Wstęp........................................................................................................................................

1
Access.......................................................................................................................................1
Linkowanie tabel.............................................................................................................11
Import i Export................................................................................................................16
Migracja..............................................................................................................................17
Kwerendy przekazujące...............................................................................................18
EXCEL......................................................................................................................................19
Przygotowanie środowiska pracy.............................................................................19
Pobranie danych.............................................................................................................23
Table.................................................................................................................................25
PivotTable Report.............................................................................................................26
PivotChart And PivotTable Report...................................................................................27
Programowanie w VBA.................................................................................................27
MSSQL.....................................................................................................................................32
Import i Export danych kreatorem: Import and Export Data (32-bit)......................................37
Import i Export danych kreatorem: Import and Export Data (32-bit)

Wstęp
Office, jako pakiet biurowy jest obecny w praktyczni każdym biurze oferując takie programy
jak Word, Excel, Access i kilka innych nie mniej użytecznych narzędzi. Całość tak została
zaprojektowana, aby mogła pracować razem bez zbędnego wysiłku ze strony użytkownika.
Niewiele jednak osób zdaje sobie sprawę z możliwości łatwej integracji z serwerem MSSQL
2008. Wykorzystamy do tego celu standardowe mechanizmy zaszyte w poszczególne
programy z pakietu Office. Dla bardziej ambitnych czytelników postaram się przygotować
rozwiązanie niestandardowe znacznie rozszerzające standardowe mechanizmy.

Access
Pakiet Office dostarcza zintegrowane środowisko programistyczne przygotowane głównie do
przetwarzania danych. Jest to aplikacja MS Access. We wcześniejszych wersjach tego
programu operowała ona na plikach MDB lub skompilowanych MDE, w Wersji Aktualnej
rozszerzenia plików to .accdb i .accde. Różnice między poszczególnymi wersjami plików z
punktu widzenia użytkownika MSSQL 2008 są nieistotne.
Na początku pracy trzeba sobie przygotować niezbędne środowisko pracy, w skład, którego
będzie wchodzić połączenie plikowe DSN (ang. Data Source Name, nazwa źródła danych).
Opcjonalne jest też takie skonfigurowanie bazy oraz systemu by móc korzystać z danych w
bazie z maszyn zewnętrznych.
Plikowe DSN (File DSN) to specjalny plik zawierający informacje o tym, z jakim serwerem i
konkretnie, którą bazą się łączymy. Najprostszą metodą przygotowania takiego pliku jest
skorzystanie z kreatora dostępnego w Access-e:
Import->External Data -> More -> ODBC Database -> Link to the data source by creating a
linked table.
Rysunek 1

Wybieramy zakładkę: File Data Source, następnie klikamy New, z listy wybieramy SQL
Server Native Client 10, i klikamy w przycisk Next. Następnie wpisujemy nazwę pliku np.
Conn, klikamy Next i Finish. Poczym przechodzimy do kolejnego kreatora, w którym
definiujemy szczegóły połączenia.
Rysunek 2

Pierwszym krokiem jest określenie serwera, z którym będziemy pracować. W nazwie tej jest
zawarta nazwa maszyny oraz nazwa instancji. W przypadku MSSQL 2008 Express będzie to
SQLEXPRESS. Dla przykładu teraz załóżmy, że komputer nosi nazwę TEST. Pełna nazwa
wpisana w polu serwer to TEST\SQLEXPRESS. Szczególnym przypadkiem nazwy
komputera jest kropka lub (local). Są to synonimy odwołania się bezpośrednio do maszyny
lokalnej np. (local)\SQLEXPRESS.
Uwaga: takie definiowanie połączenia na pewno nie zadziała po
przeniesieniu pliku na inny komputer. Kolejnym problemem po przeniesieniu
pliku może okazać się rozpoznanie nazwy komputera. W sieciach bez
odpowiednio skonfigurowanej usługi DNS lub działającego WINS lepszym
rozwiązaniem może okazać się podawanie adresu IP maszyny z SQL Serwerem
np. 192.168.1.2\SQLEXPRESS
Standardowo zainstalowany SQL Serwer blokuje możliwość łączenia się z maszyn
zewnętrznych. Włączenie tej opcji wymaga wykonania kilku czynności tj.
Włączenia protokołu TCP\IP lub Named Pipes
Rysunek 3

Restartu usługi SQL Oraz konfiguracji firewall-a, o ile zachodzi taka konieczność.

Rysunek 4

W kolejnym oknie wybieramy metodę autoryzacji - zintegrowaną z, Windows, czyli będzie

przekazywana informacja o koncie, na którym aktualnie pracujemy.
Rysunek 5

Dla przykładu nazwa konta, na którym pracujemy to Jan, nazwa komputera, do którego
jesteśmy zalogowani to TEST, wynikiem, czego MSSQL 2008 otrzyma informację podczas
logowania, że użytkownik TEST\Jan próbuje uzyskać jakiś dostęp. Tą informację będzie też
zwracał sam serwer np. za pomocą funkcji CURRENT_USER. Zaletą takiej metody jest to, że
serwer sam wie, kto próbuje się połączyć oraz to, że nie przechowujemy jawnie haseł bazie
Accessowej. Wadą jest natomiast to, że jest to dosyć skomplikowane do ustawienia w
środowisku bez domeny, Active Directory. Druga metoda opiera się na jawnym przekazaniu
loginu i hasła. Domyślnie jest to wyłączone i żeby skorzystać z tej możliwości trzeba
najpierw włączyć MIXED MODE na serwerze SQL.
Rysunek 6

Lub też za pomocą T-SQL-a

USE [master]
GO
EXEC xp_instance_regwrite N'HKEY_LOCAL_MACHINE',
N'Software\Microsoft\MSSQLServer\MSSQLServer', N'LoginMode', REG_DWORD, 2
GO
Po wykonaniu tej operacji konieczny będzie restart serwera SQL np. mamy taką możliwość w
SQL Serwer Management Studio po kliknięciu prawym klawiszem w serwer, który chcemy
restartować, lub też linii poleceń
NET STOP MSSQL$SQLEXPRESS
NET START MSSQL$SQLEXPRESS

UWAGA: W przypadku, gdy nie posiadamy stosownego konta na serwerze trzeba

jest stworzyć za pomocą kreatora:
Rysunek 7

Lub też można skorzystać z poleceń SQL

CREATE LOGIN [user01] WITH PASSWORD=N'' MUST_CHANGE
, DEFAULT_DATABASE=[TEST]
, DEFAULT_LANGUAGE=[polski]
, CHECK_EXPIRATION=ON
, CHECK_POLICY=ON

Kolejnym krokiem w kreatorze możemy zmienić domyślną bazę, dla Loginu, z którego
korzystamy.
Rysunek 8

Jeżeli nie stworzyliśmy do tej pory bazy, z którą będziemy pracować możemy posłużyć się
kreatorem dostępnym w Menagment Studio. Jest on dostępny pod prawym klawiszem myszy
w gałęzi Databases.
Rysunek 9

Lub też stworzyć bazę poleceniem SQL:

