Sprawozdanie - Arr - 2013 - Agentie de Plata PDF

Spis treci
SPIS TRECI
STRESZCZENIE.....
1.
AGENCJA RYNKU ROLNEGO AGENCJ PATNICZ...
20
1.1.
Status prawny i zakres dziaalnoci Agencji Rynku Rolnego..........
20
1.2.
Struktura organizacyjna Agencji Rynku Rolnego......
22
1.3.
Ocena dziaalnoci ARR przez jednostki zewntrzne......
24
2.
DZIAANIA ARR PROWADZONE W RAMACH ADMINISTROWANYCH

MECHANIZMW....
26
2.1.
Dziaania interwencyjne na rynkach rolno-ywnociowych..
29
2.1.1.
Rynek mleka i przetworw mlecznych
29
2.1.1.1.
Mleko surowe..
30
2.1.1.1.1.
Kwotowanie produkcji mleka..........................................................
31
2.1.1.1.2.
Program Mleko w szkole...........................................................
39
2.1.1.1.2.1. Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych..
41
2.1.1.1.2.2. Dofinansowanie z Funduszu Promocji Mleka do spoycia mleka i przetworw mlecznych

w przedszkolach i gimnazjach..
42
2.1.1.1.2.3. Dopata krajowa do spoycia mleka i przetworw mlecznych w szkoach podstawowych.
43
2.1.1.2.
Maso.
46
2.1.1.2.1.
Interwencyjny zakup i sprzeda masa
48
2.1.1.2.2.
Dopaty do prywatnego przechowywania masa
48
2.1.1.2.3.
Wystawianie certyfikatw dla masa przeznaczonego do wykorzystania w ramach

mechanizmw WPR w innych pastwach czonkowskich UE.
49
2.1.1.3.
Odtuszczone mleko w proszku (OMP)...
50
2.1.1.3.1.
Interwencyjny zakup i sprzeda odtuszczonego mleka w proszku
51
2.1.1.4.
Sery...
52
2.1.1.5.
Handel zagraniczny na rynku mleka
52
2.1.2.
Rynek zb..
53
2.1.2.1.
Interwencyjny zakup i sprzeda zb..
55
2.1.2.2.
Handel zagraniczny na rynku zb..
58
2.1.2.3.
Handel zagraniczny na rynku ryu...
59
2.1.3.
Rynek misa czerwonego.
59
2.1.3.1.
Wieprzowina
59
2.1.3.1.1.
Handel zagraniczny na rynku wieprzowiny.
62
2.1.3.2.
Woowina i cielcina...
63
2.1.3.2.1.
Handel zagraniczny na rynku woowiny i cielciny
65
2.1.4.
Rynek drobiu i jaj.
65
2.1.4.1.
Handel zagraniczny na rynku drobiu i jaj
67
2.1.5.
Rynek cukru.
68
2.1.5.1.
Handel zagraniczny na rynku cukru........
70
2.1.5.2.
Monitorowanie produkcji oraz opaty na rynku cukru
72
Spis treci
2.1.5.3.
Rafinacja cukru przywiezionego spoza UE.
75
2.1.5.4.
Przetwarzanie cukru przemysowego..
75
2.1.5.5.
Dywersyfikacja przemysu cukrowniczego..
77
2.1.6.
Rynek skrobi ziemniaczanej..
78
2.1.6.1.
Dopaty w ramach kwotowania produkcji skrobi ziemniaczanej..
78
2.1.6.2.
Patno niezwizana sektor skrobi ziemniaczanej...
78
2.1.7.
Rynek tytoniu...
79
2.1.7.1.
Patnoci dla producentw surowca tytoniowego..
79
2.1.7.2.
Odbir i przetwrstwo surowca tytoniowego..
80
2.1.8.
Rynek nasion...
81
2.1.8.1.
Dopaty do materiau siewnego.
81
2.1.9.
Rynek produktw pszczelich.
84
2.1.9.1.
Wsparcie rynku produktw pszczelich.
85
2.1.10.
Rynek lnu i konopi..
89
2.1.10.1.
Dopaty do przetwrstwa somy lnianej i konopnej na wkno.
89
2.1.10.2.
Handel zagraniczny na rynku lnu i konopi..
90
2.1.11.
Rynek owocw i warzyw
90
2.1.11.1.
Program Owoce w szkole...
92
2.1.11.2.
Administrowanie rozdysponowywaniem owocw i warzyw nieprzeznaczonych do sprzeday
98
2.1.11.3.
Handel zagraniczny na rynku wieych owocw i warzyw..
99
2.1.12.
Rynek wina..
100
2.1.12.1.
Administrowanie potencjaem produkcyjnym winoroli i wina.
100
2.1.13.
Rynek biopaliw
103
2.1.13.1.
Monitorowanie rynku biokomponentw i biopaliw ciekych..
103
2.1.13.2.
Monitorowanie produkcji biogazu rolniczego..
105
2.1.13.3.
Gromadzenie informacji o infrastrukturze energetycznej.
108
2.1.13.4.
Kontrola wykorzystania rolin energetycznych..
108
2.1.13.5.
Pomoc do plantacji trwaych..
109
2.1.14.
Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci Unii Europejskiej...
110
2.1.15.
Wspieranie promocji ywnoci..
112
2.1.15.1.
Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktw rolnych.
113
2.1.15.2.
Obsuga funduszy promocji produktw rolno-spoywczych.
117
2.1.15.3.
Dziaania informacyjne i promocyjne w ramach Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich

na lata 2007-2013...
122
2.1.15.4.
Dziaania ARR w zakresie promocji produktw rolnych i rolno-spoywczych,

w szczeglnoci produktw rolnictwa ekologicznego, produktw regionalnych
i tradycyjnych oraz innych wytwarzanych w ramach systemw jakoci ywnoci...
124
2.1.15.5.
Branowy program promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych.
126
2.1.16.
Handel zagraniczny w zakresie produktw przetworzonych non-aneks I.
129
2.2.
Podsumowanie dziaa ARR w 2013 r. w ramach regulacji handlu zagranicznego
130
2.3.
Podsumowanie wsparcia sektora rolno-ywnociowego przez ARR w 2013 r.
133
Spis treci
3.
SYTUACJA EKONOMICZNO-FINANSOWA ARR......
137
3.1.
Dziaalno Agencji Rynku Rolnego w 2013 r. w ramach administrowania mechanizmami WPR
140
3.1.1.
Obrt rodkami finansowymi na dziaalnoci WPR......
140
3.1.2.
Prefinansowanie..............................
142
3.1.3.
Wspfinansowanie, patnoci uzupeniajce oraz podatek VAT od WPR.
143
3.1.3.1.
Dziaalno w zakresie wspfinansowania mechanizmw z udziaem rodkw Unii Europejskiej
143
3.1.3.2.
Dziaalno w zakresie patnoci uzupeniajcych dla producentw rolnych....
144
3.1.3.3.
Dziaalno w zakresie rozlicze podatkowych VAT od WPR..
145
3.1.4.
Zabezpieczenia w zakresie mechanizmw WPR..
145
3.1.5.
Wierzytelnoci z tytuu WPR............
146
3.2.
Dziaalno krajowa ARR w 2013 r...............
148
3.2.1.
Obrt rodkami finansowymi na dziaalnoci krajowej............
148
3.2.2.
Rozliczenie rodkw finansowych na dziaalnoci krajowej w 2013 r.......
150
3.2.2.1.
Dziaalno administracyjna.....
150
3.2.2.2.
Dziaalno w zakresie realizacji mechanizmw krajowych....
152
3.2.2.3.
Dziaalno w zakresie realizacji pomocy technicznej PROW 2007-2013....
153
3.2.3.
Wydatki inwestycyjne........
154
3.2.4.
Branowy program promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych.
155
3.2.5.
Zabezpieczenia na dziaalnoci krajowej...........
156
3.2.6.
Wierzytelnoci z tytuu dziaalnoci krajowej.........
157
4.
SYSTEM INFORMACYJNY.........
160
4.1.
Cele i formy upowszechniania informacji...........
160
4.2.
Opracowania i informacje przygotowywane przez ARR......
166
4.2.1.
Raporty rynkowe.....
166
4.2.2.
Opracowania analityczno-prognostyczne...
167
4.3.
Nagrody i wyrnienia....
167
4.4.
Monitorowanie poziomu zadowolenia klientw ARR.
168
4.5.
ARR w opinii badanych mieszkacw wsi..
168
5.
WSPPRACA Z ZAGRANIC.....
170
5.1.
Realizacja programw pomocowych.......
170
5.1.1.
Wsparcie techniczne udzielane przez ARR za porednictwem TAIEX.....
170
5.1.2.
Projekty programw pomocowych na rzecz wsppracy dwustronnej...
171
5.2.
Prowadzenie dziaalnoci informacyjnej o moliwociach wsppracy handlowej i inwestycyjnej

z krajami trzecimi w sektorze rolno-ywnociowym...
172
5.2.1.
Udzia ARR w midzynarodowych seminariach i spotkaniach gospodarczych
172
5.2.2.
Organizacja przez ARR misji gospodarczych dla polskich przedsibiorcw
173
5.3.
Wsppraca z instytucjami zewntrznymi
175
5.3.1.
Realizacja porozumie o wsppracy z instytucjami sektora rolno-spoywczego
175
5.3.2.
Udzia ARR w midzynarodowych konferencjach, seminariach i spotkaniach dotyczcych

funkcjonowania agencji patniczych oraz WPR..
175
Spis treci
5.3.3.
Organizacja wizyt delegacji zagranicznych w ARR...
176
5.4.
Udzia ARR w pracach zwizanych ze stanowieniem prawa Unii Europejskiej
177
5.4.1.
Udzia w pracach organw UE oraz w unijnym procesie decyzyjnym
177
5.4.2.
Informowanie uczestnikw rynku o udziale ARR w procesie decyzyjnym Unii Europejskiej
179
5.5.
Wdraanie w ARR Informatycznego Systemu Monitoringu i Zarzdzania Rynkiem Rolnym

(ISAMM) oraz Systemu Europejskiej Wymiany Dokumentw Polska (EWD-P)
179
5.5.1.
System ISAMM
179
5.5.2.
System EWD-P
180
5.6.
Zapewnienie obsugi tumaczeniowej..
180
6.
SYSTEM KONTROLI....
181
6.1.
Audyt wewntrzny......
181
6.2.
Kontrola wewntrzna.........
182
6.3.
Suby techniczne......
185
6.4.
Funkcjonowanie kontroli zarzdczej w ARR......
188
7.
SYSTEM ZARZDZANIA W ARR......
190
7.1.
Odnowienie certyfikacji Systemu Zarzdzania..........
190
7.2.
Szkolenia pracownikw ARR w zakresie Systemu Zarzdzania....
191
7.3.
Audity wewntrzne w zakresie nadzoru nad Systemem Zarzdzania w ARR.....
191
7.4.
Opracowywanie i weryfikacja dokumentacji Systemu Zarzdzania.......
191
7.5.
Ocena skutecznoci Systemu Zarzdzania..
192
7.6.
System Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji...
192
7.7.
Plan Cigoci Dziaania....
193
8.
ZAGADNIENIA ORGANIZACYJNE.......
194
8.1.
Dostosowania legislacyjne........
194
8.1.1.
Akty prawne regulujce organizacj i zadania ARR.....
194
8.1.2.
Akty prawne regulujce dziaania ARR na poszczeglnych rynkach rolnych...
195
8.1.3.
Monitorowanie regulacji prawnych UE....
198
8.2.
Zarzdzanie kadrami......................................
199
8.3.
Szkolenia.....
200
8.4.
Realizacja programu informatyzacji........
201
8.5.
Zamwienia publiczne.......
202
8.6.
Zaangaowanie ARR w spk prawa handlowego ELEWARR.....
202
8.7.
Rejestracja przedsibiorcw.....
203
SPIS TABEL.
204
SPIS WYKRESW.....
207
ANEKSY.......
210
Streszczenie
STRESZCZENIE
Agencja Rynku Rolnego agencj patnicz UE

1. Agencja Rynku Rolnego (ARR), jako akredytowana unijna agencja
patnicza, administrowaa w 2013 r. mechanizmami wsplnej polityki rolnej
(WPR) zgodnie z zasadami okrelonymi w prawodawstwie Unii
Europejskiej i krajowym. rdem finansowania mechanizmw by
Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG) i budet krajowy. ARR
obsugiwaa take fundusze promocji produktw rolno-spoywczych.
2. W 2013 r. Agencja przekazaa na rzecz sektora rolno-ywnociowego
rodki w kwocie 667,3 mln z. W ramach administrowanych
mechanizmw z EFRG wypacono beneficjentom 435,7 mln z,
a z budetu krajowego 231,6 mln z. Dodatkowo z funduszy promocji produktw rolno-spoywczych wydatkowano 51,4 mln z. Warto gotowych artykuw spoywczych
przekazanych w ramach pomocy ywnociowej wyniosa 309,5 mln z. Ponadto ARR
przekazaa na dochody budetu pastwa kwot 190,5 mln z. W ramach uczestnictwa
w mechanizmach WPR w 2013 r. skadano zabezpieczenia gotwkowe i gwarancje
instytucji finansowych, ktrych najwysza warto w 2013 r. wyniosa 928,2 mln z.
Realizacja wsparcia finansowego kierowanego do uczestnikw rynku nie wyczerpuje zakresu zada
Agencji Rynku Rolnego. Oprcz dziaa skutkujcych patnociami Agencja administrowaa
rwnie szeregiem mechanizmw niefinansowych kwotowaniem produkcji mleka, cukru
i izoglukozy, mechanizmami handlu zagranicznego, a take mechanizmami monitorowania i kontroli
procesu produkcji oraz przetwrstwa (na rynkach: wina, cukru, mleka i przetworw mlecznych,
tytoniu, owocw i warzyw, jak rwnie w zakresie odnawialnych rde energii).
3. Od akcesji Polski do UE do koca 2013 r. ARR wypacia beneficjentom funkcjonujcym
w sektorze rolno-ywnociowym 11,3 mld z. W ramach realizacji programu pomocy
ywnociowej przekazano najuboszej ludnoci gotowe artykuy spoywcze o wartoci
2,4 mld z. Dodatkowo z funduszy promocji produktw rolno-spoywczych na dziaania
informacyjno-promocyjne wypacono 235 mln z.
Streszczenie
4. W Centralnym Rejestrze Przedsibiorcw prowadzonym w ARR w 2013 r. zarejestrowano

11,6 tys. nowych podmiotw. Od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2013 r. zostao
zarejestrowanych 612,6 tys. uczestnikw mechanizmw administrowanych przez Agencj.
Wspieranie konsumpcji
1. Z roku na rok wzrasta liczba dzieci i szk podstawowych uczestniczcych w programie
Owoce w szkole. Od jego uruchomienia w roku szkolnym 2009/2010 liczba dzieci
otrzymujcych nieodpatnie owoce i warzywa wzrosa 3-krotnie, a liczba szk uczestniczcych
w programie 4-krotnie. Zainteresowanie beneficjentw programem w II semestrze roku
szkolnego 2013/2014 byo wiksze ni w poszczeglnych
semestrach ubiegych lat szkolnych. Umowy ze 110 zatwierdzonymi
dostawcami podpisao 10,8 tys. szk podstawowych (187 szk
wicej ni w I semestrze), a 8 zatwierdzonych szk samodzielnie
pozyskiwao i udostpniao owoce oraz warzywa. Z programu
skorzystao 976,6 tys. dzieci (8,6 tys. wicej ni w I semestrze), ktre
stanowiy 84% grupy docelowej uczniw objtych programem.
Na realizacj unijnego programu Owoce w szkole ARR w 2013 r.
wypacia 53,3 mln z, z tego 40 mln z (75%) pochodzio ze rodkw UE, a 13,3 mln z (25%)
z budetu krajowego.
2. ARR poprzez realizacj programu Mleko w szkole
wspiera spoycie mleka i jego przetworw, co przyczynia
si do ksztatowania waciwych nawykw ywieniowych
wrd dzieci i modziey szkolnej. W roku szkolnym
2012/2013 z programu Mleko w szkole skorzystao w kraju 2,43 mln dzieci i uczniw, w tym
2,14 mln uczniw ze szk podstawowych. Dzieci i uczniowie uczszczali do 14,16 tys.
placwek owiatowych, spord ktrych 85% stanowiy szkoy podstawowe.
W ramach programu Mleko w szkole w 2013 r. wypacono cznie z tytuu dopaty unijnej,
dopaty krajowej i z Funduszu Promocji Mleka 148 mln z. Z Europejskiego Funduszu
Rolniczego Gwarancji pochodzio 40,2 mln z (27% wydatkowanych rodkw), 106,2 mln z
z budetu krajowego (72%), a 1,6 mln z wynioso dofinansowanie z Funduszu Promocji
Mleka (1%).
10
Streszczenie
Pomoc ywnociowa
W 2013 r., w ramach realizacji programu pomocy ywnociowej dla najuboszej ludnoci UE,
Agencja wydatkowaa 315,7 mln z z tytuu: zakupu artykuw spoywczych na rynku oraz
kosztw administracyjnych i przechowywania poniesionych przez organizacje charytatywne.
rodki te pochodziy z budetu UE. W ramach programu ywno zostaa przekazana do
144 magazynw zlokalizowanych na terenie caej Polski, skd za porednictwem lokalnych
organizacji charytatywnych bya dystrybuowana do osb najuboszych. Gotowe artykuy
spoywcze w iloci 99 tys. ton, o wartoci 309,5 mln z, dostarczono do ok. 3,5 mln osb
najuboszych w Polsce.
Wspieranie promocji ywnoci

1. Agencja w ramach mechanizmu WPR Wsparcie
dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach
wybranych produktw rolnych udzielia wsparcia
finansowego na realizacj 11 branowych kampanii promocyjnych i/lub informacyjnych:
Kampania informacyjna na temat misa wieprzowego wieego, schodzonego lub
mroonego produkowanego zgodnie z krajowym systemem jakoci Pork Quality System
(PQS), Tradycja, jako i europejski smak, 5 porcji warzyw, owocw lub soku, Nowa
jako w drobiarstwie, Pokochaj olej rzepakowy, Jabka kadego dnia, Makarony Europy,
Mam kota na punkcie mleka, QMP woowina zawsze dobra, Trzy znaki smaku oraz
Europejskie miso tradycja, jako i smak. Na realizacj powyszych programw ARR
w 2013 r. wydatkowaa 36,6 mln z, tj. o 43% wicej ni w 2012 r. i ponad 4-krotnie wicej
ni w roku 2011. Ponadto rozpoczto dziaania zwizane z nowymi, zaakceptowanymi przez
Komisj Europejsk w 2013 r., programami promocyjno-informacyjnymi Tradycja i jako
europejskiego misa oraz Gwarancja jakoci QAFP.
2. ARR, jako podmiot wdraajcy, uczestniczya w zadaniach delegowanych w ramach dziaa
informacyjnych i promocyjnych w zakresie PROW
2007-2013, przyjmujc i rozpatrujc projekty tych dziaa.
O wsparcie mogy ubiega si grupy producentw
wytwarzajcych ywno wysokiej jakoci w ramach
systemw: wsplnotowego systemu certyfikacji produktw
regionalnych
tradycyjnych
(obejmujcego
System
Chronionych Nazw Pochodzenia, System Chronionych Oznacze Geograficznych oraz System
11
Streszczenie
Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalnoci), Rolnictwa ekologicznego, Integrowanej Produkcji

Rolin, Jako Tradycja, jak rwnie Quality Meat Program (QMP). W 2013 r. w ARR zoono
20 wnioskw o przyznanie pomocy.
3. Agencja w 2013 r. prowadzia ustawowe dziaania promocyjne i informacyjne majce na
celu promowanie produktw rolnych oraz ywnociowych, metod ich produkcji,
a take systemw jakoci ywnoci, m.in. poprzez promocj polskich produktw poza
granicami kraju (gwnie podczas targw midzynarodowych), organizacj stoisk, warsztatw
kulinarnych, wykadw, spotka, konkursw promujcych polskie kulinarne specjalnoci,
prowadzenie dziaa edukacyjnych dotyczcych zasad waciwego ywienia, jak rwnie
przez publikowanie broszur i wydawnictw promujcych polskie produkty regionalne oraz
tradycyjne.
4. ARR kontynuowaa realizacj branowego programu promocji brany polskich
specjalnoci ywnociowych w zakresie projektu systemowego Promocja polskiej
gospodarki na rynkach midzynarodowych, Poddziaania 6.5.1 Programu Operacyjnego
Innowacyjna Gospodarka. Celem programu jest wykreowanie polskich silnych marek, ktre
bd rozpoznawalne na wiecie i kojarzone z krajem pochodzenia. Poprzez realizacj programu
umoliwiono przedsibiorcom kompleksow i usystematyzowan promocj ich produktw za
granic, m.in. przez organizacj wystpie przedsibiorcw
na wybranych polskich i zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych. Program obejmuje swoim zasigiem
nastpujce rynki docelowe: Rosji, Niemiec, Chin, Francji,
Ukrainy oraz Zjednoczonych Emiratw Arabskich.
5. ARR w 2013 r. obsugiwaa dziewi funduszy promocji produktw rolno-spoywczych,
tj.: mleka, misa wieprzowego, misa woowego, misa koskiego, misa owczego, ziarna
zb i przetworw zboowych, owocw i warzyw, misa drobiowego oraz ryb. Celem zada
finansowanych z funduszy jest wspieranie marketingu rolnego, zwikszenie spoycia
i promocja produktw rolno-spoywczych.
Na rachunki bankowe funduszy obsugiwanych przez ARR w 2013 r. wpyno 49 mln z.
Agencja wydaa 434 decyzje w sprawie udzielenia i wypaty wsparcia ze rodkw
finansowych funduszy. Na podstawie tych decyzji na realizacj projektw promocyjno-informacyjnych, finansowanych lub wspfinansowanych ze rodkw funduszy promocji,
wydatkowano 51,4 mln z.
12
Streszczenie
Wspieranie producentw na rynkach rolnych

1. Z tytuu dopat do materiau siewnego, w ramach pomocy de minimis
w rolnictwie, producenci zb, ziemniakw i rolin strczkowych
otrzymali w 2013 r. z ARR wsparcie finansowe w wysokoci 86,4 mln z
do 768,5 tys. ha gruntw ornych obsianych lub obsadzonych materiaem
siewnym kategorii elitarny lub kwalifikowany. Producenci rolni zoyli
w 2013 r. w Agencji 62,4 tys. wnioskw o ww. dopaty.
2. ARR bya przygotowana do prowadzenia zakupw interwencyjnych zb. Przedsibiorcy
nie oferowali w 2013 r. do sprzeday pszenicy na zapasy interwencyjne UE z uwagi na cen
rynkow pszenicy, przekraczajc poziom ceny interwencyjnej. Na 31 grudnia 2013 r. ARR
dysponowaa pojemnoci przechowalnicz dla 204,4 tys. ton zb w 22 magazynach.
3. Agencja wspieraa rynek misa przez wypat refundacji wywozowych. W 2013 r.
wydatkowano 7,3 mln z refundacji wywozowych do 14 tys. ton wieej i mroonej woowiny
oraz 196 sztuk byda, a take 35 tys. z do 39 ton przetworw wieprzowych. Eksporterom
wypacono rwnie 147 tys. z refundacji do wywozu 138 ton misa drobiowego.
4. W 2013 r. prowadzono szereg dziaa wspierajcych rynek mleka i przetworw mlecznych.
Agencja zarzdzaa kwotowaniem produkcji mleka, realizowaa program Mleko w szkole,
wystawiaa certyfikaty dla masa przeznaczonego do wykorzystania w ramach mechanizmw
WPR w innych pastwach czonkowskich UE, obsugiwaa Fundusz Promocji Mleka
i administrowaa mechanizmem dopat do prywatnego przechowywania masa. Ponadto,
w ramach regulacji handlu zagranicznego na rynku mleka i jego przetworw, ARR wydawaa
pozwolenia na wywz produktw mlecznych bez refundacji.
W zakresie administrowania mechanizmem Kwotowanie
produkcji mleka ARR w 2013 r. wydaa 191,4 tys. decyzji
administracyjnych.
W ramach realizacji dziaa interwencyjnych Agencja
wypacia 181 tys. z dopat do prywatnego przechowywania masa, z tego 177 tys. z
w ramach rozliczenia 15 umw zawartych w 2012 r. i 4 tys. z w wyniku rozliczenia umowy
zawartej w 2013 r. ARR wystawia rwnie 58 certyfikatw, ktre dotyczyy 1,5 tys. ton masa
przeznaczonego do wykorzystania w ramach mechanizmu dopat do prywatnego
przechowywania masa w Holandii i Niemczech.
13
Streszczenie
W zwizku z wyszym poziomem cen rynkowych odtuszczonego mleka w proszku i masa,

w porwnaniu z ich cenami interwencyjnymi, unijni przedsibiorcy w 2013 r. nie zaoferowali
tych produktw do sprzeday na zapasy interwencyjne UE. ARR dysponowaa powierzchni
przechowalnicz dla cznej iloci 1,5 tys. ton masa i 20,1 tys. ton OMP. Na 31 grudnia 2013 r.
autoryzacj ARR posiadao 25 zakadw produkujcych maso i 35 OMP oraz 26 magazynw
i 34 chodnie.
5. Na rynku cukru ARR monitorowaa produkcj kwotow i pozakwotow
cukru i izoglukozy, przetwarzanie cukru przemysowego, a take rafinacj
surowego cukru trzcinowego przywiezionego spoza UE. W ramach
mechanizmu Monitorowanie produkcji oraz opaty na rynku cukru
pobrano od producentw cukru i izoglukozy opaty w wysokoci
173,9 mln z, ktre zostay przekazane do MRiRW.
6. W ramach mechanizmu Odbir i przetwrstwo surowca tytoniowego ARR
kontynuowaa realizacj zada polegajcych na: zatwierdzaniu pierwszych przetwrcw
surowca tytoniowego, prowadzeniu rejestru pierwszych przetwrcw, zatwierdzaniu punktw
odbioru surowca tytoniowego oraz potwierdzaniu speniania wymaga jakociowych surowca
tytoniowego. Na 31 grudnia 2013 r. zatwierdzenie posiadao 13 pierwszych przetwrcw
surowca tytoniowego oraz 38 punktw odbioru surowca tytoniowego, a w rejestrze byo
wpisanych 14 pierwszych przetwrcw, w tym jeden podmiot prowadzcy dziaalno poza
terenem Polski.
Oddziay Terenowe ARR w 2013 r. wystawiy rolnikom 10,8 tys. zawiadcze zawierajcych
informacje o iloci tytoniu jakociowego dostarczonego do skupu. Sporzdzono wykaz
wydanych zawiadcze, ktry Prezes Agencji Rynku Rolnego przekaza Prezesowi Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wykaz ten by podstaw do naliczania przez ARiMR
tzw. patnoci do tytoniu.
7. ARR, realizujc Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa
w Polsce, refundowaa koszty poniesione przez podmioty
uprawnione (m.in. zwizki, stowarzyszenia, zrzeszenia,
spdzielnie
pszczelarskie)
na
dziaania
sektorze
pszczelarskim. W ramach unijnego mechanizmu Wsparcie

rynku produktw pszczelich Agencja rozliczya 344 umowy
na realizacj dziaa i wypacia uprawnionym podmiotom 19 mln z. Poniesione wydatki
14
Streszczenie
zostay sfinansowane po 50% z budetu unijnego i krajowego. Najwikszym dofinansowaniem

objto zakup lekw przeciwko warrozie (40,1% wypat), zakup sprztu pszczelarskiego
i szkolenia (34,9%) oraz zakup pszcz (21,8%).
8. W ramach rozliczenia dopat do przetwrstwa somy lnianej i konopnej na wkno z roku
gospodarczego 2011/2012 ARR w 2013 r. wypacia 4 upowanionym gwnym przetwrcom
191 tys. z do 418,5 tony wkna lnianego i konopnego.
9. W roku gospodarczym 2013/2014 (stan z 31 grudnia
2013 r.) w ewidencji prowadzonej przez Prezesa ARR
znajdowao si 49 producentw lub przedsibiorcw
niebdcych producentami, ktrzy wyrabiali wino z winogron pozyskanych z upraw
winoroli pooonych na terytorium Polski przeznaczone do wprowadzenia do obrotu.
Winnice znajdujce si w ewidencji zajmoway powierzchni 99,5 ha. Na podstawie
informacji przekazywanych przez podmioty wpisane do ewidencji produkcj wina w roku
gospodarczym 2013/2014 szacuje si na 2 340,8 hl.
Odnawialne rda energii

