RODOWISKO JAKO PRZEDMIOT OCHRONY PRAWNEJ

POJCIE RODOWISKA:

Brak jednej i powszechnie akceptowanej definicji szerokie podejcie

Konstytucja RP rwnie posuguje si tym pojciem, nie definiujc go

Pierwsza definicja legalna w prawie polskim ustawa z 1980 r. o ochronie i ksztatowaniu rodowiska (og elementw
przyrodniczych, w szczeglnoci (), znajdujcych si zarwno w stanie naturalnym, jak te przeksztaconych w wyniku
dziaalnoci czowieka)

EWOLUCJA ZAKRESU PRZEDMIOTOWEGO POJCIA

Ustawa Sejmu Krajowego we Lwowie z 1869 r. (lub 1868 r.) wzgldem zakazu apania, wytpiania i sprzedawania
zwierzt alpejskich waciwych Tatrom, wistaka i dzikich kz

Dekret Rady Regencyjnej Krlestwa Polskiego z 1918 r. o opiece nad zabytkami sztuki i kultury (zabytki nieruchome to
m.in.: jaskinie, gazy ze stopami, ogrody ozdobne, aleje stare cmentarne i przydrone, drzewa sdziwe i okazae,
otaczajce zamczyska, kocioy, kapliczki, figury, cmentarze itp.)

Konstytucja z 1921 r. stanowia, e tylko ustawa moe ze wzgldw publicznych ograniczy prawa obywateli i ich
zwizkw do swobodnego uytkowania ziemi, wd, mineraw i innych skarbw przyrody (utrzymuje to konstytucja z
35 r.)

Ustawa z 1934 r. o ochronie przyrody Ochronie podlegaj twory przyrody, jako to: ziemia, jej uksztatowanie i
formacje, jaskinie, wody stojce i pynce, wodospady, brzegi tych wd, zwierzta, roliny, mineray, skamieniaoci tak
gatunki, jak zbiorowiska i poszczeglne okazy (uznane przez wadze za podlegajce ochronie ze wzgl. na int. publ)

Ustawa z 1949 r. o ochronie przyrody obja zasoby przyrody, twory przyrody ywej i nieoywionej (poszczeglne
okazy, ich skupienia i zbiorowiska na okrelonych obszarach oraz gatunki rolin i zwierzt)

Konstytucja PRL z 1952 r. mienie oglnonarodowe, a w szczeglnoci: zoa mineralne, podstawowe rda energii,
grunty pastwowe, wody, lasy pastwowe () podlega szczeglnej trosce i opiece pastwa oraz wszystkich obywateli;
PRL zapewnia ochron i racjonalne ksztatowanie rodowiska naturalnego, stanowicego dobro oglnonarodowe (art. 8
ust. 1 i 2 po zm. z `76 r.)

OBOWIZUJCE UNORMOWANIA

Konstytucja RP odwouje si do pojcia rodowiska w art. 5; 31 ust. 3; 68 ust. 4; 74 i 86 (nie podajc jego definicji)

Ustawa z 2001 r. Po art. 3 pkt 39:

DEFINICJA RODOWISKA:
og elementw przyrodniczych, w tym take przeksztaconych w wyniku dziaalnoci czowieka, a w szczeglnoci:

powierzchnia ziemi (art. 3 pkt 25 Po),

kopaliny (art. 6 pkt 19 pr. geol. i grn.),

wody (art. 5 pr. wod.),

powietrze (art. 3 pkt 26 Po),

krajobraz (def. w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej sporzdzonej we Florencji 20.10.2000 r.),

klimat (def. Midzyrzdowego Zespou ds. Zmian Klimatu IPCC),

pozostae elementy rnorodnoci biologicznej (art. 5 pkt 16 uop),

a take wzajemne oddziaywania pomidzy tymi elementami

POJCIE OCHRONY RODOWISKA (WG PO)

podjcie lub zaniechanie dziaa, umoliwiajce zachowanie lub przywracanie rwnowagi przyrodniczej (art. 3 pkt 13)

Rwnowaga przyrodnicza stan, w ktrym na okrelonym obszarze istnieje rwnowaga we wzajemnym oddziaywaniu:
czowieka, skadnikw przyrody ywej i ukadu warunkw siedliskowych tworzonych przez skadniki przyrody
nieoywionej (art. 3 pkt 32 Po)

PRZYKADOWE DZIAANIA OCHRONNE (3 pkt 13 PO)

racjonalne ksztatowanie rodowiska i gospodarowanie zasobami rodowiska zgodnie z zasad zrwnowaonego rozwoju
(art. 3 pkt 50 Po),

przeciwdziaanie zanieczyszczeniom (art. 3 pkt 49 Po),

przywracanie elementw przyrodniczych do stanu waciwego (por. kompensacja przyrodnicza art. 3 pkt 8 Po).

RODOWISKO W PRAWIE UE:

Brak jednolitej definicji; pojcie wystpuje w:

Art. 3 ust. 3 TUE oraz w art. 11 i art. 191-193 TFUE wysoki poziom ochrony rodowiska jako cel dziaania / polityki UE
(brak definicji pojcia)

Np. ROZPORZDZENIE (WE) NR 1367/2006 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 6 wrzenia 2006 r. w
sprawie zastosowania postanowie Konwencji z Aarhus o () do instytucji i organw Wsplnoty (powietrze, atmosfera,
woda, gleba, powierzchnia ziemi, krajobraz, obszary naturalne (w tym bagna, obszary przybrzene i morskie), biologiczna
rnorodno i jej skadniki, w tym organizmy genetycznie zmodyfikowane)

RODOWISKO W PRAWIE MIDZYNARODOWYM

Brak jednolitej definicji; niektre akty definiuj na swj uytek, np.:

KONWENCJA Espoo z 25..2.1991 r. o ocenach oddziaywania na rodowisko w kontekcie transgranicznym (zdrowie i

bezpieczestwo ludzi, flora, fauna, gleba, powietrze, woda, klimat, krajobraz, pomniki historii lub inne budowle, wzajemne
oddziaywania midzy tymi czynnikami, dziedzictwo kultury)

KONWENCJA Aarhus 25.6.1998 r. o dostpie do informacji, udziale spoeczestwa w podejmowaniu decyzji oraz
dostpie do sprawiedliwoci w sprawach dotyczcych rodowiska (powietrze, atmosfera, woda, gleba, grunty, krajobraz,
obiekty przyrodnicze, rnorodno biologiczna oraz jej skadniki, w tym genetycznie zmodyfikowane organizmy)

RDA, FUNKCJE I ZASADY PRAWA OCHRONY RODOWISKA

RDA PRAWA W ZNACZENIU FORMALNYM
-Prawo powszechnie obowizujce zamknity katalog rde
-Prawo wewntrznie obowizujce konstytucyjny katalog rde jest otwarty (Konstytucja RP wymienia: uchway RM,
zarzdzenia Prezesa RM i ministrw)
KONSTYTUCJA RP
-Najwysza moc obowizywania, fundament systemu prawa
-Zasady dotyczce rodowiska/po: zrwnowaonego rozwoju (art. 5), proporcjonalnoci (art. 31 ust. 3), zapobiegania negatywnym
dla zdrowia skutkom degradacji rodowiska (art. 68 ust. 4), zapewnienia bezpieczestwa ekologicznego (art. 74 ust. 1), obowizku
ochrony rodowiska (art. 74 ust. 2 i 4, art. 86), prawa do informacji o stanie rodowiska (art. 74 ust. 3)
RATYFIKOWANE UMOWY MIDZYNARODOWE
-Umowy, ktrych ratyfikacja nie wymaga uprzedniej zgody wyraonej w ustawie
-Umowy ratyfikowane za uprzedni zgod wyraon w ustawie
-Umowy, ktre wymagaj zgody na ratyfikacj wyraonej w trybie szczeglnym
-Np. Konwencja Espoo, Aarhus, Europejska Konwencja Krajorazowa
PRAWO STANOWIONE PRZEZ ORGANIZACJ MIDZYNARODOW
-Rozporzdzenia, Dyrektywy ,Decyzje ,Opinie i zalecenia Np. Rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
Europejskiej Agencji rodowiska oraz Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji rodowiska, Dyrektywa Ptasia, Siedliskowa,
Decyzja Komisji w sprawie kryteriw i standardw metodologicznych dotyczcych dobrego stanu rodowiska wd morskich
USTAWY
-Ustawa oglna Po
-Inne: o ochronie przyrody; o odpadach; Prawo wodne; Prawo geologiczne i grnicze; o udostpnianiu informacji o rodowisku i
jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko; o zapobieganiu szkodom
w rodowisku i ich naprawie
ROZPORZDZENIA
-Z moc ustawy (Prezydenta RP, wyd. w stanie wojennym)
-Wykonawcze (wyd. przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie upowanienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania,
uszczegowionego podmiotowo, przedmiotowo i treciowo)
AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO:
-Akt normatywny organu jst lub terenowego organu adm rzdowej
-Wyd. na podstawie i w granicach upowanienia ustawowego
-Obowizuje powszechnie na obszarze dziaania organu wydajcego
-Ogoszony w wojew. dz. urz.
-Np. programy naprawcze, mpzp, uchwaa sejmiku wojew. o utworzeniu parku krajobrazowego

AKTY PRAWA WEWNTRZNEGO

-Np. zarzdzenie ministra waciwego ds. rodowiska lub rdo w sprawie zada ochronnych odpowiednio dla parku narodowego
lub rezerwatu przyrody (art. 22 uop); zarzdzenie nr 3 Gwnego Inspektora Ochrony rodowiska z dnia 30 grudnia 2010 r. w
sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Gwnemu Inspektoratowi Ochrony rodowiska
FUNKCJE PRAWA OCHRONY RODOWISKA
-Organizatorska ksztatowanie zasad korzystania ze rodowiska w kontekcie jego ochrony
-Organizacyjna organizowanie wykonania zada ochronnych
-Represyjna wymuszanie zachowa korzystnych dla utrzymywania stanu rwnowagi ekologicznej
ZASADY PRAWA OCHRONY RODOWISKA
-W znaczeniu normatywnym normy obowizujcego prawa lub ich logiczne konsekwencje oceniane jako podstawowe dla
danego systemu prawa lub jego czci
-Wynikajce z Konstytucji RP
-Przewidziane w Po i ustawie o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie
rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko
ZASADA ZRWNOWAONEGO ROZWOJU
-Raport wiatowej Komisji do Spraw rodowiska ONZ (tzw. Raport Brundtland) z 1987 r.
-Deklaracja Sztokholmska z 1972 r. oraz Deklaracja z Rio de Janeiro z 1992 r.
-art. 5 Konstytucji i art. 1 Po
-art. 3 pkt 50 Po taki rozwj spoeczno-gospodarczy, w ktrym nastpuje proces integrowania dziaa politycznych,
gospodarczych i spoecznych, z zachowaniem rwnowagi przyrodniczej oraz trwaoci podstawowych procesw przyrodniczych, w
celu zagwarantowania moliwoci zaspokajania podstawowych potrzeb poszczeglnych spoecznoci lub obywateli zarwno
wspczesnego pokolenia, jak i przyszych pokole
ZASADA USTALENIA DOPUSZCZALNEGO ZAKRESU KORZYSTANIA ZE RODOWISKA
-Art. 4 Po ustanowiono trzy prawne formy korzystania ze rodowiska:
-Korzystanie powszechne - przysuguje kademu (osobie fizycznej) i obejmuje w zakresie wszystkich elementw rodowiska
poza wodami tylko jeden sposb korzystania emisj bez uycia instalcji
-Korzystanie reglamentowane wymaga pozwolenia
-Korzystanie zwyke
ZASADA KOMPLEKSOWOCI
-Art. 5 Po: Ochrona jednego lub kilku elementw przyrodniczych powinna by realizowana z uwzgldnieniem ochrony
pozostaych elementw
-Ochrona jednego elementu rodowiska nie moe by realizowana kosztem innych
-Por. pozwolenia zintegrowane (art. 201 i n. Po)
ZASADA PREWENCJI
-Art. 6 ust. 1 Po: Kto podejmuje dziaalno mogc negatywnie oddziaywa na rodowisko, jest obowizany do zapobiegania
temu oddziaywaniu
-Zobowizuje do dziaa, ktre zapobiegn powstawaniu szkd; wstrzymania si od dziaa, ktre mog spowodowa szkody;
stosowania metod i technologii najkorzystniejszych dla rodowiska (BAT)
ZASADA PRZEZORNOCI
-Art. 6 ust. 2 Po: Kto podejmuje dziaalno, ktrej negatywne oddziaywanie na rodowisko nie jest jeszcze w peni rozpoznane,
jest obowizany, kierujc si przezornoci, podj wszelkie moliwe rodki zapobiegawcze
-Wikszy stopie zapobiegliwoci ni w przypadku zasady prewencji (dotyczy dziaalnoci, ktrej skutki oddziaywania na
rodowisko nie s jeszcze w peni jak dotd rozpoznane)
ZASADA ZANIECZYSZCZAJCY PACI
-Art. 7 ust. 1 Po: Kto powoduje zanieczyszczenie rodowiska, ponosi koszty usunicia skutkw tego zanieczyszczenia.
-Art. 7 ust. 2 Po: Kto moe spowodowa zanieczyszczenie rodowiska, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu.
-Art. 7a Po: Do bezporedniego zagroenia szkod w rodowisku i do szkody w rodowisku w rozumieniu ustawy o zapobieganiu
szkodom w rodowisku i ich naprawie stosuje si przepisy tej ustawy.

-Instrumenty realizacji: normy wyznaczajce standardy jakociowe; administracyjna kara pienina; opaty za korzystanie ze
rodowiska; zrnicowane stawki podatkw i innych danin publicznych suce celom ochrony rodowiska; odpowiedzialno
odszkodowawcza przewidziana w k.c.
ZASADA NADRZDNOCI WYMAGA OCHRONY RODOWISKA WOBEC DOKUMENTW I AKTW PRAWNYCH O
CHARAKTERZE AKTW PLANOWANIA I PROGRAMOWANIA
-Art. 8 Po: Polityki, strategie, plany lub programy dotyczce w szczeglnoci przemysu, energetyki, transportu, telekomunikacji,
gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, gospodarki przestrzennej, lenictwa, rolnictwa, rybowstwa, turystyki i wykorzystywania
terenu powinny uwzgldnia zasady ochrony rodowiska i zrwnowaonego rozwoju
ZASADA DOSTPU DO INFORMACJI O RODOWISKU
-Art. 4 ui: Kady ma prawo do informacji o rodowisku i jego ochronie na warunkach okrelonych ustaw
-Konwencja Aarhus z 1998 r. i Deklaracja z Rio de Janeiro w sprawie rodowiska i rozwoju z 1992 r.
-Realizacja: ui i udip
-Podmiot prawa kady; podmiot obowizku organ administracji
ZASADA PARTYCYPACJI PUBLICZNEJ
-Art. 5 ui: Kady ma prawo uczestniczenia, na warunkach okrelonych ustaw, w postpowaniu wymagajcym udziau
spoeczestwa
-Konwencja Aarhus z 1998 r. i Deklaracja z Rio de Janeiro w sprawie rodowiska i rozwoju z 1992 r.
-Realizacja w ui
-Podmiot prawa kady
-Dwie paszczyzny: postpowania administracyjnego (uwagi i wnioski + udzia organizacji ekologicznych na prawach strony) oraz
legislacyjnej
ZASADA UJEDNOLICANIA (STOSOWANIA METODYK REFERENCYJNYCH)
-Art. 12 ust. 1 Po: Podmioty korzystajce ze rodowiska oraz organy administracji s obowizane do stosowania metodyk
referencyjnych, jeeli metodyki takie zostay okrelone na podstawie ustaw.
-Art. 12 ust. 2 Po: Jeeli na podstawie ustawy wprowadzono obowizek korzystania z metodyki referencyjnej, jest dopuszczalne
stosowanie innej metodyki, pod okrelonymi warunkami: ()
-Pojcie metodyki referencyjnej (art. 3 pkt 9 Po); cel uzyskanie porwnywalnoci wynikw
DOSTP DO INFORMACJI O RODOWISKU I JEGO OCHRONIE
PODSTAWY PRAWNE
art. 74 ust. 3 Konstytucji RP zasada prawa do informacji o stanie rodowiska
KONWENCJA sporzdzona w Aarhus dnia 25 czerwca 1998 r. o dostpie do informacji, udziale spoeczestwa w podejmowaniu
decyzji oraz dostpie do sprawiedliwoci w sprawach dotyczcych rodowiska
DYREKTYWA 2003/4/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego
dostpu do informacji dotyczcych rodowiska i uchylajca dyrektyw Rady 90/313/EWG
Ustawa z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie
Problem zakresu stosowania ustawy z dnia 6 wrzenia 2001 r. o dostpie do informacji publicznej
ZASADA DOSTPU DO INFORMACJI O RODOWISKU
Art. 4 ui: Kady ma prawo do informacji o rodowisku i jego ochronie na warunkach okrelonych ustaw
Jedna z zasad oglnych prawa ochrony rodowiska
Suy realizacji (dochodzeniu) prawa do ycia w rodowisku odpowiednim dla zdrowia i pomylnoci oraz spenianiu obowizku
ochrony i ulepszania rodowiska dla dobra obecnego i przyszych pokole (wg Konwencji z Aarhus)
PODMIOT PRAWA DO INFORMACJI
Kady niezalene od obywatelstwa, miejsca zamieszkania czy jakichkolwiek innych kryteriw
od podmiotu dajcego informacji o rodowisku podmiot zobowizany nie moe wymaga wykazania interesu prawnego lub
faktycznego w jej uzyskaniu
PODMIOT OBOWIZKU UDOSTPNIANIA INFORMACJI
-Organ administracji (posiadajcy inf. lub dla ktrego jest ona przeznaczona), przez ktry rozumie si (wg art. 3 pkt 9 ui):
ministrw, centralne organy administracji rzdowej, wojewodw, dziaajce w ich lub we wasnym imieniu inne terenowe organy
administracji rzdowej, organy jednostek samorzdu terytorialnego (w szczeglnoci organy ochrony rodowiska wymienione w art.

376 Po)
inne podmioty, gdy s one powoane z mocy prawa lub na podstawie porozumie do wykonywania zada publicznych dotyczcych
rodowiska i jego ochrony (np. wymienione w art. 386 Po)
PRZEDMIOT PRAWA
Art. 74 ust. 3 Konstytucji informacja o stanie i ochronie rodowiska
Art. 9 ust. 1 ui: Udostpnieniu () podlegaj informacje dotyczce:
1.stanu elementw rodowiska,() oraz wzajemnych oddziaywa midzy tymi elementami;
2.emisji, w tym odpadw promieniotwrczych, a take zanieczyszcze, ktre wpywaj lub mog wpyn na elementy rodowiska;
3.rodkw, takich jak: rodki administracyjne, polityki, przepisy prawne dotyczce rodowiska i gospodarki wodnej, plany, programy
oraz porozumienia w sprawie ochrony rodowiska, a take dziaa wpywajcych lub mogcych wpyn na elementy rodowiska, o
ktrych mowa w pkt 1, oraz na emisje i zanieczyszczenia, o ktrych mowa w pkt 2, jak rwnie rodkw i dziaa, ktre maj na
celu ochron tych elementw;
4.raportw na temat realizacji przepisw dotyczcych ochrony rodowiska;
5.analiz kosztw i korzyci oraz innych analiz gospodarczych i zaoe wykorzystanych w ramach rodkw i dziaa, o ktrych
mowa w pkt 3;
6.stanu zdrowia, bezpieczestwa i warunkw ycia ludzi, oraz stanu obiektw kultury i obiektw budowlanych w zakresie, w jakim
oddziauj na nie lub mog oddziaywa:
a) stany elementw rodowiska, o ktrych mowa w pkt 1, lub
b) przez elementy rodowiska, o ktrych mowa w pkt 1 - emisje i zanieczyszczenia, o ktrych mowa w pkt 2, oraz rodki, o ktrych
mowa w pkt 3.
KATALOG PRZYKADOWY !!!
TRYBY UDOSTPNIANIA INFORMACJI
Upowszechnianie (upublicznianie) informacji za porednictwem BIP; dotyczy informacji enumeratywnie wskazanych w art.
21 ust. 2 (wykaz danych o dokumentach, a nie dane o ich treci), art. 24 ust. 1 i art. 25 ui; elektroniczne bazy s prowadzone przez
organy waciwe w sprawie
Na indywidualny wniosek
FORMA WNIOSKU
Pisemna (stosuje si art. 63 KPA)
Bez pisemnego wniosku udostpnia si:
informacj niewymagajc wyszukiwania;
w przypadku wystpienia klski ywioowej, innej katastrofy naturalnej lub awarii technicznej, o ktrych mowa w ustawie o stanie
klski ywioowej, lub innego bezporedniego zagroenia dla zdrowia ludzi lub rodowiska, spowodowanego dziaalnoci
czowieka lub przyczynami naturalnymi informacje znajdujce si w posiadaniu organw administracji lub dla nich przeznaczone,
umoliwiajce osobom, ktre mog ucierpie w wyniku tego zagroenia, podjcie dziaa w celu zapobieenia lub zminimalizowania
szkd wynikajcych z tego zagroenia
TERMIN ROZPATRZENIA WNIOSKU
bez zbdnej zwoki, nie pniej ni w cigu miesica od dnia otrzymania wniosku
moe zosta przeduony do 2 miesicy ze wzgldu na stopie skomplikowania sprawy (wtedy stosuje si odpowiednio art. 35 5 i
art. 36 KPA)
w dniu zoenia wniosku udostpnia si:
dokumenty, o ktrych dane s zamieszczane w publicznie dostpnych wykazach, o ktrych mowa w art. 21 ust. 1 ui;
informacje, ktrych udostpnienie nie wymaga pisemnego wniosku
FORMA I SPOSB UDOSTPNIENIA
zgodna z okrelon we wniosku (ustna, pisemna, wizualna, dwikowa, elektroniczna lub inna)(czynno mat-techn.), chyba e
rodki techniczne organu to uniemoliwiaj
wtedy organ administracji powiadamia pisemnie podmiot dajcy informacji w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku o
przyczynach braku moliwoci udostpnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposb lub w jakiej formie
informacja moe by udostpniona
jeeli w terminie 14 dni od dnia otrzymania powiadomienia podmiot nie zoy wniosku w sposb lub w formie wskazanych w
powiadomieniu, organ administracji wydaje decyzj o odmowie udostpnienia informacji w sposb lub w formie okrelonych we
wniosku)
FORMY ODMOWY UDOSTPNIENIA
Decyzja administracyjna (suy odwoanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, a nastpnie skarga do WSA przekazanie
akt i odpowiedzi na skarg nastpuje w terminie 15 dni od dnia otrzymania skargi; skarg rozpatruje si w terminie 30 dni od dnia
otrzymania akt wraz z odpowiedzi na skarg)

Powdztwo do sdu powszechnego nie przysuguje (uchylenie art. 22 udip)

PRZESANKI OBLIGATORYJNEJ ODMOWY UDOSTPNIENIA INFORMACJA DOTYCZY
1.danych jednostkowych uzyskiwanych w badaniach statystycznych statystyki publicznej chronionych tajemnic statystyczn
2.spraw objtych toczcym si postpowaniem sdowym, dyscyplinarnym lub karnym, jeeli udostpnienie informacji mogoby
zakci przebieg postpowania
3.spraw bdcych przedmiotem praw autorskich lub patentowych, jeeli udostpnienie informacji mogoby naruszy te prawa
Bartosz Majchrzak
4.danych osobowych dotyczcych osb trzecich, jeeli udostpnienie informacji mogoby narusza przepisy o ochronie danych
osobowych
5.dokumentw lub danych dostarczonych przez osoby trzecie, jeeli osoby te, nie majc obowizku ich dostarczenia i nie mogc by
takim obowizkiem obcione, dostarczyy je dobrowolnie i zoyy zastrzeenie o ich nieudostpnianiu
6.dokumentw lub danych, ktrych udostpnienie mogoby spowodowa zagroenie dla rodowiska lub bezpieczestwa
ekologicznego kraju
7.informacji o wartoci handlowej, w tym danych technologicznych, dostarczonych przez osoby trzecie i objtych tajemnic
przedsibiorstwa, jeeli udostpnienie tych informacji mogoby pogorszy konkurencyjn pozycj tych osb i zoyy one
uzasadniony wniosek o wyczenie tych informacji z udostpniania
8.przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko, realizowanych na terenach zamknitych, co do ktrych nie
prowadzi si postpowania z udziaem spoeczestwa, zgodnie z art. 79 ust. 2
9.obronnoci i bezpieczestwa pastwa
10.bezpieczestwa publicznego
WYJTEK OD WYJTKU
pkt 1 i 4-8 nie stosuje si, jeeli informacja dotyczy:
1.iloci i rodzajw pyw lub gazw wprowadzanych do powietrza oraz miejsca ich wprowadzania;
2.stanu, skadu i iloci ciekw wprowadzanych do wd lub do ziemi oraz miejsca ich wprowadzania;
3.rodzaju i iloci wytwarzanych odpadw oraz miejsca ich wytwarzania;
4.poziomu emitowanego haasu;
5.poziomu emitowanych pl elektromagnetycznych.
PRZESANKI FAKULTATYWNEJ ODMOWY UDOSTPNIENIA
1.wymagaoby to dostarczenia dokumentw lub danych bdcych w trakcie opracowywania (zob. te art. 19 ust. 1 ui);
2.wymagaoby to dostarczenia dokumentw lub danych przeznaczonych do wewntrznego komunikowania si;
3.wniosek jest w sposb oczywisty niemoliwy do zrealizowania;
4.wniosek jest sformuowany w sposb zbyt oglny (zob. te art. 19 ust. 3 ui)
WNIOSEK DOTYCZY INFORMACJI NIEPOSIADANEJ PRZEZ ORGAN
organ niezwocznie, nie pniej jednak ni w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku:
1.przekazuje wniosek organowi administracji, w ktrego posiadaniu znajduje si dana informacja, i powiadamia o tym
wnioskodawc
2.zwraca wniosek wnioskodawcy, jeeli nie mona ustali organu, o ktrym mowa w pkt 1
OPATY ZA DOSTP DO INFORMACJI
bezpatnie wyszukiwanie i przegldanie w siedzibie organu administracji dokumentw wyszczeglnionych w publicznie
dostpnym wykazie
w wysokoci odzwierciedlajcej zwizane z tym uzasadnione koszty za wyszukiwanie informacji, przeksztacanie informacji w
form wskazan we wniosku, sporzdzanie kopii dokumentw lub danych oraz ich przesanie (opat nie pobiera si, jeeli wniosek
zosta zoony przez organ administracji)
art. 27 ui okrela grne jednostkowe stawki opat; szczegowe stawki okrela rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 12
listopada 2010 r. w sprawie opat za udostpnianie informacji o rodowisku
PASTWOWY MONITORING RODOWISKA
Jest to system pomiarw, ocen i prognoz stanu rodowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o
rodowisku (art. 25 ust. 2 Po)
Informacje zbierane i wytwarzane w ramach pastwowego monitoringu rodowiska stanowi informacje o rodowisku podlegajce

udostpnianiu na podstawie ui; cz danych zbieranych w ramach PM podlega udostpnianiu w publicznie dostpnych,
elektronicznych bazach danych publikowanych w BIP
INSTRUMENTARIUM ZBIERANIA DANYCH W RAMACH PM
Badania monitoringowe przeprowadza si w sposb cykliczny (wieloletnie programy pastwowego monitoringu i wojewdzkie
programy monitoringu)
Prawny obowizek nieodpatnego udostpniania informacji na potrzeby PM
Dane s zbierane na podstawie:
1.pomiarw dokonywanych przez organy administracji, obowizane do wykonywania bada monitoringowych;
2.danych zbieranych w ramach statystyki publicznej;
3.informacji udostpnionych przez inne organy administracji;
4.pomiarw stanu rodowiska, wielkoci i rodzajw emisji, a take ewidencji, do ktrych prowadzenia obowizane s podmioty z
mocy prawa albo na mocy decyzji;
5.innych ni wymienione w pkt 4 informacji, uzyskanych odpatnie lub nieodpatnie od podmiotw niebdcych organami
administracji;
WACIWO ORGANW W ZAKRESIE PM
koordynuj organy Inspekcji Ochrony rodowiska, w tym:
w wymiarze krajowym i regionalnym Gwny Inspektor Ochrony rodowiska;
w wymiarze lokalnym wojewdzki inspektor ochrony rodowiska, w uzgodnieniu z Gwnym Inspektorem Ochrony rodowiska
Z dniem 1.1.2013 r. tworzy si EKOINFONET (system informatyczny IO)
UDZIA SPOECZESTWA W OCHRONIE RODOWISKA
PODSTAWY PRAWNE
KONWENCJA z Aarhus z 25 czerwca 1998 r. o dostpie do informacji, udziale spoeczestwa w podejmowaniu decyzji oraz
dostpie do sprawiedliwoci w sprawach dotyczcych rodowiska (ratyfikowana przez Polsk)
Dyrektywa Rady 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutkw wywieranych przez niektre przedsiwzicia
publiczne i prywatne na rodowisko naturalne
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutkw wywieranych przez
niektre przedsiwzicia publiczne i prywatne na rodowisko (tekst jednolity 85/337/EWG + zmiany)
ich transpozycja w:
Ustawa z dnia 3 padziernika 2008 r. o ui
ZASADA PARTYCYPACJI PUBLICZNEJ
jedna z zasad oglnych prawa ochrony rodowiska
wynika z art. 5 ui: Kady ma prawo uczestniczenia, na warunkach okrelonych ustaw, w postpowaniu wymagajcym udziau
spoeczestwa
suy realizacji (dochodzeniu) prawa do ycia w rodowisku odpowiednim dla zdrowia i pomylnoci oraz spenianiu obowizku
ochrony i ulepszania rodowiska dla dobra obecnego i przyszych pokole (wg Konwencji z Aarhus)
PODMIOT PRAWA UDZIAU W OCHRONIE RODOWISKA
Kady niezalene od obywatelstwa, miejsca zamieszkania czy jakichkolwiek innych kryteriw (w tym interesu prawnego czy
faktycznego)
FORMY UDZIAU SPOECZESTWA W OCHRONIE RODOWISKA WG UI
Prawo skadania uwag i wnioskw dotyczcych projektowanych rozstrzygni
Udzia organizacji ekologicznych w postpowaniach wymagajcych udziau spoeczestwa
Udzia organizacji ekologicznych w postpowaniach niewymagajcych udziau spoeczestwa
Wspdziaanie organizacji i jednostek z organami administracji w dziedzinie ochrony rodowiska
Powoywanie przez zwizki zawodowe i samorzdy pracownicze zakadowych komisji ochrony rodowiska oraz spoecznych
inspektorw ochrony rodowiska
PRAWO SKADANIA UWAG I WNIOSKW
jeeli przepis szczeglny przewiduje prowadzenie postpowania z udziaem spoeczestwa (np. art. 54 ust. 2, art. 79 ust. 1 ui)
przysuguje na dwch paszczyznach:
-postpowania administracyjnego (wydawania decyzji dotyczcych rodowiska)
-legislacyjnej (postpowa, w ramach ktrych tworzone s dokumenty programowe polityki ochrony rodowiska)
charakter powszechny (przysuguje kademu)
inna instytucja ni skargi i wnioski w rozumieniu Kpa (stos. Kpa wyczone)
forma: pisemna, ustna do protokou, elektroniczna (bez podpisu elektronicznego)
OBOWIZKI ORGANU W FAZIE WSTPNEJ WYDAWANIA DECYZJI
Przed wydaniem i zmian decyzji, bez zbdnej zwoki, podaje do publicznej wiadomoci (art. 3 pkt 11 ui) informacje o:
przystpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko;

