prof.

Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

MIDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE

/materiay pomocnicze do wykadu 30 godz./
Teoria wymiany midzynarodowej
Koszty /korzyci/ absolutne
i

n P

nP
a

gdzie nP oznacza nakady pracy na

produkcj dobra i odpowiednio w kraju a i w kraju b.

lub /w ujciu kosztowym/:

koszty

koszty

i
b

Koszty /korzyci/ komparatywne /wzgldne/

n P.

n P.
a

n P.

n P.
a

Przy uwzgldnieniu stawek pac /gdzie w oznacza stawk pac/:

n P.

W
a
i

n P.

W
b

w tym przypadku towar bdzie produkowany w b.

i

lub: n P.

X W

n P.

X W
b

towar bdzie rwnie produkowany w b.

Oz nacz a

t o,

nawet

j e el i

dany

kraj

bdz i e

produkowa

oba

/ ws z ys t ki e/ dobra t ani ej / uwz gl dni aj c z arwno wydaj no pracy j ak i

s t awki p ac/ i t ak bdz i e dl a ni ego op acal ne z rez ygnowani e z produkcj i

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

t ych dbr, w kt rych j ego prz ewaga bdz i e rel at ywni e naj m ni ej sz a / cz yl i
koncent racj a na t ych dobrach, w produkcj i kt rych j ego prz ewaga j es t
naj wi ks z a/ .
a/ w warunkach braku wymiany
konsumpcja=produkcji

b/ z wymian /specjalizacja w /
wzrost konsumpcji odziey

P.

eksport
a

P=K

przyrost
konsumpcji

odzie
import

Korzyci ze skali produkcji

A
popyt wiatowy

PA/wiat/

PB

A ma wysze koszty ale pierwszy wchodzi na rynek ustalajc cen na poziomie PA/wiat/.
B ma nisze koszty, przy aktualnym popycie moe ustali cen na poziomie PB i produkcji
OE. Ale a do poziomu produkcji OC ponosi straty /koszt jest wyszy od ceny rynkowej/,
dopiero od tej skali produkcji uzyskuje zysk. Jeeli dojdzie do tej skali produkcji z atwoci
osignie skal produkcji OE przy cenie PB wypierajc A z rynku. Ale jak B moe osign
skal produkcji OC ?
Jeeli wystpuj korzyci ze skali produkcji nie ma wolnej konkurencji, dobra nie s
identyczne /homogeniczne/ i wystpuj koszty /trudnoci/ z wejciem na rynek. W takich

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

warunkach rnice w kosztach komparatywnych nie wyjaniaj podstaw specjalizacji.

Decydowa moe pierwszestwo w wejciu na rynek /nisze koszty przecitne i kracowe.
przyzwyczajenie konsumentw do znanej marki, wysokie koszty wejcia na rynek,
dowiadczenie itp/.

Midzynarodowa polityka handlowa

Skutki wprowadzenia ce
/sytuacja maego kraju/

Pw

E
a

b
H

cena po wprowadzeniu ca

d
I

cena przed cem /wiatowa/

gj - wielko importu przed cem /przy cenie P /.

hi - wielko importu po wprowadzeniu ca /przy cenie Pw/.
abcd - strata konsumenta
a - korzy producenta krajowego.
b - zysk pastwa /fiskusa/.

Efektywna Stopa Protekcji /ESP/

Koncepcj a t a dowodz i , e rz ecz ywi st y / efekt ywny/ poz i om ochrony
cel nej m o e by z upe ni e i nny od nom i nal nego poz i om u ochrony. R ni ca
pom i dz y nom i nal n a efekt ywn st op prot ekcj i j est t ym wi ksz a, i m
wi ks z y j est udz i a kom ponent w z i m port u w wart oci produkcj i

wi ks z e j est odci eni e ce l ne kom ponent w w porwnani u do c a na

produkt fi nal ny.

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

1
V - V
ESP =

x 100%

V
gdzie V = warto dodana przed cem, V1 warto dodana po wprowadzeniu ca.

Ograniczenia ilociowe /kontyngenty/

P
CDD /wewn/

cena wewn przy wzrocie popytu z D do DD

CD/wewn./

cena po wprowadzeniu kontyngentw /popyt D/

Cwiat.

cena bez ogranicze ilociowych

D

DD

P. - krzywa poday przy kontyngencie w wysokoci O -N.

Kont yngent i l oci owy / kwot owani e i m port u/ dz i a a bardz o podobni e j ak
c o.

Zasadni cz a

r ni ca

korz y

c a

odnosi

past wo,

kont yngent owani u fi rm a, kt ra uz yska a ko ncesj na i m port . Wyst puj e

wi c du e prawdopodobi est wo korupcj i / kt o wydaj e l i cencj e ? / . Nat om i as t
j e el i z m i eni si warunku na rynku / j ak na rysunku powy ej / kont yngent
dz i a a i nacz ej ni c o, j est narz dz i em bardz i ej rest rykcyj nym .

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

Subwencje eksportowe /sytuacja na rynku eksportera/

cena

PS

cena wewn. po subwencji

A

P.

cena wewn. przed subwencj

ilo
Cc

Aa

Bb

Dd

P - PS - wielko subwencji ,
AB =AaBb - wielko eksportu przed wprowadzeniem subwencji,
CD.= CcDd - wielko eksportu po wprowadzeniu subwencji
P,PS,D,B - nadwyka /korzy/ eksportera, CDEF - strata podatnika /obcienie
budetu pastwa/. P.,PS,C,A - strata konsumenta krajoweg
Subwencja eksportowa /sytuacja kraju importujcego/
cena

P.

PS

cena na rynku importera przed subwencj

Cc Aa

Bb

cena na rynku importera po subwencji

Dd

ilo

PACPS - strata producenta kraju importujcego,

PBDPS - korzy konsumenta kraju importujcego,
AB - = AaBb - import przed subwencj, CD=CcDd - import po subwencji.

Strategiczna polityka handlowa

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

Prba poprawiania konkurencyjnoci firm krajowych kosztem konkurencji zagranicznej.

Narzdzia ca, subwencje eksportowe, subwencje dla producenta i rodki
pokrewne. Moe by skuteczna w warunkach konkurencji niedoskonaej
/wystpowania korzyci ze skali produkcji/.