1. W ramach monitorowania rynku biokomponentw i biopaliw ciekych w prowadzonym
przez ARR rejestrze wytwrcw na 31 grudnia 2013 r. znajdowao si 31 podmiotw
wykonujcych dziaalno gospodarcz w zakresie wytwarzania, magazynowania lub
wprowadzania do obrotu biokomponentw. Ze sprawozda kwartalnych zoonych przez
wytwrcw w ARR, a take ze zgromadzonej dokumentacji pokontrolnej wynikao, e
7 przedsibiorcw w 2013 r. wytworzyo 653,6 tys. ton estrw metylowych, a 5 przedsibiorcw
wyprodukowao 185,9 tys. ton bioetanolu. W rejestrze rolnikw wytwarzajcych biopaliwa cieke
na wasny uytek na koniec 2013 r. wpisanych byo 3 rolnikw. Wyprodukowali oni cznie
3 tys. litrw czystego oleju rolinnego oraz 52 litry estrw metylowych.
2. Agencja monitorowaa take produkcj biogazu rolniczego. Na
31 grudnia 2013 r. zarejestrowane byy 42 biogazownie rolnicze
nalece do 35 podmiotw gospodarczych. Do wytworzenia biogazu
rolniczego zuyto 1 574,2 tys. ton surowcw (72% wicej ni
w 2012 r.). W procesie fermentacji metanowej z ww. iloci surowcw
przedsibiorstwa energetyczne wytworzyy cznie 112,4 mln m3
biogazu rolniczego, z ktrego wyprodukowano 227,9 GWh energii
elektrycznej i 246,6 GWh ciepa.
15
Streszczenie
3. W 2013 r. ARR, w ramach realizacji mechanizmu Gromadzenie informacji o infrastrukturze

energetycznej, na podstawie informacji zoonych przez 32 wytwrcw biokomponentw
oraz 27 biogazowni rolniczych, przygotowaa sprawozdanie zawierajce informacje dotyczce
infrastruktury energetycznej sucej do wytwarzania biokomponentw oraz energii elektrycznej
z biogazu rolniczego. Sprawozdanie zostao przekazane Ministrowi Gospodarki.
Administrowanie obrotem towarowym z zagranic

ARR, administrujc obrotem towarowym z zagranic, wydaa
w 2013 r. 1,2 tys. pozwole na wywz i przywz produktw rolno-spoywczych, najwicej na rynkach ryu (0,4 tys.), zb (0,3 tys.) oraz
wieych owocw i warzyw (0,2 tys.). Eksporterom towarw do krajw
trzecich wypacono refundacje wywozowe w cznej kwocie 7,5 mln z1.
Funkcja informacyjna
1. ARR prowadzia szereg dziaa informacyjnych o mechanizmach administrowanych przez
Agencj i warunkach uczestnictwa w tych mechanizmach oraz o sytuacji na rynku rolno-ywnociowym. Dziaania te suyy jak najlepszemu przygotowaniu beneficjentw do
wykorzystania rodkw unijnych i krajowych.
Agencja, zgodnie z ustaw, gromadzia, analizowaa, przetwarzaa oraz udostpniaa dane
rynkowe dotyczce produktw rolnych i ywnociowych. Informacje zamieszczano na stronie
internetowej Agencji Rynku Rolnego www.arr.gov.pl
(w dziale Analizy i prognozy rynkowe), w raportach
rynkowych oraz opracowaniach analityczno-prognostycznych,
prezentujcych
sytuacj
podaowo-popytow i cenow na wybranych

rynkach rolnych, a take w wydawnictwach
(broszury i Biuletyn Informacyjny ARR).
2. Zgodnie z przyjt Polityk Jakoci i Polityk Antykorupcyjn Agencji Rynku Rolnego
monitorowano poziom zadowolenia klientw, ktrych wikszo stanowili beneficjenci
mechanizmw administrowanych przez ARR. Spord ankietowanych osb 98% nie spotkao
si z trudnociami podczas zaatwiania spraw w Agencji Rynku Rolnego.
Rozliczano wnioski zoone w ARR przez beneficjentw w latach poprzednich.
16
Streszczenie
3. Z bada ankietowych przeprowadzonych wrd mieszkacw wsi wynika, e Agencja cieszy

si dobr opini w rodowisku wiejskim. Rolnicy pozytywnie odbieraj dziaania
podejmowane przez ARR w ramach administrowanych mechanizmw. Badanie wykazao due
zainteresowanie dopatami do kwalifikowanego materiau siewnego. Wysoko oceniane s
w rodowisku wiejskim programy: Mleko w szkole i Owoce w szkole.
Wsppraca midzynarodowa
1. W ramach wsppracy z zagranic dziaania ARR w 2013 r. koncentroway si na
nastpujcych obszarach aktywnoci: udzielaniu merytorycznego i technicznego wsparcia
zagranicznym instytucjom sektora rolnego, udziale w pracach organw przygotowawczych
Komisji Europejskiej i Rady UE, upowszechnianiu pozytywnego wizerunku polskiego rolnictwa
i krajowych produktw rolno-spoywczych oraz wymianie dowiadcze z partnerami
zagranicznymi, m.in. przez uczestnictwo w konferencjach i spotkaniach.
2. W ramach programw pomocowych, realizowanych ze rodkw wsplnotowych na rzecz
krajw spoza UE, Agencja w 2013 r. udzielaa wsparcia eksperckiego instytucjom sektora
rolnego Turcji, Modawii i Czarnogry.
3. Wsppracujc z agencjami patniczymi UE i Komisj
Europejsk, ARR uczestniczya w pracach nad
ostatecznym ksztatem pakietu legislacyjnego WPR
na lata 2014-2020. Braa take udzia w pracach organw
UE i debatach dotyczcych: handlu niektrymi towarami
pochodzcymi z przetwrstwa produktw rolnych, opat
produkcyjnych w sektorze cukru, programw wspierania konsumpcji, optymalizacji procesw
audytowych oraz innych zagadnie w zakresie wsplnej polityki rolnej.
4. ARR uczestniczya w wielu konferencjach i spotkaniach powiconych poszerzaniu
wsppracy midzynarodowej oraz rozwojowi handlu produktami rolno-spoywczymi,
m.in. w konferencjach Dyrektorw Agencji Patniczych UE w Dublinie i w Wilnie, w targach
DJAZAGRO 2013 w Algierii oraz SIAL CANADA 2013 w Toronto, a take w konferencji
AMADEUS w Turcji. ARR bya rwnie organizatorem spotka z przedstawicielami:
organw unijnych, instytucji pastw czonkowskich UE oraz krajw trzecich.
17
Streszczenie
W ramach prowadzenia dziaalnoci informacyjnej dotyczcej moliwoci wsppracy handlowej

i inwestycyjnej z krajami trzecimi w sektorze rolno-ywnociowym ARR pozyskiwaa oraz upowszechniaa
informacje w tym zakresie za porednictwem strony
internetowej.
Zorganizowano
midzynarodowe
misje
gospodarcze dla polskich przedsibiorcw, m.in. w Algierii,

Kanadzie, Hongkongu oraz w Kaliningradzie.
Kontrola i System Zarzdzania

1. Zadaniem sub technicznych ARR jest prawidowe wykonywanie kontroli majcych na celu
potwierdzenie speniania wymogw stawianych przez prawodawstwo unijne i krajowe
beneficjentom oraz uczestnikom mechanizmw administrowanych przez Agencj. W 2013 r.
kontrolerzy sub technicznych ARR przeprowadzili w tym zakresie 10,5 tys. kontroli.
2. Funkcjonujcy w ARR od 2010 r. System Zarzdzania obejmuje System Zarzdzania
Jakoci oraz System Przeciwdziaania Zagroeniom Korupcyjnym. W 2013 r. w ARR odby
si audit nadzoru Systemu Zarzdzania, przeprowadzony przez niezalenych auditorw
Polskiego Centrum Bada i Certyfikacji S.A. W jego wyniku Komitet Techniczny ds. Certyfikacji
Systemw Zarzdzania PCBC S.A. podj decyzj o podtrzymaniu w ARR certyfikatw
potwierdzajcych zgodno Systemu Zarzdzania Jakoci i Systemu Przeciwdziaania
Zagroeniom Korupcyjnym z norm PN-EN ISO 9001:2009 oraz z wymaganiami dodatkowymi
do tej normy.
3. W 2013 r. w ARR przeprowadzone zostay dziaania kontrolne, m.in. przez: Najwysz Izb
Kontroli, Ministerstwo Finansw oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Kontrole krajowe
i audyty unijne potwierdziy waciwe rozdysponowanie patnoci w ramach administrowanych
mechanizmw oraz stosowanie wysokich standardw obsugi beneficjentw.
Zagadnienia organizacyjne
1. W Agencji w 2013 r. wydano 301,2 tys. rozstrzygni administracyjnych.
2. ARR kontynuowaa dziaania majce na celu utrzymanie cigoci dziaania i rozbudow
Zintegrowanego Systemu Informatycznego, ktrego zadaniem jest wspomaganie
realizacji mechanizmw wsplnej polityki rolnej oraz mechanizmw krajowych.
3. W ramach corocznego przegldu zaktualizowano nastpujce dokumenty dotyczce
bezpieczestwa informacji: Polityk Bezpieczestwa Informacji, Zasady Zarzdzania
18
Streszczenie
Bezpieczestwem Informacji oraz Wytyczne Bezpieczestwa Informacji. Zaktualizowano

take procedur Przeprowadzenie analizy ryzyka krytycznoci procesw, braku dostpnoci
siedziby i bezpieczestwa informacji. Opracowano i wdroono now procedur Opracowanie
Planu Postpowania z Ryzykiem, jak rwnie Deklaracj stosowania zabezpiecze
w Systemie Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji w ARR.
4. Zgodnie z wymogami normy ISO/IEC 27002:2005 w 2013 r. opracowano i wdroono w ARR
nowe Zasady Zapewnienia Cigoci Dziaania, ktre w istotny sposb usprawniy zarzdzanie
w sytuacji kryzysowej.
19
Agencja Rynku Rolnego agencj patnicz
1. AGENCJA RYNKU ROLNEGO AGENCJ PATNICZ
Agencja Rynku Rolnego od 1990 r. wspiera sektor rolno-ywnociowy. Zostaa powoana, aby realizowa dziaania
na rzecz zapewnienia rwnowagi pomidzy popytem na
produkty rolne a ich poda. Mimo, e w cigu ponad
dwch dekad zmienia si zakres dziaalnoci Agencji ulegajc znacznemu poszerzeniu po
akcesji Polski do Unii Europejskiej jej aktywno nieprzerwanie dotyczy bardzo istotnego
obszaru gospodarczego, tj. funkcjonowania rynkw rolnych. W tym okresie produkcja
i przetwrstwo ywnoci stay si jednymi z wiodcych bran polskiej gospodarki.
1.1. Status prawny i zakres dziaalnoci Agencji Rynku Rolnego

Agencja Rynku Rolnego, po uzyskaniu akredytacji oraz statusu agencji patniczej2, zgodnie
z prawodawstwem wsplnotowym administrowaa w Polsce mechanizmami wsplnej polityki rolnej
(WPR) finansowanymi i wspfinansowanymi z budetu UE oraz mechanizmami finansowanymi
z budetu krajowego.
Akredytacja w zakresie uruchamiania rodkw pochodzcych
z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) zostaa przyznana Agencji na mocy

rozporzdzenia Ministra Finansw z dnia 9 listopada 2006 roku3. W wietle przepisw prawa
krajowego ARR jest od 1 stycznia 2012 r. agencj wykonawcz4.
Agencja Rynku Rolnego w 2013 r. realizowaa zadania na podstawie ustawy z dnia 11 marca
2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektrych rynkw rolnych (Dz. U. z 2012 r.,
poz. 633, z pn. zm.) oraz statutu Agencji Rynku Rolnego, nadanego rozporzdzeniem
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 lutego 2008 roku5, a take innych obowizujcych
przepisw prawa.
Rozporzdzenie Ministra Finansw z dnia 19 kwietnia 2004 r. w sprawie ustanowienia Agencji Rynku Rolnego
agencj patnicz (Dz. U. Nr 76, poz. 713, z pn. zm.).
3
Rozporzdzenie Ministra Finansw z dnia 9 listopada 2006 r. w sprawie przyznania Agencji Rynku Rolnego
akredytacji jako agencji patniczej w zakresie uruchamiania rodkw pochodzcych z Europejskiego Funduszu
Rolniczego Gwarancji (Dz. U. Nr 204, poz. 1507, z pn. zm.).
4
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzajce ustaw o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157,
poz. 1241, z pn. zm.) art. 92 ust. 1 pkt 1) lit. f).
5
Rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 lutego 2008 r. w sprawie nadania statutu Agencji Rynku
Rolnego (Dz. U. Nr 30, poz. 181, z pn. zm.).
20
ARR jako agencja patnicza zostaa zobowizana do: wypacania beneficjentom rodkw finansowych,
prowadzenia rachunkw ksigowych oraz penienia nadzoru i kontroli wydatkowanych rodkw
finansowych zgodnie z wymogami EFRG (funkcja patnicza), prawidowej implementacji
prawodawstwa wsplnotowego dotyczcego mechanizmw WPR (funkcja wdraajca), a take
poredniczenia w przekazywaniu informacji midzy organami Unii Europejskiej a uczestnikami
mechanizmw WPR (funkcja informacyjna).
Zadania Agencji ukierunkowane byy gwnie na: popraw konkurencyjnoci unijnych produktw
rolno-spoywczych na rynkach wiatowych, promocj ywnoci i wspieranie konsumpcji, a take
na stabilizacj rynku rolno-ywnociowego.
W ramach administrowania mechanizmami WPR Agencja Rynku Rolnego prowadzia
nastpujce dziaania:
wydawaa decyzje administracyjne zwizane z uczestnictwem beneficjentw w administrowanych

mechanizmach,
wypacaa rodki finansowe uczestnikom poszczeglnych mechanizmw,
prowadzia kontrol w zakresie potwierdzenia prawa przedsibiorcw do uzyskania patnoci

bd praw do produkcji w ramach WPR,
informowaa uczestnikw mechanizmw o decyzjach podjtych na szczeblu UE w odniesieniu

do realizowanych mechanizmw WPR,
przekazywaa do Komisji Europejskiej informacje dotyczce realizacji mechanizmw WPR,
administrowaa rejestrami prowadzonymi na podstawie przepisw prawa krajowego i unijnego.
Uczestniczc w procesie decyzyjnym UE, Agencja monitorowaa i opiniowaa projekty unijnych

aktw prawnych. Jednoczenie, wsppracujc z instytucjami patniczymi innych pastw
czonkowskich UE i z organami unijnymi, zapewniaa harmonijne wdraanie ustawodawstwa
wsplnotowego w zakresie administrowanych mechanizmw WPR. Ponadto ARR opracowywaa
i rozpowszechniaa informacje o biecej oraz prognozowanej sytuacji w sektorze rolnym, a take
prowadzia dziaania informacyjne suce poszerzaniu wiedzy uczestnikw rynku rolnego
w Polsce na temat moliwoci oraz warunkw uczestnictwa w administrowanych mechanizmach.
Agencja udzielaa rwnie wsparcia pastwom kandydujcym do UE oraz pastwom trzecim
przez zapewnienie im pomocy eksperckiej w ramach programw pomocowych, finansowanych
ze rodkw krajowych i unijnych.
21
1.2. Struktura organizacyjna Agencji Rynku Rolnego

Agencj Rynku Rolnego zarzdza Prezes ARR przy pomocy Zastpcw Prezesa i dyrektorw
Oddziaw Terenowych ARR (OT ARR). Prezes Agencji jest powoywany i odwoywany przez
Prezesa Rady Ministrw na wniosek ministra waciwego do spraw rynkw rolnych, w porozumieniu
z ministrem waciwym do spraw finansw publicznych. Zastpcw Prezesa Agencji powouje
i odwouje minister waciwy do spraw rynkw rolnych. Dyrektorw OT ARR powouje i odwouje
Prezes Agencji Rynku Rolnego.
W 2013 r. funkcj penicego obowizki Prezesa sprawowa Lucjan Zwolak (od 10 wrzenia
2012 r. do 2 czerwca 2013 r.), a nastpnie na stanowisko Prezesa Agencji Rynku Rolnego zosta
powoany Radosaw Szatkowski (od 3 czerwca 2013 r.). Funkcj Zastpcw Prezesa ARR penili:
Lucjan Zwolak i Andrzej uszczewski.
Siedziba Centrali ARR mieci si w Warszawie. W skad struktury organizacyjnej Agencji wchodzi
16 Oddziaw Terenowych ARR, ktrych zasig dziaania obejmuje obszar poszczeglnych
wojewdztw. Struktur wewntrzn Agencji okrela Regulamin Organizacyjny Agencji Rynku
Rolnego, zawierajcy m.in. zakres dziaania komrek organizacyjnych Centrali i OT ARR.
Zgodnie ze statutem ARR w Centrali dziaay wydzielone piony, w ktrych wyodrbniono zgodnie
z Regulaminem Organizacyjnym ARR z 2013 r. nastpujce komrki organizacyjne (wg stanu
na 31 grudnia 2013 r.):
1) pion organizacyjno-prawny:
Biuro Prawne,
Biuro Zarzdzania Kapitaem Ludzkim,
Biuro Systemw Jakoci,
stanowiska samodzielne:
Rzecznik Prasowy,
Penomocnik Prezesa ds. Ochrony Informacji Niejawnych i Spraw Obronnych,
Penomocnik Prezesa ds. Nadzoru Wacicielskiego,
Inspektor Bezpieczestwa Systemw Informatycznych,
Penomocnik Prezesa ds. Ochrony Danych Osobowych,
Doradca Prezesa,
2) pion kontrolny:
22
Biuro Audytu Wewntrznego,
Biuro Kontroli Technicznych,
Biuro Kontroli Wewntrznej,
3) pion finansowo-administracyjny:
Biuro Finansowo-Ksigowe,
Biuro Teleinformatyki,
Biuro Administracyjne,
4) pion analiz i interwencji:
Biuro Produktw Rolinnych,
Biuro Wspierania Konsumpcji,
Biuro Produktw Zwierzcych,
Biuro Cukru i Biopaliw,
Biuro Analiz i Programowania,
5) pion wsppracy europejskiej i obrotu towarowego z zagranic:
Biuro Wsppracy Midzynarodowej,
Biuro Wymiany Towarowej z Zagranic,
Biuro Promocji ywnoci,
6) pion kwotowania i innych mechanizmw wsplnej polityki rolnej lub mechanizmw

krajowych:
Biuro Kwotowania Produkcji Mleka.
Mapa 1. Oddziay Terenowe Agencji Rynku Rolnego
23
W skad struktury organizacyjnej Oddziau Terenowego ARR wchodz Sekcje: Interwencji,

Kwotowania Produkcji Mleka, Finansowo-Ksigowa, Informacji i Promocji, Administracji, Kontroli
Technicznych, a take Stanowisko ds. Obsugi Prawnej oraz Stanowisko ds. Teleinformatyki.
Schemat organizacyjny Centrali Agencji Rynku Rolnego przedstawiono w aneksie 1, natomiast
schemat organizacyjny Oddziau Terenowego ARR w aneksie 2 (schematy wg stanu na
31 grudnia 2013 r.).
1.3. Ocena dziaalnoci ARR przez jednostki zewntrzne

W okresie od marca 2013 r. do stycznia 2014 r. zesp audytowy, skadajcy si z pracownikw
Ministerstwa Finansw oraz kontrolerw Urzdw Kontroli Skarbowej, przeprowadzi coroczny
audyt certyfikacyjny za rok EFRG 2013. Po zakoczonym audycie ARR otrzymaa:
Certyfikat Rocznych Rachunkw Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji
Agencji Rynku Rolnego (z opini bez zastrzee), w ktrym stwierdzono, e
sprawozdania przekazywane do Komisji za rok finansowy EFRG 2013 koczcy si w dniu
15 padziernika 2013 r. s prawdziwe, kompletne i dokadne we wszystkich istotnych
aspektach dotyczcych cakowitych wydatkw netto z EFRG oraz e w oparciu o przegld
zgodnoci procedur Agencji Patniczej z kryteriami akredytacyjnymi, kontrole wewntrzne
Agencji Patniczej funkcjonuj w stopniu zadowalajcym w odniesieniu do EFRG,
Opini bez zastrzee w sprawie powiadczenia wiarygodnoci rocznych rachunkw
Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji Agencji Rynku Rolnego, w ktrej
stwierdzono, e powiadczenie wiarygodnoci za rok finansowy od 16 padziernika 2012 r.
do 15 padziernika 2013 r. jest zgodne we wszystkich istotnych aspektach z art. 3
rozporzdzenia Komisji (WE) nr 885/2006 oraz wytyczn Komisji nr 4.
W wyniku kontroli przeprowadzonej w ARR w 2014 r. Najwysza Izba Kontroli pozytywnie ocenia
wykonanie
planu
finansowego
Agencji
Rynku
Rolnego
oraz
realizacj
programw
wspfinansowanych z budetu Unii Europejskiej w 2013 r. Pozytywn ocen uzasadniao:

prawidowe planowanie i wykonanie przychodw oraz dochodw, a take kosztw i wydatkw
w ramach przyznanych dotacji. Prawidowe byo take wydatkowanie rodkw na realizacj
programw finansowanych i wspfinansowanych ze rodkw UE. Nie stwierdzono
nieprawidowoci w zakresie prowadzenia ksig rachunkowych oraz sporzdzania rocznych
sprawozda budetowych i kwartalnych sprawozda w zakresie operacji finansowych.
Sformuowano wniosek dotyczcy usprawnienia obiegu dokumentacji finansowo-ksigowej, ktry
Agencja zrealizowaa.
24
We wrzeniu 2013 r. Polskie Centrum Bada i Certyfikacji S.A. przeprowadzio w ARR audit
nadzoru Systemu Zarzdzania. W jego wyniku Komitet Techniczny ds. Certyfikacji Systemw
Zarzdzania PCBC S.A. podj decyzj o podtrzymaniu w ARR certyfikatw potwierdzajcych
zgodno Systemu Zarzdzania Jakoci i Systemu Przeciwdziaania Zagroeniom Korupcyjnym
z norm PN-EN ISO 9001:2009 oraz z wymaganiami dodatkowymi do tej normy.
O skali prawidowoci obsugi beneficjentw wiadczy m.in. liczba uchylonych decyzji
administracyjnych, w stosunku do liczby decyzji wydanych. W ostatnich latach ARR wydawaa
redniorocznie ponad 300 tys. decyzji, z ktrych sdy administracyjne uchylay rednio poniej
20 decyzji rocznie. W 2013 r. w Agencji wydano 301,2 tys. rozstrzygni administracyjnych,
z tego 293,1 tys. w OT ARR i 8,1 tys. w Centrali.
25
Dziaania ARR prowadzone w ramach administrowanych mechanizmw
2. DZIAANIA ARR PROWADZONE W RAMACH

