Mtna woda sub specjalnych

Marek Biernacki* 2007-08-09, ostatnia aktualizacja 2007-08-08 19:18:45.0

Niejednoznaczne przepisy utrudniaj kontrol nad subami specjalnymi. PiS taki baagan
jest na rk, bo pozwala na wykorzystywanie sub do rozgrywek politycznych
Nie pomogy szumne zapowiedzi kolejnych ekip rzdzcych, liczne dochodzenia prokuratorskie i wnioski komisji
ledczych. Polsk cyklicznie wstrzsaj afery dotyczce funkcjonowania sub zwizanych z bezpieczestwem
pastwa, oskare o naduycia wadzy i stosowanie technik operacyjnych oraz o kontrolowane lub nie przecieki do
mediw. Afera, ktra wybucha po operacji CBA w Ministerstwie Rolnictwa, to tylko kolejny przykad. Dowodzi fiaska
moralnej odnowy pastwa, ktr miaa przeprowadzi koalicja PiS - Samoobrona - LPR.
Zamiast sanacji mamy nasilenie niekorzystnych i gorszcych zjawisk na styku pracy sub bezpieczestwa i wiata
polityki oraz mediw. Od pocztku tej kadencji mno si sprawy przeciekw ze sub istniejcych czy te
likwidowanych oraz tzw. przeciekw lustracyjnych. Porachunki polityczne zaatwia si poprzez przeciek lub szeroko
naganiane w mediach rnego typu kontrole oraz ledztwa czy spektakularne aresztowania w wietle kamer. Z
doniesie mediw wynika, e suby specjalne wiadczyy niemal usugi reporterskie mediom publicznym. Wybranym
dziennikarzom udostpniano rnego rodzaju sensacyjne doniesienia obciajce przeciwnikw politycznych
rzdzcej partii. Takie przypadki opisalimy w Antyraporcie Platformy z likwidacji WSI.
Rzdzcy tworz nowe suby - pewne politycznie i "wasne", ktre maj by jedynym panaceum na trudn i zoon
rzeczywisto. Miar profesjonalizmu staje si bezkrytyczne (o co atwo, gdy brak merytorycznych kwalifikacji)
wykonywanie dyspozycji politycznych przeoonych, apanie w lot intencji wadzy, typowa dla zapalczywych
wyznawcw tego typu sanacyjnych ideologii bezwzgldno w traktowaniu ludzi i instrumentalne podejcie do prawa.
Niezbyt "posuszne" suby poddaje si kolejnym odnowom i czystkom lub marginalizuje, ich prac za maj
przejmowa nowe, "wasne i pewne" suby szyte na miar IV RP.
W cigu dwch lat powstay trzy nowe suby specjalne, a w planach s kolejne. Niemal anegdotyczna wydaje si w
tym szalestwie prba nadania Subie Ochrony Kolei uprawnie operacyjnych. Niekoniecznie wiadczy to o jakim
ukrytym totalitarnym planie obecnej wadzy. Raczej o chaosie w sferze bezpieczestwa pastwa oraz prymitywnym
sposobie mylenia rzdzcych. Mniejsza jednak o te jawne bd skryte motywy. Wszechobecnej inwigilacji zaczynaj
si obawia kolejne grupy zawodowe, ktrych przedstawiciele maj inny stosunek do rzeczywistoci ni rzdzcy.
Inwigilowani i podsuchiwani czuj si nie tylko politycy i dziennikarze, ale nawet pielgniarki, lekarze i ich pacjenci.
W tym politycznym, sanacyjnym szalestwie zapomniano lub wiadomie pominito fakt, e najwaniejszym dobrem
demokratycznego pastwa - gwarantowanym Konstytucj Rzeczypospolitej Polskiej - s prawa i wolnoci obywateli.
Konstytucja RP dopucia w art. 31 ust. 3 moliwo ustawowego ograniczania korzystania z wolnoci i praw jedynie
wtedy, "gdy s konieczne w demokratycznym pastwie dla jego bezpieczestwa lub porzdku publicznego, bd dla
ochrony rodowiska, zdrowia i moralnoci publicznej, albo wolnoci i praw innych osb". Oznacza to, e czynnoci