Zaoenie A i B produkuj i eksportuj do C i nawzajem do siebie identyczny

produkt. Jeeli kraj A zastosuje na przykad subwencje eksportowe w
eksporcie do kraju C /ktry moe nie reagowa, na przykad nie produkuje
towaru importowanego z A i z B, wtedy taszy import z A jest dla C
jednoznacznie korzystny/ zacznie wypiera B z rynku C. Jeeli wystpuj
korzyci ze skali produkcji a reakcja eksporterw z A bdzie waciwa koszt
przecitny produkcji eksportowej A spadnie, eksport A stanie si bardziej
konkurencyjny cenowo i zacznie wypiera B zarwno z rynku C jak i z rynku
krajowego /rynku B/. Efekt bdzie tym wikszy, im wikszy jest rynek C.
Zauwamy, e w tym wypadku eksport A na rynek konkurenta B nie jest
subwencjonowany formalnie jest to zdrowa kon kurencja.
Analogicznie: jeeli wystpuj wyrane korzyci ze skali produkcji co,
zwikszajc skal produkcji krajowego producenta moe /jeeli bdzie si
zachowywa racjonalnie ekonomicznie/ zwikszy jego konkurencyjno. Przy
subwencji eksportowej importer bdzie traci wicej ni wynika to z prostego
modelu poniewa zmniejszy si jeg o skala produkcji, a wic wzron ie jego KP.

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

Integracja gospodarcza
Teoria unii celnej
ceny

PA

A / cena krajowa bez handlu/

PB

PC

B /cena importera B = cenie po unii/

C /cena najtaszego importera/

ilo

Unia celna A z B. Wtedy:

ac - efekt kreacji handlu, a - efekt produkcyjny, c - efekt konsumpcyjny.
prostokt zacieniowany - rozmiary efektu przesunicia,
b + obszar zacieniowany = straty dochodw pastwa po utworzeniu unii celnej z B.
MN - import z C przed powstaniem unii z B. LR - import z B po powstaniu unii celnej.
Powyszy model przedstawia tak zwane statyczne skutku unii celnej. Jest to podstawa teorii
integracji gospodarczej. Korzyci z powstania unii celnej w tym ujciu polegaj na wzrocie
rozmiarw wymiany handlowej. Niekorzyi zwizane s z faktem wystpowania efektu
przesunicia jeeli taszy, bardziej efektywny producent pozostaje poza uni /wtedy handel
przesuwa si na droszego dostawc z unii.
Efekty dynamiczne unii celnej : korzyci wynikajce z powstania duego
rynku zbytu /korzyci skali produkcji/ i zwikszenie konkurencji /wewntrz
ugrupowania, na skutek eliminacji barier w wymianie/.

Fazy /etapy/ integracji

1/Strefa Wolnego Handlu /SWH/. P rz yk ady: NAFTA / St refa Wol nego Handl u
Am eryki P nocnej / , C EFTA / St refa Wol nego Handl u Europy rodkowo W s chodn i ej / . Nast puj e el i m i nacj a bari er / ni ekoni ecz ni e wsz yst ki ch, S W H
ni e m us i obej m owa wsz yst ki ch t owarw i us ug/ wewnt rz ugrupowani a,

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

al e na z ewnt rz , w st osunkach z past wam i t rz eci m i ka dy cz onek

ut rz ym uj e w asn ochron.
2/

Unia

Celna

/UC/.

Przykadem

moe

by

Europejska

Wsplnota

Gospodarcza /EWG/ powstaa w 1958 r. na podstawie Traktatu Rzymskiego z

1957r. W Unii celnej nastpuje nie tylko liberalizacja obrotw wewntrz unii
/o rnym zakresie/, ale take ujednolicenie polityki handlowej z krajam i
trzecimi /na zewntrz/.
3/ Wsplny Rynek /WR/. Jest to zaawansowana unia celna w ktrej
zrealizowano swobod przepywu nie tylko towarw, ale take usug, pracy i
kapitau /tak zwane cztery swobody/. Przykad: Wsplnoty Europejskie /EWG/
po wprowadzeniu Jednolitego Aktu Europejskiego /JAE 1987/. Istnienie WR
oznacza midzy innymi swobod podejmowania pracy w dowolnym kraju,
swobod zakadania przedsibiorstw, wprowadzenie zasdy jednej licencji
/zezwolenie na prowadzenie danej dziaalnoci gospodar czej w jednym kraju
czonkowskim jest automatycznie wane w innych krajach/, uznawanie
dyplomw.
4/ Unia Gospodarcza i Walutowa /UGW/. Jest to poszerzenie WR o
Wsplny Obszar Walutow y /WOW/ i pewien zakres harmoniz acji polityk
gospodarczych /niezbdnej dla utworzenia WOW/. Przykad: koncepcja UGW
ustalona w traktatach z Maastricht /1992, tworzcy Uni Europejsk/ i w
Amsterdamie /1997/, zrealizowana w 2002 r. /wprowadzenie euro, eliminacja
walut narodowych/.
Teoretycznie ani SWH ani UC nie nakada j koniecznoci prowadzenia
wsplnych polityk /poza eliminacj barier w handlu, ale jest to obowizek
poszczeglnych pastw/. Naley odrni polityki wsplne, prowadzone na
szczeblu Wsplnot i zobowizania nakadane przez prawo wsplnotowe
/Traktaty, dyrektywy, rozporzdzenia/ od polityk prowadzonych prze z pastwa
czonkowskie. Niektre dziedziny nie s objte prawem wsplnotowym. Na
przykad podatki porednie /VAT/ nale do sfery poddanej bezporedniej
regulacji prawa wsplnotowego, podatki bezporedni e nie s ni objte.
Traktat Rzymski zakada wprowadzenie wsplnej /to znaczy prowadzonej na
szczeblu

Wsplnot/

polityki

rolnej,

polityki

transportowej,

polityki

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

spoecznej. Rzeczywiste wprowadzenie w ycie tych polityk, a take innych,

nastpowao stopniowo w miar postpw integracji. Na przykad Wsplny
Rynek Transportowy powsta

efektywnie dopiero w 1993 r. Europejski

Fundusz Spoeczny w 1960 r. ale pocztkowo mia bardzo mae znaczenie,

rzeczywisty postp w tym zakresie wprowadzi dopiero Traktat Ams terdamski.
Pogbianie

integracji

oznacza

rwnolegy wzrost

zakresu

harmonizacji

polityk w sferze gospodarczej i spoecznej. Zharmonizowano nawet, w ramach

tak

zwanego

nowego

podejcia

zasady

normalizacji

certyfikacji.