ADMINISTROWANYCH MECHANIZMW
W 2013 r. koczcym unijne negocjacje dotyczce ksztatu wsplnej

polityki rolnej na lata 2014-2020 oraz w roku rekordowego poziomu
polskiego eksportu produktw rolno-spoywczych6 ARR realizowaa
powierzone zadania w celu stabilizacji rynku rolno-ywnociowego
i poprawy konkurencyjnoci produktw rolno-spoywczych, a take
zmiany wzorcw konsumpcji oraz promowania ywnoci, w tym
rodzimych
tradycji
kulinarnych
lokalnej
produkcji
produktw
ywnociowych.
Administrowaa rwnie mechanizmami w zakresie odnawialnych rde energii, a take

innymi dziaaniami, istotnymi spoecznie i gospodarczo.
Beneficjentami dziaa ARR s producenci rolni (rolnicy indywidualni, grupy producenckie),
przedsibiorcy zajmujcy si produkcj, przechowywaniem lub przetwrstwem artykuw rolno-spoywczych oraz zakupem i sprzeda tych artykuw na terenie UE lub z/do krajw trzecich,
a take organizacje zrzeszajce ww. podmioty. Znaczna cz udzielanej pomocy kierowana jest do
konsumentw za porednictwem placwek owiatowych oraz organizacji charytatywnych.
W ramach ustawowych zada ARR realizowaa mechanizmy wsplnej polityki rolnej zgodnie
z zasadami okrelonymi w prawodawstwie unijnym i krajowym. rdem finansowania mechanizmw
byy: Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji (EFRG) i budet krajowy. ARR obsugiwaa take
fundusze promocji produktw rolno-spoywczych.
W 2013 r. Agencja Rynku Rolnego realizowaa dziaania w zakresie:
wspierania konsumpcji ARR propagowaa spoycie mleka i jego przetworw wrd dzieci
i modziey szkolnej (program Mleko w szkole) oraz owocw i warzyw wrd uczniw klas
I-III szk podstawowych (program Owoce w szkole);
pomocy ywnociowej w ramach mechanizmu WPR Dostarczanie nadwyek ywnoci

najuboszej ludnoci Unii Europejskiej;
wspierania promocji ywnoci Agencja udzielaa wsparcia finansowego na branowe

kampanie promocyjne i informacyjne, obsugiwaa dziewi funduszy promocji produktw rolno-
W 2013 r., wg danych Ministerstwa Finansw, wyeksportowano produkty rolno-spoywcze o wartoci blisko
20 mld EUR (wobec 17,9 mld EUR w 2012 r.), a dodatnie saldo polskiej wymiany handlowej wynioso 5,7 mld EUR
(wobec 4,3 mld EUR w 2012 r.).
26

-spoywczych, realizowaa dziaanie delegowane w ramach Programu Rozwoju Obszarw
Wiejskich na lata 2007-2013, inicjowaa dziaania promocyjne majce na celu rozwj produkcji
lokalnej (ze szczeglnym uwzgldnieniem produktw ywnociowych regionalnych, tradycyjnych
i ekologicznych oraz wytwarzanych w ramach systemw gwarantowanej jakoci ywnoci),
a take realizowaa program promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych;
kwotowania produkcji mleka, cukru i izoglukozy;
wspierania producentw i rynkw rolnych ARR realizowaa dopaty do materiau siewnego

oraz wspieraa rynek produktw pszczelich;
administrowania wymian towarow z zagranic Agencja wydawaa i rozliczaa pozwolenia

na przywz/wywz produktw rolno-spoywczych na rynkach: cukru, drobiu i jaj, mleka
i przetworw mlecznych, lnu i konopi, wieych owocw i warzyw, zb oraz ryu, a take
wydawaa zawiadczenia P2 w zakresie produktw przetworzonych non-aneks I. Wypacaa
rwnie refundacje do wywozu7 wybranych produktw rolno-spoywczych, tj. woowiny,
przetworw wieprzowych oraz misa drobiowego;
dopat do prywatnego przechowywania masa;
dopat do przetwrstwa somy lnianej i konopnej na wkno;
odnawialnych rde energii ARR monitorowaa rynek biokomponentw i biopaliw ciekych

oraz produkcj biogazu rolniczego, pozyskiwaa i gromadzia informacje dotyczce istniejcej,
bdcej w budowie lub planowanej do budowy infrastruktury energetycznej sucej do
wytwarzania biokomponentw oraz energii elektrycznej z biogazu rolniczego, a take
kontrolowaa przetwarzanie rolin energetycznych oraz utrzymywanie plantacji trwaych;
monitorowania i kontrolowania procesw produkcji oraz przetwrstwa ARR

administrowaa potencjaem produkcyjnym winoroli i wina, jak rwnie odbiorem
i przetwrstwem surowca tytoniowego, wystawiaa certyfikaty dla masa przeznaczonego do
wykorzystania w ramach mechanizmw WPR w innych pastwach czonkowskich UE,
administrowaa rozdysponowywaniem owocw i warzyw nieprzeznaczonych do sprzeday,
monitorowaa produkcj na rynku cukru, kontrolowaa przetwarzanie cukru przemysowego oraz
rafinacj surowego cukru trzcinowego przywiezionego spoza UE.
Administrowanie mechanizmami WPR wizao si z szeregiem dziaa o charakterze

organizacyjno-technicznym, rnych w przypadku poszczeglnych mechanizmw. Naleay do
nich m.in.: kontrole techniczne, prowadzenie rejestrw oraz ewidencji, wybr uczestnikw (m.in.
w drodze przetargu), autoryzacja i kontrola magazynw przechowalniczych oraz chodni,
Rozliczano wnioski zoone w ARR przez beneficjentw w latach poprzednich.
27

autoryzacja producentw (dostawcw), a take zatwierdzanie (rejestracja) dostawcw,
beneficjentw, przetwrcw i punktw odbioru.
W 2013 r. ARR wypacia ogem 667,3 mln z. W ramach prefinansowania mechanizmw WPR
wydatkowano 435,7 mln z, a na realizacj mechanizmw finansowanych z budetu krajowego
231,6 mln z. Z funduszy promocji produktw rolno-spoywczych wypacono 51,4 mln z. W ramach
realizacji programu pomocy ywnociowej najubosza ludno otrzymaa gotowe artykuy spoywcze
o wartoci 309,5 mln z. Agencja Rynku Rolnego w 2013 r. przekazaa na dochody budetu
pastwa kwot 190,5 mln z.
Wykres 1. Wsparcie przekazane przez ARR na rzecz sektora rolno-ywnociowego w 2013 r.
Wsparcie dla
przedsibiorcw
i eksporterw
46,4 mln z
7%
Wsparcie
konsumpcji
199,8 mln z
30%
Fundusze
promocji produktw
rolno-spoywczych
51,4 mln z
Ogem
667,3 mln z
Wsparcie
producentw
rolnych
105,4 mln z
16%
Pomoc
ywnociowa
315,7 mln z
47%
Warto gotowych
artykuw
przekazanych
na pomoc
ywnociow
309,5 mln z
rdo: dane ARR.
Wsparcie finansowe kierowane do beneficjentw to niejedyny obszar realizowanych przez ARR

zada. Poza dziaaniami skutkujcymi patnociami Agencja administruje szeregiem
mechanizmw niefinansowych kwotowaniem produkcji, mechanizmami handlu zagranicznego,
a take mechanizmami monitorowania i kontroli procesu produkcji oraz przetwrstwa (na rynkach:
wina, cukru, mleka i przetworw mlecznych, tytoniu, owocw i warzyw, jak rwnie w zakresie
odnawialnych rde energii).
Producenci rolni, przetwrcy, eksporterzy oraz inni beneficjenci uczestniczcy w mechanizmach
administrowanych przez Agencj Rynku Rolnego zobowizani s do zarejestrowania si
w Centralnym Rejestrze Przedsibiorcw (CRP) prowadzonym przez ARR. Od akcesji Polski do UE
do koca 2013 r. w CRP zarejestrowano 612,6 tys. przedsibiorcw, w tym w 2013 r.
11,6 tys. nowych uczestnikw mechanizmw.
28

W ramach realizacji zada ustawowych ARR prowadzia take dziaania o charakterze
informacyjno-analitycznym. Sporzdzaa m.in. cykliczne i dorane analizy rynkowe,
prognozy oraz informacje, majce na celu systematyczne dostarczanie danych uczestnikom
rynku rolno-ywnociowego. Szeroko zakrojone dziaania informacyjne miay na celu
poszerzanie wiedzy o zasadach realizacji mechanizmw WPR administrowanych przez ARR oraz
o warunkach uczestnictwa w tych mechanizmach. Ponadto, w ramach wsppracy
midzynarodowej, ARR uczestniczya w unijnym procesie decyzyjnym oraz udzielaa wsparcia
pastwom kandydujcym do UE przez zapewnienie im pomocy eksperckiej w ramach programw
pomocowych finansowanych ze rodkw krajowych i unijnych. Prowadzia rwnie dziaania
wspierajce nawizywanie i umacnianie kontaktw handlowych z zagranic przez polskich
producentw artykuw rolno-spoywczych.
Od akcesji Polski do UE do koca 2013 r.:
ARR wypacia beneficjentom funkcjonujcym w sektorze rolno-ywnociowym 11,3 mld z,
w ramach realizacji programu pomocy ywnociowej przekazano najuboszym gotowe artykuy
spoywcze o wartoci 2,4 mld z,
z funduszy promocji produktw rolno-spoywczych wypacono 235 mln z8.
2.1. Dziaania interwencyjne na rynkach rolno-ywnociowych

2.1.1. Rynek mleka i przetworw mlecznych
Zgodnie z prawodawstwem unijnym oraz na podstawie krajowych
aktw prawnych ARR w 2013 r. administrowaa na rynku
mleka i przetworw mlecznych nastpujcymi mechanizmami:
Kwotowanie produkcji mleka,
Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych (w ramach

programu Mleko w szkole),
Dopata krajowa do spoycia mleka i przetworw mlecznych w szkoach podstawowych

(w zakresie programu Mleko w szkole),
Dopaty do prywatnego przechowywania masa",
Interwencyjny zakup i sprzeda masa,
Interwencyjny zakup i sprzeda odtuszczonego mleka w proszku,
Handel zagraniczny na rynku mleka.
Od 2004 r. do 30 czerwca 2009 r. ARR obsugiwaa Fundusz Promocji Mleczarstwa, a od lipca 2009 r. dziewi
funduszy promocji produktw rolno-spoywczych.
29

ARR wystawiaa take certyfikaty dla masa przeznaczonego do wykorzystania w ramach
mechanizmw WPR w innych pastwach czonkowskich UE oraz obsugiwaa Fundusz Promocji
Mleka, w tym m.in. rozliczaa dofinansowanie do spoycia mleka i przetworw mlecznych
w przedszkolach oraz gimnazjach w ramach programu Mleko w szkole.
2.1.1.1. Mleko surowe

Duy popyt na artykuy mleczarskie w 2013 r. spowodowa, e po spadku cen skupu mleka
w 2012 r. wykazyway one tendencj wzrostow. W grudniu 2013 r. (wedug danych GUS) cena
skupu mleka w Polsce osigna nienotowany dotychczas poziom 153,93 z/hl, tj. o 22,4% wyszy
ni rok wczeniej. Przecitnie w 2013 r. dostawcy za mleko uzyskiwali 135,64 z/hl, o 13,2% wicej
ni w roku 2012.
Wykres 2. Ceny skupu mleka w kraju
1,55
1,50
1,45
1,40
z/litr
1,35
1,30
1,25
1,20
1,15
1,10
1,05
1,00
I
II
III
2010
IV
VI
2011
VII
VIII
2012
IX
XI
XII
2013
rdo: opracowanie ARR na podstawie danych GUS.
W 2013 r. odnotowano dalszy spadek pogowia krw, ale wysokie ceny skupu mleka przyczyniy
si do osabienia jego dynamiki. Wedug danych GUS w grudniu 2013 r. liczba krw mlecznych
wynosia 2 299 tys. szt. i w porwnaniu z grudniem 2012 r. zmniejszya si o 47 tys. szt. (2%).
Wzrost mlecznoci w 2013 r. by mniejszy ni rok wczeniej i nie zrekompensowa w caoci
spadku pogowia krw. W efekcie, wedug szacunkw IERiG-PIB, cakowita produkcja mleka
w 2013 r. bya nieznacznie (o 0,5%) mniejsza ni w 2012 r. i uksztatowaa si na poziomie
12,24 mld litrw.
Wzrosa towarowo produkcji. W 2013 r. (wedug danych GUS) do podmiotw skupujcych
dostarczono 9,64 mld litrw mleka, o 0,6% wicej ni w 2012 r. Zakady przetwrcze zwikszyy
30

produkcj mleka spoywczego oraz serw niedojrzewajcych i twarogw, a zmniejszyy produkcj
jogurtw, odtuszczonego mleka w proszku i mietany niezagszczonej. Na poziomie zblionym
do notowanego w 2012 r. utrzymano natomiast produkcj serw dojrzewajcych, masa oraz
penego mleka w proszku (dane wstpne GUS).
Wykres 3. Skup mleka w kraju
900
850
mln litrw
800
750
700
650
600
I'11
III
VII
IX
XI
I'12
III
VII
IX
XI
I'13
skup mleka
III
VII
IX
XI
trend
W Polsce utrzymuje si wzrostowa tendencja spoycia mleka i jego przetworw. Wedug

szacunkw IERiG-PIB w 2013 r. ze wzgldu na mniejszy wolumen eksportu9 produktw
mleczarskich, pomimo nieznacznie mniejszej produkcji mleka bilansowe spoycie mleka (cznie
z mlekiem przeznaczonym na przetwory, bez mleka przerobionego na maso) byo o 1% wiksze
ni w 2012 r. i wynioso 195 litrw na mieszkaca.
2.1.1.1.1. Kwotowanie produkcji mleka

Gwnym celem systemu kwotowania produkcji mleka jest zachowanie
rwnowagi midzy popytem a poda na rynku mleka oraz zapewnienie
dostawcom korzystnej ceny zbytu za wyprodukowane mleko. Rok
kwotowy obejmuje okres od 1 kwietnia danego roku kalendarzowego do
31 marca nastpnego roku kalendarzowego. W ramach kwotowania
produkcji mleka okrelana jest ilo mleka, ktr dany kraj czonkowski
UE moe wprowadzi do obrotu w ww. okresie.
9
Wielkoci dotyczce eksportu i importu towarw na poszczeglnych rynkach rolno-spoywczych za 2013 r.

obliczono na podstawie danych wstpnych Ministerstwa Finansw, a za rok 2012 wg danych ostatecznych
Ministerstwa Finansw.
31

Agencja Rynku Rolnego, m.in. zgodnie z ustaw z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka
i przetworw mlecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 50, z pn. zm.), prowadzia w 2013 r. dziaania
dotyczce: rozdziau krajowej rezerwy kwoty krajowej (KRKK), obsugi transferw i konwersji kwot
indywidualnych (KI), zmniejszania lub cofnicia kwot indywidualnych, kontrolowania iloci mleka lub
przetworw mlecznych wprowadzonych na rynek, a take stopnia wykorzystania i rozliczenia kwot
krajowych, monitorowania liczby producentw mleka w kraju, monitorowania zawartoci tuszczu
w mleku, kontroli iloci mleka wprowadzonego do obrotu w danym roku kwotowym oraz rejestracji
podmiotw skupujcych mleko. W zakresie zarzdzania systemem kwotowania produkcji mleka ARR
w 2013 r. wydaa 191,4 tys. decyzji administracyjnych.
Wykres 4. Liczba dostawcw mleka (na pocztku danego roku kwotowego)
400
355,2
Liczba dostawcw (w tys.)
350
294,5
300
279,3
- 60%
246,7
250
201,0
200
182,8
170,1
157,7
150
100
78,1
148,6
141,8
- 86%
49,8
50
34,1
27,7
21,1
17,2
15,5
13,8
12,4
11,0
0
2004/2005
2005/2006
2006/2007
2007/2008
2008/2009
liczba dostawcw hurtowych
2009/2010
2010/2011
2011/2012
2012/2013
2013/2014
liczba dostawcw bezporednich
rdo: dane ARR.
W cigu dziesiciu lat funkcjonowania w Polsce mechanizmu kwotowania produkcji mleka przyznana
Polsce kwota krajowa wzrosa o 12% (z 8,96 mld kg w roku kwotowym 2004/2005 do 10,06 mld kg
w roku kwotowym 2013/2014). W tym okresie liczba dostawcw10 hurtowych mleka zmniejszya si
o 60%, a dostawcw bezporednich o 86%. Przeoyo si to na zwikszenie redniej kwoty
indywidualnej dostaw przypadajcej na hurtowego producenta mleka (z 24 tys. kg na pocztku roku
kwotowego 2004/2005 do 69 tys. kg KI na pocztku roku kwotowego 2013/2014).
10
Porwnujc liczb dostawcw mleka wg danych na pocztku (tj. na 1 kwietnia) danego roku kwotowego.
32

Rok kwotowy 2012/2013
Zgodnie z rozporzdzeniem Rady (WE) nr 72/200911 pastwa czonkowskie UE uzyskay prawo do
zwikszania kwot krajowych o 1% rocznie w kolejnych latach kwotowych a do roku kwotowego
2013/2014. Wobec powyszego krajowa kwota mleczna przysugujca Polsce na rok kwotowy
2012/2013 wynosia 9 956 235 tys. kg. Polska dysponowaa szstym co do wielkoci limitem w UE
(po Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii, Holandii i Woszech). Zgodnie z rozporzdzeniem
wykonawczym Komisji (UE) nr 341/201312 krajowa kwota dostaw przysugujca Polsce w ww. roku
kwotowym wynosia 9 808 185 tys. kg, a krajowa kwota sprzeday bezporedniej 148 050 tys. kg.
Na podstawie rozporzdzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 listopada 2012 r. w sprawie
wysokoci krajowej rezerwy kwoty krajowej w roku kwotowym 2012/2013 (Dz. U. z 2012 r.,
poz. 1280), KRKK zostaa ustalona na poziomie 331 646 387 kg, z tego wysoko KRKK dla
dostawcw hurtowych wyniosa 259 852 060 kg, natomiast dla dostawcw bezporednich
71 794 327 kg. Warunkiem przyznania kwoty z krajowej rezerwy w roku kwotowym 2012/2013 byo
wykazanie przez producenta zwikszenia sprzeday mleka lub przetworw mlecznych w roku
kwotowym 2011/2012.
W zwizku z tym, e zapotrzebowanie na dodatkowe kwoty
indywidualne z krajowej rezerwy kwoty krajowej, przeznaczonej
dla dostawcw hurtowych w roku kwotowym 2012/2013, byo
wysze od krajowej rezerwy okrelonej na ten rok kwotowy,
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi okreli wspczynnik
przydziau kwot indywidualnych z krajowej rezerwy przeznaczonej dla dostawcw hurtowych na 0,55413.
Po uwzgldnieniu wspczynnika przydziau w roku kwotowym 2012/2013 wydano 33,9 tys. decyzji
w sprawie przyznania KI z krajowej rezerwy dostawcom hurtowym na czn kwot 255 856 tys. kg,
co stanowio 98% krajowej rezerwy dostaw. W przypadku rozdziau krajowej rezerwy sprzeday
bezporedniej wielkoci kwot przyznane z krajowej rezerwy rwne byy wielkociom zapotrzebowanym
wydano 16 decyzji na kwot 146 tys. kg mleka.
11
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 72/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. w sprawie zmian we wsplnej polityce rolnej
poprzez zmian rozporzdze (WE) nr 247/2006, (WE) nr 320/2006, (WE) nr 1405/2006, (WE) nr 1234/2007, (WE)
nr 3/2008 oraz (WE) nr 479/2008 i uchylajce rozporzdzenia (EWG) nr 1883/78, (EWG) nr 1254/89, (EWG) nr 2247/89,
(EWG) nr 2055/93, (WE) nr 1868/94, (WE) nr 2596/97, (WE) nr 1182/2005 i (WE) nr 315/2007, z pn. zm.
12
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 341/2013 z dnia 16 kwietnia 2013 r. w sprawie podziau midzy
dostawy i sprzeda bezporedni krajowych kwot mlecznych ustalonych na rok 2012/2013 w zaczniku IX do
rozporzdzenia Rady (WE) nr 1234/2007.
13
Rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 listopada 2012 r. w sprawie wspczynnika przydziau
kwot indywidualnych z krajowej rezerwy przeznaczonej dla dostawcw hurtowych w roku kwotowym 2012/2013
(Dz. U. z 2012 r., poz. 1290).
33

W prowadzonym przez ARR rejestrze producentw mleka na pocztku roku kwotowego 2012/2013
wpisanych byo 148,6 tys. dostawcw hurtowych mleka (dysponowali oni kwot 9 540 847 tys. kg mleka)
i 12,4 tys. dostawcw bezporednich (dysponowali kwot 83 492 tys. kg mleka). Na koniec ww. roku
kwotowego w rejestrze znajdowao si 144,7 tys. dostawcw hurtowych (dysponowali kwot
9 792 739 tys. kg mleka) i 11,7 tys. dostawcw bezporednich (dysponujcych kwot 76 223 tys. kg).
Wykres 5. Liczba dostawcw mleka (na koniec danego roku kwotowego) oraz rednia
wielko dostaw mleka w Polsce
350
80
311,1
255,9
51
49
206,6
43 191,8
177,7
200
36
100
50
167,7
155,7
31
144,7
40
27
30
76,0
20
36,5
50
0
60
55
250
150
70
61
2004/2005
2005/2006
29,7
2006/2007
24,4
2007/2008
18,8
2008/2009
16,8
2009/2010
15,0
2010/2011
13,5
2011/2012
11,7
2012/2013
tony na dostawc
Liczba dostawcw (w tys.)
68
284,5
300
10
0
liczba dostawcw hurtowych

liczba dostawcw bezporednich
rednia wielko dostawy mleka w Polsce (tony na dostawc)
rdo: dane ARR.
W prowadzonym przez ARR Rejestrze Podmiotw Skupujcych Mleko (RPSM) na pocztku roku
kwotowego 2012/2013 znajdowao si 298 podmiotw (z tego: 161 spdzielni mleczarskich,
89 spek prawa handlowego, 44 osoby fizyczne wykonujce dziaalno w zakresie skupu mleka,
3 oddziay zagranicznych przedsibiorstw i 1 rolnicze zrzeszenie branowe). Na koniec ww. roku
kwotowego w RPSM znajdowao si 313 podmiotw (15 podmiotw wicej ni w porwnywalnym
okresie roku kwotowego 2011/2012), z tego: 166 spdzielni mleczarskich,
100 spek prawa handlowego, 43 osoby fizyczne wykonujce dziaalno
w zakresie skupu mleka, 3 oddziay zagranicznych przedsibiorstw i 1 rolnicze
zrzeszenie branowe.
Dostawca mleka posiadajcy kwot indywidualn dla dostawcy bezporedniego
i/lub KI dla dostawcy hurtowego mg dokona zamiany (konwersji) czci lub
caoci jednej kwoty na drug. Konwersja moga by staa lub tymczasowa. Zamieni mona byo tylko
niewykorzystan w danym roku kwot indywidualn lub jej cz. ARR w roku kwotowym 2012/2013,
34

na wniosek producentw mleka, zatwierdzia 682 konwersje stae KI z bezporedniej na hurtow na
7 660 tys. kg oraz 24 konwersje stae KI z hurtowej na bezporedni na 216 tys. kg mleka.
Zarejestrowano take 118 konwersji tymczasowych KI z bezporedniej na hurtow (na 1 627 tys. kg)
oraz 117 konwersji tymczasowych KI z hurtowej na bezporedni (na 2 004 tys. kg mleka).
W roku kwotowym producenci mleka mog dokona transferu prawa do przyznanych kwot przez
zbycie kwoty indywidualnej (sprzeda, darowizna), oddanie w uywanie KI (dzierawa) bd przez
zbycie gospodarstwa rolnego z przyznan kwot (sprzeda, darowizna, dzierawa). W roku
kwotowym 2012/2013 ARR, na wniosek producentw mleka, zatwierdzia ponad 28,8 tys. transferw
prawa do kwoty mlecznej na 471 170 tys. kg mleka, z czego na wniosek dostawcw hurtowych
28,3 tys. transferw na 467 368 tys. kg mleka, a na wniosek dostawcw bezporednich
457 transferw prawa do KI na 3 803 tys. kg mleka.
Po zakoczeniu kadego roku kwotowego dostawcy s rozliczani z wykorzystania swoich limitw.
W przypadku dostawcw, ktrzy nie wykorzystaj swoich kwot w iloci co najmniej 70%, kwota jest
zmniejszana o cz niewykorzystan. Jeeli dostawca w danym roku kwotowym nie wprowadzi do
obrotu mleka lub przetworw mlecznych, wwczas jego kwota zostaje cofnita. Zredukowane
i cofnite iloci zasilaj kadego roku krajow rezerw kwoty krajowej. W roku kwotowym 2012/2013
kwoty cofnito ponad 3,1 tys. dostawcw, a 5,6 tys. dostawcw zmniejszono przysugujce limity.
W wyniku cofnitych i zmniejszonych KI krajow rezerw kwoty krajowej dostaw w roku kwotowym
2013/2014 zasilia kwota w cznej wysokoci ponad 40 mln kg mleka, natomiast krajow rezerw
sprzeday bezporedniej kwota blisko 3 mln kg mleka.
Wykres 6. Ilo mleka skupionego od dostawcw hurtowych (po przeliczeniu na mleko
o referencyjnej zawartoci tuszczu) w roku kwotowym 2012/2013 wg OT ARR
2 200 000
2 000 000
1 800 000
1 600 000
55% skupionego mleka
Ogem
9 821,2 mln kg
tys. kg
1 400 000
1 200 000
1 000 000
800 000
600 000
400 000
200 000
0
rdo: dane ARR.
35

