculinesetfminines:unerimefmininene
pouvaitpastresuivied'unenouvellerimefminineetinversement.Lacoutumeacommencse
rpandrepartirduXVIesicle,sousl'influencedespotesdelaPliade.Eneffet,leecaductantalors
prononcenfindevers(jusqu'auXIXesicle,surtoutdanslachanson),l'alternancetaitaudible.Danscet
exemple,leecaducdesrimesfmininesestsoulign:
Jelevis,jerougis,jepalissavue
Untroubles'levadansmonmeperdue
Mesyeuxnevoyaientplus,jenepouvaisparler
Jesentistoutmoncorpsettransiretbrler.
JeanRacine,Phdre,acteI,scne3,vers273276
partirdumomentoleeacessd'treprononcencetteposition,l'alternance,devenueartificielle,a
cessd'treprescriptivepartirduXIXesicle.Onaparfoisprfr,demanireplussouple,une
alternanceentrerimesvocaliques(dontledernierphonmeestunevoyelleprononce)et
consonantiques(consonnefinaleprononce),exemplealternanceentrerimesvocaliques
vont/profond(str.1)ettouche/jonche(str.2)etrimesconsonantiquespidestal/fatal(str.1)
etfrivole/vole(str.2)danscesversdeVerlaine:
Oh!cesttristedevoirdeboutlepidestal
Toutseul!etdespensersmlancoliquesvont
Etviennentdansmonrveolechagrinprofond
voqueunavenirsolitaireetfatal.
Oh!cesttriste!Ettoimme,estcepas?estouche
Dunsidolenttableau,bienquetonilfrivole
Samuseaupapillondepourpreetdorquivole
Audessusdesdbrisdontlalleestjonche.
Lamourparterre(Verlaine,Lesftesgalantes)(strophe1et2)
Onretrouvelammealternancedanscesversd'Apollinaire,maislarimevitrine/victimesestimpure
etconstitueenfaituneassonance(reprisedelaseulevoyelletoniquesanslaconsonnequisuit
renforceparl'homophoniedudbutdesmots[v/i/t])etnerespectepaslarimepourl'il(mlangede
l'apparencesingulieretpluriel):
Audehorslesannes
Regardaientlavitrine
Lesmannequinsvictimes
Etpassaientenchanes
L'migrantdeLandorRoadApollinaireAlcools
Lespotesontgalementjousurl'alternancestrophique,parexempledansledbutdupomede
Verlaineavecstrophe1masculineetstrophe2fminine:
Leventdel'autrenuitajetbasl'Amour
Qui,danslecoinleplusmystrieuxduparc,
Souriaitenbandantmalignementsonarc,
Etdontl'aspectnousfittantsongertoutunjour!
Leventdel'autrenuitl'ajetbas!Lemarbre
Ausouffledumatintournoie,pars.C'esttriste
http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

4/13

1/26/2015

RimeWikipdia

Devoirlepidestal,olenomdel'artiste
Selitpniblementparmil'ombred'unarbre.
Lamourparterre(Verlaine,Lesftesgalantes)
Aragonasouventremplacl'alternancedesrimesfmininesetmasculinesparunealternanceentrerimes
terminesparuneconsonne(pourremplacerlespremires)etparunevoyelle(pourremplacerles
secondes):
DanslequartierHohenzollern
EntrelaSarreetlescasernes
Commelesfleursdelaluzerne
FleurissaientlesseinsdeLola
Elleavaituncurd'hirondelle
Surlecanapdubordel
Jevenaism'allongerprsd'elle
Dansleshoquetsdupianola.

Richessedesrimes
Larichesseouqualitd'unerimeestdtermineparlenombredephonmesrptsdanslemmeordre
enpartantdelafinduvers(ecaducfinalexclu).Onditaussimaisdemanireplusambigulaqualit
desrimes.
Unerimeestdite:
pauvrelorsqueleseulphonmerimantestlavoyelletoniquefinale:
Voissurcescanaux
Dormircesvaisseaux
Baudelaire,op.cit.
Rimepauvre/o/(unphonme).
suffisantelorsquedeuxphonmesseulementsontrpts(dontladernirevoyelletonique):
Simystrieux(avecdirse:/misterij/etnon/misterj/)
Detestratresyeux
Baudelaire,op.cit.
Rimesuffisante/j/(deuxphonmes)
richelorsquelarptitionportesurtroisphonmesouplus(incluantladernirevoyelletonique):
D'allerlbasvivreensemble!
[...]
Aupaysquiteressemble!
Baudelaire,op.cit.
Rimeriche/s
bl/(quatrephonmes)
lonineoudoublequandellecomprenddeuxvoyellesoudeuxsyllabesprononces:
Ilpleut!Celatraverse
Toutlecielets'enfuit.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