Szczeglne znaczenie ma polityka konkurencji WE. Oznacza ona, e adne

posunicia firm czy organw pastwa /co oznacza konieczno przestrzegania
zasad pomocy pastwa, ustalonych jeszcze w Traktacie Rzymskim/ nie mog
ogranicza efektywnej /skutecznej, czasami uywa si nawet okreleni a
wolnej/ konkurencji na obszarze WE i nie mog wykorzystywa /ale mog j
posiada/ przewagi dominujcej.
Korzyci i koszty wsplnego obszaru walutowego
/jedna z wersji /
koszty i
korzyci

korzyci

/w % PKB/

koszty

handel wzajemny
/jako miara integracji obszaru /

K - krytyczny zakres otwartoci na partnerw przy ktrym moe

by korzystne utworzenie unii walutowej.
powstanie wsplnego obszaru walutowego oznacza, e

Koszty:
pastwa

czonkowskie

walutowego,

polityk

trac
stopy

polityk
procentowej/

pienin/polityk
jako

narzdzie

kursu
polityki

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

gospodarczej.

Polityka

ta

jest

10

okrelana

przez

Bank

Centralny

Wsplnego Obszaru Walutowego /w przypadku Strefy Euro Europejski

Bank Centralny/. Kopoty z synchronizacj koniunktury i polityki
gospodarczej w rnych krajach ugrupowania.
Korzyci: wyeliminowanie ryzyka kursowego i oglne obnienie
kosztw transakcyjnych w wymianie midzynarodowej.
Optymalny obszar walutowy
Warunki
1/ Dua otwarto gospodarek .
2/ Duy udzia handlu wzajemnego.
3/ Jak najwysza mobilno zewntrzna /midzy pastwami/
i wewntrzna czynnikw produkcji.
4/ Podobiestwo struktur i zbliony poziom rozwoju gospodarczego.
5/ Im mniej p.4 tym silniejszy federalizm fiskalny.
6/ Synchronizacja cykli koniunkturalnych.
Literatura /do tej czci wykadu/:
A.Budnikowski Midzynarodowe stosunki gospodarcze, PWE /kolejne
wydania/,

fragmenty.

P.Krugman,

M.Obstfeld

midzynarodowa PWN, Warszawa 2007 /fragmenty/.

Ekonomia

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

11

Midzynarodowe stosunki finansowe

Bilans patniczy
Bilans patniczy jest to zestawienie transakcji dokonanych pomidzy krajowymi i
zagranicznymi podmiotami gospodarczymi. Uwaga: istnieje problem z ustaleniem, ktry
podmiot naley uzna za zagraniczny a ktry za krajowy. Mona stosowa albo kryterium
lokalizacji albo kryterium wasnoci /z czym s take problemy/. Zestawienie takie robi si
najczciej w przekroju czasowym jednego roku, rzadziej kwartalnie i miesicznie. Przy
sporzdzaniu bilansu patniczego kraju stosuje si podstawowe zasady obowizujce przy
sporzdzaniu kadego bilansu, ale bilans patniczy ma szereg cech specyficznych /bardziej
szczegowe informacje:

por. Balance of Payments Textbook wydawany przez

Midzynarodowy Fundusz Walutowy/.

Ukad Bilansu Patniczego
Kredyt /Ma/ - zmniejszenie aktyww
lub spadek zobowiza
-Eksport dbr i usug
-Dary i przekazy otrzymywane z zagranicy
-Otrzymujemy z zagranicy odsetki od
obligacji zagranicznych przez nas kupionych
-Otrzymujemy zyski od kapitau przez nas
zainwestowanego zagranic,
-import kapitau
- spadek rezerw walutowych

Debet /Winien/ - zwikszenie

aktyww lub spadek zobowiza
-Import dbr i usug
-Dary i przekazy dostarczane zagranicy
-Pacimy zagranicy odsetki od obligacji przez nas
emitowanych /kupionych przez zagranic/
-Pacimy zyski od kapitau zagranicznego u nas
zainwestowanego
-eksport kapitau
- wzrost rezerw walutowych

Uwaga: zgodnie z zasadami przyjtymi w MFW:

kredyt zapisuje si po lewej stronie,

debet po prawej.

Bi l ans p at ni cz y kraj u dz i el i si na nast puj ce cz ci :

B i l an s ob rotw b i ecych
BOB

Bilans obrotw kapitaowych

BOK

1/ b i l an s h an d l ow y / ek sp ort -i mp ort
tow arw /
2/ b i l an s u s u g / ek sp ort -i mp ort
u s u g/
3/ b i l an s p rocen tw i d yw i d en d
4/ b i l an s tran sf erw
1/B i l an s ob rotw k ap i ta u
d u gotermi n ow ego
2/ B i l an s ob rotw k ap i ta u
k rtk otermi n ow ego

Bdy i opuszczenia /BO/

Bilans transakcji oficjalnych
centralnego

- BTO /w praktyce-zmiany rezerw dewizowych banku

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

12

BOB i BOK z api suj t ransakcj e sekt ora prywat nego.

Z z as ad s porz dz ani a bi l ansu wyni ka, e:
B O B + B O K + B O + B TO = O
P oz ycj a B dy i opusz cz eni a m o e by z nacz ca / m i dz y i nnym i z
powodu t rudnoci w st at yst ycz nym uchwyceni u wsz yst ki ch t ransakcj i z
z agrani c/ , al e dl a dal sz ych roz wa a m o na j opuci .
W t edy :
B O B + B O K = / - / B TO
l ub:
B O B + B O K = zmi an y w rezerw ach w al u tow ych , gd zi e:
w zros t rezerw / zap i syw an y p o stron i e d eb etow ej / ozn acza d od atn i a
s p ad ek rezerw / zap i syw an y p o stron i e k red ytow ej / u jemn y b i l an s
p atn i czy.
Defi cyt B P oz nacz a, e p op yt n a d ew i zy > p od a y d ew i z.
Nadwy ka B P oz nacz a, e p od a d ew i z > p op ytu n a d ew i zy.
Trans akcj e wyst puj ce po st roni e debet owej bi l ansu p at ni cz ego / B P/
z wi ks z aj popyt na wal ut y obce i j ednocz eni e z wi ksz aj poda wal ut y
kraj owej

na

rynku

wal ut owym .

Transakc j e

wyst puj ce

po

st roni e

kredyt owej B P odwrot ni e.

B P a ryn ek d ew i zow y i zasb p i en i d za n a ryn k u k rajow ym:
P oda pi eni dz a og em rwna si sum i e poda y pi eni dz a kraj owego
/ em i s j i pi eni dz a got wkowego pl us kredyt y bankw kom ercyj nych / i
pi eni dz a

z agrani cz nego

skrci e:

wz rost

rez erw

dewi z owych/ .