Wysoko dostaw mleka zrealizowanych przez dostawcw hurtowych do
podmiotw skupujcych w roku kwotowym 2012/2013 uksztatowaa si na
poziomie 9 821 234 tys. kg (po przeliczeniu na mleko o referencyjnej
zawartoci tuszczu14), natomiast sprzeda bezporednia (mleko i przetwory
mleczne
wprowadzone
do
bezporedniego
spoycia)
wyniosa
69 312 tys. kg. Wykorzystanie kwoty krajowej w roku kwotowym

2012/2013 wynioso 99,34%, w tym wykorzystanie krajowej kwoty dostaw
uksztatowao si na poziomie 100,14%, za krajowej kwoty sprzeday
bezporedniej 46,70%. W zwizku z powyszym krajowa kwota dostaw zostaa przekroczona
o 13 425 tys. kg, czyli o 0,14%15. Przysugujce kwoty indywidualne przekroczyo ponad 57 tys.
dostawcw hurtowych mleka. Krajowa kwota sprzeday bezporedniej nie zostaa przekroczona.
Najwicej mleka w roku kwotowym 2012/2013 skupiono od dostawcw hurtowych w wojewdztwach:
mazowieckim (21% skupu ogem), podlaskim (20%), wielkopolskim (14%) oraz dzkim, warmisko-mazurskim i kujawsko-pomorskim (po 8%).
Wysoko opaty za 100 kg przekroczenia kwoty krajowej w roku kwotowym 2012/2013 okrelono
na 27,83 EUR. Wobec powyszego opata z tytuu nadprodukcji, jak Polska przekazaa do budetu
UE, wyniosa 3,7 mln EUR (15,6 mln z).
Rok kwotowy 2013/2014

W roku kwotowym 2013/2014 po raz ostatni zwikszona zostaa krajowa kwota mleczna
przysugujca Polsce, ktra wyniosa 10 055 797 tys. kg. Na tym poziomie pozostanie rwnie
w roku kwotowym 2014/2015. Zgodnie z rozporzdzeniem wykonawczym Komisji (UE)
nr 266/201416 krajowa kwota dostaw przysugujca Polsce w ww. roku kwotowym wynosia
9 909 801 tys. kg, a krajowa kwota sprzeday bezporedniej 145 996 tys. kg.
Na podstawie rozporzdzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 grudnia 2013 r. w sprawie
wysokoci krajowej rezerwy kwoty krajowej w roku kwotowym 2013/2014 (Dz. U. z 2013 r., poz.
1555), KRKK zostaa ustalona na poziomie 231 633 434 kg, z tego wysoko KRKK dla dostawcw
hurtowych wyniosa 156 081 524 kg, natomiast dla dostawcw bezporednich 75 551 910 kg.
14
Referencyjna zawarto tuszczu jest to zawarto tuszczu przypisana do kwoty indywidualnej (KI) dla dostawcy
hurtowego.
15
W poprzednich latach Polska przekroczya krajow kwot mleczn w roku kwotowym 2005/2006 krajowa
kwota dostaw przekroczona zostaa o 2,4%.
16
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 266/2014 z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie podziau midzy
dostawy i sprzeda bezporedni krajowych kwot mlecznych ustalonych na rok 2013/2014 w zaczniku IX do
rozporzdzenia Rady (WE) nr 1234/2007.
36
32 500
30 000
27 500
25 000
22 500
20 000
17 500
15 000
12 500
10 000
7 500
5 000
2 500
0
Ogem
UE 25 2004/2005 137 341 tys. ton
UE 28 2013/2014 155 235 tys. ton
8 964
10 056
tys. ton
Wykres 7. Krajowe kwoty mleczne przysugujce pastwom czonkowskim UE w latach

kwotowych 2004/2005 i 2013/2014
2004/2005
2013/2014
rdo: opracowanie ARR na podstawie danych Komisji Europejskiej.
W zwizku z tym, e zapotrzebowanie na dodatkowe kwoty

indywidualne z krajowej rezerwy kwoty krajowej, przeznaczonej
dla dostawcw hurtowych w roku kwotowym 2013/2014, byo
wysze od krajowej rezerwy okrelonej na ten rok kwotowy,
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi okreli wspczynnik
przydziau
kwot
indywidualnych
krajowej
rezerwy
17
przeznaczonej dla dostawcw hurtowych na 0,3247 . W roku kwotowym 2013/2014 zoono

38 tys. wnioskw o przyznanie kwoty z KRKK. Po zastosowaniu wspczynnika przydziau ARR
wydaa 31,6 tys. decyzji w sprawie przyznania KI z krajowej rezerwy dla dostawcw hurtowych,
a ich wysoko wyniosa 152 951 tys. kg, co stanowio 98% krajowej rezerwy dostaw.
W przypadku rozdziau krajowej rezerwy sprzeday bezporedniej wielkoci kwot przyznane z krajowej
rezerwy rwne byy wysokociom zapotrzebowanym wydano 12 decyzji na kwot 196 tys. kg mleka.
W rejestrze producentw mleka prowadzonym przez ARR na pocztku roku kwotowego
2013/2014 wpisanych byo 141,8 tys. dostawcw hurtowych mleka (dysponowali oni kwot
9 751 666 tys. kg mleka) i ponad 11 tys. dostawcw bezporednich (dysponowali kwot
72 498 tys. kg mleka).
17
Rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 grudnia 2013 r. w sprawie wspczynnika przydziau
kwot indywidualnych z krajowej rezerwy przeznaczonej dla dostawcw hurtowych w roku kwotowym 2013/2014
(Dz. U. z 2013 r., poz.1556).
37

Wykres 8. Liczba podmiotw skupujcych mleko w Polsce na koniec danego roku kwotowego
Liczba podmiotw skupujcych
350
300
316
303
250
294
297
292
298
284
313
345
287
200
150
100
50
0
2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014
rdo: dane ARR.
W prowadzonym przez ARR Rejestrze Podmiotw Skupujcych Mleko na pocztku roku kwotowego
2013/2014 znajdowao si 313 podmiotw (z tego: 166 spdzielni mleczarskich, 100 spek prawa
handlowego, 43 osoby fizyczne wykonujce dziaalno w zakresie skupu mleka, 3 oddziay
zagranicznych przedsibiorstw i 1 rolnicze zrzeszenie branowe). Na koniec ww. roku kwotowego
w RPSM znajdowao si 345 podmiotw (32 podmioty wicej ni w porwnywalnym okresie roku
kwotowego 2012/2013), z tego: 166 spdzielni mleczarskich, 130 spek prawa handlowego,
45 osb fizycznych wykonujcych dziaalno w zakresie skupu mleka, 3 oddziay zagranicznych
przedsibiorstw i 1 rolnicze zrzeszenie branowe.
Wykres 9. Struktura podmiotw skupujcych mleko wg stanu na 31 grudnia 2013 r.
Osoby fizyczne
13,0%
Oddziay
zagranicznych
przedsibiorstw
0,9%
Ogem
347 podmiotw
skupujcych
mleko
Spki prawa
handlowego
37,4%
rdo: dane ARR.
38
Rolnicze
zrzeszenia
branowe
0,3%
Spdzielnie
mleczarskie
48,4%

Wedug stanu na 31 grudnia 2013 r. w RPSM byo zarejestrowanych 347 podmiotw skupujcych
mleko (z tego: 168 spdzielni mleczarskich, 130 spek prawa handlowego, 45 osb fizycznych
wykonujcych dziaalno w zakresie skupu mleka, 3 oddziay zagranicznych przedsibiorstw
i 1 rolnicze zrzeszenie branowe).
Mapa 2. Liczba podmiotw skupujcych mleko na 31 grudnia 2013 r.
12
14
10
8
28
12
53
84
21
29
13
8
20
17
W 2013 r. do rejestru podmiotw skupujcych mleko wpisano 47 nowych jednostek skupujcych,

wykrelono 6 podmiotw oraz odnotowano 1 przypadek konsolidacji podmiotw skupujcych mleko.
Biorc pod uwag ukad regionalny, najwicej podmiotw skupujcych mleko znajdowao si w woj.
wielkopolskim (24% ogu zarejestrowanych podmiotw), mazowieckim (15%) i lubelskim (8%).
Najmniej podmiotw miao swoj siedzib w woj. warmisko-mazurskim i opolskim (po 2%)
oraz witokrzyskim i dolnolskim (po 3%).
2.1.1.1.2. Program Mleko w szkole

Od dziesiciu lat ARR administruje programem Mleko w szkole,
ktrego celem jest wzrost spoycia mleka i jego przetworw
w placwkach owiatowych oraz ksztatowanie waciwego modelu
konsumpcji wrd dzieci i modziey. Program jest popularny wrd
beneficjentw, a tym samym wpisa si na stae w codzienne
funkcjonowanie wikszoci placwek owiatowych na terenie kraju.
39

Wykres 10. Finansowanie programu Mleko w szkole
Dopaty (unijne)
do spoycia mleka
i przetworw mlecznych
w placwkach owiatowych
(uruchomione w 2004 r.)
Obejmuje
rok szkolny w okresie
wrzesie-czerwiec
rda
finansowania
Dofinansowanie z FPM
programu
(uruchomione w 2005 r.)
Mleko
w szkole
Dopata krajowa
do spoycia mleka
i przetworw mlecznych
w szkoach podstawowych
(uruchomiona w 2007 r.)
Obejmuje
rok szkolny w okresie
padziernik-maj
Program Mleko w szkole finansowany jest z trzech rde. Wprowadzona od 2004 r. dopata ze rodkw
UE obejmuje dostarczanie mleka i jego przetworw do wszystkich rodzajw uprawnionych placwek
owiatowych. Poza dopat unijn spoycie mleka i przetworw mlecznych jest dofinansowywane
ze rodkw z budetu kraju (dopata krajowa uruchomiona od roku szkolnego 2007/2008 obejmuje
dostarczanie mleka i jego przetworw do szk podstawowych) oraz ze rodkw zgromadzonych
w Funduszu Promocji Mleka przez podmioty skupujce mleko (dofinansowanie obejmuje dostarczanie
mleka i jego przetworw do przedszkoli oraz gimnazjw).
Wykres 11. Placwki owiatowe objte dofinansowaniem w ramach programu Mleko
w szkole
Dopata
krajowa
Szkoy
podstawowe
Dopata
unijna
Szkoy
ponadgimnazjalne
40
Przedszkola
i gimnazja
Dofinansowanie
z Funduszu
Promocji
Mleka

Wprowadzenie dopaty krajowej i dofinansowania z Funduszu Promocji Mleka zdecydowanie zwikszyo
zasig oddziaywania programu Mleko w szkole. Polska znajduje si w czowce pastw UE
uczestniczcych w programie pod wzgldem iloci mleka i przetworw mlecznych dostarczanych
dzieciom oraz modziey uczcej si w placwkach owiatowych, a take pod wzgldem pozyskiwania
rodkw finansowych na ten cel z budetu unijnego.
2.1.1.1.2.1. Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach

owiatowych
ARR realizuje mechanizm WPR finansowany ze rodkw UE na podstawie art. 42 ustawy
o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych18. Jego gwnym zaoeniem jest promowanie
zasad zdrowego odywiania oraz wzrost spoycia mleka i jego przetworw wrd dzieci oraz
modziey szkolnej uczszczajcych regularnie w cigu roku szkolnego do placwek
owiatowych, tj. do: przedszkoli, szk podstawowych, gimnazjw i szk ponadgimnazjalnych
(z wyczeniem szk wyszych). Dziki dopacie unijnej wszystkie dzieci, ktre uczszczaj do
ww. placwek owiatowych, mog otrzyma w kadym dniu nauki szkolnej maksymalnie 0,25 litra
mleka lub przetworu mlecznego po cenach niszych ni rynkowe. Ceny tych produktw nie mog
przekracza cen maksymalnych, okrelonych w rozporzdzeniu Rady Ministrw na dany rok
szkolny (dla roku szkolnego 2012/2013 byo to rozporzdzenie z 30 maja 2012 r.19, a dla roku
szkolnego 2013/2014 rozporzdzenie z 23 maja 2013 r.20 oraz z 27 listopada 2013 r.21).
Zgodnie z rozporzdzeniem Komisji (WE) nr 657/200822 i z ww. rozporzdzeniami krajowymi
uczniowie w ramach mechanizmu mog spoywa:
mleko, mleko smakowe, o rnej zawartoci tuszczu,
jogurty naturalne, smakowe, z owocami,
smakowe i niesmakowe twarogi, twaroki, serki topione,
smakowe i niesmakowe sery.
Warunkiem uczestnictwa w mechanizmie jest uzyskanie przez wnioskodawcw (organizujcych

dostawy mleka i produktw mlecznych do placwek owiatowych) zatwierdzenia przez dokonanie
wpisu do rejestru podmiotw ubiegajcych si o dopaty. W roku szkolnym 2012/2013 w programie
18
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 50, z pn. zm.).
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 30 maja 2012 r. w sprawie maksymalnych cen mleka i przetworw mlecznych
dostarczanych do przedszkoli i szk w roku szkolnym 2012/2013 (Dz. U. z 2012 r., poz. 656).
20
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie maksymalnych cen mleka i przetworw mlecznych
dostarczanych do przedszkoli i szk w roku szkolnym 2013/2014 (Dz. U. z 2013 r., poz. 623).
21
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 27 listopada 2013 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie maksymalnych cen
mleka i przetworw mlecznych dostarczanych do przedszkoli i szk w roku szkolnym 2013/2014 (Dz. U. z 2013 r.,
poz. 1494).
22
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 657/2008 z dnia 10 lipca 2008 r. ustanawiajce zasady stosowania rozporzdzenia
Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do pomocy wsplnotowej na rzecz dostarczania mleka i niektrych przetworw
mlecznych dla uczniw w instytucjach owiatowych, z pn. zm.
19
41

uczestniczyo 312 wnioskodawcw (z tego: 146 dostawcw, 160 placwek owiatowych, 5 gmin
i 1 organizacja poytku publicznego).
W 2013 r. z tytuu dopaty unijnej do spoycia mleka i jego przetworw w placwkach owiatowych
ARR wypacia 40 222 tys. z do 53,5 tys. ton mleka i przetworw mlecznych. W roku szkolnym
2012/2013 dzieci najczciej spoyway mleko biae (84% ogu mleka i przetworw mlecznych
spoytych w placwkach owiatowych), a nastpnie mleko smakowe (14%), jogurty oraz sery
(cznie 2%).
2.1.1.1.2.2. Dofinansowanie z Funduszu Promocji Mleka do spoycia mleka i przetworw

mlecznych w przedszkolach i gimnazjach
Zgodnie z art. 46 ustawy o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych23, poza dopatami
unijnymi, spoycie mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych jest dofinansowywane
(od 2005 r.) ze rodkw Funduszu Promocji Mleka (FPM)24. Celem dofinansowania programu Mleko
w szkole ze zgromadzonych w funduszu rodkw jest obnienie ceny paconej przez uczniw za
mleko i jego przetwory spoywane w ramach mechanizmu unijnego. Od roku szkolnego 2007/2008
dofinansowanie z FPM udzielane jest do mleka i przetworw mlecznych spoywanych przez dzieci
uczszczajce do przedszkoli i gimnazjw. Produkty objte dofinansowaniem to: mleko biae, mleko
smakowe, jogurty oraz sery (twarogi, twaroki, sery topione i inne).
Decyzje o sposobie przyznawania i wydatkowania kwot na poszczeglne zadania finansowane
z FPM podejmuje Komisja Zarzdzajca funduszem. Rola ARR polega na zapewnieniu obsugi
administracyjnej funduszu. O dofinansowanie z FPM do mleka i jego przetworw spoywanych
w przedszkolach i gimnazjach mog si ubiega wnioskodawcy, ktrzy:
posiadaj zatwierdzenie uczestnictwa w mechanizmie WPR Dopaty do spoycia mleka

i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych oraz speniaj wymagania okrelone
w przepisach UE,
organizuj dostawy mleka i przetworw mlecznych do przedszkoli oraz gimnazjw po cenach nie
wyszych od cen maksymalnych okrelonych przez FPM,
ubiegaj si o dopaty do mleka i przetworw mlecznych dostarczonych do przedszkoli oraz

gimnazjw w ramach mechanizmu unijnego.
W roku szkolnym 2012/2013 dziki wsparciu z FPM mleko i przetwory mleczne spoywao
ok. 220 tys. dzieci uczszczajcych do 2 tys. przedszkoli i gimnazjw. W 2013 r. ARR wypacia
ze rodkw Funduszu Promocji Mleka dofinansowanie w wysokoci 1 552 tys. z, ktre objo
4 tys. ton mleka i jego przetworw.
23
24
Do 1 lipca 2009 r. Fundusz Promocji Mleczarstwa.
42

2.1.1.1.2.3. Dopata krajowa do spoycia mleka i przetworw mlecznych w szkoach
podstawowych
Zgodnie z art. 46 ustawy o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych25, poza dopatami unijnymi,
spoycie mleka i przetworw mlecznych w szkoach podstawowych dofinansowywane jest (od roku
szkolnego 2007/2008) przez dopat krajow, pochodzc z dotacji budetowej. Mechanizm pozwala
kademu dziecku uczszczajcemu do szkoy podstawowej na otrzymywanie bezpatnie mleka bez
dodatkw smakowych lub umoliwia spoycie innych przetworw mlecznych po obnionych cenach.
Przyczynia si tym samym do zwikszania konsumpcji tych produktw przez dzieci i do ksztatowania
poprawnych nawykw ywieniowych.
Dopata krajowa do 1 litra mleka i przetworw mlecznych spoytych w szkoach podstawowych nie
moe przewysza 100% maksymalnej ceny mleka zawierajcego co najmniej 1% tuszczu,
poddanego obrbce cieplnej, w opakowaniach o pojemnoci od 0,20 litra do 0,23 litra. Ceny
maksymalne dla przetworw objtych mechanizmem okrela rozporzdzenie Rady Ministrw
obowizujce w danym roku szkolnym (dla roku szkolnego 2012/2013 byo to rozporzdzenie
z 30 maja 2012 r.26, a dla roku szkolnego 2013/2014 rozporzdzenie z 23 maja 2013 r.27 oraz
z 27 listopada 2013 r.28).
Zgodnie z regulacjami krajowymi29 w mechanizmie mog uczestniczy wnioskodawcy, ktrzy:
posiadaj zatwierdzenie uczestnictwa w mechanizmie WPR Dopaty do spoycia mleka

i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych i speniaj wymagania programu okrelone
w przepisach UE,
organizuj dostawy mleka i przetworw mlecznych do szk podstawowych bezpatnie lub w cenie
nie wyszej ni rnica pomidzy cen maksymaln dostarczonego produktu a cen maksymaln
okrelon dla mleka o zawartoci co najmniej 1% tuszczu, poddanego obrbce cieplnej,
w opakowaniach o pojemnoci od 0,20 litra do 0,23 litra,
ubiegaj si o dopaty do mleka i przetworw mlecznych dostarczonych do szk podstawowych

w ramach mechanizmu WPR Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach
owiatowych.
25
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 30 maja 2012 r. w sprawie maksymalnych cen mleka i przetworw
mlecznych dostarczanych do przedszkoli i szk w roku szkolnym 2012/2013 (Dz. U. z 2012 r., poz. 656).
27
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie maksymalnych cen mleka i przetworw
mlecznych dostarczanych do przedszkoli i szk w roku szkolnym 2013/2014 (Dz. U. z 2013 r., poz. 623).
28
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 27 listopada 2013 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie maksymalnych
cen mleka i przetworw mlecznych dostarczanych do przedszkoli i szk w roku szkolnym 2013/2014 (Dz. U.
z 2013 r., poz. 1494).
29
Rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 sierpnia 2007 r. w sprawie szczegowych warunkw
i trybu wypacania dopaty krajowej oraz szczegowego zakresu kontroli wykorzystania tej dopaty (Dz. U. Nr 147,
poz. 1039, z pn. zm.).
26
43

Dopata krajowa przysuguje do mleka lub przetworu mlecznego spoytego
przez dzieci w szkoach podstawowych (w okresie od 1 padziernika do
31 maja danego roku szkolnego) przez 3 dni nauki szkolnej w tygodniu30.
Zgodnie z ustaw o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych
wysoko rodkw finansowych przeznaczonych na realizacj dopaty
krajowej w danym roku szkolnym okrelana jest przez Rad Ministrw
corocznie do 15 czerwca w drodze rozporzdzenia (w latach szkolnych
2010/2011 2013/2014 limit wynosi po 118 000 tys. z, z tego 1%
przeznaczano na ewentualne odwoania31). Wnioskodawcy posiadajcy
zatwierdzenie uczestnictwa w programie dopat, tj.:
- dostawca (np. firma handlowa, zakad mleczarski),
- szkoa podstawowa samodzielnie organizujca dostawy,
- wadza lub organizacja dziaajca w imieniu szkoy podstawowej,
ktrzy chc realizowa dostawy mleka i przetworw mlecznych dla uczniw szk podstawowych,
a nastpnie ubiega si o dopat krajow, musz corocznie wystpi do dyrektora OT ARR
z wnioskiem o przyznanie limitu rodkw finansowych na realizacj ww. dostaw w danym roku
szkolnym. Wnioskodawcy mog otrzyma z tego tytuu dopat krajow w wysokoci nie wikszej
ni limit rodkw finansowych przyznany na dany rok szkolny.
Na rok szkolny 2012/2013 wnioskodawcy zoyli wnioski o przyznanie limitu obejmujce 12 tys.
szk podstawowych, do ktrych uczszczao 2,25 mln uczniw, a na rok szkolny 2013/2014
wnioski obejmujce 12 tys. szk podstawowych i 2,30 mln uczniw.
W roku szkolnym 2012/2013 w mechanizmie uczestniczyo 2,14 mln uczniw (tj. 97% uczniw szk
podstawowych w Polsce), ktrzy uczszczali do 12 tys. tych szk (tj. do 87% szk podstawowych
w Polsce). W 2013 r., z tytuu realizacji dopaty krajowej, ARR wypacia 106 223 tys. z do
48,7 tys. ton mleka i przetworw mlecznych.
cznie z tytuu dopaty unijnej i krajowej Agencja wydatkowaa 146 445 tys. z.
***
30
Rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 listopada 2009 r. zmieniajce rozporzdzenie
w sprawie szczegowych warunkw i trybu wypacania dopaty krajowej oraz szczegowego zakresu kontroli
wykorzystania tej dopaty (Dz. U. Nr 201, poz. 1545).
31
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 9 czerwca 2011 r. w sprawie wysokoci rodkw finansowych
przeznaczonych na wypat dopaty krajowej w roku szkolnym 2011/2012 (Dz. U. Nr 124, poz. 700), rozporzdzenie
Rady Ministrw z dnia 15 czerwca 2012 r. w sprawie wysokoci rodkw finansowych przeznaczonych na wypat
dopaty krajowej w roku szkolnym 2012/2013 (Dz. U. z 2012 r., poz. 716) i rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia
12 czerwca 2013 r. w sprawie wysokoci rodkw finansowych przeznaczonych na wypat dopaty krajowej w roku
szkolnym 2013/2014 (Dz. U. z 2013 r., poz. 705). Kwota na odwoania okrelona zostaa w art. 46 ust. 7 ustawy z dnia
20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 50, z pn. zm.).
44

Tabela 1. Liczba placwek owiatowych oraz dzieci i uczniw korzystajcych z programu
Mleko w szkole w roku szkolnym 2012/2013 wg wojewdztw
Lp.
Liczba placwek
owiatowych
758
744
939
328
998
1 383
1 954
500
1 158
445
715
1 346
523
543
1 338
490
14 162
Wojewdztwo
1. Dolnolskie
2. Kujawsko-pomorskie
3. Lubelskie
4. Lubuskie
5. dzkie
6. Maopolskie
7. Mazowieckie
8. Opolskie
9. Podkarpackie
10. Podlaskie
11. Pomorskie
12. lskie
13. witokrzyskie
14. Warmisko-mazurskie
15. Wielkopolskie
16. Zachodniopomorskie
Ogem
Liczba uczniw
(tys.)
156,04
139,83
138,30
62,44
157,24
210,48
363,01
59,97
153,46
74,01
152,28
248,03
73,05
95,94
238,79
102,55
2 425,42
Podsumowujc, z programu Mleko w szkole w roku szkolnym 2012/2013 skorzystao w kraju