5/13

1/26/2015

RimeWikipdia

Ilpleut!C'estuneaverse
D'toilesdanslanuit.
[...]
Ilpleut,ilpleut,monange!
Couronslbas!Jeveux
Decettepoudretrange
Poudrertesblondscheveux.
JeanRichepin,Lescaresses
Rimeslonines/vs/et/v/
trisyllabiquelorsqu'elleenglobeaumoinsunevoyelledeplusquelarimedisyllabique:
Unefracheurdecrpuscule
Tevientchaquebattement
Dontlecoupprisonnierrecule
L'horizondlicatement.
StphaneMallarm,Posies
Rimetrisyllabique/atm
/
Lafemmealapriorit,
Ilalapostriorit
L'esthte.
HenryJeanMarieLevet,Posiesetchansons
Rimetrisyllabique/jrite/
holorimelorsqu'elleenglobetoutlevers:
Gall,amantdelaReine,allatourmagnanime
Galammentdel'arnelaTourMagneNmes.
MarcMonnier
Remarques:
Desconsonnesfinalesseulesnepermettentpaslarime:
Monenfant,masur
[...]
Aimerloisir,
Baudelaire,op.cit.
Ledernierphonmeest/r/maislesversnerimentpas:ladernirevoyelletoniquen'est
pashomophonique(//danslepremiervers,/i/danslesecond).
Siseuleladernirevoyelletoniqueduversestrpteindpendammentdesconsonnesquisuivent(le
caschant),onaluneassonance(trsfrquenteenposiemdivale):
Tenezlesclefsdecestecitetlarge,
LegrantaveirenpresentezalreiCarles,
PoismejugezRollantarereguarde.
Selpoistroveraportneapassage,
Liverrailuiunemortelbataille.
http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

6/13

1/26/2015

RimeWikipdia

ChansondeRoland,laisseLII(vers654558)
Assonanceen/a/.
Ilexisteaussidesjeuxderepriseplussubtilscommelarimequivoquequijouesurplusieursmots
(ex.:larose/l'arrose)ouleparalllismeentredeuxversrimantintgralement(holorimes).
Enprincipelarimeneprendencomptequelessons,pasleslettresnilessyllabes,maisonfait
cependantrimerune"apparence"desingulieravecune"apparence"desingulieretuneapparencede
plurielavecuneapparencedepluriel:c'estla"rimepourl'il"(ex.ailleurs/fleurs
attends/longtemps).
Onappellerimesfacilescellesquiutilisentlemmemot(voir/revoir)oulemmesuffixe
(neigera/marcheracapable/prissable...)

Dispositiondesrimes
Puisqueleprocdd'homophoniequeconstituelarimen'existequeparlarptition,celaimpliquequ'il
fautaumoinsdeuxconstituants(phonmeougroupedephonmes)homophonesminimums.L'endroit
osontdisposscesconstituantsdanslepomeetdansleverspeuttredcritavecprcision.
Note:parconvention,onpeutreprsenterunemmerimeparunemmelettredansunpome.Ainsi,
lesfinsdevers[...]porteet[...]forte,constituentlarimeA,[...]douceet[...]pouceB,etc.
Rimesdefindevers
Ausenspropre,larimeestd'abordunchosonoreenfindevers.Leurenchanementdanscecadreporte
unnomparticulierainsi,parleurdispositionlesunesparrapportauxautres,lesrimesdefindevers
sontdites:
Rimesplates

Lesrimessontplates(ousuivies)lorsqu'ellessesuiventsimplementpargroupededeuxAABB:
DansSaintePlagie,(A)
Souscergnelargie,(A)
Orveuretpensif,(B)
Jeviscaptif,(B)
GrarddeNerval,PetitsChteauxdeBohme,Politique,1852
Rimescroises

Lesrimessontcroises(oualternes)encasd'alternancedeuxpardeuxABAB:
MatreCorbeau,surunarbreperch,(A)
Tenaitensonbecunfromage.(B)
MatreRenard,parl'odeurallch,(A)
Luitintpeuprscelangage:(B)
JeandeLaFontaine,Fables,I
Rimesredoubles
http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

7/13

1/26/2015

RimeWikipdia

LarimeestredoublelorsqueplusieursrimesserptentAAA
Enpassantparuncertainpr,(A)
RencontraBergresongr,(A)
Illademandeenmariage.
Lepreauraitfortsouhait(A)
JeandeLaFontaine
Rimesembrasses