CREATE DATABASE [baza_testowa] ON PRIMARY
( NAME = N'baza_testowa'
, FILENAME = N'C:\Program Files\Microsoft SQL
Server\MSSQL10.SQLEXPRESS\MSSQL\DATA\baza_testowa.mdf'
, SIZE = 3072KB , FILEGROWTH = 1024KB )
LOG ON
( NAME = N'baza_testowa_log'
, FILENAME = N'C:\Program Files\Microsoft SQL
Server\MSSQL10.SQLEXPRESS\MSSQL\DATA\baza_testowa_log.ldf'
, SIZE = 1024KB , FILEGROWTH = 10%)
Lub prościej
CREATE DATABASE [baza_testowa]
W ostatnim kroku możemy zmienić defaultowy język z, w którym będzie pracował serwer w
trakcie wykonywania operacji za pomocą tego połączenia. Jest to o tyle istotne, że takie
funkcje, jak DATENAME mogą zwracać dziwne wartości w przypadku źle ustawionego
języka.
Rysunek 10

Uwaga: Oba te ustawienia można ustawić w MSSQL dla każdego loginu

oddzielnie
Rysunek 11

Lub też za pomocą T-SQL-a

USE [master]
GO
ALTER LOGIN [TEST\Jan] WITH DEFAULT_DATABASE=[BAZA],
DEFAULT_LANGUAGE=[polski]
GO
Warto tutaj wspomnieć, że istnieje możliwość zdefiniowania połączenia DSN jako wpisu w
rejestrze systemu dostępnego w zależności od wybranej opcji dla każdego użytkownika
danego systemu (System DSN) lub też tylko dla użytkownika tworzącego (User DSN). Zaleta
tak stworzonego połączenia jest wygoda podczas korzystania - gdyż wszystkie niezbędne
informacje są w nim już zawarte. Niewątpliwą wadą zaś jest to, że połączenie takie jest
widoczne tylko na maszynie, na której zostało zdefiniowane.
Wszystkie opcje związane z zarządzaniem wpisami DSN są dostępne po uruchomieniu
odbcad32.exe lub wybraniu Data Sources (ODBC) w panelu sterowania.
Linkowanie tabel
Po przygotowaniu połączenia możemy zacząć korzystać ze zgromadzonych danych.
Najłatwiej jest to uczynić poprzez podlinkowanie tabeli: External Data -> More -> ODBC
Database -> Link to the data Source by creating a linked table
Rysunek 12

Z listy dostępnych obiektów wybieramy plikowe DSN, które przed chwilą stworzyliśmy

Rysunek 13
Po wybraniu tej opcji pojawi się okienko umożliwiające wybranie kilku obiektów. Dostępna
jest też opcja Zapisz hasło. Pozwala ona zapisać hasło do bazy danych w definicji tabeli
podlinkowanej. Nie jest to zalecane ze względów bezpieczeństwa.

Rysunek 14

Ewentualnie możemy dodać link za pomocą kody VBA:

DoCmd.TransferDatabase _
acLink _
, "ODBC" _
, "ODBC;DRIVER=SQL
Server;SERVER=.\SQLEXPRESS;Trusted_Connection=Yes;DATABASE=Baza" _
, acTable _
, "Tabela" _
, "Tabela_link" _
, True _
, True
W Accessie problem ten rozwiązano tak, że podczas łączenia ze źródłem danych, w którym
nie ma zdefiniowanego hasła system prosi o jego podanie. Hasło następnie jest
przechowywane w pamięci komputera aż do zakończenia pracy z aplikacją Access. Będzie
ono wykorzystane podczas każdego kolejnego połączenia z bazą danych.
Uwaga: Access czasem pyta o Primary Key, w miarę możliwości trzeba wybrać
kolumnę z listy.
Rysunek 15

Mogą też wystąpić problemy z aktualizacją rekordów. Problem ten można rozwiązać dodając
po stronie serwera SQL kolumnę o dowolnej dozwolonej nazwie i typie danych Timestamp.
Proces kończy zaś odświeżenie linku za pomocą kreatora lub kodu VBA. Tak dodaną
kolumnę dodajemy np. do formularza, jako pole ukryte.
(obrazki)
Lub też za pomocą T-SQL-a
ALTER TABLE [Users] ADD [TStamp] timestamp NULL
Odświeżenie linku: Database Tools -> Linked Table Menager

Rysunek 16

Lub z pomocą kodu VBA

currentdb.TableDefs("Tabela").RefreshLink
Polecenie takie można wykonać bezpośrednio w edytorze VBE (Alt + F11) w oknie
Immediate (Ctrl + G). Polecenie zadziała po wciśnięciu Enter.
Import i Export
Najprostszą metodą importu jest skorzystanie z kreatora dostępnego w Accessie: External
Data -> More -> ODBC Database -> Import data from Excel to a new table in Access

Rysunek 17

A następnie wybieramy połączenie z którego mamy zamiar skorzystać.

Ewentualnie możemy wykonać taką operację za pomocą DoCmd.TransferDatabase z
poziomu kodu VBA.
DoCmd.TransferDatabase _
acImport _
, "ODBC" _
, "ODBC;DRIVER=SQL
Server;SERVER=.\SQLEXPRESS;Trusted_Connection=Yes;DATABASE=Baza" _
, acTable _
, "Tabela" _
, "Tabela_link" _
, True _
, True
Eksport pojedynczego obiektu jest równie prosty, co import. Możemy skorzystać z
wbudowanego mechanizmu eksportu obiektu External Data -> More -> ODBC Database lub
też skorzystać z menu dostępnego po kliknięciu w prawy klawisz myszy na wybranym
obiekcie
Uwaga: eksportowany obiekt trzeba zaznaczyć, W ten sposób możemy
eksportować tabele, kwerendy oraz tabele podlinkowane z innych źródeł np.
pliki Excel
Ewentualnie możemy wykonać taką operację za pomocą DoCmd.TransferDatabase z
poziomu kodu VBA.
DoCmd.TransferDatabase _
acExport _
, "ODBC" _
, "ODBC;DRIVER=SQL
Server;SERVER=.\SQLEXPRESS;Trusted_Connection=Yes;DATABASE=Baza" _
, acTable _
, "Tabela" _
, "Tabela" _
, False

Migracja
Do eksportu całej bazy danych wraz z informacjami o indeksach i relacjach możemy
skorzystać z kreatora migracji: Database Tools -> Move Data -> SQL Serwer
Rysunek 18

Rysunek 19

Uwaga: Opcja ta może nie działać poprawnie z MSSQL 2008. Działa za to

poprawnie z MSSQl 2005
Alternatywą dla wbudowanego kreatora może być oprogramowanie: SQL Server Migration
Assistant 2008 for Access V4.0. Pozwoli ono przenieść dane w prosty i wygodny sposób z bazy Access
do na serwer MSSQL 2008.

Kwerendy przekazujące
Specjalnym obiektem dostępnym w środowisku Access są kwerendy przekazujące. Od
standardowej kwerendy różnią się tym, że są wykonywane bezpośrednio na serwerze, dzięki
czemu możemy wykonać operacje standardowo niedostępne dla użytkownika Accessa np.
wykorzystać zaawansowane mechanizmy T-SQL.
Aby stworzyć taką kwerendę korzystamy z Create -> Other -> Query Design
W Query type wybieramy Pass-Throught. Okno projektowania w tym momencie zmienia tryb
pracy do tekstowego. W tym momencie możemy pisać polecenia w T-SQL-u lub też je
skopiować z SQL Serwer Menagment Studio.
Końcową operacją jest przypisanie połączenia ODBC skojarzonego z kwerendą przekazującą.
Opcja ta jest dostępną po kliknięciu w Show/Hide -> Property Sheet -> ODBC Connect Str
ikonka trzech kropek włączy kreator wyboru połączenia (np. wcześniej zdefiniowane plikowe
DSN).
Istotny jest parametr Return Records, jeżeli jest ustawiony na No kwerenda nie będzie
zwracać żadnych wyników.

