Professional Documents
Culture Documents
2. ZASADA WINY
Prawo karne opiera się na zasadzie winy. Odpowiedzialnosc karna moza poniesc wtedy gdy sprawcy
z popelnionego czynu mozna zrobic zarzut. Warunkiem osobistej zarzucalnosci czynu (czyli winy)
jest istnienie okreslonej więzi psychicznej między sprawcą a jego czynem, Np. w odniesieniu do
przestepstw umyslnych aby istniala więz musi istniec zamiar popelnienia przestępstwa. Jest to
okreslane jako strona podmiotowa (subiektywna) przestępsta. Zasade winy w KK opisuje art.1
par1.
4. ZASADA HUMANITARYZMU
Prawo karne musi uwzgędniać prawa jednostki i chronic dobra jednostkowe , nie moze im dawac
jednak absolutnego priorytetu kosztem ochrony interesow panstwa i jego organow , interesow
ogolnospolecznych czy instytucji społ.
Zgodnie z tą zasadą prawo karne powinno byc humanitarne, ludzkie w tym znaczeniu że
wymagania przezeń stawiane nie powinny być okrutne , nie powinny wyrządzać zbędnych
dolegliwości skazanemu ani go poniżać.
Zasaga hum. wynika m.in z art 3. Konwencji o Ochronie Podstawowych Praw i Wolności z 1950r i z
art . 7 Miedzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966r , w ktorych Polska jest
stroną.
5. ZASADA NULLUM CRIMEN SINE LEGE - " NIE MA PRZESTEPSTWA BEZ USTAWY"
Jest to jedna z najwazniejszych zasad prawa karnego , jest istotnum skladnikiem idei panstwa
prawa. Ma chronic jednostke przed arbitralnym poslugiwaniem sie represja karna przez organy
panstwowe. Zasada ta zostala uroczyscie sformulowana w art 8 Deklaracji o Ochronie Praw
Czlowieka i Obywatela z 1789r. Uznana zostala za zawierająca jedno z postawowych praw czlowieka
W polskim prawie zasada ta zostala sformulowana w art42 Konstytucji RP (" Odpowiedzialnosci
karnej podlega tylko ten kto dopuscil sie czynu zabronionego przez ustawe obowiazująca w czasie
jego popelnienia")
Zasada ta sformułowana jest rowniez w bardziej rozbudowanej formie jako Nullum crimen nulla
poena sine lege poenali anteriori. Wynikają z niej szczególowe przesłanki :
- prawo karne musi byc prawem pisanym i zwartym w ustawie " nullum crimen sine lege scripta"
- przepisy karne musza opisywac przestepstwo w sposob maksymalnie dokladny "nullum crimen
sine lege certa"
- nie dopuszczalne jest stosowanie analogii na niekozysc oskarzonego
- ustawa karna wprowadzająca odpowiedzialnosc lub ja zaostrzajaca nie moze dzialac wstecz
"nullum crimen sine lege praevia - lex retro non agit"
- kara za przestępstwo musi być okreslona we wczeniej przewidzianej i wydanej ustawie "nulla
poena sine lege"
Adresatem tych regul jest przede wszyskim sedzia rozpatrujący konkretna sprawe , jak rowniez
ustawodawca w szczegolnosci jezeli chodzi o pkt. 1 i 2
6. ZASADA TERYTORIALNOSCI
Terytorium Polski to obszar ziemi (obszar ladowy) wraz z wodami wewnetrznymi oraz morskie wody
przybrzezne , a takze slup powietrza nad nimi i wnetrze ziemi pod nimi. Zgodnie z zasadą
terytorialnosci odpowiedzialnosci karnej podlega ten kto dopusci sie czynu zabronionego na
terytorium polski , chyba ze umowa miedzynarodowa w ktorej polska jest strona stanowi inaczej.
Okreslenie "polski statek wodny lub powietrzny" strosuje sie do samolotow i stakow
zarejestrowanych w Polsce.O zakresie dzialania zasady terytorialnosci decyduje w stopniu
szczegolnym miejsce popelnienia przestepstwa. Wg art 6 par2 KK. przestepstwo uwaza sie za
popelnione w miejscu gdzie sprawca dzialal lub zaniechal dzialania lub w miejscu gdzie skutek
czynu nastąpil lub mial nastapic.
RODZAJE PRZESTĘPSTW
I. Podzial ze wzgledu na TRYB SCIGANIA przestepstw
- tryb publiczno - skargowy
a) na wniosek - osoba pokrzywdzona wyraża na wszczęcie i prowadzenie postepowania
b) z urzędu - musi być złożone doniesienie o popełnionym przestępstwie , osoba składająca
wniosek musi to udowodnic przed sądem
- tryb prywatno -skargowy
pokrzywdzony - jest oskarżycielem prywatnym , który składa prywany akt oskarzenia i popiera go
przed sądem
CZYN ZABRONIONY - czyn obiektywnie naryszajacy prawo karne , nie koniecznie bedacy
przesteptwem
TYPY PRZESTEPSTW :
- typ podstawowy - zawiera wszystkie cechy czyny danego rodzaju
- typ kwalifikowany - obok cech postawowych zawiera jeszcze cechy ktore wplywaja na zaostrzenie
kary i zwiekszenie stopnia spolecznej szkodliwosci
- typ uprzywilejowany - obok cech podstawowych zawiera jeszcze cechy ktore wplywaja na
zmniejszenie spolecznej szkodliwosci a tym samym na zlagodzenie kary.
PRZESTĘPSTWO - czyn zabroniony , zagrozony grozba kary przez ustawe obowiazująca w czasie
jego popelnienia , zawiniony , ktorego spoleczna szkodliwosc jest wyzsza niz znikoma
WINA
Zachodzi wtedy gdy z popelnionego czynu mozna zrobic sprawcy zarzut. W prawie karnym
materialnym wina jest adresowana do konkretnej osoby.
WINA UMYŚLNA -
a) w zamiarze bezpośrednim - ma miejsce gdy sprawca chce popelnic przestępstwo, ma wolę i
swiadomosc popelnienia czynu zabronionego
b) w zamiarze ewentualnym - sprawca przedwiduje mozliwosc popelnienia przestepstwa, godzi sie
na to. Wola sprawcy polega na tym , ze godzi sie on na mozliwosc popelnienia przestępstwa
WINA NIEUMYŚLNA-
a) lekkomyslnosc - sprawca naruszając reguly ostrożnosci przewiduje mozliwosc popelnienia czynu
zabronionego, lecz przypuszcza, ze go uniknie. Pojawia się tu świadomość sprawcy, nie ma
natomiast woli i zamiaru
b) niedbalstwo - sprawca możliwości popełnienia czynu zabronionego nie przewidujewiduje ,
chociaż mógł przewidzieć. Sprawca nie wykorzystał swoich mozliwosci intelektualnuych i dlatego
nie zmienil swego nieostrożnego zachowania co doprowadziło do przestępstwa nieumyślnego
WINA KOMBINOWANA (MIESZANA)
część znamion przestępstwa obięta jest zamiarem sprawcy a druga częśc tylko wina nieumyslna.
Przestęptwo popelnione z winy mieszanej - traktuje sie w sumie jako przestepstwo umyslne.