KARTA POLAKA

INFORMACJA

Polskie symbole narodowe

1. Jak wyglda flaga Polski?
Flaga jest prostoktna, podzielona na dwa poziome
pasy biay na grze, czerwony na dole.
Flaga zostaa zatwierdzona uchwal Sejmu Krlestwa
Polskiego w 1831r.
Po odzyskaniu niepodlegoci flag uchwali sejm
odrodzonej Polski w 1919r.
Od 1955r. istnieje jeszcze flaga z godem Polski na
biaym prostokcie nazywana flag pastwow z
godem.
Od 2004r. Dzie maja jest Dniem Flagi Rzeczpospolitej Polskiej.
2. Jak wyglda godo Polski?
Godem Rzeczpospolitej Polskiej jest wizerunek ora biaego w czerwonym polu, w zotej koronie, ze
zotymi szponami i dziobem, zwrcony wprawo.
Wizerunek ora pojawi si w czasach Bolesawa Chrobrego.
3. Hymn Polski?
Mazurek Dbrowskiego polska pie patriotyczna.
Od 1927 roku oficjalny Hymn pastwowy Rzeczpospolitej Polski.
Zosta napisany przez Jzefa Wybickiego w 1797r. we woskim miasteczky Reggio. Pierwotnie by
Pieni Legionw Polskich we Woszech.
4. Jaki Hymn by w redniowieczu?
W redniowieczu rol hymnu penia pie Bogurodzica.

Mazurek Dbrowskiego
Jeszcze Polska nie zgina,

Kiedy my yjemy.

Co nam obca przemoc wzia,

, ,

Szabl odbierzemy.

Marsz, marsz, Dbrowski

, , ,

, ,

Z ziemi woskiej do Polski,

Za twoim przewodem

Zczym si z narodem.

Przejdziem Wis, przejdziem

Wart,

,
,

, ,

Bdziem Polakami,

Da nam przykad Bonaparte,

Jak zwycia mamy.

Marsz, marsz, Dbrowski

, , ,

, ,

Jak Czarniecki do Poznania

Po szwedzkim zaborze,

Dla ojczyzny ratowania

Wrcim si przez morze.

Marsz, marsz, Dbrowski

, , ,

, ,

Ju tam ojciec do swej Basi

Mwi zapakany:

Suchaj jeno, pono nasi

Bij w tarabany.

Marsz, marsz, Dbrowski

, , ,

, ,

Pytania z geografii Polski

1. Powierzchnia Polski?
Powierzchnia Polski wynosi 312 685 km2 i pod wzgldem powierzchni Polska jest dziewitym krajem
w Europie. Polska jest krajem nizinnym: trzy czwarte terytorium Polski s na nizinach, poniej 200
metrw nad poziomem morza. Gry cign si na poudniu wzdu poudniowych granic Polski.
2. Podzia administracyjny?
Administracyjnie Polska podzielona jest na 16 wojewodw, wojewdztwa dziel si na 314 powiatw,
a powiaty na 2479 gminy.
3. Nazwy wojewdztw?
Dolnolskie
Kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie

dzkie
Maopolskie
Mazowieckie
Opolskie

Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
lskie

witokrzyskie
Warmisko-mazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie

4. Klimat Polski?
Polska ley w strefie klimatu przejciowego, pomidzy klimatem umiarkowanym oceanicznym na
zachodzie a klimatem umiarkowanym kontynentalnym na wschodzie.
rednia temperatura w lecie waha si pomidzy 16 C a 20 C, w zimie midzy -6 C a 0 C.
5. Z jakimi pastwami graniczy RP?
Z Niemcami na zachodzie,
z Czechami i Sowacj na poudniu,
z Ukrain i Biaorusi na wschodzie,
z Litw i Federacj Rosyjsk (Okrg Kaliningradzki) na pnocy.
6. Czy Polska ley nad morzem?
Tak, na pnocy nad morzem Batyckim. Dugo wybrzea 775 km.
Gwne handlowe polskie porty: Gdask, Gdynia, Szczecin nad Zalewem Szczeciskim i winoujcie.
7. Polskie miasta pooone nad Batykiem?
Trjmiasto - Gdask, Gdynia, Sopot. W rodkowej czci miasto Koobrzeg. W zachodniej - winoujcie.
8. Parki Narodowe w Polsce?
23 razem: najbardziej znane:
Biaowieski Park Narodowy:
Biaowieski Park Narodowy jest najstarszym parkiem narodowym w Polsce. Zosta utworzony w 1932 r.
W 1977r. UNESCO wczyo Biaowieski Park Narodowy w poczet wiatowych rezerwatw biosfery, a
dwa lata pniej uznano go za pierwszy i jedyny w Polsce przyrodniczy Obiekt Dziedzictwa wiatowego.
Tatrzaski Park Narodowy:
Tatrzaski Park Narodowy zosta powoany w 1954 roku, w celu ochrony zasobw przyrodniczych Tatr
Polskich. Park obejmuje prawie cale Tatry polskie i ssiaduje z Parkiem Narodowym na sowackiej
stronie.
Pieniski Park Narodowy:
Zaoony w 1932 roku, jeszcze przed II wojn wiatow jest bardzo lubianym i czsto odwiedzanym
Parkiem Narodowym.
Bieszczadzki Park Narodowy:
Bieszczadzki Park Narodowy, utworzony w 1973r., jest ostoj dzikiej przyrody jedynej polskiej czci
Karpat Wschodnich.