Rysunek 20

EXCEL
Aplikacja Excel jest swego rodzaju scyzorykiem wśród innych aplikacji w pakiecie Office.
Potrafi gromadzić dane, analizować, prezentować, liczyć, można pisać zaawansowane makra
za pomocą VBA. W zasadzie zastosowanie tej aplikacji jest uzależnione tylko od wiedzy
użytkownika Końcowego. Firma Microsoft włożyła wiele wysiłku, aby praca z najnowszymi
wersjami pakietu była efektywna i efektowana zarazem. Dostarczono lub poprawiono szereg
mechanizmów pozwalających analizować dane i prezentować je w zasadzie za pomocą kilku
kliknięć myszy. Tylko jak to sie ma do pracy z MSSQL 2008? Postaram się to pokazać w
zwięzłej formie na kilku następnych stronach.
Przygotowanie środowiska pracy
Podobnie jak w MS Access pierwszym krokiem będzie przygotowanie niezbędnych
elementów pozwalających wygodnie pracować z danymi z bazy danych. Pierwszym krokiem
może być przygotowanie pliku z połączeniem do zewnętrznego źródła danych, którym będzie
wcześniej wspomniany MSSQL 2008 Express Edition. Po uruchomieniu Excel-a
przechodzimy do: Data -> Get External Data -> From Other Sources -> From SQL Serwer –
W tym przypadku Excel sam określa sterownik, z jakiego będziemy korzystać.

Rysunek 21

W tym kroku kreatora wpisujemy nazwę serwera oraz opcjonalnie instancję, do której
będziemy się łączyć oraz wybieramy metodę autoryzacji. Do wyboru mamy Logowanie
zintegrowane lub login i hasło.
UWAGA: wpisanie, jako nazwy serwera (local) lub spowoduje, że połączenie
takie nie będzie działać lub będzie działać niepoprawnie na innej
maszynie np. po przesłaniu pocztą
Data -> Get External Data -> From Other Sources -> From Data connection Wizard. Ta
opcja sprawia, że jesteśmy wstanie wybrać preferowany sterownik do konkretnego zadania.
Rysunek 22

Z listy sterowników wybieramy np: Other/Advanced -> SQL Server Native Client 10.0. Na
następnej stronie kreatora wybieramy serwer, z którym się będziemy łączyć (można wybrać z
listy rozwijanej, jeżeli Serwera na niej nie ma to można nazwę wpisać samodzielnie),
wybieramy metodę autoryzacji zintegrowaną lub opartą na loginie i haśle a następnie
wybieramy bazę danych, z którą będziemy się łączyć. Jeżeli bazy nie ma na Liście to znaczy,
że użytkownik w kontekście teraz pracujemy (metoda zintegrowana) lub login i hasło nie
mają dostępu do wybranej bazy danych. Na końcu możemy przetestować połączenie. W
zakładce Advanced możemy określić TimeOut - jest to o tyle istotne, że czasem operacje które
chcemy wykonać są stosunkowo długie. Modyfikacja tego ustawienia sprawi, że serwer sam
nas nie rozłączy przed upływem określonego czasu. W zakładce All możemy wybrać
szczególny parametr i ustawić go ręcznie. Jest to przydatne w niektórych sytuacjach.
Kolejny krok jest wspólny i polega na wybraniu obiektu, do którego będziemy się łączyć
Rysunek 23

Widzimy tu listę wszystkich obiektów, do których mamy dostęp. Jest informacja o tym w
którym schemacie obiekt się znajduje, data stworzenia obiektu oraz typ VIEW - widoki oraz
TABLE - tabele.
UWAGA: Widok (VIEW) jest to obiekt po stronie SQL Serwera będący swego
rodzaju aparatem przetwarzającym dane z postaci A do postaci B, Tabela
(TABLE) jest fizycznym obiektem przechowującym dane.
Następnie możemy wybrać obiekt z listy lub też odznaczyć: Connect to a specyfic table,
dzięki czemu połączenie nie będzie łączyć się automatycznie z określonym obiektem w bazie
danych. W pewnych okolicznościach jest to wygodne gdyż umożliwia nam wybranie obiektu
z listy wszystkich dostępnych obiektów.
Ostatni krok kreatora to stworzenie pliku o podanej nazwie. Możemy ponadto dodać opis dla
danego połączenia oraz słowa kluczowe
Rysunek 24

Po kliknięciu w Finish zostanie utworzony pliki zawierający pełną definicję połączenia. W

przypadku zaś, gdy wcześniej wskazaliśmy jakiś obiekt uruchomi się kreator odpowiedzialny
za pobranie i przetworzenie danych.
Pobranie danych
Po stworzeniu połączenia możemy pobrać dane wprost do arkusza za pomocą Data -> Get
External Data -> Existing Connections. Po kliknięciu w ikonkę otwiera się okno zawierające
wszystkie zdefiniowane połączenia. Wybieramy to z którego chcemy skorzystać. Jeżeli
połączenie ma zdefiniowany obiekt pojawi się kreator umożliwiający wybranie miejsca, w
którym dane mają się znaleźć:
• Table
• PivotTable Report
• PivotChart And PivotTable Report
Rysunek 25

Kreator ten ponadto umożliwia wskazanie komórki, od której zaczniemy wstawianie danych
lub też pozwoli na stworzenie nowego skoroszytu w bieżącym pliku.
Przycisk Properities umożliwia zaawansowaną edycję danego obiektu.
UWAGA: Z bardziej przydatnych możliwości wpisania zapytania SQL zamiast
pobierania danych z tabeli lub widoku. Trzeba wybrać zakładkę Definition,
Command type zmienić na SQL, a w polu Command text wpisać polecenie SQL
np.
EXEC usp_test @par='200901'
Dzięki temu uzyskujemy prostą możliwość uruchamiania procedur po stronie SQL-a
zawierających zaawansowaną logikę biznesową.
Rysunek 26

Table
Po wybraniu tej opcji dane zostaną umieszczone bezpośrednio w arkuszu. Jeżeli zaznaczymy
jakąś komórkę wewnątrz obszaru gdzie znajdują się pobrane dane pojawi się dynamiczna
wstążka Table Tools -> Design.
Rysunek 27

Umożliwia ona formatowanie wyników zapytań z bazy danych do postaci przejrzystej tabelki,
przekonwertowania do zwykłego arkusza, trwałego odłączenia od źródła danych, usunięcia
duplikatów oraz stworzenia tabeli przestawnej z otrzymanych wyników.
UWAGA: Tak wygenerowana tabela przestawna odwołuje się do zakresu danych
w Excel
u i po modyfikacji danych w bazie i odświeżeniu danych w tabeli
przestawnej dane nie ulegną modyfikacji. Żeby dane były poprawne trzeba
zaktualizować dane które posłużyły do wygenerowania tabeli przestawnej a
dopiero po tym odświeżamy tabelę przestawną.
Dane pobrane wprost do arkusza są swego rodzaju dynamiczną tabelą posiadającą szereg
funkcjonalności. do ciekawszych należą między innymi możliwość wypełniania formuł
przylegających do obszaru pobranych danych lub zachowanie formatowania i kopiowanie do
nowych komórek zajętych przez dane.
PivotTable Report
Po wybraniu tej opcji zostanie utworzony nowy obiekt tabeli przestawnej
Rysunek 28