Oz nacz a t o, e bez prz eci wdz i a ani a z e st rony banku cent ral nego / akcj i
okre l anej j ako st eryl i zacj a nadwy ki p at ni cz ej /
Nad w yk a B P = w zrost p od ay p i en i d za w k raju ,
Def i cyt B P

= sp ad ek p od ay p i en i d za w k raju .

C o o k r e l a s t a n / r w n o w a g l u b b r a k r w n o w a gi / b i l a n s u p a t n i c z e go ?
Ujcie absorpcyjne
PK B = K + I + R Z + B O B , gd z i e :
PK B P r o d u k t k r a j o w y b r u t t o , K k o n s u m p c j a k r a j o w a , I i n w e s t yc j e ,
R Z w yd a t k i r z d o w e .

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

13

K + I + R Z = A / a b s o r p c j a , c z yl i s u m a w yd a t k w k r a j o w yc h / .
Wtedy :
PK B = A + B O B
B O B = PK B A
J e e l i A > PK B b i l a n s o b r o t w b i e c yc h b d z i e u j e m n y / d o j d z i e d o
s p a d k u r e z e r w d e w i z o w yc h j e e l i n i e z w i k s z y s i o d p o w i e d n i o n a p yw
kapitau

z a gr a n i c y/ .

i n w e s t yc j i ,
b u d e t o w e go /

wzrost

Oznacza

w yd a t k w

powinny

prowadzi

to,

wzrost

r z d o w yc h
do

konsumpcji,

/ s z c z e g l n i e

p o go r s z e n i a

wzrost
d e f i c yt u

s yt u a c j i

BOB.

N a p yw k a p i t a u z z a gr a n i c y z j e d n e j s t r o n y z w i k s z a p o d a d e w i z , z
d r u gi e j p r o w a d z i d o w z r o s t u a b s o r p c j i k r a j o w e j i d o w z r o s t u i m p o r t u .
U j c i e mo n e t a r n e / u p r o s z c z o n e /
P o p yt n a p i e n i d z / M D / j e s t f u n k c j w i e l k o c i d o c h o d u i s t o p y
procentowej:
M D = L / Y, r / , gd z i e Y = d o c h d n a r o d o w y, r = s t o p a p r o c e n t o w a .
P o d a p i e n i d z a j a k w y e j , t o z n a c z y:
M S = M S K r a j . + M S Z a g r.
R w n o w a ga b i l a n s u p a t n i c z e go w ys t p i w t e d y, j e e l i p o p yt n a
p i e n i d z b d z i e r w n y p o d a y p i e n i d z a . To z n a c z y :
B P = M D M S , s t d n a p r z yk a d n a d w y k a B P, c z yl i p r z yr o s t
r e z e r w d e w i z o w yc h r w n y j e s t :
P r z yr o s t M S Z a g r. = L / Y, r / - p r z yr o s t M S K r a j . .
O z n a c z a t o , e j e e l i w z r o s t p o d a y p i e n i d z a j e s t w i k s z y o d p o p yt u
n a p i e n i d z / z d e f i n i o w a n y j a k w r w n a n i u p o w y e j / w ys t p i d e f i c yt
b i l a n s u p a t n i c z e go . W z r o s t p o d a y p i e n i d z a m o e b y s p o w o d o w a n y
z a r w n o p r z yc z yn a m i w e w n t r z n ym i , t z z w i k s z e n i e m e m i s j i p i e n i d z a
go t w k o w e go p r z e z b a n k c e n t r a l n y, w z r o s t e m r o z m i a r w a k c j i k r e d yt o w e j
bankw

k o m e r c yj n yc h

/pienidza

b e z go t w k o w e go /

jak

n a p yw e m

k a p i t a u z z a gr a n i c y / i m p o r t e m k a p i t a u / . P o d o b n i e d z i a a n a d w y k a
e k s p o r t u n a d i m p o r t e m l u b n a d w y k a c a e go B O B .
Odpowiednio

mona

zapisa,

stan

BOB

uzaleniony

jest

od

wielkoci /zmian/ dochodu w kraju / Y/ w stosunku do wielkoci /zmian/

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

14

*
d o c h o d u z a gr a n i c / Y / i k o n k u r e n c yj n o c i c e n o w e j e k s p o r t u d b r i
u s u g t e go k r a j u / R /
z m i a n y c e n k r a j o w yc h d b r h a n d l o w yc h
R =

z m i a n y c e n n a r yn k u w i a t o w ym

t o z n a c z y:

B O B = f / Y * , Y, R / ,
gd z i e z a l e n o o d z m i a n d o c h o d u z a gr a n i c a s t a n e m B O B j e s t d o d a t n i a
i od zmian dochodu w kraju ujemna.
Odpowiednio rwnanie BOK mona zapisa:
B O K = f / r * , r, K w

exp

/,

G d z i e r * j e s t t o s t o p a p r o c e n t o w a z a gr a n i c / z a l e n o u j e m n a / , r
stopa procentowa w kraju /zaleno dodatnia/ i Kw
w a l u t o w y d a n e go k r a j u -

exp

oczekiwany kurs

o c z e k i w a n a d e p r e c j a c j a p o ga r s z a / o d p yw

k a p i t a u / a o c z e k i w a n a a p r e c j a c j a p o p r a w i a / n a p yw k a p i t a u / B O K .
Przywracanie rwnowagi bilansu patniczego .
1/ Finansowanie deficytu
2/ Proces dostosowawczy / adjustment/

Polityka fiskalna i pienina w

procesie dostosowawczym. Spr wok problemu skutecznoci zmian kursu

walutowego /gwnie dewaluacji/. Znaczenie elastycznoci cen i pac. Stae
czy zmienne kursy walutowe?
Kursy walutowe
Kurs waluty cena waluty obcej w walucie krajowej. .
O d c z e go z a l e y w ys o k o k u r s u w a l u t o w e go ?
Te o r i a Pa r y t e t u S i y N a b y w c z e j / P N , p o a n g i e l s k u PPP/ .
Przede

w s z ys t k i m

ze

w z gl d u

na

znaczenie

p r z e p yw w

k a p i t a o w yc h
/ r u c h y k a p i t a u w p yw a j n a w ys o k o K W n a w e t b e z z m i a n w p o z i o m i e
c e n w e w n t r z n yc h n a p yw k a p i t a u z r e gu y p o d n o s i , o d p yw o b n i a
w ys o k o k u r s u w a l u t y k r a j o w e j / i z n a c z e n i e c e n d b r n i e h a n d l o w yc h .
w e r s j a a b s o l u t n a n i e d a j e p o p r a w n e j o d p o w i e d z i n a p o w y s z e p yt a n i e .
B l i s z a r z e c z yw i s t o c i j e s t w e r s j a w z gl d n a P N :