9. Najwaniejsze rzeki w Polsce?

Od wschodu na zachd:
Bug - rzeka na granicy wschodniej (na terenie Polski 587 km);
Narew - wpadajca do Bugu;
Wisa - najwaniejsza, najdusza polska rzeka (1047 km);
Warta (808 km);
Odra (na terenie Polski 742 km). Na swoim odcinku centralnym rzeka graniczna z
Niemcami. Odra wypywa z Czech.
10. Najwaniejsze jeziora w Polsce?
niardwy (na Pojezierzu Mazurskim) najwiksze w Polsce jezioro (114 km2);
Mamry (104 km2);
Hacza (najgbsze, 108 m gbokoci), w samym pnocno-wschodnim skrawku Polski;
Morskie Oko w Tatrach, przykad jeziora wysokogrskiego.
11. Przez jakie miasta przepywa rzeka Wisa?
Wisa wypywa z Beskidw Slskich. Przepywa przez Krakw, Sandomierz, Warszawa, Toru.
12. Gry w Polsce?
Karpaty: to pasmo gr w rodkowej Europie. Karpaty cign si od polskiego lska poprzez Ukrain a
do Rumunii. Polska cz Karpat to Beskidy: lski, Beskidy Zachodnie, Beskid Niski, Beskidy
Wschodnie.
W pasmie Karpat s Tatry, Pieniny i Bieszczady. Bieszczady nalez do Karpat Wschodnich i odrniaj
si Beskidw Zachodnich. Tatry najwysze gry w pasmie Karpat. Na granicy ze Sowacja, najwyszy
polski szczyt Tatr Rysy 2499 metrw nad poziomem morza. Jedyne w Polsce gry o charakterze
alpejskim. Niestety w Polsce pasmo Tatr cignie si zaledwie okoo 30 kilometrw.
Sudety: na Dolnym lsku, na granicy z Czechami. Gry Stoowe, gra nieka.
Gry witokrzyskie: jedno z najstarszych pasm grskich. Najwyszy szczyt ysica 612 metrw nad
poziomem morza.
13. Najwaniejsze miasta Polski?
Warszawa - (stolica) 1,7 milionw mieszkacw. Najwiksze lotnisko w Polsce imienia Fryderyka
Chopina. Najwikszy Uniwersytet, Politechnika. Siedziba Sejmu, Rzdu RP, Prezydenta RP i Sadu
Najwyszego. Stare Miasto zniszczone w czasie Powstania Warszawskiego zostao odbudowane wraz z
Zamkiem Krlewskim.
d - wielkie miasto przemysowe, znane do niedawna z przemysu wkienniczego.
Krakw - bya stolica Polski, Uniwersytet Jagielloski, miasto Papiea Jana Pawa II. Krakw, nie
zniszczony w czasie II wojny, z historycznym Rynkiem, zamkiem na Wawelu, w samym centrum miasta,
jest ulubionym celem wycieczek.
Wrocaw - wielkie miasto na Ziemiach Odzyskanych po II wojnie wiatowej.
Katowice - stolica polskiego Slska. Przemysowe centrum hutniczo grnicze (kopalnie wgla
kamiennego).
Gdask gwne miasto na polskim wybrzeu Batyku. Lotnisko imienia Lecha Wasy.
Pozna - stolica Wielkopolski. Pod zaborami nalea do Prus.

14. Najwaniejsze budowle redniowieczne w miastach Polski?

Wawel (Zamek Krlewski) w Krakowie, by siedzib Krlw przez wieki.
Sukiennice na Rynku w Krakowie budynek kopcw sukien (materiaw) na Rynku krakowskim.
Zamek krzyacki w Malborku: najwspanialszy zamek gotycki, o charakterze wczesnego redniowiecza.
15. Lista zabytkw UNESCO w Polsce z dat umieszczenia na licie?
Stare Miasto w Warszawie 1980r.
Puszcza Biaowieska 1979/1992r.
Kopalnia soli w Wieliczce 1978r.
Zamek krzyacki w Malborku 1997r.
Stare Miasto w Zamociu 1992r.
Obz Koncentracyjny Auschwitz-Birkenau 1979r.
Kalwaria Zebrzydowska 1999r.
redniowieczny zesp miejski w Toruniu 1997r.
Drewniane Kocioy poudniowej Maopolski 2003r.
Kocioy Pokoju w Jaworze i widnicy 2001r.
Park Muakowski 2004r.
Hala Stulecia we Wrocawiu.

Pytania z historii Polski

1. W jakim wieku powstaa Polska?
Polska powstaa w wieku.
2. Kiedy odbya si Unia Krewska?
Unia Krewska odbya si w 1385r. w Krewie .
Unia w Krewie wyznacza nowy kierunek polityki polskiej. Krlestwo Polskie i Wielkie Ksistwo
Litewskie jednocz si przeciw wsplnemu wrogowi - Zakonowi Krzyackiemu.
3. Kiedy odbya si Unia Lubelska?
Unia Lubelska odbya si w 1569r. Z poczenia ziem Krlestwa Polskiego i Wielkiego Ksistwa
Litewskiego powstaje najwiksze mocarstwo w Europie.
4. Kiedy odbya si I Rzeczpospolita Polska?
W 1569 1795r.
5. Kiedy odbya si II Rzeczpospolita Polska?
W 1918 1939 (midzy I a II wojn wiatow).
6. Kiedy odbya si III Rzeczpospolita Polska?
Od 1989 po dzisiaj.
7. Miasta stolice Polski?
Gniezno 966 1041r.
Krakw 1041 1596r.
Warszawa 1596 po dzisiaj.
Gniezno. Mieszko I w 966r. zbudowa w Gnienie Koci w ktrym pochowano jego on Dbrwk.
W 1000r. w Gnienie odby si Gnienieski zjazd.
W 1025r. odbya si koronacja Bolesawa Chrobrego.
W 1038r. do Gniezna wtargna ksi czeski Brzetysaw I, pozostawiajc po sobie spalone podgrodzia i
zniszczon, ograbion katedr i zamek ksicy. Na skutek tego Kazimierz Odnowiciel przenis stolic
do Krakowa. Herb Gniezna zwieczony jest koron krlewsk.
Krakw. Kazimierz Odnowiciel w 1041r. przenis stolic do Krakowa.
Krakw by stolic w czasach dynastii krlewskich Piastw i Jagellonw.
Do marca 1596r. by faktyczn stolic Polski i siedzib polskich Krlw. Przestaw by stolic gdy
rozpocza si okres wolnych elekcji.
Warszawa. Po mierci Zygmunta Augusta (1572r.) ostatniego z dynastii Jagellonw, w 1573r. odbya
si pierwsza wolna elekcja, to jest wybr krla. Na krla wybrano Henryka Walezego.
W 1587r. odbya si Kolejna elekcja, na ktrej na tron wybrano pierwszego z dynastii Wazw
Zygmunta Waz. Krl Zygmunt III pretendowa do tronu szwedzkiego. I Krlowi wygodnie byo
przebywa w bardziej na pnoc Warszawie, ni w Krakowie.
Decyzja przeniesienia dworu krlewskiego do Warszawy zapada w marcu 1596r.
Wwczas faktyczna stoeczno miasta nie zostaa potwierdzona adnym aktem prawnym.
Oficjalnie range miasta stoecznego Warszawa zdobya w 1952r.
8. Kim by Piast Koodziej?
Piast Koodziej by legendarnym protoplast, zaoycielem dynastii Piastw - pierwszej dynastii Krlw
Polski. (Posta z polskich legend, nie historyczna).