ElleestembrassequandelleestencadreparuneautreABBA:
Tun'enreviendraspastoiquicouraislesfilles(A)
Jeunehommedontj'aivubattrelecurnu(B)
Quandj'aidchirtachemiseettoinonplus(B)
Tun'enreviendraspasvieuxjoueurdemanille(A)
[A=/ij/,B=/y/]
LouisAragon,ExtraitdupomeLaguerreetcequis'ensuivit
chossonores
Silarimenesemanifestequ'enfindevers,denombreuxjeuxderepriseshomophoniquesexistentqui
rptentlarimefinaleailleursauseinduversoubienmmeseserventd'uneautrepositionfixeduvers
(commel'hmistiche)pourplacerunerimesupplmentaire.
Parmilesnombreuxprocdsquenouslguelalittraturefranaise,onpeutretenirlesrimescomplexes
suivantes:
Rimesene,outautogramme

Larimeseneprcdeunversdonttouslesmotscommencentparlammelettre.Parexemple:
Chartreux,chartiers,charretons,charpentiers,
Moutons,moustiers,manouvriers,marissaux,
Villes,vilains,villages,vivandiers,
Hameaux,hotiers,hpitaux,hteliers,
Bouveaux,bouviers,bosquillons,bonhommeaux,
Fourniers,fourneaux,fves,foins,fleursetfruits
Parvosgenssontindigentsoudtruits.
(JeanMolinet,DiscoursdeVrit)
Verslonin

http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

8/13

1/26/2015

RimeWikipdia

Lesdeuxhmistichesrimentensemble.
Exemple:
Cen'estdoncplusl'abbVirgile
C'estunabbsec,compass,
Pinc,pass,cass,glac,
Brillant,maisd'unclatfragile.
MarieJosephChnier,SURL'HOMMEDESCHAMPSparJacquesDelille
Rimespciale

Diteaussirimefraternise:Repriseaucommencementduverssuivant.
Fortuydolent,&regretmeremort,(A)
MortmaotMadamedevaleur(B)
Lheurquelauoy(e),ettournenmalheur,(B')
Maleureusetquinhaaucunconfort.(A')
ChansondeClmentMarot1:j'avois)
Rimebatele

Larimefinaleseretrouvel'hmistiche.Attention:cetterimen'estpastolrepourl'alexandrin,elle
cassel'harmoniedupome.
Etsanscessedudouxfuseaucrdule
Lachevelureonduleaugrdelacaresse
PaulValry
......................XX
.........YY//.........XX
.........XX//.........YY
Rimebrise

Ouversbrissouversrapports:leversestdivisendeux,lesdeuxhmistichesnerimentpas
forcmententreeuxmaisavecleshmistichesdesverssuivantslesdiffrentespartiespouvant
prsenterunsensdiffrentdeceluidel'ensemble:
Exemple1:ExtraitdeZadig(chap.4)deVoltaireolesverstronqusduhrosmanquentdele
conduiresaperte.
Parlesplusgrandsforfaits jaivutroublerlaterre.
surletrneaffermi,
leroisaittoutdompter.
Danslapubliquepaix
lamourseulfaitlaguerre:
Cestleseulennemi
quisoitredouter.
Exemple2:
Decurparfaitchasseztoutedouleur
http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

9/13

1/26/2015

RimeWikipdia

Soyezsoigneux,n'usezdenullefeinte
Sansvilainfaitentretenezdouceur
Vaillantetpreux,abandonnezlafeinte.
OctaviendeSaintGelais
..........YY//..........XX
..........YY//..........XX
Rimecouronne

Laderniresyllabeduvers,oummelesdeuxoutroisdernires,sontrptesdeuxfois.
Rimeemperire

Ouimpratrice:ellereprendl'idedelarimecouronne,maislasyllabeservantderimesapparattrois
foisaulieudedeux.
Questu<qu'une>immonde,Monde,onde?
CetexempleestempruntSbillet(voirbibliographie).
Autresjeuxrimiques
Cettesectionestvide,insuffisammentdtailleouincomplte.Votreaide
(https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rime&action=edit)estlabienvenue!

