Professional Documents
Culture Documents
MATEMATYKA
POZIOM ROZSZERZONY
GRUDZIE 2013
Zadanie 1. (1 p.)
Dane s dwie urny z kulami. W kadej jest 5 kul. W pierwszej urnie jest jedna kula biaa
i 4 kule czarne. W drugiej urnie s 3 kule biae i 2 kule czarne. Rzucamy jeden raz symetryczn szecienn kostk do gry. Jeli wypadnie jedno lub dwa oczka, to losujemy jedn kul
z pierwszej urny, jeli wypadn co najmniej trzy oczka, to losujemy jedn kul z drugiej urny.
Prawdopodobiestwo wylosowania kuli biaej jest rwne
A.
1
.
15
2
B. .
5
C.
7
.
15
3
D. .
5
Wymagania oglne
IV. Uycie i tworzenie strategii.
Wymagania szczegowe
10.3R Ucze korzysta z twierdzenia o prawdopodobiestwie cakowitym.
Rozwizanie (I sposb)
Rozwizujemy zadanie metod drzewa.
1
3
2
3
I
1
5
II
4
5
3
5
2
5
1 1 2 3
7
+ = .
3 5 3 5 15
Odp.: C.
3. P (U1 ) =
XII/2
Zadanie 2. (1 p.)
Dany jest nieskoczony cig geometryczny (an ) okrelony wzorem
3
an = n
2
dla n = 1, 2, 3, ....
1
2
2
A.
.
B.
.
C.
.
21
21
21
D.
3
.
21
Wymagania oglne
IV. Uycie i tworzenie strategii.
Wymagania szczegowe
5.3R Ucze rozpoznaje szeregi geometryczne zbiene i oblicza ich sumy.
Rozwizanie
3
1
Pierwszy wyraz i iloraz tego cigu s odpowiednio rwne: a1 = , q = .
2
2
Poniewa
1
|q| = < 1,
2
3
a1
2
wic mamy S =
=
=
.
1
1 q 1 2
21
Odp.: D.
Zadanie 3. (1 p.)
Liczba
3
27665 392
152
1
3
A. 3725 .
jest rwna
B. 31995 .
C. 32015 .
XII/3
D. 32045 .
Wymagania oglne
IV. Uycie i tworzenie strategii.
Wymagania szczegowe
1.4 Ucze oblicza potgi o wykadnikach wymiernych i stosuje prawa dziaa na potgach o wykadnikach wymiernych.
Rozwizanie
Obliczamy, korzystajc z dziaa na potgach
3
27665 392
152
1
3
33665 (392 ) 3
152
3
92
= 31995 3 +
152
3
= 32015 .
Odp.: C.
Zadanie 4. (1 p.)
Dane s dwa okrgi: okrg o1 o rwnaniu x2 +(y 1)2 =25 oraz okrg o2 o rwnaniu (x 1)2 +y 2 =9.
A. Te okrgi przecinaj si w dwch punktach.
B. Te okrgi s styczne.
C. Te okrgi nie maj punktw wsplnych oraz okrg o1 ley w caoci wewntrz okrgu o2 .
D. Te okrgi nie maj punktw wsplnych oraz okrg o2 ley w caoci wewntrz okrgu o1 .
Wymagania oglne
IV. Uycie i tworzenie strategii.
Wymagania szczegowe
8.5R Ucze posuguje si rwnaniem okrgu (xa)2 +(y b)2 = r2 oraz opisuje koa za pomoc
nierwnoci.
Rozwizanie (I sposb)
Szkicujemy oba okrgi w jednym ukadzie wsprzdnych i stwierdzamy, e drugi okrg ley
w caoci wewntrz pierwszego.
XII/4
Odp.: D.
Zadanie 5. (1 p.)
Suma sin + sin 3 jest dla kadego rwna
A. sin 4.
B. 2 sin 4.
C. 2 sin 2 cos .
D. 2 sin cos 2.
Wymagania oglne
II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji.