9. Co si stao z Popielem?
Krla Popiela zjady myszy za jego zbrodnie i udrk ludu.
(Posta z polskich legend, nie historyczna).
10. Dynastie krlewskie w Polsce?
Dynastja Piastw od koronacji Bolesawa Chrobrego (1025r.) do mierci Kazimierza Wielkiego (1370r.)
Krlowa Jadwiga Andegaweska (1384). Crka krla Wgier i Polski Ludwika Wgierskiego.
Dynastja Jagellonw rozpocz dynasti Wadysaw Jageo po lubie z Krlow Jadwig w 1385r.
Dynastja upada po mierci Krla Zygmunta Augusta (1572r.), ktry nie mia syna.
Krlowie elekcyjni. Pierwszym wybranym krlem by Henryk Walezy, dalej Stefan Batory.
Dynastja Wazw. Wybierani byli krlowie Zygmunt Waza, Wadysaw i Jan Kazimierz.
Dynastja Wettynw. August II Mocny, August II Sas.
Ostatnim krlem elekcyjnym by August Poniatowski (1764-1795).
11. Kto by ostatnim krlem Polski?
August Poniatowski (1764-1795). Zosta krlem z inicjatywy carycy rosyjskiej Katarzyny II.
Za Augusta Poniatowskiego miay miejsce trzy rozbiry Polski.
12. Kim bya Jadwiga?
Krlow Polski od 1384-1399r. Crka krla Wngier i Polski Ludwika Wgierskiego, bya on krla
Wadysawa Jagey.
13. Wymie insygnia Koronacyjne Krlw Polski?
Insygnia polskich krlw to jest oznaki wadcy, uywane podczas ceremonii Koronacyjnych.
Byy nimi korona, jabko, miecz i bero.
14. Co to jest Miecz Szczerbiec?
Miecz koronacyjny Krlw Polski.
15. Kto by pierwszym krlem z dynastii Jagellonw?
Wadysaw Jageo. Wstpi na tron po lubie z Krlow Jadwig.
16. Kto by ostatnim krlem z dynastii Jagellonw?
Zygmunt August II. Zrealizowa Uni Lubelsk 1569r.
17. Ile krlw byo w Polsce?
Okoo 29 krlw.
18. Kto by pierwszym krlem Polski?
Bolesaw Chrobry, koronowany w 1025r.
19. Kto by pierwszym wadc Polski?
Mieszko I (922-992) pierwszy historycznie udokumentowany wadca Polski z dynastii Piastw.
20. Data chrztu Polski?
W 966r. Mieszko I w celu umocnienia tworzonej pastwowoci przyj chrzest.
Przez ten akt pastwo Mieszka weszo w wczasny europejski system polityczny.
Chrzest Polski przyjty zosta z Czech, wraz z maestwem z czesk Ksiniczk Dobraw.
21. Gdzie i jak zgin wity Wojciech?
wity Wojciech biskup, gowny patron Polski. Zamordowany w 997r. Prusami podczas odprawiania
Mszy. Jego ciao wykupi Bolesaw Chrobry i przenis do Gniezna. Zosta kanonizowany 999r.

22. Gdzie i kiedy odby si Zjazd Gnienieski?

W 1000r. w Gnieznie odby si Zjazd Gnienieski, w ktrym uczestniczu Bolesaw Chrobry i cesarz
niemiecki Otton III. Proklamowano wtedy utworzenie arcybiskupstwa i metropolii gnienieskiej.
23. Gdzie i kiedy koronowano Bolesawa Chrobrego?
W 1025r. w Katedrze gnienieskiej.
24. Testament Bolesawa Krywoustego.
Bolesaw Krywousty (1085-1138). W 1138r. wyda testament regulujcy zasady nastpstwa tronu.
W swym testamencie Bolesaw Krywousty podzieli pastwo midzy trzech penoletnich synw.
W ten sposb rozpocza si okres rozbicia dzielnicowego, ktry trwa prawie 200 lat.
25. Kto sprowadzi Krzyakw do Polski?
W 1226r. w okresie rozbicia dzielnicowego, Ksi Konrad Mazowiecki sprowadzi do Polski
Krzyakw. Mieli oni pomc w obronie przeciw napadom Prusw. Z czasem obecno Krzyakw
zacza zagraa bezpieczestwu Polski.
26. Kiedy odby si napad Tatarw (bitwa pod Legnic)?
W 1241r. odby si napad Tatarw. W bitwie pod Legnic udaje si powstrzyma ich ekspansj.
27. Legenda o Lajkoniku.
Legenda o Lajkoniku wie si z najazdami Tatarw na Polsk w 1241r.
28. Kiedy odbya si koronacja Wadysawa okietka? Co oznacza ta koronacja?
W 1320r. i oznacza koniec rozbicia dzielnicowego.
29. Kto wygra bitw pod Powcami?
W 1331r. odbya si bitwa pod Powcami midzy wojskami Krla Wadysawa okietka a Krzyakami.
Wojsko Wadysawa okietka zwyciyo Krzyakw.
30. O kim mwiono Zosta Polsk drewnian, a zostawi murowan?
O Kazimierzu Wielkiem (1310-1370). Syn Krla Wadysawa okietka, by ostatnim z dynastii Piastw.
Opiekowa si miastami, przeprowadzi reform pienidza, kodyfikowa prawo.
W 1364 zaoyw w Krakowie pierwszy w Polsce uniwersytet Akademi Krakowsk.
31. Kto i kiedy zaoyw pierwszy uniwersytet w Polsce (Uniwersytet Jagelloski)?
Kazimierz Wielki z dynastii Piastw zaoyw w Krakowie w 1364r. pierwszy w Polsce uniwersytet
Akademi Krakowsk (Uniwersytet Jagelloski).
32. Kiedy odbya si bitwa pod Grunwaldem? Kto by zwycizc?
W 1410r. wojsko polskie i litewskie pod dowdztwem Krla Wadysawa Jagiey pokonao pod
Grunwaldem wojsko Krzyakw. Potga Krzyakw zostaje ostatecznie zamana.
33. Gdzie i kiedy zgin Krl Wadysaw Warneczyk (bitwa pod Warn)?
Wadysaw Warneczyk by synem Wadysawa Jagiey. Zgin w bitwie przeciw Turkow pod Warn w 1444.

