53 Sesja Komisji ONZ ds.

Rozwoju Spoecznego
Debata dt. Wzmocnienia rozwoju spoecznego
Na wiatowym Szczycie Rozwoju w roku 1995 rzdy uczestniczcych krajw podjy 3
gwne zobowizania:
a) zwalczenie biedy;
b) promocja penego zatrudnienia;
c) wzmacnianie integracji spoecznej.
Dwadziecia lat po Szczycie jego gwne i niezwykle istotne zaoenia pozostaj w duej
mierze niezrealizowane. Poczynione postpy czsto nie s trwae. Przykadem moe by fakt, i
mimo redukcji zjawiska biedy w wielu formach i faktu, e obecnie w porwnaniu do roku 1990 w
skrajnym ubstwie yje ponad miliard osb mniej, cigle istnieje wysokie ryzyko powtrnego
popadnicia w ubstwo, poniewa wiele osb yje na granicy biedy. W Azji Poudniowej jest a 730
milionw takich osb. Naga zmiana okolicznoci w ich przypadku moe doprowadzi do powtrnego
rozprzestrzeniania si zjawiska biedy.
Umacnianie rozwoju spoecznego nie jest tylko kwesti poczynionego postpu w kierunku
celw zwizanych z redukcj ubstwa czy podniesienia stopy zatrudnienia w krtkim okresie, ale
przede wszystkim wymaga utrzymania takiego postpu w perspektywie dugoterminowej tak, aby
rozwj by naprawd zrwnowaony. Powtrnie rozwaajc postawione sobie cele, powinnimy
wycign wnioski z przeszoci, ale przede wszystkim patrze w przyszo: dwadziecia, trzydzieci
nastpnych lat. Musimy zacz ju dzisiaj, bo to daje nam jedyn szanse na rozwizanie problemw
w perspektywie dugoterminowej.
W ostatnim roku ycie dao nam dwie lekcje.
Pierwsza z nich mwi o tym, e same mechanizmy rynkowe nie daj kompleksowych
rozwiza w zakresie integracji spoecznej, sprawiedliwoci spoecznej czy wikszej odpornoci na
niekorzystne zmiany. Kraje, ktre odniosy sukces w tych dziedzinach to te, ktre interwenioway w
rozsdny sposb. Oznacza to, e czerpay one korzyci z wprowadzanych polityk w zakresie
spoecznym i gospodarczym, ktre wzajemnie si uzupeniay, wczajc w to dalekowzroczne
polityki makroekonomiczne skupiajce si na pobudzaniu tworzenia produktywnego zatrudnienia i
zrwnowaonego wzrostu, a take wprowadzania nowych technologii jako czynnikw umacniajcych
demokracj, edukacj i spoeczestwo obywatelskie.
Druga lekcja mwi nam z kolei o tym, e odpowiednia podstawa dla zmian na lepsze wymaga
lepszego zrozumienia najistotniejszych trendw nadchodzcych lat. S to wyzwania demograficzne,
deficyt demokracji na caym wiecie (wicy si z powstawaniem autokracji, konfliktami i wojnami)
i przepa cyfrowa pomidzy pastwami rozwinitymi i reszt pastw wiata.
Wszystkie gwne cele s w dalszym cigu bardzo wane i wymagaj skoordynowanych
polityk opartych na faktach i analizie nowych trendw, a take wsppracy midzy wszystkimi
moliwymi stronami na wszystkich poziomach - poczynajc od poziomu krajowego a po globalny
pod patronatem ONZ.
Potrzebujemy nie tylko nowej definicji i umocnienia celw w zakresie rozwoju spoecznego,
ale rwnie nowych narzdzi i rodkw, ktrymi mogyby dysponowa instytucje w celu stworzenia
fundamentw dla lepszego podziau obowizkw midzy nimi.
Jednak, jak powiedziaem wczeniej, chc patrze na te cele w perspektywie przyszych
istotnych zmian, ktre zmieniaj rzeczywisto: procesy demograficzne, demokratyzacja i proces
decentralizacji, saboci i moliwoci rozwoju cyfrowego. Wane jest, aby zrozumie, e przez
ostatnie dwadziecia lat zachodzce procesy i zjawiska w znaczcy sposb zmieniy warunki dla
zrwnowaonego rozwoju.