rimerenverse
contrerime

Rimesorphelines
Ilexistedenombreuxmotsfranaisquinerimentavecaucunautremotfranaisexistant.Onpeutciter
(listenonexhaustive):belge,bulbe,camphre,clephte*,dogme,girofle,goinfre,humble,meurtre,
monstre,muscle,pauvre,quatorze,quinze,sanve(moutarde),sarcle,spulcre,simple,tertre,triomphe,
verste(lieuerusse),
(*)Nomquesedonnentlesmontagnardslibresdel'OlympeetduPinde,enGrceOttomane.
Ilestnoterquecelan'exclutpaslapossibilitd'obtenirunerimebriseaveccesmots,commel'illustre
"quatorze"associ"alors","dehors",etc...suivid'unautremotcommenantparunevoyellepourfaire
laliaison.
Employerlarimeunmotrimeorphelineforceralepotetendresonvocabulaireaudeldes
limitesdufranaisordinaire.Ainsi,GeorgesFourest,pourtrouverunerime"monstre",dansladernire
strophedesonpomeparodiquesurPhdre(LesNgressesblondes,1909),emploieuneformeancienne
etdisparueduverbemontrer:monstrer.
PauvreHippolyte!Unmarinmonstre
Letrouvantdodulemangea,
Puis...ledigra,cequimonstre
(Maisonlesavaitbiendj!)
http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

10/13

1/26/2015

RimeWikipdia

Qu'onpeutsuivre,bonpdagogue,
Avecsoinlecommandement
Quatrimedudcalogue
Sansvivrepouralonguement!
Onpeutrattacherauxrimesorphelineslesubjonctifperdecarleseulmotcapablederimeraveclui
estnormalementbannidanslabonnesocit.SachaGuitrys'estservidecetteparticularitpourcrire
unepiceenvers,LeMotdeCambronne.Ilvadesoiquel'oreilleduspectateurattendl'arrivedu
fameuxperde,quiannonceral'arrivedesoncollguemalsant.

Rimedansd'autresposies 2
Larimeenposiearabe
Dfinition
Lesarabesontdonndenombreusesdfinitionsdelarime.Certainsladfinissentcommelederniermot
duvers,d'autresvontjusqu'affirmerquec'esttoutleversquiestrime.Onditaussiqu'elleestla
squencedeconsonnesetdevoyellesquiserptentmaisladfinitionlaplusutiliseestcelled'Al
Khalil:
Dfinition:Larimeestlasquencedeconsonnesetdevoyellesterminalescomptespartirdela
voyelledel'avantderniresyllabelongue.Ainsidansqalbunlarimeestalbunetdansqaalat,larimeest
aalat.
Remarque:Nousutilisonsunenotationsimplifieolesvoyelleslonguessonttranscritesparsimple
redoublementd'unebrve.Lasquenceainsidfinie,estsouventrptitive,maisilarrivequeseuleune
partiedecellecisoitreproduitedanstoutlepome.
Laconsonnedebase
Larimeestbtieautourd'uneconsonnedebaseappelerawy.C'estellequicontribuesouventdonner
unnomaupome.Lamyatalarab,dalyatNabighat,mimyatZouheir...sontdespomesdontlerawyest
laconsonnelam(l),dal(d)oumym(m).
Lerawyestgnralementuneconsonne,maisilpeuttreunevoyellelongue.
Laconsonnedebasepeutoccupertroispositionsdanslevers:
Ellepeuttreenpositonfinalecommebdans:katab,Yantasib.Lerawyestlaconsonne,betlarime
estdanscecasditeferme.
Laconsonnedebasepeuttresuivied'unevoyellelonguefinalecommedansAlhamduu,Amjaduu.
Laconsonnedesticilarawyetlavoyelleuestappeleprolongation.Larimeestditeouvertedans
cecas.
Lesphonmesdelarime
Lesconsonnesetvoyellesdelarimeonttcataloguesenfonctiondelanaturedecelleci.Nousavons
vulerawyetsaprolongation.Nousallonsentudierd'autres.
Leridfouvoyellelongueprcdantlaconsonnedebase:nasiim,murjaanuu.Dansnasiim,la
consonnedebaseMestprcded'unevoyellelongueIIappeleridf.
Letaesysestunevoyellelongueaa,sparedelaconsonnedebaseparunesyllabebrvedetype:
http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