34. Kiedy mia miejsce Potop szwedzki?

W VII wieku krlowie z dynastii Wazw pretendowali do tronu Szwecji co prowadzio do konfliktw
midzy Rzeczpospolit a Szwecj.
W 1655-1660 w okres panowania Jana Kazimierza przypadaj najazd szwedzki potop.
35. Posta Ksidza Kordeckiego?
Podczas potopu szwedzkiego (1655-1660) boroni klasztor na Jasnej Grze.

36. Posta Krla Jana III Sobieskiego?

Jan III Sobieski - wybrany krl (1629-1696). W 1683r. rozgromi wojska tureckie i zahamowa ekspansj
Turkw Otomaskich w Europie.
37. Okres rozbiorw?
123 lata, a do odzyskania niepodlegoci w 1918r. okres rozbiorw charakteryzowa si podziaem
Polski midzy Rosj, Austrij a Prusj, coraz gbsz rusyfikacj czy germanizacj.
38. Kiedy odby si I rozbir Polski?
W 1772r. W tym rozbirze bray udzia Rosja, Prusy i Austria.
39. Konstytucja 3 Maja?
3 maja 1791r. sejm przyj na Zamku Warszawskim Konstytucje 3 Maja.
Bya to pierwza w Europie, a druga w wiecie Konstytucja.
Postanowienia Konstytucji 3 Maja:
- religia katolicka zostaa utwierdzona jako panujca;
- zagwarantowano prawa wasnoci;
- zapewniono nietykalno osobist;
- Rzeczpospolit ogoszono monarchi konstytucyjn.
40. Z czym kojarzy si Targowica?
Konfederacja Targowicka odbya si w 1792r. w Targowicy. Wystpia przeciwko reformom
Konstytucji 3 Maja, co posuyo Rosji jako pretekst do interwencji zbrojnej w Rzeczpospolitej.
Targowica jest synonimem zdrady w Polsce. Bya pretekstem do II rozbiru Polski.
41. Kiedy odby si II rozbir Polski?
W 1793r. Bray udzia Rosja i Prusy. Bezporednim pretekstem do II rozbiru Polski bya Konfederacja
Targowicka.
42. Powstanie Kociuszkowskie?
Tadeusz Kociuszko by wybitnym przywdc. Powstanie Kociuszkowskie odbyo si w 1794r. i byo
pierwszym powstaniem narodowym przeciwko zaborcom przed III rozbirem Polski.
43. Kiedy odby si III rozbir Polski?
W 1795r. Bray udzia Rosja, Prusy i Austria.
44. Kiedy nie byo Polski jako pastwa?
Od 1795-1918r.
45. Dlaczego doszo do rozbiorw i upadku Rzeczpospolitej?
Rzeczpospolita upada, bo w ssiedztwie agresywnie nastawionych pastw militarnych, z wadz
absolutn (Prusy, Rosja i Austria) obywatele Rzeczpospolitej do koca bardziej cenili sobie wolno
obywatelsk ni przymus.
46. Legiony Polskie we Woszech, genera Dbrowski.
Po III rozbiorze, utracie niepodlegoci przez Polsk, nastpia emigracja onierzy i oficerw z Polski
gownie do Woch i Francji. Legiony Polskie we Woszech byy polskim wojskiem, utworzonym
zagranic, w 1797 z emigrujcych onierzy polskich. Te odbudowane, po raz pierwszy ju poza
granicami Polski, wojska polskie miay po przygotowaniu si, ruszy do walki o niepodlego.
W porozumieniu z Napoleonem, General Jan Henryk Dbrowski (twrca Legionw Polskich) podpisa
9 stycznia 1797r. umow z rzdem Republiki Lombardzkiej o stworzeniu w Lombardii Legionw
Polskich.