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

15

z mi a n y w p o z i o mi e K W PL N d o C H F o d p o w i a d a j w d u g i m o k re s i e
s t o s u n k o w i z mi a n c e n w Po l s c e d o z mi a n c e n w S z w a j c a r i i .
Rodzaje kursw
kursy stae

Kursy sztywne

n p s ys t e m e u r o

n p . s ys t e m Z
B r e t t o n Wo o d s
Do 1973 r

kursy czciowo
kursy zmienne
zmienne
z interwencj
b e z i n ge r e n c j i
wadz
wadz cakowicie
monetarnych
r yn k o w e
ograniczajcych
wahania kursw w
pewnych
granicach

W z a l e n o c i o d r yn k u , n a k t r ym k u r s y s k s z t a t o w a n e m o n a w yr n i
k u r s y:
Kursy kasowe /spot/
K u r s y t e r mi n o w e / f o r w a r d /
J e e l i K W f o r w a r d > K W s p o t m w i m y, e K W f o r w a r d j e s t z p re mi ,
j e e l i o d w r o t n i e z d y s k o n t e m . R n i c p o m i d z y k u r s e m t e r m i n o w ym i
k u r s e m k a s o w ym o k r e l a s i t a k e m i a n e m s w a p / o c z ym d a l e j / .

Jak dziaa kurs waluty

P r z yk a d :
K W = 2 P LN z a 1 C H F
eksporter z Polski
c e n a n a r yn k u p o l s k i m : 1 9 0 0 P LN

r yn e k s z w a j c a r s k i
c e n a n a r yn k u s z w a j c a r s k i m - 1 0 0 0

CHF
eksportujemy do Szwajcarii

sprzedajemy za 1000CHF

z a 1 0 0 0 C H F o t r z ym u j e m y 2 0 0 0 P LN
z ys k z t e j t r a n s a k c j i = 1 0 0 P LN
W s ys t e m i e k u r s w s t a yc h m w i m y o d e w a l u a c j i i r e w a l u a c j i , w
s ys t e m i e k u r s w z m i e n n yc h / p yn n yc h / o d e p r e c j a c j i i a p r e c j a c j i .
J e e l i n a p r z yk a d i n f l a c j a w P o l s c e w yn o s i 2 0 % a w S z w a j c a r i i 0 % ,
t o c e n a w e w n t r z n a w P o l s c e w z r o n i e d o 2 2 8 0 P LN , c o o z n a c z a , e
e k s p o r t p r z y k u r s i e 2 z l p z a 1 C H F b d z i e n i e o p a c a l n y.

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

16

D e p r e c j a c j a m o e p r z yw r c i o p a c a l n o t r a n s a k c j i . M o e n a w e t
u m o l i w i z m n i e j s z e n i e c e n y z a gr a n i c z n e j . K i e d y w a r t o o b n i y c e n
z a gr a n i c z n ? P r z e d e w s z ys t k i m w t e d y, j e e l i n a s k u t e k o b n i e n i a c e n y
u z ys k a m y z n a c z c y w z r o s t s p r z e d a y, c z yl i j e e l i e l a s t yc z n o c e n o w a
p o p yt u z a gr a n i c y n a e k s p o r t o w a n y p r z e z n a s t o w a r j e s t w ys o k a . M u s i m y
t a k e m i e m o l i w o z w i k s z e n i a e k s p o r t u c z yl i m u s i w ys t p o w a
o d p o w i e d n i o w ys o k a e l a s t yc z n o p o d a y e k s p o r t o w e j .
Z d r u gi e j s t r o n y p o d e p r e c j a c j i / d e w a l u a c j i / w a r t o i m p o r t u w w a l u c i e
k r a j o w e j r o n i e . J e e l i c e n a z a gr a n i c z n a i m p o r t o w a n e go d o b r a w yn o s i
1 0 0 0 C H F, t o p r z y k u r s i e 2 P LN j e go c e n a w P o l s c e w yn o s i b d z i e 2 0 0 0
P LN / n i e u w z gl d n i a j c k o s z t w t r a n s p o r t u , c e , p o d a t k w i t p . / . P r z y
k u r s i e 2 , 4 P LN c e n a t e go s a m e go t o w a r u w yn o s i b d z i e 2 4 0 0 P LN .
R e a s u mu j c :

oznacza

to,

d e p re c j a c j a

/dewaluacja/

zwik sza

z y s k o w n o e k s p o r t u w w a l u c i e k r a j u e k s p o r t e r a , u mo l i w i a o b n i e n i e
c e n t o w a r w e k s p o r t o w a n y c h w w a l u c i e o b c e j / c o mo e z w i k s z y
mo l i w o c i

eksportowe/

i mp o r t o w a n y c h . W z r o s t

podnosi

cen

krajow

towarw

c e n t o w a r w i m p o r t o w a n yc h p o d e p r e c j a c j i

/ d e w a l u a c j i / o z n a c z a t a k e , e ro s n c e n y i mp o r t u z a o p a t r z e n i o w e g o
oraz

i mp o r t o w a n y c h

s u ro w c w.

D e p re c j a c j a

waluty

podnosi

wic

k o s z t y d z i a a l n o c i g o s p o d a rc z e j . Ty m s i l n i e j , i m w i k s z ro l t a k i
i mp o r t o d g r y w a w g o s p o d a rc e d a n e g o k r a j u .
D e w a l u a c j a j e s t w i c k o r z ys t n a d l a e k s p o r t e r w n i e k o r z ys t a j c yc h
z i m p o r t u z a o p a t r z e n i o w e go / n a p r z yk a d e k s p o r t e r z y s u r o w c w / , a l e o n i
take prdzej czy pniej odczuj wzrost kosztw bdcy nastpstwem
d e p r e c j a c j i / n a p r z yk a d w z r o s t k o s z t w e n e rgi i / . J e e l i j e d n a k w k r a j u
w z r o s t c e n j e s t s z yb s z y i / a l b o w z r o s t w yd a j n o c i p r a c y w o l n i e j s z y n i z a
gr a n i c d e p r e c j a c j a / d e w a l u a c j a / m o e o k a z a s i n i e z b d n a , p o n i e w a
nadwartociowo

kursu

jest

bardzo

szkodliwa.