2,43 mln dzieci i uczniw (3,9 razy wicej ni w roku szkolnym 2004/2005, tj. w roku uruchomienia
programu). Stanowiy one ok. 41% ogu dzieci uczszczajcych do placwek owiatowych objtych
programem w Polsce.
Wykres 12. Placwki owiatowe i uczniowie w programie Mleko w szkole
Liczba uczniw (w mln)
2,50
2,00
14,19
Wzrost
ponad 3-krotny
14,61 14,51
14,36 14,16
14,00
12,01
Wzrost
blisko 4-krotny
2,39
2,42
2,40
2,44
2,43
2,16
8,00
5,55
0,50
12,00
10,00
1,50
1,00
16,00
6,02
6,00
4,35
0,63
0,77
4,00
0,78
2,00
0,00
0,00
Liczba placwek owiatowych (w tys.)
3,00
2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013
uczniowie
placwki owiatowe
rdo: dane ARR.
45

Dzieci i uczniowie korzystajcy z programu w roku szkolnym 2012/2013 uczszczali do 14,16 tys.
placwek owiatowych (ok. 29% ogu placwek owiatowych objtych programem w Polsce).
Poziom zainteresowania beneficjentw, a tym samym oddziaywanie programu Mleko w szkole
w poszczeglnych wojewdztwach jest rne uzalenione od posiadanej infrastruktury owiatowej
(tj. od liczby i struktury placwek owiatowych uprawnionych do uczestnictwa w programie), od
liczby uczniw do niej uczszczajcych, a take od specyfiki i charakteru danego regionu.
363
Wykres 13. Liczba uczniw korzystajcych z programu Mleko w szkole wg wojewdztw
Ogem liczba uczniw:

2004/2005 630 tys.
2012/2013 2 425 tys.
60
62
32
24
31
73
74
96
103
24
21
41
38
47
26
56
29
50
60
100
73
150
138
140
152
154
200
156
157
250
210
239
248
300
86
Liczba uczniw (w tys.)
350
39
400
2004/2005
2012/2013
rdo: dane ARR.
W 2013 r. ARR prowadzia dziaania majce na celu jak najszersze rozpowszechnienie programu
Mleko w szkole. Wypacono cznie 147 997 tys. z, z tego z tytuu: dopaty z budetu krajowego
106 223 tys. z (72% ogu wypat), dopaty unijnej z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji
40 222 tys. z (27%) i dofinansowania z Funduszu Promocji Mleka 1 552 tys. z (1%).
Od akcesji Polski do UE do koca 2013 r. dzieci i uczniowie spoyli w ramach programu Mleko
w szkole ok. 390 tys. ton mleka i jego przetworw, a ARR na jego realizacj wypacia 996,3 mln z.
2.1.1.2. Maso
Wedug wstpnych danych GUS w 2013 r. krajowa produkcja masa uksztatowaa si na
poziomie zblionym do 2012 r. i wyniosa 171 tys. ton. Popyt na maso sprzyja wzrostowi cen tego
tuszczu. W Polsce w 2013 r. ceny zbytu masa w blokach (wg danych GUS) osigny poziom
16,72 z/kg (z VAT), a masa konfekcjonowanego 17,23 z/kg (z VAT), odpowiednio o 19% i 8%
wyszy ni w 2012 r. W 2013 r. ceny detaliczne masa, w odniesieniu do 2012 r., wzrosy o 4,2%.
46

Pomimo wzrostu cen, konsumpcja masa (wedug szacunkw IERiG-PIB) bya zbliona do
notowanej w 2012 r. i wyniosa 4,1 kg na jednego mieszkaca.
Wykres 14. Produkcja masa w Polsce
17,0
16,5
16,0
tys. ton
15,5
15,0
14,5
14,0
13,5
13,0
12,5
I'11
III
VII
IX
XI
I'12
III
VII
IX
XI
I'13
produkcja masa
III
VII
IX
XI
trend
W 2013 r. eksport masa zmniejszy si o 2%, do poziomu 29 tys. ton. Wzrost cen tego tuszczu na
rynku wiatowym spowodowa, e w 2013 r., pomimo mniejszego wolumenu eksportu, jego
warto zwikszya si o 24% i wyniosa 109 mln EUR. Import masa do Polski, w odniesieniu do
krajowej produkcji, od lat jest niewielki. W 2013 r., w porwnaniu z 2012 r., wzrs on o 12,5%
i uksztatowa si na poziomie 10 tys. ton. Dodatnie saldo handlu zagranicznego masem byo
o 1,8 tys. ton mniejsze od ubiegorocznego i wynioso 19 tys. ton. Wartociowe saldo handlu
zagranicznego masem uksztatowao si na poziomie 67 mln EUR, o 20% wyszym ni w 2012 r.
Wykres 15. Krajowe i wiatowe ceny zbytu masa
19,00
18,00
17,00
z/kg
16,00
15,00
14,00
13,00
12,00
11,00
10,00
I'11
III
VII
IX
XI I'12
ceny krajowe (z VAT)
III
VII
IX
XI I'13
III
VII
IX
XI
ceny wiatowe
(na bazie FOB porty Europy Zachodniej)
rdo: opracowanie ARR na podstawie danych GUS (ceny krajowe) i USDA (ceny wiatowe).
47

2.1.1.2.1. Interwencyjny zakup i sprzeda masa
Zgodnie z rozporzdzeniem Rady (WE) nr 1234/200732 zakupy interwencyjne masa mogy by
prowadzone od 1 marca do 31 sierpnia danego roku, w ramach ustalonego przez KE limitu dla caej UE,
ktry w 2013 r. wynosi 30 tys. ton. Po wykorzystaniu limitu zakupy interwencyjne mogy by dokonywane
w drodze przetargu. Zakupy masa w ramach limitu mogy by prowadzone po cenie interwencyjnej
221,75 EUR/100 kg, stanowicej 90% ceny referencyjnej (wynoszcej 246,39 EUR/100 kg).
Maso oferowane do interwencyjnego zakupu musiao by wyprodukowane w zakadzie autoryzowanym
przez ARR lub inn agencj interwencyjn na terenie UE, zgodnie z harmonogramem produkcji
zoonym w Agencji, co najmniej 2 dni robocze przed planowanym rozpoczciem produkcji
z przeznaczeniem na zapasy interwencyjne.
ARR dysponowaa w 2013 r. powierzchni przechowalnicz dla cznej iloci 1,5 tys. ton masa.
W zwizku z korzystnymi relacjami ceny rynkowej masa do ceny interwencyjnej unijni
przedsibiorcy nie uczestniczyli w interwencyjnych zakupach masa w okresie prowadzenia
interwencji. Agencja w 2013 r. nie posiadaa w chodniach masa pochodzcego z zakupw
interwencyjnych.
Agencja przeprowadzaa okresowe kontrole dotyczce speniania warunkw autoryzacji przez
zakady produkcyjne. Na 31 grudnia 2013 r. autoryzacj ARR w ramach mechanizmu posiaday
34 chodnie i 25 zakadw produkcyjnych.
Ogem w ramach dziaa interwencyjnych na rynku mleka po akcesji Polski do UE Agencja zakupia
6,5 tys. ton masa w latach 2005-2006 i w 2009 r. czne wydatki poniesione przez ARR na zakup
i przechowywanie masa wyniosy 70,5 mln z.
2.1.1.2.2. Dopaty do prywatnego przechowywania masa

Mechanizm ma na celu utrzymanie rwnowagi na rynku mleka
i przetworw mlecznych w UE przez udzielanie dopat do prywatnego
przechowywania nadwyek masa. Zasady realizacji mechanizmu reguluje rozporzdzenie Komisji
(WE) nr 826/200833. Uruchomienie mechanizmu dopat do prywatnego przechowywania masa
w 2013 r. nastpio po opublikowaniu rozporzdzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 165/201334.
32
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 padziernika 2007 r. ustanawiajce wspln organizacj
rynkw rolnych oraz przepisy szczegowe dotyczce niektrych produktw rolnych (rozporzdzenie o jednolitej
wsplnej organizacji rynku), z pn. zm.
33
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 826/2008 z dnia 20 sierpnia 2008 r. ustanawiajce wsplne zasady dotyczce
przyznawania dopat do prywatnego przechowywania niektrych produktw rolnych, z pn. zm.
34
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 165/2013 z dnia 22 lutego 2013 r. ustalajce z gry stawk dopat
do prywatnego przechowywania masa na rok 2013.
48

Przedmiotem dopat mogo by maso solone i niesolone wyprodukowane ze mietanki lub mleka
w autoryzowanym zakadzie na terenie UE w okresie 28 dni przed dniem zoenia formularza
umowy w ARR. Minimalna ilo masa, jaka moga by przedmiotem dopat, wynosia 1 ton. Stawki
dopat zostay okrelone w wysokoci 14,88 EUR za ton masa (w odniesieniu do staych kosztw
przechowywania) oraz 0,25 EUR za ton na dzie (w odniesieniu do okresu przechowywania
objtego umow). Przechowywanie mogo odbywa si od 1 marca do 15 sierpnia 2013 r. Okres
przechowywania podlegajcy dopacie wynosi od 90 do 210 dni. Wycofanie masa z chodni mogo
mie miejsce w okresie od 16 sierpnia 2013 r. do 28 lutego 2014 r.
W 2013 r. w Unii Europejskiej do przechowywania zgoszono 89,7 tys. ton masa, tj. o 33% mniej ni
w 2012 r. Maso wprowadzono do magazynw: w Holandii, Niemczech, we Francji, w Irlandii, Belgii,
Danii, Estonii, Wielkiej Brytanii, Austrii, na Litwie i w Polsce.
ARR w 2013 r. zawara cztery umowy na dopaty do prywatnego przechowywania masa, ktre
dotyczyy 84 ton masa. Objte umowami maso, pochodzce z jednego zakadu produkcyjnego,
przechowywane byo w jednej chodni i do koca 2013 r. zostao w caoci wycofane z mechanizmu.
W 2013 r. ARR wypacia 181 tys. z dopat do prywatnego przechowywania masa, z tego 177 tys. z
w ramach rozliczenia 15 umw zawartych w 2012 r. i 4 tys. z w wyniku rozliczenia jednej umowy
zawartej w 2013 r. Dopaty w ramach rozliczenia trzech pozostaych umw zawartych w 2013 r.
zostay wypacone w styczniu 2014 r.
Producent, ktry uzyska autoryzacj w ramach mechanizmu Interwencyjny zakup i sprzeda masa,
mg rwnie produkowa maso w ramach mechanizmu Dopaty do prywatnego przechowywania
masa bez uzyskania ponownej autoryzacji. ARR przeprowadzaa okresowe kontrole, dotyczce
speniania warunkw autoryzacji przez zakady produkcyjne. Na 31 grudnia 2013 r. w ramach ww.
mechanizmu autoryzacj Agencji posiadao 30 zakadw produkcyjnych.
2.1.1.2.3. Wystawianie certyfikatw dla masa przeznaczonego do wykorzystania

w ramach mechanizmw WPR w innych pastwach czonkowskich UE
Zgodnie z przepisami unijnymi ARR wystawiaa przedsibiorcom certyfikaty dla masa, ktre zostao
wykorzystane w innych krajach czonkowskich UE w ramach mechanizmu WPR Dopaty do
prywatnego przechowywania masa. W 2013 r. ARR wystawia 58 certyfikatw, ktre dotyczyy
1 472 ton masa przeznaczonego do wykorzystania w Holandii (1 220 ton) i Niemczech (252 tony).
W okresie maj 2004 grudzie 2013 ARR wystawia ogem 1,6 tys. certyfikatw dla 38,3 tys. ton
masa i 96 certyfikatw dla 2,7 tys. ton OMP.
49

2.1.1.3. Odtuszczone mleko w proszku (OMP)
W 2013 r., przy nieznacznie wikszej ni w 2012 r. poday surowca mlecznego do skupu,
zakady przetwrcze ograniczyy produkcj m.in. odtuszczonego mleka w proszku na rzecz
innych artykuw mleczarskich. Wedug wstpnych danych GUS w 2013 r. wyprodukowano
102 tys. ton OMP, o 12% mniej ni rok wczeniej.
Wykres 16. Produkcja OMP w Polsce
14,5
13,0
tys. ton
11,5
10,0
8,5
7,0
5,5
I'11
III
VII
IX
XI I'12
III
VII
IX
XI I'13
produkcja OMP
III
VII
IX
XI
trend
Spadek produkcji i zwikszone krajowe zapotrzebowanie na OMP przyczyniy si do

ograniczenia eksportu tego produktu oraz do wzrostu importu. W 2013 r. z kraju wywieziono
61 tys. ton OMP, o 22% mniej ni rok wczeniej. Udzia eksportu w zagospodarowaniu krajowej
produkcji spad z 67% w 2012 r. do 60% w 2013 r.
Wykres 17. Krajowe i wiatowe ceny zbytu OMP
14,00
13,00
z/kg
12,00
11,00
10,00
9,00
8,00
I'11
III
VII
IX
XI I'12
ceny krajowe (z VAT)
III
VII
IX
XI I'13
III
IX
XI
ceny wiatowe
(na bazie FOB porty Europy Zachodniej)
rdo: opracowanie ARR na podstawie danych GUS (ceny krajowe) i USDA (ceny wiatowe).
50
VII

Przywz OMP (po cenach istotnie niszych od krajowych cen zbytu tego artykuu) by o 40%
wikszy w porwnaniu z 2012 r. i wynis 27 tys. ton. Ilociowe saldo handlu zagranicznego
odtuszczonym mlekiem w proszku byo dodatnie i uksztatowao si na poziomie 34 tys. ton, wobec
59 tys. ton w poprzednim roku, a saldo wartociowe wynioso 120 mln EUR i byo o 7% mniejsze
ni w 2012 r.
Od pocztku 2013 r. notowano dynamiczny wzrost cen zbytu OMP. Przecitnie w 2013 r. krajowi
producenci uzyskiwali za OMP 12,89 z/kg (z VAT), o 28% wicej ni w 2012 r.
2.1.1.3.1. Interwencyjny zakup i sprzeda odtuszczonego mleka w proszku

Zgodnie z rozporzdzeniem Rady (WE) nr 1234/200735 zakupy interwencyjne OMP mogy by
prowadzone od 1 marca do 31 sierpnia danego roku w ramach limitu ustalonego przez KE dla caej UE,
ktry w 2013 r. wynosi 109 tys. ton. Po wykorzystaniu limitu zakupy interwencyjne mogy by
dokonywane w drodze przetargu. Zakupy OMP w ramach limitu mogy by dokonywane po cenie
interwencyjnej rwnej cenie referencyjnej, wynoszcej 169,80 EUR/100 kg.
Odtuszczone mleko w proszku oferowane do interwencyjnego zakupu powinno by wyprodukowane
w zakadzie autoryzowanym przez ARR lub przez inn agencj interwencyjn na terenie UE, zgodnie
z harmonogramem produkcji zoonym w Agencji, co najmniej 2 dni robocze przed planowanym
rozpoczciem produkcji z przeznaczeniem na zapasy interwencyjne.
W 2013 r. ARR dysponowaa powierzchni przechowalnicz dla cznej iloci 20,1 tys. ton OMP.
W zwizku z korzystnymi relacjami cen rynkowych OMP do ceny interwencyjnej unijni
przedsibiorcy nie zgaszali tego produktu do sprzeday na zapasy interwencyjne UE. Agencja
w 2013 r. nie posiadaa interwencyjnych zapasw odtuszczonego mleka w proszku.
Agencja przeprowadzia okresowe kontrole dotyczce speniania warunkw autoryzacji przez
zakady produkcyjne. Ponadto przyznano autoryzacj jednemu magazynowi. Na 31 grudnia
2013 r. autoryzacj ARR w ramach mechanizmu posiadao 35 zakadw produkcyjnych oraz
26 magazynw.
Ogem w ramach dziaa interwencyjnych na rynku mleka po akcesji Polski do UE Agencja
w 2009 r. zakupia 20,5 tys. ton odtuszczonego mleka w proszku. czne wydatki poniesione
przez ARR na zakup i przechowywanie OMP wyniosy 162,1 mln z.
35
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 padziernika 2007 r. ustanawiajce wspln organizacj rynkw
rolnych oraz przepisy szczegowe dotyczce niektrych produktw rolnych (rozporzdzenie o jednolitej wsplnej
organizacji rynku), z pn. zm.
51

2.1.1.4. Sery
W 2013 r. produkcja serw podpuszczkowych dojrzewajcych
(wedug wstpnych danych GUS), podobnie jak w 2012 r.,
wyniosa 305 tys. ton.
Koniunktura na rynku mleka wpywaa stymulujco na wzrost
cen tych serw. W 2013 r. (dane GUS) za ser Gouda krajowi wytwrcy uzyskiwali przecitnie
15,71 z/kg (z VAT), a za Edamski 15,95 z/kg (z VAT), o 11-12% wicej ni w 2012 r.
Jednoczenie detaliczne ceny serw dojrzewajcych i topionych wzrosy o 2,8% w porwnaniu
z rokiem poprzednim.
Utrzymujcy si popyt na sery dojrzewajce na wiecie skutkowa wzrostem ich eksportu z caej UE,
w tym take z Polski. W 2013 r. z kraju wywieziono 147 tys. ton serw dojrzewajcych, o 13% wicej
ni rok wczeniej. Przychody z ich sprzeday wyniosy 527 mln EUR i o 21% przewyszay poziom
uzyskany w 2012 r. Jednoczenie, w celu uzupenienia gamy asortymentowej, do Polski
sprowadzono 39 tys. ton serw dojrzewajcych, o 30% wicej ni w 2012 r. W 2013 r. ilociowe
saldo handlu zagranicznego serami podpuszczkowymi dojrzewajcymi byo dodatnie i wynioso
108 tys. ton (tj. o 8% wicej ni w 2012 r.), a saldo w ujciu wartociowym wzroso o 16%, do
poziomu 371 mln EUR.
2.1.1.5. Handel zagraniczny na rynku mleka

Przywz
Przedsibiorcy ubiegajcy si o pozwolenia na przywz mleka i przetworw mlecznych w ramach
kontyngentw taryfowych musz wczeniej otrzyma numer identyfikacyjny nadany przez Prezesa
Agencji Rynku Rolnego. Numer zostaje nadany przedsibiorcom, ktrych siedziba znajduje si
w Polsce oraz ktrzy s patnikami podatku od towarw i usug (VAT) w kraju. Ponadto
przedsibiorcy musz przedoy w ARR prawidowo wypeniony wniosek wraz z dokumentami
celnymi potwierdzajcymi, e w cigu kadego z dwch poprzednich lat kalendarzowych przywozili
do UE lub z niej wywozili co najmniej 25 ton mleka i/lub przetworw mlecznych objtych rozdziaem
04 Nomenklatury Scalonej.
Wywz
W 2013 r. ARR weryfikowaa zoone przez przedsibiorcw wnioski o pozwolenia oraz wydawaa
i rozliczaa pozwolenia na wywz serw o kodzie CN 0406 do Kanady (w ramach umw zawartych
pomidzy UE a Kanad) oraz do Stanw Zjednoczonych (w ramach niektrych kontyngentw
52

GATT36). Agencja wydaa 31 pozwole na wywz 255 ton serw do Kanady oraz 11 pozwole na
wywz 466 ton serw do Stanw Zjednoczonych. Ogem w 2013 r. ARR wystawia 42 pozwolenia
na wywz bez refundacji 721 ton serw poza obszar celny UE. Rozliczono 37 pozwole.
***
Wykres 18. Struktura wydatkw na rynku mleka w 2013 r.
Dopaty do
spoycia mleka
i przetworw
mlecznych
w placwkach
owiatowych
27,43%
Ogem
146,6 mln z
Dopata krajowa
do spoycia mleka
i przetworw
mlecznych
w szkoach
podstawowych
72,45%
Dopaty do
prywatnego
przechowywania
masa
0,12%
rdo: dane ARR.
W zwizku z realizacj dziaa dotyczcych rynku mleka i jego przetworw ARR w 2013 r. wypacia
beneficjentom cznie 146 626 tys. z, z tego z tytuu: dopaty krajowej do spoycia mleka i przetworw
mlecznych w szkoach podstawowych 106 223 tys. z, dopat do spoycia mleka i przetworw
mlecznych w placwkach owiatowych 40 222 tys. z oraz dopat do prywatnego przechowywania
masa 181 tys. z.
2.1.2. Rynek zb
W 2013 r. rekordowe zbiory zb na wiecie przyczyniy si do
obnienia cen ziarna pomimo rosncego globalnego popytu.
Na spadek cen w Europie dodatkowo wpywa wzrost eksportu
zb z Rosji oraz z Ukrainy. Na giedzie we Francji w 2013 r.
cena pszenicy uksztatowaa si na poziomie 216 EUR/ton, a w Niemczech 239 EUR/ton,
w obu przypadkach o 8% niszym ni przed rokiem. Zmian cen na obszarze UE obserwowano
rwnie w skupie. W 2013 r. na rynku unijnym za pszenic konsumpcyjn przecitnie pacono
36
Ukad Oglny w sprawie Taryf Celnych i Handlu.
53

211 EUR/ton, za kukurydz 201 EUR/ton, a za jczmie paszowy 191 EUR/ton. Ceny tych
zb w krajach UE byy nisze ni przed rokiem o 4-8%.
W Polsce w 2013 r. zb podstawowych (z mieszankami zboowymi dane GUS) zebrano
24,3 mln ton (w tym: 9,5 mln ton pszenicy, 4,3 mln ton pszenyta, 3,4 mln ton yta i 2,9 mln ton
jczmienia), tj. o 1% mniej ni w 2012 r. Wzrost zbiorw odnotowano w przypadku pszenicy
(o 10%), yta (o 16%) i pszenyta (o 28%). Spadek wystpi w poziomie zbiorw pozostaych zb
(jczmienia o 30%, owsa o 19% i mieszanek zboowych o 23%). Zbiory kukurydzy osigny
poziom 4 mln ton, o 1% wyszy ni w 2012 r. cznie zbiory zb37 w 2013 r. uksztatoway si na
poziomie 28,5 mln ton i byy nieznacznie (o 0,3%) mniejsze ni rok wczeniej.
Poda ziarna na rynek w 2013 r. bya nieco mniejsza ni w 2012 r. pomimo dobrych zbiorw w obu
tych latach. Po niwach 2013 r., z uwagi na niskie ceny, rolnicy ograniczali dostawy zb do skupu.
W 2013 r. zb podstawowych z mieszankami skupiono 8 mln ton (wedug danych GUS38),
tj. o 4,5% mniej ni rok wczeniej. Pszenicy skupiono 5 mln ton (o 11% mniej ni w 2012 r.),
a jczmienia 0,9 mln ton (o 9% mniej). W porwnaniu z poprzednim rokiem skup yta zwikszy
si o 28%, do 1,3 mln ton, natomiast skup kukurydzy pomimo rekordowych zbiorw w 2013 r.
by mniejszy o 4% i uksztatowa si na poziomie 2,5 mln ton.
Konkurencyjne ceny i dobra jako ziarna stymuloway eksport zb z Polski. Szczeglnie duy
wzrost eksportu zb odnotowano w pierwszej poowie 2013 r., kiedy ceny na rynkach zagranicznych
byy wysokie. Po niwach 2013 r. obroty ziarnem na rynkach zagranicznych odbyway si po cenach
znacznie niszych ni w 2012 r. Jednak wolumen eksportu polskich zb i przetworw zboowych
by nadal wikszy ni rok wczeniej. Wedug danych Ministerstwa Finansw eksport ziarna zb
w 2013 r. wynis blisko 4 mln ton (w tym: 1,6 mln ton pszenicy, 0,9 mln ton kukurydzy, 0,9 mln ton
yta oraz 0,3 mln ton jczmienia) i by o 36% wikszy ni w 2012 r. W tym czasie wolumen eksportu
produktw pierwotnego przetwrstwa i wysokoprzetworzonych zwikszy si odpowiednio o 45%
i 10%. W 2013 r. warto uzyskana z eksportu zb i ich przetwrstwa osigna nienotowany
dotychczas poziom ponad 1,9 mld EUR.
Rynkowa poda krajowych zb uzupeniana bya ziarnem importowanym. W 2013 r. do kraju
przywieziono blisko 1,1 mln ton ziarna zb (w tym ponad poow stanowia pszenica), tj. o 30%
mniej ni rok wczeniej. W tym czasie wolumen importu produktw pierwotnego przetwrstwa by
o 18% mniejszy ni w 2012 r., a wysokoprzetworzonych o 12% wikszy. W 2013 r. warto
importu zb i produktw ich przetwrstwa zmniejszya si o 9% i wyniosa 0,8 mld EUR.
37
38
cznie z kukurydz, gryk i prosem.