wiat si starzeje, szczeglnie w Europie, chocia problem ten nie dotyczy tylko krajw
rozwinitych. Powodem tego zjawiska s: ograniczenie miertelnoci (skuteczno suby zdrowia,
zmiana stylu ycia) i obniajcy si przyrost naturalny (zmiany w modelu rodziny, nowe wzorce
kulturowe). Liczba osb starszych po raz pierwszy przewyszy liczb dzieci w roku 2047. W tym
momencie dwie trzecie osb starszych na wiecie yje w krajach rozwijajcych si. Do roku 2050
osiem na dziesi osb w podeszym wieku bdzie zamieszkiwao mniej rozwinite rejony wiata.
Z powodu tych zmian i moliwych ruchw migracyjnych zjawisko tak zwanej "dywidendy
demograficznej" odczuwane teraz przez niektre kraje rozwijajce si zniknie w przyszoci.
Wpyw zjawiska starzenia si spoeczestwa stanie si jeszcze silniejszy - ju teraz w wielu
krajach borykamy si z problemami w zakresie integracji modego pokolenia zarwno na rynku pracy
jak i w wymiarze spoecznym. Modzi ludzie spotykaj si z powanymi trudnociami na rynku pracy
- s trzy razy bardziej naraeni na bezrobocie ni inne grupy spoeczne. Jest to rwnie grupa
najbardziej pokrzywdzona, jeeli chodzi o wysoko pacy i zjawisko pracy na czarno (szczeglnie
w Afryce, Azji i Ameryce aciskiej), a take grupa, ktrej najczciej dotycz zwolnienia. Moliwe
jest jednak narastanie nowych problemw: coraz niszy poziom integracji spoecznej osb starszych
i rosnce rozbienoci midzy regionami wiata z powodu zmian demograficznych. Powany problem
stanowi rwnie presja na systemy wsparcia dla osb starszych, szczeglnie w krajach ze sabo
rozwinitym systemem ubezpiecze spoecznych.
Zrwnowaony wzrost jest w swojej naturze zjawiskiem wielowymiarowym. W cigu
ostatnich 40 lat nie byo adnego dowodu na to, e autokracje rozwijaj si lepiej ni demokracje.
Demokracje osigny duo lepsze wyniki w tym zakresie ni autokracje. Na podstawie analizy
wykazu 80 najgorzej rozwinitych krajw pod wzgldem gospodarczym obejmujcego ostatnich 40
lat mona stwierdzi, e wszystkie z nich oprcz trzech byy autokracjami. W tym momencie liczba
elektoralnych demokracji to 118. Jednake efektywne zarzdzanie w przyszoci zorientowane na
rozwizywanie problemw wymaga ustanowienia modelu wyborczego wadz lokalnych jako
fundamentu decentralizacji i rozwoju demokracji w wymiarze lokalnym.
Jest wiele przykadw pozytywnego wpywu procesw demokratycznych na wzrost
gospodarczy i likwidacj zjawiska biedy i nierwnoci. Nie oznacza to tylko redukcji tych zjawisk np.
poprzez przekazy pienine, ale przyjcie holistycznego podejcia, aby zwalcza ich prawdziwe
powody. Co jest najwaniejsze? Zmiany w relacjach pomidzy pastwami i obywatelami. Wicej
demokracji oznacza mniej korupcji i wiksz przejrzysto. W demokracjach system prawny dziaa
zwykle lepiej, co pobudza inwestycje. Wicej demokracji oznacza rwnie wiksze uczestnictwo
obywateli w yciu publicznym, wiksze poszanowanie dla praw czowieka i mniejsze wykluczenie
zarwno polityczne jak i spoeczne. Tylko reformy demokratyczne mog umocni spoeczestwo
i da mu moliwo przemian w kierunku aktywnego spoeczestwa obywatelskiego. Tylko
spoeczestwo obywatelskie jest w stanie zagwarantowa rozpoczcie dialogu spoecznego i moe
wymaga od rzdu, aby sta si jego powanym partnerem.
Wartoci dodan tych procesw s moliwe rezultaty rewolucji cyfrowej. Narzdzia cyfrowe
mog przyczyni si do znacznych pozytywnych zmian w formie zarzdzania: otwarty dostp do
informacji publicznych, tworzenie przejrzystych sposobw konsultacji, w niektrych sytuacjach
wykorzystanie rozwiza croudsourcingowych i ugruntowanie demokracji uczestniczcej
w rzeczywistoci ery cyfrowej.
W tym momencie 3 miliardy osb ma peny dostp do wiata mobilnego, a 90% populacji ma
dostp do sieci mobilnej z technicznego punktu widzenia rozbudowy zasigu infrastruktury. Jednake
usugi szerokopasmowego Internetu s cigle zbyt kosztowne w wikszoci krajw rozwijajcych si
- ceny podstawowego pakietu tych usug mog przekracza nawet 40% miesicznego dochodu brutto
dla jednej osoby. Dla porwnania w krajach rozwinitych stanowi to okoo 1,7% dochodu.
Potrzebujemy wic bardziej rozbudowanego systemu cznoci na poziomie globalnym, a co za tym
idzie lepiej rozbudowanej infrastruktury domowego i mobilnego Internetu, nie tylko dla potrzeb
wzrostu gospodarczego (jak w przypadku gospodarki opartej na danych czy gospodarki cyfrowej), ale
rwnie dla potrzeb integracji spoecznej, obywatelskiej, demokratycznej i na rynku pracy.