Symbolem wiary w niepodlego staa si w 1797 pie napisana przez Jzefa Wybickiego, zwana
"Mazurkiem Dbrowskiego", ktra w 1927 zostaa polskim hymnem narodowym.
47. Kiedy wybucho Powstanie Listopadowe?
Powstanie wybucho w noc 29 listopada 1830r. w Warszawie.
Powstacy zaatakowali Belweder w Warszawie, paac w ktrym rezydowa namiestnik carski
Konstanty. Chocia powstacy nie osignli celu, wielki ksi Konstanty uciek z Warszawy. Wojska
ruszyy do walki z zaborczym wojskiem carskim.
W 1831r. wojska rosyjski rozbiy wojska powstacw. Powstacy musieli uda si na emigracje. Fala
emigracji bya taka dua, e w historii Polski nazywana si Wielk Emigracj.
48. Kiedy wybucho Powstanie Styczniowe?
Powstanie Styczniowe wybucho 22 stycznia 1863r., trwao do 1864r.
Drugi narodowy zryw przeciwko zaborcy Rosji. Powstacom nie udao si przejc wadzy w Warszawie.
49. Kiedy wybucha I Wojna wiatowa?
1 sierpnia 1914 11 listopada 1918. Bray w niej udzia 33 pastwa; w czasie jej trwania zmobilizowano
70 milionw ludzi, 10 milionw ponioso mier, a prawie 20 milionw zostao rannych. Upady:
Cesarstwo Niemieckie, Austro-Wgerskie, Imperium osmaskie, Imperium Rosyjskie.
50. Kiedy Polska otrzymaa niepodlego?
11 listopada 1918r. zakoczya si I Wojna wiatowa. Jzef Pisudski zostaje Naczelnikiem Pastwa.
11 listopada zosta ogoszony Dniem Niepodlegoci Polski.
51. Cud nad Wis?
W sierpniu 1920 odbya si zwyciska bitwa wojsk polskich z armi bolszewick.
15 sierpnia w Polsce jest dniem zwycistwa Wojska Polskiego.
52. Kto by pierwszym Prezydentem II Rzeczpospolitej?
Profesor Gabriel Narutowicz w 1922r.
53. Kto by ostatnim Prezydentem II Rzeczpospolitej?
Ignacy Mocicki w 1926r.
54. Kiedy wybucha II Wojna wiatowa?
1 wrzenia 1939r. wojska niemieckie zaatakoway Polsk.
Dnia 17 wrzenia 1939 wojska sowieckie wkroczyy na teren wschodniej II Rzeczpospolitej na mocy
Paktu Ribbentrop-Mootow. Teren II Rzeczpospolitej zosta podzielony: 49% Zwizek Sowiecki, 51%
Niemcy.
55. Gowne bitwy II Wojny wiatowej w ktrych uczestniczyli onierze Wojska Polskiego?
Bitwa o Angli - 1940 rok;
Bitwa o Monte Cassino - 1944 rok Wochy (Armia Polska pod dowdztwem Generaa Wadysawa
Andersa);
Walki w pnocnych Woszech - 1945 rok;
Wyzwolenie miasta Bredy w Holandii - 1944 rok.
56. Kiedy wybucho Powstanie Warszawskie?
1 sierpnia 1944r. o godzinie 17:00 w Warszawie wybucho powstanie zorganizowane przez Armi
Krajow. Jego gwnym celem jest wyzwolenie stolicy spod wadzy Niemcw i zdobycie suwerennoci.
Powstanie trwao 63 dni i zostao pokonane.
57. Data kocu II Wojny wiatowej?
8 maja 1945r. - bezwarunkowa kapitulacja III Rzeszy.

58. Polska po 1944 roku. Jata 1945r.

W Jacie w lutym 1945 roku, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone byy zmuszone uzna roszczenia
sowietw do terytorium na wschd od rzeki Bug. Armia Czerwona zaj ju w tym czasie te tereny w
pogoni za Niemcami.
"Jata" w Polsce jest synonimem zdrady aliantw i prawie pidziesicioletniego podziau Europy na
stref wpyww sowieckich i wolny wiat zachodni.
59. Rok zaoenia Zwizku Zawodowego "Solidarno" lub z czym kojarzy si Sierpie 1980?
Zwizek Zawodowy "Solidarno" zosta zaoony na podstawie Porozumie w Gdasku koczcych
14 dni strajku w sierpniu 1980 roku w Stoczni Gdaskiej. Strajkujcy wystpili za uzyskania swobd
politycznych i ekonomicznych. Jej przywdca, Lech Wasa, z zawodu elektryk, otrzymuje w 1983
Pokojow Nagrod Nobla.
60. Z jakim wydarzeniem kojarzy si 13 grudzie?
13 grudzie 1981r. - wprowadzenie Stanu Wojennego przez generaa Wojciecha Jaruzelskiego.
Delegalizacja pierwszej Solidarnoci.
61. Koniec rzdw komunistycznych?
W 1989 Partia komunistyczna zezwala na wolne wybory, ktre wygrywaj kandydaci bloku
solidarnociowego.
Tadeusz Mazowiecki zostaje pierwszym niekomunistycznym premierem Polski. Rok pniej Lech
Wasa wygrywa wybory prezydenckie.
62. Wymie nazwiska prezudentw Rzeczpospolitej Polski po 1989r.?
1989-1990r. Wojciech Jaruzelski;
1990-1995r. Lech Wasa;
1995-2005r. Aleksander Kwaniewski (by Prezydentem 2 kadencje);
2005-2010r. Lech Kaczyski (10 kwietnia 2010r. wylecia z Warszawy rzdowym samolotem
w Smolesk by uda si na obchody 70-rocznicy zbrodni katyskiej. Zgin wraz z on i wszystkimi
czonkami delegacji);
2010r. po dzisiaj Bronisaw Maria Komorowski.
63. Data wstpienia Polski do NATO?
12 marca 1999r. Polska staa czonkiem NATO.
64. Data wstpienia Polski do Unii Europejskiej?
Od 1 maja 2004r. Polska jest penoprawnym czonkiem Unii Europejskiej.

