wiczenia II. ZRNICOWANIE PCI I STEREOTYPY.

1. Geneza stereotypw pci epoka wiktoriaska

Doktryna dwch stref
Kult Prawdziwej Kobiecoci cnoty:
Pobono
Czysto
Ulego
Domatorstwo
poczenie tych cnt recepta na szczcie?
Wyzwania XIX
Modelowa Mska Tosamo
nie bd bab
czowiek u steru
twardy jak stal
ja im dam popali
Recepta na (nie)szczcie?
2. Tre stereotypw pci - obecnie
Odmiana Mskiej Roli - lata 60-70 XX w.
typowy mczyzna:
orientacja na dziaanie i sukces (czowiek u steru): ambicja, kompetencja,
przywdcze umiejtnoci
dominacja (ja im dam popali): agresywno, stanowczo, chepliwo
zrwnowaenie (twardy jak stal): logiczne mylenie, samokontrola, dystans
emocjonalny
nie bd bab chopcy przejawiajcy eskie cechy gorzej oceniani ni
chopczyce i mscy chopcy
Cechy kojarzone z mczyznami s lepiej oceniane
3.

Tre stereotypw pci - obecnie

Obecnie kobiety jako kategoria pozytywniej oceniana ni mczyni
Mczyni bardziej stereotypizowani ni kobiety,,
kobiety przypisuj mczyznom wiksze uprzedzenia ni istniejce faktycznie
Mczyni bardziej przystajcy do Modelowej Mskiej Tosamoci bardziej
stereotypizowali kobiety
Obecnie wiksza akceptacja elastycznoci roli kobiecej
Mniejsza stereotypizacja wasnej osoby ni innych

4. Stereotypy kulturowe i midzykulturowe

Badanie midzynarodowe podobiestwo stereotypw pci:
Mczyni
Kobiety
Rnie oceniano cechy przypisywane mczyznom i kobietom
Uniwersalny jest podzia dziaa i zachowa na mski i kobiece ale brak zgody co
wchodzi w ich skad
wiele odmian mskoci w zalenoci od kultury (msko hegemoniczna)
5. Tre stereotypw
Tre stereotypw:
Cechy charakteru
Zachowania
Cechy fizyczne
Zajcia
Na podstawie znajomoci jednego aspektu ocena pozostaych
Stereotypy kobiet i mczyzn s Probabilistyczne

6.

Formowanie si stereotypw
od 2r do rodkowego okresu dziecistwa
etykietowanie pci
Wzorzec rozwoju stereotypu:
1etap: poznanie przez dziecko cech i zachowa kojarzonych z danym rodzajem
2etap: pocztki porednich skojarze rodzajowych dla wasnej pci (autostereotyp), a
nie dla pci przeciwnej
3etap: uksztatowane stereotypy pci wasnej i Przeciwnej
Mechanizm podtrzymywania stereotypw
pozorna korelacja
Lepsze zapamitywanie informacji zgodnych ze stereotypem
Elastyczno stereotypw
Proces racjonalizacji - bd atrybucji
Wadza nasila stereotypizacj
Brak uwagi sprzyja stereotypizacji

7. Funkcje stereotypizacji
Uproszczenie uyteczne w procesie uczenia si kategorii kobieta-mczyzna u dzieci
ziarenko prawdy
Ograniczenia
Oszczdno zasobw poznawczych
Poczucie bezpieczestwa
forma wywierania kontroli
usprawiedliwia status quo
8. Konsekwencje stereotypw pci
Intrapersonalne
odmienne pojcia Ja
Skutek
Interpersonalne
odmienne traktowanie przez otoczenie
Skutek
9. Intrapersonalne konsekwencje stereotypw
Odmienne tosamoci indywidualne
Kobiety
ja wspzalene
przypisuj sobie cechy sprzyjajce budowaniu relacji
Mczyni
ja niezalene
niepowtarzalne, autonomiczne jednostki
Zrnicowanie autoprezentacji
Kobiety empatyczne
Mczyni - kompetentni
Widoczne zwaszcza gdy publiczny charakter
Zachowanie sprzeczne ze stereotypem negatywnie ocenione przez otoczenia
Zrnicowanie autoweryfikacji podejmowanych dziaa i sposobw interpretacji
swoich zachowa
potwierdzenie stereotypu
Groba stereotypu:
Gdy zadanie jest wystarczajco trudne, by wykaza brak zdolnoci
Gdy identyfikacja z danym zadaniem
Gdy samoocena oparta na wynikach tego zadania