Jeżeli wybierzemy jakąś komórkę wewnątrz utworzonego obszaru pojawią się dynamiczne
wstążki z grupy PivotTable Tools. Umożliwiają one pełną konfigurację oraz dostosowanie
szaty graficznej nowo utworzonej tabeli przestawnej. Z przydatnych funkcji mogę wymienić:
Options -> Data -> Change Data Source – umożliwiające dynamiczną zmianę źródła danych.
PivotChart And PivotTable Report
Ta opcja różni się od poprzedniej tylko tym, że jest tworzony wykres bazujący na nowo
utworzonej tabeli przestawnej.
Idea wykresu przestawnego jest taka, że wykres jest bezpośrednim odwzorowaniem tabeli
przestawnej w postaci graficznej. Jakakolwiek zmiana w ustawieniu tabeli (grupowanie,
funkcje agregujące, filtry) wpływa bezpośrednio na wykres.
Programowanie w VBA
Rozszerzenie funkcjonalności aplikacji z pakietu Office jest możliwe na kilka sposobów.
Jednym z nich jest pisanie makr w języku VBA (Visual Basic For Application). Jest to
zubożona wersja języka programowania VB 6.0. W dzisiejszych czasach język ten jest wręcz
archaiczny. Celem tego podrozdziału jest przedstawienie możliwości wykorzystania VBA
wraz z MSSQL 2008 Express, a nie nauka od podstaw. Zakładam, więc że czytelnik posiada
podstawową wiedzę na temat pisania makr.
Na początku trzeba przedstawić kilka pojęć, które przewiną się w tym tekście:
ODBC – Open DataBase Connectivity – Jest to interface programistyczny do łączenia z
bazami danych.
OLEDB – Object Linking and Embedding, Database – Podobnie jak ODBC, jest to interface
programistyczny do łączenia z bazami danycch. W odróżnieniu od ODBC potrafi się łączyć
nie tylko z bazami SQL ale również z plikami.
ADO – ActiveX Data Object – Interface pozwalający wykorzystać dane pobrane z
zewnętrznego źródła w aplikacji.
Connection String – ciąg tekstowy posiadający elementy umożliwiające połączenie z bazą
danych
Obiekt Connection – Obiekt ADO odpowiedzialny za połączenie z bazą danych
Obiekt Command – Obiekt ADO będący pośrednikiem między programem a procedurą.
Umożliw stworzenie sparametryzowanego zapytania.
Obiekt Recordset – Obiekt ADO zawierający wynik zapytania w postaci recordsetu.
Naszą pracę z VBA powinniśmy rozpocząć od schematu blokowego postępowania z bazami
danych.
• Uruchomienie edytora VBA: Alt + F11
• Dodanie referencji do projektu (tylko raz podczas tworzenia projektu): Tools ->
References

•
Rysunek 29

• Deklaracja zmiennych
• Otwarcie połączenia (obiekt Connection)
• Stworzenie obiektu Command
• Dodanie lub ustawienie parametrów
• Wykonanie zapytania (i ewentualne zwrócenie obiektu Recordset)
• Praca z obiektem Recordset
• Zamknięcie połączenia z bazą
• Wyczyszczenie obiektów
Dodanie referencji do projektu jest konieczne, gdy chcemy skorzystać z pełni
funkcjonalności edytora VBE oraz gdy jawnie deklarujemy typy zmiennych. W pewnych
sytuacjach dodanie referencji przeszkadza bardziej niż pomaga, np. gdy próbujemy
uruchomić makro na innej maszynie z niedoinstalowanymi komponentami. Taka sytuacja
spowoduje błąd i makro się nie uruchomi. Swego rodzaju zabezpieczeniem jest korzystanie
ze zmiennych obiektowych i tworzenie obiektu za pomocą instrukcji CreateObject. Poniżej
przykład jawnego deklarowania zmiennych i niejawnego z wykorzystaniem Zmiennych
obiektowych.
Sub test_1()
Dim aConn As ADODB.Connection
Set aConn = New ADODB.Connection
' dalszy kod aplikacji
Set aConn = Nothing
End Sub

Sub test_2()
Dim aConn As Object
Set aConn = CreateObject("ADODB.Connection")
' dalszy kod aplikacji
Set aConn = Nothing
End Sub
Sporym minusem drugiego sposobu jest brak InteliSense w edytorze, niewątpliwą zaletą brak
konieczności tworzenia referencji do biblioteki źródłowej.
Otwarcie połączenia jest pierwszym etapem pracy z samą bazą. Żeby tego dokonać trzeba
zbudować odpowiedni Connection String dostosowany do ustawień samej bazy danych.
Przykładowe ciągi znajdują się poniżej:
Dla połączenia z jawnie deklarowanym hasłem i nazwą użytkownika:
aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;Uid=Użytkownik;Pwd=Ha
sło;”
Dla połączenia z wykorzystaniem zintegrowanej metody logowania:
aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;Trusted_Connection=ye
s;”
W przypadku zaś, gdy chcemy zapytać o login I hasło lub wybrać metodę zintegrowaną
trzeba posłużyć się pewnym trikiem z ustawieniem jednego parametru połączenia
aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
Przykładowy kod z wykorzystaniem ostatniej metody:
Sub test_3()
Dim aConn As ADODB.Connection
Set aConn = New ADODB.Connection
aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
aConn.Open
MsgBox aConn.State

aConn.Close
Set aComm = Nothing
Set aConn = Nothing
End Sub
Komentarza wymaga tylko aConn.State – Właściwość ta mówi nam, że połączenie jest
otwarte (wartość 1), zamknięte (wartość 0) lub jest w trakcie nawiązywania połączenia
(wartość 2). Jest to również najszybsza i najpewniejsza metoda sprawdzenia czy rzeczywiście
nawiązaliśmy połączenia z bazą danych.
Konstrukcja ADO pozwala pomijać pewne kroki w określonych sytuacjach np. dozwolone
jest stworzenie Recordset-u wprost z połączenia gdyż obiekt Connection zawiera metodę
Execute. Wiąże się to jednak z wieloma ograniczeniami i jest przydatne tylko do bardzo
prostych zapytań.
Sub test_4()
Dim aConn As ADODB.Connection
Set aConn = New ADODB.Connection
aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
aConn.Open
aConn.Execute "DELETE FROM TABELA", False

aConn.Close
Set aComm = Nothing
Set aConn = Nothing
End Sub
Dlatego też często korzysta się z obiektu Command pozwalającego na bardziej zaawansowaną
pracę z zapytaniami między innymi natywnie wspiera parametry oraz umożliwia
parametryzowanie procedur oraz prostych zapytań SQl-owych. Przykład kodu
parametryzującego kod SQL i wykonujący go dwukrotnie:
Sub test_5()
Dim aConn As ADODB.Connection
Dim aComm As ADODB.Command