Dane sprawozdawcze nieostateczne.
54

Dodatnie saldo wymiany handlowej sektora zboowego w 2013 r. przekroczyo 1,1 mld EUR wobec
0,7 mld EUR w 2012 r.
Wykres 19. Ceny skupu zb w kraju
1100
1000
z/ton
900
800
700
600
500
400
I'11
III
VII
pszenica
IX
XI
I'12
III
yto
VII
IX
XI
I'13
III
jczmie paszowy
VII
IX
XI
kukurydza
Wedug danych GUS przecitna cena skupu pszenicy w Polsce w 2013 r. wynosia 797 z/ton,
a jczmienia 733 z/ton. W porwnaniu z notowaniami z 2012 r. zboa te byy o niecae 11%
tasze. Za kukurydz w 2013 r. przecitnie pacono 669 z/ton, tj. o 8% mniej ni rok wczeniej.
Cena yta obniya si do 554 z/ton i bya o 25% nisza od wysokiej ceny w 2012 r.
2.1.2.1. Interwencyjny zakup i sprzeda zb

Celem unijnego mechanizmu Interwencyjny zakup i sprzeda
zb jest stabilizacja rynku poprzez skup nadwyek rynkowych
zb oraz ich sprzeda z magazynw interwencyjnych
w okresach niedoborw poday. Zgodnie z rozporzdzeniem
Rady (WE) nr 1234/200739 oraz rozporzdzeniem Komisji (UE) nr 1272/200940 w 2013 r. zakupem
interwencyjnym w ramach limitu moga by objta wycznie pszenica zwyczajna. Od roku
gospodarczego 2010/2011 interwencyjny zakup pszenicy mg odbywa si dla kadego roku
gospodarczego w ramach limitu 3 mln ton, ustalonego przez KE dla wszystkich krajw czonkowskich
UE. W ramach limitu zakup mg by dokonywany po cenie interwencyjnej (rwnej cenie referencyjnej),
39
wsplnej organizacji rynku).
40
Rozporzdzenie Komisji (UE) nr 1272/2009 z dnia 11 grudnia 2009 r. ustanawiajce wsplne szczegowe
zasady wykonania rozporzdzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do zakupu i sprzeday produktw
rolnych w ramach interwencji publicznej, z pn. zm.
55

wynoszcej 101,31 EUR/ton. Dla pozostaych zb (pszenica durum, kukurydza, jczmie, sorgo) limit
zakupw interwencyjnych ustalono na poziomie zerowym. Gdyby wymagaa tego sytuacja rynkowa
(a w szczeglnoci zmiany cen rynkowych), KE moga podj decyzj o kontynuowaniu interwencji
powyej limitu w ramach procedury przetargowej. W ramach tej procedury cena zakupu pszenicy (nie
wysza ni cena interwencyjna) jest okrelana w ofertach przetargowych i musi by zaakceptowana
przez KE po kadym przetargu.
W 2013 r. ARR bya przygotowana do prowadzenia zakupu interwencyjnego pszenicy zarwno
ze zbiorw w 2012 r. (w okresie styczemaj 2013 r.), jak i ze zbiorw w 2013 r. (w okresie
listopadgrudzie 2013 r.). Jednak z uwagi na sytuacj rynkow (poziom ceny rynkowej pszenicy
przekraczajcy poziom ceny interwencyjnej) przedsibiorcy w ww. okresach 2013 r. nie oferowali
pszenicy do sprzeday na zapasy interwencyjne UE.
Tabela 2. Centra interwencyjne w Polsce
Lp.
Nazwa centrum
interwencyjnego
Wojewdztwa tworzce obszar centrum interwencyjnego
1.
Dolnolskie
dolnolskie, opolskie, lskie
2.
Lubelskie
lubelskie, podkarpackie, witokrzyskie, maopolskie
3.
Warmisko-mazurskie
podlaskie, mazowieckie, warmisko-mazurskie
4.
Wielkopolskie
dzkie, wielkopolskie, kujawsko-pomorskie
5.
Zachodniopomorskie
lubuskie, zachodniopomorskie, pomorskie
W 2010 r. na podstawie rozporzdzenia Komisji (UE) nr 1272/2009 oraz nr 1125/201041 utworzono

i zatwierdzono w Polsce 5 centrw interwencyjnych, na ktrych terenie mog by magazynowane
zapasy interwencyjne zb. Centrum interwencyjne moe skada si z jednego lub wicej miejsc
przechowywania pooonych na terenie kraju. Kade centrum interwencyjne dysponuje
moliwociami przechowywania co najmniej 20 tys. ton zb we wszystkich miejscach
przechowywania cznie. Miejsca przechowywania powinny posiada: niezbdne wyposaenie do
magazynowania i utrzymania zb w dobrym stanie, dostp do niezbdnego zaplecza technicznego
sucego do przejmowania zb oraz moliwo ich sprawnego wydania w celu dotrzymania
umownego terminu. Od roku gospodarczego 2012/2013 kade miejsce przechowywania powinno
dysponowa moliwociami przechowywania co najmniej 5 tys. ton zb w okresie interwencyjnym
(w przypadku gdy magazyn nie posiada dostpu do rzeki, morza lub poczenia kolejowego).
Nazwa centrum interwencyjnego jest nazw jednego z wojewdztw tworzcych jego obszar.
41
Rozporzdzenie Komisji (UE) nr 1125/2010 z dnia 3 grudnia 2010 r. okrelajce centra interwencyjne dla zb
i zmieniajce rozporzdzenie (WE) nr 1173/2009, z pn. zm.
56

Informacje na temat centrw interwencyjnych i ich miejsc przechowywania byy w 2013 r.
aktualizowane przez ARR i udostpniane przez KE pastwom czonkowskim UE oraz podawane do
publicznej wiadomoci na stronie internetowej Komisji Europejskiej.
Tabela 3. Oferty na wiadczenie usug przechowalniczych zoone w 2013 r. wg OT ARR
Lp.
OT ARR
1. Biaystok
2. Bydgoszcz
3. Gorzw Wlkp.
4. Lublin
5. Olsztyn
6. Opole
7. Pozna
8. Rzeszw
9. Szczecin
10. Warszawa
11. Wrocaw
Ogem
Sezon gospodarczy 2012/2013

(wg stanu na 30 czerwca 2013 r.)
Oferowana
pojemno
Liczba ofert/
pomieszcze
magazynw
magazynowych
(tony)
1
5 470
5
32 850
4
68 200
3
25 057
2
10 534
2
20 900
1
5 110
1
5 050
3
17 200
1
5 250
2
20 750
25
216 371
Sezon gospodarczy 2013/2014

(wg stanu na 31 grudnia 2013 r.)
Oferowana
pojemno
Liczba ofert/
pomieszcze
magazynw
magazynowych
(tony)
1
5 470
3
22 600
3
62 050
3
25 057
2
15 736
2
20 900
2
10 360
1
5 050
2
11 200
1
5 250
2
20 750
22
204 423
Zainteresowane przedsibiorstwa, posiadajce magazyny do przechowywania zb na

terenie centrw interwencyjnych, mogy skada oferty na wiadczenie usug przechowalniczych
na rzecz Agencji Rynku Rolnego.
W sezonie gospodarczym 2012/2013 przedsibiorstwa przechowalnicze, prowadzce
dziaalno na terenie ww. centrw interwencyjnych, zoyy w Agencji 25 ofert na wiadczenie
usug przechowalniczych w 25 magazynach na czn pojemno magazynow 216,4 tys. ton
zb ze zbiorw w 2012 r.
W padzierniku 2013 r. przedsibiorcy rozpoczli skadanie w OT ARR ofert na wiadczenie
usug przechowalniczych pod zakup zb na zapasy interwencyjne w sezonie gospodarczym
2013/2014. Do 31 grudnia 2013 r. do Agencji wpyny 22 oferty na wiadczenie usug
przechowalniczych w 22 magazynach na czn pojemno 204,4 tys. ton zb ze zbiorw
w 2013 r. Magazyny speniay kryteria okrelone w rozporzdzeniu Komisji (WE) nr 884/200642.
42
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 884/2006 z dnia 21 czerwca 2006 r. ustanawiajce szczegowe zasady stosowania
rozporzdzenia Rady (WE) nr 1290/2005 w odniesieniu do finansowania przez EFRG rodkw interwencyjnych w postaci
skadowania w magazynach pastwowych i ksigowania transakcji skadowania w magazynach pastwowych przez
agencje patnicze pastw czonkowskich, z pn. zm.
57

Tabela 4. Pojemno przechowalnicza w centrach interwencyjnych w sezonie gospodarczym
2013/2014 (wg stanu na 31 grudnia 2013 r.)
Lp.
Nazwa centrum interwencyjnego
1.
Zachodniopomorskie
2.
Dolnolskie
3.
Wielkopolskie
4.
Lubelskie
5.
Warmisko-mazurskie
Ogem
Pojemno przechowalnicza
centrum interwencyjnego
(tony)
73 250
41 650
32 960
30 107
26 456
204 423
Pojemno przechowalnicza centrum interwencyjnego nie musi by dostpna przez cay czas,
ale atwo osigalna w trakcie interwencji na rynku zb. Minimalne moliwoci magazynowania
centrum interwencyjnego odnosz si do wszystkich rodzajw zb cznie, co oznacza, e
w poszczeglnych centrach mogy by skadowane wszystkie rodzaje zb objte interwencj.
Wedug stanu na 31 grudnia 2013 r. ARR nie przechowywaa zb stanowicych zapasy
interwencyjne.
Po akcesji Polski do UE Agencja Rynku Rolnego, w ramach dziaa interwencyjnych
prowadzonych w latach 2004-2006 i 2009-2010, zakupia ogem 2 136,6 tys. ton zb. czne
wydatki poniesione przez Agencj na zakup, przechowywanie i transport zb wyniosy 1,1 mld z.
2.1.2.2. Handel zagraniczny na rynku zb

W 2013 r. ARR administrowaa przywozem spoza Unii Europejskiej towarw objtych wspln
organizacj rynku zb oraz ich wywozem poza obszar celny UE. Dziaania Agencji polegay na
weryfikowaniu wnioskw o pozwolenia na przywz i wywz zoonych przez przedsibiorcw oraz
na wydawaniu i rozliczaniu tych pozwole.
Przywz
ARR w 2013 r. wydaa 203 pozwolenia na przywz bez
preferencji 187,5 tys. ton zb i przetworw zboowych
(w tym najwicej: ziarna kukurydzy, pszenicy durum,
pszenicy zwyczajnej, sorgo i skrobi ziemniaczanej).
Przywozu dokonywano gwnie z: Ukrainy, Argentyny,
Meksyku, Modawii oraz USA. Rozliczono 132 pozwolenia.
Wywz
ARR wydaa 146 pozwole na wywz bez refundacji 494,8 tys. ton produktw z rynku zb, z tego:
96 pozwole na 1,2 tys. ton mki pszennej, 31 pozwole na 416,1 tys. ton pszenicy, 14 pozwole
58

na 21,6 tys. ton kukurydzy i 5 pozwole na 55,9 tys. ton jczmienia. Gwnymi kierunkami wywozu
zb byy: Egipt, Islandia, Maroko, Kenia, Tanzania i Mozambik, natomiast mki pszennej Stany
Zjednoczone. Agencja rozliczya 130 pozwole na wywz bez refundacji produktw z rynku zb
poza obszar celny UE.
cznie w 2013 r. Agencja wydaa na rynku zb 349 pozwole na przywz i wywz, a rozliczya
262 pozwolenia.
2.1.2.3. Handel zagraniczny na rynku ryu

W 2013 r. ARR administrowaa przywozem ryu spoza Unii Europejskiej i jego wywozem poza
obszar celny UE. Dziaania Agencji polegay na weryfikowaniu wnioskw o pozwolenia na przywz
i wywz zoonych przez przedsibiorcw oraz na wydawaniu i rozliczaniu tych pozwole.
Przywz
ARR w 2013 r. wydaa: 278 pozwole na przywz bez preferencji 65,8 tys. ton ryu, 32 pozwolenia
na przywz 2,2 tys. ton ryu w ramach kontyngentw taryfowych oraz 16 pozwole na
przywz preferencyjny 3,7 tys. ton ryu. W ramach przywozu bez preferencji ry by importowany
gwnie z: Kambody, Tajlandii, Wietnamu, Pakistanu oraz Indii, natomiast w ramach
kontyngentw przede wszystkim z: Tajlandii, Wietnamu, Pakistanu, Indii oraz USA. Agencja
wydaa 326 pozwole na przywz ryu, a rozliczya 300 pozwole.
Wywz
ARR wydaa 60 pozwole na wywz bez refundacji 631 ton ryu (gwnie do Norwegii i Stanw
Zjednoczonych), a rozliczya 26 pozwole na wywz 240 ton ryu.
cznie w 2013 r. Agencja wydaa na rynku ryu 386 pozwole na przywz i wywz, a rozliczya
326 pozwole.
2.1.3. Rynek misa czerwonego

2.1.3.1. Wieprzowina
W 2013 r. relacje cen skupu ywca wieprzowego do
targowiskowych cen zb w Polsce nie zachcay do
zwikszenia chowu trzody chlewnej. Wedug danych GUS
w odniesieniu do targowiskowej ceny yta rednio wyniosy 7,4:1, a w odniesieniu do jczmienia
6,2:1, podczas gdy granica opacalnoci tuczu trzody zostaa okrelona przez IERiG-PIB na 9:1
59

w przypadku yta i na 8:1 w przypadku jczmienia43. W efekcie w cigu 2013 r. kontynuowany by
spadek pogowia wi. Zgodnie z danymi GUS w kocu listopada 2013 r. krajowe pogowie trzody
chlewnej wynosio 11 mln szt., o 1% mniej ni przed rokiem.
Wykres 20. Pogowie trzody chlewnej i roczna produkcja ywca wieprzowego w Polsce
22,0
2,8
21,0
2,7
20,0
Pogowie w mln szt.
2,5
18,0
17,0
2,4
16,0
2,3
15,0
2,2
14,0
2,1
13,0
2,0
12,0
1,9
11,0
10,0
Produkcja w mln szt.
2,6
19,0
III'04 XI
VII III'06 XI
VII III'08 XI
pogowie wg GUS
VII III'10 XI
VII III'12 XI
produkcja ywca
VII
1,8
trend
Ograniczenie liczebnoci trzody nastpio we wszystkich grupach wiekowo-uytkowych, poza

tucznikami, ktrych w listopadzie 2013 r. byo o 1,5% wicej ni przed rokiem. Najbardziej (o 6%)
zmalaa liczba loch pronych. Pogowie prosit zmniejszyo si o 2%, a warchlakw o 2,5%.
W 2013 r. odnotowano dalsz koncentracj produkcji ywca wieprzowego w woj. wielkopolskim,
w ktrym utrzymywano prawie 36% krajowego pogowia trzody chlewnej.
Konsekwencj spadku liczebnoci trzody chlewnej byo zmniejszenie krajowej produkcji ywca
wieprzowego i w mniejszym stopniu skupu. Wedug szacunku IERiG-PIB produkcja tego
gatunku ywca uksztatowaa si w 2013 r. na poziomie 2 060 tys. ton (1 606 tys. ton w w.b.c.),
o 7% niszym ni w poprzednim roku. Wedug GUS (dane nieostateczne) skup ywca
wieprzowego w Polsce w 2013 r. wynis 2 017 tys. ton, o 9% wicej ni w 2012 r.
Ograniczenie krajowej produkcji trzody chlewnej i zmniejszenie importu netto przy jednoczesnym
spadku krajowego popytu na wieprzowin spowodoway, e w 2013 r. cena skupu trzody chlewnej
w Polsce utrzymaa si na poziomie zblionym do notowanego w poprzednim roku. Wedug
informacji GUS w 2013 r. za 1 kg ywca wieprzowego dostawcy rednio w skupie otrzymywali
5,39 z wobec 5,40 z w 2012 r.
43
Rynek misa. Stan i perspektywy nr 44, IERiG-PIB, Warszawa 2013 r.
60

Wykres 21. Skup i ceny skupu ywca wieprzowego w Polsce
150,0
6,60
140,0
6,00
5,40
120,0
4,80
110,0
4,20
100,0
3,60
90,0
80,0
3,00
I'10 III V VII IX XI I'11 III V VII IX XI I'12 III V VII IX XI I'13 III V VII IX XI
skup
cena skupu
W przeliczeniu na walut unijn w 2013 r. w Polsce za 100 kg ywca wieprzowego pacono rednio
173,83 EUR (masy poubojowej schodzonej klasy E). Cena ta bya o 1% nisza ni przecitnie w UE
i zbliona do notowanej w Niemczech, ale o 9% wysza ni w Danii. W porwnaniu z 2012 r. rednia
unijna cena tej klasy wieprzowiny wzrosa o 3% do 175,48 EUR/100 kg.
Wykres 22. Ceny rynkowe wieprzowiny w UE wg wagi poubojowej schodzonej klasy E
200
190
180
EUR/100 kg
170
160
150
140
130
120
110
100
I'10 III V VII IX XI I'11 III V VII IX XI I'12 III V VII IX XI I'13 III V VII IX XI
rednio w UE
Polska
Niemcy
Dania
W 2013 r. obroty polskiego handlu zagranicznego wieprzowin byy znacznie wiksze ni rok
wczeniej. Mimo spadku krajowej produkcji duy popyt zagraniczny na wieprzowin przyczyni si
do zwikszenia jej eksportu z Polski. W 2013 r. eksport ywca, misa oraz przetworw i tuszczw
61
z/kg
tys. ton
130,0

wieprzowych w ekwiwalencie misa wynis 672 tys. ton, tj. o 14% wicej ni w 2012 r.
Jednoczenie z powodu malejcej krajowej produkcji wieprzowiny zwikszy si jej import.
W 2013 r. do Polski w ekwiwalencie misa przywieziono 802 tys. ton ywca, misa, przetworw
i tuszczw wieprzowych, o 7% wicej ni w 2012 r.
W porwnaniu z 2012 r. wzrs import ywca, misa i przetworw (wyraony w ekwiwalencie misa
odpowiednio o 36%, 1% i 3%), a zmala import tuszczw (o 45%). W 2013 r. import netto
asortymentu wieprzowego (w ekwiwalencie misa) wynis 130 tys. ton wobec 160 tys. ton w 2012 r.
Ujemne saldo wartociowe polskiego handlu zagranicznego wieprzowin uksztatowao si na
poziomie 379 mln EUR wobec 374 mln EUR rok wczeniej.
Przy utrzymujcym si duym popycie zagranicznym i spadku krajowej produkcji wieprzowiny
detaliczne ceny wieprzowiny w Polsce w 2013 r. wzrosy o niecay 1% w porwnaniu z notowanymi
w 2012 r. Wzrost ten by mniejszy ni w przypadku misa woowego oraz ryb i serw. Spoycie
wieprzowiny w Polsce w 2013 r. w zwizku z konkurencj taszego misa kurczt
wg wstpnych danych GUS byo o 3,7 kg na mieszkaca mniejsze ni w 2012 r. i wynioso
35,5 kg na mieszkaca.
2.1.3.1.1. Handel zagraniczny na rynku wieprzowiny

Wywz
Realizujc zadania w ramach handlu zagranicznego na rynku
wieprzowiny, Agencja w 2013 r. rozliczaa pozwolenia na wywz
z refundacj produktw przetworzonych z grupy CN 1601 kiebasy i podobne wyroby z misa,
podroby lub krew, przetwory ywnociowe na bazie tych wyrobw, oraz z grupy CN 1602
pozostae miso, podroby lub krew, przetworzone lub zakonserwowane. Pozwolenia na wywz
z refundacj tych produktw byy wymagane przy eksporcie powyej 250 kg. ARR rozliczya cztery
pozwolenia na wywz wieprzowiny z refundacj, wystawione do 19 kwietnia 2012 r. Zgodnie
z rozporzdzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 342/2012 od 20 kwietnia 2012 r. na rynku
wieprzowiny obowizuj zerowe stawki refundacji44.
Refundacje wywozowe
W ramach kocowych wypat refundacji do wywozu przetworw wieprzowych ARR w 2013 r.
wypacia 35 tys. z do 39 ton ww. produktw wyeksportowanych do USA i Albanii.
44
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 342/2012 z dnia 19 kwietnia 2012 r. ustalajce refundacje wywozowe
dla wieprzowiny.
62

Tabela 5. Refundacje wywozowe do przetworw wieprzowych wypacone w 2013 r.
Lp.
Asortyment
Podroby jadalne oraz szynka

konserwowa pakowana w folii
o wadze 1 kg lub wicej
2. Konserwy
Ogem
1.
Wydatki
(tys. z)
Ilo
(tony)
22
22
13
35
17
39
Kraj przeznaczenia
USA, Albania
2.1.3.2. Woowina i cielcina

Zgodnie z danymi GUS krajowe pogowie byda ogem w grudniu 2013 r. wynosio 5,6 mln szt.,
tj. o 1% wicej ni przed rokiem. Spadek odnotowano jedynie w pogowiu krw. Liczba cielt
wzrosa o 2% i przekroczya 1,4 mln szt., a modego byda (w wieku 1-2 lata) zwikszya si
o 3% i wyniosa niecae 1,4 mln szt. Ogem byda w wieku do 2 lat byo 2,8 mln szt., o 3% wicej
ni w grudniu 2012 r.
W 2013 r. ograniczeniu ulega produkcja cielciny, a produkcja woowiny bya zbliona do
ubiegorocznej. Szacuje si, e w ubiegym roku krajowa produkcja woowiny i cielciny
uksztatowaa si na poziomie 748 tys. ton (393 tys. ton w w.b.c.) wobec 759 tys. ton (394 tys. ton
w w.b.c.) w 2012 r. Wedug GUS (dane nieostateczne) skup ywca woowego w Polsce w 2013 r.
wynis 645 tys. ton, tj. o 22% wicej ni rok wczeniej, a cielcego 12 tys. ton, tj. o 15% wicej.
Przecitna cena skupu ywca woowego ogem (bez cielt) wynosia 6,20 z/kg i bya o 3%
nisza ni w 2012 r.
450,0
7,00
400,0
6,00
350,0
5,00
300,0
4,00
250,0
Ceny skupu byda (bez cielt)

w z/kg
Produkcja w tys. ton
Wykres 23. Produkcja ywca woowego i cielcego oraz ceny skupu byda w Polsce w latach
2004-2013 (w podziale na procza)
3,00
I'04 II I'05 II I'06 II I'07 II I'08 II I'09 II I'10 II I'11 II I'12 II I'13 II
produkcja ywca woowego i cielcego
ceny skupu byda (bez cielt)
63

W 2013 r. w UE wzrosa rednia cena woowiny. Wedug oblicze ARR na podstawie danych
Komisji Europejskiej unijna cena woowiny osigna przecitnie poziom 391,00 EUR/100 kg
(masy poubojowej schodzonej klasy R3), tj. o 1% wyszy ni rok wczeniej. rednia cena
rynkowa woowiny w Polsce wyraona w walucie unijnej wyniosa 308,45 EUR/100 kg i bya o 7%
nisza ni w 2012 r. oraz o 21% nisza ni rednio w UE.
Wykres 24. Ceny rynkowe woowiny w UE
440
EUR/100 kg
400
360
320
280
240
I'11
III
VII
IX
XI
I'12
III
rednio w UE
VII
IX
Polska
XI
I'13
Holandia
III
VII
IX
XI
Wochy
Woowina produkowana w Polsce, niezalenie od kursu wymiany EUR/PLN, bya konkurencyjna

cenowo na rynku unijnym. Dziki konkurencyjnoci cenowej i duemu popytowi zagranicznemu
eksport woowiny ksztatowa si na wysokim poziomie. W 2013 r. polski eksport ywca, misa
oraz przetworw woowych i cielcych w ekwiwalencie misa wynis 344 tys. ton i by o 3%
wikszy ni w poprzednim roku. Poza granic kraju sprzedano 88% rodzimej produkcji woowiny
i cielciny.
Wzrs rwnie import asortymentu woowego i cielcego, ale nadal by on niewielki. W 2013 r. do
naszego kraju sprowadzono 28 tys. ton woowiny i cielciny, o 22% wicej ni w 2012 r. Saldo
wymiany towarowej woowin i cielcin (w ekwiwalencie misa) wynioso 316 tys. ton, o 1% wicej
ni w 2012 r. Dodatnie saldo wartociowe osigno poziom 965 mln EUR, o 1% niszy ni rok
wczeniej.
W 2013 r. ceny detaliczne woowiny w Polsce byy o 2% wysze ni w 2012 r. W efekcie
w ubiegym roku krajowa konsumpcja woowiny i cielciny (wg wstpnych danych GUS) wyniosa
1,5 kg na mieszkaca wobec 1,6 kg w 2012 r.
64

2.1.3.2.1. Handel zagraniczny na rynku woowiny i cielciny
Wywz
ARR w 2013 r. rozliczya 166 pozwole na wywz
z refundacj woowiny i cielciny do krajw trzecich.
Pozwolenia na wywz z refundacj byy wydawane do
20 wrzenia 2012 r., o ile wielko wywozu przekraczaa
1 sztuk byda lub 200 kg misa woowego lub cielcego. Od 21 wrzenia 2012 r. Komisja
Europejska ustalia wysoko stawek refundacji do woowiny i cielciny na poziomie zerowym45.
Refundacje wywozowe
Realizujc patnoci do wywozu z refundacj produktw z rynku woowiny i cielciny do krajw
trzecich, ARR w 2013 r. wypacia 7 298 tys. z refundacji do wywozu 13 965 ton woowiny
wieej i mroonej oraz 196 sztuk byda ywego. Gwnymi kierunkami wywozu woowiny poza
obszar Wsplnoty byy: Turcja, Rosja oraz Macedonia.
Tabela 6. Refundacje wywozowe do woowiny wypacone w 2013 r.
Lp.
Asortyment
1. wiea woowina wiertusze

2. Mroona woowina bez koci
3. wiea woowina bez koci
4. Mroona woowina wiertusze
5. Mroona woowina pozostae
6. Mroona woowina tusze
Ogem miso
7. Bydo ywe
Ogem wydatki
Kwota
(tys. z)
6 675
277
155
124
7
7
7 245
53
7 298
Ilo
(tony)
11 300
1 219
330
1 037
60
19
13 965
196 szt.
-
Kraj przeznaczenia
Turcja, Rosja,
Macedonia,
Azerbejdan, Izrael,
Uzbekistan, Egipt,
Kazachstan, Majotta,
Kosowo, Chorwacja,
Bonia i Hercegowina
2.1.4. Rynek drobiu i jaj