10.
interpersonalne
Interpretacja cudzych zachowa potwierdzajca stereotyp pci
Asymilacja
Kontrast
Behawioralne potwierdzenie stereotypu samospeniajce si proroctwo
Samouprzedmiotowienie u kobiet
utosamianie swego ja i oceny ja z wygldem fizycznym,
traktowanie siebie jako obiektu podania innych
11.
Uzdolnienia matematyczne
Zrnicowanie pci w uzdolnieniach matematycznych zalene od:
Wieku
Selektywnoci w doborze badanych
Stopie zaawansowania zada
12.
Zdolnoci umysowe
Rnice midzy pciami w uzdolnieniach matematycznych jako funkcja daty badania
Due rnice s w przekonaniach
Zdolnoci przestrzenne
najwiksza przewaga mczyzn w zadaniach wymagajcych rotacji umysowych
Przewaga kobiet w zapamitywaniu rozmieszczenia przedmiotw
Zdolnoci jzykowe przewaga kobiet niewielka, w niektrych zadaniach zanika
(bogactwo sownika), maleje jako funkcja daty badania obecnie rnica 0.
Rnice skutek zmiennych
po stronie osoby (zdolnoci, samoocena, motywacja, dowiadczenie etc.)
rodowiskowych (rodzice, status spoeczno-ekonomiczny, program nauczania)
Po stronie badacza rne pojmowanie zdolnoci, wpyw instrukcji, warunki Badania
13.
Funkcjonowanie motoryczne
Mczyni wiksi od kobiet o rednio 20% - dymorfizm pciowy
Mczyni aktywniejsi od kobiet ju w yciu podowym, rnica ronie z wiekiem
Mczyni sprawniejsi
Kobiety lepsze w dziaaniach precyzyjnych
14.
Cechy osobowoci
Asertywno przewaga mczyzn (umiarkowana)
Maa przewaga kobiet:
Zaufanie
towarzysko
lk
samoocena
u mczyzn troch wysza
zadowolenie ze swojego ciaa - znacznie wysze u mczyzn
zadowolenie z wasnego ciaa u kobiet spada jako funkcja czasu
zwizek zadowolenia z wasnego ciaa z samoocen ogln
15.
Umiejtnoci komunikacyjne i konformizm
Umiejtnoci komunikacyjne kobiet (umiarkowane rnice):
czciej zwierzaj si osobom bliskim (ale nie obcym)
czciej patrz na partnerw interakcji i si umiechaj,
lepiej nadaj i dekoduj komunikaty niewerbalne i szczeglnie komunikaty wzrokowe
i suchowe - wiksza motywacja do integrowania sygnaw
konformizm kobiet (mae rnice)
wikszy gdy bezporedni nacisk grupy ni w sytuacji gdy nacisk bezosobowy rola
kobiet agodzenia konfliktw

