Psychologia Wykad IX

MOTYWACJA
To proces regulacji, sterujcy czynnociami czowieka tak, aby doprowadziy one do
okrelonego efektu np. zmiany w fizycznym stanie rzeczy, zmiany w sobie, zmiany pooenia
spoecznego itd.

Motywacj charakteryzuje KIERUNEK I SIA DE.

KIERUNEK okrela:
a) CEL np. zdoby dyplom
b) MOTYW
SIA DE
To zdolno wyczania konkurencyjnych de.
Kierunek i sia de zale od atrakcyjnoci celu.
RWNANIE MOTYWACYJNE
Mi = f ( Ui, Psi)
Mi - Motywacja do podjcia czynnoci dla osignicia okrelonego wyniku (celu)
f funkcja
Ui uyteczno celu
Psi subiektywne prawdopodobiestwo osignicia wyniku
Ui = f (Ni, Gi)
Ni napicie motywacyjne
Gi antycypowana warto gratyfikacyjna
Cel / Marzenie
CELE
A. krtkoterminowe (zamknite w jednym miesicu)
B. rednioterminowe (zamknite w jednym roku)
C. dugoterminowe (od roku do x lat)
Motyw
stan podmiotu charakteryzujcy si poczuciem niespenienia lub zakcenia i zwizan z nim
gotowoci do aktywnoci, ktra w stan ma zredukowa
- moe mie (-) lub (+ charakterystyk afektywn np. tsknota, lk, bl, rado
- czasami zamiennie - potrzeba
Rodzaje motyww
HEDONISTYCZE
zwizane z przyjemnoci
NORMATYWNE
zwizane z deniem do dobrego penienia roli (mskiej, kobiecej) i uzyskania za to aprobaty
spoecznej
IPSOCENTRYCZNE
podtrzymanie dobrego mniemania osobie
ALLOCENTRYZNE

pragnienie zadowolenia drugiej osoby

Rodzaje motywacji
ALTRUIZM ODWZAJEMNIONY
a) MAKIWELIZM
psychologii to tendencja do manipulacji ludmi dla wasnych celw, cznie z amaniem norm
dla wasnych celw
b) EGOTYSTYCZNY ALTRUIZM
co za co bdziemy mili dla ludzi, a oni nam si tym odwzajemni
MOTYWACJA EMPATYCZNA
Wczucie si sytuacj drugiej osoby
MOTYWACJA NIESPECYFICZNA
Z nudw
MOTYWACJA SYNTONICZNA
Jestemy skonni pomaga osobom psychologicznie na bliszym (Polak Polakowi, student
studentowi itp.)

MOTYWACJA WEWNTRZNA
MOTYWACJA ZEWNTRZNA
MOTYWACJA DO
Nastawienie na zdobywanie przyjemnoci, nagrody, cele. Silna motywacja moe wpyn na
wystpowanie typu mylenia gaz do dechy minimalizowanie potencjalnych problemw,
silnych konfliktw w zespole.
MOTYWACJA OD
Niezdolno zaakceptowania ryzyka, uwane podchodzenie do kadego problemu. Przede
wszystkim jest to ch uniknicia niepowodzenia, poczucia straty, wstpienia blu.
Teorie motywacji
Psychologia klasyczna (introspekcjonizm)
rdem si napdzajcych nas do dziaania s wyobrania lub idee danych czynnoci.
(Wundt, James)
Ujcie dynamiczne
rdo si napdowych tkwi w biologicznym wyposaeniu czowieka (popdy) (Freud,
McDougall, Murray, Maslow)
Teoria behawiorystyczna
rdem motywacji s popdy pierwotne i wtrne. (Clark, Hull)
Ujcie poznawcze
rdem napicia motywacyjnego mog by zadania, jako pewne fakty poznawcze (Lewin,
Festinger, Kelly)
KONFLIKT MOTYWACYJNY
to konflikt midzy DENIAMI jednej osoby.
KONFLIKT motywacyjny to sytuacja, w ktrej na jednostk oddziauj jednoczenie dwie
przeciwstawnie ukierunkowane siy psychologiczne (czynniki popychajce do dziaania)
majce zblione natenie. (Lewin, 1935)
3 rodzaje konfliktw motywacyjnych
1. Konflikt Denie Denie
Jednostka musi dokona wyboru pomidzy dwa pozytywnymi celami. Jeeli podejmie decyzj
i zacznie si zblia do jednego z celw, atrakcyjno wybranego celu ronie, za odrzuconego