Wymagania szczegowe
6.5R Ucze stosuje wzory na sinus i cosinus sumy i rnicy ktw, sum i rnic sinusw
i cosinusw.
Rozwizanie (I sposb)
Korzystamy ze wzoru sin + sin = 2 sin
Mamy zatem
+
cos
.
2
2
3
3 +
cos
= 2 sin 2 cos .
2
2
Odp.: C.
oraz
cos 2 = 2 cos2 1.
Mamy zatem
sin 3 = sin ( + 2) = sin cos 2 + cos sin 2 = sin cos 2 + 2 sin cos2 =
= sin (4 cos2 1).
XII/5
A std otrzymujemy:
sin + sin 3 = sin + sin (4 cos2 1) = sin (1 + 4 cos2 1) =
= 4 sin cos2 = 2(2 sin cos ) cos = 2 sin 2 cos .
Odp.: C.
Zadanie 6. (2 p.)
Liczba n jest najmniejsz liczb cakowit speniajc rwnanie
2 |x + 57| = |x 39| .
Zakoduj cyfry: setek, dziesitek i jednoci liczby |n|.
Wymagania oglne
II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji.
Wymagania szczegowe
3.9R Ucze rozwizuje
rwnania
i nierwnoci z wartoci bezwzgldn o poziomie trudnoci
nie wyszym ni: |x + 1| 2 = 3, |x + 3| + |x 5| > 12.
Rozwizanie (I sposb)
Przyjrzyjmy si interpretacji geometrycznej rozwaanego rwnania. Na osi liczbowej dane s
dwa punkty A i B o wsprzdnych: A = 57 oraz B = 39. Szukamy takich punktw X, dla
ktrych odlego od punktu B jest dwukrotnie wiksza od odlegoci od punktu A. S dwa
takie punkty X. Poniewa odlego od A do B jest rwna 96, wic jeden z nich (nazwijmy go
X1 ) ley w odlegoci 96 na lewo od punktu A, drugi za (nazwijmy go X2 ) ley w odlegoci
96
= 32 na prawo od punktu A. Poniewa 57 96 = 153 oraz 57 + 32 = 25, wic szukan
3
liczb n jest n = 153 oraz |n| = 153.
W karcie odpowiedzi kodujemy cyfry: 1, 5, 3.
XII/6
x (, 57i
2(x 57)=x+39
x = 39 + 114
x = 153
x (57, 39)
2 (x + 57) = x + 39
3x = 39 114
3x = 75
x = 25
x h39, +)
2 (x + 57) = x 39
x = 39 114
x = 153
Rwnanie nie ma rozwizania w tym przedziale.
lub
2 (x + 57) = x 39
x = 39 114
x = 153
Najmniejsz liczb cakowit speniajc to rwnanie jest liczba n = 153, wic |n| = 153.
Zatem kodujemy cyfry: 1, 5, 3.
Zadanie 7. (2 p.)
Oblicz granic cigu
3n2 5n + 2
.
n (8n + 7) (n + 4)
lim
Rozwizanie
Ta granica jest rwna
3 n5 + n22
3
3n2 5n + 2
= = 0, 375.
= lim
lim
7
4
n
n (8n + 7) (n + 4)
8
8+
1+
n
Schemat oceniania
Zdajcy otrzymuje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 p.
gdy zakoduje pierwsze trzy cyfry po przecinku rozwinicia dziesitnego obliczonej granicy: cyfry
3, 7, 5.
Zadanie 8. (2 p.)
Dana jest funkcja f okrelona wzorem
f (x) =
x8
x2 + 6
1
dla kadej liczby rzeczywistej x. Oblicz warto pochodnej tej funkcji w punkcie x = . Zakoduj
2
trzy pierwsze cyfry po przecinku rozwinicia dziesitnego otrzymanego wyniku.
Wymagania oglne
II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji.