Set aComm = New ADODB.Command

Set aConn = New ADODB.Connection

aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
aConn.Open

Set aComm.ActiveConnection = aConn

aComm.CommandType = adCmdText
aComm.CommandText = "DELETE FROM TABELA WHERE ID = ?"
aComm.Parameters.Append aComm.CreateParameter(, adInteger,
adParamInput)

aComm.Parameters(1).Value = 1
aComm.Execute False

aComm.Parameters(1).Value = 2
aComm.Execute False

aConn.Close
Set aComm = Nothing
Set aConn = Nothing
End Sub

UWAGA: Parametryzacja zapytania to zastąpienie fragmentu SQL-a za pomocą

znaku zapytania. Pod taki znak następnie jest podstawiany parametr
utworzony za pomocą kodu VBA lub też pobrany bezpośrednio z tablicy.

aComm.Execute False,array(2)

Gdzie Array(2) to tablica zawierająca parametry podstawiane w kolejności

pojawienia się w tablicy do kolejnych znaków zapytania.
Obiekt Command automatycznie pobiera listę parametrów dostępną dla procedury
składowanej. Dzięki temu faktowi nie musimy tworzyć kolekcji parametrów samodzielnie.
Sub test_6()
Dim aConn As ADODB.Connection
 Dim aComm As ADODB.Command

Set aComm = New ADODB.Command

Set aConn = New ADODB.Connection

aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
aConn.Open

Set aComm.ActiveConnection = aConn

aComm.CommandType = adCmdStoredProc
aComm.CommandText = "dbo.usp_procedura"
aComm.Parameters("@parametr").Value = 1
aComm.Execute False

aConn.Close
Set aComm = Nothing
Set aConn = Nothing
End Sub
W przypadku gdyby wystąpiły jakieś problemy z pobraniem tej kolekcji trzeba sprawdzić czy
użytkownik w kontekście, którego pracujemy ma uprawnienia Execute do wybranych
obiektów:
W przypadku gdyby się okazało, że nie posiadamy stosownych uprawnień możemy je nadać
za pomocą T-SQL-a
GRANT EXECUTE ON [dbo].[sp_ddopen] TO [guest]
GRANT EXECUTE ON [dbo].[sp_sproc_columns] TO [guest]
GO
W sytuacji podbramkowej możemy samodzielnie stworzyć kolekcję parametrów na podstawie
następującego zapytania SQL:
Sub test_7()
Dim aConn As ADODB.Connection
Dim aComm As ADODB.Command

Set aComm = New ADODB.Command

Set aConn = New ADODB.Connection

aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
aConn.Open

Set aComm.ActiveConnection = aConn

aComm.CommandType = adCmdStoredProc
aComm.CommandText = "dbo.usp_procedura"
aComm.Parameters.Append aComm.CreateParameter("@parametr",
adInteger, adParamInput, 1)
aComm.Parameters("@parametr").Value = 1
aComm.Execute False

aConn.Close
Set aComm = Nothing
Set aConn = Nothing
End Sub
Przydatna może tu być tablica translacji miedzy typami danych VBA a SQL1

1 http://www.w3schools.com/ADO/ado_datatypes.asp
DataType Enum Value Access SQLServer
adBigInt 20 BigInt (SQL Server 2000 +)
adBinary 128 Binary
TimeStamp
adBoolean 11 YesNo Bit
adChar 129 Char
adCurrency 6 Currency Money
SmallMoney
adDate 7 Date DateTime
adDBTimeStamp 135 DateTime (Access 97 (ODBC)) DateTime
SmallDateTime
adDecimal 14
adDouble 5 Double Float
adGUID 72 ReplicationID (Access 97 (OLEDB)), UniqueIdentifier (SQL Server 7.0
(Access 2000 (OLEDB)) +)
adIDispatch 9
adInteger 3 AutoNumber Identity (SQL Server 6.5)
Integer Int
Long
adLongVarBinary 205 OLEObject Image

adLongVarChar 201 Memo (Access 97) Text

Hyperlink (Access 97)
adLongVarWChar 203 Memo (Access 2000 (OLEDB)) NText (SQL Server 7.0 +)
Hyperlink (Access 2000 (OLEDB))
adNumeric 131 Decimal (Access 2000 (OLEDB)) Decimal
Numeric

adSingle 4 Single Real

adSmallInt 2 Integer SmallInt
adUnsignedTinyInt 17 Byte TinyInt
adVarBinary 204 ReplicationID (Access 97) VarBinary
adVarChar 200 Text (Access 97) VarChar
adVariant 12 Sql_Variant (SQL Server 2000 +)

adVarWChar 202 Text (Access 2000 (OLEDB)) NVarChar (SQL Server 7.0 +)
adWChar 130 NChar (SQL Server 7.0 +)

Obiekt wyjściowy Recordset, który otrzymaliśmy po wykonaniu Execute staje się

doskonałym półproduktem, z którym możemy zrobić wiele ciekawych rzeczy. W przypadku
wykorzystania w Excelu uzyskujemy możliwość:
Wypełnienia obiektu typu QueryTable (kwerenda).
UWAGA: Odwołanie do obiektu Me oznacza, że kod znajduje się w skoroszycie
a nie module

Wypełnienia obiektu PivotCache (tabela przestawna).

Sub test_8()
Dim aConn As ADODB.Connection
Dim aComm As ADODB.Command
Dim aRs As ADODB.Recordset

Set aComm = New ADODB.Command

 Set aConn = New ADODB.Connection

aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
aConn.Open

Set aComm.ActiveConnection = aConn

aComm.CommandType = adCmdStoredProc
aComm.CommandText = "dbo.usp_procedura"
aComm.Parameters("@parametr").Value = 1
Set aRs = aComm.Execute

With .PivotTables("PivotTable1").PivotCache
Set .Recordset = aRs
.Refresh
End With

aConn.Close
Set aComm = Nothing
Set aConn = Nothing
End Sub
Dane tabeli przestawnej są trzymane w obiekcie PivotCache. Obiekt ten może zawierać dane
dla kilku różnych tabel przestawnych i wykresów przestawnych (kopii orginału), przez co
ładowanie danych może się odbyć tylko raz.
UWAGA: Obiekty przed wypełnieniem musi istnieć w arkuszu
Bezpośredniego wklejenia danych do arkusza.
Sub test_10()
Dim aConn As ADODB.Connection
Dim aComm As ADODB.Command
Dim aRs As ADODB.Recordset
Dim rTmp As Range
Dim x As Integer

Set aComm = New ADODB.Command

Set aConn = New ADODB.Connection
Set rTmp = Me.Range("A1")

aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
aConn.Open

Set aComm.ActiveConnection = aConn

aComm.CommandType = adCmdText
aComm.CommandText = "select * from sys.tables"
Set aRs = aComm.Execute