wszczciu postpowania;
przedmiocie decyzji, ktra ma by wydana w sprawie;
organie waciwym do wydania decyzji oraz do wydania opinii i dokonania uzgodnie;
moliwociach zapoznania si z niezbdn dokumentacj sprawy oraz o miejscu, w ktrym jest ona wyoona do wgldu (zob.
art. 33 ust. 2 ui);
moliwoci skadania uwag i wnioskw;
sposobie i miejscu skadania uwag i wnioskw, wskazujc jednoczenie 21-dniowy termin ich skadania (zoone po upywie
terminu pozostawia si bez rozpatrzenia);
organie waciwym do rozpatrzenia uwag i wnioskw;
terminie i miejscu rozprawy administracyjnej otwartej dla spoeczestwa, jeeli ma by ona przeprowadzona;
postpowaniu w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko, jeeli jest prowadzone.
OBOWIZKI ORGANU W FAZIE WYDAWANIA DECYZJI
uprzednie rozpatrzenie uwag i wnioskw
w uzasadnieniu decyzji, niezalenie od wymaga z Kpa, podanie informacji o udziale spoeczestwa w postpowaniu oraz o tym,
w jaki sposb zostay wzite pod uwag i w jakim zakresie zostay uwzgldnione zgoszone uwagi i wnioski
podanie do publicznej wiadomoci informacji o wydanej decyzji i o moliwociach zapoznania si z jej treci
OBOWIZKI ORGANU W FAZIE WSTPNEJ PRZYJCIA DOKUMENTU
Bez zbdnej zwoki, podaje do publicznej wiadomoci (art. 3 pkt 11 ui) informacj o:
przystpieniu do opracowywania projektu dokumentu i o jego przedmiocie;
moliwociach zapoznania si z niezbdn dokumentacj sprawy oraz o miejscu, w ktrym jest ona wyoona do wgldu (zob.
art. 39 ust. 2 ui);
moliwoci skadania uwag i wnioskw;
sposobie i miejscu skadania uwag i wnioskw, wskazujc jednoczenie co najmniej 21-dniowy termin ich skadania (uwagi lub
wnioski zoone po upywie terminu pozostawia si bez rozpatrzenia);
organie waciwym do rozpatrzenia uwag i wnioskw;
postpowaniu w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko, jeeli jest prowadzone.
OBOWIZKI ORGANU W FAZIE PRZYJMOWANIA DOKUMENTU
uprzednie rozpatrzenie uwag i wnioskw
doczenie do przyjtego dokumentu uzasadnienia zawierajcego informacje o udziale spoeczestwa w postpowaniu oraz o
tym, w jaki sposb zostay wzite pod uwag i w jakim zakresie zostay uwzgldnione zgoszone uwagi i wnioski
podanie do publicznej wiadomoci informacji o przyjciu dokumentu i o moliwociach zapoznania si z jego treci i ww.
uzasadnieniem
UDZIA ORGANIZACJI EKOLOGICZNEJ W POSTPOWANIU
jeeli przepis szczeglny przewiduje prowadzenie postpowania z udziaem spoeczestwa
pojcie organizacji ekologicznej organizacja spoeczna (zob. art. 5 par 2 pkt 5 Kpa), ktrej statutowym celem jest ochrona
rodowiska art. 3 pkt 10 ui
jej pozycja proces. uczestnik na prawach strony (jeeli, powoujc si na cele statutowe, zgosi ch uczestnictwa i zostanie
dopuszczona)
odmowa dopuszczenia postanowienie, na ktre organizacji ekologicznej (???) suy zaalenie
SZCZEGLNE UPRAWNIENIA ORGANIZACJI EKOLOGICZNEJ
prawo wniesienia odwoania od decyzji wydanej w postpowaniu wymagajcym udziau spoeczestwa, jeeli jest to uzasadnione
celami statutowymi tej organizacji, take w przypadku, gdy nie braa ona udziau w pierwszej instancji (wniesienie odwo = ch
udziau w postpowaniu)
prawo skargi do sdu administracyjnego od decyzji wydanej w postpowaniu wymagajcym udziau spoeczestwa, jeeli jest to
uzasadnione celami statutowymi tej organizacji, take w przypadku, gdy nie braa ona udziau w postpowaniu administracyjnym
niezalenie od prawa udziau na prawach strony prawo wnoszenia uwag i wnioskw na podstawie art. 29 ui (kady)
PROBLEM ODPOWIEDNIEGO STOSOWANIA ART. 16-20 UI
Art. 31 ui: Do prowadzenia postpowa wymagajcych udziau spoeczestwa przepisy art. 16-20 stosuje si odpowiednio
M. Grski: w szczeglnych sytuacjach udzia spoeczestwa w okrelonym postpowaniu moe by wyczony
B. Rakoczy: takie przypadki, gdy w ramach postpowania z udziaem spoeczestwa zachodzi jednoczenie konieczno
udostpnienia informacji na wniosek
m.zd.: oznacza ograniczenia w zakresie moliwoci zapoznania si z niezbdn dokumentacj sprawy (por. art. 33 ust. 1 pkt
5, art. 39 ust. 1 pkt 2) oraz ograniczenia w zakresie dostpu do akt sprawy organizacji ekologicznej dziaajcej na prawach strony
UDZIA ORGANIZACJI EKOLOGICZNEJ W POSTPOWANIU NIEWYMAGAJCYM UDZIAU SPO.
na podstawie art. 31 Kpa
moe w sprawie dotyczcej innej osoby wystpowa z daniem:
wszczcia postpowania,
dopuszczenia jej do udziau w postpowaniu,
jeeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes spoeczny
nie uczestniczc w postpowaniu na prawach strony, moe za zgod organu administracji publicznej przedstawi temu organowi

swj pogld w sprawie

wyjtek: art. 28 ust. 3 Pb (przepisu art. 31 Kpa nie stosuje si w postpowaniu w sprawie pozwolenia na budow), ale art. 28 ust. 4
Pb stanowi: Przepisw ust. 2 i 3 nie stosuje si w postpowaniu w sprawie pozwolenia na budow wymagajcym udziau
spoeczestwa zgodnie z przepisami ui
WSPDZIAANIE W DZIEDZINIE OCHRONY RODOWISKA Z ORGANAMI ADMINISTRACYJNYMI
Zakres podmiotowy:
organizacje ekologiczne
jednostki pomocnicze samorzdu gminnego (soectwa, dzielnice, osiedla i in., a take miasto na terenie gminy)
samorzd pracowniczy (zob. ustawa o przedsibiorstwach mieszanych i inne formy dziaania pracownikw)
jednostki ochotniczych stray poarnych (jednostki ochrony p.po. w formie stowarzysze)
zwizki zawodowe (zob. ustawa o zwizkach zawodowych)
pojcie organu administracyjnego (art. 3 pkt 9)
Problem formy wspdziaania (faktyczne i prawne)
POWOYWANIE ZAKADOWYCH KOMISJI OCHRONY RODOWISKA I SPOECZNYCH INSPEKTORW OCHRONY
RODOWISKA
uprawnienie zwizkw zawodowych i samorzdw pracowniczych (we wsppracy)
cel: organizowanie i przeprowadzanie spoecznej kontroli ochrony rodowiska na terenie zakadu pracy
Problem okrelenia zakresu uprawnie przysugujcych powoanym podmiotom
OCHRONA ZASOBW RODOWISKA-OCHRONA
POWIETRZA
DWUTOROWO OCHRONY ZASOBW RODOWISKA
ustalenie standardw jakoci zasobw rodowiska, kontrola ich przestrzegania i ew. dziaania suce przywrceniu ich
przestrzegania
dziaania suce dotrzymywaniu ww. wymaga, w szczeglnoci poprzez ograniczanie i kontrol odprowadzania do tych zasobw
substancji i energii (emisja)
USTALENIE STANDARDW JAKOCI RODOWISKA
standard jakoci poziomy dopuszczalne substancji lub energii oraz puap stenia ekspozycji, ktre musz by osignite w
okrelonym czasie przez rodowisko jako cao lub jego poszczeglne elementy przyrodnicze
obowizek ustalenia co do zasady, minister waciwy ds. rodowiska (w porozumieniu z innymi organami) poprzez wydanie
odpowiednich rozporzdze wykonawczych do Po lub innych ustaw szczeglnych
KONTROLA PRZESTRZEGANIA STANDARDW JAKOCI
wskazane organy administracji (w szczeglnoci starosta,WIO)
w szczeglnoci w ramach Pastwowego Monitoringu rodowiska
KONSEKWENCJE NARUSZENIA WYMAGANEGO STANU
obowizek przygotowania i zrealizowania odpowiedniego programu naprawczego, sucego doprowadzeniu do przestrzegania
standardw jakoci rodowiska (jego tre art. 84 ust. 2 Po)
akt prawa miejscowego przyjmowany przez upowaniony szczegowymi przepisami terenowy organ administracji (np. program
ochrony powietrza i plan dziaa krtkoterminowych; program ochrony rodowiska przed haasem)
OCHRONA POWIETRZA PODSTAWY PRAWNE
KONWENCJA w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odlegoci, sporzdzona w Genewie dnia 13
listopada 1979 r. (ratyfikowana przez Polsk)
DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakoci powietrza i
czystszego powietrza dla Europy
DYREKTYWA 2001/81/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 23 padziernika 2001 r. w sprawie krajowych
poziomw emisji dla niektrych rodzajw zanieczyszczenia powietrza
Art. 85-96a Po (oraz unormowania dotyczce prawa emisyjnego)
STANDARDY JAKOCI POWIETRZA
Norma zadaniowo-kierunkowa: zapewnienie jak najlepszej jakoci powietrza (cel), w szczeglnoci przez (zadania):
utrzymanie poziomw substancji w powietrzu poniej dopuszczalnych dla nich poziomw lub co najmniej na tych poziomach;
zmniejszanie poziomw substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s one dotrzymane;

zmniejszanie i utrzymanie poziomw substancji w powietrzu poniej poziomw docelowych albo poziomw celw
dugoterminowych lub co najmniej na tych poziomach

POZIOM SUBSTANCJI W POWIETRZU

Jest to stenie substancji w powietrzu w odniesieniu do ustalonego czasu lub opad takiej substancji w odniesieniu do ustalonego
czasu i powierzchni (art. 3 pkt 28 Po)
Poziomy:
Dopuszczalny
Docelowy
Celu dugoterminowego
Ustalone w ROZPORZDZENIU MINISTRA RODOWISKA z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomw niektrych
substancji w powietrzu (przewiduje take poziomy alarmowe)
BADANIE PRZESTRZEGANIA STANDARDW JAKOCI POWIETRZA
Dokonywane w strefach, na ktre dzieli si cae terytorium pastwa (aglomeracja powyej 250 tys. mieszkacw; miasto powyej
100 tys.; pozostay obszar wojewdztwa) podzia dokonany w ROZPORZDZENIU M z 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w
ktrych dokonuje si oceny jakoci powietrza
Ocena jakoci w ramach PM, dokonywana przez WIO do 30 kwietnia za rok poprzedni, wraz z klasyfikacj stref odrbnie dla
kadej substancji (informacje s przekazywane zarzdowi wojewdztwa i GIO)
Ocena wg zasad z ROZPORZDZENIA M z 13 wrzenia 2012 r. w sprawie dokonywania oceny poziomw substancji w
powietrzu (ustala m.in. metodyki referencyjne)
GIO dokonuje zbiorczej oceny jakoci powietrza w skali kraju (raport na stronie internetowej) oraz nadzoruje ww. dziaania WIO
KONSEKWENCJE NARUSZENIA STANDARDW JAKOCI
Uchwaa sejmiku wojewdztwa okrelajca program ochrony powietrza dla stref, w ktrych poziom substancji w powietrzu
przekracza poziomy dopuszczalne lub przekracza poziom docelowy (program naprawczy)
Projekt uchway opracowuje zarzd wojewdztwa w terminie 15 miesicy od dnia otrzymania od WIO wynikw oceny i
przedstawia go do zaopiniowania waciwym wjtom, b. lub p.m. i starostom (1 mc na opini, jego upyw = akceptacja)
Zapewnia si moliwo udziau spoeczestwa w postpowaniu
sejmik wojewdztwa podejmuje uchwa w terminie 18 miesicy od dnia otrzymania wynikw oceny WIO
Tre programu zob. ROZPORZDZENIE M z 11 wrzenia 2012 r. w sprawie programw ochrony powietrza oraz planw
dziaa krtkoterminowych
Moliwo opracowania przez ministra waciwego ds. rodowiska krajowego programu ochrony powietrza
w przypadku gdy przekroczenie poziomw dopuszczalnych lub docelowych substancji w powietrzu wystpuje na znacznym
obszarze kraju, a rodki podjte przez organy samorzdu terytorialnego nie wpywaj na ograniczenie emisji zanieczyszcze do
powietrza
dokument o charakterze strategicznym wyznaczajcy cele i kierunki dziaa, jakie powinny zosta uwzgldnione w programach
ochrony powietrza
Uchwaa sejmiku wojewdztwa okrelajca plan dziaa krtkoterminowych podejmowana w przypadku ryzyka wystpienia w
danej strefie przekroczenia poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu
Projekt uchway opracowuje zarzd wojewdztwa w terminie 15 miesicy od dnia otrzymania od wio informacji o ryzyku i
przedstawia go do zaopiniowania waciwym wjtom, b. lub p.m. i starostom (1 mc na opini, jego upyw = akceptacja)
Sejmik wojewdztwa podejmuje uchwa w terminie 18 miesicy od dnia otrzymania informacji o ryzyku
Tre planu art. 92 ust. 2 Po i ROZPORZDZENIE M z 11 wrzenia 2012 r. w sprawie programw ochrony powietrza oraz
planw dziaa krtkoterminowych
Wspdziaanie z innymi pastwami (art. 92a Po):

Konsultacje z waciwym organem innego pastwa w celu analizy moliwoci wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka
przekrocze oraz skutkw i czasu ich trwania (M za por. zarzdu woj.)

Wsppraca majca na celu przygotowanie i realizacj wsplnych programw ochrony powietrza lub planw dziaa
krtkoterminowych (M za por. zarzdu woj.)

Wsppraca z innymi pastwami czonkowskimi UE oraz Komisj Europejsk w zakresie koordynacji na terytorium
RP wsplnych programw ochrony powietrza lub planw dziaa krtkoterminowych (M za por. zarzdu woj.)

Wsppraca z organem waciwym w innym pastwie czonkowskim UE oraz Komisj Europejsk w zakresie oceny
i zapewnienia pomiarw jakoci powietrza (GIO za por. WIO)

Wsppraca z innymi pastwami czonkowskimi UE oraz Komisj Europejsk w zakresie wymiany informacji o
wykonywaniu oceny i zapewnieniu pomiarw jakoci powietrza (GIO)
Obowizki informacyjne:
Strona internetowa GIO informacje o stanie jakoci powietrza i o programach ochrony powietrza oraz planach dziaa
krtkoterminowych
Wojewdzki zesp zarzdzania kryzysowego niezwocznie powiadamia spoeczestwo o ryzyku wystpienia przekroczenia

poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego oraz o wystpieniu tego przekroczenia

WIO przekazuje GIO informacje o wynikach pomiarw, ocen, klasyfikacji stref i przekroczeniach poziomw alarmowych
WIO powiadamia zarzd woj. o ryzyku przekroczenia poziomu docelowego lub dopuszczalnego
WIO powiadamia woj. zesp zarzdzania kryzysowego o przekroczeniu poziomw zobowizujcych do podjcia dziaa
okrelonych w planach dziaa krtkoterminowych
Zarzd woj. przekazuje M informacj o uchwaleniu programu ochrony powietrza i planu dziaa krtkoterminowych oraz
sprawozdania z ich realizacji
Moliwo naoenia na podmiot korzystajcy ze rodowiska prowadzcy dziaalno powodujc emisj, w drodze decyzji
marszaka wojewdztwa, obowizku prowadzenia pomiarw poziomw substancji w powietrzu
Dotyczy to obszaru, na ktrym istnieje przekroczenie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu, w odniesieniu do zakadw,
gdzie jest eksploatowana instalacja, ktra jest kwalifikowana jako przedsiwzicie mogce znaczco oddziaywa na rodowisko w
rozumieniu ui
Odpowiedzialno karna z tytuu:
Nieprzestrzegania ogranicze, nakazw lub zakazw okrelonych w uchwale sejmiku wojewdztwa okrelajcej plan dziaa
krtkoterminowych kara grzywny (art. 332 Po)
Niespenienia obowizku prowadzenia pomiarw poziomw substancji w powietrzu, naoonego decyzj marszaka wojewdztwa
lub nieprzechowywanie wynikw pomiarw w wymaganym okresie kara grzywny (art. 333 Po)
(art. 24 1 Kodeksu wykrocze: minimum grzywny wynosi 20 z, maksimum 5000 z por. art. 361 Po)
OCHRONA PRZED HAASEM
PODSTAWY PRAWNE
Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnoszca si do oceny i zarzdzania
poziomem haasu w rodowisku
Dzia V Po (art. 112 art. 120a Po) ochrona obszarowa przed haasem
Tytu III Po "Przeciwdziaanie zanieczyszczeniom
Przepisy dotyczce drg, linii kolejowych i tramwajowych, lotnisk oraz portw (art. 173-179 Po)
Dzia IV Po "Pozwolenia na wprowadzanie do rodowiska substancji lub energii
Dzia III Tytuu V Po "Administracyjne kary pienine
Dzia VII Tytuu I Po "Ochrona rodowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji inwestycji + upzp i Pb
Ustawy szczegowe np. Prawo o ruchu drogowym czy kodeks pracy i przepisy wykonawcze dot. BHP
DEFINICJA HAASU W PO
art. 3 pkt 5 Po: dwiki o czstotliwociach od 16 Hz do 16.000 Hz
Oznacza dwiki, ktre syszy czowiek
Rozumienie inne od potocznego
Wprowadzanie do powietrza haasu (dwiku) = emisja (art. 3 pkt 4 Po)
Jeeli jest to emisja, ktra moe by szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu rodowiska, moe powodowa szkod w dobrach
materialnych, moe pogarsza walory estetyczne rodowiska lub moe kolidowa z innymi, uzasadnionymi sposobami korzystania
ze rodowiska, to mamy do czynienia z zanieczyszczeniem (art. 3 pkt 49 Po)
Haas w rozumieniu potocznym = zanieczyszczenie w rozumieniu Po
DEFINICJA HAASU W DYREKTYWIE 2002/49
Niepodane lub szkodliwe dwiki powodowane przez dziaalno czowieka na wolnym powietrzu
Dyrektywa nie dotyczy:
haasu powodowanego przez osob naraon,
haasu powodowanego czynnociami domowymi,
haasu powodowanego przez ssiadw,
haasu w miejscu pracy,
haasu wewntrz rodka transportu,
haasu powodowanego dziaaniami wojskowymi na terenach wojskowych

Por. art. 2 ust. 2a Po: ustawy nie stosuje si w zakresie haasu powstajcego w zwizku z powszechnym korzystaniem ze
rodowiska

STANDARDY JAKOCI W ZAKRESIE POZIOMU HAASU

Norma kierunkowo-zadaniowa: ochrona przed haasem polega zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego rodowiska (CEL),
w szczeglnoci poprzez (ZADANIA):
utrzymanie poziomu haasu poniej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie;
zmniejszanie poziomu haasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany
OKRELENIE DOPUSZCZALNYCH POZIOMW HAASU
ROZPORZDZENIE MINISTRA RODOWISKA z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomw haasu w
rodowisku
Okrela dopuszczalne poziomy haasu (w Db) okrelone wskanikami haasu LDWN, LN, LAeq D i LAeq N dla terenw
przeznaczonych:
pod zabudow mieszkaniow,
pod szpitale i domy opieki spoecznej,
pod budynki zwizane ze staym lub czasowym pobytem dzieci i modziey,
na cele uzdrowiskowe,
na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,
na cele mieszkaniowo-usugowe
KLASYFIKACJA TERENW WG ICH RODZAJW OKRELONYCH W ART. 113 UST. 2 PKT 1 PO I ROZP. M
W mpzp (jeeli teren moe by zaliczony do kilku rodzajw terenw, o ktrych mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1, uznaje si, e
dopuszczalne poziomy haasu powinny by ustalone jak dla przewaajcego rodzaju terenu)
W braku mpzp klasyfikacja na podstawie faktycznego zagospodarowania i wykorzystania terenu, w ramach rnych decyzji
administracyjnych (o dopuszczalnym poziomie haasu, pozwoleniu zintegrowanym, wz, o rodowiskowych uwarunkowaniach)
MOLIWO WYZNACZENIA OBSZARW CICHYCH
Rada powiatu moe, w drodze uchway (akt prawa miejscowego), wyznaczy obszary ciche w aglomeracji lub poza
aglomeracj, uwzgldniajc szczeglne potrzeby ochrony przed haasem tych obszarw i podajc wymagania zapewniajce
utrzymanie poziomu haasu co najmniej na istniejcym poziomie
projekt uchway podlega uzgodnieniu z waciwym miejscowo wjtem, burmistrzem lub prezydentem miasta w terminie 30 dni;
niezajcie przez organ stanowiska w tym terminie uznaje si za brak zastrzee do projektu uchway
Definicje: aglomeracji (art. 3 pkt 1 Po), obszaru cichego w aglomeracji (pkt 10a), obszaru cichego poza aglomeracj (pkt 10b)
OGRANICZENIE LUB ZAKAZ UYWANIA JEDNOSTEK PYWAJCYCH
Rada powiatu, w drodze uchway, ograniczy lub zakae uywania jednostek pywajcych lub niektrych ich rodzajw na
okrelonych zbiornikach powierzchniowych wd stojcych oraz wodach pyncych, jeeli jest to konieczne do zapewnienia
odpowiednich warunkw akustycznych na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe
na rdldowych wodach eglownych ograniczenia i zakazy wprowadza, w drodze rozporzdzenia, minister waciwy do spraw
rodowiska, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu
ograniczenia nie mog jednak dotyczy jednostek pywajcych, ktrych uycie jest konieczne do celw bezpieczestwa publicznego
lub do utrzymania ciekw i zbiornikw wodnych
BADANIE PRZESTRZEGANIA STANDARDW JAKOCI
W ramach PM
Obowizkowa ocena stanu akustycznego rodowiska:
1.Aglomeracje ponad 100 tys. mieszkacw
2.Tereny poza aglomeracjami w postaci drg, linii kolejowych lub lotnisk zaliczonych w rozporzdzeniu do obiektw, ktrych
eksploatacja moe powodowa negatywne oddziaywanie akustyczne na znacznych obszarach
3.tereny okrelone w powiatowym programie ochrony rodowiska
Dokonuj: starosta; zarzdzajcy drog, lini kolejow lub lotniskiem wymienionymi w powyszym rozporzdzeniu; wio
MAPY AKUSTYCZNE
Sporzdza, co 5 lat, starosta na potrzeby oceny stanu akustycznego rodowiska
Obejmuj:
aglomeracje o liczbie mieszkacw powyej 100 tys.
tereny okrelone w powiatowym programie ochrony rodowiska
Skadaj si z cz. opisowej i graficznej (elementy okrela art. 118 ust. 4 i 5 Po)
Charakter prawny (???)
Przekazywane niezwocznie zarzdowi wojew., wio i pastwowemu wojew. inspektorowi sanitarnemu
Sporzdzane take przez zarzdzajcego drog, lini kolejow lub lotniskiem zaliczonymi do obiektw, ktrych eksploatacja
moe powodowa negatywne oddziaywanie akustyczne na znacznych obszarach (dot. terenu, na ktrym eksploatacja obiektu moe

powodowa przekroczenie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku)

Przekazywane marszakowi wojew., starocie i wio
REJESTR INFORMACJI O STANIE AKUSTYCZNYM RODOWISKA
Prowadzi wio, w szczeglnoci na podstawie danych z map akustycznych przekazywanych przez starost i zarzdzajcego drog,
l.k. lub l.
Szczegowe wymogi ROZPORZDZENIE M z 25 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegowych wymaga dotyczcych rejestru
zawierajcego informacje o stanie akustycznym rodowiska
Dane z rejestru wio przekazuje GIO do 31 marca za rok poprzedni
KONSEKWENCJE NARUSZENIA STANDARDW JAKOCI
Decyzja o dopuszczalnym poziomie haasu wydawana obligatoryjnie i z urzdu przez organ ochrony rodowiska (por. art. 378
Po starosta i in.) w przypadku stwierdzenia, e poza zakadem, w wyniku jego dziaalnoci, przekroczone s dopuszczalne
poziomy haasu
Nie jest jednak wydawana, jeeli haas powstaje w zwizku z eksploatacj drg, linii kolejowych, linii tramwajowych, kolei
linowych, portw oraz lotnisk lub z dziaalnoci osoby fizycznej niebdcej przedsibiorc
Tre decyzji: a) obligatoryjna: potwierdza, e na danym terenie obowizuje norma haasu okrelona w ROZPORZDZENIU M;
b) fakultatywna: okrelenie wymaga majcych na celu nieprzekraczanie poza zakadem dopuszczalnych poziomw haasu
Stworzenie programu ochrony rodowiska przed haasem (programu naprawczego akt prawa miejscowego) dla terenw, na
ktrych poziom haasu przekracza poziom dopuszczalny
Uchwala:
dla aglomeracji powyej 100 tys. mieszkacw i terenw okrelonych w powiatowym programie ochrony rodowiska rada
powiatu,
dla terenw poza aglomeracjami, o ktrych mowa w art. 179 ust. 1 Po (drogi, linie kolejowe lub lotniska) sejmik wojewdztwa
organy te zapewniaj moliwo udziau spoeczestwa w postpowaniu
szczegowe wymagania ROZPORZDZENIE M z 14 padziernika 2002 r. w sprawie szczegowych wymaga, jakim
powinien odpowiada program ochrony rodowiska przed haasem
Przekazywany niezwocznie wio
Odpowiedzialno karna z tytuu:
Naruszenia warunkw decyzji o dopuszczalnym poziomie haasu kara aresztu albo ograniczenia wolnoci albo kara grzywny
Nieprzestrzegania ogranicze, nakazw lub zakazw, okrelonych w uchwale rady powiatu wydanej na podstawie art. 116 ust. 1
Po (ograniczenie lub zakaz uywania jednostek pywajcych lub niektrych ich rodzajw)
Administracyjna kara pienina wymierza WIO, w drodze decyzji, za: m.in. przekroczenie, okrelonych w decyzji o
dopuszczalnym poziomie haasu lub o pozwoleniu zintegrowanym, poziomw haasu
OCHRONA POZOSTAYCH ZASOBW RODOWISKA
ochrona wd art. 97-100 Po (normy kierunkowo-zadaniowe) + Prawo wodne + ustawa o obszarach morskich RP i administracji
morskiej i ustawa o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki
powierzchni ziemi art. 101-110a Po (schemat regulacji: norma kierunkowo-zadaniowa; okrelenie standardw jakoci gleby i
ziemi w drodze rozporzdzenia M, wydawanego w porozumieniu z ministrem waciwym ds. rolnictwa; badanie jakoci, ocena i
obserwacja zmian starosta w ramach PM; brak podstaw do uchwalania programw naprawczych) + ustawa o ochronie gruntw
rolnych i lenych
ochrona przed polami elektromagnetycznymi art. 121-124 Po (schemat regulacji: norma kierunkowo-zadaniowa; okrelenie
dopuszczalnych poziomw pl elektromagnetycznych w rodowisku oraz sposobw sprawdzania ich dotrzymania w drodze
rozporzdzenia M, wydawanego w porozumieniu z ministrem waciwym ds. zdrowia; obowizek prowadzcego instalacj oraz
uytkownika urzdzenia emitujcego pola elektromagnetyczne, do wykonywania pomiarw poziomw pl i przekazywania ich
wynikw WIO i pastwowemu wojewdzkiemu inspektorowi sanitarnemu; badania poziomw pl, ocena i obserwacja zmian
WIO w ramach PM; WIO prowadzi rejestr terenw, na ktrych stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomw pl; brak
podstaw do uchwalania programw naprawczych)
ochrona kopalin art. 125-126 Po (normy kierunkowo-zadaniowe) + Prawo geologiczne i grnicze
ochrona zwierzt i rolin art. 127-128 Po (normy kierunkowo-zadaniowe) + ustawa o ochronie przyrody + ustawa o lasach +
ustawa o rybactwie rdldowym + Prawo owieckie + ustawa o ochronie zwierzt