Tradycje
1. Sylwester (31 grudzie) / Nowy Rok (1 stycznia).
W Polsce sylwestrowe bale i zabawy jeszcze w XIX wieku naleay do rzadkoci, a urzdzano je
jedynie w miastach i to w najbogatszych domach. Dzisiaj bale i zabawy nale ju do tradycji i z reguy
noc sylwestrow spdza si z rodzin, wrd znajomych i przyjaci na prywatkach, w klubach
dyskotekach czy restauracjach w ktrych miejsca trzeba rezerwowa ju duo wczeniej.
2. Trzech Kroli, Objawienie Paskie (6 stycznia).
wito obchodzone na pamitk Trzech Mdrcow ktorzy udali si do Betlejem, aby odda pokon nowo
narodzonemu Jezusowi Chrystusowi.
3. Karnawa.
Karnawa po staropolsku zwany Zapustami, to czas od Nowego Roku do rody Popielcowej.
Jest to czas radoci, czas zabaw i bali, ktry poprzedza okres Wielkiego Postu.
4. Tusty Czwartek.
Tusty czwartek rozpoczyna ostatni tydzie karnawau (trwajcy do rody Popielcowej).
W Polsce wedle tradycji, w tym dniu dozwolone jest objadanie si.
5. roda Popielcowa.
roda Popielcowa, inaczej zwana Popielcem, to w kociele katolickim pierwszy dzie Wielkiego Postu,
jest to dzie pokutny koczcy karnawa. W rod Popielcow obowizuje cisy post.
6. Niedziela Palmowa.
Niedziela Palmowa nazywana te Kwietn lub Wierzbn. Rozpoczyna Wielki Tydzie. Zostao
ono ustanowione na pamitk przybycia Chrystusa do Jerozolimy.
Koci wici w tym dniu tryiumfalny wjazd Chrystusa do Jerozolimy. Powiconymi w kociele
palmami kropiono domostwa, obejcia i bydo w oborze. Ma ona chroni od zego, czarw i nieszczcia,
przed chorob a przede wszystkim od ognia. Powicone palmy przechowuje si z szacunkiem do
nastpnych wit Wielkanocnych.
7. Wielki Pitek.
W Wielki Pitek w bocznych nawach kociow odsaniane s Groby Chrystusowe.
8. Wielkanoc.
Wielkanoc wczeniej zwana Pasch jest najwczeniej witem chrzecijaskim, obchodzonym na
pamitk Mki, mierci i Zmartwychwstania Chrystusa.
Wielkanoc jest witem ruchomym bo ochodzimy Wielkanoc w pierwsz niedziel
po pierwszej wiosennej peni Ksiyca. Moe wypada pomidzy 22 marca a 25
kwietnia.
wito Zmartwychwstania otwiera Rezurekcja - msza odprawiana w Wielk Sobot o pnocy. Po
Rezurekcji wszyscy udaj si do domw na uroczyste rodzinne niadanie zwane wiconym. Uczt t
poprzedza ceremonia dzielenia si powiconym jajkiem.
Polskie wicone syno zawsze z obfitoci. Po rodku stou krlowa baranek, niadanie wielkanocne
skadao i skada si gwnie z da zimnych, mis, jaj gotowanych na twardo i ciast. Na stole musi
znale si "biaa kiebasa" zwana te "polsk", gotowana lub smaona i urek. Wrd witecznych ciast
najwaniejsze byy i s baby wielkanocne, mazurki oraz serniki.
W czasie witecznych biesiad do zabaw wykorzystywano pisanki i kraszanki. Zabawy polegay na
toczeniu po stole pisanek albo stukanie si pisankami trzymanymi w rku. Wygrywa ten, czyja pisanka
si nie rozbia.
9. Poniedziaek Wielkanocny (zwany te Lanym Poniedziakiem, migusemdyngusem).

Nazwy migus i Dyngus oznaczay dwa odrbne zwyczaje, pierwszy by to tzw. migus zielony
lub suchy i dyngus mokry i polega na smaganiu si zielonymi gazkami wierzbowymi i
polewaniu si dla artow wod inne osoby, nawet nieznajome.
Polewanie wod nawizuje do dawnych praktyk pogaskich, czcych si z
symbolicznym budzeniem si przyrody do ycia i co rok odnawialnej zdolnoci ziemi
do rodzenia.
10. Obchody witojaskiej sobtki (23-24 czerwca).
Obchody witojaskie celebrowane w noc poprzedzajc dzie ich patrona w. Jana Chrzciciela,
w Polsce nazwane Sobtk lub Kupalnock.
11. Doynki.
Doynki to najwiksze wito rolnikw. Jest ono ukoronowaniem ich caorocznego trudu i obchodzone
jest po zebraniu plonw gwnie zb.
12. Wszystkich witych, Dzie Zaduszny.
Wszystkich witych - Dzie Zaduszny (1 i 2 listopada) dni te powicone s pamici zmarych.
Dzie 1 listopada obchodzony by jako dzie Wszystkich witych. Bya to wic uroczysto radosna.
Natomiast 2 listopada - Dzie Zaduszny czyli waciwe wito pamici o zmarych.
13. Katarzynki (24 listopada).
Katarzynki to zapomniany ju dzisiaj wieczr spotka i wrb chopcw o narzeczonych i
maestwie. Za wczesnym rankiem w dniu w. Katarzyny (25 listopada) chopcy losowali karteczki z
imionami eskimi, ktre uprzedniej nocy woyli pod poduszk. Wylosowana karteczka "dawaa
pewno" jakie imi bdzie nosia ukochana dziewczyna.
14. Andrzejki (30 listopada).
Andrzejki - to pora wrb dla dziewczt o mioci i maestwie.
15. Adwent.
Adwent w Kociele Katolickim jest przygotowaniem na przyjcie Chrystusa, radosnym oczekiwaniem.
W Kociele Prawosawnym jest to Post. Adwent trwa 4 tygodnie i jest okresem oczekiwania na wito
Boego Narodzenia.
16. Mikoajki lub witego Mikoaja (6 grudnia).
Obchodzona na cze witego biskupa Mikoaja z Miry. W dniu tym wity Mikoaj przynosi
dzieciom prezenty. Czsto rodzice kad prezenty w nocy by dzieci znalazy je rano.
17. Wigilia (Wieczr Wigilijny) - 24 grudnia.
Wieczr Wigilijny - jest najbardziej uroczystym wieczorem roku i rozpoczyna wita Boego
Narodzenia, ktre nale do najbardziej rodzinnych wit w roku. Przed Wigilia, 23 lub 24 grudnia, w
domach ustawia si i dekoruje choink. Wieczorem, w Wigili Boego Narodzenia gromadzimy si w
gronie najbliszych, by oczekiwa przyjcia Jezusa. Polska tradycja nakazuje zasi do wieczerzy, gdy
zabynie pierwsza gwiazdka na niebie. Gwiazdka ta jest symbolem Gwiazdy Betlejemskiej.
Na pocztku wieczerzy wigilijnej odczytuje si fragment Ewangelii mowicy o
narodzeniu Jezusa i zaczyna wieczerz modlitw. Nastpnie wszyscy dziel si
opatkiem i skadaj sobie wzajemnie yczenia. Opatek, tam gdzie to moliwe,
kadzie si na stole pod ktorym, czsto pod obrusem, wkadamy troszeczk siana,
ktre symbolizuje oczywicie miejsce, w jakim przyszed na wiat Jezus szopk i siano, na ktrym
lea po urodzeniu.
Symbolem Wigilii s potrawy z ryby. W staroytnoci ryba symbolizowaa Jezusa. Na og
przygotowuje si 12 potraw. Postne wigilijne menu musi zawiera barszcz czerwony, zup grzybow lub
zup rybn, led, karp smaony, potrawy z kapusty, kompot z suszonych owocw, makowca lub mak z
bakaliami tzw. kutia, owoce, orzechy i rne sodycze. Po skoczonej wieczerzy piewa si koldy i

obdarowuje prezentami. Czsto prezenty uoone s po choink.