For x = 0 To aRs.Fields.Count - 1
With rTmp.Offset(0, x)
.Value = aRs.Fields(x).Name
.Interior.ColorIndex = 15
.Interior.Pattern = xlSolid
End With
Next
'
rTmp.Offset(1).CopyFromRecordset aRs
 aConn.Close
Set aComm = Nothing
Set aConn = Nothing
End Sub
Metoda .CopyFromRecordset wkleja dane bez nagłówków. Dlatego też jest obecna pętla
tworząca prosty nagłówek na podstawie kolekcji z nazwami kolumn.
Pracy z poszczególnymi rekordami i np. wypełnienie listbox-a elementami.
Sub test_11()
Dim aConn As ADODB.Connection
Dim aComm As ADODB.Command
Dim aRs As ADODB.Recordset
Dim x As Integer

Set aComm = New ADODB.Command

Set aConn = New ADODB.Connection
x = 0

With Me.ListBox1
.Clear
.ColumnCount = 3
End With

aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
aConn.Open

Set aComm.ActiveConnection = aConn

aComm.CommandType = adCmdText
aComm.CommandText = "select * from sys.tables"
Set aRs = aComm.Execute

While Not aRs.EOF

With Me.ListBox1
.AddItem aRs.Fields("object_id").Value
.List(x, 1) = aRs.Fields("name").Value
.List(x, 2) = aRs.Fields("type").Value
x = x + 1
aRs.MoveNext
End With
Wend

aConn.Close
Set aComm = Nothing
Set aConn = Nothing
End Sub
Wyjaśnienia wymaga tylko Not aRs.EOF- jest to warunek zwracający logiczną prawdę w
momencie dotarcia do końca zbioru rekordów. Przesuwanie jest natomiast realizowane za
pomocą MoveNext.
W przypadku zaś, gdy pracujemy z Accessem możemy wykonywać następujące operacje:
Wykonać kod SQL bezpośrednio na serwerze bez konieczności przebudowy kwerendy
przekazującej. Kod programu jst zupełnie analogony jak przykład 4 i 5. Przykład 11 zaś
może służyć za wzór postępowania w przypadku pracy krokowej z Recordsetem.
Programowo wypełnić kontroli Recordset-em – nie trzeba do niczego się odwoływać
Sub test_12()
Dim aConn As ADODB.Connection
 Dim aComm As ADODB.Command
Dim aRs As ADODB.Recordset

Set aComm = New ADODB.Command

Set aConn = New ADODB.Connection

aConn.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
aConn.Properties("Prompt") = adPromptAlways
aConn.Open

Set aComm.ActiveConnection = aConn

aComm.CommandType = adCmdStoredProc
aComm.CommandText = "dbo.usp_procedura"
aComm.Parameters("@parametr").Value = 1
Set aRs = aComm.Execute

Set Me.Combo0.Recordset = aRs

Set aComm = Nothing

Set aConn = Nothing
End Sub
Programowo wypełnić formularz danymi.
Private aConn As ADODB.Connection
Private aRs As ADODB.Recordset

Sub test_13()

Set aConn = New ADODB.Connection

With aConn
.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=Baza;"
.Properties("Prompt") = adPromptAlways
.CursorLocation = adUseClient
.Open
End With

Set aRs = New ADODB.Recordset

With aRs
.Open "TABELA", aConn, adOpenKeyset, adLockPessimistic
End With

Set Me.Recordset = aRs

End Sub

Private Sub Form_Load()

Call test_13
End Sub

Private Sub Form_Unload(Cancel As Integer)

aConn.Close
aRs.Close
Set aConn = Nothing
Set aRs = Nothing
End Sub
W tym przypadku problematyczne może być zachowanie edytowalności danych. Efekt ten
uzyskamy poprzez zmianę sposobu pobierania danych. Zamiast przedstawionego obiektu
Command skorzystamy w tym przypadku z możliwości obiektu Recordset. W przykładzie
tym widzimy także dwie dodatkowe procedury. Są one wykonywane podczas ładowania
formularza (Form_Load) oraz zamykania (Form_Unload). Dzięki tym procedurom formularz
automatycznie się wypełni danymi na starcie oraz zamknie połączenie z bazą na końcu pracy.
UWAGA: Formularz wypełniony programowo i zapisany może zachować dziwny
obiekt w DATASOURCE, co powoduje, że występują błędy podczas ponownego
uruchamiania formularza. Rozwiązaniem jest wyczyszczenie tej właściwości
formularza w trybie edycji i ponowny zapis.
Czego nie możemy zaś zrobić to programowo wypełnić raportu za pomocą Recordset-u
UWAGA: kontrolki i formularze po wypełnieniu programowym mają brzydką
tendencję do wyświetlania komunikatu o braku możliwości połączenia z bazą
danych. Można łatwo to ominąć ustawiając obiekt Connection takiego
Recordset-u na Nothing. W przypadku wypełnionego formularza po takiej
operacji tracimy możliwość edycji rekordów w bazie.

Set aTmp = aRs

Set aTmp.ActiveConnection = Nothing
Set oObject.Recordset = aTmp

W przypadku Access-a, niewątpliwą zaletą korzystania z rozwiązań stricte programowych jest

brak konieczności definiowania linków tabel w pliku. Zmniejsza to ogólną ilość obiektów w
projekcie oraz zwiększa bezpieczeństwo samej aplikacji.
Dobrą praktyką jest przechowywanie obiektu połączenia w zmiennej i wielokrotne
wykorzystanie. Zyskujemy dzięki temu czas, który byłby poświęcany na każdorazowe
otwieranie połączenia na serwerze. Doskonale do tego nadają się zmienne globalne
zdefiniowane w module:
Public aRs As ADODB.Recordset
Public aConn As ADODB.Connection
Public aComm As ADODB.Command
Kolejną dobrą praktyką jest dzielenie kodu na mniejsze fragmenty odpowiedzialne za
poszczególne operacje. Problemem dla niektórych może być przekazywanie parametrów
niebędących standardowymi zmiennymi. Zasadniczo przekazywanie obiektu, jako zmiennej
do funkcji lub pobranie obiektu z funkcji nie różni się od podstawienia zwykłej zmiennej np.
liczbowej. Trzeba tylko pamiętać o tym, że jak podstawiamy do jakiejś zmiennej obiekt
nieważne czy z funkcji czy też z innego obiektu musimy skorzystać ze słowa kluczowego
SET.
Sub test_14()
Dim aConn As ADODB.Connection
Dim aRs As ADODB.Recordset

Set aConn = New ADODB.Connection

With aConn
.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=rar;"
.Properties("Prompt") = adPromptAlways
.CursorLocation = adUseClient
.Open
Set Me.Combo0.Recordset = fGetRecordset(aConn, "SELECT * FROM
sys.TABLES")
.Close
 End With

Set aConn = Nothing

End Sub

Function fGetRecordset(oConn As ADODB.Connection, sSql As String) As

ADODB.Recordset
Dim aComm As ADODB.Command
Set aComm = New ADODB.Command

With aComm
Set .ActiveConnection = oConn
.CommandType = adCmdText
.CommandText = sSql
Set fGetRecordset = .Execute
End With