MOLIWO WYZNACZENIA OBSZARW CICHYCH

Rada powiatu moe, w drodze uchway (akt prawa miejscowego), wyznaczy obszary ciche w aglomeracji lub poza
aglomeracj, uwzgldniajc szczeglne potrzeby ochrony przed haasem tych obszarw i podajc wymagania zapewniajce
utrzymanie poziomu haasu co najmniej na istniejcym poziomie
projekt uchway podlega uzgodnieniu z waciwym miejscowo wjtem, burmistrzem lub prezydentem miasta w terminie 30 dni;
niezajcie przez organ stanowiska w tym terminie uznaje si za brak zastrzee do projektu uchway
Definicje: aglomeracji (art. 3 pkt 1 Po), obszaru cichego w aglomeracji (pkt 10a), obszaru cichego poza aglomeracj (pkt 10b)
OGRANICZENIE LUB ZAKAZ UYWANIA JEDNOSTEK PYWAJCYCH
Rada powiatu, w drodze uchway, ograniczy lub zakae uywania jednostek pywajcych lub niektrych ich rodzajw na
okrelonych zbiornikach powierzchniowych wd stojcych oraz wodach pyncych, jeeli jest to konieczne do zapewnienia
odpowiednich warunkw akustycznych na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe
na rdldowych wodach eglownych ograniczenia i zakazy wprowadza, w drodze rozporzdzenia, minister waciwy do spraw
rodowiska, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu
ograniczenia nie mog jednak dotyczy jednostek pywajcych, ktrych uycie jest konieczne do celw bezpieczestwa publicznego
lub do utrzymania ciekw i zbiornikw wodnych
BADANIE PRZESTRZEGANIA STANDARDW JAKOCI
W ramach PM
Obowizkowa ocena stanu akustycznego rodowiska:
1.Aglomeracje ponad 100 tys. mieszkacw
2.Tereny poza aglomeracjami w postaci drg, linii kolejowych lub lotnisk zaliczonych w rozporzdzeniu do obiektw, ktrych
eksploatacja moe powodowa negatywne oddziaywanie akustyczne na znacznych obszarach
3.tereny okrelone w powiatowym programie ochrony rodowiska
Dokonuj: starosta; zarzdzajcy drog, lini kolejow lub lotniskiem wymienionymi w powyszym rozporzdzeniu; wio
MAPY AKUSTYCZNE
Sporzdza, co 5 lat, starosta na potrzeby oceny stanu akustycznego rodowiska
Obejmuj:
aglomeracje o liczbie mieszkacw powyej 100 tys.
tereny okrelone w powiatowym programie ochrony rodowiska
Skadaj si z cz. opisowej i graficznej (elementy okrela art. 118 ust. 4 i 5 Po)
Charakter prawny (???)
Przekazywane niezwocznie zarzdowi wojew., wio i pastwowemu wojew. inspektorowi sanitarnemu
Sporzdzane take przez zarzdzajcego drog, lini kolejow lub lotniskiem zaliczonymi do obiektw, ktrych eksploatacja
moe powodowa negatywne oddziaywanie akustyczne na znacznych obszarach (dot. terenu, na ktrym eksploatacja obiektu moe
powodowa przekroczenie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku)
Przekazywane marszakowi wojew., starocie i wio
REJESTR INFORMACJI O STANIE AKUSTYCZNYM RODOWISKA
Prowadzi wio, w szczeglnoci na podstawie danych z map akustycznych przekazywanych przez starost i zarzdzajcego drog,
l.k. lub l.
Szczegowe wymogi ROZPORZDZENIE M z 25 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegowych wymaga dotyczcych rejestru
zawierajcego informacje o stanie akustycznym rodowiska
Dane z rejestru wio przekazuje GIO do 31 marca za rok poprzedni
KONSEKWENCJE NARUSZENIA STANDARDW JAKOCI
Decyzja o dopuszczalnym poziomie haasu wydawana obligatoryjnie i z urzdu przez organ ochrony rodowiska (por. art. 378
Po starosta i in.) w przypadku stwierdzenia, e poza zakadem, w wyniku jego dziaalnoci, przekroczone s dopuszczalne
poziomy haasu
Nie jest jednak wydawana, jeeli haas powstaje w zwizku z eksploatacj drg, linii kolejowych, linii tramwajowych, kolei
linowych, portw oraz lotnisk lub z dziaalnoci osoby fizycznej niebdcej przedsibiorc
Tre decyzji: a) obligatoryjna: potwierdza, e na danym terenie obowizuje norma haasu okrelona w ROZPORZDZENIU M;
b) fakultatywna: okrelenie wymaga majcych na celu nieprzekraczanie poza zakadem dopuszczalnych poziomw haasu
Stworzenie programu ochrony rodowiska przed haasem (programu naprawczego akt prawa miejscowego) dla terenw, na
ktrych poziom haasu przekracza poziom dopuszczalny
Uchwala:
dla aglomeracji powyej 100 tys. mieszkacw i terenw okrelonych w powiatowym programie ochrony rodowiska rada
powiatu,
dla terenw poza aglomeracjami, o ktrych mowa w art. 179 ust. 1 Po (drogi, linie kolejowe lub lotniska) sejmik wojewdztwa

organy te zapewniaj moliwo udziau spoeczestwa w postpowaniu

szczegowe wymagania ROZPORZDZENIE M z 14 padziernika 2002 r. w sprawie szczegowych wymaga, jakim
powinien odpowiada program ochrony rodowiska przed haasem
Przekazywany niezwocznie wio
Odpowiedzialno karna z tytuu:
Naruszenia warunkw decyzji o dopuszczalnym poziomie haasu kara aresztu albo ograniczenia wolnoci albo kara grzywny
Nieprzestrzegania ogranicze, nakazw lub zakazw, okrelonych w uchwale rady powiatu wydanej na podstawie art. 116 ust. 1
Po (ograniczenie lub zakaz uywania jednostek pywajcych lub niektrych ich rodzajw)
Administracyjna kara pienina wymierza WIO, w drodze decyzji, za: m.in. przekroczenie, okrelonych w decyzji o
dopuszczalnym poziomie haasu lub o pozwoleniu zintegrowanym, poziomw haasu
OCHRONA POZOSTAYCH ZASOBW RODOWISKA
ochrona wd art. 97-100 Po (normy kierunkowo-zadaniowe) + Prawo wodne + ustawa o obszarach morskich RP i administracji
morskiej i ustawa o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki
powierzchni ziemi art. 101-110a Po (schemat regulacji: norma kierunkowo-zadaniowa; okrelenie standardw jakoci gleby i
ziemi w drodze rozporzdzenia M, wydawanego w porozumieniu z ministrem waciwym ds. rolnictwa; badanie jakoci, ocena i
obserwacja zmian starosta w ramach PM; brak podstaw do uchwalania programw naprawczych) + ustawa o ochronie gruntw
rolnych i lenych
ochrona przed polami elektromagnetycznymi art. 121-124 Po (schemat regulacji: norma kierunkowo-zadaniowa; okrelenie
dopuszczalnych poziomw pl elektromagnetycznych w rodowisku oraz sposobw sprawdzania ich dotrzymania w drodze
rozporzdzenia M, wydawanego w porozumieniu z ministrem waciwym ds. zdrowia; obowizek prowadzcego instalacj oraz
uytkownika urzdzenia emitujcego pola elektromagnetyczne, do wykonywania pomiarw poziomw pl i przekazywania ich
wynikw WIO i pastwowemu wojewdzkiemu inspektorowi sanitarnemu; badania poziomw pl, ocena i obserwacja zmian
WIO w ramach PM; WIO prowadzi rejestr terenw, na ktrych stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomw pl; brak
podstaw do uchwalania programw naprawczych)
ochrona kopalin art. 125-126 Po (normy kierunkowo-zadaniowe) + Prawo geologiczne i grnicze
ochrona zwierzt i rolin art. 127-128 Po (normy kierunkowo-zadaniowe) + ustawa o ochronie przyrody + ustawa o lasach +
ustawa o rybactwie rdldowym + Prawo owieckie + ustawa o ochronie zwierzt
OCHRONA WD (W USTAWIE-PRAWO WODNE)
PODSTAWY PRAWNE
dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 padziernika 2000 r. ustanawiajca ramy wsplnotowego
dziaania w dziedzinie polityki wodnej (!!!)
dyrektywa 2006/11/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. w sprawie zanieczyszczenia spowodowanego
przez niektre substancje niebezpieczne odprowadzane do rodowiska wodnego Wsplnoty
szereg dyrektyw szczegowych dotyczcych jakoci wody i ochrony przed zanieczyszczeniami
art. 97-100 Po
ustawa z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Pw)
UNORMOWANIA PO
wyznaczenie celu ochrony zapewnienie jak najlepszej jakoci wd, w tym utrzymywanie ich iloci na poziomie zapewniajcym
ochron rwnowagi biologicznej
wyznaczenie zada sucych realizacji ww. celu:
utrzymywanie jakoci wd powyej albo co najmniej na poziomie wymaganym w przepisach;
doprowadzanie jakoci wd co najmniej do wymaganego przepisami poziomu, gdy nie jest on osignity;
zmniejszanie ryzyka zanieczyszczenia wd podziemnych poprzez ograniczenie oddziaywania na obszary ich zasilania;
utrzymywanie rwnowagi zasobw tych wd.
oglne wskazanie instrumentw realizacji ww. celw i zada: obowizek tworzenia na podstawie Pw obszarw ochronnych
zbiornikw wd rdldowych
Zasady dot. zmian stosunkw wodnych (stanu ilociowego, ekologicznego lub chemicznego wd):
ograniczenia do niezbdnego rozmiaru (Przy planowaniu i realizacji przedsiwzicia powinny by stosowane rozwizania, ktre
ogranicz zmian stosunkw wodnych do rozmiarw niezbdnych ze wzgldu na specyfik przedsiwzicia);
ograniczenia do niezbdnego czasu (Jeeli konieczna jest czasowa zmiana stosunkw wodnych, jest ona dopuszczalna wycznie
w okresie niezbdnym);
obowizku podjcia dziaa przywracajcych pierwotne stosunki wodne (Kady, kto czasowo doprowadzi do zmiany
stosunkw wodnych, jest obowizany do podjcia dziaa w celu ich przywrcenia, gdy zmiana ta przestanie by niezbdna).
ZAKRES NORMOWANIA PW
gospodarowanie wodami (w tym w szczeglnoci: ksztatowanie i ochrona zasobw wodnych, korzystanie z wd oraz zarzdzanie
zasobami wodnymi)
sprawy wasnoci wd oraz gruntw pokrytych wodami,

zasady gospodarowania ww. skadnikami w odniesieniu do majtku Skarbu Pastwa

POJCIE I RODZAJE WD
Brak definicji legalnej (por. nauki cise i biologiczne)
Rodzaje:
podziemne
powierzchniowe:
wody morza terytorialnego (ograniczone stosowanie Pw),
morskie wody wewntrzne,
wody rdldowe:
Pynce [a) w ciekach naturalnych, kanaach oraz w rdach, z ktrych cieki bior pocztek; b) w jeziorach oraz innych
naturalnych zbiornikach wodnych o cigym bd okresowym naturalnym dopywie lub odpywie wd powierzchniowych; c) w
sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach pyncych]
Stojce [w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych niezwizanych bezporednio, w sposb naturalny, z
powierzchniowymi wodami pyncymi]
WASNO WD
Wasnoci Skarbu Pastwa s:
wody morza terytorialnego,
morskie wody wewntrzne wraz z morskimi wodami wewntrznymi Zatoki Gdaskiej,
rdldowe wody powierzchniowe pynce
wody podziemne
Wasnoci inn ni SP mog by objte:
wody stojce
wody w rowach (sztuczne koryta prowadzce wod w sposb cigy lub okresowy, o szerokoci dna mniejszej ni 1,5 m przy ich
ujciu) znajdujce si w granicach nieruchomoci gruntowej

stanowi wasno waciciela tej nieruchomoci (moe nim by rwnie SP)

ZASADY GOSPODAROWANIA WODAMI (ART. 1 PW)

zrwnowaonego rozwoju
racjonalnoci i kompleksowoci (traktowania zasobw wd)
wsppracy (administracji publ., uytkownikw i przedstawicieli spoecznoci lokalnych)
niepogarszania (ekologicznych funkcji wd i stanu ekosystemw ldowych i terenw podmokych bezporednio zalenych od
wd)
zwrotu kosztw usug wodnych (dziaalnoci umoliwiajcej zaspokojenie potrzeb wodnych)
ORGANY WACIWE W SPRAWACH GOSPODAROWANIA WODAMI
1.minister waciwy do spraw gospodarki wodnej
2.Prezes Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej
3.dyrektor regionalnego zarzdu gospodarki wodnej (adm. niezespolona)
4.Wojewoda
5.Organy jst (w szczeglnoci starosta i marszaek wojewdztwa)
6.Krajowa Rada Gospodarki Wodnej organ opiniodawczo-doradczy organu 2.
7.rady gospodarki wodnej regionw wodnych organy opiniodawczo-doradcze organu 3.
8.pastwowa suba hydrologiczno-meteorologiczna, pastwowa suba hydrogeologiczna, pastwowa suba do spraw
bezpieczestwa budowli pitrzcych (Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej)
KORZYSTANIE Z WD
Powszechne suy kademu, dot. rdldowych powierzchniowych wd publicznych, morskich wd wewntrznych i wd morza
terytorialnego, jeeli przepisy nie stanowi inaczej; suy zaspokajaniu potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego,
bez stosowania specjalnych urzdze technicznych, a take do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportw wodnych oraz
amatorskiego poowu ryb
Zwyke przysuguje wacicielowi gruntu w zakresie wd stanowicych jego wasno oraz wody podziemnej znajdujcej si w
jego gruncie; nie stanowi prawa do wykonywania urzdze wodnych bez pozwolenia wodnoprawnego; suy zaspokojeniu potrzeb
wasnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego

Szczeglne wykraczajce poza korzystanie powszechne lub zwyke (wymaga indywidualnego zezwolenia), w szczeglnoci:
pobr oraz odprowadzanie wd powierzchniowych lub podziemnych;
wprowadzanie ciekw do wd lub do ziemi;
wydobywanie z wd kamienia, wiru, piasku oraz innych materiaw;
OCHRONA WD
cel utrzymywanie lub poprawa jakoci wd oraz biologicznych stosunkw w rodowisku wodnym i na terenach podmokych
cel oglny jest uszczegawiany przez wskazanie tzw. celw rodowiskowych (w planie gospodarowania wodami na obszarze
dorzecza)
wprowadzenie szeregu zakazw dotyczcych wprowadzania ciekw
naoenie obowizku budowy i eksploatowania urzdze ochronnych (w szczeglnoci budowy systemw kanalizacji zbiorczej
zakoczonych oczyszczalni ciekw)
upowanienia dla M i MZ do okrelenia standardw jakoci:
ROZPORZDZENIE MINISTRA RODOWISKA z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunkw, jakie naley speni przy
wprowadzaniu ciekw do wd lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczeglnie szkodliwych dla rodowiska wodnego
ROZPORZDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 8 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakoci wody w
kpielisku i miejscu wykorzystywanym do kpieli
ROZPORZDZENIE MINISTRA RODOWISKA z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymaga, jakim powinny odpowiada
wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia
obowizek prowadzenia pomiarw iloci i jakoci ciekw naoony na zakady pobierajce wod oraz przeznaczajce cieki do
rolniczego wykorzystania oraz obowizek zakadw wprowadzajcych cieki do wd lub do ziemi prowadzenia pomiarw jakoci:
1) wd powierzchniowych powyej i poniej miejsca zrzutu ciekw; 2) wd podziemnych
ustanawianie stref ochronnych uj wody w celu zapewnienia odpowiedniej jakoci wody ujmowanej do zaopatrzenia ludnoci
w wod przeznaczon do spoycia oraz zaopatrzenia zakadw wymagajcych wody wysokiej jakoci; polega na wprowadzeniu na
danym terenie zakazw, nakazw i ogranicze w zakresie uytkowania gruntw oraz korzystania z wody; ustanawia dyrektor
regionalnego zarzdu gospodarki wodnej (akt prawa mscowego) albo, w drodze decyzji, organ waciwy do wydania pozwolenia
wodnoprawnego (dot. strefy ochronnej obejmujcej wycznie teren ochrony bezporedniej)
ustanawianie obszarw ochronnych zbiornikw wd rdldowych obszary, na ktrych obowizuj zakazy, nakazy oraz
ograniczenia w zakresie uytkowania gruntw lub korzystania z wody w celu ochrony zasobw tych wd przed degradacj;
ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarzdu gospodarki wodnej na podstawie planu
gospodarowania wodami na obszarze dorzecza
INSTRUMENTY ZARZDZANIA ZASOBAMI WODNYMI
planowanie w gospodarowaniu wodami;
pozwolenia wodnoprawne;
opaty i nalenoci w gospodarce wodnej;
kataster wodny;
kontrola gospodarowania wodami.
PLANOWANIE W GOSPODAROWANIU WODAMI
Obejmuje nastpujce dokumenty:
program wodno-rodowiskowy kraju, z uwzgldnieniem podziau na obszary dorzeczy;
plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza;
plan zarzdzania ryzykiem powodziowym;
plan przeciwdziaania skutkom suszy na obszarze dorzecza;
warunki korzystania z wd regionu wodnego;
sporzdzane w miar potrzeby warunki korzystania z wd zlewni.
PROGRAM WODNO-RODOWISKOWY KRAJU
okrela podstawowe i uzupeniajce dziaania zmierzajce do poprawy lub utrzymania dobrego stanu wd w poszczeglnych
obszarach dorzeczy
opracowuje go Prezes Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej w uzgodnieniu z ministrem waciwym do spraw gospodarki
wodnej oraz ministrem waciwym do spraw rodowiska

moliwo udziau spoeczestwa w rozumieniu ui

PLAN GOSPODAROWANIA WODAMI NA OBSZARZE DORZECZA
Zawiera w szczeglnoci:
map sieci monitoringu, wraz z prezentacj programw monitoringowych;
ustalenie celw rodowiskowych dla jednolitych czci wd i obszarw chronionych;
wykaz innych szczegowych programw i planw gospodarowania wraz z omwieniem ich zawartoci;
podsumowanie dziaa zastosowanych w celu informowania spoeczestwa i konsultacji publicznych, opis wynikw i dokonanych
na tej podstawie zmian w planie
projekt opracowuje Prezes Krajowego Zarzdu (zapewniajc moliwo udziau spoeczestwa w rozumieniu ui), zatwierdza
Rada Ministrw i ogasza w Monitorze Polskim
PLANY ZARZDZANIA RYZYKIEM POWODZIOWYM
Zawieraj:
map obszaru dorzecza z zaznaczeniem obszarw naraone na niebezpieczestwo powodzi;
opis celw zarzdzania ryzykiem powodziowym;
katalog dziaa sucych osigniciu celw zarzdzania ryzykiem powodziowym
Plany dla obszarw dorzeczy przygotowuje Prezes Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej w uzgodnieniu z ministrem
waciwym do spraw gospodarki wodnej; dla regionw wodnych dyrektorzy regionalnych zarzdw gospodarki wodnej;
zatwierdza Rada Ministrw i ogasza w Monitorze Polskim
moliwo udziau spoeczestwa w rozumieniu ui
PLANY PRZECIWDZIAANIA SKUTKOM SUSZY
Zawieraj:
analiz moliwoci powikszenia dyspozycyjnych zasobw wodnych;
propozycje budowy, rozbudowy lub przebudowy urzdze wodnych;
propozycje niezbdnych zmian w zakresie korzystania z zasobw wodnych oraz zmian naturalnej i sztucznej retencji;
katalog dziaa sucych ograniczeniu skutkw suszy.
Plany dla obszarw dorzeczy przygotowuje Prezes Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej w uzgodnieniu z ministrem
waciwym ds. gospodarki wodnej oraz ministrem ds. rozwoju wsi, a zatwierdza RM i ogasza w Monitorze Polskim; dla regionw
wodnych dyrektorzy regionalnych zarzdw gospodarki wodnej;
moliwo udziau spoeczestwa w rozumieniu ui
WARUNKI KORZYSTANIA Z WD REGIONU WODNEGO ORAZ Z WD ZLEWNI
Okrelaj:
szczegowe wymagania w zakresie stanu wd wynikajce z ustalonych celw rodowiskowych;
priorytety w zaspokajaniu potrzeb wodnych;
ograniczenia w korzystaniu z wd niezbdne dla osignicia ustalonych celw rodowiskowych
ustalane, w drodze aktu prawa miejscowego, dyrektor regionalnego zarzdu, po ich uzgodnieniu z Prezesem Krajowego Zarzdu
Gospodarki Wodnej
Warunki korzystania z wd zlewni sporzdza si dla obszarw, dla ktrych w wyniku ustale planu gospodarowania wodami na
obszarze dorzecza, jest konieczne okrelenie szczeglnych zasad ochrony zasobw wodnych POZWOLENIE WODNOPRAWNE
Jest wymagane np. na:
szczeglne korzystanie z wd (np. pobr oraz odprowadzanie wd powierzchniowych lub podziemnych; wprowadzanie ciekw do
wd lub do ziemi; wydobywanie z wd kamienia, wiru, piasku oraz innych materiaw)
regulacj wd oraz zmian uksztatowania terenu na gruntach przylegajcych do wd, majc wpyw na warunki przepywu wody
wykonanie urzdze wodnych
dugotrwae obnienie poziomu zwierciada oraz pitrzenie wody podziemnej
Jest wydawane, w drodze decyzji, na czas okrelony (w zalenoci od uprawnienia max. okres od 4 do 20 lat, z wyjtkiem
wykonania urzdze wodnych)
ustala cel i zakres korzystania z wd, warunki wykonywania uprawnienia oraz obowizki niezbdne ze wzgldu na ochron
zasobw rodowiska, interesw ludnoci i gospodarki

wydawane na wniosek, do ktrego docza si:

operat wodnoprawny
decyzj o wzizt, jeeli jest ona wymagana w przypadku wniosku o wydanie pozwolenia na wykonanie urzdzenia wodnego;
opis prowadzenia zamierzonej dziaalnoci sporzdzony w jzyku nietechnicznym
OPERAT WODNOPRAWNY
Cz opisowa operatu zawiera:
oznaczenie zakadu ubiegajcego si, jego siedziby i adresu;
wyszczeglnienie:
celu i zakresu zamierzonego korzystania z wd,
rodzaju urzdze pomiarowych oraz znakw eglugowych,
stanu prawnego nieruchomoci usytuowanych w zasigu oddziaywania zamierzonego korzystania z wd lub planowanych do
wykonania urzdze wodnych, z podaniem siedzib i adresw ich wacicieli,
obowizkw ubiegajcego si o wydanie pozwolenia w stosunku do osb trzecich;
opis urzdzenia wodnego;
charakterystyk wd objtych pozwoleniem;
charakterystyk odbiornika ciekw objtego pozwoleniem wodnoprawnym;
ustalenia wynikajce z planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza i warunkw korzystania z wd regionu wodnego;
okrelenie wpywu gospodarki wodnej zakadu na wody powierzchniowe oraz podziemne, w szczeglnoci na stan tych wd i
realizacj celw rodowiskowych dla nich okrelonych;
planowany okres rozruchu i sposb postpowania w przypadku rozruchu, zatrzymania dziaalnoci bd wystpienia awarii lub
uszkodzenia urzdze pomiarowych oraz rozmiar, warunki korzystania z wd i urzdze wodnych w tych sytuacjach;
Cz graficzna operatu zawiera:
plan urzdze wodnych i zasig oddziaywania zamierzonego korzystania z wd lub planowanych do wykonania urzdze
wodnych;
zasadnicze przekroje podune i poprzeczne urzdze wodnych oraz koryt wody pyncej w zasigu oddziaywania tych urzdze;
schemat rozmieszczenia urzdze pomiarowych oraz znakw eglugowych;
schemat funkcjonalny lub technologiczny urzdze wodnych.
WACIWO ORGANW DO WYDANIA POZWOLENIA WODNOPR.
Starosta
Marszaek wojewdztwa (np. zwizanego z przedsiwziciami i instalacjami mogcymi zawsze znaczco oddziaywa na
rodowisko w rozumieniu ui; na wykonanie budowli przeciwpowodziowych; na wydobywanie z wd powierzchniowych kamienia,
wiru, piasku oraz innych materiaw)
Dyrektor regionalnego zarzdu gospodarki wodnej gdy szczeglne korzystanie z wd lub wykonywanie urzdze wodnych, w
caoci lub w czci, odbywa si na terenach zamknitych
INSTRUMENTY EKONOMICZNE W GOSPODAROWANIU WODAMI
nalenoci za korzystanie ze rdldowych drg wodnych oraz urzdze wodnych stanowicych wasno Skarbu Pastwa,
usytuowanych na rdldowych wodach powierzchniowych (uiszcza si je za:
eglug oraz przewz ludzi lub towarw obiektami pywajcymi;
holowanie lub spaw drewna;
korzystanie ze luz lub pochylni)
opaty, o ktrych mowa w art. 13 ust. 3; art. 20 ust. 10; art. 155 ust. 4; z umw z art. 217 ust. 6 Pw
Ww. stanowi przychd Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (organizacj i funkcjonowanie
reguluje Po)
KATASTER WODNY
system informacyjny o gospodarowaniu wodami, prowadzony dla obszaru pastwa przez Prezesa Krajowego Zarzdu, a dla regionu
wodnego przez dyrektora regionalnego zarzdu, skadajcy si z:
Dzia I dane dotyczce m.in.:
Zasobw wd
Wielkoci poboru wd
rde i charakterystyki zanieczyszcze
Stanu biologicznego rodowiska wodnego
Obwodw rybackich
Uytkowania wd wraz z charakterystyk korzystania z wd
Pozwole wodnoprawnych oraz pozwole zintegrowanych

Urzdze wodnych
Stref i obszarw ochronnych
Obszarw szczeglnego zagroenia powodzi
Dzia II zawiera w szczeglnoci wczeniej omwione dokumenty planistyczne gospodarowania wodami
MONITORING WD
Cel pozyskanie informacji o stanie wd oraz obszarw chronionych dla potrzeb planowania w gospodarowaniu wodami oraz
oceny osigania celw rodowiskowych
Badania i oceny stanu wd oraz obszarw chronionych, dokonuje si w ramach PM
Podmioty odpowiedzialne: WIO, pastwowa suba hydrologiczno-meteorologiczna, pastwowa suba hydrogeologiczna,
GIO dziaajcy w porozumieniu z Prezesem Krajowego Zarzdu
KONTROLA GOSPODAROWANIA WODAMI (W SZCZEGLNOCI:)
stanu realizacji planw i programw dotyczcych gospodarki wodnej
korzystania z wd
ochrony wd przed zanieczyszczeniem
przestrzegania warunkw ustalonych w decyzjach wydanych na podstawie Pw
utrzymania wd oraz urzdze wodnych
przestrzegania warunkw obowizujcych w strefach i obszarach ochronnych
jakoci wody ujmowanej do zaopatrzenia ludnoci oraz wody w kpieliskach
stanu zabezpieczenia przed powodzi
Podmioty odpowiedzialne:
Prezes Krajowego Zarzdu
dyrektorzy regionalnych zarzdw
Pastwowa Inspekcja Sanitarna
Inspekcja Ochrony rodowiska
OCHRONA RODOWISKA W ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM I PROCESIE BUDOWLANYM
PODSTAWY PRAWNE
Art. 71-76 Po
Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
Ui
Szereg przepisw okrelajcych ograniczenia dziaalnoci inwestycyjnej wynikajcych z koniecznoci zapewnienia ochrony
rodowiska, np.:
ustawa o ochronie gruntw rolnych i lenych
Po
ustawa o odpadach
Prawo wodne
ustawa o ochronie przyrody
ustawa o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych
ETAPY PROCESU BUDOWLANEGO (WG ART. 71-76 PO)
1.ustalenie przeznaczenia terenu (planowanie i zagospodarowanie przestrzenne)(art. 71-73 Po),
2.okrelenie dalszych warunkw realizacji przedsiwzicia w odpowiednich decyzjach zezwalajcych na te realizacje (art. 73-75
Po) chronologicznie:
decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko
decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
pozwolenie na budow
3.realizacja przedsiwzicia (art. 74-75 Po),
4.rozpoczcie uytkowania (oddanie do uytkowania)(art. 76 Po)

OCHRONA RODOWISKA W AKTACH PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO

Art. 47 ust. 2 UPZP: Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju [sporzdza j minister waciwy do spraw rozwoju
regionalnego, przyjmuje RM w drodze uchway] okrela uwarunkowania, cele i kierunki zrwnowaonego rozwoju kraju oraz
dziaania niezbdne do jego osignicia, a w szczeglnoci:
2) wymagania z zakresu ochrony rodowiska i zabytkw, z uwzgldnieniem obszarw podlegajcych ochronie;
4) rozmieszczenie obiektw infrastruktury technicznej i transportowej, strategicznych zasobw wodnych i obiektw gospodarki
wodnej o znaczeniu midzynarodowym i krajowym;
Art. 39 ust. 3 UPZP: W planie zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa [projekt sporzdza marszaek wojewdztwa,
uchwala sejmik wojewdztwa] uwzgldnia si ustalenia strategii rozwoju wojewdztwa oraz okrela si w szczeglnoci:
2) system obszarw chronionych, w tym obszary ochrony rodowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, ochrony uzdrowisk oraz
dziedzictwa kulturowego i zabytkw oraz dbr kultury wspczesnej;
Art. 11 ust. 1: USW: Samorzd wojewdztwa okrela strategi rozwoju wojewdztwa [uchwala sejmik wojewdztwa],
uwzgldniajc w szczeglnoci nastpujce cele:
4) zachowanie wartoci rodowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzgldnieniu potrzeb przyszych pokole
Art. 10 ust. 2 UPZP: W studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy okrela si w
szczeglnoci:
3) obszary oraz zasady ochrony rodowiska i jego zasobw, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk
Art. 15 ust. 2 UPZP: W planie miejscowym okrela si obowizkowo:
13) zasady ochrony rodowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego
Art. 1 ust. 2 UPZP zasada ochrony wartoci wysoko cenionych (wg Z. Niewiadomskiego jedna z zasad planowania
przestrzennego):
W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzgldnia si zwaszcza:
3) wymagania ochrony rodowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntw rolnych i lenych
zasada prawa ochrony rodowiska zasada integracji ochrony rodowiska z politykami sektorowymi (art. 8 Po)
Art. 71 Po:
zasady zrwnowaonego rozwoju i ochrony rodowiska stanowi podstaw do sporzdzania i aktualizacji ww. aktw
w ww. aktach w szczeglnoci:
1) okrela si rozwizania niezbdne do zapobiegania powstawaniu zanieczyszcze, zapewnienia ochrony przed powstajcymi
zanieczyszczeniami oraz przywracania rodowiska do waciwego stanu;
2) ustala si warunki realizacji przedsiwzi, umoliwiajce uzyskanie optymalnych efektw w zakresie ochrony rodowiska
przeznaczenie i sposb zagospodarowania terenu powinny w jak najwikszym stopniu zapewnia zachowanie jego walorw
krajobrazowych
Art. 72 Po: w studium oraz mpzp:
zapewnia si warunki utrzymania rwnowagi przyrodniczej i racjonaln gospodark zasobami rodowiska
ustala si proporcje pozwalajce na zachowanie lub przywrcenie na nich rwnowagi przyrodniczej i prawidowych warunkw
ycia
okrela si sposb zagospodarowania obszarw zdegradowanych w wyniku dziaalnoci czowieka, klsk ywioowych oraz ruchw
masowych ziemi
Ww. okrela si na podstawie opracowa ekofizjograficznych (dokumentacja charakteryzujca poszczeglne elementy
przyrodnicze na obszarze objtym studium, mpzp lub wojewdztwa i ich wzajemne powizania)
W mpzp oraz w decyzji o wzizt uwzgldnia si w szczeglnoci ograniczenia wynikajce z:
1.ustanowienia w trybie ustawy o ochronie przyrody parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru
chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespou przyrodniczo-krajobrazowego, uytku ekologicznego, stanowiska
dokumentacyjnego, pomnikw przyrody oraz ich otulin
2.utworzenia obszarw ograniczonego uytkowania lub stref przemysowych
3.wyznaczenia obszarw cichych w aglomeracji oraz obszarw cichych poza aglomeracj
4.ustalenia w trybie przepisw ustawy Prawo wodne warunkw korzystania z wd regionu wodnego i zlewni oraz ustanowienia
stref ochronnych uj wd, a take obszarw ochronnych zbiornikw wd rdldowych
W mpzp oraz w decyzji o wzizt uwzgldnia si w szczeglnoci ograniczenia wynikajce z (c.d.):
5.tego, e linie komunikacyjne, napowietrzne i podziemne rurocigi, linie kablowe oraz inne obiekty liniowe przeprowadza si i
wykonuje w sposb zapewniajcy ograniczenie ich oddziaywania na rodowisko;
6.tego, e w granicach administracyjnych miast oraz w obrbie zwartej zabudowy wsi jest zabroniona budowa zakadw
stwarzajcych zagroenie dla ycia lub zdrowia ludzi, a w szczeglnoci zagroenie wystpienia powanych awarii.
7.tego, e zakady stwarzajce zagroenie wystpienia powanych awarii powinny by lokalizowane w bezpiecznej odlegoci od
siebie, od osiedli mieszkaniowych, od obiektw uytecznoci publicznej, od budynkw zamieszkania zbiorowego, od obszarw
parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespou

przyrodniczo-krajobrazowego, uytku ekologicznego, stanowiska dokumentacyjnego, pomnikw przyrody oraz ich otulin, od stref
ochronnych uj wd i obszarw ochronnych zbiornikw wd rdldowych, od upraw wieloletnich, od drg krajowych oraz od linii
kolejowych o znaczeniu pastwowym;
8.tego, e osiedla mieszkaniowe, obiekty uytecznoci publicznej, budynki zamieszkania zbiorowego, obszary parku narodowego,
rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, obszary zespou przyrodniczokrajobrazowego, obszary uytku ekologicznego, stanowiska dokumentacyjne, pomniki przyrody, ich otuliny, strefy ochronne uj
wd i obszary ochronne zbiornikw wd rdldowych, drogi krajowe oraz linie kolejowe o znaczeniu pastwowym powinny by
lokalizowane w bezpiecznej odlegoci od zakadw stwarzajcych zagroenie wystpienia powanych awarii;
Strategiczna ocena oddziaywania na rodowisko (art. 46 i n. ui) procedura, umoliwiajca zebranie informacji pozwalajcych
na prawidowe, pod wzgl. rodowiskowym, ustalenie ostatecznej treci dokumentu etapy:
1.uznanie potrzeby przeprowadzenia SOO (w szczeglnoci dla: koncepcji przestrzennego zagosp. kraju, studium, mpzp i planu
wojew., strategii rozwoju regionalnego)
2.uzyskanie przez organ przygotowujcy projekt ww. dokumentu uzgodnie dot. wymaganej treci prognozy oddziaywania na
rodowisko
3.przygotowanie prognozy oddziaywania na rodowisko
4.uzyskanie opinii waciwych organw (GDO, rdo, dyrektor urzdu morskiego, Gwny Inspektor Sanitarny, pastwowy
wojewdzki inspektor sanitarny, pastwowy powiatowy inspektor sanitarny) dot. projektu wraz z prognoz i zapewnienie moliwoci
udziau spoeczestwa w SOO
5.przygotowanie ostatecznego projektu dokumentu uwzgldniajcego ustalenia zawarte w prognozie, opinie organw oraz zgoszone
uwagi i wnioski
6.przekazanie waciwym organom (ww.) przyjtego dokumentu oraz podanie do publicznej wiadomoci informacji o przyjciu
dokumentu
7.prowadzenie monitoringu skutkw realizacji postanowie przyjtego dokumentu w zakresie oddziaywania na rodowisko
OCHRONA RODOWISKA W FAZIE PRZED PRZYSTPIENIEM DO REALIZACJI INWESTYCJI
Procedura indywidualnej oceny oddziaywania na rodowisko (dotyczca konkretnego przedsiwzicia) przeprowadzana w
ramach procedury wydawania okrelonych decyzji administracyjnych:
Podstawowa poprzedzajca wydanie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach (dla planowanych przedsiwzi: a) mogcych
zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko; b) mogcych potencjalnie znaczco oddziaywa na rodowisko, jeeli obowizek
przeprowadzenia OO zosta stwierdzony, w drodze postanowienia, przez waciwy organ
Uzupeniajca w ramach postpowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budow, decyzji o zatwierdzeniu projektu
budowlanego, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robt budowlanych oraz decyzji o pozwoleniu na zmian sposobu uytkowania
obiektu budowlanego lub jego czci i in.
Naturowa w ramach decyzji wymaganej przed rozpoczciem realizacji przedsiwzicia, innego ni przedsiwzicie mogce
znaczco oddziaywa na rodowisko, ale ktre w ocenie organu waciwego do wydania tej decyzji moe potencjalnie znaczco
oddziaywa na obszar Natura 2000 i ktre rwnoczenie nie jest bezporednio zwizane z ochron obszaru Natura 2000 lub nie
wynika z tej ochrony
W ramach oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko okrela si, analizuje oraz ocenia:
1) bezporedni i poredni wpyw danego przedsiwzicia na:
a) rodowisko oraz zdrowie i warunki ycia ludzi,
b) dobra materialne,
c) zabytki,
d) wzajemne oddziaywanie midzy elementami, o ktrych mowa w lit. a-c,
e) dostpno do z kopalin;
2) moliwoci oraz sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko;
3) wymagany zakres monitoringu.
W decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, wydawanej po przeprowadzeniu oceny oddziaywania przedsiwzicia na
rodowisko, waciwy organ (rdo, GDO, wjt, b., p.m.):
1) okrela:
a) rodzaj i miejsce realizacji przedsiwzicia,
b) warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub uytkowania przedsiwzicia, ze szczeglnym
uwzgldnieniem koniecznoci ochrony cennych wartoci przyrodniczych, zasobw naturalnych i zabytkw oraz ograniczenia
uciliwoci dla terenw ssiednich,
c) wymagania dotyczce ochrony rodowiska konieczne do uwzgldnienia w dokumentacji wymaganej do wydania decyzji, o
ktrych mowa w art. 72 ust. 1, w szczeglnoci w projekcie budowlanym, w przypadku decyzji, o ktrych mowa w art. 72 ust. 1 pkt
1, 10, 14 i 18,
2) w przypadku gdy z oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko wynika potrzeba:
a) wykonania kompensacji przyrodniczej stwierdza konieczno wykonania tej kompensacji,
b) zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko - nakada obowizek tych dziaa;
Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (wjt, b., p.m.) okrela sposoby zagospodarowania i warunki
zabudowy terenu w przypadku braku mpzp, wynikajce z przepisw odrbnych, a w szczeglnoci w zakresie:
ochrony rodowiska i zdrowia ludzi oraz dziedzictwa kulturowego i zabytkw oraz dbr kultury wspczesnej (UPZP)
Wymogi dot. decyzji o wzizt wg Po:
Art. 73 (por. wczeniej)

Art. 74 nakaz zapewnienia w trakcie przygotowywania (i realizacji) inwestycji oszczdnego korzystania z terenu (obowizek
projektantw, organw ustalajcych wzizt i wywaszczajcych nieruchomoci)
Art. 5 ust. 1 Prawa budowlanego: Obiekt budowlany wraz ze zwizanymi z nim urzdzeniami budowlanymi naley, biorc pod
uwag przewidywany okres uytkowania, projektowa i budowa w sposb okrelony w przepisach, w tym technicznobudowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniajc:
1) spenienie wymaga podstawowych dotyczcych:
d) odpowiednich warunkw higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony rodowiska,
e) ochrony przed haasem i drganiami,
Decyzja o pozwoleniu na budow stosownie do art. 35 ust. 1 Pb, warunkiem jej wydania jest m.in.:
1) zgodno projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a take wymaganiami ochrony rodowiska, w
szczeglnoci okrelonymi w decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach;
2) zgodno projektu zagospodarowania dziaki lub terenu z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi [w ich ramach
rwnie uwzgldniono wymogi ochrony rodowiska]
Dodatkowo art. 75 ust. 4 Po upowania organ waciwy do wydania pozwolenia na budow (starosta/wojewoda) do szczegowego
okrelenia:
zakresu obowizkw inwestora zwizanych z ochron rodowiska w trakcie prac budowlanych, w szczeglnoci dotyczcych
ochrony gleby, zieleni, naturalnego uksztatowania terenu i stosunkw wodnych;
dziaa majcych na celu naprawienie wyrzdzonych szkd (jeeli ochrona elementw przyrodniczych nie jest moliwa), w
szczeglnoci obowizkw zwizanych z kompensacj przyrodnicz (zob. definicj w art. 3 pkt 8 Po)
OCHRONA RODOWISKA W FAZIE REALIZACJI INWESTYCJI
Oprcz wymogu zapewnienia oszczdnego korzystania z terenu (art. 74 ust. 1 Po), Po w art. 75 zawiera nastpujce nakazy
(ustalone w odpowiednich decyzjach poprzedzajcych przystpienie do tych prac: pozwoleniu na budow, decyzji o rodowiskowych
uwarunkowaniach):
inwestor realizujcy przedsiwzicie jest obowizany uwzgldni ochron rodowiska na obszarze prowadzenia prac, a w
szczeglnoci ochron gleby, zieleni, naturalnego uksztatowania terenu i stosunkw wodnych
dopuszcza si wykorzystywanie i przeksztacanie elementw przyrodniczych wycznie w takim zakresie, w jakim jest to
konieczne w zwizku z realizacj konkretnej inwestycji
jeeli ochrona elementw przyrodniczych nie jest moliwa, naley podejmowa dziaania majce na celu naprawienie
wyrzdzonych szkd, w szczeglnoci przez kompensacj przyrodnicz
OCHRONA RODOWISKA W FAZIE ODDAWANIA INWESTYCJI DO UYTKOWANIA
Art. 76 ust. 1 Po ustanawia zakaz oddawania do uytkowania nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego,
zespou obiektw lub instalacji, jeeli nie speniaj wymaga ochrony rodowiska, ktrymi s:
wykonanie wymaganych przepisami lub okrelonych w decyzjach administracyjnych rodkw technicznych chronicych
rodowisko;
zastosowanie odpowiednich rozwiza technologicznych, wynikajcych z ustaw (np. art. 143 Po) lub decyzji;
uzyskanie wymaganych decyzji okrelajcych zakres i warunki korzystania ze rodowiska;
dotrzymywanie na etapie wymaganych prawem bada i sprawdze, wynikajcych z mocy prawa standardw emisyjnych (por. art.
145 Po) oraz okrelonych w pozwoleniu warunkw emisji.
Ww. decyzjami s w szczeglnoci: decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach, pozwolenie na budow, pozwolenie emisyjne
por. art. 188 Po
OCHRONA PRZYRODY
PODSTAWY PRAWNE
KONWENCJA w sprawie ochrony wiatowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjta w Paryu dnia 16 listopada
1972 r.
KONWENCJA o rnorodnoci biologicznej, sporzdzona w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r.
EUROPEJSKA KONWENCJA KRAJOBRAZOWA, sporzdzona we Florencji dnia 20 padziernika 2000 r.
Rozporzdzenie Rady (WE) NR 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunkw dzikiej fauny i flory w drodze
regulacji handlu nimi
Dyrektywa Ptasia (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony
dzikiego ptactwa; wczeniej dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa)
Dyrektywa Siedliskowa (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz
dzikiej fauny i flory)
USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (dalej: uop)

PRZEDMIOT OCHRONY (UOP)

PRZYRODA zasoby, twory i skadniki przyrody
elementy przyrody ywej (biocenoza: organizmy rolinne, zwierzce i drobnoustroje)
elementy abiotyczne (przyroda nieoywiona), ale ustawodawca stanowi o tworach elementy abiotyczne, ale nie jakiekolwiek
(np. woda, powietrze, powierzchnia ziemi), lecz tylko uksztatowane (siami natury), czyli np. wodospad, zespoy skalne itp.
Zakres ochrony przyrody wg uop obejmuje:
elementy przyrody ywej
uksztatowane elementy przyrody nieoywionej
krajobraz
INSTRUMENTY REALIZACJI CELW OCHRONY PRZYRODY
uwzgldnianie wymaga ochrony przyrody w polityce ekologicznej pastwa, programach ochrony rodowiska oraz strategiach
rozwoju jst i aktach planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz w dziaalnoci gospodarczej i inwestycyjnej;
obejmowanie zasobw, tworw i skadnikw przyrody formami ochrony przyrody;
opracowywanie i realizacja ustale planw ochrony dla obszarw podlegajcych ochronie prawnej, programw ochrony gatunkw,
siedlisk i szlakw migracji gatunkw chronionych;
realizacja programu ochrony i zrwnowaonego uytkowania rnorodnoci biologicznej wraz z planem dziaa (por. art. 111
uop projekt sporzdza minister waciwy do spraw rodowiska, zatwierdza, w drodze uchway, Rada Ministrw)
prowadzenie dziaalnoci edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody;
prowadzenie bada naukowych nad problemami zwizanymi z ochron przyrody.
FORMY OCHRONY PRZYRODY (TZW. OCHRONA SPECJALNA)
Formy ochrony obszarowej:
Parki narodowe
Rezerwaty przyrody
Parki krajobrazowe
Obszary chronionego krajobrazu
Obszary Natura 2000
Formy ochrony indywidualnej (obiektowej):
Pomniki przyrody
Stanowiska dokumentacyjne
Uytki ekologiczne
Zespoy przyrodniczo-krajobrazowe;
Ochrona gatunkowa rolin, zwierzt i grzybw.
PARK NARODOWY
obszar wyrniajcy si szczeglnymi wartociami przyrodniczymi, naukowymi, spoecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o
powierzchni nie mniejszej ni 1.000 ha, na ktrym ochronie podlega caa przyroda oraz walory krajobrazowe
utworzenie, likwidacja i zmiana granic parku narodowego nastpuje w drodze rozporzdzenia Rady Ministrw, ktre okrela
jego obszar, przebieg granicy i otulin
na obszarach graniczcych z parkiem narodowym wyznacza si otulin; w otulinie moe by utworzona strefa ochronna zwierzt
ownych ze wzgldu na potrzeb ich ochrony w parku narodowym [przez otulin rozumie si stref ochronn graniczc z form
ochrony przyrody i wyznaczon indywidualnie dla formy ochrony przyrody w celu zabezpieczenia przed zagroeniami zewntrznymi
wynikajcymi z dziaalnoci czowieka]
REZERWAT PRZYRODY
obszary zachowane w stanie naturalnym lub mao zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a take siedliska rolin,
siedliska zwierzt i siedliska grzybw oraz twory i skadniki przyrody nieoywionej, wyrniajce si szczeglnymi wartociami
przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi
uznanie obszarw za rezerwat przyrody nastpuje w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarzdzenia regionalnego
dyrektora ochrony rodowiska, ktre okrela jego nazw, pooenie lub przebieg granicy i otulin, jeeli zostaa wyznaczona, cele
ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a take sprawujcego nadzr nad rezerwatem.
ZAKAZY OBOWIZUJCE W PARKACH NARODOWYCH ORAZ W REZERWATACH PRZYRODY (W SZCZEGLNOCI)
budowy lub przebudowy obiektw budowlanych i urzdze technicznych, z wyjtkiem obiektw i urzdze sucych celom parku
narodowego albo rezerwatu przyrody
chwytania lub zabijania dziko wystpujcych zwierzt, zbierania lub niszczenia jaj
polowania, z wyjtkiem obszarw wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych
pozyskiwania, niszczenia lub umylnego uszkadzania rolin oraz grzybw
palenia ognisk i wyrobw tytoniowych oraz uywania rde wiata o otwartym pomieniu, z wyjtkiem miejsc wyznaczonych
ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem, z wyjtkiem szlakw i tras narciarskich wyznaczonych
zakcania ciszy
biwakowania, z wyjtkiem miejsc wyznaczonych
PARK KRAJOBRAZOWY
obszar chroniony ze wzgldu na wartoci przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania,
popularyzacji tych wartoci w warunkach zrwnowaonego rozwoju
utworzenie parku krajobrazowego nastpuje w drodze uchway sejmiku wojewdztwa (akt prawa miejscowego), ktra okrela
jego nazw, obszar, przebieg granicy i otulin, jeeli zostaa wyznaczona, szczeglne cele ochrony oraz zakazy waciwe dla

danego parku krajobrazowego lub jego czci, wybrane spord zakazw, o ktrych mowa w art. 17 ust. 1 uop.
ZAKAZY, KTRE MONA WPROWADZI W PARKU KRAJOBRAZOWYM (ART. 17 UST. 1 UOP)
realizacji przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko w rozumieniu ui
umylnego zabijania dziko wystpujcych zwierzt,
likwidowania i niszczenia zadrzewie rdpolnych, przydronych i nadwodnych
wykonywania prac ziemnych trwale znieksztacajcych rzeb terenu
dokonywania zmian stosunkw wodnych, jeeli zmiany te nie su ochronie przyrody lub racjonalnej gospodarce rolnej, lenej,
wodnej lub rybackiej;
budowania nowych obiektw budowlanych w pasie szerokoci 100 m od linii brzegw rzek, jezior i innych zbiornikw wodnych, z
wyjtkiem obiektw sucych turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej;
lokalizowania obiektw budowlanych w pasie szerokoci 200 m od krawdzi brzegw klifowych oraz w pasie technicznym brzegu
morskiego;
organizowania rajdw motorowych i samochodowych;
OBLIGATORYJNIE USTANAWIANY PLAN OCHRONY WW. OBSZARW CHRONIONYCH
Projekt planu ochrony sporzdza dla:
parku narodowego dyrektor parku narodowego;
rezerwatu przyrody regionalny dyrektor ochrony rodowiska lub po uzgodnieniu z tym organem zarzdzajcy rezerwatem albo
sprawujcy nadzr nad rezerwatem;
parku krajobrazowego dyrektor parku krajobrazowego lub dyrektor zespou parkw krajobrazowych
Plany ochrony ustanawiaj (w terminie 6 mcy od otrzymania projektu, na okres 20 lat):
minister waciwy do spraw rodowiska, w drodze rozporzdzenia plan ochrony dla parku narodowego
regionalny dyrektor ochrony rodowiska, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarzdzenia plan ochrony dla rezerwatu
przyrody
sejmik wojewdztwa, w drodze uchway (akt prawa miejscowego) plan ochrony dla parku krajobrazowego
TRE PLANU OCHRONY (NP.)
cele ochrony przyrody oraz wskazanie przyrodniczych i spoecznych uwarunkowa ich realizacji
identyfikacja oraz okrelenie sposobw eliminacji lub ograniczania istniejcych i potencjalnych zagroe wewntrznych i
zewntrznych oraz ich skutkw
wskazanie obszarw i dziaa ochronnych
wskazanie obszarw i miejsc udostpnianych dla celw naukowych, edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych,
amatorskiego poowu ryb i rybactwa oraz okrelenie sposobw ich udostpniania
ustalenia do studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planw zagospodarowania
przestrzennego, planw zagospodarowania przestrzennego wojewdztw
ZADANIA OCHRONNE DLA PARKU NARODOWEGO LUB REZERWATU PRZYRODY
Ustanawia, do czasu przyjcia planu ochrony, w drodze zarzdzenia:
minister waciwy do spraw rodowiska dla parku narodowego;
regionalny dyrektor ochrony rodowiska dla rezerwatu przyrody.
Zadania ochronne (ustanawiane na rok lub rwnoczenie na kolejne lata, nie duej jednak ni na 5 lat) uwzgldniaj:
identyfikacj i ocen istniejcych i potencjalnych zagroe wewntrznych i zewntrznych oraz sposoby eliminacji lub ograniczania
tych zagroe i ich skutkw;
opis sposobw ochrony czynnej ekosystemw, z podaniem rodzaju, rozmiaru i lokalizacji poszczeglnych zada;
opis sposobw czynnej ochrony gatunkw rolin, zwierzt lub grzybw;
wskazanie obszarw objtych ochron cis, czynn oraz krajobrazow.
OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
tereny chronione ze wzgldu na wyrniajcy si krajobraz o zrnicowanych ekosystemach, wartociowe ze wzgldu na
moliwo zaspokajania potrzeb zwizanych z turystyk i wypoczynkiem lub penion funkcj korytarzy ekologicznych
wyznaczenie nastpuje w drodze uchway sejmiku wojewdztwa (akt prawa miejscowego), ktra okrela jego nazw, pooenie,
obszar, sprawujcego nadzr, ustalenia dotyczce czynnej ochrony ekosystemw oraz zakazy wybrane spord zakazw
wymienionych w art. 24 ust. 1 uop

ZAKAZY, KTRE MONA WPROWADZI NA OBSZARZE CHRONIONEGO KRAJOBRAZU (ART. 24 UST. 1 UOP)
zabijania dziko wystpujcych zwierzt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie
realizacji przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko w rozumieniu ui
likwidowania i niszczenia zadrzewie rdpolnych, przydronych i nadwodnych
wykonywania prac ziemnych trwale znieksztacajcych rzeb terenu
dokonywania zmian stosunkw wodnych, jeeli su innym celom ni ochrona przyrody lub zrwnowaone wykorzystanie uytkw
rolnych i lenych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka;
likwidowania naturalnych zbiornikw wodnych, starorzeczy i obszarw wodno-botnych;
lokalizowania obiektw budowlanych w pasie szerokoci 100 m od linii brzegw rzek, jezior i innych zbiornikw wodnych, z
wyjtkiem urzdze wodnych oraz obiektw sucych prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, lenej lub rybackiej;
lokalizowania obiektw budowlanych w pasie szerokoci 200 m od linii brzegw klifowych oraz w pasie technicznym brzegu
morskiego.
OBSZARY NATURA 2000
Obejmuj:
obszary specjalnej ochrony ptakw (wyznaczone, zgodnie z dyrektyw ptasi, do ochrony populacji dziko wystpujcych ptakw
jednego lub wielu gatunkw)
specjalne obszary ochrony siedlisk (wyznaczone, zgodnie z dyrektyw siedliskow, w celu trwaej ochrony siedlisk
przyrodniczych lub populacji zagroonych wyginiciem gatunkw rolin lub zwierzt lub w celu odtworzenia waciwego stanu
ochrony siedlisk przyrodniczych lub waciwego stanu ochrony tych gatunkw)
obszary majce znaczenie dla Wsplnoty (projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk, zatwierdzony przez Komisj
Europejsk w drodze decyzji)
Sie Natura 2000 w Polsce liczy 845 obszarw majcych znaczenie dla Wsplnoty i 145 obszarw specjalnej ochrony ptakw, co w
sumie daje 983 obszarw Natura 2000 (7 z nich to obszary ptasie i siedliskowe w tych samych granicach) pokrywajcych 19,76 %
ldowej powierzchni kraju TWORZENIE SIECI OBSZARW NATURA 2000
ROZPORZDZENIE MINISTRA RODOWISKA z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunkw
bdcych przedmiotem zainteresowania Wsplnoty, a take kryteriw wyboru obszarw kwalifikujcych si do uznania lub
wyznaczenia jako obszary Natura 2000
Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska opracowuje projekt listy obszarw Natura 2000
M, po uzyskaniu zgody RM, przekazuje Komisji Europejskiej:
list proponowanych obszarw majcych znaczenie dla Wsplnoty;
szacunek dotyczcy wspfinansowania przez Wsplnot ochrony obszarw wyznaczonych ze wzgldu na typy siedlisk
przyrodniczych oraz gatunki rolin i zwierzt o znaczeniu priorytetowym;
list obszarw specjalnej ochrony ptakw.
podstaw wyznaczenia jest rozporzdzenie M, ktre okrela nazw, pooenie administracyjne, obszar i map obszaru, cel i
przedmiot ochrony; z tym, e:
Obszary ochrony ptakw wyznaczane s samodzielnie (KE jest jedynie informowana o wyznaczeniu danego obszaru)
Obszary specjalnej ochrony siedlisk projekt takiego obszaru, po przeprowadzeniu konsultacji spoecznych i
midzyresortowych, wysyany jest do KE celem jego zatwierdzenia (na tym etapie obszar ma status proponowanego obszaru
majcego znaczenie dla Wsplnoty); po zatwierdzeniu waciw Decyzj Komisji Europejskiej obszar uzyskuje status obszaru
majcego znaczenie dla Wsplnoty; po zatwierdzeniu przez KE listy obszarw M wydaje rozporzdzenie, ktre definitywnie
koczy procedur wyznaczenia obszaru Natura 2000 na podstawie dyrektywy siedliskowej (w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia
tego obszaru przez Komisj Europejsk jako obszar majcy znaczenie dla Wsplnoty)
PLAN ZADA OCHRONNYCH DLA OBSZARU NATURA 2000
Ustanawia rdo, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarzdzenia
Plan zawiera:
opis granic obszaru i map obszaru Natura 2000;
identyfikacj istniejcych i potencjalnych zagroe dla zachowania waciwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz
gatunkw rolin i zwierzt i ich siedlisk;
cele dziaa ochronnych;
okrelenie dziaa ochronnych ze wskazaniem podmiotw odpowiedzialnych za ich wykonanie i obszarw ich wdraania
wskazania do zmian w istniejcych studiach uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego wojewdztw dotyczce eliminacji lub
ograniczenia zagroe wewntrznych lub zewntrznych, jeeli s niezbdne dla utrzymania lub odtworzenia waciwego stanu
ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunkw rolin i zwierzt, dla ktrych ochrony wyznaczono obszar Natura 2000;
wskazanie terminu sporzdzenia, w razie potrzeby, planu ochrony
PLAN OCHRONY DLA OBSZARU NATURA 2000
Ustanawia M, w drodze rozporzdzenia, na okres 20 lat
Zawiera on:
opis granic obszaru i map obszaru Natura 2000;
identyfikacj istniejcych i potencjalnych zagroe dla zachowania waciwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, oraz
gatunkw rolin i zwierzt i ich siedlisk;
okrelenie warunkw utrzymania lub odtworzenia waciwego stanu ochrony przedmiotw ochrony obszaru Natura 2000,
zachowania integralnoci obszaru Natura 2000 oraz spjnoci sieci obszarw Natura 2000
wskazania do zmian w istniejcych studiach uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych

planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego wojewdztw dotyczce eliminacji lub
ograniczenia zagroe wewntrznych lub zewntrznych, jeeli s niezbdne dla utrzymania lub odtworzenia waciwego stanu
ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunkw rolin i zwierzt, dla ktrych wyznaczono obszar Natura 2000;
okrelenie dziaa ochronnych dla utrzymania lub odtworzenia waciwego stanu ochrony przedmiotw ochrony obszaru Natura
2000, ze wskazaniem podmiotw odpowiedzialnych za ich realizacj;
wskaniki waciwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunkw rolin i zwierzt i ich siedlisk, bdcych przedmiotami
ochrony;
okrelenie sposobw monitoringu realizacji zada ochronnych oraz ich skutkw;
okrelenie sposobw monitoringu stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunkw rolin i zwierzt i ich siedlisk, bdcych
przedmiotami ochrony.
OGRANICZENIA NA OBSZARACH NATURA 2000
Zabrania si podejmowania dziaa mogcych, osobno lub w poczeniu z innymi dziaaniami, znaczco negatywnie oddziaywa
na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczeglnoci:
pogorszy stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunkw rolin i zwierzt, dla ktrych ochrony wyznaczono obszar Natura
2000 lub
wpyn negatywnie na gatunki, dla ktrych ochrony zosta wyznaczony obszar Natura 2000, lub
pogorszy integralno obszaru Natura 2000 lub jego powizania z innymi obszarami.
(stosuje si odpowiednio do proponowanych obszarw majcych znaczenie dla Wsplnoty)
INDYWIDUALNE FORMY OCHRONY PRZYRODY
POMNIKI PRZYRODY pojedyncze twory przyrody ywej i nieoywionej lub ich skupiska o szczeglnej wartoci przyrodniczej,
naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczajce si indywidualnymi cechami, wyrniajcymi je wrd
innych tworw, okazaych rozmiarw drzewa, krzewy gatunkw rodzimych lub obcych, rda, wodospady, wywierzyska, skaki,
jary, gazy narzutowe oraz jaskinie (art. 40 uop).
STANOWISKA DOKUMENTACYJNE niewyodrbniajce si na powierzchni lub moliwe do wyodrbnienia, wane pod
wzgldem naukowym i dydaktycznym, miejsca wystpowania formacji geologicznych, nagromadze skamieniaoci lub tworw
mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk
powierzchniowych i podziemnych; Stanowiskami dokumentacyjnymi mog by take miejsca wystpowania kopalnych szcztkw
rolin lub zwierzt (art. 41 uop)
UYTKI EKOLOGICZNE zasugujce na ochron pozostaoci ekosystemw majcych znaczenie dla zachowania
rnorodnoci biologicznej naturalne zbiorniki wodne, rdpolne i rdlene oczka wodne, kpy drzew i krzeww, bagna,
torfowiska, wydmy, paty nieuytkowanej rolinnoci, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamiece, siedliska przyrodnicze oraz
stanowiska rzadkich lub chronionych gatunkw rolin, zwierzt i grzybw, ich ostoje oraz miejsca rozmnaania lub miejsca
sezonowego przebywania (art. 42 uop).
ZESPOY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasugujce na ochron
ze wzgldu na ich walory widokowe lub estetyczne (art. 43 uop). USTANOWIENIE INDYWIDUALNEJ FORMY OCHRONY
PRZYRODY
nastpuje w drodze uchway rady gminy (akt prawa miejscowego); okrela ona nazw danego obiektu lub obszaru, jego pooenie,
sprawujcego nadzr, szczeglne cele ochrony, w razie potrzeby ustalenia dotyczce jego czynnej ochrony oraz zakazy waciwe dla
tego obiektu, obszaru lub jego czci, wybrane spord zakazw wymienionych w art. 45 ust. 1 uop
ZAKAZY, KTRE MOG BY WPROWADZONE W STOSUNKU DO INDYWIDUALNYCH F.O.P.
niszczenia, uszkadzania lub przeksztacania obiektu lub obszaru;
wykonywania prac ziemnych trwale znieksztacajcych rzeb terenu;
uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
dokonywania zmian stosunkw wodnych, jeeli zmiany te nie su ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, lenej,
wodnej lub rybackiej;
likwidowania, zasypywania i przeksztacania naturalnych zbiornikw wodnych, starorzeczy oraz obszarw wodno-botnych;
zmiany sposobu uytkowania ziemi;
wydobywania do celw gospodarczych ska, w tym torfu, oraz skamieniaoci, w tym kopalnych szcztkw rolin i zwierzt, a take
mineraw i bursztynu;
umylnego zabijania dziko wystpujcych zwierzt, niszczenia nor, legowisk zwierzcych oraz tarlisk i zoonej ikry, z wyjtkiem
amatorskiego poowu ryb oraz wykonywania czynnoci zwizanych z racjonaln gospodark roln, len, ryback i owieck;
zbioru, niszczenia, uszkadzania rolin i grzybw na obszarach uytkw ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk,
siedlisk lub ostoi rolin i grzybw chronionych;
umieszczania tablic reklamowych
OCHRONA GATUNKOWA ROLIN, ZWIERZT I GRZYBW
Obejmuje ona:
okazy gatunkw
siedliska rolin, zwierzt i grzybw
ostoje rolin, zwierzt i grzybw
okaz gatunku oznacza rolin, zwierz lub grzyb z danego gatunku, ywe lub martwe, kad ich cz, form rozwojow, jajo lub
wydmuszk, a take produkt pochodny rwnie zawarty w innych towarach oraz towary, ktre zgodnie z doczonym dokumentem,