Wymagania szczegowe
11.2R Ucze oblicza pochodne funkcji wymiernych.
XII/8
Rozwizanie
0
Mamy f 0 (x) =
Zatem f 0
55
1 +8+6
1
55 16
44
4
=
=
= 0, 352.
= 4
2
2 =
1
25
2
4
625
125
+6
4
4
Schemat oceniania
Zdajcy otrzymuje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 p.
gdy zakoduje cyfry 3, 5, 2.
Zadanie 9. (2 p.)
Oblicz
log3
27 log3 log3
q
3 3
3 .
Zakoduj cyfr jednoci i dwie pierwsze cyfry po przecinku rozwinicia dziesitnego otrzymanego
wyniku.
Wymagania oglne
II. Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji.
Wymagania szczegowe
1.2R Ucze stosuje w obliczeniach wzr na logarytm potgi oraz wzr na zamian podstawy
logarytmu.
Rozwizanie
1
3
q
27 4
34
3 3
4
2 43
log3 27 log3 (log3
3) = log3
= 2, 75.
1 = log3 2 = log3 3
3
log3 3 9
Schemat oceniania
Zdajcy otrzymuje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 p.
gdy odpowiednio zakoduje cyfry: 2, 7, 5.
P22
P23
P24
P1
P2
P3
P21
P4
P20
P19
P5
P18
P6
P17
P7
P16
P8
P15
P9
P14
P13
P12
P11
P10
Udowodnij, e | <
) P16 AP11 | = 60 .
Wymagania oglne
V. Rozumowanie i argumentacja.
Wymagania szczegowe
7.1 Ucze stosuje zalenoci midzy ktem rodkowym i ktem wpisanym.
Rozwizanie (I sposb)
Narysujmy ciciw P1 P11 .
P22
P23
P24
P1
P2
P3
P21
P20
P4
P19
P5
P18
P6
P17
P7
P16
P8
P15
P9
P14
P13
P12
P11
P10
5
Kt wpisany P11 P1 P16 jest oparty na krtszym uku P16 P11 . uk ten stanowi
okrgu. Zatem
24
5
kt rodkowy oparty na tym uku ma miar
360 = 75 . Std wynika, e kt wpisany oparty
24
na tym uku ma miar 37, 5 . Podobnie stwierdzamy, e kt wpisany P1 P11 P22 jest oparty na
3
uku stanowicym
okrgu, a wic ma miar 22, 5 . Std wynika, e
24
|<
) P11 AP16 | = 180 (180 22, 5 37, 5 ) = 60 .
XII/10
|<
) P1 P11 P22 | = 22, 5 .
|<
) P1 P11 P22 | = 22, 5 .
Rozwizanie pene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 p.
Zdajcy obliczy miar kta P11 AP16 .
Wynika to wprost z rwnoci ktw BAC i ACD (kty wpisane oparte na rwnych ukach).
Poniewa punkty P1 i P22 oraz P8 i P11 wyznaczaj uki o tej samej dugoci, wic ciciwa P1 P8
jest rwnolega do P11 P22 .
XII/11
P22
P23
P24
P1
P2
P3
P21
P4
P20
P19
P5
P18
P6
P17
P7
P16
P8
P15
P9
P14
P13
P12
P11
P10
1
8
= okrgu,
Kt wpisany P8 P1 P16 jest oparty na krtszym z ukw P8 P16 , ktry stanowi
24 3
wic
1 1
|<
) P8 P1 P16 | = 360 = 60 .
3 2
Rozwizanie (I sposb)
Przeksztacamy dan nierwno w sposb rwnowany do postaci:
20x2 24mx + 18m2 4x 12m + 5 0.
Sposb trikowy polega na odpowiednim grupowaniu:
20x2 24mx + 18m2 4x 12m + 5 = (2x 1)2 + (3m 2)2 + (4x 3m)2 .