Wicej rozwiza cyfrowych oznacza rwnie wicej otwartych rde dla edukacji czy
kultury, ulepszony, wysoko specjalistyczny dostp do nowych form usug publicznych, takich jak
mHealth w niedalekiej przyszoci, ktre bd znacznie tasze, spersonalizowane i bardziej wydajne.
Z pewnoci rozwizania takie przyczyni si do zredukowania zjawiska wykluczenia spoecznego
i rozwoju umiejtnoci w zakresie cyfrowym, co z kolei spowoduje lepsze dopasowanie do
dynamicznych zmian zachodzcych na rynku pracy takich jak robotyzacja i udzia technologii
informacyjnej we wszystkich sektorach gospodarki.
Gdy ponownie zastanawiamy si nad celami w obrbie rozwoju spoecznego, niektrzy widz
tylko problemy. Aby odnie sukces naley przeku te trudnoci w moliwoci i zrozumie, e s one
nieodcznym elementem na drodze do rozwiza. Potrzebujemy rozwiza. Szczeglnie w tak
trudnych obszarach jak brak rwnoci - jest to najwaniejsza kwestia ze spoecznego punku widzenia.
Czy powinnimy wic obra nowy kurs dla wszystkich dziaa na rzecz rozwoju spoecznego jako
naszego gwnego wyzwania?
Fundamentem dla ponownego przeanalizowania i umocnienia rozwoju spoecznego jest
wzicie pod uwag znaczenia sowa kluczowego: dostp. Mwic powszechnie: brama. Rwny
podzia dochodu i wikszy udzia w zasobach poprzez rwno w dostpie do moliwoci dla
wszystkich - takie podejcie musi by promowane!
Pozwlcie Pastwo, e zwrc si teraz do panelistw z nastpujcymi pytaniami:

W jakich obszarach postp poczyniony w zakresie rozwoju spoecznego by najwikszy?

W jakich z kolei by on zbyt may? Jakiego rodzaju polityki i zaangaowanie
zainteresowanych stron przynosz najwiksze korzyci i jakiego rodzaju bariery moemy
napotka na naszej drodze? W jaki sposb moemy radzi sobie z takimi trudnociami
w przyszoci?

Spoeczno midzynarodowa odniosa sukces w redukcji zjawiska ubstwa pod wzgldem

dochodw. Co jednak naley zrobi, aby cakowicie zlikwidowa zjawisko biedy? Czy
wymaga to wprowadzenia innych polityk i narzdzi ni tych uywanych wczeniej, aby to
zjawisko ograniczy? Jakiego rodzaju rodkw potrzebujemy, aby stworzy kompleksowy
model zwalczenia ubstwa?

W jaki sposb gwne trendy gospodarcze, spoeczne, polityczne i rodowiskowe wpyny

na rozwj spoeczny? Czy ich wpyw zaley od tego, w jaki sposb podchodzimy do tych
trendw? Czy moemy sobie z nimi poradzi? Czego potrzebujemy, aby je lepiej zrozumie?
W jakich warunkach bdziemy w stanie zarzdza tymi zmianami?

Jakiego rodzaju dowiadczenie moe by dobrym punktem odniesienia dla wielu krajw? Jak
stworzy silniejsz sie wsppracy midzy zainteresowanymi stronami wczonymi w proces
osigania celw ONZ w wymiarze spoecznym?

W jaki sposb Komisja Rozwoju Spoecznego moe pomc krajom w osigniciu postpu
i wymiarze rozwoju spoecznego? W szczeglnoci, jak Komisja moe pomc we
wzmacnianiu spoecznego wymiaru tego rozwoju w kontekcie nadchodzcej, globalnej
agendy rozwoju?

4 luty, 2015.
Dr Micha Boni, Pose do Parlamentu Europejskiego