Professional Documents
Culture Documents
I.
`WSTP
Pojcia i definicje
1)
Art. 134. 2. - Przez wypadek lotniczy rozumie si zdarzenie zwizane z eksploatacj statku powietrznego, ktre zaistniao od chwili, gdy jakakolwiek osoba wesza na jego pokad z zamiarem wykonania lotu, do
chwili opuszczenia pokadu statku powietrznego przez wszystkie osoby znajdujce si na nim oraz podczas
ktrego jakakolwiek osoba doznaa co najmniej powanych uszkodze ciaa lub statek powietrzny zosta
uszkodzony lub nastpio zniszczenie jego konstrukcji albo statek powietrzny zagin i nie zosta odnaleziony, a urzdowe jego poszukiwania zostay odwoane lub statek powietrzny znajduje si w miejscu, do ktrego dostp nie jest moliwy.
3. Wypadkiem lotniczym nie jest zdarzenie, podczas ktrego:
1) uszkodzenia ciaa powstay z przyczyn naturalnych, wywoanych przez poszkodowanego lub inne osoby,
2) osoby doznay uszkodze ciaa, jeeli uszkodze tych doznali pasaerowie przebywajcy na pokadzie bez wanego biletu, ukrywajce si w miejscach, do ktrych zwykle zamknity jest dostp dla pasaerw i czonkw zaogi, lub przebywajcy w miejscach nieprzeznaczonych dla pasaerw lub czonkw zaogi,
3) nastpia przerwa w pracy lub uszkodzenie silnika, gdy uszkodzeniu uleg tylko silnik, jego
osony lub agregaty wspomagajce lub gdy uszkodzone zostay opaty miga, kocwki skrzyda, anteny, ogumienie k, urzdzenia hamowania, owiewki lub gdy pokrycie statku powietrznego posiada niewielkie wgniecenia albo przebicia oraz inne uszkodzenia statku powietrznego,
nie stwarzajce zagroenia dla zdrowia lub ycia.
4. Incydentem lotniczym jest zdarzenie zwizane z eksploatacj statku powietrznego inne ni wypadek lotniczy, ktre ma lub mogoby mie niekorzystny wpyw na bezpieczestwo eksploatacji. Powanym incydentem lotniczym jest incydent, ktrego okolicznoci wskazuj, e nieomal doszo do
wypadku lotniczego.
Wypadek lotniczy jest zjawiskiem losowym. Powstaje wwczas, gdy w odpowiednim stopniu naronie zagroenie bezpieczestwa lotu (rys. 1), na skutek pojawienia si czynnikw destrukcyjnie wpywajcych na przebieg lotu. W praktyce lotniczej potencjalne zagroenie pojawienia si
czynnikw destrukcyjnych wystpuje cigle i wynika z ograniczonej niezawodnoci, zarwno zaogi, jak i SP oraz rodowiska, formuowanego jako otoczenie naturalne (np.: ptaki, zjawiska atmosferyczne, ktrych nie mona przewidzie) i sztuczne (cay system zabezpieczenia lotw).2)
1)
2)
Art. 134, ust.2, 3, pkt 1), 2) i 3) i 4 Ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze [Dz. U. nr 130, poz. 1112]
A. Milkiewicz Podstawy organizacji i metodyki badania wypadkw lotniczych w lotnictwie cywilnym - wyd. 2 1996 r.
NARASTANIE
ZAGROENIA
4
3
2
Rys. 1
Narastanie niebezpieczestwa
Uszkodzenie (U) - pod tym pojciem rozumie si uszkodzenie SP, ktre moe by usunite
w drodze naprawy biecej, albo przez wymian uszkodzonego elementu lub zespou SP.
Granica nieuchronnoci (GN) to taka granica w acuchu przyczynowo-skutkowym, po przekroczeniu ktrej musi nastpi wypadek lotniczy. Np.: podjcie decyzji na ldowanie w warunkach braku moliwoci wyhamowania samolotu na drodze startowej i nie przejcia na drugie zajcie, utrata skrzyde samolotu, wyczenie si silnika uniemoliwiajce lot poziomy, podczas gdy teren nie nadaje si do ldowania.