XII/12
Poniewa (2x 1)2 + (3m 2)2 + (4x 3m)2 0, wic dla kadej liczby rzeczywistej x i kadej
liczby rzeczywistej m prawdziwa jest nierwno: 20x2 24mx + 18m2 4x + 12m 5.
1 6
.
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6. Prawdopodobiestwo pk otrzymania liczby k jest dane wzorem: pk =
64
k
Rozwaamy dwa zdarzenia:
XII/13
Rozwizanie
Obliczamy:
6
15
20
15
6
1
1
, p1 = , p2 = , p3 = , p4 = , p5 = , p6 = .
64
64
64
64
64
64
64
P (A B)
Korzystamy teraz ze wzoru P (A |B )=
. Zdarzenie AB polega na wylosowaniu jednej
P (B)
z liczb: 3, 5.
26
P (A B) = p3 + p5 = ,
64
57
P (B) = p2 + p3 + p4 + p5 + p6 = .
64
26 64 26
0, 45614.
Std wynika, e P (A |B ) = =
64 57 57
p0 =
Schemat oceniania
Rozwizanie, w ktrym jest istotny postp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 p.
Obliczenie prawdopodobiestw p2 , ..., p6 :
p2 =
15
20
15
6
1
, p3 = , p4 = , p5 = , p6 = .
64
64
64
64
64
26
,
64
P (B) =
57
.
64
Rozwizanie pene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 p.
Obliczenie prawdopodobiestwa warunkowego P (A |B ) zdarzenia A pod warunkiem zajcia
zdarzenia B:
26
P (A |B ) =
= 0, 45614 . . . .
57
Uwaga 1. Zdajcy moe tylko obliczy prawdopodobiestwa p2 , p3 , ..., p6 .
XII/14
Rozwizanie (I sposb)
Dla adnego parametru m prosta o rwnaniu y = mx + (2m + 3) nie jest rwnolega do osi Oy.
Wynika std, e jeli taka prosta przecina okrg, to wsprzdne x obu punktw przecicia s
rne. To znaczy, e do stwierdzenia, czy ktra z rozwaanych prostych przecina okrg w dwch
punktach, wystarczy stwierdzi, czy rwnanie
x2 + (mx + (2m + 3))2 = 9
z niewiadom x i parametrem m ma dwa rozwizania. Przeksztamy to rwnanie:
x2 + (mx + (2m + 3))2 = 9,
x2 + m2 x2 + 2m (2m + 3) x + (2m + 3)2 9 = 0,
Poniewa m2 +1 6= 0, wic dla kadego m jest to rwnanie kwadratowe. Ma ono dwa rozwizania
wtedy i tylko wtedy, gdy jego wyrnik jest dodatni. Obliczamy zatem ten wyrnik:
4m2 + 12m =
= 4m m (2m + 3)2 4 m2 + 1 (m + 3) =
Wyrnik jest dodatni wtedy i tylko wtedy, gdy m < 0 lub m >
Obie strony nierwnoci s nieujemne, wic (2m + 3)2 < 9 m2 + 1 . Std 5m2 + 12m < 0.
12
.
5
Prosta y = mx + (2m + 3) przecina dany okrg w dwch punktach wtedy i tylko wtedy, gdy
12
m < 0 lub m > .
5
Uwaga
|2m + 3|
3
3
Zdajcy moe rozwiza nierwno 2
< 3 w dwch przedziaach: m < i m .
2
2
m +1
Ostatecznym rozwizaniem bdzie suma rozwiza nierwnoci w kadym z przedziaw.
3
to 2m 3 < 3 m2 + 1. Obie strony nierwnoci s nieujemne, wobec tego
2
3
2
(2m 3) < 9 m2 + 1 . Std 5m2 + 12m < 0. Dla m < rozwizaniem nierwnoci
2
3
2
5m + 12m < 0 jest m < .
