Professional Documents
Culture Documents
1. Definicja
Zmczenie- jest to stan organizmu polegajcy na zaburzeniu rwnowagi funkcjonalnej
(homeostazy) organizmu. Stan ten rozwija si podczas wykonywania pracy fizycznej lub
umysowej i charakteryzuje si zmniejszeniem zdolnoci do wykonania pracy, nasileniem si
odczucia cikoci jej wykonania i osabieniem chci do jej kontynuowania. Zmczenie w
postaci specyficznych objaww wystpuje w trakcie samej pracy jak i po jej zakoczeniu
(podczas wypoczynku, restytucji). (Kozowski, Nazar 1999)
2 definicja
Zmczenie to stan organizmu rozwijajcy si podczas wysiku .
Charakteryzuje si zmniejszeniem zdolnoci do pracy oraz osabieniem chci jej
kontynuowania (motywacji).
Zmczenie jest czciowo wyrazem reakcji obronnych organizmu przed nadmiernym
obcieniem, czciowo za skutkiem zakce czynnoci organizmu spowodowanych przez
prac miniow.
Objawy zmczenia to szereg mierzalnych parametrw wykazujcych specyficzn
zmienno w zalenoci od czasu trwania pracy, jej intensywnoci i charakteru (objawy
obiektywne) oraz niemierzalnych, indywidualnie zmiennych odczu (objawy subiektywne).
Zarwno same objawy zmczenia jak i jego bezporednie przyczyny zwizane s cile z
obcieniem wysikowym, wiekiem, pci, poziomem wydolnoci oraz stanem zdrowia
danego osobnika.
Dziki temu ich analiza jest wanym czynnikiem pomocnym w ocenie wydolnoci fizycznej
czowieka.
Rodzaje zmczenia:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-- Dodatnie
W wyniku tego sprzenia zwrotnego wystpuje reakcja na bodziec, poprzez pogbienie
wartoci nieprawidowej dla innego celu (np. odczuwanie blu na poziomie
neurotransmiterw).
W tym sprzeniu pewne parametry s regulowane, podczas gdy inne mog przyjmowa
wartoci rne od akceptowalnych i nie podlegaj regulacji (ale pozostaj pod kontrol).
1870
1891
1897
Lata 20-ste
Lata 40-ste
CNS
wzgrze
podwzgrz
e
rdmzgowi
e
most
md
ek
rdze przeduony
GH (przysadka mzgowa)
-
RODZAJE
1. WYDOLNO TLENOWA (AEROBOWA) oznacza zdolno do dugotrwaego
wysiku o umiarkowanej intensywnoci z zachowaniem cigoci metabolizmu tlenowego.
CZYNNIKI WARUNKUJACE WYDOLNO TLENOW:
(wszystkie te, ktre s odpowiedzialne za transport tlenu do tkanek oraz od
wykorzystania go w pracujcych miniach):
a.
a.
a.
aktywnoci mechanizmw kompensujcych zachwian rwnowag kwasowozasadow (ukady buforowe krwi i tkanek)
a.
a.
a.
a.
1. Obcienie bezwzgldne
1. Obcienie wzgldne
Obcienie wzgldne moe by wyraone:
1) w jednostkach objtoci tlenu pochanianego przez organizm w cigu minuty [Lmin1]
VO2sp = 0,25-0,30 Lmin-1 = 15-18 Lh-1 = 360-432 L24h-1
Obcienie wzgldne moe by wyraone:
2) w postaci cakowitego wydatku energii
1 LO2 = 5 kcal = 21 kJ (rwnowanik energetyczny tlenu)
1 kcal = 4,2 kJ
Dobowe zuycie energii wynosi 1800-2160 kcal24h-1 (429-514 kJ24h-1)
Minutowe zuycie energii wynosi 1,25-1,50 kcalmin-1 (0,30-0,36 kJmin-1)
Klasyfikacja cikoci pracy na podstawie wydatku energetycznego (Christensen 1953,
za Kozowski i Nazar 1999).
PRACA
Lekka
8,4-20,5
Umiarkowanie cika
20,9-30,0
Cika
31,4-41,4
Bardzo cika
41,9-51,9
Niezwykle cika
>52,0
6,3-14,2
14,7-22,6
23,0-30,0
31,4-39,3
>39,8
kJmin-1
Leenie
5,0
Spokojne stanie
5,0-10,0
1,0
11,0-15,0
46,5
Pywanie 3 kmh-1
52,3
MET
1,0-2,5
2,0-3,5
11,0
2,0
60,0
14,0
77,0
18,0