opakowaniem, oznakowaniem lub etykiet, lub jeeli wynika to z jakichkolwiek innych okolicznoci, maj zawiera lub zawieraj
czci lub produkty pochodne z rolin, zwierzt, lub grzybw z danego gatunku
ostoja miejsce o warunkach sprzyjajcych egzystencji rolin, zwierzt lub grzybw zagroonych wyginiciem lub rzadkich
gatunkw
siedlisko rolin, siedlisko zwierzt lub siedlisko grzybw obszar wystpowania rolin, zwierzt lub grzybw w cigu caego ycia
lub dowolnym stadium ich rozwoju
KONSTRUKCJA NORMATYWNA OCHRONY GATUNKOWEJ
wyszczeglnienie przez upowaniony organ (M w porozumieniu z ministrem ds. rolnictwa; rdo na terenie wojewdztwa i na
czas okrelony) w akcie normatywnym (odpowiednio rozporzdzeniu lub akcie prawa miejscowego zarzdzeniu) list gatunkw
objtych ochron, w stosunku do ktrych maj zastosowanie zakazy oraz odstpstwa od nich wskazane w tym akcie, a wybrane
spord zakazw i odstpstw okrelonych w ustawie (art. 51 ust. 1 i art. 52 ust. 1 uop), oraz wskazanie sposobw ochrony tych
gatunkw, w tym wielko stref ochrony
GDO i rdo (na obszarze swojego dziaania i na obszarach morskich) s upowanieni do wydania zezwolenia (decyzja) na
czynnoci podlegajce okrelonym zakazom z art. 51 ust. 1 i art. 52 ust. 1 uop. Jest ono wydawane na wniosek i okrela:
kto, kiedy i gdzie moe podejmowa dziaania
jakie czynnoci mog by podejmowane
jakiego gatunku, jakich iloci lub liczby osobnikw danego gatunku dotyczy zezwolenie
jaki jest termin zoenia informacji o wykorzystaniu zezwolenia
GDO opracowuje programy ochrony zagroonych wyginiciem gatunkw rolin, zwierzt i grzybw; zawieraj:
opis sposobw prowadzenia dziaa ochronnych zmierzajcych do odbudowy populacji zagroonych wyginiciem gatunkw;
okrelenie czasu i miejsca wykonania dziaa ochronnych;
wskazanie odpowiedzialnego za wykonanie dziaa ochronnych;
informacje o kosztach i rdach finansowania
Rdo moe ustala i likwidowa, w drodze decyzji administracyjnej:
strefy ochrony ostoi oraz stanowisk rolin objtych ochron gatunkow, wskazanych w rozporzdzeniu M;
strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierzt objtych ochron gatunkow, wskazanych w
rozporzdzeniu M;
strefy ochrony ostoi oraz stanowisk grzybw objtych ochron gatunkow, wskazanych w rozporzdzeniu M.
W strefach ochrony bez zezwolenia regionalnego dyrektora ochrony rodowiska zabrania si:
przebywania osb, z wyjtkiem waciciela nieruchomoci objtej stref ochrony oraz osb sprawujcych zarzd i nadzr nad
obszarami objtymi stref ochrony, oraz osb wykonujcych prace na podstawie umowy zawartej z wacicielem lub zarzdc;
wycinania drzew lub krzeww;
dokonywania zmian stosunkw wodnych, jeeli nie jest to zwizane z potrzeb ochrony poszczeglnych gatunkw;
wznoszenia obiektw, urzdze i instalacji.
Art. 61-64 uop wdroenie Rozporzdzenia Rady (WE) NR 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunkw dzikiej
fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi; przewiduj instrument polegajcy na reglamentacji przez pastwo, co do zasady w
formie zezwole (wydawanych przez ministra waciwego ds. rodowiska), midzynarodowego obrotu gatunkami dzikiej fauny i
flory objtymi ochron prawa unijnego
OCHRONA POWSZECHNA ochrona zasobw, tworw i skadnikw nieobjtych formami ochrony przyrody
Proklamacja zasady powszechnoci ochrony przyrody art. 125 uop: roliny, zwierzta lub grzyby, a take ich siedliska, nieobjte
formami ochrony przyrody mog by niszczone lub zabijane jedynie w zwizku z:
1.realizacj zada uzasadnionych potrzebami ochrony przyrody;
2.prowadzeniem bada naukowych lub edukacj;
3.racjonaln gospodark;
4.amatorskim poowem ryb;
5.zbiorem na wasne potrzeby;
6.prowadzeniem akcji ratowniczej;
7.bezpieczestwem powszechnym;
8.bezpieczestwem sanitarnym i weterynaryjnym;
9.ochron ycia i zdrowia ludzi;
10.zapobieganiem skutkom klski ywioowej lub ich usuwaniem.
OCHRONA TERENW ZIELENI I ZADRZEWIE
Oglna norma kompetencyjna rada gminy jest obowizana zakada i utrzymywa w naleytym stanie tereny zieleni i

zadrzewienia (art. 78 uop)

Teren pooony poza obrbem miast i wsi o zwartej zabudowie, pokryty drzewostanem i nieobjty ochron na podstawie ustawy o
ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami, rada gminy moe uzna za park gminny, jeeli stanowi wasno gminy, a jeeli stanowi
wasno innego podmiotu za zgod waciciela (uop nie dookrela konsekwencji utworzenia; jedynie na podstawie usg mog by
ustanawiane przez rad gminy przepisy porzdkowe i przepisy zwizane z ustalaniem zasad korzystania z mienia gminnego)
Nakaz wykonywania prac ziemnych oraz innych prac zwizanych z wykorzystaniem sprztu mechanicznego lub urzdze
technicznych, prowadzonych w obrbie bryy korzeniowej drzew lub krzeww na terenach zieleni lub zadrzewieniach, w sposb
najmniej szkodzcy drzewom lub krzewom;
ZEZWOLENIE NA USUNICIE DRZEW LUB KRZEWW Z TERENU NIERUCHOMOCI
usunicie drzew lub krzeww z terenu nieruchomoci moe nastpi po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wjta, burmistrza
albo prezydenta miasta
Wymogu uzyskania zezwolenia nie stosuje si m.in. do drzew lub krzeww:
owocowych, z wyczeniem rosncych na terenie nieruchomoci wpisanej do rejestru zabytkw oraz w granicach parku
narodowego lub rezerwatu przyrody na obszarach nieobjtych ochron krajobrazow;
na plantacjach;
ktrych wiek nie przekracza 10 lat;
ktre utrudniaj widoczno sygnalizatorw i pocigw, a take utrudniaj eksploatacj urzdze kolejowych albo powoduj
tworzenie na torowiskach zasp nienych, usuwanych na podstawie decyzji waciwego organu.
Posiadacz nieruchomoci ponosi opaty za usunicie drzew lub krzeww (ustala si je na podstawie stawki zalenej od obwodu pnia
oraz rodzaju i gatunku drzewa)
ADMINISTRACYJNA KARA PIENINA
Wymierza wjt, burmistrz albo prezydent miasta za:
zniszczenie terenw zieleni albo drzew lub krzeww spowodowane niewaciwym wykonywaniem robt ziemnych lub
wykorzystaniem sprztu mechanicznego albo urzdze technicznych oraz zastosowaniem rodkw chemicznych w sposb szkodliwy
dla rolinnoci;
usuwanie drzew lub krzeww bez wymaganego zezwolenia;
zniszczenie drzew, krzeww lub terenw zieleni spowodowane niewaciwym wykonaniem zabiegw pielgnacyjnych.
Ustala si j w wysokoci trzykrotnej opaty za usunicie drzew lub krzeww

TWORZENIE SIECI OBSZARW NATURA 2000

ROZPORZDZENIE MINISTRA RODOWISKA z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunkw
bdcych przedmiotem zainteresowania Wsplnoty, a take kryteriw wyboru obszarw kwalifikujcych si do uznania lub
wyznaczenia jako obszary Natura 2000
Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska opracowuje projekt listy obszarw Natura 2000
M, po uzyskaniu zgody RM, przekazuje Komisji Europejskiej:
list proponowanych obszarw majcych znaczenie dla Wsplnoty;
szacunek dotyczcy wspfinansowania przez Wsplnot ochrony obszarw wyznaczonych ze wzgldu na typy siedlisk
przyrodniczych oraz gatunki rolin i zwierzt o znaczeniu priorytetowym;
list obszarw specjalnej ochrony ptakw.
podstaw wyznaczenia jest rozporzdzenie M, ktre okrela nazw, pooenie administracyjne, obszar i map obszaru, cel i
przedmiot ochrony; z tym, e:
Obszary ochrony ptakw wyznaczane s samodzielnie (KE jest jedynie informowana o wyznaczeniu danego obszaru)
Obszary specjalnej ochrony siedlisk projekt takiego obszaru, po przeprowadzeniu konsultacji spoecznych i
midzyresortowych, wysyany jest do KE celem jego zatwierdzenia (na tym etapie obszar ma status proponowanego obszaru
majcego znaczenie dla Wsplnoty); po zatwierdzeniu waciw Decyzj Komisji Europejskiej obszar uzyskuje status obszaru
majcego znaczenie dla Wsplnoty; po zatwierdzeniu przez KE listy obszarw M wydaje rozporzdzenie, ktre definitywnie
koczy procedur wyznaczenia obszaru Natura 2000 na podstawie dyrektywy siedliskowej (w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia
tego obszaru przez Komisj Europejsk jako obszar majcy znaczenie dla Wsplnoty)
PLAN ZADA OCHRONNYCH DLA OBSZARU NATURA 2000
Ustanawia rdo, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarzdzenia
Plan zawiera:
opis granic obszaru i map obszaru Natura 2000;
identyfikacj istniejcych i potencjalnych zagroe dla zachowania waciwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz
gatunkw rolin i zwierzt i ich siedlisk;
cele dziaa ochronnych;
okrelenie dziaa ochronnych ze wskazaniem podmiotw odpowiedzialnych za ich wykonanie i obszarw ich wdraania
wskazania do zmian w istniejcych studiach uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego wojewdztw dotyczce eliminacji lub
ograniczenia zagroe wewntrznych lub zewntrznych, jeeli s niezbdne dla utrzymania lub odtworzenia waciwego stanu
ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunkw rolin i zwierzt, dla ktrych ochrony wyznaczono obszar Natura 2000;
wskazanie terminu sporzdzenia, w razie potrzeby, planu ochrony
PLAN OCHRONY DLA OBSZARU NATURA 2000
Ustanawia M, w drodze rozporzdzenia, na okres 20 lat
Zawiera on:
opis granic obszaru i map obszaru Natura 2000;
identyfikacj istniejcych i potencjalnych zagroe dla zachowania waciwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, oraz
gatunkw rolin i zwierzt i ich siedlisk;
okrelenie warunkw utrzymania lub odtworzenia waciwego stanu ochrony przedmiotw ochrony obszaru Natura 2000,
zachowania integralnoci obszaru Natura 2000 oraz spjnoci sieci obszarw Natura 2000
wskazania do zmian w istniejcych studiach uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego wojewdztw dotyczce eliminacji lub
ograniczenia zagroe wewntrznych lub zewntrznych, jeeli s niezbdne dla utrzymania lub odtworzenia waciwego stanu
ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunkw rolin i zwierzt, dla ktrych wyznaczono obszar Natura 2000;
okrelenie dziaa ochronnych dla utrzymania lub odtworzenia waciwego stanu ochrony przedmiotw ochrony obszaru Natura
2000, ze wskazaniem podmiotw odpowiedzialnych za ich realizacj;
wskaniki waciwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunkw rolin i zwierzt i ich siedlisk, bdcych przedmiotami
ochrony;
okrelenie sposobw monitoringu realizacji zada ochronnych oraz ich skutkw;
okrelenie sposobw monitoringu stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunkw rolin i zwierzt i ich siedlisk, bdcych
przedmiotami ochrony.
OGRANICZENIA NA OBSZARACH NATURA 2000
Zabrania si podejmowania dziaa mogcych, osobno lub w poczeniu z innymi dziaaniami, znaczco negatywnie oddziaywa
na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczeglnoci:
pogorszy stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunkw rolin i zwierzt, dla ktrych ochrony wyznaczono obszar Natura
2000 lub
wpyn negatywnie na gatunki, dla ktrych ochrony zosta wyznaczony obszar Natura 2000, lub
pogorszy integralno obszaru Natura 2000 lub jego powizania z innymi obszarami.
(stosuje si odpowiednio do proponowanych obszarw majcych znaczenie dla Wsplnoty)

INDYWIDUALNE FORMY OCHRONY PRZYRODY

POMNIKI PRZYRODY pojedyncze twory przyrody ywej i nieoywionej lub ich skupiska o szczeglnej wartoci przyrodniczej,
naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczajce si indywidualnymi cechami, wyrniajcymi je wrd
innych tworw, okazaych rozmiarw drzewa, krzewy gatunkw rodzimych lub obcych, rda, wodospady, wywierzyska, skaki,
jary, gazy narzutowe oraz jaskinie (art. 40 uop).
STANOWISKA DOKUMENTACYJNE niewyodrbniajce si na powierzchni lub moliwe do wyodrbnienia, wane pod
wzgldem naukowym i dydaktycznym, miejsca wystpowania formacji geologicznych, nagromadze skamieniaoci lub tworw
mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk
powierzchniowych i podziemnych; Stanowiskami dokumentacyjnymi mog by take miejsca wystpowania kopalnych szcztkw
rolin lub zwierzt (art. 41 uop)
UYTKI EKOLOGICZNE zasugujce na ochron pozostaoci ekosystemw majcych znaczenie dla zachowania
rnorodnoci biologicznej naturalne zbiorniki wodne, rdpolne i rdlene oczka wodne, kpy drzew i krzeww, bagna,
torfowiska, wydmy, paty nieuytkowanej rolinnoci, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamiece, siedliska przyrodnicze oraz
stanowiska rzadkich lub chronionych gatunkw rolin, zwierzt i grzybw, ich ostoje oraz miejsca rozmnaania lub miejsca
sezonowego przebywania (art. 42 uop).
ZESPOY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasugujce na ochron
ze wzgldu na ich walory widokowe lub estetyczne (art. 43 uop). USTANOWIENIE INDYWIDUALNEJ FORMY OCHRONY
PRZYRODY
nastpuje w drodze uchway rady gminy (akt prawa miejscowego); okrela ona nazw danego obiektu lub obszaru, jego pooenie,
sprawujcego nadzr, szczeglne cele ochrony, w razie potrzeby ustalenia dotyczce jego czynnej ochrony oraz zakazy waciwe dla
tego obiektu, obszaru lub jego czci, wybrane spord zakazw wymienionych w art. 45 ust. 1 uop
ZAKAZY, KTRE MOG BY WPROWADZONE W STOSUNKU DO INDYWIDUALNYCH F.O.P.
niszczenia, uszkadzania lub przeksztacania obiektu lub obszaru;
wykonywania prac ziemnych trwale znieksztacajcych rzeb terenu;
uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
dokonywania zmian stosunkw wodnych, jeeli zmiany te nie su ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, lenej,
wodnej lub rybackiej;
likwidowania, zasypywania i przeksztacania naturalnych zbiornikw wodnych, starorzeczy oraz obszarw wodno-botnych;
zmiany sposobu uytkowania ziemi;
wydobywania do celw gospodarczych ska, w tym torfu, oraz skamieniaoci, w tym kopalnych szcztkw rolin i zwierzt, a take
mineraw i bursztynu;
umylnego zabijania dziko wystpujcych zwierzt, niszczenia nor, legowisk zwierzcych oraz tarlisk i zoonej ikry, z wyjtkiem
amatorskiego poowu ryb oraz wykonywania czynnoci zwizanych z racjonaln gospodark roln, len, ryback i owieck;
zbioru, niszczenia, uszkadzania rolin i grzybw na obszarach uytkw ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk,
siedlisk lub ostoi rolin i grzybw chronionych;
umieszczania tablic reklamowych
OCHRONA GATUNKOWA ROLIN, ZWIERZT I GRZYBW
Obejmuje ona:
okazy gatunkw
siedliska rolin, zwierzt i grzybw
ostoje rolin, zwierzt i grzybw
okaz gatunku oznacza rolin, zwierz lub grzyb z danego gatunku, ywe lub martwe, kad ich cz, form rozwojow, jajo lub
wydmuszk, a take produkt pochodny rwnie zawarty w innych towarach oraz towary, ktre zgodnie z doczonym dokumentem,
opakowaniem, oznakowaniem lub etykiet, lub jeeli wynika to z jakichkolwiek innych okolicznoci, maj zawiera lub zawieraj
czci lub produkty pochodne z rolin, zwierzt, lub grzybw z danego gatunku
ostoja miejsce o warunkach sprzyjajcych egzystencji rolin, zwierzt lub grzybw zagroonych wyginiciem lub rzadkich
gatunkw
siedlisko rolin, siedlisko zwierzt lub siedlisko grzybw obszar wystpowania rolin, zwierzt lub grzybw w cigu caego ycia
lub dowolnym stadium ich rozwoju
KONSTRUKCJA NORMATYWNA OCHRONY GATUNKOWEJ
wyszczeglnienie przez upowaniony organ (M w porozumieniu z ministrem ds. rolnictwa; rdo na terenie wojewdztwa i na
czas okrelony) w akcie normatywnym (odpowiednio rozporzdzeniu lub akcie prawa miejscowego zarzdzeniu) list gatunkw
objtych ochron, w stosunku do ktrych maj zastosowanie zakazy oraz odstpstwa od nich wskazane w tym akcie, a wybrane
spord zakazw i odstpstw okrelonych w ustawie (art. 51 ust. 1 i art. 52 ust. 1 uop), oraz wskazanie sposobw ochrony tych
gatunkw, w tym wielko stref ochrony
GDO i rdo (na obszarze swojego dziaania i na obszarach morskich) s upowanieni do wydania zezwolenia (decyzja) na
czynnoci podlegajce okrelonym zakazom z art. 51 ust. 1 i art. 52 ust. 1 uop. Jest ono wydawane na wniosek i okrela:
kto, kiedy i gdzie moe podejmowa dziaania
jakie czynnoci mog by podejmowane
jakiego gatunku, jakich iloci lub liczby osobnikw danego gatunku dotyczy zezwolenie

jaki jest termin zoenia informacji o wykorzystaniu zezwolenia

GDO opracowuje programy ochrony zagroonych wyginiciem gatunkw rolin, zwierzt i grzybw; zawieraj:
opis sposobw prowadzenia dziaa ochronnych zmierzajcych do odbudowy populacji zagroonych wyginiciem gatunkw;
okrelenie czasu i miejsca wykonania dziaa ochronnych;
wskazanie odpowiedzialnego za wykonanie dziaa ochronnych;
informacje o kosztach i rdach finansowania
Rdo moe ustala i likwidowa, w drodze decyzji administracyjnej:
strefy ochrony ostoi oraz stanowisk rolin objtych ochron gatunkow, wskazanych w rozporzdzeniu M;
strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierzt objtych ochron gatunkow, wskazanych w
rozporzdzeniu M;
strefy ochrony ostoi oraz stanowisk grzybw objtych ochron gatunkow, wskazanych w rozporzdzeniu M.
W strefach ochrony bez zezwolenia regionalnego dyrektora ochrony rodowiska zabrania si:
przebywania osb, z wyjtkiem waciciela nieruchomoci objtej stref ochrony oraz osb sprawujcych zarzd i nadzr nad
obszarami objtymi stref ochrony, oraz osb wykonujcych prace na podstawie umowy zawartej z wacicielem lub zarzdc;
wycinania drzew lub krzeww;
dokonywania zmian stosunkw wodnych, jeeli nie jest to zwizane z potrzeb ochrony poszczeglnych gatunkw;
wznoszenia obiektw, urzdze i instalacji.
Art. 61-64 uop wdroenie Rozporzdzenia Rady (WE) NR 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunkw dzikiej
fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi; przewiduj instrument polegajcy na reglamentacji przez pastwo, co do zasady w
formie zezwole (wydawanych przez ministra waciwego ds. rodowiska), midzynarodowego obrotu gatunkami dzikiej fauny i
flory objtymi ochron prawa unijnego
OCHRONA POWSZECHNA ochrona zasobw, tworw i skadnikw nieobjtych formami ochrony przyrody
Proklamacja zasady powszechnoci ochrony przyrody art. 125 uop: roliny, zwierzta lub grzyby, a take ich siedliska, nieobjte
formami ochrony przyrody mog by niszczone lub zabijane jedynie w zwizku z:
1.realizacj zada uzasadnionych potrzebami ochrony przyrody;
2.prowadzeniem bada naukowych lub edukacj;
3.racjonaln gospodark;
4.amatorskim poowem ryb;
5.zbiorem na wasne potrzeby;
6.prowadzeniem akcji ratowniczej;
7.bezpieczestwem powszechnym;
8.bezpieczestwem sanitarnym i weterynaryjnym;
9.ochron ycia i zdrowia ludzi;
10.zapobieganiem skutkom klski ywioowej lub ich usuwaniem.
OCHRONA TERENW ZIELENI I ZADRZEWIE
Oglna norma kompetencyjna rada gminy jest obowizana zakada i utrzymywa w naleytym stanie tereny zieleni i
zadrzewienia (art. 78 uop)
Teren pooony poza obrbem miast i wsi o zwartej zabudowie, pokryty drzewostanem i nieobjty ochron na podstawie ustawy o
ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami, rada gminy moe uzna za park gminny, jeeli stanowi wasno gminy, a jeeli stanowi
wasno innego podmiotu za zgod waciciela (uop nie dookrela konsekwencji utworzenia; jedynie na podstawie usg mog by
ustanawiane przez rad gminy przepisy porzdkowe i przepisy zwizane z ustalaniem zasad korzystania z mienia gminnego)
Nakaz wykonywania prac ziemnych oraz innych prac zwizanych z wykorzystaniem sprztu mechanicznego lub urzdze
technicznych, prowadzonych w obrbie bryy korzeniowej drzew lub krzeww na terenach zieleni lub zadrzewieniach, w sposb
najmniej szkodzcy drzewom lub krzewom;
ZEZWOLENIE NA USUNICIE DRZEW LUB KRZEWW Z TERENU NIERUCHOMOCI
usunicie drzew lub krzeww z terenu nieruchomoci moe nastpi po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wjta, burmistrza
albo prezydenta miasta
Wymogu uzyskania zezwolenia nie stosuje si m.in. do drzew lub krzeww:
owocowych, z wyczeniem rosncych na terenie nieruchomoci wpisanej do rejestru zabytkw oraz w granicach parku
narodowego lub rezerwatu przyrody na obszarach nieobjtych ochron krajobrazow;
na plantacjach;
ktrych wiek nie przekracza 10 lat;
ktre utrudniaj widoczno sygnalizatorw i pocigw, a take utrudniaj eksploatacj urzdze kolejowych albo powoduj
tworzenie na torowiskach zasp nienych, usuwanych na podstawie decyzji waciwego organu.

Posiadacz nieruchomoci ponosi opaty za usunicie drzew lub krzeww (ustala si je na podstawie stawki zalenej od obwodu pnia
oraz rodzaju i gatunku drzewa)
ADMINISTRACYJNA KARA PIENINA
Wymierza wjt, burmistrz albo prezydent miasta za:
zniszczenie terenw zieleni albo drzew lub krzeww spowodowane niewaciwym wykonywaniem robt ziemnych lub
wykorzystaniem sprztu mechanicznego albo urzdze technicznych oraz zastosowaniem rodkw chemicznych w sposb szkodliwy
dla rolinnoci;
usuwanie drzew lub krzeww bez wymaganego zezwolenia;
zniszczenie drzew, krzeww lub terenw zieleni spowodowane niewaciwym wykonaniem zabiegw pielgnacyjnych.
Ustala si j w wysokoci trzykrotnej opaty za usunicie drzew lub krzeww
POZWOLENIA EMISYJNE
PODSTAWY PRAWNE
Dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 wrzenia 1996 r. dotyczca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotyczca zintegrowanego zapobiegania
zanieczyszczeniom i ich kontroli (wersja skodyfikowana; data zakoczenia wanoci: 06/01/2014)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysowych
(zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola)(uchyla dyrektyw 2008/1/WE)
Po (art. 180-200 cz oglna; art. 201-219 pozwolenia zintegrowane; art. 220-229 na emisj do powietrza) + Prawo wodne +
ustawa o odpadach
FORMY PRAWNE EKSPLOATACJI INSTALACJI POWODUJCEJ EMISJ
Na podstawie pozwolenia na emisj
Na podstawie zgoszenia zamiaru rozpoczcia eksploatacji instalacji
Na podstawie oglnego upowanienia ustawowego (w ramach zwykego korzystania ze rodowiska, np. osoba fizyczna, przy uyciu
instalacji)
OBOWIZEK UZYSKANIA POZWOLENIA EMISYJNEGO (DECYZJA)
Przedmiot: eksploatacja instalacji powodujca:
wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza,
wprowadzanie ciekw do wd lub do ziemi,
wytwarzanie odpadw,
chyba e pozwolenie nie jest wymagane (por. art. 201 ust. 2 i art. 220 ust. 2 Po)
POJCIE INSTALACJI
stacjonarne urzdzenie techniczne,
zesp stacjonarnych urzdze technicznych powizanych technologicznie, do ktrych tytuem prawnym dysponuje ten sam
podmiot i pooonych na terenie jednego zakadu,
budowle niebdce urzdzeniami technicznymi ani ich zespoami,
ktrych eksploatacja moe spowodowa emisj (art. 5 pkt 6 Po)
Eksploatacja instalacji lub urzdzenia uytkowanie instalacji lub urzdzenia oraz utrzymywanie ich w sprawnoci (art. 5 pkt 3
Po)
TYPY POZWOLE EMISYJNYCH
pozwolenia zintegrowane
pozwolenia na emisj okrelonych rodzajw substancji lub energii do wskazanych elementw rodowiska (tzw. pozwolenia
sektorowe):
na wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza;
wodnoprawne na wprowadzanie ciekw do wd lub do ziemi;
na wytwarzanie odpadw.
BRAK MOLIWOCI WYBORU MIDZY NIMI (por. art. 182 Po) ORGAN
WACIWY DO WYDANIA POZWOLENIA EMISYJNEGO
organ ochrony rodowiska (zob. art. 378 ust. 1-2a Po):
starosta
rdo przedsiwzicia na terenach zamknitych
marszaek wojewdztwa instalacje, ktre mog zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko w rozumieniu ui