maleje.
2. Konflikt Unikanie Unikanie
Czowiek jest zmuszony do wyboru pomidzy dwoma celami majcymi warto ujemn.
Sytuacja wywouje wahanie, dugotrwae napicie emocjonalne, bo z chwil zbliania si do
jednego z celw stopie jego nieatrakcyjnoci wzrasta, co zwiksza tendencj do wyboru celu
przeciwstawnego.
3. Konflikt Denie Unikanie
Jest charakterystyczny dla sytuacji, w ktrej ten sam obiekt wywouje nabawienia
ambiwalentne tj. wzbudza jednoczenie tendencj PROPULSYWN (denia do celu)
REPULSYWN (unikania celu)
MOTYWACJA A SPRAWNO DZIAANIA
I Prawo Yerkesa Dodsona
0100090000037800000002001c00000000000400000003010800050000000b0200000000050000
000c020e037a09040000002e0118001c000000fb021000070000000000bc02000000ee010202225
3797374656d00037a090000de1f0000985c110070838239f02a22000c020000040000002d010000
04000000020101001c000000fb02ceff0000000000009001000000ee0440001254696d6573204e65
7720526f6d616e0000000000000000000000000000000000040000002d01010005000000090200
0000020d000000320a2d000000010004000000000079090d03202c1600040000002d0100000300
00000000
MOTYWACJA A SPRAWNO DZIAANIA
II Prawo Yerkesa Dodsona
0100090000037800000002001c00000000000400000003010800050000000b0200000000050000
000c020e037a09040000002e0118001c000000fb021000070000000000bc02000000ee010202225
3797374656d00037a090000de1f0000985c110070838239f02a22000c020000040000002d010000
04000000020101001c000000fb02ceff0000000000009001000000ee0440001254696d6573204e6
57720526f6d616e0000000000000000000000000000000000040000002d0101000500000009020
00000020d000000320a2d000000010004000000000079090d03202c1600040000002d010000030
000000000

MOTYWACJA A ENERGIA DZIAANIA

ZALENO LINIOWA
MOTYWACJA A PROCESY POZNAWCZE
PRZECENA INFORMACJI
OSABIANIE INFOMACJI
Funkcje motywacji
-Wpywa pozytywnie na tempo pracy
-Wzmaga wytrzymao czowieka

-Obnia efekty zmczenia

Motywowanie ludzi do pracy
Odwoywanie si do zasobw i mocnych stron.
Twrcze wykorzystanie bdw.
Dobr rodzaju i stanowiska pracy.
Informacje zwrotne o pracy.
Nagrody i kary.
Stymulowanie pracy i wspodpowiedzialno.
TEORIE MOTYWACJI
Psychologia klasyczna
Introspekcjonizm czy zjawiska zwizane z motywacj ze zjawiskami zwizanymi z wol.
rdem si napdzajcych nas do dziaania s wyobraenia (lub idee) danych czynnoci. atwiej
wykonywa nam czynnoci nawykowe, instynktowne albo te, ktre doprowadzaj nas do celu
wzbudzajcego w as przyjemno lub przykro, a trudniej czynnoci abstrakcyjne (np. zwizane
z moralnoci). Sabszy motyw moe wygra z silniejszym tylko dziki woli, czemu zawsze
towarzyszy uczucie wysiku (Wundt).
Ujcie dynamiczne
rdo si napdowych tkwi w bologicznym wyposaeniu czowieka.
a) koncepcje psychoanalityczne (Freud): motywacja ma dwa rda: instynkty, lk
b) koncepcja McDougalla rdem motywacji jest instynkt (skono), wrodzony, skadajcy
si z trzech skadnikw: poznawczego (wraliwo na pewne cechy otoczenia), wzruszeniowy
(napicie emocjonalne), motoryczny (wykonanie czynnoci).
c) koncepcja zakadajca, i czowiek ma skoczon liczb potrzeb, ktre steruj jego
zachowaniem (A.H.Murray, A.Maslow).
Teoria Uczenia si (Behawiorystyczna)
Popd i nawyk to gwne skadniki procesu motywacyjnego. rdem motywacji s popdy
pierwotne i wtrne.
Popd nie wpywa na ukierunkowanie czynnoci, ale na zwikszenie natenia aktywacji, ktra
popycha czowieka do dziaania majcego na celu zaspokojenie popdu. Jeli czowiek zetknie
si z przedmiotem, ktry zaspokoi jego popd to w wyniku procesu uczenia si bdzie dy do
zaspokojenia kolejnych popdw podobnych (nawyk). Celowe zachowanie si czowieka jest
wynikiem procesu uczenia si jak zaspokaja popdy. (C.Hull)
Ujcie poznawcze
K.Lewin, Festinger, Kelly
rdo motywacji nie musi tkwi w wyposaeniu biologicznym czowieka. rdem napicia
motywacyjnego mog by zadania jako pewne fakty poznawcze. Niezgodno midzy faktami
powoduje, e czowiek dy do redukcji tej niezgodnoci, co ukierunkowuje jego dziaanie.