Naley

jednak

p a mi t a o t y m, e d e p re c j a c j a d z i a a p ro i n f l a c y j n i e .
Arbitra walutowy
O g l n i e a r b i t r a p o l e ga n a w yk o r z ys t yw a n i u r n i c k u r s o w yc h / l u b
c e n t o w a r w, w ys t p u j e t e a r b i t r a t o w a r o w y/
n a p o s z c z e g l n yc h
r yn k a c h

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

arbitrau

w a l u t o w ym

dochodzi

17

do

n a t yc h m i a s t o w e j

transakcji

k u p n a - s p r z e d a y w a l u t . W a rgo n i e f i n a n s o w ym m w i m y, e s t a r a m y s i
w t a k i m w yp a d k u s z yb k o z a m k n n a s z p o z yc j . P o z yc j a z a m k n i t a
oznacza, e nasze nalenoci
krtka

/short/

nalenociami,

oznacza,
p o z yc j a

r w n a j s i z o b o w i z a n i o m . P o z yc j a
e

d u ga

mamy

p r z e w a g

/long/

zobowiza

odwrotnie.

n ad

wiadome

u t r z ym yw a n i e p o z yc j i d u gi e j l u b k r t k i e j o z n a c z a , e m a m y p o z yc j
otwart,

uprawiamy

spekulacj.

p r z yp a d k u

p o z yc j i

d u gi e j

z ys k a m y, j e e l i k u r s w a l u t y w z r o n i e , s t r a c i m y j e e l i s p a d n i e . P r z y
p o z yc j i k r t k i e j o d w r o t n i e .
Wa r u n e k r w n o w a g i n a r y n k a c h w a l u t o w y c h
/ u j c i e o d s t r o n y a k t yw w a s s e t s a p p ro a c h , /
Za s a d a j e s t n a s t p u j c a : n i e n a l e y i n w e s t o w a w a k t yw a , k t r yc h
w a r t o s p a d a , i n w e s t u j e m y w a k t yw a , k t r yc h w a r t o r o n i e . O z n a c z a
t o , e n a l e y i n w e s t o w a w a k t yw a d e n o m i n o w a n e w w a l u c i e , k t r a u l e ga
/ o c z e k u j e m y,

u l e gn i e /

aprecjacji,

uciekamy

od

walorw

d e n o m i n o w a n yc h w w a l u c i e , k t r a w yk a z u j e s k o n n o d o d e p r e c j a c j i .
K a l k u l a c j o p a c a l n o c i m o e z m i e n i u w z gl d n i e n i e r n i c w s t o p a c h
p r o c e n t o w yc h p o m i d z y k r a j a m i . P o u w z gl d n i e n i u s t o p y p r o c e n t o w e j
k a l k u l a c j a m o e w ygl d a n a s t p u j c o :

= r

A/B spot
KW A/B exp KW
KW

A/B spot

O z n a c z a t o , e r w n o w a ga n a r yn k u w a l u t A i B z o s t a n i e u t r z ym a n a
j e e l i r n i c e w o p r o c e n t o w a n i u d e p o z yt w w o b u w a l u t a c h b d z i e r w n e
o c z e k i w a n e j d e p r e c j a c j i l u b a p r e c j a c j i t yc h w a l u t w z gl d e m s i e b i e .

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

18

U b e z p i e c z o n y a r b i t r a s t p p ro c e n t o w y c h
KW
r

A/B forward
A/B spot
KW

A B
r

100%
KW

A/B spot

J e s t t o a r b i t r a u b e z p i e c z o n y, p o n i e w a w ys t p u j e t u k u r s f o r w a r d .
W a r b i t r a u n i e u b e z p i e c z o n ym w ys t p u j e w t ym m i e j s c u o c z e k i w a n y w
d a n ym t e r m i n i e k u r s s p o t . J e e l i l e w a s t r o n a n i e r w n o c i j e s t w i k s z a o d
p r a w e j / t o z n a c z y, j e e l i r n i c e w s t o p a c h p r o c e n t o w yc h p o m i d z y A i B
s w i k s z e n a k o r z y A n i w yn o s i o c z e k i w a n a d e p r e c j a c j a w a l u t y A
w z gl d e m B / - i n w e s t u j w A . I o d w r o t n i e .
J e e l i p o m i d z y p o s z c z e g l n ym i k r a j a m i w ys t p u j r n i c e w s t o p i e
inflacji

d e c yd u j c e

znaczenie

ma

okrelenie

zmian

wielkoci ach

r e a l n yc h , p o w ye l i m i n o w a n i u s k u t k w z m i a n c e n . O p e r u j e m y w t e d y
p o j c i e m re a l n e g o k u r s u w a l u t o w e g o
ceny w B
Realny KW

A/B

X n o mi n a l n y K W

A/B

ceny w A
W t ym u j c i u w z r o s t re a l n e g o K W o z n a c z a d e p re c j a c j w a l u t y A .
W

warunkach,

kiedy

istnieje

moliwo

zmiany

kursu

waluty

z a w s z e w ys t p u j e r y z y k o k u r s o w e . Ryz yk o t o j e s t t yl k o j e d n z f o r m
r yz yk a

w ys t p u j c e go

dziaalnoci

go s p o d a r c z e j .

O g l n i e

mona

w yr n i r yz yk o n i e s y s t e mo w e , s p e c yf i c z n e d l a k a d e j f i r m y, k t r e
m o n a o gr a n i c z y l u b w ye l i m i n o w a p r z y p o m o c y o d p o w i e d n i c h t e c h n i k i
r yz yk o

s y s t e mo w e

albo

rynkowe,

k t r e go

nie

mona

cakowicie

w ye l i m i n o w a / n a p r z yk a d r yz yk o z w i z a n e z m o l i w o c i z a a m a n i a
c a e go r yn k u / . O p r c z r yz yk a k u r s o w e go w f i n a n s a c h m i d z yn a r o d o w yc h
w yr n i a

si

jeszcze

r yz yk o

zwi zane

moliwoci

zmian

stp

p r o c e n t o w yc h / I n t e re s t R a t e R i s k / , o d n o s z c e s i d o s k u t k w z m i a n