W 2013 r. wzmoony popyt na miso drobiowe stymulowa wzrost
krajowej produkcji ywca drobiowego. Wedug szacunku IERiG-PIB produkcja ywca drobiowego bya o 5% wiksza ni w poprzednim
roku i wyniosa 2 372 tys. ton (wg przelicznika GUS 1 660 tys. ton
w w.b.c.). Zwikszona produkcja ywca drobiowego spowodowaa, e jego skup (wedug GUS
dane nieostateczne) uksztatowa si na wysokim poziomie 2 225 tys. ton, o 6% wyszym ni
w 2012 r. Pod wpywem duego popytu ceny drobiu w 2013 r. wykazyway tendencj wzrostow,
45
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 859/2012 z dnia 20 wrzenia 2012 r. ustalajce refundacje
wywozowe do woowiny i cielciny.
65

hamowan rosnc produkcj. Przecitnie w 2013 r. ceny skupu ywca drobiowego (wedug
GUS) wyniosy 4,22 z/kg i byy o 1% wysze ni w poprzednim roku.
Wykres 25. Skup i ceny skupu ywca drobiowego w Polsce
180,0
4,60
170,0
4,40
160,0
4,20
4,00
140,0
3,80
130,0
3,60
120,0
3,40
110,0
100,0
3,20
I'11 III
VII IX
XI I'12 III
VII IX
XI I'13 III
skup ywca
VII IX
XI
cena skupu
W 2013 r. rednia roczna cena zbytu tuszek kurczt w Polsce (w przeliczeniu na walut unijn)
uksztatowaa si na poziomie 140,65 EUR/100 kg i bya o 28% nisza od przecitnej ceny w UE
(195,03 EUR/100 kg). Krajowa cena tuszek bya najnisza na rynku wsplnotowym, co
stymulowao eksport.
Wykres 26. Ceny zbytu tuszek kurczt (z szyjami) w UE
280
EUR/100 kg
250
220
190
160
130
100
I'11
III
VII
IX
rednio w UE
XI
I'12
III
Polska
VII
IX
XI
Niemcy
I'13
III
VII
IX
XI
Wielka Brytania
Dynamika wzrostu eksportu bya jednak sabsza ni w 2012 r. Spowolnienie tempa wzrostu
eksportu w ubiegym roku byo wynikiem rosncej wiatowej, w tym unijnej, produkcji drobiu.
W efekcie w 2013 r. polski eksport ywca, misa i przetworw drobiowych osign
66
z/kg
tys. ton
150,0

(w ekwiwalencie misa) nienotowany dotd poziom 699 tys. ton, o 9% wyszy ni w 2012 r.
Rwnoczenie import do Polski asortymentu drobiowego wzrs o 14%, do 96 tys. ton. Saldo
obrotw drobiem byo dodatnie i osigno poziom 603 tys. ton w ujciu ilociowym oraz
1 106 mln EUR w ujciu wartociowym (odpowiednio o 9% oraz 8% wyszy ni w 2012 r.).
Wedug danych GUS bilansowe spoycie misa drobiowego ogem w 2013 r. wynioso
27,3 kg na osob wobec 26,1 kg na osob w 2012 r. Wzrost konsumpcji drobiu zwizany by
z jego konkurencyjnoci cenow w stosunku do misa czerwonego i ryb. Ponadto, zgodnie
z danymi GUS, w 2013 r. rednie ceny detaliczne misa drobiowego ksztatoway si na poziomie
notowanym w 2012 r., podczas gdy ceny detaliczne wieprzowiny, woowiny i ryb wzrosy o 1-2%.
2.1.4.1. Handel zagraniczny na rynku drobiu i jaj

Przywz
Pozwolenia na przywz drobiu i jaj z pastw trzecich byy wymagane
wycznie w przypadku przywozu w ramach kontyngentw taryfowych. Do
zada ARR naleao weryfikowanie zoonych przez przedsibiorcw
wnioskw o wydanie pozwolenia na przywz, a take wydawanie
i rozliczanie pozwole. Ogem w 2013 r. Agencja wydaa cztery pozwolenia na przywz w ramach
kontyngentu 88,7 tony misa drobiowego z Brazylii oraz rozliczya osiem pozwole (w tym
pozwolenia wydane w 2012 r.).
Wywz
Pozwolenia na wywz na rynku drobiu i jaj byy wymagane wycznie w ramach wywozu z refundacj.
Nie byy one jednak wymagane w przypadku wywozu iloci minimalnych, tj. do 250 kg misa
drobiowego z grupy ex 0207, do 100 kg lub 250 kg jaj bez skorupek (w zalenoci od kodu
nomenklatury refundacji wywozowych), a take do 400 kg jaj konsumpcyjnych w skorupkach. W 2013 r.
ARR wydaa na rynku drobiu i jaj pi pozwole na wywz misa drobiowego z wczeniej wyznaczon
stawk refundacji. Rozliczono natomiast sze pozwole (cznie z pozwoleniem wydanym w 2012 r.).
Refundacje wywozowe
Na podstawie rozporzdze KE od 21 padziernika 2011 r. do 19 lipca 2013 r. refundacje wywozowe
dla poszczeglnych produktw z rynku drobiu i jaj byy kolejno ustalane na poziomie zerowym46.
46
Zerowe stawki refundacji na rynku drobiu i jaj obowizuj na podstawie nastpujcych rozporzdze
wykonawczych Komisji (UE): dla pisklt i jaj wylgowych (RK nr 1056/2011 i RK nr 1057/2011 z dnia
20 padziernika 2011 r.), dla produktw z jaj (RK nr 340/2012 z dnia 19 kwietnia 2012 r.), dla jaj (RK nr 1199/2012
z dnia 13 grudnia 2012 r.) oraz dla misa drobiowego (RK nr 689/2013 z dnia 18 lipca 2013 r.).
67

W 2013 r. ARR wypacia 147 tys. z refundacji wywozowych do eksportu 138 ton misa
drobiowego do Modawii.
2.1.5. Rynek cukru

Produkcja bieca cukru biaego w Polsce w roku
gospodarczym 2012/2013, zgodnie z danymi producentw
cukru, wyniosa 1 803 tys. ton. Po uwzgldnieniu 68,3 tys. ton
cukru przeniesionego z roku gospodarczego 2011/2012 oraz
48,05 tys. ton cukru przeniesionego na rok gospodarczy 2013/2014 produkcja cukru ogem
w Polsce wyniosa 1 823,6 tys. ton. Ze wstpnych sprawozda producentw wynika, e bieca
produkcja cukru z roku gospodarczego 2013/2014 bdzie mniejsza od biecej produkcji
z poprzedniego roku gospodarczego i wyniesie 1 713 tys. ton (1 761 tys. ton z cukrem
przeniesionym z roku 2012/2013). Gwnym powodem spadku produkcji jest mniejsza poda
surowca spowodowana zmniejszeniem powierzchni uprawy burakw cukrowych.
Popyt na cukier na krajowym rynku wykazuje niewielkie zmiany. Malejce spoycie w gospodarstwach
domowych jest rekompensowane rosncym zuyciem w przemyle spoywczym, ktre w duym
stopniu jest stymulowane produkcj ywnoci na eksport. Wedug IERiG-PIB zuycie cukru
w Polsce w 2013 r. wynioso 1 630 tys. ton, a na rok 2014 szacowane jest na 1 650 tys. ton.
W 2013 r. z Polski wywieziono 513 tys. ton cukru (o wartoci 311 mln EUR), tj. o 11% mniej ni
w 2012 r. Na rynku UE sprzedano 365 tys. ton cukru, co stanowio 71% eksportu ogem. Eksport
cukru do krajw trzecich uksztatowa si na poziomie 148 tys. ton. W ramach rynku unijnego
krajowy cukier eksportowany by gwnie do Niemiec, na Sowacj oraz do Czech i na Litw.
Gwnymi kierunkami wywozu cukru poza granic UE byy: Izrael, Rosja oraz Liban.
Rwnoczenie w 2013 r. import cukru do Polski ksztatowa si na poziomie niszym ni przed
rokiem. Zaimportowano 199 tys. ton cukru o wartoci 118 mln EUR (z tego 43 tys. ton zakupiono
w krajach UE, a 156 tys. ton na rynkach krajw trzecich). Gwnymi dostawcami cukru byy:
Brazylia, Kuba, Sudan, Mozambik, a z krajw UE Niemcy.
W 2013 r. w Polsce ceny zbytu cukru, na skutek duej poday oraz spadku cen na wiecie,
wykazyway tendencj spadkow. Ceny zbytu cukru workowanego w grudniu 2013 r. wynosiy
rednio 2,72 z/kg (z VAT), tj. o 16% mniej ni przed rokiem. Za cukier paczkowany w grudniu
2013 r. przecitnie pacono 2,53 z/kg (z VAT), o 25% mniej ni przed rokiem. rednia cena zbytu
cukru workowanego w 2013 r. bya o 6% nisza ni w 2012 r. i wyniosa 3,07 z/kg (z VAT), a cena
68

cukru paczkowanego przecitnie uksztatowaa si na poziomie 3,00 z/kg (z VAT) wobec
3,50 z/kg (z VAT) w 2012 r.
Wykres 27. Krajowe ceny zbytu workowanego cukru biaego
3,40
3,20
z/kg
3,00
2,80
2,60
2,40
I'11
III
VII
IX
XI I'12
III
VII
IX
XI I'13
III
VII
IX
XI
Rok 2013 charakteryzowa si do znaczn zmiennoci notowa cukru na giedach

wiatowych, a cukier by taszy ni rok wczeniej. Na spadki cen wpyna przede wszystkim
sytuacja podaowo-popytowa na wiecie, charakteryzujca si od czterech sezonw nadwyk
produkcji nad konsumpcj. Do spadku cen przyczynia si te wzrost wiatowych zapasw cukru.
Cukier biay w 3-miesicznym kontrakcie terminowym nr 5 na giedzie LIFFE w Londynie by
najdroszy w poowie marca, kiedy kosztowa 531 USD/ton, najtaszy za pod koniec grudnia,
kiedy kosztowa 433 USD/ton. Natomiast notowania cukru surowego na nowojorskiej giedzie
IntercontinentalExchange ICE (3-miesiczny kontrakt terminowy nr 11) byy najwysze na
pocztku stycznia i wynosiy wwczas 434 USD/ton, najnisze za pod koniec grudnia, kiedy
spady do 350 USD/ton.
W 2013 r. Agencja Rynku Rolnego w ramach mechanizmw WPR:
wydawaa pozwolenia na przywz i wywz produktw z rynku cukru,
monitorowaa produkcj cukru i izoglukozy,
rozliczaa dokonanie rafinacji surowego cukru trzcinowego przywiezionego spoza UE,
pobieraa opaty od producentw cukru i izoglukozy,
kontrolowaa przetwarzanie cukru przemysowego,
prowadzia dziaania kontrolne zwizane z dywersyfikacj przemysu cukrowniczego.
69

2.1.5.1. Handel zagraniczny na rynku cukru
Przywz
W zakresie administrowania obrotem towarowym na rynku cukru w 2013 r. obowizyway nastpujce
rodzaje przywozu preferencyjnego:
bezcowy przywz bezkontyngentowy z krajw najsabiej rozwinitych (KNR),
przywz bezcowy w ramach limitw przywozowych z grupy pastw Afryki, basenu Morza
Karaibskiego i Pacyfiku (krajw AKP) nienalecych jednoczenie do krajw najsabiej rozwinitych,
kontyngenty taryfowe na cukier wymieniony na licie koncesyjnej CXL,
bezcowe kontyngenty taryfowe z krajw bakaskich,
kontyngent taryfowy na cukier przemysowy z przywozu,
przywz cukru z zastosowaniem obnionej stawki celnej, ustalonej w drodze przetargu w roku
gospodarczym 2012/2013.
ARR w 2013 r. wydaa 3 pozwolenia na przywz 26,7 tys. ton cukru w ramach przetargu na stawk
celn. Wystawia rwnie 53 pozwolenia na bezcowy przywz 51 tys. ton cukru w ramach limitw
przywozowych z krajw AKP (nienalecych do KNR), ktry importowany by gwnie z Mauritiusa.
Ponadto Agencja rozliczya 61 pozwole na przywz (cznie z pozwoleniami wystawionymi
w poprzednich latach).
Wywz produktw cukrowych (syropw cukrowych oraz cukru wyprodukowanego

w ramach kwoty produkcyjnej)
W 2013 r. ARR wydaa 86 pozwole na wywz 1,2 tys. ton produktw cukrowych, z tego
78 pozwole na wywz 1,1 tys. ton syropw cukrowych oraz 8 pozwole na wywz 0,1 tys. ton
cukru wyprodukowanego w ramach kwoty. Rozliczono 78 pozwole na wywz 1,2 tys. ton
ww. produktw.
Wywz cukru pozakwotowego

W ramach administrowania wywozem cukru pozakwotowego Agencja m.in. wydaje pozwolenia na
wywz cukru pozakwotowego, tj. takiego, ktry nie moe by przeznaczony na zaspokojenie
potrzeb konsumpcyjnych na terenie Wsplnoty i musi zosta wyeksportowany do wybranych krajw
niebdcych czonkami UE. W mechanizmie mog uczestniczy zatwierdzeni producenci cukru
i izoglukozy, ktrym przyznano kwot produkcyjn na dany rok gospodarczy. W przypadku Polski
dotyczy to 5 producentw cukru i 1 producenta izoglukozy. Kadego roku Komisja Europejska
70

przyznaje limit na wywz cukru pozakwotowego. Od roku gospodarczego 2009/2010 limit ten
wynosi 1 350 tys. ton cukru i 70 tys. ton izoglukozy47.
Zgodnie z przepisami UE w celu rozliczenia wydanego pozwolenia na wywz cukru
pozakwotowego do kadego zgoszenia wywozowego istnieje obowizek skadania w ARR
dokumentw stanowicych dowd dopuszczenia towaru do swobodnego obrotu w miejscu
przeznaczenia, tj. dokumentw transportowych i dowodw dokonania formalnoci celnych
(deklaracja wiadczca o dopuszczeniu cukru do swobodnego obrotu) w kraju przeznaczenia. Od
liczby zgosze celnych uzaleniona jest liczba dokumentw do weryfikacji.
W ramach pozwole na wywz cukru pozakwotowego, rozliczonych w 2013 r., zweryfikowano:
89 zgosze celnych z pozwole wydanych na rok gospodarczy 2010/2011,
1 134 zgoszenia celne z pozwole wydanych na rok gospodarczy 2011/2012,
121 zgosze celnych z pozwole wydanych na rok gospodarczy 2012/2013.
Gwnymi kierunkami eksportu cukru pozakwotowego byy: Uzbekistan, Tadykistan,

Turkmenistan, Rosja (Obwd Kaliningradzki), Zjednoczone Emiraty Arabskie, Kuwejt, Modawia,
Syria, Izrael i Liban.
Wykres 28. Liczba zgosze celnych w wywozie cukru pozakwotowego i iloci cukru
pozakwotowego, na ktre ARR wydaa pozwolenia
250
237
243
1400
198
189
1200
140
1000
800
1 134
200
1 149
150
947
100
600
558
400
50
200
Ilo cukru (w tys. ton)
Liczba zgosze celnych (w szt.)
1600
215
0
2009/2010
2010/2011
2011/2012
liczba zgosze celnych
2012/2013
2013/2014*
ilo cukru pozakwotowego
* Wedug stanu na 31 grudnia 2013 r.

rdo: dane ARR.
47
Dla roku gospodarczego 2012/2013 limit okrela rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 13/2013 z dnia
11 stycznia 2013 r. zmieniajce rozporzdzenie wykonawcze (UE) nr 394/2012 ustalajce limit ilociowy dla
wywozu pozakwotowego cukru i pozakwotowej izoglukozy na okres do koca roku gospodarczego 2012/2013
i uchylajce rozporzdzenie wykonawcze (UE) nr 931/2012. Dla roku gospodarczego 2013/2014 limit okrela
rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1221/2013 z dnia 29 listopada 2013 r. zmieniajce rozporzdzenie
wykonawcze (UE) nr 476/2013 ustalajce limit ilociowy dla wywozu pozakwotowego cukru na okres do koca
roku gospodarczego 2013/2014 i uchylajce rozporzdzenie wykonawcze (UE) nr 968/2013.
71

W 2013 r. przedsibiorcy zoyli w ARR 5 wnioskw o wydanie pozwole na wywz cukru
pozakwotowgo, w ramach limitu przyznanego na rok gospodarczy 2012/2013, na czn ilo
250 tys. ton. W zwizku z ustaleniem przez KE wspczynnika akceptacji na poziomie 40,4%
wydano 5 pozwole na czn ilo 101 tys. ton cukru. Z przedmiotowych pozwole w 2013 r.
wydano 41 wycigw48.
W ramach limitu ustalonego przez KE na rok gospodarczy 2013/2014 przedsibiorcy w 2013 r.
zoyli w dwch turach 10 wnioskw o wydanie pozwolenia na wywz cukru pozakwotowego na
czn ilo 450 tys. ton. W zwizku z ustaleniem przez KE wspczynnika akceptacji na poziomie
42,2% w pierwszej turze oraz 41,7% w drugiej turze wydano 10 pozwole na czn ilo
189 tys. ton cukru. Z przedmiotowych pozwole w 2013 r. wydano 56 wycigw.
W 2013 r. wydano rwnie 3 pozwolenia na wywz 510 ton suchej masy izoglukozy pozakwotowej.
W ramach administrowania wywozem cukru pozakwotowego ARR w 2013 r. rozliczya 3 wycigi
z 1 pozwolenia (na wywz 37,3 tys. ton cukru z roku gospodarczego 2010/2011), 107 wycigw
z 8 pozwole (na wywz 224,2 tys. ton cukru z roku gospodarczego 2011/2012) oraz 4 wycigi
(na wywz 10,8 tys. ton cukru z roku gospodarczego 2012/2013).
2.1.5.2. Monitorowanie produkcji oraz opaty na rynku cukru

Zgodnie z przepisami prawa wsplnotowego ARR monitorowaa kwotow i pozakwotow produkcj
cukru i izoglukozy kadego producenta oraz sprawdzaa prawidowo wykorzystania produkcji
pozakwotowej. Uczestnikami mechanizmu byli zatwierdzeni producenci cukru i izoglukozy, ktrym
minister waciwy do spraw rynkw rolnych przyzna, w drodze decyzji, kwoty produkcji cukru oraz
izoglukozy na dany rok gospodarczy. Od roku gospodarczego 2008/2009 producenci maj przyznane
na kady rok gospodarczy kwoty produkcyjne: cukru w cznej wysokoci 1 405 608,1 tony
i izoglukozy w wysokoci 42 861,4 tony.
W 2013 r. cukier produkowany by w Polsce przez 5 zatwierdzonych producentw (przerb
burakw cukrowych odbywa si w 18 zakadach produkcyjnych), a produkcj izoglukozy prowadzi
1 zatwierdzony producent.
Monitorowanie produkcji cukru i izoglukozy w 2013 r. odbywao si na podstawie sprawozda
przekazywanych do ARR przez producentw cukru i izoglukozy, dotyczcych lat gospodarczych
2012/2013 i 2013/2014, tj. sprawozda miesicznych dotyczcych produkcji, stanu zapasw, obrotu
cukrem i izoglukoz, sprawozda rocznych (wstpnych i kocowych) z wielkoci produkcji, a take
48
Wycig z pozwolenia lub wiadectwa dokument urzdowy wydawany na wniosek przedsibiorcy w oparciu
o wydawane pozwolenie, w celu umoliwienia wielokrotnego dokonania obrotu towarowego z zagranic produktw
w ilociach lub wartociach nieprzekraczajcych okrelonych w pozwoleniu.
72

sprawozda z wielkoci produkcji i powierzchni zasieww zakontraktowanych burakw cukrowych.
Elementem systemu monitorowania rynku cukru byy rwnie raporty z przeprowadzonych kontroli.
Usugowy przerb burakw cukrowych
Zgodnie z obowizujcymi regulacjami prawnymi producenci cukru mieli moliwo produkcji
cukru w ramach usugowego przerobu burakw cukrowych. W 2013 r. zrealizowano 7 wnioskw
w sprawie usugowego przerobu burakw cukrowych. Wnioski te dotyczyy roku gospodarczego
2012/2013 w zakresie usugowej produkcji cukru na rzecz polskich oraz unijnych producentw
cukru (z Grecji, Litwy oraz Czech).
Ponadto do ARR wpyno 9 wnioskw (dotyczcych roku gospodarczego 2013/2014) w sprawie
usugowego przerobu burakw cukrowych na rzecz polskich oraz unijnych producentw cukru
(z Grecji, Chorwacji, Czech, Francji oraz Litwy). Rozliczenie umw nastpio po zakoczeniu
produkcji cukru w roku gospodarczym 2013/2014 oraz po przeprowadzeniu kontroli.
Wykorzystanie produkcji pozakwotowej
Kada ilo cukru i izoglukozy wyprodukowana w danym roku gospodarczym ponad przyznan
producentowi kwot stanowi produkcj pozakwotow, ktra musi zosta zagospodarowana
w sposb ustalony w przepisach wsplnotowych. ARR w 2013 r. sprawdzaa prawidowo
zagospodarowania produkcji pozakwotowej, tj. czy produkcja ta zostaa:
przetworzona na produkty kocowe (takie jak: alkohol, drode, okrelone produkty przemysowe,
chemiczne lub farmaceutyczne) przez zatwierdzonych przetwrcw proces realizowany w ramach
mechanizmu WPR Przetwarzanie cukru przemysowego,
przeniesiona na kolejny rok gospodarczy,
dostarczona w ramach szczeglnego systemu dostaw do regionw peryferyjnych UE,
wywieziona w ramach limitu ilociowego poza obszar UE,
wprowadzona na rynek wewntrzny UE (w przypadku wydania przez KE odpowiednich

rozporzdze).
W 2013 r. czterech producentw cukru zadeklarowao przeniesienie 48,05 tys. ton cukru
pozakwotowego z roku gospodarczego 2012/2013 na rok gospodarczy 2013/2014. Wszyscy
producenci, w ramach okrelonego przez KE limitu ilociowego, dokonali wywozu cukru
pozakwotowego poza obszar unijny.
73

W roku gospodarczym 2012/2013, na mocy czterech rozporzdze wykonawczych Komisji
(UE): nr 131/201349, nr 281/201350, nr 505/201351 oraz nr 629/201352, producenci cukru
i izoglukozy mieli moliwo wprowadzenia na rynek wewntrzny UE okrelonej iloci produkcji
pozakwotowej. Czterech producentw cukru zoyo w tym zakresie w ARR stosowne wnioski.
Agencja wydaa producentom cukru wiadectwa umoliwiajce wprowadzenie na rynek
wewntrzny UE 146,1 tys. ton cukru pozakwotowego. Kontrole w powyszym zakresie ARR
przeprowadzia w 2014 r.
Sprawozdawczo do Komisji Europejskiej
Na podstawie danych uzyskanych ze sprawozda i raportw z kontroli ARR prowadzi
sprawozdawczo do Komisji Europejskiej. W odniesieniu do roku gospodarczego 2012/2013,
do KE przekazano informacje dotyczce:
powierzchni uprawy i produkcji burakw cukrowych,
wielkoci produkcji i stanw magazynowych cukru oraz izoglukozy,
iloci cukru przeniesionej na nastpny rok gospodarczy,
wprowadzenia produkcji pozakwotowej na rynek wewntrzny UE,
rozdysponowania produkcji pozakwotowej,
wielkoci nadwyek i opat za nadwyki cukru i izoglukozy,
kontroli przeprowadzonych u producentw cukru i izoglukozy.
W 2013 r. producenci cukru przekazywali do ARR informacje o rednich miesicznych cenach

sprzeday cukru kwotowego i pozakwotowego oraz o odpowiadajcych im ilociach sprzedanych. Na
podstawie otrzymanych danych wyliczano krajow redni waon cen sprzeday cukru, czne
sprzedane iloci cukru, a take inne wartoci wymagane przez Komisj Europejsk. Zagregowane
miesiczne dane przekazywano do KE za porednictwem systemu AMIS-Sugar Prices.
49
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 131/2013 z dnia 15 lutego 2013 r. ustanawiajce nadzwyczajne rodki
w odniesieniu do udostpniania cukru pozakwotowego i izoglukozy pozakwotowej na rynku Unii z zastosowaniem
obnionej opaty z tytuu nadwyek w roku gospodarczym 2012/2013.
50
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 281/2013 z dnia 22 marca 2013 r. ustanawiajce nadzwyczajne rodki
w odniesieniu do udostpniania cukru pozakwotowego i izoglukozy pozakwotowej na rynku Unii z zastosowaniem
51
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 505/2013 z dnia 31 maja 2013 r. ustanawiajce kolejne nadzwyczajne
rodki w odniesieniu do udostpniania cukru pozakwotowego i izoglukozy pozakwotowej na rynku Unii z zastosowaniem
52
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 629/2013 z dnia 28 czerwca 2013 r. ustanawiajce kolejne
nadzwyczajne rodki w odniesieniu do udostpniania cukru pozakwotowego i izoglukozy pozakwotowej na rynku Unii
z zastosowaniem obnionej opaty z tytuu nadwyek w roku gospodarczym 2012/2013.
74

Opaty na rynku cukru
W ramach mechanizmu Monitorowanie produkcji oraz opaty na rynku cukru pobrano w 2013 r. od
producentw cukru i izoglukozy oraz przekazano do MRiRW nastpujce opaty:
103 439 tys. z za wprowadzenie cukru pozakwotowego na rynek wewntrzny UE w roku

gospodarczym 2012/2013,
70 281 tys. z produkcyjne za rok gospodarczy 2012/2013,
140 tys. z za nadwyki cukru w roku gospodarczym 2011/2012.
2.1.5.3. Rafinacja cukru przywiezionego spoza UE