SPOSB WSZCZCIA POSTPOWANIA W SPRAWIE POZWOLENIA EMISYJNEGO

Jest wydawane na wniosek:
prowadzcego instalacj;
zainteresowanego uzyskaniem tytuu prawnego do instalacji lub jej oznaczonej czci;
podmiotu podejmujcego realizacj nowej instalacji.
WYMOGI DOT. TRECI WNIOSKU I ZACZNIKW (W SZCZEGLNOCI)
Informacje o prowadzcym instalacj i o instalacji
Informacje o wielkoci i rdach powstawania albo miejscu emisji
Informacja o istniejcym lub przewidywanym oddziaywaniu emisji na rodowisko
Propozycja dziaa, w tym wyszczeglnienie rodkw technicznych majcych na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji
Zaczniki:
dokument potwierdzajcy, e wnioskodawca jest uprawniony do wystpowania w obrocie prawnym, jeeli nie jest on osob
fizyczn;
streszczenie wniosku sporzdzone w jzyku niespecjalistycznym
PODMIOTY POSTPOWANIA
Strony postpowania: prowadzcy instalacj oraz, jeeli w zwizku z eksploatacj instalacji utworzono obszar ograniczonego
uytkowania [por. art. 135 po], wadajcy powierzchni ziemi na tym obszarze
Wyczenie stosowania w postpowaniu o wydanie pozwolenia emisyjnego art. 31 Kpa (udzia organizacji spoecznej na prawach
strony)
Ww. przepisw nie stosuje si w postpowaniu o wydanie pozwolenia zintegrowanego oraz decyzji o zmianie pozwolenia
zintegrowanego dotyczcej istotnej zmiany instalacji; w tym przypadku stosuje si przepisy art. 44 ui [udzia w postpowaniu
organizacji ekologicznych]
WARUNKI UZYSKANIA POZWOLENIA EMISYJNEGO (CHARAKTER ZWIZANY)
Spenienie wymaga dotyczcych instalacji, okrelonych w Po i in. przepisach, w szczeglnoci w ustawie o odpadach (zob. art.
141 ust. 2, art. 143 i art. 204 ust. 1 Po)
Niepowodowanie wskutek eksploatacji instalacji przekroczenia dopuszczalnych standardw emisyjnych;
Niepowodowanie wskutek eksploatacji instalacji przekroczenia standardw jakoci rodowiska;
Nienaruszenie wskutek wydania pozwolenia programu naprawczego;
Upyw 2 lat od dnia, w ktrym decyzja w przedmiocie cofnicia lub ograniczenia pozwolenia staa si ostateczna, a wniosek
dotyczy uprawnie wnioskodawcy objtych tak decyzj;
Niepowodowanie wskutek eksploatacji instalacji pooonej w granicach strefy przemysowej naruszenia ustale zawartych w
rozporzdzeniu (???) o utworzeniu takiej strefy.
Pozwolenie jest wydawane na czas oznaczony, nie duszy ni 10 lat
OBLIGATORYJNE ELEMENTY TRECI POZWOLENIA EMISYJNEGO
rodzaj i parametry instalacji istotne z punktu widzenia przeciwdziaania zanieczyszczeniom;
wielko dopuszczalnej emisji w warunkach normalnego funkcjonowania instalacji, nie wiksza ni wynikajca z prawidowej
eksploatacji instalacji, dla poszczeglnych wariantw funkcjonowania;
maksymalny dopuszczalny czas utrzymywania si uzasadnionych technologicznie warunkw eksploatacyjnych odbiegajcych od
normalnych, w szczeglnoci w przypadku rozruchu i wyczenia instalacji, a take warunki wprowadzania do rodowiska substancji
lub energii w takich przypadkach;
jeeli ma to wpyw na okrelenie wymaga ochrony rodowiska:
wymagany termin zakoczenia eksploatacji instalacji,
dopuszczalny czny czas dalszej eksploatacji instalacji oraz sposb dokumentowania czasu tej eksploatacji;
rda powstawania albo miejsca wprowadzania do rodowiska substancji lub energii;
termin, od ktrego jest dopuszczalna emisja, gdy wniosek zoy podmiot podejmujcy realizacj nowej instalacji
FAKULTATYWNE ELEMENTY TRECI POZWOLENIA EMISYJNEGO
sposb postpowania w razie zakoczenia eksploatacji instalacji;
wielko i forma zabezpieczenia roszcze z tytuu wystpienia negatywnych skutkw w rodowisku oraz szkd w rodowisku;
wymagane dziaania, w tym wyszczeglnienie rodkw technicznych majcych na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji, a
jeeli dziaania maj by realizowane w okresie, na ktry jest wydane pozwolenie - rwnie termin realizacji tych dziaa;
rodzaj i ilo wykorzystywanej energii, materiaw, surowcw i paliw;
zakres i sposb monitorowania procesw technologicznych, w tym pomiaru i ewidencjonowania wielkoci emisji w zakresie, w
jakim wykraczaj one poza wymagania, o ktrych mowa w art. 147 i 148 ust. 1 (obowizek pomiarw ex lege);
sposb postpowania w przypadku uszkodzenia aparatury pomiarowej sucej do monitorowania procesw technologicznych,
jeeli jej zastosowanie jest wymagane;
sposb i czstotliwo przekazywania informacji i danych, o ktrych mowa w pkt 5, organowi waciwemu do wydania pozwolenia
i wojewdzkiemu inspektorowi ochrony rodowiska. PRZENIESIENIE POZWOLENIA EMISYJNEGO
na wniosek zainteresowanego nabyciem tytuu prawnego do caej instalacji moliwe jest przeniesienie na niego w drodze decyzji
(organu uprawnionego do wydania pozwolenia) praw i obowizkw wynikajcych z pozwole dotyczcych tej instalacji (o ile
daje on rkojmi prawidowego wykonania tych obowizkw)
WYGANICIE POZWOLENIA EMISYJNEGO (STW. W DECYZJI)
po upywie czasu, na jaki zostao wydane;

jeeli podmiot przesta by prowadzcym instalacj w rozumieniu ustawy, z zastrzeeniem art. 190 ust. 1-3 Po [ww. przeniesienie
praw i obowizkw wynikajcych z pozwolenia], lub z innych powodw pozwolenie stao si bezprzedmiotowe;
na wniosek prowadzcego instalacj;
jeeli prowadzcy instalacj nie rozpocz dziaalnoci objtej pozwoleniem w terminie dwch lat od dnia, w ktrym pozwolenie
stao si ostateczne;
jeeli prowadzcy instalacj nie prowadzi dziaalnoci objtej pozwoleniem przez dwa lata;
w przypadku, o ktrym mowa w art. 229 ust. 4 Po (decyzja o pozwoleniu na wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza, wydana
w wyniku postpowania kompensacyjnego, nie stanie si wykonalna w terminie dwch lat od jej wydania)
OBLIGATORYJNE COFNICIE LUB OGRANICZENIE POZWOLENIA BEZ ODSZKODOWANIA
jeeli instalacja nie jest naleycie eksploatowana, przez co stwarza zagroenie pogorszenia stanu rodowiska w znacznych
rozmiarach lub zagroenie ycia lub zdrowia ludzi (w drodze decyzji, ktrej nadaje si rygor natychmiastowej wykonalnoci)
FAKULTATYWNE COFNICIE LUB OGRANICZENIE POZWOLENIA BEZ ODSZKODOWANIA (W DRODZE DECYZJI)
eksploatacja instalacji jest prowadzona z naruszeniem warunkw pozwolenia, innych przepisw ustawy lub ustawy o odpadach
(przed wydaniem decyzji organ wzywa prowadzcego instalacj do usunicia narusze w oznaczonym terminie);
przepisy dotyczce ochrony rodowiska zmieniy si w stopniu uniemoliwiajcym emisj na warunkach okrelonych w
pozwoleniu;
instalacja jest objta postpowaniem kompensacyjnym (por. art. 227-229 Po);
nastpio przekroczenie krajowych puapw emisji, o ktrych mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie
zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji.
FAKULTATYWNE COFNICIE LUB OGRANICZENIE POZWOLENIA ZA ODSZKODOWANIEM (W DRODZE DECYZJI)
przemawiaj za tym wzgldy ochrony rodowiska lub
korzystanie z pozwolenia stwarza zagroenie dla ycia lub zdrowia ludzi.
Ustalenie odszkodowania nastpuje w drodze decyzji organu waciwego do cofnicia lub ograniczenia pozwolenia; decyzja jest
niezaskaralna. Strona niezadowolona z przyznanego odszkodowania moe w terminie 30 dni od dnia dorczenia decyzji
odszkodowawczej, wnie powdztwo do sdu powszechnego.

POZWOLENIA ZINTEGROWANE (dalej: pz)

PRZESANKI WYDAWANIA PZ
ma obejmowa cao oddziaywa na rodowisko i zastpowa wszelkie pozwolenia sektorowe
pz wymaga prowadzenie instalacji, ktrej funkcjonowanie, ze wzgldu na rodzaj i skal prowadzonej w niej dziaalnoci, moe
powodowa znaczne zanieczyszczenie poszczeglnych elementw przyrodniczych albo rodowiska jako caoci okrela
ROZPORZDZENIE MINISTRA RODOWISKA z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajw instalacji mogcych powodowa
znaczne zanieczyszczenie poszczeglnych elementw przyrodniczych albo rodowiska jako caoci
CHARAKTERYSTYKA PZ
ustala dopuszczaln wielko emisji gazw lub pyw wprowadzanych do powietrza z instalacji, niezalenie od tego, czy
wymagane byoby dla niej, zgodnie z ustaw, uzyskanie pozwolenia na wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza
okrela warunki wytwarzania i sposoby postpowania z odpadami, niezalenie od tego, czy dla instalacji wymagane byoby, zgodnie
z ustaw o odpadach, uzyskanie pozwolenia na wytwarzanie odpadw
ustala take, na zasadach okrelonych w ustawie Prawo wodne, warunki poboru wd powierzchniowych lub podziemnych, jeeli
wody te s pobierane wycznie na potrzeby instalacji wymagajcej pozwolenia zintegrowanego
instalacje, ktre wymagaj pz powinny spenia wymagania wynikajce z NAJLEPSZYCH DOSTPNYCH TECHNIK
(definicja art. 3 pkt 10 Po), w szczeglnoci powodowane przez takie instalacje emisje nie mog przekracza granic specjalnie
okrelonego dla nich standardu emisyjnego tzw. granicznych wielkoci emisyjnych (o ile standard taki zostanie ustalony)
zasada BAT
Minimalne wymagania wynikajce z najlepszych dostpnych technik, jakie musz spenia instalacje, mog by ustalone przez
M w drodze rozporzdzenia (zob. art. 206 ust. 2 Po; upowanienie nie zostao dotd zrealizowane, a tym samym nie ustalono
granicznych wielkoci emisyjnych)
Wymogi dla wniosku o wydanie pz:
oglne (por. ww. przepisy oglne)
dotyczce poszczeglnych pozwole sektorowych
jeeli wody powierzchniowe lub podziemne s pobierane wycznie na potrzeby instalacji dotyczce wniosku o pozwolenie
wodnoprawne na pobr wd
informacje, dotyczce instalacji wymagajcej pz, o (m.in.):
oddziaywaniu emisji na rodowisko jako cao,
proponowanej wielkoci emisji haasu,
proponowanej iloci, stanie i skadzie ciekw, o ile cieki nie bd wprowadzane do wd lub do ziemi,
proponowanych sposobach zapobiegania wystpowaniu i ograniczania skutkw awarii,
spenianiu wymaga najlepszych dostpnych technik,
opis wariantw rodkw zapobiegajcych powstawaniu zanieczyszcze, o ile takie warianty istniej.
Zapewnia si moliwo udziau spoeczestwa w rozumieniu ui w postpowaniu, ktrego przedmiotem jest pz lub zmiana pz
dotyczca istotnej zmiany instalacji
WYMOGI DOTYCZCE TRECI PZ
dla poszczeglnych pozwole sektorowych (oglne i szczegowe)
dla pozwolenia wodnoprawnego na pobr wd,
okrelenie (m.in.):
rodzaju prowadzonej dziaalnoci;
sposobw osigania wysokiego poziomu ochrony rodowiska jako caoci;
wielkoci emisji haasu;
iloci, stanu i skadu ciekw, o ile cieki nie bd wprowadzane do wd lub do ziemi;
iloci wykorzystywanej wody;
sposobw zapobiegania wystpowaniu i ograniczania skutkw awarii.
NADZR NAD PRAWIDOWOCI PZ I ICH WYKONYWANIEM
Kompetencje ministra waciwego ds. rodowiska:
do jego wiadomoci s przesyane wnioski o wydanie pz oraz wydane pz
prowadzi rejestr wnioskw o wydanie pz oraz wydanych pz
moe zwrci si do starosty o udzielenie informacji lub udostpnienie innych dokumentw zwizanych z wydawaniem pz
w przypadku stwierdzenia nieprawidowoci w zakresie wydawania przez starost pz M kieruje wystpienie, ktrego treci moe
by w szczeglnoci wniosek o stwierdzenie niewanoci decyzji w przedmiocie wydania pz (w przypadku skierowania wystpienia
ministrowi waciwemu do spraw rodowiska przysuguj prawa strony w postpowaniu administracyjnym i postpowaniu przed
sdem administracyjnym)
Obowizek informowania organu waciwego do wyd. pz przez prowadzcego instalacj:
przed dokonaniem zmian w instalacji objtej pz, polegajcych na zmianie sposobu funkcjonowania instalacji o planowanych

zmianach (organ moe uzna, e wymaga to zmiany niektrych warunkw wydanego pz i zobowiza prowadzcego instalacj, w
terminie 30 dni od otrzymania informacji, do zoenia wniosku o zmian pozwolenia)
przed dokonaniem istotnych zmian w instalacji objtej pz o planowanych zmianach (jednoczenie obowizek zoenia wniosku o
zmian wydanego pz)
Obowizek analizy wydanych pz przez organ waciwy do ich wydania:
co najmniej raz na 5 lat;
jeeli nastpia zmiana w najlepszych dostpnych technikach, pozwalajca na znaczne zmniejszenie wielkoci emisji bez
powodowania nadmiernych kosztw;
wynika to z potrzeby dostosowania eksploatacji instalacji do zmian przepisw o ochronie rodowiska.
W przypadku gdy ww. analizy wykazay konieczno zmiany treci pozwolenia zintegrowanego, ktrego termin wanoci upynie
pniej ni rok po zakoczeniu analiz, stosuje si odpowiednio przepisy art. 195 Po (dot. fakultatywnego cofnicia lub
ograniczenia pozwolenia bez odszkodowania)

POZWOLENIA NA WPROWADZANIE GAZW LUB PYW DO POWIETRZA (wgpp) / OBOWIZEK

ZGOSZENIA INSTALACJI
Zakres przedmiotowy pozwolenia na wgpp
Wprowadzanie do powietrza gazw lub pyw, chyba e dana instalacja zostaa zwolniona z obowizku jego uzyskania w
ROZPORZDZENIU M z 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadkw, w ktrych wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza z
instalacji nie wymaga pozwolenia
Zwolnienia od obowizku uzyskania pozwolenia na wgpp
Instalacje okrelone w zaczniku do rozporzdzenia M
Inne instalacje ni ww., do ktrych nie stosuje si przepisw w sprawie standardw emisyjnych, gdy speniony jest przynajmniej
jeden z warunkw:
gazy lub pyy s wprowadzane z instalacji do powietrza w sposb niezorganizowany, bez porednictwa przeznaczonych do tego celu
rodkw technicznych lub za porednictwem wentylacji grawitacyjnej;
adna z substancji wprowadzanych z instalacji do powietrza nie jest objta poziomami dopuszczalnymi lub wartociami odniesienia
w powietrzu;
instalacja stosowana jest wycznie do badania, rozwoju lub testowania nowych produktw lub procesw technologicznych przez
okres nie duszy ni dwa lata.
Inne ni ww. instalacje, do ktrych nie stosuje si przepisw w sprawie standardw emisyjnych, gdy adna z substancji
wprowadzanych do powietrza z wszystkich tych rodzajw instalacji pooonych na terenie jednego zakadu nie powoduje
przekroczenia 10 % dopuszczalnych poziomw substancji w powietrzu albo 10 % wartoci odniesienia, urednionych dla 1 godziny
Tre wniosku o pozwolenie na wgpp
Wymogi oglne (art. 184 Po) oraz:
czas pracy rde powstawania i miejsc wprowadzania gazw lub pyw do powietrza w cigu roku;
okrelenie wprowadzanych do powietrza rodzajw i iloci gazw lub pyw przypadajcych na jednostk wykorzystywanego
surowca, materiau, paliwa lub powstajcego produktu;
opis terenu w zasigu pidziesiciokrotnej wysokoci najwyszego miejsca wprowadzania gazw lub pyw do powietrza, z
uwzgldnieniem obszarw poddanych ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o uzdrowiskach i lecznictwie
uzdrowiskowym;
okrelenie aerodynamicznej szorstkoci terenu;
aktualny stan jakoci powietrza;
okrelenie warunkw meteorologicznych;
wyniki oblicze stanu jakoci powietrza, z uwzgldnieniem metodyk modelowania, o ktrych mowa w art. 12, wraz z graficznym
przedstawieniem tych wynikw.
Tre pozwolenia na wgpp
Wymogi oglne (art. 188 Po) oraz m.in.:
charakterystyka miejsc wprowadzania gazw lub pyw do powietrza;
usytuowanie stanowisk do pomiaru wielkoci emisji w zakresie gazw lub pyw wprowadzanych do powietrza;
jeeli dla instalacji albo procesu technologicznego lub operacji technicznej, prowadzonych w instalacji, s ustalone standardy
emisyjne, to w pozwoleniu na wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza nie okrela si dla tej instalacji, procesu lub operacji
innych rodzajw gazw lub pyw ni objte standardami; w pozwoleniu wskazuje si na odstpienie od okrelania warunkw emisji
dla pozostaych gazw lub pyw
Postpowanie kompensacyjne
procedura umoliwiajca dokonanie niezbdnych modyfikacji funkcjonujcych pozwole, poprzez obnienie dopuszczalnego
poziomu emisji, i w ten sposb "wygospodarowanie" miejsca na now emisj, ktra bdzie musiaa si w tych granicach zmieci,
aby moga by dozwolona
Przesanki przeprowadzenia postpowania kompensacyjnego
1.wydanie pozwolenia na wgpp dla nowo budowanej instalacji lub zmienianej w sposb istotny
2.na danym obszarze zostay przekroczone standardy jakoci powietrza (por. art. 86 Po i ROZPORZDZENIE MINISTRA
RODOWISKA z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu)
3.zgoda prowadzcych inne instalacje na danym obszarze na ograniczenie iloci wprowadzanych do powietrza gazw lub pyw
Wniosek o wszczcie postpowania kompensac.

Powinien zawiera zaczniki:

wniosek o wydanie pozwolenia na wgpp;
zgoda uczestnikw postpowania na dokonanie odpowiedniej redukcji iloci wprowadzanych do powietrza gazw lub pyw
Termin zoenia: od razu przy skadaniu wniosku o wydanie pozwolenia na wgpp albo w trakcie postpowania o wydanie tego
pozwolenia
Przebieg postpowania kompensacyjnego
Uczestnicz prowadzcy inne instalacje, ktrzy wyrazili zgod na ograniczenie iloci wprowadzanych do powietrza gazw lub
pyw
Waciwy organ ochrony rodowiska, na podstawie zgody prowadzcych inne instalacje, cofa lub ogranicza, bez odszkodowania,
pozwolenia na wgpp z innych instalacji objtych postpowaniem kompensacyjnym w zakresie, w jakim uczestnicy postpowania
wyrazili zgod
Zaoszczdzona pula emisji jest przyznawana na rzecz nowopowstaej (zmodernizowanej) instalacji (czna redukcja iloci
wprowadzanych do powietrza gazw lub pyw z innych instalacji powinna by o co najmniej 30 % wiksza ni ilo gazw lub
pyw dopuszczonych do wprowadzania do powietrza z nowo zbudowanej instalacji lub instalacji zmienionej w sposb istotny)
Wykonalno pozwolenia na wgpp wydanego w post. kompensacyjnym
Nie wczeniej ni od dnia, w ktrym decyzje o cofniciu lub ograniczeniu pozwolenia dla innych instalacji, stan si ostateczne
(z chwil, gdy to nastpi, organ waciwy do wydania pozwolenia niezwocznie informuje o tym wnioskodawc)
Stwierdzenie wyganicia decyzji o pozwoleniu, wydanej w wyniku postpowania kompensacyjnego (stwierdzenia dokonuje
organ waciwy do wydania pozwolenia) pozwolenie nie stanie si wykonalne w terminie dwch lat od jego wydania
ZGOSZENIE INSTALACJI
Przedmiot zgoszenia
instalacja, z ktrej emisja nie wymaga pozwolenia,
mogca negatywnie oddziaywa na rodowisko (precyzuje ROZPORZDZENIE M z 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajw
instalacji, ktrych eksploatacja wymaga zgoszenia)
Obowizek zgoszenia dotyczy nastpujcych instalacji:
nowo zbudowanej
zmienionej w sposb istotny
objtej obowizkiem zgoszenia w okresie, gdy jest ju ona eksploatowana (prowadzcy instalacj jest obowizany j zgosi w
terminie 6 miesicy od dnia, w ktrym zostaa ona objta tym obowizkiem)
Elementy treci zgoszenia
oznaczenie prowadzcego instalacj, jego adres zamieszkania lub siedziby;
adres zakadu, na ktrego terenie prowadzona jest eksploatacja instalacji;
rodzaj i zakres prowadzonej dziaalnoci, w tym wielko produkcji lub wielko wiadczonych usug;
czas funkcjonowania instalacji (dni tygodnia i godziny);
wielko i rodzaj emisji;
opis stosowanych metod ograniczania wielkoci emisji;
informacja, czy stopie ograniczania wielkoci emisji jest zgodny z obowizujcymi przepisami.
Zgodnie z art. 152 ust. 3 zd. 2 Po, art. 64 ust. 2 Kpa stosuje si odpowiednio.
Wtpliwoci dot. charakteru prawnego zgoszenia
Waciwo organw w zakresie przyjmowania zgosze
starosta
wjt, burmistrz lub prezydent miasta w przypadku zwykego korzystania ze rodowiska przez osoby fizyczne niebdce
przedsibiorcami
Formy zakoczenia procedury zgoszeniowej
(do rozpoczcia eksploatacji instalacji nowo zbudowanej lub zmienionej w sposb istotny mona przystpi, jeeli organ waciwy
do przyjcia zgoszenia w terminie 30 dni od dnia dorczenia zgoszenia nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji)
Milczenie organu (sporny charakter prawny)
Decyzja administracyjna o sprzeciwie
Przesanki wniesienia sprzeciwu (decyzja zwizana)
eksploatacja instalacji objtej zgoszeniem powodowaaby przekroczenie standardw emisyjnych lub standardw jakoci
rodowiska
instalacja nie spenia wymaga ochrony rodowiska, o ktrych mowa w art. 76 ust. 2 pkt 1 i 2 Po (wykonanie rodkw
technicznych chronicych rodowisko i zastosowanie odpowiednich rozwiza technologicznych)
Problem rozumienia pojcia wniesienie sprzeciwu
Obowizek zgoszenia instalacji ju funkcjonujcych
W terminie 6 miesicy od dnia, w ktrym instalacja zostaa objta obowizkiem
Brak odesania do ust. 4 art. 152 Po (wniesienie sprzeciwu)
Stwierdzenie, e zachodz okolicznoci wniesienia sprzeciwu sankcjonowanie moliwe tylko w oparciu o oglne przepisy o
odpowiedzialnoci

Poszerzenie obowizku zgoszenia

Na rezygnacj z rozpoczcia lub zakoczenie eksploatacji instalacji
Zmian danych zawartych w przedoonym zgoszeniu (obowizek uzupenienia zgoszenia)
Zgoszenia naley dokona w terminie 14 dni od dnia rezygnacji z podjcia dziaalnoci albo zaprzestania dziaalnoci lub zmiany
danych (inna funkcja tego zgoszenia nie wszczyna procedury, w wyniku ktrej konieczna byaby weryfikacja przez organ
zamierze podmiotu
PRZECIWDZIAANIE POWANYM AWARIOM
Podstawy prawne
Konwencja Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodw Zjednoczonych w sprawie transgranicznych skutkw awarii
przemysowych (zw. Konwencj awaryjn) sporzdzona w Helsinkach dnia 17 marca 1992 r. (ratyfikowana przez RP)
Dyrektywa Rady 82/501/EWG z dnia 24 czerwca 1982 r. w sprawie zagroenia powanymi awariami przez niektre rodzaje
dziaalnoci przemysowej (zw. Dyrektyw Seveso)(zakoczenie wanoci: 03/02/1999)
Dyrektywa Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczestwa powanych awarii zwizanych z
substancjami niebezpiecznymi (zw. Dyrektyw COMAH lub Dyrektyw Seveso II)(zakoczenie wanoci: 31/05/2015)
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagroe powanymi awariami
zwizanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniajca, a nastpnie uchylajca dyrektyw Rady 96/82/WE
Art. 243-271b Po
Inne akty normatywne, np.: ustawa o Inspekcji Ochrony rodowiska, ustawa o ochronie przeciwpoarowej, ustawa o Pastwowej
Stray Poarnej, ustawa o stanie klski ywioowej, ustawa o zarzdzaniu kryzysowym
Definicje
Art. 3 Po pkt:
23) powana awaria rozumie si przez to zdarzenie, w szczeglnoci emisj, poar lub eksplozj, powstae w trakcie procesu
przemysowego, magazynowania lub transportu, w ktrych wystpuje jedna lub wicej niebezpiecznych substancji, prowadzce do
natychmiastowego powstania zagroenia ycia lub zdrowia ludzi lub rodowiska lub powstania takiego zagroenia z opnieniem;
24) powana awaria przemysowa rozumie si przez to powan awari w zakadzie;
36) substancja rozumie si przez to pierwiastki chemiczne oraz ich zwizki, mieszaniny lub roztwory wystpujce w rodowisku
lub powstae w wyniku dziaalnoci czowieka;
37) substancja niebezpieczna rozumie si przez to jedn lub wicej substancji albo mieszaniny substancji, ktre ze wzgldu na
swoje waciwoci chemiczne, biologiczne lub promieniotwrcze mog, w razie nieprawidowego obchodzenia si z nimi,
spowodowa zagroenie ycia lub zdrowia ludzi lub rodowiska; substancj niebezpieczn moe by surowiec, produkt, pprodukt,
odpad, a take substancja powstaa w wyniku awarii.
Instrumenty ochrony przed powan awari
Prawny obowizek kadego, kto zauway wystpienie powanej awarii, niezwocznego zawiadomienia o tym osb znajdujcych
si w strefie zagroenia oraz jednostki organizacyjnej Pastwowej Stray Poarnej albo Policji albo wjta, burmistrza lub prezydenta
miasta (art. 245 ust. 1 Po + sankcja karna z art. 352 Po za naruszenie tego obowizku kara grzywny)
Kompetencje organw administracji na wypadek wystpienia powanej awarii:
Upowanienie do wprowadzenia, na zasadach dekretu o wiadczeniach w celu zwalczania klsk ywioowych, obowizku
wiadcze osobistych i rzeczowych w celu prowadzenia akcji na rzecz ochrony ycia i zdrowia ludzi oraz rodowiska przed
skutkami powanych awarii
Upowanienie wojewody, dziaajcego poprzez komendanta wojewdzkiego PSP i wio, do podjcia dziaa i zastosowania
rodkw niezbdnych do usunicia awarii i jej skutkw, okrelajc w szczeglnoci zwizane z tym obowizki organw
administracji i podmiotw korzystajcych ze rodowiska
Upowanienie wio do wydania decyzji (z rygorem natychmiastowej wykonalnoci), w ktrej:
zarzdzi przeprowadzenie waciwych bada dotyczcych przyczyn, przebiegu i skutkw awarii;
wyda zakazy lub ograniczenia w korzystaniu ze rodowiska
Obowizki waciwych organw Pastwowej Stray Poarnej (PSP) wymienione w art. 268 Po
Kategorie obiektw niebezpiecznych
Tzw. zakady stwarzajce zagroenie wystpienia powanej awarii przemysowej, wrd ktrych:
Zakady o zwikszonym ryzyku wystpienia powanej awarii przemysowej (ZZR)(poddane agodniejszemu reimowi
prawnemu)
Zakady o duym ryzyku wystpienia powanej awarii przemysowej (ZDR)
Zaliczenie nastpuje (automatycznie) w zalenoci od rodzaju i iloci substancji niebezpiecznej znajdujcej si w zakadzie

Obowizki prowadzcego ZZR i ZDR

zgoszenia waciwemu organowi PSP:
zakadu (tzw. zgoszenie podstawowe) co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia nowego zakadu lub jego czci albo w
terminie 3 miesicy od dnia zaliczenia istniejcego zakadu do ZZR lub ZDR
istotnej zmiany iloci lub rodzaju substancji niebezpiecznej albo jej charakterystyki fizykochemicznej, poarowej i toksycznej,
zmiany technologii lub profilu produkcji oraz zmiany, ktra mogaby mie powane skutki zwizane z ryzykiem awarii, w stosunku
do danych zawartych w ww. zgoszeniu zakadu (tzw. zgoszenie dodatkowe); zmiany powinny zosta zgoszone w terminie 14 dni
przed dniem ich wprowadzenia)
terminu przewidywanego zakoczenia eksploatacji instalacji lub zamknicia zakadu prowadzcy zakad (co najmniej 14 dni przed
zamkniciem)(tzw. zgoszenie kocowe)
Problem skutkw wadliwego zgoszenia
sporzdzenia programu zapobiegania powanym awariom przemysowym, w ktrym przedstawia si system bezpieczestwa
gwarantujcy ochron ludzi i rodowiska (jest przedkadany waciwemu organowi PSP oraz wio co najmniej na 30 dni przed dniem
uruchomienia nowego zakadu lub jego czci albo w terminie 3 miesicy od dnia zaliczenia istniejcego zakadu do ZZR lub ZDR)
uruchomienie zakadu moe nastpi po upywie 14 dni od dnia otrzymania przez waciwy organ PSP programu zapobiegania
awariom, jeli w tym terminie organ ten nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji
Komendant wojewdzki PSP ustala, w drodze decyzji, grupy ZZR lub ZDR, ktrych zlokalizowanie w nieduej odlegoci od
siebie moe zwikszy prawdopodobiestwo wystpienia powanej awarii przemysowej lub pogbi jej skutki, w
szczeglnoci ze wzgldu na skoncentrowanie posiadanych rodzajw, kategorii i iloci skadowanych substancji niebezpiecznych
W decyzji tej zobowizuje si prowadzcych zakady do:
wzajemnej wymiany informacji, ktre pozwol na uwzgldnienie w programie zapobiegania awariom, raportach o bezpieczestwie
i w wewntrznych planach operacyjno-ratowniczych zwikszonego prawdopodobiestwa wystpienia awarii przemysowej lub
zwikszenia skutkw jej wystpienia;
dostarczenia informacji niezbdnych do sporzdzenia zewntrznych planw operacyjno-ratowniczych oraz do opracowywania
informacji o zagroeniach awariami przemysowymi w zakadach o duym ryzyku lub w zakadach o zwikszonym ryzyku i
przewidywanych rodkach bezpieczestwa
w razie wystpienia powanej awarii przemysowej obowizek (art. 264 Po):
natychmiastowego zawiadomienia o tym fakcie waciwego organu PSP oraz wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska;
niezwocznego przekazania organom, o ktrych mowa w pkt 1, informacji:
o okolicznociach awarii,
o niebezpiecznych substancjach zwizanych z awari,
umoliwiajcych dokonanie oceny skutkw awarii dla ludzi i rodowiska,
o podjtych dziaaniach ratunkowych, a take dziaaniach majcych na celu ograniczenie skutkw awarii i zapobieenie jej
powtrzeniu si;
staej aktualizacji informacji, o ktrych mowa w pkt 2, odpowiednio do zmiany sytuacji
Obowizki prowadzcego ZDR
opracowania i wdroenia systemu bezpieczestwa gwarantujcego ochron ludzi i rodowiska, stanowicego element oglnego
systemu zarzdzania zakadem (art. 252 Po); w systemie tym naley uwzgldni:
okrelenie obowizkw pracownikw odpowiedzialnych za dziaania na wypadek awarii przemysowej;
okrelenie programu szkoleniowego oraz zapewnienie szkole dla pracownikw;
funkcjonowanie mechanizmw umoliwiajcych systematyczn analiz zagroe awari przemysow oraz prawdopodobiestwa
jej wystpienia;
instrukcje bezpiecznego funkcjonowania instalacji, w ktrej znajduje si substancja niebezpieczna, przewidziane dla normalnej
eksploatacji instalacji, a take konserwacji i czasowych przerw w ruchu;
instrukcje sposobu postpowania w razie koniecznoci dokonania zmian w procesie przemysowym;
systematyczn analiz przewidywanych sytuacji awaryjnych;
prowadzenie monitoringu funkcjonowania instalacji, w ktrej znajduje si substancja niebezpieczna;
systematyczn ocen programu zapobiegania awariom oraz systemu bezpieczestwa;
analiz planw operacyjno-ratowniczych
opracowania raportu o bezpieczestwie (art. 253 Po); w nim powinno si wykaza, e:
prowadzcy zakad o duym ryzyku jest przygotowany do stosowania programu zapobiegania powanym awariom przemysowym i
do zwalczania tych awarii;
zakad spenia warunki do wdroenia systemu bezpieczestwa, o ktrym mowa w art. 252 Po;
zostay przeanalizowane moliwoci wystpienia awarii przemysowej i podjto rodki konieczne do zapobieenia im;
zostay zachowane zasady bezpieczestwa oraz prawidowego projektowania, wykonania i utrzymywania instalacji, w tym
magazynw, urzdze, z wyczeniem rodkw transportu, i infrastruktury, zwizanej z dziaaniem mogcym powodowa ryzyko
wystpienia powanej awarii;
zostay opracowane wewntrzne plany operacyjno-ratownicze oraz dostarczono informacje do opracowania zewntrznych planw
operacyjno-ratowniczych.
prowadzcy ZDR jest obowizany do przedoenia raportu waciwemu organowi PSP i wio co najmniej na 30 dni przed dniem
uruchomienia nowego zakadu lub jego czci albo w terminie roku od dnia zaliczenia istniejcego zakadu do ZDR. Raport o
bezpieczestwie oraz jego zmiany zatwierdzane s w drodze decyzji przez komendanta wojewdzkiego PSP, po uzyskaniu opinii
wio (rozpoczcie ruchu ZDR moe nastpi po zatwierdzeniu raportu)
przed dokonaniem zmian w zakadzie, instalacji, procesie przemysowym lub zmian rodzaju, waciwoci lub iloci skadowanych

substancji niebezpiecznych mogcych mie wpyw na wystpienie zagroenia awari przemysow przeprowadzenia analizy
programu zapobiegania awariom, systemu bezpieczestwa oraz raportu o bezpieczestwie; przed dokonaniem zmian
prowadzcy zakad jest obowizany uzyska zatwierdzenie komendanta wojewdzkiego PSP w odniesieniu do zmienionego raportu
o bezpieczestwie oraz rwnoczenie przekaza ten raport wio (art. 257 Po);
analogiczny obowizek w odniesieniu do prowadzcego ZZR przewiduje art. 258 Po (dot. jedynie programu zapobiegania
awariom)
dostarczenia komendantowi wojewdzkiemu PSP oraz wio wykazu zawierajcego dane o rodzaju, kategorii i iloci substancji
niebezpiecznych znajdujcych si na terenie zakadu, a take do corocznego aktualizowania wykazu, wedug stanu na dzie 31
grudnia, w terminie do koca stycznia roku nastpnego (art. 263 Po)
Tre planw operacyjno-ratowniczych
zawieraj one w szczeglnoci:
zakadane dziaania suce ograniczeniu skutkw awarii przemysowej dla ludzi i rodowiska;
propozycje metod i rodkw sucych ochronie ludzi i rodowiska przed skutkami awarii przemysowej;
informacj o wystpujcych zagroeniach, podjtych rodkach zapobiegawczych i o dziaaniach, ktre bd podjte w przypadku
wystpienia awarii przemysowej, przedstawian spoeczestwu i waciwym organom Pastwowej Stray Poarnej, wojewodzie,
wojewdzkiemu inspektorowi ochrony rodowiska, regionalnemu dyrektorowi ochrony rodowiska, starocie, wjtowi, burmistrzowi
lub prezydentowi miasta;
wskazanie sposobw usunicia skutkw awarii przemysowej i przywrcenia rodowiska do stanu poprzedniego, a w przypadku gdy
nie jest to moliwe - okrelenie zabiegw, ktrych celem jest rekultywacja;
wskazanie sposobw zapobiegania transgranicznym skutkom awarii przemysowej.