Incydent lotniczy (I) - z definicji wynika, e zdarzenie to jest cile zwizane z wykonywaniem
lotu, mona wic przyj, i jego definicja jest podobna do definicji wypadku lotniczego, a wic: incydent
lotniczy jest zdarzeniem lotniczym, ktre powstao w zwizku z uytkowaniem SP w czasie od chwili, gdy
choby jedna osoba wesza na pokad SP z zamiarem odbycia lotu, do chwili opuszczenia przez ostatni
osob pokadu SP, ktre spowodowao potencjalne zagroenie bezpieczestwa lotu i w ktrym nikt z zaogi
lub pasaerw nie odnis obrae, a SP nie uleg uszkodzeniu.
Incydenty lotnicze nie obciaj konta i nie maj ujemnego wpywu na ocen stanu bezpieczestwa lotw jednostki organizacyjnej, jak rwnie, nie stanowi podstawy do wycigania konsekwencji w stosunku do personelu lotniczego. Wprost przeciwnie, im wicej incydentw lotniczych zostanie w danej jednostce wykrytych i przeanalizowanych, tym wiksz mona mie gwarancj, e dziaalno danej jednostki
w zakresie zapobiegania wypadkom lotniczym jest prawidowa i przynosi bdzie sukcesy.
Zdarzenie lotnicze (ZL) - jest okreleniem oglnym, zwizane jest z uytkowaniem SP przez zaog i ma miejsce wwczas, gdy wpyno lub mogo wpyn na zagroenie bezpieczestwa lotu, wzgldnie,
na zaistnienie wypadku lotniczego. Okrelenie - zdarzenie lotnicze oznacza wszystko co zdarzyo si podczas uytkowania statku powietrznego, a wic: odstpstwa od norm, incydenty lotnicze, uszkodzenia sprztu
lotniczego oraz wypadki lotnicze.
Powany incydent lotniczy (PI) - jest to incydent lotniczy, ktrego okolicznoci zaistnienia wskazuj, i niemal e nie doszo do wypadku lotniczego (pojcie to zawarte jest w Aneksie 13 ICAO). A wic,
rnica midzy wypadkiem lotniczym i powanym incydentem lotniczym zawiera si jedynie w ich skutkach. Powane incydenty lotnicze powinny by badane w takim samym trybie jak wypadki lotnicze.
Uszkodzenie statku powietrznego na ziemi (Uz) - nie jest wypadkiem lotniczym, jeeli powstao
w wyniku kolizji rodkw naziemnych lub ludzi ze statkiem powietrznym.
Czynnik awaryjnoci - dowolne warunki, zjawisko lub okoliczno, ktre mog doprowadzi do
wypadku lotniczego.
Zapobieganie wypadkom lotniczym - dziaania polegajce na wykrywaniu, analizowaniu i eliminowaniu lub unikaniu czynnikw awaryjnoci.
niebezpieczne zblienie, w trakcie ktrego, w celu uniknicia zderzenia lub sytuacji niebezpiecznej, trzeba wykona manewr zmiany kierunku (unik) lub, kiedy celowe jest podjcie dziaa w celu zmiany kierunku;
sytuacja, w ktrej ledwie udao si unikn zderzenia sprawnego statku powietrznego z ziemi;
wyrana niezdolno osignicia wymaganych parametrw podczas rozbiegu, podczas startu lub na pocztkowym odcinku
naboru wysokoci;
poary i przypadki pojawienia si dymu w kabinie pasaerskiej, przedziaach bagaowych lub poary silnika, w tym poary stumione przy pomocy substancji ganiczych;
sytuacje, w ktrych czonkowie zaogi zostali zmuszeni do awaryjnego uycia instalacji tlenowej;
przypadki zniszcze konstrukcji statku powietrznego lub uszkodze silnika, ktrych nie mona zakwalifikowa do wypadkw lotniczych;
niejednokrotna odmowa pracy jednego lub kilku systemw pokadowych, majcych zasadnicze znaczenie dla eksploatacji
statku powietrznego;
przypadki utraty zdolnoci do wykonywania czynnoci przez czonkw zaogi statku powietrznego;
przesanki wypadkw lotniczych podczas startu lub ldowania, takie jak np. niedolot lub wytoczenie si poza granice DS;
odmowa pracy systemw, wejcie w stref niebezpiecznych zjawisk meteorologicznych, przekroczenia ustalonych ogranicze lub inne sytuacje, ktre mog spowodowa utrudnienia w pilotowaniu statku powietrznego;
odmowa pracy wicej ni jednego systemu w ukadach rezerwowych, ktre s niezbdne do kierowania statkiem powietrznym.