2
3
2. Jeeli m to 2m + 3 < 3 m2 + 1. Obie strony nierwnoci s nieujemne, wobec te2
3
2
go (2m + 3) < 9 m2 + 1 . Std 5m2 + 12m < 0. Dla m rozwizaniem nierwnoci
2
3
12
2
5m + 12m < 0 jest m < 0 i m > .
2
5
1. Jeeli m <
XII/16
|2m + 3|
12
Rozwizaniem nierwnoci 2
< 3 jest zatem suma rozwiza, czyli m < 0 lub m > .
5
m +1
Rozwizanie (I sposb)
Styczna do paraboli o rwnaniu y = f (x) w punkcie A = (x0 , f (x0 )) ma rwnanie postaci
y = ax + b, gdzie wspczynnik kierunkowy a jest rwny a = f 0 (x0 ). W naszym przypadku
f (x) = x2 + 1 oraz x0 = 3.
Mamy zatem f 0 (x) = 2x, skd dostajemy a = 2 3 = 6. Punkt A ma wsprzdne (3, f (3)), czyli
A = (3, 10). Prosta o rwnaniu y = 6x + b ma przechodzi przez punkt A, a wic 10 = 6 3 + b.
Zatem b = 8 i ostatecznie rwnanie stycznej ma posta y = 6x 8.
XII/17
Rozwizanie pene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 p.
Wyznaczenie rwnania stycznej do paraboli y = x2 + 1 w punkcie A: y = 6x 8.
y = x2 + 1
y = ax + 10 3a
ma dokadnie jedno rozwizanie, jeeli rwnanie kwadratowe x2 + 1 = ax + 10 3a ma jedno
rozwizanie.
Przeksztacamy rwnanie do postaci x2 ax + 3a 9 = 0.
Obliczamy wyrnik rwnania kwadratowego: = a2 12a + 36. Zatem rwnanie ma jedno
rozwizanie, jeeli wyrnik jest rwny zeru.
Rozwizujemy rwnanie a2 12a+36=0, czyli (a 6)2 =0. Jedynym rozwizaniem tego rwnania
jest a = 6.
Rwnanie prostej stycznej do paraboli y = x2 + 1 w punkcie A ma posta y = 6x 8.
XII/18
Wymagania oglne
IV. Uycie i tworzenie strategii.
Wymagania szczegowe
9.6 Ucze stosuje trygonometri do oblicze dugoci odcinkw, miar ktw, pl powierzchni
i objtoci.
a
Wysoko h ciany bocznej jest rwna h = tg. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, e wysoko
2
H ostrosupa jest rwna
s
2
a
a q
H = h2
= tg2 1
2
2
Objto V tego ostrosupa jest wic rwna
V=
a3 q 2
tg 1.
6
XII/19
a
tg
2
2
2
a
, to otrzy-
cos 2
2. Co bardziej dociekliwi zdajcy mog zauway, e tg2 1 =
. Wtedy:
cos2
wysoko H ostrosupa przyjmuje posta
H=
a
cos 2,
2 cos
a3
cos 2.
6 cos
V=
a
Dugo b krawdzi bocznej tego ostrosupa jest rwna b =
. Z twierdzenia Pitagorasa
2 cos
wynika, e wysoko H ostrosupa jest rwna
v
u
u
H = tb2
!2 s
a 2
a2
a2 a 1 2 cos2
a
=
=
=
cos 2.
2
4 cos2 2
2 cos
2 cos
a3
cos 2.
6 cos
XII/20
a
Zdajcy wyznaczy wysoko H tego ostrosupa: H =
cos 2 i na tym zakoczy
2 cos
lub dalej popeni bdy.
Rozwizanie pene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 p.
a3
Zdajcy wyznaczy objto V tego ostrosupa: V =
cos 2.