Rodzaje planw operacyjno-ratowniczych

Wewntrzne plany operacyjno-ratownicze opracowuje prowadzcy ZDR (jest obowizany do jego przedoenia komendantowi
wojewdzkiemu PSP co najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia nowego zakadu lub jego czci albo w terminie roku od dnia
zaliczenia istniejcego zakadu do zakadu o duym ryzyku; plan nie wymaga odrbnego zatwierdzenia jego weryfikacja nastpuje
przy zatwierdzaniu raportu o bezpieczestwie)
Zewntrzne plany operacyjno-ratownicze (dla terenu przylegego, naraonego na skutki awarii przemysowej, pooonego poza
ZDR) sporzdza komendant wojewdzki PSP, na podstawie informacji przedstawionych przez prowadzcego zakad stwarzajcy
zagroenie wystpienia awarii przemysowej
Przesanki i instrumenty wsppracy midzynarodowej
Stwierdzenie przez komendanta wojewdzkiego PSP, e moliwe skutki ewentualnej powanej awarii przemysowej mog mie
zasig transgraniczny niezwocznie przekazuje ministrowi waciwemu ds. rodowiska istotne dla sprawy informacje, a w
szczeglnoci raport o bezpieczestwie oraz plany operacyjno-ratownicze; minister ten niezwocznie zawiadamia pastwo, na
ktrego terytorium mog wystpi skutki awarii, o usytuowaniu ZDR;
Uzyskanie przez M informacji od komendanta wojewdzkiego PSP o wystpieniu powanej awarii przemysowej na
terytorium RP M niezwocznie zawiadamia pastwo, na ktrego terytorium mog wystpi skutki tej awarii, i przekazuje
wszystkie istotne dla sprawy informacje (art. 270 ust. 3 Po);
Uzyskanie przez M informacji o wystpieniu awarii przemysowej poza terytorium RP, ktrej skutki mog oddziaywa na
terytorium RP M niezwocznie zawiadamia o tym Komendanta Gwnego PSP, ktry niezwocznie podejmuje akcj ratownicz
(na potrzeby wystpienia z roszczeniem wobec podmiotw odpowiedzialnych Komendant Gwny Pastwowej Stray Poarnej, po
zakoczeniu akcji ratowniczej, dokona szacunku strat powstaych wskutek transgranicznego oddziaywania awarii przemysowej na
rodowisko oraz kosztw akcji ratunkowej)(art. 271 Po)
Minister waciwy do spraw rodowiska informuje Komisj Europejsk o:
powanych awariach, ich skutkach i wynikach analizy tych zdarze;
dowiadczeniach krajowych w zakresie przeciwdziaania powanym awariom;
zakadach mogcych powodowa powane awarie (art. 271a Po).
Decyzje zobowizujce i wstrzymujce organw PSP
przesanki wydania decyzji (musz wystpi cznie):
naruszenie art. 248-269 Po
stwierdzone uchybienia mog powodowa ryzyko wystpienia awarii przemysowej;
tre decyzji:
nakaz usunicia w okrelonym terminie stwierdzonych uchybie lub
wstrzymanie uruchomienia albo uytkowania zakadu, instalacji, w tym magazynu lub jakiejkolwiek ich czci (tej decyzji nadaje
si rygor natychmiastowej wykonalnoci; okrela ona rwnie termin wstrzymania dziaalnoci, uwzgldniajc potrzeb
bezpiecznego dla rodowiska jej zakoczenia).
RODKI FINANSOWO-PRAWNE OCHRONY RODOWISKA
Pojcie rodka finansowo-prawnego ochrony rodowiska
Jest powizany z korzystaniem ze rodowiska
Okrelono prawnie sposb wykorzystania uzyskanych rodkw finansowych na wyodrbniony cel zwizany z realizacj zada
ochronnych
Podstawowe rodki finansowo-prawne o
Opata za korzystanie ze rodowiska
Administracyjna kara pienina
Zrnicowanie stawki podatkw i innych danin publicznych suce celom ochrony rodowiska
Fundusze celowe suce gromadzeniu rodkw pochodzcych z opat i kar oraz przeznaczaniu ich na z gry okrelone cele (rodek
niewymieniony w art. 272 Po)
Cechy opat
wiadczenie pienine na rzecz podmiotu prawa publicznego,
pobierane z tytuu korzystania z komponentw rodowiska,
o charakterze przymusowym i ekwiwalentnym (inaczej ni podatki),
z reguy egzekwowane ex ante (przed rozpoczciem dziaania)
oszacowane wg przecitnych kosztw degradacji rodowiska
Przedmiot opat
wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza;
wprowadzanie ciekw do wd lub do ziemi (zwolnienia wynikaj z art. 296 Po);
pobr wd (zwolnienia wynikaj z art. 294 Po);

skadowanie odpadw (zwolnienia wynikaj z art. 297a Po)

inne (wynikajce z ustaw odrbnych np. opata eksploatacyjna od kopalin, opata za wyczenie z produkcji rolnej lub lenej,
opata za wstp do parku narodowego, z tytuu usunicia drzew i krzeww) Podmiot ponoszcy opaty
Podmiot korzystajcy ze rodowiska (art. 3 pkt 20 Po):
przedsibiorca w rozumieniu art. 4 ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej (osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka
organizacyjna niebdca osob prawn, ktrej odrbna ustawa przyznaje zdolno prawn wykonujca we wasnym imieniu
dziaalno gospodarcz, ktr jest zarobkowa dziaalno wytwrcza, budowlana, handlowa, usugowa oraz poszukiwanie,
rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze z, a take dziaalno zawodowa, wykonywana w sposb zorganizowany i cigy), a
take, osoby prowadzce dziaalno wytwrcz w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierzt,
ogrodnictwa, warzywnictwa, lenictwa i rybactwa rdldowego oraz osoby wykonujce zawd medyczny w ramach
indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki
jednostka organizacyjna niebdca przedsibiorc w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci
gospodarczej,
osoba fizyczna niebdc podmiotem, o ktrym mowa w lit. a, korzystajca ze rodowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze
rodowiska wymaga pozwolenia
Jeeli obowizek poniesienia opaty jest zwizany z eksploatacj instalacji, podmiotem obowizanym do poniesienia opat z
tytuu:
emisji polegajcej na wprowadzaniu gazw lub pyw do powietrza, wprowadzaniu ciekw do wd lub do ziemi, wytwarzaniu
odpadw jest prowadzcy instalacj;
poboru wody jest uytkownik urzdzenia wodnego w rozumieniu ustawy Prawo wodne
W razie skadowania lub magazynowania odpadw posiadacz odpadw w rozumieniu przepisw ustawy o odpadach, z
wyjtkiem:
Jeeli odpady zostay przekazane na rzecz podmiotu, ktry nie uzyska wymaganego zezwolenia w zakresie gospodarki
odpadami podmiot, ktry przekaza te odpady, z wyjtkiem:
Jeeli osoba fizyczna niebdca przedsibiorc przekazuje odpady podmiotowi, ktry nie uzyska wymaganego zezwolenia w
zakresie gospodarki odpadami podmiot, ktremu przekazano te odpady
Tryb uiszczania opat
Podmiot ustala we wasnym zakresie wysoko nalenej opaty i wnosi j na rachunek waciwego urzdu marszakowskiego
(metoda samoobliczenia; wg stawek obowizujcych w okresie, w ktrym miao miejsce korzystanie ze rodowiska
ROZPORZDZENIE RADY MINISTRW z dnia 14 padziernika 2008 r. w sprawie opat za korzystanie ze rodowiska)
Termin wniesienia opaty (co do zasady) za dany rok kalendarzowy do dnia 31 marca nastpnego roku
Decyzja wymiarowa marszaka wojewdztwa
Wyjtek od samowymiaru opaty przesanki zastosowania:
podmiot korzystajcy ze rodowiska nie przedoy wykazu zawierajcego informacje i dane o zakresie korzystania ze rodowiska
oraz o wysokoci nalenych opat (obowizek ten wynika z art. 286 Po) wymiar na podstawie wasnych ustale organu lub
wynikw kontroli wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska;
podmiot korzystajcy ze rodowiska zamieci w ww. wykazie informacje lub dane nasuwajce zastrzeenia wymiar na podstawie
jw.; opata w wysokoci stanowicej rnic pomidzy opat nalen a wynikajc z wykazu
Przedmiot opat podwyszonych
korzystanie ze rodowiska bez wymaganego pozwolenia lub innej decyzji:
za wprowadzanie do powietrza gazw lub pyw oraz pobr wd lub wprowadzanie ciekw do wd lub do ziemi podwyszone o
500 %;
za skadowanie odpadw bez uzyskania decyzji zatwierdzajcej instrukcj eksploatacji skadowiska odpadw (co obejmuje take
magazynowanie odpadw bez wymaganej decyzji okrelajcej sposb i miejsce magazynowania) w wysokoci 0,05 jednostkowej
stawki opaty za umieszczenie odpadw na skadowisku za kad dob skadowania;
za skadowanie odpadw w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym w wysokoci 0,7 jednostkowej stawki opaty za umieszczenie
odpadw na skadowisku za kad ton odpadw i za kad dob skadowania;
W przypadku pozbycia si odpadw:
nad brzegami zbiornikw wodnych, w szczeglnoci w strefach ochronnych uj wd i na terenach wypywu wd z warstw
wodononych,
na terenach parkw narodowych i rezerwatw przyrody,
na terenach lenych albo uzdrowiskowych lub na terenach rekreacyjno-wypoczynkowych
w wysokoci 1,0 jednostkowej stawki opaty za umieszczenie odpadw na skadowisku za kad ton odpadw i za kad dob
skadowania;
w przypadku pozbycia si odpadw do rdldowych wd powierzchniowych i podziemnych, morskich wd wewntrznych lub
wd morza terytorialnego w wysokoci 100-krotnej jednostkowej stawki opaty za umieszczenie odpadw na skadowisku Pojcie
braku wymaganego pozwolenia
Sytuacje do rozwaenia:
jednostka organizacyjna nie ma decyzji o dopuszczalnej emisji, gdy nie wystpia o jej wydanie,
jednostka organizacyjna nie ma ostatecznej decyzji o dopuszczalnej emisji, ale:
1.zoya wniosek o wydanie decyzji albo
2.ma decyzj nieostateczn albo

3.ma decyzj ostateczn zaskaron do sdu administracyjnego

Tryb uiszczania opat podwyszonych
Taki sam jak opat zwykych (samoobliczenie i wpata na rachunek, w takim samym terminie)
Odrbno: do czci, w jakiej przewyszaj one kwot opaty zwykej (takiej, jak ponosiby podmiot korzystajcy ze
rodowiska w przypadku, gdyby posiada pozwolenie albo inn wymagan decyzj), nie stosuje si przepisw Ordynacji podatkowej
dotyczcych odroczenia terminu patnoci nalenoci oraz umarzania zalegych zobowiza i odsetek za zwok, chyba e przepisy
dziau IV stanowi inaczej (represyjny charakter opat podwyszonych)
Odraczanie opaty podwyszonej
w drodze decyzji administracyjnej marszaka wojewdztwa
Przesanki odroczenia terminu patnoci:
wniosek podmiotu korzystajcego ze rodowiska obowizanego do uiszczenia (zoony przed upywem terminu, w ktrym powinny
by one uiszczone) i
realizuje on terminowo przedsiwzicie, ktrego wykonanie zapewni usunicie przyczyn ponoszenia podwyszonych opat w
okresie nie duszym ni 5 lat od dnia zoenia wniosku lub
przedsiwzicie, ktrego wykonanie zapewni usunicie przyczyn ponoszenia podwyszonych opat lub kar, jest ujte w krajowym
programie oczyszczania ciekw komunalnych, o ktrym mowa w art. 43 ust. 3 ustawy Prawo wodne, i zostanie zrealizowane w
terminie do dnia 31 grudnia 2015 r.
Zmniejszenie odroczonych opat
w drodze decyzji administracyjnej marszaka wojewdztwa
obejmuje sum rodkw wasnych wydatkowanych na realizacj przedsiwzicia
przesanka: terminowe zrealizowanie przedsiwzicia bdcego podstaw odroczenia patnoci usuno przyczyny ponoszenia opat
Umorzenie odroczonych opat
w drodze decyzji administracyjnej marszaka wojewdztwa
Przesanki:
1) odroczeniu podlegay opaty albo kary wymierzone w zwizku ze skadowaniem lub magazynowaniem odpadw bez uzyskania
decyzji zatwierdzajcej instrukcj eksploatacji skadowiska odpadw lub bez decyzji okrelajcej miejsce i sposb magazynowania
odpadw albo wymierzone za przekroczenie warunkw okrelonych w decyzji; 2) terminowo zrealizowano przedsiwzicie
1) odroczeniu podlegay opaty w zwizku z wprowadzaniem ciekw do wd lub do ziemi bez wymaganego pozwolenia
wodnoprawnego na wprowadzanie ciekw do wd lub do ziemi; 2) terminowo wykonano przedsiwzicie suce realizacji zada
wasnych gminy w zakresie kanalizacji i oczyszczania ciekw komunalnych
Obowizek uiszczenia odroczonych opat
Decyzja marszaka wojewdztwa o obowizku uiszczenia odroczonych opat przesanka: terminowe zrealizowanie
przedsiwzicia bdcego podstaw odroczenia patnoci nie usuno przyczyn ponoszenia opat

Decyzja marszaka wojewdztwa stwierdzajca obowizek uiszczenia odroczonych opat wraz z okrelonymi w przepisach
dziau III ustawy Ordynacja podatkowa odsetkami za zwok naliczanymi za okres odroczenia przesanki:1) przedsiwzicie
bdce podstaw odroczenia patnoci nie zostanie zrealizowane w terminie albo 2) przed upywem terminu odroczenia stwierdzono,
e przedsiwzicie bdce podstaw odroczenia nie jest realizowane zgodnie z harmonogramem
Administracyjne kary pienine
Charakter prawny podmiot odpowiada za skutek, bez wzgldu na istnienie po jego stronie winy wystarczajce jest ustalenie
samego faktu naruszenia prawa lub osnowy ostatecznej decyzji adm. (tzw. odpowiedzialno obiektywna); jest wymierzana w
drodze decyzji administracyjnej (co do zasady przez wio)
Funkcje: prewencyjna, kompensacyjna i represyjna
Przedmiot administracyjnej kary pieninej
przekroczenie okrelonych w pozwoleniach zintegrowanym i na wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza iloci lub rodzaju
gazw lub pyw wprowadzanych do powietrza;
przekroczenie okrelonych w pozwoleniach zintegrowanym i wodnoprawnym na wprowadzanie ciekw do wd lub do ziemi
warunkw dotyczcych iloci ciekw, ich stanu, skadu, minimalnej procentowej redukcji ste substancji w ciekach oraz
masy substancji w odprowadzanych ciekach przypadajcej na jednostk masy wykorzystanego surowca, materiau, paliwa lub
wytworzonego produktu;
przekroczenie okrelonej w pozwoleniach zintegrowanym i na pobr wd iloci pobranej wody;
naruszenie warunkw decyzji zatwierdzajcej instrukcj eksploatacji skadowiska odpadw albo decyzji okrelajcej miejsce i
sposb magazynowania odpadw, wymaganych przepisami ustawy o odpadach, co do rodzaju i sposobw skadowania lub
magazynowania odpadw;
przekroczenie okrelonych w decyzji o dopuszczalnym poziomie haasu (por. art. 115a Po) lub pozwoleniu zintegrowanym
poziomw haasu
Mechanizm wymiaru kar
1.decyzja ustalajca wymiar kary biegncej, ktra okrela: a) wielko stwierdzonego przekroczenia lub naruszenia odpowiednio
w skali doby (co do zasady) albo godziny; b) wymiar kary biegncej; c) termin, od ktrego kara biegnca bdzie naliczana, jako

odpowiednio dzie albo pen godzin zakoczenia wykonania pomiarw, pobrania prbek albo dokonania innych ustale
stanowicych podstaw stwierdzenia przekroczenia lub naruszenia
2.wymierzenie kary za okres, w ktrym trwao naruszenie lub przekroczenie (kara czna), na podstawie ostatecznych decyzji
okrelajcych wymiar kary biegncej; nastpuje ono:
za okres do ustania przekroczenia lub naruszenia po stwierdzeniu z urzdu lub na wniosek podmiotu korzystajcego ze
rodowiska, e przekroczenie lub naruszenie ustao, albo
za okres do dnia 31 grudnia kadego roku jeeli do tego dnia przekroczenie lub naruszenie nie zostao usunite
Wysoko kar
10-krotna wielkoci jednostkowej stawki opat: a) za wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza oraz b) za pobr wd;
0,1 jednostkowej stawki opaty za umieszczenie odpadw na skadowisku za kad dob skadowania za skadowanie odpadw z
naruszeniem warunkw dotyczcych rodzaju i sposobw skadowania odpadw, okrelonych w decyzji zatwierdzajcej instrukcj
eksploatacji skadowiska, lub magazynowanie odpadw z naruszeniem decyzji okrelajcej miejsce i sposb magazynowania
odpadw;
za odprowadzanie ciekw i przekroczenie dopuszczalnego poziomu haasu stawki maksymalne ustala Po, za jednostkowe RM
w rozporzdzeniu.
Administracyjne kary pienine kwestie szczegowe
Administracyjne kary pienine podmiot korzystajcy ze rodowiska wnosi na rachunek wojewdzkiego inspektora ochrony
rodowiska, ktry wyda decyzje w przedmiocie wymierzenia kary (art. 277 ust. 3 Po).
Wpywy z tytuu kar (i opat) stanowi przychody Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej,
wojewdzkich funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej oraz dochody budetw powiatw i budetw gmin.
Odraczanie, zmniejszanie oraz umarzanie administracyjnych kar pieninych nastpuje na zasadach analogicznych jak opat
podwyszonych art. 316 i n.; z tym, e organem waciwym jest wojewdzki inspektor ochrony rodowiska
Rnicowanie stawek podatkw i innych danin publicznych
Art. 283 ust. 2 Po: Stawki podatku akcyzowego powinny by kalkulowane w szczeglnoci tak, aby zapewni nisz cen rynkow:
benzyny bezoowiowej w stosunku do benzyny zawierajcej ow;
olejw napdowego i opaowego o niszej zawartoci siarki w stosunku do olejw o wyszej zawartoci siarki;
olejw napdowego i smarowego, wytwarzanych z udziaem komponentw uzyskiwanych z regeneracji olejw zuytych, w
stosunku do olejw wytwarzanych bez udziau tych komponentw;
biopaliw opartych na wykorzystaniu biomasy, w szczeglnoci rolin uprawnych, w stosunku do paliw pochodzcych ze rde
nieodnawialnych
oglna wytyczna (o wtpliwej wartoci normatywnej), nie zawierajca jednak delegacji do wydania konkretnych przepisw
Rodzaje rodowiskowych funduszy celowych
Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (bdcy pastwow osob prawn w rozumieniu ustawy o
finansach publicznych)
Wojewdzkie fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej (bdce samorzdowymi osobami prawnymi w rozumieniu
ustawy o finansach publicznych)
s samodzielnymi, wyodrbnionymi organizacyjnie podmiotami; dziaaj niezalenie od siebie i nie tworz hierarchicznie
podporzdkowanej struktury
ich rol jest efektywne gromadzenie i redystrybucja rodkw niezbdnych do realizacji celw ekologicznych, niezalene od
sformalizowanej procedury finansowo-organizacyjnej waciwej dla budetu pastwa
Przychody obu funduszy
s nimi wpywy z tytuu opat za korzystanie ze rodowiska i administracyjnych kar pieninych (zarzd wojewdztwa oraz
wojewdzki inspektor ochrony rodowiska prowadz wyodrbnione rachunki bankowe w celu gromadzenia i redystrybucji tych
wpyww)
mog by dobrowolne wpaty, zapisy, darowizny, wiadczenia rzeczowe i wpywy pochodzce z fundacji oraz wpywy z
przedsiwzi organizowanych na rzecz ochrony rodowiska i gospodarki wodnej;
mog by rodki pochodzce z budetu Unii Europejskiej oraz rodki pochodzce ze rde zagranicznych, niepodlegajce
zwrotowi, inne ni rodki pochodzce z budetu Unii Europejskiej;
mog otrzymywa dotacje z budetu pastwa w zakresie okrelonym w odrbnych ustawach;
mog by take przychody z tytuu emisji obligacji wasnych oraz inne przychody zwizane z dziaalnoci tych funduszy;
mog zaciga kredyty i poyczki
Sposoby finansowania dziaalnoci ze rodkw funduszy
udzielanie oprocentowanych poyczek, w tym poyczek przeznaczonych na zachowanie pynnoci finansowej przedsiwzi
wspfinansowanych ze rodkw Unii Europejskiej;
udzielanie dotacji, w tym:
dopaty do oprocentowania kredytw bankowych,
dokonywanie czciowych spat kapitau kredytw bankowych,
dopaty do oprocentowania lub ceny wykupu obligacji,
dopaty do demontau pojazdw wycofanych z eksploatacji;
nagrody za dziaalno na rzecz ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, niezwizan z wykonywaniem obowizkw
pracownikw administracji rzdowej i samorzdowej.

Nadzr nad dziaalnoci funduszy

Organ nadzoru w odniesieniu do:
Narodowego Funduszu minister waciwy do spraw rodowiska
wojewdzkich funduszy wojewodowie
rodki nadzorcze:
uchway rady nadzorczej funduszu s przekazywane, w terminie 7 dni od dnia ich podjcia, organowi nadzoru
organ nadzoru orzeka, w terminie 14 dni od otrzymania uchway, o jej niewanoci w caoci albo w czci, jeeli jest ona sprzeczna
z prawem (nastpuje to w drodze decyzji; w sprawach stwierdzenia niewanoci uchway stosuje si odpowiednio przepisy
Kodeksu postpowania administracyjnego); po upywie ww. terminu organ nadzoru nie moe we wasnym zakresie stwierdzi
niewanoci uchway, ale moe zaskary uchwa do sdu administracyjnego
organ nadzoru, wszczynajc postpowanie w sprawie stwierdzenia niewanoci uchway, moe wstrzyma jej wykonanie
ODPOWIEDZIALNO PRAWNA W OCHRONIE RODOWISKA
Pojcie odpowiedzialnoci prawnej
obowizek ponoszenia przez dany podmiot negatywnych konsekwencji za dziaanie niezgodne z normami prawnymi
reguluje j przede wszystkim Tytu VI Po
obejmuje wg Po trzy typy: cywiln, karn i administracyjn
Odpowiedzialno cywilna
do odpowiedzialnoci za szkody spowodowane oddziaywaniem na rodowisko stosuje si przepisy Kodeksu cywilnego, jeeli Po
nie stanowi inaczej
ochrona ta jest niewyspecjalizowana w tym zakresie instrumenty uniwersalne stworzone gwnie dla potrzeb ochrony praw
podmiotowych
w k.c. dwie grupy rodkw ochrony rodowiska:
1.Roszczenie negatoryjne z art. 222 2 w zw. z art. 144 oraz art. 439 k.c. (rodki prewencyjne)
2.Roszczenie odszkodowawcze z art. 415 i art. 435 k.c. (rodki kompensacyjne)
rodki prewencyjne
roszczenie waciciela nieruchomoci przeciwko osobie naruszajcej wasno, w inny sposb ni przez pozbawienie waciciela
faktycznego wadztwa nad rzecz, o przywrcenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie narusze (np. danie wstrzymania
lub ograniczenia emisji gazw lub pyw czy zaprzestania nadmiernego haasu)(art. 222 2 w zw. z art. 144 k.c.)
danie odwrcenia grocego niebezpieczestwa i w razie potrzeby dania stosownego zabezpieczenia (suy w trakcie
wystpujcego niebezpieczestwa powstania szkody)(art. 439 k.c.)
rodki kompensacyjne
Dwa rodzaje odpowiedzialnoci za szkod:
podmiotu prowadzcego na wasny rachunek przedsibiorstwo lub zakad wprawiany w ruch za pomoc si przyrody (pary,
gazu, elektrycznoci, paliw pynnych itp.) oraz przedsibiorstwo lub zakad wytwarzajce rodki wybuchowe albo
posugujcego si takimi rodkami (np. w razie szkody wywoanej zanieczyszczeniem powietrza albo skadowaniem odpadw)
odpowiedzialno na zasadzie ryzyka (obiektywna, niezalena od winy, a nawet bezprawnoci dziaania)(art. 435 k.c.); art. 324 Po
rozszerza na przypadki wyrzdzenia szkody przez zakad o zwikszonym ryzyku lub o duym ryzyku niezalenie od tego, czy
zakad ten jest wprawiany w ruch za pomoc si przyrody
odpowiedzialno, na zasadzie winy, za szkod spowodowan czynem niedozwolonym (konieczne wykazanie bezprawnoci
dziaania oraz choby lekkiego stopnia winy)(art. 415 k.c.)