Powyszy wykaz nie jest wyczerpujcy i suy ma jedynie do zilustrowania okrelenia powany
incydent lotniczy.
WA = (w x 100 000) : N
WA - wskanik awaryjnoci;
w - liczba wypadkw;
N - nalot oglny (liczba skokw).
Uwagi oglne
Dla poszczeglnych oraz zbiorowych uytkownikw statkw powietrznych stosuje si (w tekcie, w tabelach i na wykresach) nastpujce skrty:
LK
AP
OKL
LS
LR
LP
- Lotnictwo Komunikacyjne;
- Aeroklub Polski;
- Orodek Ksztacenia Lotniczego w Rzeszowie;
- Lotnictwo Sanitarne;
- Lotnictwo resortowe - podlege rnym resortom (pastwowe);
- Lotnictwo prywatne.
analizy i oceny skutecznoci dziaalnoci profilaktycznej prowadzonej przez jednostki organizacyjne lotnictwa cywilnego RP na rzecz zapobiegania wypadkom lotniczym;
o sprecyzowania wnioskw majcych na celu podwyszenie poziomu bezpieczestwa w trakcie realizacji zada lotniczych przez lotnictwo cywilne RP w 2004 r. i w latach nastpnych.
M
4
II.
INFORMACJE OGLNE
Podstawa Organizacja i zasady dziaanie organw bezpieczestwa lotniczego lotnictwa cywilnego. Wydanie MK DGLC 1987 r.
Wypadki lotnicze w 2003 r. - wg rodzajw statkw powietrznych (stan na 31.12 2003 r.)
samoloty
migowce
szybowce
motoszybowce
spadochrony
lotnie
motolotnie
paralotnie
paralotnie z nap.
RAZEM
26 wypadkw
4 wypadki
23 wypadki
3 wypadki
16 wypadkw
bez wypadkw
6 wypadkw
10 wypadkw
2 wypadki
90 wypadkw
- bez wypadkw
Aeroklub Polski,
w tym:
a) samoloty
b) szybowce
c) motoszybowce
d) spadochrony
e) lotnie
f) motolotnie
g) paralotnie
h) paralotnie z nap.
- 53 wypadki
- 14 wypadkw
- 22 wypadki
- 2 wypadki
- 15 wypadkw
- bez wypadkw
- bez wypadkw
- bez wypadkw
- bez wypadkw
- 33 wypadki
- 11 wypadkw
- 1 wypadek
- 1 wypadek
- 1 wypadek
- 1 wypadek
- bez wypadkw
- 6 wypadkw
- 10 wypadkw
- 2 wypadki
- 2 wypadki
- 1 wypadek
- 1 wypadek
- 2 wypadki
- 1 wypadek
Lotnictwo oglnego
przeznaczenia,
w tym:
a) samoloty
b) migowce
c) szybowce
d) motoszybowce
e) spadochrony
f) lotnie
g) motolotnie
h) paralotnie
i) paralotnie z
nap.
Lotnictwo sanitarne
- migowce:
ZUA
- samoloty;
PZL widnik
- migowce;
Zagraniczne SP **)
- samoloty;
- migowce;
**)
JEDNOSTKA
ORGANIZACYJNA
NALOT
OGLNY
LICZBA
LICZBA
WYPADKW INCYDENTW
STOSUNEK
Li / Lw
Aeroklub Polski
Lotnictwo Komunikacyjne
Lotnictwo Sanitarne
OKL Rzeszw
Lotnictwo resortowe
Lotnictwo prywatne
122515
138327
5574
4325
13879
26696
53
0
2
0
2
15
101
235
107
10
453
16
1 : 1,9
0
1 : 53,5
0
1 : 226,5
1,07
304568
72
922
1 : 12,8
W tabeli nie uwzgldniono wypadkw na lotniach, paralotniach i motolotniach brak wiarygodnych danych o nalocie i liczbie incydentw
ZALECENIA PROFILAKTYCZNE
III.
7. Dokadnie prowadzi dokumentacj dziaalnoci lotniczej (w tym szkoleniowej) j.o. lotnictwa i stosowa si do ustalonych przez Prezesa Urzdu Lotnictwa Cywilnego terminw skadania sprawozda z wykonania zada lotniczych (Formularz C-4), tj. do 31 stycznia kadego roku, za ubiegy rok
kalendarzowy.
M
9
10