6 cos
Uwaga
1
Jeeli zdajcy zapisze objto ostrosupa w postaci V = a
3
muje 3 punkty.
v
u
u
2t
a
2 cos
2
!2
a 2
, to otrzy2
D
a
To rozumowanie wykracza poza obecn podstaw programow, gdy nie ma w niej twierdzenia
o tym, e suma dwh ktw paskich trjcianu jest wiksza od trzeciego kta paskiego.
K
L
Pole trjkta ABC jest rwne 660. Oblicz pola trjktw: AM S, ALS, BM S i CLS.
Wymagania oglne
IV. Uycie i tworzenie strategii.
Wymagania szczegowe
7.5R Ucze znajduje zwizki miarowe w figurach paskich z zastosowaniem twierdzenia sinusw
i twierdzenia cosinusw.
Rozwizanie (I sposb)
Oznaczmy literami x i y pola trjktw AM S i ALS, czyli PAM S = x i PALS = y.
C
3y
L
S
y
x
2x
B
Std
1
1
PAM C = PABC = 660 = 220.
3
3
Podobnie
PAM S |AM | 1
=
= ,
PBM S |BM | 2
Std
1
1
PALB = PABC = 660 = 165.
4
4
Podobnie
PALS |AL| 1
=
= ,
PCLS |CL| 3
Otrzymalimy wic
PAM C = PAM S + PALS + PCLS = x + y + 3y = x + 4y,
czyli
x + 4y = 220.
Analogicznie
PALB = PAM S + PALS + PBM S = x + y + 2x = 3x + y,
czyli
3x + y = 165.
Pozostaje rozwiza ukad rwna
x + 4y = 220
3x + y = 165.
PALS = y = 45,
PBM S = 2x = 80,
PCLS = 3y = 135.
Uwaga
Moemy rwnie atwo obliczy pola pozostaych dwch trjktw, tj. CKS i BKS.
C
3y
L
w
K
y
x
A
2x
B
Oznaczajc pola tych trjktw odpowiednio przez w i z oraz zauwaajc, podobnie jak poprzednio, e
PBKA PBKS
3x + z
z
=
, czyli
= ,
PCKA PCKS
4y + w w
a wic
120 + z z
= ,
180 + 2 w
XII/23
otrzymujemy
120w + zw = 180z + zw,
2w = 3z.
Wystarczy teraz zauway, e PBCS = 660 3x 4y = 660 120 180 = 360, czyli w + z = 360.
Std w = 360 z, wic 2(360 z) = 3z, czyli z = 144 i w = 216.
XII/24
Rozwizanie
Wszystkie liczby stucyfrowe o sumie cyfr rwnej 4 moemy podzieli na 7 grup w zalenoci od
tego, jakie cyfry wystpuj w zapisie dziesitnym tych liczb:
I
II
99 99 98
=
= 99 49 = 4851
2
2
takich liczb,
VI Liczby postaci 1000...2...000...1...000 lub 1000...1...000...2...000, w ktrych po cyfrze 1 wystpuje 97 cyfr 0 oraz cyfry 1 i 2 (w dowolnej kolejnoci), stojce na dwch miejscach
wybranych z 99 moliwych miejsc: jest
99
99 98
= 2
= 99 98 = 9702
2
2
2
takich liczb,
VII Liczby postaci 1000...1...000...1...000...1...000, w ktrych po cyfrze 1 wystpuje 96 cyfr 0
i trzy cyfry 1, stojce na trzech miejscach wybranych z 99 moliwych miejsc: jest
99 99 98 97
=
= 33 49 97 = 156849
6
3
takich liczb.
cznie zatem mamy 1 + 3 99 + 4851 + 9702 + 156849 = 171700 takich liczb.
Schemat oceniania
W rozwizaniu mona wyrni 3 etapy:
XII/25
Pierwszy wstpny:
zauwaenie, e naley rozpatrzy przypadki i zapisanie, e jest jedna stucyfrowa liczba, ktrej
pierwsz cyfr jest 4 a po niej nastpuje 99 zer (grupa I).