rodki odpowiedzialnoci cywilnej wg Po

roszczenie o przywrcenie stanu zgodnego z prawem i podjcie rodkw zapobiegawczych (w szczeglnoci przez
zamontowanie instalacji lub urzdze zabezpieczajcych przed zagroeniem lub naruszeniem)
danie zaprzestania dziaalnoci powodujcej zagroenie lub naruszenie gdy ww. jest niemoliwe lub nadmiernie utrudnione
[przysuguj kademu, komu przez bezprawne oddziaywanie na rodowisko bezporednio zagraa szkoda lub zostaa mu
wyrzdzona szkoda, od podmiotu odpowiedzialnego za to zagroenie lub naruszenie] art. 323 1 Po
[ww. roszczenie przysuguje Skarbowi Pastwa, jednostce samorzdu terytorialnego oraz organizacji ekologicznej, jeeli
zagroenie lub naruszenie dotyczy rodowiska jako dobra wsplnego] art. 323 2 Po
roszczenie o zwrot nakadw poczynionych na napraw szkody w rodowisku [przysuguje podmiotowi, ktry naprawi t
szkod, wzgldem sprawcy szkody; wysoko roszczenia ogranicza si w tym przypadku do poniesionych uzasadnionych kosztw
przywrcenia stanu poprzedniego] art. 326 Po
wystpienie do sdu z roszczeniem o zaprzestanie reklamy lub innego rodzaju promocji towaru lub usugi, jeli reklama ta lub
inny rodzaj promocji sprzeczne s z art. 80 Po (propaguj model konsumpcji sprzeczny z zasadami ochrony rodowiska i
zrwnowaonego rozwoju, a w szczeglnoci wykorzystuj obraz dzikiej przyrody do promowania produktw i usug negatywnie
wpywajcych na rodowisko przyrodnicze)[przysuguje organizacji ekologicznej] art. 328 Po
Odpowiedzialno karna
jest to odpowiedzialno na zasadzie winy (umylnej lub nieumylnej)
Podstawy prawne odp. karnej w ochronie rodowiska s bardzo rozproszone:
Kodeks karny
Kodeks wykrocze
Po
Inne ustawy szczeglne, np. ustawa o ochronie zwierzt, ustawa o ochronie przyrody, ustawa o odpadach, ustawa o organizmach
genetycznie zmodyfikowanych, Prawo wodne, Prawo geologiczne i grnicze /lex specialis w stosunku do KK/
Rodzaje przestpstw w KK i KW
KK rozdzia XXII Przestpstwa przeciwko rodowisku (art. 181-188 KK) dwie grupy:
powodowanie zanieczyszcze oraz naruszenie przepisw o ochronie przed odpadami i promieniowaniem (art. 182-186 KK)
powodowanie zniszcze w wiecie rolinnym i zwierzcym (art. 181 i 187-188 KK)
KW rozdzia XIX Szkodnictwo lene, polne i ogrodowe (art. 148 i n. KW), a take np.
Art. 109 KW (zanieczyszczanie wody przeznaczonej do spoycia dla ludzi i zwierzt; wody w pywalni lub kpielisku)
Odpowiedzialno karna w Po
zwizana niedotrzymaniem szeregu wymaga wynikajcych z Po; np.: naruszenie warunkw decyzji o dopuszczalnym poziomie
haasu (337a), zaniechanie obowizku gromadzenia, przetwarzania danych i udostpniania nieodpatnie informacji na potrzeby
pastwowego monitoringu rodowiska (329), niezapewnienie przez inwestora ochrony rodowiska na terenie prowadzonych prac
budowlanych (330), eksploatacja instalacji bez wymaganego pozwolenia lub z naruszeniem jego warunkw (351) itp.
czyny traktowane s z reguy jako wykroczenia, co wyranie deklaruje art. 361 Po.
Kary wg Po
wycznie grzywna (art. 329-332, 332a, 333-336, 338, 339-343, 346-350, 351b, 352, 358 i 359) bez oznaczenia granic; art. 24 1
KW minimum grzywny wynosi 20 z, maksimum 5000 z
alternatywnie areszt albo grzywna (tylko art. 351a) bez oznaczenia granic; art. 19 KW minimum aresztu wynosi 5 dni,
maksimum 30 dni
alternatywnie areszt, ograniczenie wolnoci albo grzywna (art. 337a, 338a, 344, 345, 351, 353-357 i 360) bez oznaczenia granic;
art. 20 1 KW ograniczenie wolnoci wynosi zawsze 1 miesic
Odpowiedzialno administracyjna
przewidziana z tytuu naruszenia przez zobowizany podmiot ustale ostatecznej decyzji administracyjnej lub obowizkw
wynikajcych ex lege w sferze ochrony rodowiska
jest niezalena od ustalenia winy danego podmiotu, wystarczajc przesank jest obiektywnie ujte bezprawie administracyjne
(odpowiedzialno obiektywna wystarczy sam fakt naruszenia prawa)

Instrumenty odpowiedzialnoci administracyjnej w Po

Decyzja zobowizujca do ograniczenia oddziaywania na rodowisko lub przywrcenia go do stanu waciwego
Decyzja wstrzymujca dziaalno prowadzon przez podmiot korzystajcy ze rodowiska albo osob fizyczn lub wstrzymujca
uytkowanie instalacji lub wstrzymujca produkcj, sprowadzanie z zagranicy lub wprowadzanie do obrotu produktw
niespeniajcych wymaga ochrony rodowiska
Decyzja cofajca bd ograniczajca uzyskane uprawnienia do korzystania ze rodowiska (np. pozwolenia emisyjne art. 194196 Po)
Administracyjne kary pienine (art. 298 i n. Po)
Decyzje zobowizujce
Decyzja organu ochrony rodowiska (co do zasady starosty art. 378 ust. 1 Po) nakadajca obowizek:
ograniczenia oddziaywania na rodowisko i jego zagroenia;
przywrcenia rodowiska do stanu waciwego
Przesanki wydania: podmiot korzystajcy ze rodowiska negatywnie oddziauje na rodowisko
Decyzja organu ochrony rodowiska (co do zasady starosty art. 378 ust. 1 Po) zobowizujca do uiszczenia na rzecz budetw
waciwych gmin kwoty pieninej odpowiadajcej wysokoci szkd wynikych z naruszenia stanu rodowiska
Przesanki wydania: podmiot korzystajcy ze rodowiska negatywnie oddziauje na rodowisko, a brak jest moliwoci naoenia
obowizku podjcia dziaa, okrelonych w pkt 1
Decyzja wjta, burmistrza lub prezydenta miasta nakazujca wykonanie w okrelonym czasie czynnoci zmierzajcych do
ograniczenia negatywnego oddziaywania na rodowisko;
Przesanki wydania: dziaalno osoby fizycznej (niebdcej podmiotem korzystajcym ze rodowiska) negatywnie oddziauje na
rodowisko
Decyzja waciwego organu Pastwowej Stray Poarnej nakazujc usunicie w okrelonym terminie stwierdzonych
uchybie;
Przesanki wydania: naruszenie przepisw przewidujcych instrumenty prawne suce przeciwdziaaniu powanej awarii
przemysowej, jeeli stwierdzone uchybienia mog powodowa ryzyko wystpienia takiej awarii.
Decyzje wstrzymujce
Decyzje obligatoryjne (obowizek wydania decyzji) wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska:
O wstrzymaniu dziaalnoci w zakresie, w jakim jest to niezbdne dla zapobieenia pogarszaniu stanu rodowiska lub zagroeniu
ycia lub zdrowia ludzi, jeeli dziaalno prowadzona przez podmiot korzystajcy ze rodowiska albo osob fizyczn powoduje
pogorszenie stanu rodowiska w znacznych rozmiarach lub zagraa yciu lub zdrowiu ludzi (ma rygor natychmiastowej
wykonalnoci z mocy prawa) art. 364 Po;
O wstrzymaniu uytkowania instalacji eksploatowanej bez wymaganego pozwolenia zintegrowanego art. 365 ust. 1 Po
W odniesieniu do nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego, zespou obiektw lub instalacji zwizanych z
przedsiwziciem zaliczonym do przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko w rozumieniu ui o trzymaniu
(art. 365 ust. 2 Po):
oddania ich do uytkowania, jeeli nie speniaj wymaga ochrony rodowiska, o ktrych mowa w art. 76 Po (ma rygor
natychmiastowej wykonalnoci z mocy prawa)
ich uytkowania w przypadku stwierdzenia niedotrzymywania wynikajcych z mocy prawa standardw emisyjnych albo
okrelonych w pozwoleniu warunkw emisji w okresie 30 dni od zakoczenia rozruchu (ma rygor natychmiastowej wykonalnoci z
mocy prawa);
ich uytkowania, jeeli w cigu 5 lat od oddania do uytkowania zostanie ujawnione, i przy oddawaniu do uytkowania nie zostay
spenione wymagania ochrony rodowiska, o ktrych mowa w art. 76, i nie s one nadal spenione, a inwestor nie dopeni
obowizku poinformowania wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska o fakcie oddawania do eksploatacji instalacji lub
obiektwO wstrzymaniu uytkowania instalacji, w razie nieusunicia w wyznaczonym terminie naruszenia, o ktrym mowa w art.
367 ust. 1 Po (zob. niej)(art. 367 ust. 3 Po); termin usunicia naruszenia moe ustali wio w drodze decyzji administracyjnej, na
wniosek prowadzcego instalacj (art. 367 ust. 2 Po)
O wstrzymaniu uytkowania instalacji, w razie nieusunicia w wyznaczonym terminie naruszenia polegajcego na przekroczeniu
warunkw decyzji o dopuszczalnym poziomie haasu (art. 367 ust. 5 w zw. z ust. 3 Po)
Zakazujca produkcji, sprowadzania z zagranicy lub wprowadzania do obrotu produktw niespeniajcych wymaga ochrony
rodowiska (art. 370 Po)
Decyzje fakultatywne (moe wstrzyma) wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska
O wstrzymaniu uytkowania instalacji w razie (art. 367 ust. 1 Po):
wprowadzania przez podmiot korzystajcy ze rodowiska substancji lub energii do rodowiska bez wymaganego pozwolenia lub z
naruszeniem jego warunkw,
naruszania przez podmiot korzystajcy ze rodowiska warunkw decyzji okrelajcej wymagania dotyczce funkcjonowania
instalacji wymagajcej zgoszenia (por. art. 154 Po),
niezgoszenia instalacji przez podmiot korzystajcy ze rodowiska lub eksploatacji instalacji niezgodnie z informacj zawart w
zgoszeniu (por. art. 152 Po),
O wstrzymaniu uytkowania instalacji w przypadku przekroczenia warunkw decyzji o dopuszczalnym poziomie haasu (por. art.
115a Po)(art. 367 ust. 5 w zw. z ust. 1 Po)

Decyzje obligatoryjne wjta, burmistrza lub prezydenta miasta:

O wstrzymaniu uytkowania instalacji, w razie nieusunicia w wyznaczonym terminie narusze warunkw decyzji okrelajcej
wymagania dotyczce eksploatacji instalacji, z ktrej emisja nie wymaga pozwolenia (por. art. 154 Po), prowadzonej przez osob
fizyczn w ramach zwykego korzystania ze rodowiska (art. 367 ust. 3 w zw. z art. 368 ust. 1 Po)
Decyzje fakultatywne (moe wstrzyma) wjta, burmistrza lub prezydenta miasta:
O wstrzymaniu uytkowania instalacji, w razie naruszenia warunkw decyzji okrelajcej wymagania dotyczce eksploatacji
instalacji, z ktrej emisja nie wymaga pozwolenia (por. art. 154 Po), prowadzonej przez osob fizyczn w ramach zwykego
korzystania ze rodowiska (art. 368 ust. 1 Po)
O wstrzymaniu uytkowania instalacji lub urzdzenia, jeeli osoba fizyczna nie dostosowaa si do wymaga decyzji, o ktrej mowa
w art. 363 (nakazujcej jej wykonanie w okrelonym czasie czynnoci zmierzajcych do ograniczenia negatywnego oddziaywania
na rodowisko) (art. 368 ust. 2 Po)
Decyzje fakultatywne (moe wstrzyma) waciwego organu Pastwowej Stray Poarnej:
O wstrzymaniu uruchomienia albo uytkowania zakadu, instalacji, w tym magazynu lub jakiejkolwiek ich czci, jeeli
stwierdzone uchybienia w zakresie przeciwdziaania powanej awarii przemysowej mog powodowa ryzyko wystpienia awarii
przemysowej (ma rygor natychmiastowej wykonalnoci z mocy prawa)(art. 373 ust. 1 i 2 Po)
Kwestie szczegowe
Wszystkie ww. postpowania dotyczce odpowiedzialnoci administracyjnej wszczyna si z urzdu (art. 375 Po).

We wszystkich decyzjach wstrzymujcych okrela si termin wstrzymania dziaalnoci lub uytkowania, uwzgldniajc potrzeb
bezpiecznego dla rodowiska zakoczenia dziaalnoci lub uytkowania.

Po stwierdzeniu, e ustay przyczyny wstrzymania dziaalnoci lub uytkowania, wojewdzki inspektor ochrony rodowiska, wjt,
burmistrz lub prezydent miasta, na wniosek zainteresowanego, wyraa zgod na podjcie wstrzymanej dziaalnoci lub
uytkowania (art. 372 Po).
Odpowiedzialno z tytuu zapobiegania i naprawiania szkd w rodowisku
Podstawa prawna:
Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialnoci za rodowisko
w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrzdzonym rodowisku naturalnemu
Ww. transponowana przez ustaw z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w rodowisku i ich naprawie
(przewidziana w niej jest przede wszystkim odpowiedzialno administracyjna, ale rwnie uzupeniajco cywilna i karna)
Definicja szkody w rodowisku (wg ustawy szkodowej)
rozumie si przez to negatywn, mierzaln zmian stanu lub funkcji elementw przyrodniczych, ocenion w stosunku do stanu
pocztkowego, ktra zostaa spowodowana bezporednio lub porednio przez dziaalno prowadzon przez podmiot korzystajcy ze
rodowiska:
w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych, majc znaczcy negatywny wpyw na osignicie lub
utrzymanie waciwego stanu ochrony tych gatunkw lub siedlisk przyrodniczych, z tym e szkoda w gatunkach chronionych lub
chronionych siedliskach przyrodniczych nie obejmuje uprzednio zidentyfikowanego negatywnego wpywu, wynikajcego z dziaania
podmiotu korzystajcego ze rodowiska zgodnie z art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody lub zgodnie z
decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach, o ktrej mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu
informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko
(Dz. U. Nr 199, poz. 1227),
w wodach, majc znaczcy negatywny wpyw na stan ekologiczny, chemiczny lub ilociowy wd,
w powierzchni ziemi, przez co rozumie si zanieczyszczenie gleby lub ziemi, w tym w szczeglnoci zanieczyszczenie mogce
stanowi zagroenie dla zdrowia ludzi.
Odpowiedzialno wg ustawy szkodowej
Jeeli podmiot korzystajcy ze rodowiska nie podejmie dziaa zapobiegawczych (w przypadku wystpienia bezporedniego
zagroenia szkod w rodowisku) i naprawczych (w przypadku wystpienia szkody w rodowisku), regionalny dyrektor ochrony
rodowiska, w drodze decyzji, nakada na niego obowizek przeprowadzenia tych dziaa.
W decyzji tej okrela si:
1.zakres i sposb przeprowadzenia dziaa zapobiegawczych, w tym czynnoci zmierzajce do ograniczenia oddziaywania na
rodowisko;
2.stan, do jakiego ma zosta przywrcone rodowisko;
3.zakres i sposb przeprowadzenia dziaa naprawczych;
4.termin wykonania obowizku, o ktrym mowa w pkt 1.
ORGANY OCHRONY RODOWISKA (ORGANIZACJA WYKONYWANIA ZADA W ZAKRESIE OCHRONY
RODOWISKA)

Pojcie organu ochrony rodowiska (art. 3 pkt 15 Po)

organ administracji powoany do wykonywania zada publicznych z zakresu ochrony rodowiska, stosownie do jego
waciwoci okrelonej w tytule VII w dziale I Po
Doktrynalne ujcie organu administracji publicznej [1) czowiek (organ monokratyczny) lub grupa ludzi (organ kolegialny); 2)
znajduje si w strukturze pastwa lub samorzdu terytorialnego, ale jest wyodrbniony organizacyjnie; 3) dziaa w imieniu i na
rachunek pastwa (bezporednio lub porednio); 4) jest wyposaony w atrybuty wadztwa administracyjnego; 5) powoany do
bezporedniej realizacji dobra wsplnego w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji]
Pojcie organu administracji (art. 3 pkt 14 Po)
ministrowie, centralne organy administracji rzdowej, wojewodowie, dziaajce w ich lub we wasnym imieniu inne terenowe
organy administracji rzdowej, organy jednostek samorzdu terytorialnego,
inne podmioty, gdy s one powoane z mocy prawa lub na podstawie porozumie do wykonywania zada publicznych dotyczcych
rodowiska i jego ochrony
Klasyfikacja zada z zakresu ochrony rodowiska
1. Zadania wykonawcze 2. Zadania zobowizujco-reglamentacyjne 3. Zadania nadzorczo-kontrolne 4. Zadania
organizatorskie
Katalog organw ochrony rodowiska (art. 376 i 377 Po)
1.wjt, burmistrz lub prezydent miasta;
2.starosta;
3.sejmik wojewdztwa;
4.marszaek wojewdztwa;
5.wojewoda;
6.minister waciwy do spraw rodowiska;
7.Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska;
8.regionalny dyrektor ochrony rodowiska;
9.organy Inspekcji Ochrony rodowiska (dziaajce na podstawie przepisw ustawy o Inspekcji Ochrony rodowiska) wykonuj
zadania w zakresie ochrony rodowiska, jeeli ustawa tak stanowi.
[wyliczenie najwaniejszych organw]
SAMORZDOWA ADMINISTRACJA OCHRONY RODOWISKA
Starosta podstawowy organ ochrony rodowiska (kompetencje pozostaych wyczenia podmiotowo-przedmiotowe)
Kompetencje starosty to w szczeglnoci:
Decyzja o dopuszczalnym poziomie haasu (art. 115a ust. 1)
Odbir wynikw okresowych pomiarw wielkoci emisji i iloci pobieranej wody; cigych pomiarw wielkoci emisji w razie
wprowadzania do rodowiska znacznych iloci substancji lub energii; wstpnych pomiarw wielkoci emisji z instalacji nowo
zbudowanej lub zmienionej w istotny sposb (art. 149 ust. 1)
Decyzja o obowizku prowadzenia pomiarw wielkoci emisji wykraczajcych poza obowizki ustawowe, jeeli nastpio
przekroczenie standardw emisyjnych (art. 150)
Przyjmowanie zgosze instalacji (art. 152 ust. 1)
Kompetencje starosty cd.:
Decyzja ustalajca wymagania w zakresie ochrony rodowiska dotyczce eksploatacji instalacji, z ktrej emisja nie wymaga
pozwolenia, o ile jest to uzasadnione koniecznoci ochrony rodowiska (art. 154)
Pozwolenia emisyjne (przyznanie, wyganicie, cofnicie oraz ograniczenie
Decyzja zobowizujca prowadzcy instalacj podmiot korzystajcy ze rodowiska do sporzdzenia i przedoenia przegldu
ekologicznego (wydawana w razie stwierdzenia okolicznoci wskazujcych na moliwo negatywnego oddziaywania instalacji na
rodowisko)(art. 237)
Decyzje zobowizujce (do ograniczenia oddziaywania na rodowisko i jego zagroenia lub do przywrcenia rodowiska do stanu
waciwego)(art. 362)
[organem wyszej instancji jest SKO]
Kompetencje wjta, b., p.m. waciwy w przypadku zwykego korzystania ze rodowiska przez osoby fizyczne (por. art. 4 ust. 3
Po) w sprawach:
wydawania decyzji, o ktrych mowa w art. 150 ust. 1 i art. 154 ust. 1 (w sprawie obowizku prowadzenia dodatkowych pomiarw
wielkoci emisji z instalacji oraz w sprawie ustalenia wymaga w zakresie ochrony rodowiska dotyczcych eksploatacji instalacji, z
ktrej emisja nie wymaga pozwolenia);
przyjmowania wynikw pomiarw, o ktrych mowa w art. 149 i 150 (okresowych pomiarw wielkoci emisji i iloci pobieranej
wody; cigych pomiarw wielkoci emisji w razie wprowadzania do rodowiska znacznych iloci substancji lub energii; wstpnych
pomiarw wielkoci emisji z instalacji nowo zbudowanej lub zmienionej w istotny sposb; pomiarw naoonych w drodze decyzji);
przyjmowania zgosze, o ktrych mowa w art. 152 ust. 1 (instalacji, z ktrej emisja nie wymaga pozwolenia, mogcej negatywnie
oddziaywa na rodowisko)

Kompetencje marszaka wojewdztwa jest waciwy w sprawach:

przedsiwzi i zdarze na terenach zakadw, gdzie jest eksploatowana instalacja, ktra jest kwalifikowana jako przedsiwzicie
mogce zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko w rozumieniu ui
przedsiwzicia mogcego zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko w rozumieniu ui, realizowanego na terenach innych ni
wymienione w pkt 1,
[ww. pkt 1 i 2 naley interpretowa w zwizku z art. 378 ust. 1 Po chodzi o kompetencje przypisane co do zasady starocie]
Wydania decyzji nakadajcej obowizek prowadzenia pomiarw poziomw substancji w powietrzu (art. 95 ust.1)
Opat i opat podwyszonych (art. 288 i art. 316)
[organ wyszego stopnia w sprawach wymienionych w pkt 1-3 minister waciwy ds. rodowiska; 4 SKO]
Kompetencje sejmiku wojewdztwa:
uchwalanie programu ochrony powietrza art. 91 ust. 3 Po;
uchwalanie programu ochrony rodowiska przed haasem art. 119 ust. 2 Po;
tworzenie obszarw ograniczonego uytkowania dla przedsiwzi mogcych zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko oraz dla
zakadw lub innych obiektw, gdzie jest eksploatowana instalacja, ktra jest kwalifikowana jako takie przedsiwzicie art. 135
ust. 2 Po.
[ww. nie stanowi penego katalogu zada organw samorzdu terytorialnego np. wjt, burmistrz, p. m. wydaj zezwolenia na
usunicie drzew lub krzeww z terenu nieruchomoci czy w niektrych przypadkach decyzje o rodowiskowych uwarunkowaniach
realizacji przedsiwzicia; sejmik wojewdztwa tworzy lub powiksza obszar parku krajobrazowego i wyznacza obszar chronionego
krajobrazu]
uprawnienia w ramach zada nadzorczo-kontrolnych (art. 379-380 Po) marszaek wojewdztwa, starosta oraz wjt, b. lub
p.m. sprawuj kontrol przestrzegania i stosowania przepisw o ochronie rodowiska w zakresie objtym waciwoci tych organw
Kontrolujcy, wykonujc kontrol, jest uprawniony do:
wstpu wraz z rzeczoznawcami i niezbdnym sprztem przez ca dob na teren nieruchomoci, obiektu lub ich czci, na ktrych
prowadzona jest dziaalno gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 - na pozostay teren;
przeprowadzania bada lub wykonywania innych niezbdnych czynnoci kontrolnych;
dania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesuchiwania osb w zakresie niezbdnym do ustalenia stanu
faktycznego;
dania okazania dokumentw i udostpnienia wszelkich danych majcych zwizek z problematyk kontroli
RZDOWA ADMINISTRACJA OCHRONY RODOWISKA
GDO i rdo powoani przez ui; wg tej ustawy:
Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska jest centralnym organem administracji rzdowej; podlega ministrowi waciwemu do
spraw rodowiska; GDOia powouje Prezes Rady Ministrw, na wniosek ministra waciwego do spraw rodowiska; Prezes Rady
Ministrw odwouje GDOia; zadania (art. 127 ust. 1 ui):
gromadzenie danych i sporzdzanie informacji o sieci Natura 2000 i innych obszarach chronionych oraz o ocenach oddziaywania
na rodowisko;
wsppraca z waciwymi organami ochrony rodowiska innych pastw i organizacjami midzynarodowymi oraz Komisj
Europejsk;
wsppraca z Gwnym Konserwatorem Przyrody i Pastwow Rad Ochrony Przyrody w sprawach ochrony przyrody;
wsppraca z organami jst w sprawach ocen oddziaywania na rodowisko i ochrony przyrody;
udzia w strategicznych ocenach oddziaywania na rodowisko;
udzia w postpowaniach w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko;
wykonywanie zada zwizanych z sieci Natura 2000, o ktrych mowa w ustawie o ochronie przyrody (np. opracowuje projekt listy
obszarw Natura 2000);
wykonywanie zada zwizanych z udziaem organizacji w systemie ekozarzdzania i audytu (EMAS)(np. GDO prowadzi rejestr i
dokonuje wpisu organizacji do rejestru EMAS)
organ wyszego stopnia w stosunku do rdo
Regionalny dyrektor ochrony rodowiska jest organem administracji rzdowej niezespolonej, waciwym na obszarze
wojewdztwa; podlega GDO; powoywany i odwoywany przez GDOia; w przypadkach okrelonych ustaw wydaje akty prawa
miejscowego w formie zarzdze
Kompetencje rdo:
jest waciwy w sprawach przedsiwzi i zdarze na terenach zamknitych (interpretowa w zw. z art. 378 ust. 1 Po chodzi o
kompetencje przypisane co do zasady starocie)
Kompetencje rdo wg ui:
udzia w strategicznych ocenach oddziaywania na rodowisko;
przeprowadzanie ocen oddziaywania przedsiwzi na rodowisko lub udzia w tych ocenach;

tworzenie i likwidacja form ochrony przyrody na podstawie ustawy o ochronie przyrody (np. uznanie obszaru za rezerwat przyrody
w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarzdzenia);
ochrona i zarzdzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody (np. ustanawia, w drodze aktu prawa
miejscowego w formie zarzdzenia, plan zada ochronnych dla obszaru Natura 2000);
przekazywanie danych do bazy danych o ocenach oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko oraz strategicznych ocenach
oddziaywania na rodowisko, w tym danych o dokumentacji sporzdzanej w ramach tych postpowa, prowadzonej przez GDO;
wsppraca z organami jednostek samorzdu terytorialnego w sprawach ocen oddziaywania na rodowisko i ochrony przyrody;
wykonywanie zada, w tym wydawanie decyzji oraz zlecania ekspertyz z zakresu gospodarki odpadami.
Kompetencje wojewody:
W razie wystpienia powanej awarii wojewoda, poprzez komendanta wojewdzkiego Pastwowej Stray Poarnej i
wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska, podejmie dziaania i zastosuje rodki niezbdne do usunicia awarii i jej
skutkw, okrelajc w szczeglnoci zwizane z tym obowizki organw administracji i podmiotw korzystajcych ze rodowiska
(art. 246 ust. 1 Po)
nadzr nad dziaalnoci wojewdzkich funduszy ochrony rodowiska (art. 400r ust. 10 Po)
przy pomocy wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska sprawuje nadzr w zakresie: 1) terminowego uchwalenia programw
ochrony powietrza i planw dziaa krtkoterminowych, o ktrych mowa w art. 91 i art. 92; 2) wykonywania zada okrelonych w
programach ochrony powietrza i planach dziaa krtkoterminowych przez wjta, burmistrza lub prezydenta miasta, starost oraz
inne podmioty (art. 96a ust. 1 Po)
Kompetencje Ministra rodowiska wg Po:
Opracowuje projekt polityki ekologicznej pastwa (art. 15 ust. 2 Po)
W przypadku gdy przekroczenie poziomw dopuszczalnych lub docelowych substancji w powietrzu wystpuje na znacznym
obszarze kraju, a rodki podjte przez organy samorzdu terytorialnego nie wpywaj na ograniczenie emisji zanieczyszcze do
powietrza, minister waciwy do spraw rodowiska moe opracowa krajowy program ochrony powietrza, ktry jest dokumentem o
charakterze strategicznym wyznaczajcym cele i kierunki dziaa, jakie powinny zosta uwzgldnione w programach ochrony
powietrza (art. 91c ust. 1 Po);
Jest upowaniony do wydania szeregu rozporzdze (np. okrelajcych dopuszczalne poziomy haasu w rodowisku art. 113 ust.
1; czy dopuszczalne poziomy pl elektromagnetycznych w rodowisku oraz sposoby sprawdzania dotrzymania tych poziomw art.
122 ust. 1 Po);
Gromadzi informacje o najlepszych dostpnych technikach oraz rozpowszechnia je na potrzeby organw waciwych do wydawania
pozwole oraz zainteresowanych podmiotw korzystajcych ze rodowiska (art. 206 ust. 1 Po)
Prowadzi rejestr wnioskw o wydanie pozwolenia zintegrowanego oraz wydanych pozwole zintegrowanych (art. 212 ust. 1 Po)
Informuje Komisj Europejsk o: 1) powanych awariach, ich skutkach i wynikach analizy tych zdarze; 2) dowiadczeniach
krajowych w zakresie przeciwdziaania powanym awariom; 3) zakadach mogcych powodowa powane awarie (art. 271a Po)
Sprawuje nadzr nad dziaalnoci Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska (art. 400r Po).
Zadania Inspekcji Ochrony rodowiska wg ustawy o IO to m.in.:
Kontrola podmiotw korzystajcych ze rodowiska w zakresie przestrzegania przepisw o ochronie rodowiska (prawo wstpu na
teren, pobierania prbek, przeprowadzania bada, dania informacji, dokumentw itp.)
Prowadzenie PM (oprac. programw PM, koordynacja realizacji zada, gromadzenie informacji)
Przeciwdziaanie powanym awariom oraz sprawowanie nadzoru nad usuwaniem ich skutkw
Wykonywanie pomiarw wielkoci emisji oraz poziomu substancji lub energii wystpujcych w rodowisku
Organami Inspekcji Ochrony rodowiska s:
Gwny Inspektor Ochrony rodowiska (centralny organ administracji rzdowej nadzorowany przez ministra waciwego do
spraw rodowiska; powouje go Prezes Rady Ministrw, na wniosek ministra waciwego do spraw rodowiska; Prezes Rady
Ministrw odwouje Gwnego Inspektora Ochrony rodowiska);
wojewdzki inspektor ochrony rodowiska jako organ rzdowej administracji zespolonej w wojewdztwie (kieruje dziaalnoci
Inspekcji Ochrony rodowiska na obszarze wojewdztwa; wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska powouje i odwouje
wojewoda, za zgod Gwnego Inspektora Ochrony rodowiska)
Kompetencje IO wg Po:
W razie wystpienia awarii wio moe w drodze decyzji: 1) zarzdzi przeprowadzenie waciwych bada dotyczcych przyczyn,
przebiegu i skutkw awarii; 2) wyda zakazy lub ograniczenia w korzystaniu ze rodowiska (art. 247 ust. 1);
Administracyjne kary pienine wymierza, w drodze decyzji, wio(art. 298 ust. 1);
Jeeli dziaalno prowadzona przez podmiot korzystajcy ze rodowiska albo osob fizyczn powoduje pogorszenie stanu
rodowiska w znacznych rozmiarach lub zagraa yciu lub zdrowiu ludzi, wio wyda decyzj o wstrzymaniu tej dziaalnoci w
zakresie, w jakim jest to niezbdne dla zapobieenia pogarszaniu stanu rodowiska (art. 364);
Wio wstrzyma, w drodze decyzji, uytkowanie instalacji eksploatowanej bez wymaganego pozwolenia zintegrowanego (art. 365

ust. 1);
Wojewdzki inspektor ochrony rodowiska zakae, w drodze decyzji, produkcji, sprowadzania z zagranicy lub wprowadzania do
obrotu produktw niespeniajcych wymaga ochrony rodowiska (art. 370);
Wio prowadzi wyodrbniony rachunek bankowy w celu gromadzenia i redystrybucji wpyww z administracyjnych kar
pieninych. Wpywy te, powikszone o przychody z oprocentowania rodkw na rachunkach bankowych, s przekazywane na
rachunki bankowe Narodowego Funduszu, wojewdzkich funduszy oraz na rachunki budetw powiatw i budetw gmin (art. 402
ust. 1);
INSTYTUCJE OCHRONY RODOWISKA
Wg art. 386 Po:
Pastwowa Rada Ochrony rodowiska (organ doradczy i opiniodawczy ministra waciwego do spraw rodowiska);
komisje do spraw ocen oddziaywania na rodowisko (Krajowa i regionalne; organy opiniodawczo-doradcze odpowiednio
GDO i rdo w zakresie ocen oddziaywania na rodowisko);
Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewdzkie fundusze ochrony rodowiska i gospodarki
wodnej