MECHANIZMY MOTYWACYJNE
I. Procesy afektywne
a) pobudzenie emocjonalne
- okrelony san organizmu charakteryzujcy si energetyzacj somatyczna i zmianami
wiadomoci (zawenie pola)
Teoria psychologicznej zmiany ukierunkowania A.Apter (1989)
Istniej dwa poziomy pobudzenia
1) stan TELICZNY
Gdy czowiek jest ukierunkowany na realizacj celu satysfakcja osignicia celu lub zbliania
si do
- korzystne jest relatywni niskie pobudzenie
2) stan PARATELICZNY
- nastawienie nasad aktywno
- funkcjonowanie jest tym lepsze im wiksze jest pobudzenie em.
- zorientowanie na poszukiwanie pobudzenia
b) emocja
motyw wg Tomkinsa sygna okrelonej potrzeby, ale bez wystpienia emocji sygna ten nie
uruchomiby dziaania
II. Procesy poznawcze
III. Motywacja w przebiegu zachowania
Obejmuje:
1) uruchomienie zachowania
2) podtrzymane aktywnoci
3) zaniechanie
4) zakoczenie
Ad.1. Uruchomienia dziaania:
4 czynnikowy model uruchomienia dziaania wg Kuhla i Heckhausena
1> warto zakadanych wynikw
2> oczekiwanie
3> odpowiedzialno i cel a moliwoci
4> pobudzenie emocjonalne
Ad. 2 Podtrzymania aktywnoci- mechanizmy zwikszajce wytrwao
- segmentyzacji i zwielokrotnienia wasnej wytrwaoci tzn. wyodrbniamy kilka etapw pracy i
kady z nich koczymy gratyfikacj
- mechanizm Magicznej poowy teraz ju z grki
- wytrwao zwiksza moliwo wyboru: dziaa lub nie
Ad.3. zaniechanie dziaania
- brak oczekiwanych gratyfikacji
- rda gratyfikacji (wzmocnienia zewn. zmniejszaj motywacj wew.)

- zbyt wysoka motywacja wyjciowa spalenie si

- znudzenie
- utrata wanoci
SPECYFICZNIE LUDZKIE MECH. MOTYWACYJNE
A. Motywacja WEWNTRZNA
B. Motywacja ZEWNTRZNA
C. Motywacja OSIGNI
D. Motywacja zwizana z obrazem wasnej osoby
E. Motywacja samoaktualizacji i samorozwoju
MOTYWACJA ZADANIOWA
Dziaania ludzkie obejmuj 3 etapy
I.PREPARAYJNY - tworzenie zada
II. REALIZACYJNY dziaanie
III. EWALUACYJNY analiza konsekwencji
Kade zachowanie zadaniowe opisuje si z 3 perspektyw:
1. ukierunkowania celu
2. intensywnoci
3. ustrukturowania
ZADANIE wynik jaki ma by osignity (T.Tomaszewski)
CEL zadanie,jakiemu towarzyszy intencja behawioralna
Wedug R.Karniol, M. Ross: Zadania:
1) wymylone przez siebie
2) wypracowane wsplnie z innymi
3) zapoyczone
4) narzucone przez innych
Charakter zada: INDYWIDUALNE i ZBIOROWE
Wedug C.Dweck (86) zadania:
- ukierunkowane na mistrzostwo
- na przewag nad innymi
Zadania: KONSTRUKTYWNE DESTRUKTYWNE
ZADANIA : OGLNE i KONKRTNE
Wedug Baumeistera (96) zadania: ZAPRPJEKTOWANE i NAPOTKANE
ZADANIA dotyczce:
1. satysfakcji 2. przyjemnoci 3. osigni 4. ochrony 5. instrumentalne
PLAN DZIAANIA

Kolejne kroki dziaania zapewniajce osignicie celu.

PLANY wg P.Gollwitzera:
1. kompletne v niekompletne
2. zoone v puste
3. niespecyficzne v specyficzne
4. elastyczne v sztywne
Inne podziay:
1. Otwarte v zamknite
2. sprawcze v samospeniajce s
3. na wypadek niepowodze.
Piramida potrzeb wg Maslowa
POZIOM I. FIZJOLOGICZNE
POZIOM II. BEZPIECZESTWA
POZIOM III. AKEPTACJI
POZIOM IV. SZACUNKU
POZIOM V. SAMOREALIZACJI