Drugi skadajcy si z rozwaenia czterech przypadkw:
1. obliczenie, ile jest stucyfrowych liczb postaci 3000...1...000, w ktrych po cyfrze 3 wystpuje
98 cyfr 0 i jedna cyfra 1 oraz ile jest stucyfrowych liczb postaci 2000...2...000, w ktrych
po cyfrze 2 wystpuje 98 cyfr 0 i jedna cyfra 2 oraz ile jest stucyfrowych liczb postaci
1000...3...000, w ktrych po cyfrze 1 wystpuje 98 cyfr 0 i jedna cyfra 3 (grupy II, III i IV),
2. obliczenie, ile jest stucyfrowych liczb postaci 2000...1...000...1...000, w ktrych po cyfrze 2
wystpuje 97 cyfr 0 i dwie cyfry 1 stojce na dwch miejscach wybranych z 99 moliwych
miejsc (grupa V),
3. obliczenie, ile jest stucyfrowych liczb postaci
1000 . . . 2 . . . 000 . . . 1 . . . 000 oraz 1000 . . . 1 . . . 000 . . . 2 . . . 000,
w ktrych po cyfrze 1 wystpuje 97 cyfr 0 oraz cyfry 1 i 2 (w dowolnej kolejnoci), stojce
na dwch miejscach wybranych z 99 moliwych miejsc (grupa VI),
4. obliczenie, ile jest stucyfrowych liczb postaci 1000...1...000...1...000...1...000, w ktrych po
cyfrze 1 wystpuje 96 cyfr 0 i trzy cyfry 1, stojce na trzech miejscach wybranych z 99
moliwych miejsc (grupa VII).
Trzeci obliczenia kocowe:
obliczenie, ile jest wszystkich stucyfrowych liczb naturalnych o sumie cyfr rwnej 4.
Rozwizanie, w ktrym postp jest niewielki, ale konieczny na drodze do penego
rozwizania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 p.
Realizacja pierwszego etapu rozwizania zapisanie, e jest jedna stucyfrowa liczba, ktrej
pierwsz cyfr jest 4 a po niej nastpuje 99 zer.
Pokonanie zasadniczych trudnoci zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 p.
Realizacja drugiego etapu rozwizania zdajcy otrzymuje po jednym punkcie za obliczenie
ile jest stucyfrowych liczb w kadym z wymienionych przypadkw, odpowiednio:
1. 3 99!= 297,
99
99 98
= 99 49 = 4851,
2.
=
2
2 !
99
99 98
3. 2
= 2
= 99 98 = 9702,
2!
2
99
99 98 97
4.
=
= 33 49 97 = 156849.
3
6
W tej czci rozwizania zdajcy moe otrzyma od 0 punktw do 4 punktw.
Rozwizanie pene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 p.
Obliczenie, ile jest wszystkich stucyfrowych liczb naturalnych o sumie cyfr rwnej 4: jest 171700
takich liczb.
XII/26
Uwaga
Zadanie mona rozwiza
! powoujc si na nietrudne do udowodnienia twierdzenie,
! e dla
n+k 2
n+k 2
k 9 istnieje
liczb n-cyfrowych o sumie cyfr rwnej k. (Istnieje
cigw
k 1
k 1
(a1 , . . . , an ) takich, e a1 , . . . , an s liczbami cakowitymi, a1 6= 0, a2 , . . . , an 0 oraz a1 +. . .+an =k).
W naszym przypadku mamy n = 100 i k = 4:
Nastpnie zagito karton wzdu linii przerywanych, tworzc w ten sposb prostopadocienne
pudeko (bez przykrywki). Oblicz dugo boku wycitych kwadratowych naroy, dla ktrej
objto otrzymanego pudeka jest najwiksza. Oblicz t objto.
Wymagania oglne
III. Modelowanie matematyczne
Wymagania szczegowe
11.6R Ucze stosuje pochodne do rozwizywania zagadnie optymalizacyjnych.