11/13

1/26/2015

RimeWikipdia

consonne+icommedansbaasim(souriant)omestlerawy,aaletaesys.Quantlaconsonnes,qui
estvariable,onlanommel'intruse.
Lewaslouprolongationestlavoyellesuivantlaconsonnedebasedanslesrimesouvertescomme
nousvenonsdelevoir.
Lesclassesderimes
Nousavonsvuquelesrimespeuventtreouvertesoufermes.Ellespeuventtremuniesderidf,de
taesysouentrednues.Cescaractristiquessecombinentdeuxdeux,desortequ'onalesclasses
suivantes:
Rimess'achevantparunemmeconsonne,seullmentobligatoire.Exemple:yantasib,Katab,
Qalab.Onpeutqualifiercesrimesde"simplesfermes".
Rimessimplesouvertesol'lmentobligatoireestunesyllabedetype:consonne+voyellelongue.
Exemple:katabaa,charibaa
Rimesfermesolaconsonnedebaseestprcded'unevoyellelongueobligatoire
Rimesouvertesolaconsonnedebaseestprcded'unevoyellelongueobligatoire
Rimesfermesolaconsonnedebaseestprcdedelasquence:aa+c+i.Exemple:kaatib,
chaarib
Rimesouvertesolaconsonnedebaseestprcdedelasquence:+c+i.
Lexiqueetrime
Larimeconstitueunchoixdanslelexique.Sanscechoix,ellen'existepas.Deuxexemplesillustrent
ceci:
Pourcertainessyllabesfinalestelleka,lespotesprfrentprendrecommerimelessegmentsla
prcdant.Laraisonenestquekaenarabeestunpronompersonnelpostpos.Ondit:kitabu(livre)
etkitabuka(tonlivre).Choisircommerimekauniquement,revientlapossibilitdefairerimerdeux
nomsmasculinsquelconquesenleuradjoignantlepronompossessif,cequinencessiteaucunchoix
lexical.
Lorsquelephonmedebaseestaaetquelarimeserestreintcettevoyelle,lespotess'obligent
prendrecellecidansl'originelexicaledumot.Ilss'interdisentenparticulierlefaitqueaasoitrduit
unsignededclinaisonouunemarquededuelouunallongementsimpled'unevoyellebrve.Dela
sorte,ilss'assurentdufaitqu'ilyaunvritablechoixlexical.
Onvoitdoncquelarimeestloind'trelasimpleconjonctiondephonmesidentiquesousemblables.

Lesrimesinterdites
Lapuretdelarimeestabasedelathorieclassiquequiveutquelarimesoitparfaitenonseulement
pourl'oreillemaisaussipourl'il.Ainsi,largledelaliaisonsupposetablituncertainnombre
d'interdictionspourlapuretdelarime.Elleinterdit,parexemple,defairerimerdeuxmotsdontl'unse
termineparuneconsonneetl'autreparunevoyellemmesicelleciestmuette.Enrevanche,larime
n'estpasinterditesiledeuximemotsetermineparuneconsonnemuettequifaitsaliaisonavecle
mmeson.Lathorieclassiquetablitdesrglesnonseulementpourl'aspectphoniqueougraphiquedes
rimes,maisaussipourlanaturedesmotsfairerimer.Ainsi,lesthoriciensconseillentfortement
d'viterlafacilitoulabanalitdelarimequisetraduitpar:
larimedummeaumme:celanepeuttreacceptquedanslecasdeshomonymies
larimeentrelesmotsdelammefamille
larimeentrelesmotsayantlemmesuffixe
http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

12/13

1/26/2015

RimeWikipdia

larimeentrelesmotsparentsmorphologiquement
larimeentrelesmotssouventassocis,cequilaprivedesoncaractreimprvu
larimeentrelesmotsvoisins.
Pluslarimeestfaiteentredesmotsdissemblables,pluselleestricheetrussie.

Dictionnairesderimes
Articledtaill:Dictionnairederimes.

Notesetrfrences
Rfrences
1. JeanMazaleyrat,lmentsdemtriquefranaise,Paris,ArmandColin,
1997,p.203206.
2. MostefaHarkat,Wazn:ThoriemtriquedelaPosiearabe,Alger,DralAfaq,2002.

Bibliographie
Liensexternes
TableausynthtiquedesrimesenfranaissurleWiktionnaire.

SurlesautresprojetsWikimedia:
Cedocumentprovientde
http://fr.wikipedia.org/w/index.php?
title=Rime&oldid=109488857.

Rime,surleWiktionnaire

Derniremodificationdecettepagele27novembre201417:57.
Droitd'auteur:lestextessontdisponiblessouslicenceCreativeCommonspaternitpartagelidentique
dautresconditionspeuventsappliquer.Voyezlesconditionsdutilisationpourplusdedtails,ainsi
quelescrditsgraphiques.Encasderutilisationdestextesdecettepage,voyezcommentciterles
auteursetmentionnerlalicence.
WikipediaestunemarquedposedelaWikimediaFoundation,Inc.,organisationdebienfaisance
rgieparleparagraphe501(c)(3)ducodefiscaldestatsUnis.

http://fr.wikipedia.org/wiki/Rime

13/13

You might also like