18. Opatek.
Jest to nic innego, jak cienki kawaek wypieczonej mki pszennej i wody. Na nim widniej obrazy
zwizane z Boym Narodzeniem. yczenia, jakie skadamy sobie podczas dzielenia si opatkiem
powinny by szczere, wybaczamy sobie wtedy wszystkie winy, aby zasi do kolacji pogodzeni i z
czystymi sercami.
19. Koldy.
Zaczynamy je piewa przy wigilijnym stole. S to pieni, ktre opowiadaj o Narodzeniu Pana.
20. Boe Narodzenie (25 grudnia).
Dzie Boego Narodzenia rozpoczynany jest od udziau w porannych naboestwach, przeywany w
atmosferze powagi i spokoju. W tym dniu naley powstrzyma si od wszelkich prac.
21. Pasterka.
Tradycyjna msza odprawiana w pnocy w noc Boego Narodzenia (z 24 na 25 grudnia).
22. witego Szczepana (26 grudnia).
witego Szczepana - drugi dzie wit Boego Narodzenia. Jego patronem jest w. Szczepan,
pierwszy mczennik chrzecijaski. Dotychczas w tym dniu, gwnie na wsi, wici si podczas
naboestwa ziarna owsa lub innego zboa. W domach wzajemnie obsypuj si nim domownicy, ssiedzi,
znajomi. Dzisiaj drugi dzie wit Boego Narodzenia to czas odwiedzin, spotka, przyj i wesel.
Dzie w. Szczepana rozpoczyna czas zabaw, obchodw koldniczych, tzw. karnawa.
23. Kalendarz wit:
1 stycznia Nowy Rok.
6 stycznia wito Trzech Krli.
21 stycznia Dzie Babci.
8 marca Dzie Kobiet.
Niedziela i poniedziaek pierwsza niedziela po pierwszej wiosennej peni ksiyca (okoo 22 marca 25
kwietnia) Wielkanoc.
7 niedziela po Wielkanocy Zielone wita.
Czwartek dziewitego tygodnia po Wielkanocy Dzie Boego Ciaa.
1 maja wito Pracy.
2 maja Dzie Flagi Polski.
3 maja wito Narodowe Trzeciego Maja. Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja (w 1791r.).
26 maja Dzie Matki.
1 czerwca Dzie Dziecka.
15 sierpnia Wniebowzicie Najwitszej Mary Panny.
16 padiernika Dzie Papiea Jana Pawla II.
1 listopada Dzie Wszystkich witych.
11 listopada Narodowe wito Niepodlegoci polskie wito pastwowe. Na cze odzyskania
przez Polsk niepodlegoci w 1918r.
24 grudnia Wigilia.
25 grudnia Boe Narodzenie.
26 grudnia Drugi dzie Boego Narodzenia.

Znani pisarze, naukowcy i artyci Polscy

1. Naukowcy:
Mikoaj Kopernik to jeden z najwikszych astronomow w historii, nie tylko Polski, ale i caego wiata.
Zmieni on cakowicie wiatopogld ludzkoci na sprawy wiata, jego postrzegania, otworzy ludziom
horyzonty, cho nie przyszo mu to atwo. Mikoaj Kopernik urodzi si w Toruniu 1473 roku.
Jan Heweliusz - gdaski astronom i konstruktor instrumentow naukowych.
Stefan Banach (1892-1945r., Lwow) - matematyk. Twrca analizy funkcjonalnej.
2. Kompozytorzy:
Fryderyk Franciszek Chopin (1810-1849r.) polski kompozytor i pianista. Przedstawiciel muzyki
okresu romantyzmu, nazywany poet fortepianu.
Karol Szymanowski (1882-1937r.) kompozytor i pianista okresu Modej Polski.
Witold Lutosawski - polski kompozytor i dyrygent XX wieku.
3. Reyserzy:
Andrzej Wajda - reyser filmowy (Czowiek z elaza, Czowiek z Marmuru, Katy).
Nagrody: Palma na festiwalu w Cannes, Oscar w Hollywood.
Jerzy Hoffman Stara Ba, Potop, Pan Woodyjowski.
Roman Polaski - reyser filmowy (China Town, Pianista).
Krzysztof Zanussi polski reyser i scenarzysta filmowy (Barwy ochronne).
Krzysztof Kielowski - reyser filmowy (Gadajce Gowy, Dekalog).
4. Pisarze:
Adam Mickiewicz (17981855r.) - najwikszy poeta polski, publicysta, wieszcz narodowy.
Pan Tadeusz to epopeja Adama Mickiewicza napisana w latach 18321834. Opowiada o yciu szlachty
nowogrodzkiej.
Mikoaj Rej (1505-1569r.) - poeta XVI wieku. Wprowadza jzyk polski do poezji.
Jan Kochanowski (1530-1584r.).
Juliusz Tuwim (1894-1953r.).
Zbigniew Herbert (1924-1998r.).
Juliusz Sowacki (1809-1849r.) - Testament.
5. Wymie znanych ci Polakw ktrzy otrzymali nagrod A. Nobla?
Maria Skodowska-Curie - odkrywczynia 2 pierwiastkow: polonu i radu. Jedyna kobieta, ktora
dwukrotnie otrzymaa Nagrod Nobla w 1903r. i w 1911r., w dwoch ronych dziedzinach naukowych fizyce i chemii.