XII/27
1.a) wybr zmiennej i wyraenie za pomoc tej zmiennej wielkoci, ktre bd potrzebne do
zdefiniowania funkcji,
1.b) zdefiniowanie funkcji jednej zmiennej,
1.c) okrelenie dziedziny tej funkcji,
2.a) wyznaczenie pochodnej,
2.b) obliczenie miejsc zerowych tej pochodnej,
2.c) uzasadnienie (np. badanie monotonicznoci funkcji), e funkcja posiada warto najmniejsz/najwiksz.
Za poprawne rozwizanie kadej z powyszych czci zdajcy otrzymuje 1 punkt, o ile poprzednia cz danego etapu zostaa zrealizowana bezbdnie.
Rozwizanie (I sposb)
Oznaczmy liter x dugo boku kwadratowych naroy. Podstawa pudeka ma wymiary
(80 2x) (50 2x).
Wysoko pudeka jest rwna x. Zatem objto wyraa si wzorem
V = (80 2x) (50 2x) x,
czyli
V = (4000 160x 100x + 4x2 ) x = 4x3 260x2 + 4000x = 4(x3 65x2 + 1000x).
Naszym zadaniem jest obliczenie, dla jakiego x (speniajcego nierwnoci 0 < x < 25) funkcja
f okrelona wzorem
f (x) = x3 65x2 + 1000x
przyjmuje najwiksz warto. Obliczamy pochodn tej funkcji:
f 0 (x) = 3x2 130x + 1000.
Nastpnie znajdujemy miejsca zerowe tej pochodnej:
= 1302 12 1000 = 16900 12000 = 4900,
130 + 70
130 70
= 10, x2 =
33,33.
6
6
Pierwiastek x2 nie spenia nierwnoci 0 < x2 < 25. Zatem jedynym argumentem podejrzanym
o ekstremum lokalne w rozwaanym przedziale jest x1 = 10. Poniewa
x1 =
1.b) Zapisanie objtoci jako funkcji zmiennej dugoci podstawy pudeka x : V =(x30)
80 x
x.
2
1.c) Zapisanie warunkw, jakie musi spenia dugo podstawy pudeka: 30 < x < 80.
3
2.a) Obliczenie pochodnej funkcji V : V 0 (x) = x2 + 110x 1200.
2
40
2.b) Obliczenie miejsc zerowych: x1 = , x2 = 60.
3
2.c) Stwierdzenie, e V 0 (x) > 0 dla 30 < x < 60 oraz V 0 (x) < 0 dla 60 < x < 80, wic w przedziale
(30, 60i funkcja V jest rosnca i w przedziale h60, 80) jest malejca. Std wynika, e dla
x = 60 funkcja V przyjmuje najwiksz warto w dziedzinie (30, 80).
80 60
= 10 cm.
3.
Obliczenie dugoci boku kwadratowych naroy
2
Obliczenie najwikszej objtoci:
V = (60 30)
80 60
60 = 18 000 cm3 .
2
1.c) Zapisanie warunkw, jakie musi spenia szeroko podstawy pudeka: 0 < x < 50.
3
2.a) Obliczenie pochodnej funkcji V : V 0 (x) = x2 + 20x 750.
2
20 70
50
20 + 70
2.b) Obliczenie miejsc zerowych: x1 =
= , x2 =
= 30.
3
30
3
0
2.c) Stwierdzenie, e V (x) > 0 dla 0 < x < 30 oraz V (x) < 0 dla 30 < x < 50, wic w przedziale
(0, 30i funkcja V jest rosnca i w przedziale h30, 50) jest malejca. Std wynika, e dla
x = 30 funkcja V przyjmuje najwiksz warto w dziedzinie (0, 50).
50 30
= 10 cm.
3.
Obliczenie dugoci boku kwadratowych naroy
2
Obliczenie najwikszej objtoci: V = 60 10 30 = 18 000 cm3 .
XII/31