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

19

k u r s w p a p i e r w w a r t o c i o w yc h t yp u o b l i ga c yj n e go o r a z r yz yk o z m i a n
c e n a k t yw w b d c yc h w o b r o c i e m i d z yn a r o d o w ym / P r i c e - L e v e l R i s k / ,
t a k i c h j a k t o w a r y i a k c j e n a p o s z c z e g l n yc h r yn k a c h / n a p r z yk a d d l a U S A
m i a r t a k m o e b y i n d e k s z m i a n c e n n i e r u c h o m o c i w U S A i i n d e k s
zmian cen akcji, ale naley pamita, e istnieje silna wspzaleno
p o m i d z y p o s z c z e g l n ym i r yn k a m i / .
J e e l i c h o d z i o r yz yk o k u r s o w e , t o m o n a w yr n i r yz yk o b i l a n s o w e
/ k s i go w e / , o p e r a c yj n e i t r a n s a k c yj n e . Ryz yk o t o e l i m i n u j e t yl k o s ys t e m
c a k o w i c i e s z t yw n yc h k u r s w w a l u t / j a k w s ys t e m i e e u ro / . Im k u r s j e s t
b a r d z i e j z m i e n n y t ym r yz yk o t o j e s t w i k s z e . N a a p r e c j a c j i w a l u t y A t r a c
c i , k t r z y u t r z ym u j p o z yc j k r t k / s h o r t / w A i

d u g / l o n g / w

i n n yc h w a l u t a c h , t o z n a c z y:
- e k s p o r t e r z y, k t r yc h k o n t r a k t y b d p a c o n e w i n n e j w a l u c i e n i A , n a
p r z yk a d

eksporter z Polski, ktry zrealizowa dostaw w ramach

k o n t r a k t u p a t n e go w e u r o j e e l i d o s z o d o a p r e c j a c j i P LN w s t o s u n k u d o
euro,
- e k s p o r t e r z y k a p i t a u z k r a j u A / n a p r z yk a d , j e e l i f i r m a n i e m i e c k a
z a i n w e s t o w a a e u r o w P o l s c e t r a c i n a a p r e c j a c j i e u r o c z yl i d e p r e c j a c j i
P LN / . W t a k i e j s yt u a c j i e k s p o r t e r k a p i t a u z P o l s k i / i n w e s t yc j a w e u r o /
z ys k u j e .
Z ys k u j c i , k t r z y u t r z ym u j p o z yc j d u g w A i k r t k w
i n n yc h w a l u t a c h ,

n a p r z yk a d i m p o r t e r z y w k r a j u A j e e l i w a l u t

p a t n o c i z a w a r t yc h p r z e z n i c h k o n t r a k t w n i e j e s t w a l u t a A .
deprecjacji

odwrotnie.

S yt u a c j a

prz edstawia

si

podobnie,

Przy
jeeli

w ys t p u j z m i a n y w o p r o c e n t o w a n i u r n yc h a k t yw w / r yz yk o s p a d k u w z r o s t u o p r o c e n t o w a n i a a k t yw w / .
S p o s o b y e l i mi n o w a n i a / o g r a n i c z a n i a / r y z y k a k u r s o w e g o
Te c h n i k i t e o k r e l a s i n a o g j a k o h e d i n g / t o h e d g e o d gr o d z i
si/.
Z a s a d a h e d i n g u p o l e g a n a t y m, e re a l i z u j e my d w i e t r a n s a k c j e w
przeciwstawnych

kierunkach, na przykad

d w a t y p y a k t y w w,

k t r y c h c e n a z mi e n i a s i w p r z e c i w s t a w n y c h k i e r u n k a c h . U n i k a m y

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

20

p o z yc j i o t w a r t e j c a s h f l o w z j e d n e j t r a n s a k c j i j e s t p r z e c i w s t a w i a n y
przez cash flow
u t r z ym u j e m y

z d r u gi e j t r a n s a k c j i w p r z e c i w n ym k i e r u n k u

p o z yc j

zamknit.

Jeeli

nie

stosujemy

transakcji

z a b e z p i e c z a j c e j , r w n o w a c e j , w t e d y u t r z ym u j e m y p o z yc j o t w a r t ,
z w i k s z a m y r yz yk o c z yl i s p e k u l u j e m y. N a p r z yk a d l i c z c n a w z r o s t k u r s u
$ k u p u j e m y $ , j e e l i k u r s $ s p a d n i e / a p r e c j a c j a ZLP / t r a c i m y b o m a m y
p o z yc j o t w a r t , w t ym p r z yp a d k u d u g w $ .
Bardziej

w yr a f i n o w a n e

techniki

zabezpieczajce

w yk o r z ys t u j

tak

z w a n e i n s t r u m e n t y p o c h o d n e , c z yl i d e r y w a t y w y / d e r i v a t i v e s / . Wym i e n i
t u m o n a t r a n s a k c j e f o r w a rd ,

f u t u re s , o p c j e i t r a n s a k c j e s w a p o w e

/swaps/.
R n e k l a s yf i k a c j e i p o d z i a y t r a n s a k c j i h e d i n go w yc h . P r z yk a d :
Firma U z USA sprzedaa firmie N z Niemiec towar za 1 mln euro.
Patno za 3 miesice. KWspot euro/$ 1,2. Oznacza to, e za 3
m i e s i c e f i r m a U o t r z ym a 1 m l n e u r o , a l e i l e t o b d z i e $ ? P r z y k u r s i e
o b e c n ym 1 2 0 0 t y $ . P o w s t a j e p r o b l e m r yz yk a k u r s o w e go d l a f i r m y U .
F i r m a U m a p o z yc j d u g / l o n g / w e u r o i n a r a o n a j e s t n a s t r a t y j e e l i
k u r s e u r o s p a d n i e / a p r e c j a c j a $ / . N a p r z yk a d , j e e l i k u r s d o l a r a w z r o n i e
d o 1 , 1 F i r m a U o t r z ym a t yl k o 11 0 0 t y $ , t o z n a c z y s t r a c i 1 0 0 t y $ .
Bez hedingu:
Podpisanie transakcji:

Za 3 m i e s i c e o t r z ym u j e

firma U nie robi nic

1 m l n e u r o i w ym i e n i a n a
$ p o k u r s i e k a s o w ym / s p o t /

F i r m a U m o e s i z a b e z p i e c z y p r z e d r yz yk i e m d e p r e c j a c j i e u r o d o $
s t o s u j c , n a p r z yk a d t e c h n i k f o r w a r d m a r k e t h e d g e .
Z h ed i n gi em
Podpisanie kontraktu. Firma U

P o 3 m i e s i c a c h o t r z ym u j e

liczy na deprecjacj euro i

1 mln euro z kontraktu i

sprzedaje forward 3 miesice

1 mln euro za $ po kursie, na
p r z yk a d 1 , 2 5 .

s p r z e d a j e j e , z go d n i e
z u m o w , z a 8 0 0 t y $ .