Set aComm = Nothing

End Function

Private Sub Form_Load()

test_14
End Sub
Widzimy tu praktycznie wykorzystanie funkcji zwracającej Recordset po przekazaniu dwu
parametrów: obiektu połączenia i ciągu tekstowego z zapytaniem SQL.
Ostatnią kwestią, którą można poruszyć jest wykorzystanie Eventów związanych z obiektami
ADO. Możemy z nich korzystać tylko i wyłącznie w momencie, gdy deklarujemy zmienną ze
specjalnym słowem kluczowym WithEvents oraz gdy deklaracja taka odbywa się w klasie lub
innym obiekcie.
UWAGA: Eventy nie są dostępne w modułach.
Po takim zabiegu w edytorze będą dostępne dodatkowe obiekty dostępne w rozwijanej liście.
Zaś po wybraniu jakiegoś obiektu na liście po prawej stronie dostępne będą wszystkie
zdarzenia, jakie generuje dany obiekt.
UWAGA: Event – jest to zdarzenie, które może uruchomić procedurę. Gdy
zajdą okoliczności, w których dane zdarzenie ma zadziałać to podejmowana
jest próba uruchomienia procedury obsługującej takie zdarzenie, zaś
program główny jest wstrzymany aż do momentu zakończenia działania
procedury obsługującej.
Obiekty Recordset i Command posiadają szereg Eventów pozwalających przechwytywać
zdarzenia związane z korzystaniem z bazy danych. Do ciekawszych i bardziej przydatnych
zdarzeń należą te związane z połączeniem z bazą, wykonaniem zapytania, transakcjami.
Dzięki nim możemy w znacznym stopniu poszerzyć funkcjonalność naszych aplikacji.
Private WithEvents aConn As ADODB.Connection
Private WithEvents aRs As ADODB.Recordset
Private aComm As ADODB.Command

Sub test_15()

Set aConn = New ADODB.Connection

With aConn
.ConnectionString =
"Provider=SQLNCLI10;Server=.\SQLEXPRESS;Database=rar;"
.Properties("Prompt") = adPromptAlways
.CursorLocation = adUseClient
 .Open
Set Me.Combo0.Recordset = fGetRecordset(aConn, "SELECT * FROM
sys.TABLES")
.Close
End With

Set aConn = Nothing

End Sub

Function fGetRecordset(oConn As ADODB.Connection, sSql As String) As

ADODB.Recordset
Set aComm = New ADODB.Command

With aComm
Set .ActiveConnection = oConn
.CommandType = adCmdText
.CommandText = sSql
Set fGetRecordset = .Execute
End With

Set aComm = Nothing

End Function

Private Sub aConn_ConnectComplete(ByVal pError As ADODB.Error, adStatus As

ADODB.EventStatusEnum, ByVal pConnection As ADODB.Connection)
Debug.Print adStatus
End Sub

Private Sub aConn_ExecuteComplete(ByVal RecordsAffected As Long, ByVal

pError As ADODB.Error, adStatus As ADODB.EventStatusEnum, ByVal pCommand
As ADODB.Command, ByVal pRecordset As ADODB.Recordset, ByVal pConnection
As ADODB.Connection)
Debug.Print adStatus
End Sub

Private Sub Form_Load()

test_15
End Sub
Niezwykle użyteczne Eventy zaprezentowane w tym przykładzie umożliwiają odczytanie
statusu serwera po połączeniu się z serwerem - aConn_ConnectComplete, oraz odczyt
statusu po wykonaniu jakiegokolwiek zapytania - aConn_ExecuteComplete. Dodatkowo
Eventy te dostarczają szereg obiektów wykorzystywanych w trakcie trwania zapytania. Do
najbardziej użytecznych zaliczymy pError gdyż w przypadku wystapienia błędu pomoże ona
nam uzyskać pełną I wyczerpującą informację o zaistniałym błędzie.
MSSQL
MSSQL 2008 Express udostępnia mechanizmy pozwalające bezpośrednio wykorzystywać
dane zawarte w plikach Excel-a i Access-a. Do tego celu możemy wykorzystać aż trzy
mechanizmy różniące się zasadą działania oraz poziomem uprawnień koniecznych do
skorzystania z danego mechanizmu.
Do najpopularniejszego mechanizmu możemy zaliczy Linked Servers. Mechanizm ten
wymaga zdefiniowania specjalnego obiektu nazywanego linkiem do bazy danych. Jest to
zdefiniowana i przechowywana w bazie systemowej definicja połączenia do zdalnego źródła
danych. Połączenie takie daje nam możliwość wykonywania zdalnych zapytań SQL i
przekazania wyniku bezpośrednio do zapytania MSSQL. Do utworzenia takiego obiektu
potrzebne są uprawnienia administratora serwera, gdyż z tak utworzonego obiektu będziemy
mogli korzystać w każdej bazie danych. Do stworzenia obiektu możemy wykorzystać SQL
SERVER MENAGMENT STUDIO:

Rysunek 32

Lub też możemy skorzystać z T-SQL-a.

EXEC master.dbo.sp_addlinkedserver
@server = 'baza_xls',
@srvproduct = 'Jet 4.0',
@provider = 'Microsoft.Jet.OLEDB.4.0',
@datasrc = 'c:\test\test.xls',
@provstr = 'Excel 8.0'
GO
Tak utworzony obiekt możemy później wykorzystać w zapytaniu SQL
SELECT *
FROM baza_xls...[Arkusz1$]

UWAGA: wykorzystujemy tu czteroczłonową nazwę tabeli. Pierwszy człon jest

to nazwa linku reprezentującego zdalne źródło danych
Dodatkową zaletą jest możliwość wykorzystania polecenia OPENQUERY. Polecenie to
tworzy swego rodzaju wirtualną tabelę, której danymi są rekordy zwrócone przez zapytanie
wewnętrzne. Przykładowe zapytanie:
SELECT *
FROM OPENQUERY (baza_xls, 'SELECT * FROM [Arkusz1$]') as t
Lub
SELECT *
FROM OPENQUERY (baza_xls, 'SELECT * FROM [obszar_nazwany]') as t
Analogicznie możemy korzystać z plików Access-a
EXEC sp_addlinkedserver
@server = 'baza_access',
@provider = 'Microsoft.Jet.OLEDB.4.0',
@srvproduct = 'OLE DB Provider for Jet',
@datasrc = 'C:\test\baza.mdb'

SELECT *
FROM baza_access...tabela
Lub
SELECT *
FROM OPENQUERY (baza_access,'SELECT * FROM TABELA') as t