operacyjno-rozpoznawcze mona podejmowa tylko dla rozpoznawania i wykrywania przestpstw oraz zapobiegania
im.
Kada z ustaw o: Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego oraz Agencji Wywiadu, Subie Kontrwywiadu Wojskowego
oraz Subie Wywiadu Wojskowego, Policji, Stray Granicznej, Subie Celnej, kontroli skarbowej, andarmerii
Wojskowej i wojskowych organach porzdkowych oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjny po swojemu okrela
czynnoci operacyjno-rozpoznawcze.
Z punktu widzenia konstytucyjnych praw i wolnoci obywateli niezbdne jest uregulowanie tego obszaru w jednym
akcie prawnym. Nie zapominajc o potrzebach bezpieczestwa pastwa i zobowizaniach sojuszniczych zwizanych
z walk z terroryzmem, naley wypracowa kompromis pomidzy dalszym zwikszaniem uprawnie operacyjnych
sub a ograniczaniem praw obywatelskich. Trzeba take trzewo ocenia realne zagroenia zamiast kopiowa
radykalne rozwizania wprowadzane w krajach rzeczywicie zagroonych aktami terroru.
P roku temu do laski marszakowskiej PO zoya poselski projekt ustawy o czynnociach
operacyjno-rozpoznawczych. To, e autorzy projektu s posami opozycji, jest bardzo istotne. W delikatnej materii,
jak s ograniczenia praw obywatelskich, opozycja jest z reguy bardziej powcigliwa ni rzd.
Jednak do dzisiejszego dnia nie odbyo si w Sejmie nawet pierwsze czytanie projektu. To skandal. Marszaek
skierowa go a do czterech komisji sejmowych: komisji sprawiedliwoci i praw czowieka, komisji spraw
wewntrznych i administracji, komisji finansw publicznych oraz komisji do spraw sub specjalnych. (W pracach nad
t ustaw maj bra udzia czonkowie komisji finansw, cho ustawa nie niesie adnych skutkw finansowych dla
budetu pastwa). Do dzi do parlamentu nie wpyno te adne stanowisko rzdu. Takie obstrukcyjne dziaania
marszaka i rzdu zdradzaj niech PiS do uporzdkowania tej wanej sfery dziaania pastwa. Czyby chodzio o to,
e w mtnej wodzie nieokrelonej do koca prawnie atwiej owi polityczne ryby?
Prawne ujednolicenie czynnoci operacyjno-rozpoznawczych i ledczych wykonywanych przez wszystkie suby
ochrony bezpieczestwa pastwa uporzdkuje metody pracy i terminologi operacyjn wszystkich sub, co podniesie
skuteczno ich dziaania. Uatwi to ich nadzorowanie czynnikom cywilnym, take parlamentowi, co tym samym
zapewni peniejsz ochron praw obywatelskich.
Naley okreli precyzyjnie zakres i sposb dopuszczanej ingerencji sub pastwowych w strefy praw obywateli i

podmiotw gospodarczych. Przy obecnej mnogoci sub posugujcych si tymi metodami trzeba ustali, kiedy
czynnoci operacyjno-rozpoznawcze mog mie miejsce, a kiedy ich stosowanie jest naduyciem. Jednolita,
wyczerpujca definicja czynnoci operacyjno-rozpoznawczych pozwoli precyzyjne oddzieli t sfer przedsiwzi od
zada podejmowanych na podstawie kpk. Taka regulacja ograniczy te naduycia i dziaania pozorne sub. Bdzie
przeciwdziaa uywaniu metod policyjnych do inwigilacji ycia publicznego.
* Marek Biernacki
pose PO, minister spraw wewntrznych i administracji w rzdzie AWS, czonek komisji ds. sub specjalnych, ktra
zajmie si spraw akcji CBA w Ministerstwie Rolnictwa
Marek Biernacki*

Tekst pochodzi z portalu Gazeta.pl - www.gazeta.pl Agora SA