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

21

F i r m a U u n i k a w t e n s p o s b r yz yk a k u r s o w e go , p o n i e w a s t a b i l i z u j e
warunki kontraktu take w $. Jest to jednak zabezpieczenie czciowe,
p o n i e w a j e e l i r z e c z yw i s t a s t o p a d e p r e c j a c j i e u r o b d z i e n i s z a o d
u s t a l o n e j w k o n t r a k c i e f o r w a r d f i r m a s t r a c i . St r a t a b d z i e w i k s z a j e e l i
k u r s e u r o n i e u l e gn i e d e p r e c j a c j i / n a p r z yk a d , gd yb y k u r s s i u t r z ym a n a
p o z i o m i e 1 , 3 w t e d y f i r m a U o t r z ym a a b y 8 3 3 , 3 t y . $ , 3 3 . 3 t y . $ w i c e j
ni

przy

h e d i n gu /

jeszcze

wiksza,

jeeli

u l e gn i e

aprecjacji

/deprecjacja $/. Przed takimi ewentualnociami skuteczniej zabezpieczaj

transakcje opcyjne /patrz polecana literatura/.
Swap walutowy
/ t e n s a m s ys t e m , r o d z a j s t p p r o c e n t o w yc h p a r t n e r w -

c u r re n c y s w a p ,

f i x e d - f o r- f i x e d r a t e c u r re n c y s w a p /
Tr a n s a k c j e z a m i e n n e . B a r d z o d u y,

o v e r- t h e - c o u n t e r, p yn n y r yn e k .

a/ kupno lub sprzeda waluty spot wraz z jednoczesn sprzeda lub

k u p n e m n a r yn k u f o r w a rd . . b / u m o w a , n a m o c y k t r e j n a s t p u j e z a m i a n a
patnoci w jednej waluci e na patnoci w innej walucie.

$
Firma U /z USA/
DM

$
dealer transakcji
swapowej

firma N /z Niemiec/
DM

Dealer transakcji swapowej dziaa jako porednik: poszukuje firm z USA

ktra

maj

zobowizania

wobec

firm

niemieckich

DM

firm

niemieckich, ktre maj zobowizania wobec firm z USA w $. Nastpn ie

w ym i e n i a t e z o b o w i z a n i a Wr a c a j c d o n a s z e go p r z yk a d u : f i r m a z
Niemiec musi zapaci firmie U z USA 1 mln DM. Eksporter z USA moe
u d e a l e r a s w a p o w e go s w o j n a l e n o w D M z a m i e n i n a $ . D e a l e r
s w a p o w y m u s i z n a l e f i r m z N i e m i e c , k t r a w t ym s a m ym t e r m i n i e m a
o t r z ym a o d p o w i e d n i s u m w $ , a l e c h c e o t r z ym a D M . W w i k s z o c i
p r z yp a d k w f i r m y t e n i e m a j z e s o b k o n t a k t u , s p r a w z a a t w i a d e a l e r.
P r z yk a d t r a n s a k c j i s w a p o w e j : b a n k z go d z i s i d o s t a r c z y i m p o r t e r o w i
w N i e m c z e c h 1 m l n . $ z a 3 m i e s i c e . B a n k m o e s i z a b e z p i e c z y k u p u j c

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

22

f o r w a rd n a 3 m i e s i c e 1 m l n $ . A l e m o e r w n i e k u p i 1 m l n $ s p o t i ,
poniewa bdzie potrzebowa te pienidze dopiero za 3 miesice moe je
o d s p r z e d a z z a s t r z e e n i e m , e o d k u p i j e p o o k r e l o n ym k u r s i e z a 3
miesice..
Bardzo popularne s
f o r- f l o a t i n g

c u r re n c y

t r a n s a k c j e s w a p o w e s t p p r o c e n t o w yc h / n p . f i x swap

zamiana

zobowiza

s t a yc h

na

z o b o w i z a n i a w z m i e n n yc h s t o p a c h p r o c e n t o w yc h .
Opcje /options/
O g l n i e t r a n s a k c j e d a j c e m o l i w o , p r a w o d o s p r z e d a y l u b z a k u p u
d a n e j w a l u t y. Tr a n s a k c j t a k m o g z r e a l i z o w a , a l e n i e m u s z j e e l i
kurs zmieni si tak, e realizacja transakcji jest dla mnie nieopacalna
o d s t p u j o d t r a n s a k c j i p a c t yl k o u z go d n i o n p r o w i z j .
Na

p r z yk a d :

jeeli

jestem

eksporterem

przewiduj

/ r yn k i

przewiduj/ aprecjacj wasnej waluty w stosunku do waluty kontraktu

m o g s p r z e d a f o r w a rd w a l u t k o n t r a k t u i u n i k n s t r a t p o a p r e c j a c j i
w a l u t y w a s n e j . J e e l i j e d n a k , w b r e w p r z e w i d yw a n i o m , w a l u t a k r a j o w a
u l e gn i e d e p r e c j a c j i a k o n t r a k t f o r w a rd z o s t a z a w a r t y s t r a c . J e e l i
z a w a r e m k o n t r a k t o p c yj n y p u t / s p r z e d a / m o g o d s t p i o d u m o w y i
s p r z e d a p r z yc h d w w a l u c i e k o n t r a k t u p o b a r d z i e j k o r z ys t n ym k u r s i e
spot.
P r a w i d o w o s t o s o w a n e o p c j e s b a r d z o s k u t e c z n ym z a b e z p i e c z e n i e m
p r z e d r yz yk i e m k u r s o w ym . St o s o w a n e s j e d n a k t a k e p o w s z e c h n i e n i e
j a k o z a b e z p i e c z e n i e , j a k o d o b r e n a r z d z i e s p e k u l a c j i w a l u t o w yc h .

L i t e r a t u r a : A . B u d n i k o w s k i j . w.
m i d z yn a r o d o w ym i ,

PWE

2000.

A . N a j l e p s z y Za r z d z a n i e f i n a n s a m i
Marian

Grski

Ryn k o w y

s ys t e m

f i n a n s o w y P W E 2 0 0 9 r o z d z . 9 . 4 i r o z d z . 1 4 . U z u p e n i a j c a : A . S o p o k o
P o c h o d n e d r o ga d o f o r t u n y ,

A ge n c j a Wyd a w n i c z a i M a r k e t i n go w a

M e d i a - B a n k , Wa r s z a w a 1 9 9 9 r. J . J a k u b c z yc F i n a n s e m i d z yn a r o d o w e ,
O f i c yn a , Wo l t e r K l u w e r P o l s k a S p . z o . o . 2 0 1 2

prof. Andrzej Lubbe Midzynarodowe Stosunki Gospodarcze

23