Henryk Sienkiewicz. W 1905r. Nagrod Nobla w dziedzinie literatury dosta jeden z najpoczytniejszych
powieciopisarzy i nowelistow polskich drugiej poowy XIX wieku. Napisa W pustyni i w puszczy,
Quo vadis.
Wadysaw Reymont - nagroda literacka Nobla w 1924r. Otrzyma j za powie "Chopi" ukazujc
wszechstronny i wierny obraz wsi polskiej ujty w ramy czterech por roku.
Czesaw Miosz - nagroda literacka Nobla w 1980r.
Lech Wasa - nagroda pokojowa Nobla w 1983r. Otrzyma j za wybitny wkad w propagowanie i
utrzymanie pokoju na wiecie.
Wisawa Szymborska - literacka nagroda Nobla w 1996r.
6. Inni znani Polacy:
Jan Pawe II Karol Wojtya (1920-2005r.) - Papie, gowa Kocioa Katolickiego z Polski.
Najbardziej rozpoznawany na wiecie Polak urodzi si w Wadowicach. W 1978 roku zosta wybrany
Papieem, gow Kocioa Katolickiego. Okres jego pontyfikatu charakteryzuje si zmian
midzynarodowego wizerunku Stolicy Apostolskiej.
W Polsce panuje powszechne przekonanie, e odnowa spoeczestwa i upadek systemu
komunistycznego, przez ruch Solidarnoci, byy moliwe tylko dziki roli odnowiciela jak odegra
w spoeczestwie polskim Jan Pawe II.
J.P. II zmar w roku 2005, w kwietniu w Watykanie. W maju 2011 beatyfikowany w Watykanie:
wyniesiony na otarze.
Jzef Pisudski - Naczelnik Pastwa Polskiego po I wojnie wiatowej. Niewtpliwie pierwszoplanowa
posta polskiej historii. Przynajmniej dwukrotnie jego poczynania wpyny na losy caej spoecznoci
europejskiej: w listopadzie 1918 roku odzyskanie niepodlegoci przez Polsk, 1920 roku
powstrzymanie ekspansji bolszewickiej na Zachod Europy.
Genera Wadysaw Sikorski - Premier rzdu RP 1939 1943r. Zgin w katastrofie lotniczej 4 lipca
1943 w Gibraltarze wracajc z inspekcji wojsk generaa Andersa. By symbolem jednoci Polakow w
dniach proby.

Pytania oglne
1. Co to jest Rzeczpospolita Polska?
To polskie tumaczenie sowa republika.
2. Stolica Polski?
Warszawa. Godo Syrenka.
3. Liczba ludnoci?
W Polsce mieszka okoo 38,5 mln.osb.
4. Ustroj polityczny?
Demokracja parlamentarna.
5. Polski Prezydent?
Bronisaw Maria Komorowski.
Premier d 15.09.2014r. Ewa Kopacz.
6. Organ wadzy w Polsce?
Wszystkie prawa s uchwalane przez parlament - sejm i senat. W sejmie zasiadaj posowie (460), w
senacie zasiadaj senatorowie (100).
7. Dzie Niepodlegoci?
11 listopada (od 1918 roku).
8. Dzie Konstytucji?
3 maja (uchwalona 1791 roku).
9. Jakie wito obchodzi si w Polsce 1 listopada?
Dzie Wszystkich witych. Polacy udaj si na cmentarze by pomodli si na grobach bliskich
zmarych, zapalaj wieczki, skadaj kwiaty (chryzantemy).
10. Kiedy na godle Polski nie byo korony?
W latach 1956-1989.
11. Kto jest witym patronem Polski?
Najwitsza Maria Panna Krolowa Polski. Jest gown Patronk Polski.
wity Wojciech biskup, najstarszy patron Polski. Zamordowany w 997r. Prusami podczas odprawiania
Mszy. Zosta kanonizowany 999r.
wity Stanisaw ze Szczepanowa - patron Polski. Zgina w 1079r. w Krakowie. Biskup krakowski,
mczennik za wiar, wity Kocioa katolickiego.
wity Stanisaw Kostka - jest rownie patronem Polski (i modziey). Wszyscy ktorzy go spotkali,
uwaali go za witego za dobro, ktor promieniowa.
12. Gdzie mieszka Smok wawelski? (przykad starej bajki dla dzieci)

W grocie nad Wis pod Wawelem w Krakowie. Smok wawelski jest symbolem z legend z pocztku
istnienia pastwa polskiego.

13. Co to jest choinka?

Ozdoba domowa, ubierana zazwyczaj w dzie wigilijny lub 23 grudnia.
14. Jakie zwierz symbolizuje Puszcz Biaowiesk?
Puszcz Biaowiesk symbolizuje ubr.
15. Wymie znane ci polskie potrawy narodowe?
Bigos (kiszona kapusta + grzyby + miso w niewielkich kawakach + przyprawy), kotlet schabowy z
kapust, barszcz czerwony z uszkami, karp na szaro (gotowany z jarzynami w galarecie), golonka.
16. Jakie ciasta nale do tradycyjnych deserw w Polsce?
Pczki, sernik, makowiec.
17. Co Polacy jedz w Tusty Czwartek?
Pczki, chrust inna nazwa: faworki.
18. Kim by Wadysaw Horodecki?
Wadysaw Horodecki (1863-1930r.) - to polski architekt, tworzcy gownie w Kijowie. Projekty
architektoniczne - Dom z chimerami, Koci w. Mikoaja.
19. Kocioy Kijowskie:
Koci w. Mikoaja ulica Czerwonoarmijska.
Koci w. Aleksandra ulica Kostiolna.
20. Legenda o Lechie, Czechie i Rusie.
Legenda gosi, e: trzej bracia Lech, Czech i Rus przedzierali si przez puszcze szukajc miejsca, gdzie
mogliby si osiedli. Nagle zobaczyli wzgrze, na ktrym na starym samotnym dbie siedzia orze.
Wtedy Lech powiedzia: "Tego ora biaego przyjmuj za godo ludu swego, a wok dbu zbuduj grd
swj i od orlego gniazda Gniezdnem go nazw". Pozostali bracia poszli dalej szuka miejsca dla swoich
ludzi, Czech pody na poudnie, a Rus na wschd.