 Wikszy w dziedzinach mskich, gdzie kobiety nie s ekspertami, gdy nacisk w

dziedzinach kobiecych wiksza ulego mczyzn, gdy neutralnych brak rnic
16.
Pomaganie
Pomaganie:
Mczyni czciej pomagaj w sytuacjach:
publicznych,
wieloznacznych,
gdy pomoc potrzebna osobie obcej
gdy brak publicznoci przewaga mczyzn zanika
Kobiety bardziej zaangaowane w pomoc bliskim - opieka nad dziemi, chorymi, starymi
17.
Wraliwo na innych
Wraliwo na innych
znaczna przewaga kobiet w przypadku empatii tylko gdy badanie kwestionariuszowe
(w pozostaych nieznaczna i brak rnic)
rnice ujawniy si tylko gdy osoby badane wiedziay co badane wpyw
autostereotypw
Ziarenko prawdy podobne wyniki w rnych kulturach i na przestrzeni lat pomimo
wzrostu egalitaryzmu
18.
Zdolnoci przywdcze
Mczyni czciej jako liderzy rnica nie jest dua
Lider zadaniowy podwysza skuteczno grupy, przyblianie jej do celu (przewaga
mczyzn),
lider emocjonalno spoeczny utrzymywanie dobrych relacji w grupie (przewaga
kobiet)
Styl sprawowania wadzy zgodny ze stereotypem:
u kobiet demokratyczny i partycypacyjny,
u mczyzn autokratyczny i dyrektywny
Rnice zanikaj w organizacjach, gdy przywdztwo uzyskane normaln droga
okrelona rola i wymagania wobec liderw
Skuteczno jako lider - brak rnic (oceny podwadnych)
Odsetek kobiet w danych zawodzie odwrotnie proporcjonalny do jego prestiu np.
wiatek akademicki - im wysza pozycja tym czciej zajmuj j mczyni
19.
Rnice w zachowaniach seksualnych
Mczyni
wiksza akceptacja seksu przed- i pozamaeskiego, seksu przelotnego bez
zaangaowania emocjonalnego
Czciej si masturbuj
Wczeniejsza inicjacja seksualna (mae rnice)
Wicej stosunkw i liczba partnerw deklaracja w kwestionariuszach, prostytucja
Rnice malej z czasem szczeglnie w przypadku akceptacji seksu
przedmaeskiego, czstoci stosunkw i masturbacji
U partnerek dugoterminowych poszukuj modoci, urody, dziewictwa
Bardziej boli zdrada seksualna ni emocjonalna
Podwjny standard- silniejsza dezaprobata dla seksu pozamaeskiego kobiet ni
mczyzn sabszy u mczyzn
Brak rnic jeli chodzi o satysfakcj z seksu
Kobiety
seks zwizany z lkiem i poczuciem winy bardziej ni u mczyzn
Szukaj partnerw z zasobami, pozycj spoeczn, inteligentnych
Bardziej boli zdrada emocjonalna ni seksualna
20.

Wyjanienie zrnicowania pci

Dymorfizm pciowy mzgu krytyka:

Rnice w zdolnociach umysowych niewielkie
Niejednoznaczno dowodw na dymorfizm poszczeglnych czci nie
potwierdzone w kadym badaniu
Lateralizacja pkul atut?:
u kobiet zdolnoci werbalne i przestrzenne reprezentowane w obydwu pkulach,
u mczyzn werbalne w lewej, przestrzenne w prawej
Zmienno kulturowa, zmienno jako funkcja czasu badania
Wpyw hormonw niewielkie rnice, brak jednoznacznych wnioskw

21.
Wyjanienie zrnicowania pci koncepcja zrnicowanej socjalizacji
kobiet i mczyzn
Socjalizacja
proces nabywania tosamoci, wartoci, przekona i postaw
pozwala lepiej funkcjonowa jako czonek spoeczestwa
jest akulturacj procesem wrastania w dan kultur
Androcentryzm
stawianie mskiego dowiadczenia w centrum kultury
mskie dowiadczenie jako wzorzec, kobiece - odstpstwo od wzorca
utosamianie czowieka z mczyzn - np. stereotypy etniczne
Polaryzacja rodzaju
msko-kobieco jako przeciwstawne bieguny tego samego wymiaru
Wymiary jako kluczowa wasno ludzkiej szeroko pojtej osobowoci bycie kobiet
albo mczyzn wyznacza to co w yciu si wydarzy
22.
Wyjanienie zrnicowania pci koncepcja zrnicowanej socjalizacji
kobiet i mczyzn
Esencjalizm biologiczny
wiara w naturalno rnic midzy pciami i ich biologiczne uwarunkowanie
sprzyja temu uniwersalno i powszechno rnic
Nabywanie tosamoci
dziecko potrzebuje wizi i aprobaty
nagradzane aprobat za zachowania zgodne z wzorcem pci i odrzucanie zachowa z
nim sprzecznych
typizacja rodzajowa 80%dwulatkw przypisze pe na podstawie ubra, mniej ni
poowa na podstawie wygldu ciaa
samospeniajce si proroctwo socjalizacja od narodzin, wzmacniane kulturowo
przejcie przez dziecko tych pryzmatw rodzaju (pe jako efekt kultury, nie biologii),
wyksztacenie przez dziecko odpowiedniej tosamoci
23.
Msko i kobieco
Msko i kobieco - odrbne wymiary niezalene od siebie
Msko - funkcjonowanie zadaniowe, sprawno, asertywno
Kobieco - funkcjonowanie spoeczno-emocjonalne, ekspresja emocji,
zainteresowanie innymi, wraliwo na potrzeby innych
wymiary nie musz si porywa z pci biologiczn
niskie wyniki w skali kobiecoci i skali mskoci typ niezrnicowany
Wg Bem najlepsze funkcjonowanie osoby adrogyniczne (wysokie wyniki kobiecoci i
mskoci) brak potwierdzenia empirycznego
Krytyka skal mierzcych msko i kobieco (Lewin, 1984): mierz stereotypy pci, a
nie cechy osobowoci
mski > instrumentalny (zorientowany na osignicia)
kobiecy >ekspresywny (opiekuczo i udzielanie wsparcia)Wyjanienie
zrnicowania pci - koncepcje ewolucjonistyczne
stereotypy podobne niezalenie od kultury
Rnice w zakresie tych dziedzin, w ktrych odmienne problemy adaptacyjne:

 podzia pracy: zbieractwo - kobiety, owiectwo mczyni

wybory heteroseksualne
cechy zwikszajce szans na przetrwanie i reprodukcj przekazywane dalej
rnice w sprawnoci fizycznej
24.
Wyjanienie zrnicowania pci - koncepcje ewolucjonistyczne
Teoria doboru pciowego:
Mechanizm rywalizacji wewntrz pciowej
Mechanizm preferencji midzypciowej samce wybieraj samca ze wzgldu na
pewne jego cechy
Teoria nakadw rodzicielskich - asymetria nakadw rodzicielskich osobnikw rnych
pci
Samice s bardziej selektywne w wyborze partnera
Ponoszce mniejsze nakady samce silniej rywalizuj midzy sob o dostp
Najwiksza asymetria gdy kontakt przelotny, bo nakady mczyzny mae, wzrastaj
w zwizkach dugoterminowych
Teoria strategii seksualnych
odmienne problemy zwizane z reprodukcj kobiet i mczyzn
Skutek: odmienne strategie seksualne Wyjanienie zrnicowania pci - koncepcje
ewolucjonistyczne
Maksymalizacja sukcesu reprodukcyjnego mczyzn - silniej ni kobiety:
Pragn przelotnych kontaktw
Pragn wikszej liczby partnerek
Chc seksu po krtszym okresie znajomoci i domagaj si tego kontaktu
Dostrzegaj zacht i podtekst seksualny w sytuacjach uznawanych przez kobiety za
neutralne seksualnie
Obniaj partnerce wymagania
Preferuj u partnerki dostpno seksualn
Unikaj zaangaowania emocjonalnego
Podaj modych i atrakcyjnych zwizek z podnoci
25.
Wyjanienie zrnicowania pci - koncepcje ewolucjonistyczne
Problem pewnoci ojcostwa
ukryta owulacja, wewntrzustrojowe zapodnienie ojcostwo jako domniemanie
zabezpieczenia przed ryzykiem inwestycji nie w swoje potomstwo podanie
dziewictwa, wiksza zazdro mczyzno o zdrad seksualn partnerki
U kobiet syndrom natychmiastowego wydobycia zasobw w przypadku kontaktw
krtkoterminowych
26.
Wyjanienie zrnicowania pci - koncepcja strukturalno-spoeczna
Rnice uwarunkowane podziaem pracy i asymetri pozycji w hierarchii wadzy
Kobiety rodz i karmi piersi - predestynacja do roli opiekunek potomstwa i prac
domowych,
mczyni predestynowani do podjcia pracy zarobkowej
Specjalizacja pci w odmiennych zadaniach:
kobiety koncentracj si na relacjach z innymi, opiekuczo, komunikacja
niewerbalna, zawd podejmuj zgodnie z tymi umiejtnociami (nauczycielki,
pielgniarki), kariera hamowana przez opiek nad dziemi,
mczyni jako gowni ywiciele dostosowuj si do rywalizacyjnego rodowiska
pracy, rozwijaj asertywno, przedsibiorczo itp.
podzia pracy prowadzi do rnic w pozycji w hierarchii wadzy
Mczyni: wysza pozycja w hierarchii wadzy asertywno, ch kontrolowania
innymi, agresywno, wysza samoocena
Kobiety: czsto w relacji podporzdkowanej - ulego, zaleno i nisza samoocena
Skutkiem odmienne traktowanie kobiet i mczyzn przez instytucje, powstanie zbioru
oczekiwa co do zachowa kobiet i mczyzn

Gdyby odwrci typowe pooenie kobiet i mczyzn to odwrc si rnice midzy

pciami