UWAGA: wadą stosowania OPENQUERY jest brak możliwości definiowania

wewnętrznego zapytania w zmiennej. Zmusza to osobę korzystającą do
parametryzowania całego zapytania po stronie SQL i wykonanie go za pomocą
EXECUTE lub też sp_executesql.
Niedogodność tą można ominąć wykorzystując składnię EXECUTE (…) AT
LinkedServer
Z kolei to rozwiązanie wymaga specyficznej konfiguracji samej definicji
linku do źródła danych.
Zamieszczone przykłady mają zastosowanie do plików Access-a i Excel-a do wersji 2003
włącznie. Pliki od wersji 2007 potrzebują nowszego sterownika oraz modyfikacji connection
string-a podczas dodawania linków. Stosowne pliki znajdują się na stronie Microsoft-u pod
nazwą: „2007 Office System Driver: Data Connectivity Components”. Wcześniejsze
przykłady po modyfikacji wyglądałyby następująco:
Dla Excel-a
EXEC sp_addlinkedserver
@server = 'baza_xls',
@srvproduct= 'ExcelData',
@provider= 'Microsoft.ACE.OLEDB.12.0',
@datasrc= 'C:\test\test.xlsx',
@provstr= 'EXCEL 12.0' ;
Oraz dla Access-a
EXEC sp_addlinkedserver
@server = 'baza_accdb',
@provider = 'Microsoft.ACE.OLEDB.12.0',
@srvproduct = 'OLE DB Provider for ACE',
@datasrc = 'C:\test\baza.accdb'
Wykonanie zapytania bezpośrednio poprawiającego dane w Accessie. Pierwszym krokiem
jest uruchomienie RPC (Remote Procedure Call) dla określonego linku:
EXEC master.dbo.sp_serveroption @server=N'baza_access',
@optname=N'rpc out', @optvalue=N'true'
GO
Przykładowe zapytanie SQL w dialekcie JET wykonane na MSSQL 2008
exec ('DELETE TableOut.[Employee ID], TableOut.[Employee Number]
FROM TableOut
WHERE (((TableOut.[Employee ID]) Is Null) AND ((TableOut.[Employee Number])
Is Null));
') at baza_access
Kolejnym niezwykle użytecznym mechanizmem jest możliwość parametryzowania zapytań.
Przykład takiej parametryzacji:
exec ('UPDATE TableOut SET TableOut.[Employee ID] = ? WHERE (((TableOut.
[Employee ID]) Is Null));',3) at baza_access
Parametrów może być więcej, i będą one podawane w kolejności umieszczenia. Kolejne
parametry są rozdzielane przecinkiem.
Ostatnim aspektem zdalnego wykonywania zapytań w bazie Accessowej jest uruchamianie
kwerend parametrycznych z poziomu MSSQL:
exec ('exec kw_update @nr = ? ',3) at baza_access
Istnieje również możliwość wykonywania operacji na danych za pomocą T-SQL-a. Jest to
jednak w pewnych sytuacjach wolniejsze i mniej wygodne. Powodem tego jest konieczność
otwarcia zestawu danych za pomocą operacji SELECT. Przykładowe zapytanie przedstawiam
poniżej:
UPDATE OPENQUERY(baza_access, 'select * from TableOut')
SET [Employee ID] = 4
WHERE ([Employee ID] = 3)
Kolejne dwie metody podłączenia do zewnętrznego źródła danych to w zasadzie pewna
wariacja już wspomnianych polegająca na tym, że nie ma konieczności definiowania linku w
bazie danych, dlatego są określane mianem połączeń AD-HOC. Definicja połączenia jest
zawarta w parametrach polecenia OPENDATASOURCE lub OPENROWSET.
Uwaga: zew względów bezpieczeństwa połączenia AD-HOC są domyślnie
wyłączone. Można je włączyć za pomocą SQL-a

sp_configure 'show advanced options',1

reconfigure
go
sp_configure 'Ad Hoc Distributed Queries',1
reconfigure
go

Ponadto polecenia OPENDATASOURCE i OPENROWSET wymagają ponadto uprawnień

administratora, co może być kłopotliwe w pewnych sytuacjach.
SELECT *
FROM OPENDATASOURCE('Microsoft.Jet.OLEDB.4.0',
'Data Source=C:\test\xl..xls;Extended Properties=Excel 8.0')...[Arkusz1$]
Lub
SELECT *
FROM OPENROWSET('Microsoft.Jet.OLEDB.4.0',
'Excel 8.0;Database=C:\test\xl..xls', [Arkusz1$]) as t

Wszystkie wymienione metody umożliwiają dwustronną komunikację ze źródłem danych o

ile źródło to na to pozwoli. Do komunikacji tak jak można było już zauważyć
wykorzystywane są standardowe sterowniki OLEDB dostępne w systemie. Problematyczne
może być podpinanie się do danych zapisanych w nowym Excel-u lub Accessie, bez instalacji
tego pakietu na maszynie z SQL serwerem. Można to rozwiązać poprzez doinstalowanie
stosowych sterowników OLEDB w systemie.
Istnieje również możliwość umieszczania danych w plikach Excel-a z poziomu MSSQL-a bez
wykorzystywania dodatkowych narzędzi czy też jakiegoś oprogramowania niestandardowego.
Przykładowa konstrukcja dołącza dane do podlinkowanego wcześniej pliku:
INSERT INTO openquery(baza_xls,
'SELECT Name, Date FROM [Sheet1$]')
SELECT [Name], GETDATE() FROM msdb.dbo.sysjobs
Lub do wskazanego pliku.
INSERT INTO OPENROWSET('Microsoft.Jet.OLEDB.4.0',
'Excel 8.0;Database=e:\test\1202_testing.xls;',
'SELECT Name, Date FROM [Sheet1$]')
SELECT [Name], GETDATE() FROM msdb.dbo.sysjobs

UWAGA: Plik Excel-a musi istnieć przed rozpoczęciem eksportu

W przypadku, gdy korzystamy z podlinkowanego pliku Excel-a oraz uruchomimy w tym
linku obsługę RPC jesteśmy wstanie tworzyć oraz modyfikować strukturę danych na wzór
normalnej bazy danych za pomocą instrukcji SQL. Przykład tworzenia nowej zakładki
będącej swego rodzaju tabelą:
exec ('
CREATE TABLE Datads
(Staff_Nox NUMBER,
Salx CURRENCY,
Namex TEXT,
Boolyx BIT,
Regionx NUMBER,
Datex DATETIME)
') at baza_xls
Lub też modyfikacja Tabeli:
exec ('ALTER TABLE Datads ADD COLUMN UnitPrice CURRENCY') at baza_xls
Możemy tu wykorzystać większość instrukcji z dialektu JET SQL o ile są wspierane przez
Excel-a. Próba wykonania tego typu komendy skończy się wygenerowaniem błędu.
Przykładowe zapytanie:
exec ('ALTER TABLE Datads ADD COLUMN Item TEXT CONSTRAINT UniqueConstraint
UNIQUE') at baza_xls
Wygeneruje błąd:
OLE DB provider "Microsoft.Jet.OLEDB.4.0" for linked server "baza_xls" returned message
"Operation is not supported for this type of object.".
Msg 7215, Level 17, State 1, Line 1
Could not execute statement on remote server 'baza_xls'.

Import i Export danych kreatorem: Import and Export

Data (32-bit)
Kreator ten instalowany wraz z instancją MSSQL 2008 Express umożliwia łaty transfer
danych zarówno z jak i do serwer-a. Sam kreator jest bardzo intuicyjny i wymaga jedynie
wskazania źródła danych np. pliku Excel oraz celu np. nazwanej instancji SQL Serwera za
pośrednictwem SQL Server Native Client 10.
Rysunek 33

Z dostępnych dodatkowych opcji mamy tu możliwość utworzenia nowej bazy danych lub też
wybrania istniejącej
Rysunek 34

Kolejnym krokiem jest wybranie opcji kopiowania wskazanych skoroszytów lub też mamy
możliwość samodzielnego napisania zapytania SQL importującego dane
Rysunek 35

W kolejnym kroku mamy możliwość podglądu danych oraz modyfikacji mapowań nazw
kolumn oraz typów danych, jaka nastąpi w procesie przenoszenia danych między źródłem
a bazą docelową
Rysunek 36

Ostatni krok pozwala uruchomić przenoszenie danych.

Rysunek 37

Końcowa informacja prze uruchomieniem transferu danych:

Rysunek 38