W 2013 r. ARR rozliczya dokonanie rafinacji surowego cukru trzcinowego przywiezionego spoza UE,
na podstawie pozwole wydanych na rok gospodarczy 2011/2012 (w ramach rozporzdzenia
Komisji (WE) nr 828/200953 i nr 891/200954), przez dwch producentw cukru. Producenci cukru
poddali rafinacji 93,4 tys. ton surowego cukru trzcinowego (w przeliczeniu na cukier biay)
przywiezionego spoza UE. Ponadto ARR monitorowaa w 2013 r. przywz i dokonanie rafinacji
surowego cukru trzcinowego przywiezionego spoza UE w cznej iloci 46,3 tys. ton (w przeliczeniu
na cukier biay) przez dwch producentw cukru. Rozliczenie cukru poddanego rafinacji, po
przeprowadzeniu kontroli przez ARR, nastpio w 2014 r.
2.1.5.4. Przetwarzanie cukru przemysowego

Kada ilo cukru i izoglukozy wyprodukowana w roku gospodarczym ponad przyznan producentowi
kwot stanowi produkcj pozakwotow, ktra musi zosta zagospodarowana w sposb ustalony
przez Komisj Europejsk. Jednym ze sposobw jej zagospodarowania jest przetworzenie cukru
przemysowego i izoglukozy przemysowej w celu uzyskania produktw kocowych, takich jak:
alkohol, drode, okrelone produkty przemysowe, chemiczne lub farmaceutyczne. W mechanizmie
przetwarzania cukru przemysowego mog uczestniczy wycznie zatwierdzeni przez agencje
patnicze producenci cukru i przetwrcy surowcw przemysowych.
W 2013 r. Prezes Agencji Rynku Rolnego wyda 5 decyzji administracyjnych w sprawie zatwierdzenia
przetwrcy oraz 8 decyzji zmieniajcych posiadane zatwierdzenia przetwrcy, uprawniajce
przetwrc do wykorzystywania cukru przemysowego do produkcji nowego produktu kocowego.
Wedug stanu na 31 grudnia 2013 r. w Polsce zatwierdzonych byo 50 przetwrcw (na podstawie
53
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 828/2009 z dnia 10 wrzenia 2009 r. ustanawiajce na lata gospodarcze 2009/2010-2014/2015 szczegowe zasady przywozu i rafinacji produktw cukrowniczych objtych pozycj taryfow 1701 zgodnie
z umowami preferencyjnymi.
54
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 891/2009 z dnia 25 wrzenia 2009 r. w sprawie otwierania niektrych wsplnotowych
kontyngentw taryfowych w sektorze cukru i administrowania nimi.
75

decyzji administracyjnych Prezesa Agencji Rynku Rolnego), z tego: 35 przedsibiorstw
gorzelniczych, 6 farmaceutycznych, 8 budowlano-chemicznych oraz 1 drodownia.
Dostawy cukru przemysowego odbyway si w ramach umw zawartych pomidzy producentem
a przetwrc i musiay zosta zrealizowane do 30 listopada, po zakoczeniu roku gospodarczego.
Kopie umw przesyane byy przez producentw do ARR i podlegay analizie oraz weryfikacji.
W okresie od 1 stycznia do 30 listopada 2013 r. dostawy cukru przemysowego, wyprodukowanego
w roku gospodarczym 2012/2013, zostay zrealizowane przez 5 producentw dziaajcych na terenie
Polski, ktrzy dostarczyli do przetwrcw krajowych 17,8 tys. ton cukru przemysowego. W ramach
umw zawartych z przetwrcami z innych krajw UE dostarczono 58,2 tys. ton cukru przemysowego,
z tego: 40 tys. ton dwm przetwrcom francuskim, 18 tys. ton przetwrcy niemieckiemu oraz
0,2 tys. ton przetwrcy sowackiemu. Do jednego przetwrcy krajowego, w ramach zawartej umowy,
zrealizowane byy dostawy cukru od producenta czeskiego w iloci 0,1 tys. ton.
Od 1 padziernika do 31 grudnia 2013 r. krajowi producenci zoyli w ARR 11 umw na dostaw
19,1 tys. ton cukru przemysowego wyprodukowanego w roku gospodarczym 2013/2014, z tego:
10 umw dotyczcych dostaw 18,8 tys. ton cukru do przetwrcw krajowych (do koca 2013 r.
dostarczono 4,9 tys. ton cukru przemysowego) oraz jedn umow na dostaw 0,3 tys. ton zawart
z przetwrc sowackim. Ponadto do ARR wpyna jedna umowa zawarta midzy producentem
czeskim a przetwrc krajowym na dostaw 0,1 tys. ton cukru przemysowego.
cznie w 2013 r. do przetwrstwa krajowego dostarczono 22,8 tys. ton cukru pozakwotowego,
pochodzcego z lat gospodarczych 2012/2013 i 2013/2014.
Dostawy i przetwarzanie surowca objte byy miesicznym raportowaniem przez producenta
i przetwrc. Po otrzymaniu surowca przetwrca zobowizany by do jego przetworzenia
i poinformowania o tym ARR do koca pitego miesica nastpujcego po kadej dostawie.
Przetwarzanie surowca przemysowego podlegao kontroli przeprowadzonej przez ARR. W 2013 r.
zrealizowano 19 kontroli, ktre miay na celu potwierdzenie spenienia przez przetwrcw wymogw
zwizanych z uzyskaniem zatwierdzenia. Przeprowadzone kontrole potwierdziy prawidowo
przetworzenia surowcw przemysowych.
W przypadku umw dotyczcych dostaw surowcw przemysowych do przetwrcw majcych
zakady przetwrcze na terenie innych pastw czonkowskich ARR wymieniaa z waciwymi
instytucjami UE informacje, obejmujce m.in. dane dotyczce udzielonych zatwierdze, iloci
dostarczonego i przetworzonego surowca, a take informacje o wynikach przeprowadzonych
kontroli.
76

2.1.5.5. Dywersyfikacja przemysu cukrowniczego
W 2013 r. ARR monitorowaa realizacj dziaa objtych
Krajowym Programem Restrukturyzacji (KPR)55. Zgodnie
z art. 6 ust. 3 rozporzdzenia Rady (WE) nr 320/200656
program zosta wdroony do realizacji w 2009 r.
w gminach objtych procesem restrukturyzacji przemysu
cukrowniczego,
w celu ograniczenia negatywnych
skutkw wynikajcych z restrukturyzacji. W wykazie gmin

objtych tym procesem znalazo si 981 gmin, ktre stanowiy 39,6% ogu gmin w Polsce.
Gwnym celem KPR byo wsparcie finansowe rozwiza alternatywnych w stosunku do uprawy
buraka cukrowego i produkcji cukru, na terenach gmin objtych restrukturyzacj przemysu
cukrowniczego, poprzez realizacj nastpujcych dziaa:
Modernizacja gospodarstw rolnych, w ktrego ramach przyznawana bya pomoc plantatorom

burakw cukrowych, ktrzy czciowo lub cakowicie utracili prawo do uprawy i dostaw buraka
cukrowego, na zakup nowych maszyn i urzdze do produkcji rolnej;
Zwikszanie wartoci dodanej podstawowej produkcji rolnej i lenej, w ktrego ramach

wspierane byy inwestycje ukierunkowane na przetwarzanie produktw rolnych na cele
energetyczne, tj. budowa biogazowni, zakup linii do produkcji brykietu lub pelletu.
Agencja upowaniona jest do przeprowadzania kontroli wnioskodawcw, ktrzy uzyskali pomoc na

rzecz dywersyfikacji, przez 5 lat od otrzymania rodkw finansowych z ARR. W 2013 r. Agencja
monitorowaa przestrzeganie przez beneficjentw KPR zobowiza zawartych w umowie, m.in.
poprzez przeprowadzenie dwch kontroli krzyowych (wsplnie z Agencj Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa), majcych na celu wykluczenie podwjnego finansowania tej samej
inwestycji z innych rodkw publicznych. Przeprowadzia rwnie dwie kontrole fizyczne w celu
potwierdzenia prawidowej realizacji inwestycji przez beneficjenta w okresie zachowania celu dziaania.
ARR w latach 2010-2012 w ramach realizacji Krajowego Programu Restrukturyzacji wypacia
2 904 beneficjentom 127,5 mln z.
55
Ogoszony w drodze Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 lipca 2009 r. (M.P. 2009 Nr 44,
poz. 672, z pn. zm.).
56
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 320/2006 z dnia 20 lutego 2006 r. ustanawiajce tymczasowy system restrukturyzacji
przemysu cukrowniczego we Wsplnocie i zmieniajce rozporzdzenie (WE) nr 1290/2005 w sprawie finansowania
wsplnej polityki rolnej, z pn. zm.
77
2.1.6. Rynek skrobi ziemniaczanej

2.1.6.1. Dopaty w ramach kwotowania produkcji skrobi ziemniaczanej
Od akcesji Polski do UE do koca 2012 r. Agencja realizowaa dopaty w ramach kwotowania
produkcji skrobi ziemniaczanej. Zgodnie z art. 84a ust. 1 i z art. 204 ust. 5 rozporzdzenia Rady
(WE) nr 1234/2007 rok gospodarczy 2011/2012 by ostatnim rokiem kwotowania produkcji skrobi
ziemniaczanej i ostatnim rokiem przyznawania dopat producentom skrobi (art. 95a ust. 1 ww.
rozporzdzenia). Na lata gospodarcze: 2009/2010, 2010/2011 i 2011/2012 Polsce przyznano
krajow kwot produkcyjn w wysokoci 144 985 ton skrobi ziemniaczanej dla kadego roku.
Systemem dopat bya objta skrobia ziemniaczana wyprodukowana w ramach kwot
produkcyjnych przyznanych producentom skrobi w danym roku gospodarczym.
W 2013 r., w celu zakoczenia realizacji zada w zakresie mechanizmu WPR Dopaty w ramach
kwotowania
produkcji skrobi ziemniaczanej, ARR monitorowaa
wykorzystanie kwot
produkcyjnych producentw skrobi, sprawdzajc, czy producenci skrobi dokonali prawidowego

wywozu skrobi ziemniaczanej wyprodukowanej ponad kwoty produkcyjne przyznane im na rok
gospodarczy 2011/2012. Trzech producentw skrobi wyprodukowao ponad przyznane im kwoty
cznie 8,8 tys. ton skrobi ziemniaczanej, ktr byli zobowizani wywie bez refundacji w stanie
nieprzetworzonym przed 1 stycznia 2013 r. Producenci dokonali wywozu skrobi w sposb
prawidowy, a ostateczne rozliczenie eksportu nastpio przed 1 maja 2013 r.
2.1.6.2. Patno niezwizana sektor skrobi ziemniaczanej

Zgodnie z decyzjami Komisji Europejskiej oraz na podstawie regulacji krajowych ARR od 2009 r.
realizowaa w sektorze skrobi ziemniaczanej patnoci niezwizane z produkcj, w zwizku
z przyjciem przez Polsk systemu krajowych uzupeniajcych patnoci bezporednich (CNDP
Complementary National Direct Payments).
Od 15 marca 2012 r. (tj. od roku upraw 2012) patnoci niezwizane z produkcj w sektorze skrobi
ziemniaczanej, zgodnie z ustaw z dnia 26 stycznia 2007 r. o patnociach w ramach systemw
wsparcia bezporedniego (Dz. U. z 2012 r., poz. 1164, z pn. zm.), realizuje Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa.
ARR w 2013 r., na mocy art. 24ac. ust. 5 ww. ustawy, na wniosek ARiMR, opiniowaa sprawy
dotyczce producentw rolnych w zakresie prawa do patnoci niezwizanej z produkcj
w sektorze skrobi ziemniaczanej. Agencja wydaa 22 opinie w zakresie uzyskania przez
producentw prawa do tej patnoci.
78

Ponadto, w ramach krajowych uzupeniajcych patnoci bezporednich, ARR w 2013 r.
realizowaa kocowe wypaty patnoci niezwizanej z produkcj dla plantatorw ziemniakw
skrobiowych z upraw w 2010 r. i w 2011 r. W zwizku z zakoczeniem postpowa spadkowych
wydano dwie decyzje przyznajce patnoci prawowitym spadkobiercom w wysokoci 2 tys. z,
z tego 1 tys. z do 10,6 tony ekwiwalentu skrobi za rok upraw 2011 oraz 1 tys. z do 10,6 tony
ekwiwalentu skrobi za rok upraw 2010.
W ramach krajowych uzupeniajcych patnoci bezporednich (zwizanych i niezwizanych
z produkcj) w sektorze skrobi ziemniaczanej ARR po akcesji Polski do UE wypacia
producentom rolnym ogem 241,8 mln z, z tego: 211,5 mln z (87% wypat) wyniosy patnoci
zwizane z produkcj oraz 30,3 mln z (13%) niezwizane z produkcj.
***
Na rynku skrobi ziemniaczanej ARR po przystpieniu Polski do UE wypacia ogem 343,4 mln z,
z tego: 241,8 mln z w ramach krajowych uzupeniajcych patnoci bezporednich, 76,3 mln z
premii produkcyjnych, 25,2 mln z z tytuu refundacji wywozowych oraz 0,1 mln z dopat do skrobi
wykorzystywanej na cele niespoywcze.
2.1.7. Rynek tytoniu

2.1.7.1. Patnoci dla producentw surowca tytoniowego
ARR w 2013 r. realizowaa sprawy wszczte i niezakoczone w latach poprzednich z uwagi na
toczce si postpowania spadkowe57. Patnoci dla producentw surowca tytoniowego byy
wypacane w ramach przyjtego przez Polsk systemu krajowych uzupeniajcych patnoci
bezporednich (CNDP Complementary National Direct Payments). Podstaw do ich udzielania byy
decyzje Komisji Europejskiej, zatwierdzajce krajowe uzupeniajce patnoci bezporednie, oraz
regulacje krajowe.
W 2013 r. ARR wypacia 6 tys. z w formie patnoci niezwizanej z produkcj surowca tytoniowego
(decoupled), wynikajcej z zakoczonego postpowania spadkowego. Patno ta dotyczya
1,4 tony iloci referencyjnej surowca tytoniowego za 2011 r. Do otrzymania tej patnoci byli
uprawnieni producenci rolni wpisani do rejestru podmiotw posiadajcych prawo do uzyskania
patnoci niezwizanej z produkcj surowca tytoniowego oraz speniajcy warunki do przyznania
jednolitej patnoci obszarowej.
57
Zgodnie z ustaw z dnia 26 stycznia 2007 r. o patnociach w ramach systemw wsparcia bezporedniego
(Dz. U. z 2012 r., poz. 1164, z pn. zm.) od 15 marca 2012 r. (tj. od upraw w 2012 r.) zadania zwizane z realizacj
patnoci dla producentw surowca tytoniowego przeja Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
79

Od akcesji Polski do UE do koca 2013 r. ARR w ramach krajowych uzupeniajcych patnoci
bezporednich (niezwizanych i zwizanych z produkcj) wypacia producentom surowca
tytoniowego 1,95 mld z, z tego: 1,32 mld z (68%) patnoci zwizanych z produkcj i 0,63 mld z
(32%) niezwizanych z produkcj.
2.1.7.2. Odbir i przetwrstwo surowca tytoniowego

W ramach zada naoonych przepisami ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o patnociach w ramach
systemw wsparcia bezporedniego (Dz. U. z 2012 r., poz. 1164, z pn. zm.) ARR kontynuowaa
w 2013 r. realizacj zada z zakresu: zatwierdzania pierwszych przetwrcw surowca tytoniowego,
prowadzenia rejestru pierwszych przetwrcw, zatwierdzania punktw odbioru surowca tytoniowego
oraz potwierdzania speniania przez surowiec tytoniowy wymaga jakociowych. Wnioski
o zatwierdzenie pierwsi przetwrcy mogli skada w Agencji w dowolnym terminie. W przypadku
gdy pierwszy przetwrca chcia zawiera umowy na upraw tytoniu, w ramach ktrych producenci
rolni ubiegali si o tzw. patno do tytoniu, o ktrej mowa w art. 7 ust. 2b pkt 3 ww. ustawy, wniosek
o zatwierdzenie naleao zoy w terminie odpowiednim do przeprowadzenia wszystkich czynnoci
postpowania, najlepiej 60 dni przed ostatecznym terminem zawierania umw na upraw tytoniu na
dany rok zbiorw.
Uprawnionym do uzyskania zatwierdzenia przez ARR by przetwrca, ktry posiada obiekty
umoliwiajce pierwsze przetwarzanie surowca tytoniowego. Musia on te posiada obiekty do
przechowywania surowca (rwnie po pierwszym przetworzeniu) w przypadku gdy przechowywanie
tytoniu odbywao si poza obiektami, w ktrych miao miejsce jego pierwsze przetworzenie. Ponadto
przetwrca, aby uzyska zatwierdzenie przez Agencj, nie mg by producentem surowca
tytoniowego i wykonywa czynnoci zwizanych z jego produkcj lub zbyciem przed pierwszym
przetworzeniem. Pierwsi przetwrcy surowca tytoniowego byli zatwierdzani przez dyrektorw
OT ARR. Nastpnie byli wpisywani do rejestru pierwszych przetwrcw, prowadzonego przez
Prezesa Agencji Rynku Rolnego.
Wnioski o zatwierdzenie punktw odbioru surowca tytoniowego byy skadane na 60 dni przed
planowanym terminem rozpoczcia odbioru surowca tytoniowego. O zatwierdzenie mogy ubiega si
punkty odbioru, ktre dysponoway obiektami lub pomieszczeniami oraz urzdzeniami do odbioru
i klasyfikacji surowca. W zatwierdzonym punkcie odbioru pierwszy przetwrca surowca tytoniowego,
wpisany do rejestru prowadzonego przez Prezesa ARR, lub upowaniona przez niego osoba,
dokonywali w obecnoci pracownika OT ARR odbioru surowca w celu jego przetworzenia.
W 2013 r. Agencja zatwierdzia i wpisaa do rejestru 4 pierwszych przetwrcw surowca
tytoniowego. Zatwierdzia rwnie 10 punktw odbioru surowca tytoniowego. Wedug stanu na
80

31 grudnia 2013 r. byo zatwierdzonych 13 pierwszych przetwrcw surowca tytoniowego oraz
38 punktw odbioru surowca tytoniowego, a w rejestrze byo wpisanych 14 pierwszych
przetwrcw, w tym jeden podmiot prowadzcy dziaalno poza terytorium Polski.
Ponadto OT ARR wystawiy w 2013 r. rolnikom 10,8 tys. zawiadcze zawierajcych informacje
o iloci tytoniu jakociowego dostarczonego do skupu. Sporzdzono wykaz wydanych zawiadcze,
ktry Prezes ARR przekaza Prezesowi ARiMR. Wykaz ten by podstaw do naliczania przez
ARiMR tzw. patnoci do tytoniu.
2.1.8. Rynek nasion

2.1.8.1. Dopaty do materiau siewnego
ARR udzielaa producentom rolnym wsparcia finansowego
z budetu krajowego z tytuu zuytego do siewu lub sadzenia
materiau siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany
w ramach pomocy de minimis w rolnictwie58, na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji
Rynku Rolnego i organizacji niektrych rynkw rolnych oraz rozporzdzenia Komisji (WE)
nr 1535/200759. Bez wzgldu na form i cel wsparcia w 2013 r. czna kwota dopat majcych
charakter pomocy de minimis w rolnictwie dla jednego producenta rolnego nie moga przekroczy
7,5 tys. EUR w okresie trzech lat podatkowych60. ARR prowadzi dziaania majce na celu zwikszenie
iloci stosowanego przez rolnikw ww. materiau siewnego, a tym samym uzyskanie wzrostu plonw
oraz podniesienie jakoci produkcji rolinnej.
Zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrw z dnia 13 marca 2007 r.61 w 2013 r. dopat tych udzielano
do powierzchni gruntw ornych obsianych lub obsadzonych elitarnym lub kwalifikowanym materiaem
siewnym nastpujcych gatunkw rolin uprawnych: pszenicy zwyczajnej, yta (populacyjnego,
syntetycznego, mieszacowego), jczmienia, pszenyta, owsa, ubinu (tego, wskolistnego lub
58
Zgodnie z art. 87-89 Traktatu WE wszelka pomoc udzielana przez pastwo podmiotom prowadzcym dziaalno
gospodarcz (w tym w zakresie rolnictwa lub rybowstwa), bez wzgldu na form organizacyjno-prawn, jest z reguy
zastrzeona i wymaga zgody Komisji Europejskiej. Niemniej jednak Rada Europejska uznaa, e niektre kategorie
pomocy nie speniaj wszystkich kryteriw okrelonych w art. 87 Traktatu WE i w zwizku z tym nie musz uzyska
zgody KE pod warunkiem, e pomoc przyznana temu samemu przedsibiorstwu w cigu danego okresu nie
przekroczy pewnej staej wielkoci. Tak pomoc jest pomoc de minimis w rolnictwie.
59
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 1535/2007 z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu
WE w odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej, z pn. zm.
60
Zgodnie z art. 3 ust. 2 rozporzdzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania
art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym, od 1 stycznia
2014 r. cakowita kwota pomocy de minimis przyznanej przez pastwo czonkowskie jednemu przedsibiorstwu nie
moe przekroczy 15 000 EUR w okresie trzech lat podatkowych.
61
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 13 marca 2007 r. w sprawie wykazu gatunkw rolin uprawnych, do
ktrych materiau siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany przysuguje dopata z tytuu zuytego do siewu lub
sadzenia materiau siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany (Dz. U. nr 46, poz. 300).
81

biaego), grochu siewnego, bobiku, wyki siewnej i ziemniakw. Dopatami nie byy objte uprawy
przeznaczone na przedplon lub poplon. Od 13 czerwca 2013 r. katalog rolin uprawnych, do ktrych
producent rolny moe uzyska dopat, rozszerzono o soj i pszenic tward (zgodnie
z rozporzdzeniem Rady Ministrw z dnia 13 maja 2013 r.62).
ARR realizowaa dopaty na podstawie wnioskw zoonych w 2013 r. po stawkach: 100 z/ha
w przypadku zb, mieszanek zboowych i pastewnych, 160 z/ha do rolin strczkowych
i 500 z/ha do ziemniakw (rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 12 padziernika 2007 r.63,
zmienione rozporzdzeniem Rady Ministrw z dnia 24 lipca 2009 r.64).
Ogem
62,4 tys.
wnioskw
1 103
1 237
2 227
2 610
2 629
3 684
3 016
1 246
2 000
3 981
4 000
4 759
6 000
5 210
8 000
5 841
10 000
8 558
Liczba wnioskw
12 000
1 290
14 000
1 785
16 000
13 225
Wykres 29. Wnioski o przyznanie dopat do materiau siewnego, majcych charakter pomocy
de minimis w rolnictwie, zoone w 2013 r. wg OT ARR
rdo: dane ARR.
Agencja w 2013 r. dokonywaa dopat do materiau siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany na
podstawie wnioskw o przyznanie dopat majcych charakter pomocy de minimis w rolnictwie,
skadanych przez rolnikw w okresie od 15 stycznia do 25 czerwca 2013 r. (na podstawie
62
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 13 maja 2013 r. w sprawie wykazu gatunkw rolin uprawnych, do ktrych
materiau siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany przysuguje dopata z tytuu zuytego do siewu lub sadzenia
materiau siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany (Dz. U. z 2013 r., poz. 615).
63
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 12 padziernika 2007 r. w sprawie stawek dopat do 1 ha powierzchni
gruntw ornych obsianych lub obsadzonych materiaem siewnym kategorii elitarny lub kwalifikowany (Dz. U. Nr 201,
poz. 1447, z pn. zm.).
64
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 24 lipca 2009 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie stawek dopat do
1 ha powierzchni gruntw ornych obsianych lub obsadzonych materiaem siewnym kategorii elitarny lub
kwalifikowany (Dz. U. Nr 123, poz. 1021).
82

rozporzdzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 lipca 2009 r.65, zmienionego
rozporzdzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r.66).
W 2013 r. producenci rolni zoyli w Agencji 62,4 tys. wnioskw o przyznanie dopat w ramach pomocy
de minimis w rolnictwie, na ktrych podstawie ARR wypacia 86 401 tys. z do 768,5 tys. ha
gruntw ornych obsianych lub obsadzonych materiaem siewnym kategorii elitarny lub kwalifikowany.
Podobnie jak w latach ubiegych najwicej wnioskw o przyznanie dopat do materiau siewnego, a tym
samym najwiksze wsparcie finansowe dla producentw rolnych, odnotowano na terenie wojewdztw:
wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego i dolnolskiego. W stosunku do 2012 r. najwikszy
wzrost liczby skadanych wnioskw wystpi w wojewdztwach: zachodniopomorskim (o 20,7%),
witokrzyskim (o 16,7%) i lubelskim (o 12,1%).
Tabela 7. Dopaty do materiau siewnego, majce charakter pomocy de minimis w rolnictwie,
zrealizowane w 2013 r.
Lp.
OT ARR
1. Biaystok
2. Bydgoszcz
3. Gdynia
4. Gorzw Wlkp.
5. Katowice
6. Kielce
7. Krakw
8. Lublin
9. d
10. Olsztyn
11. Opole
12. Pozna
13. Rzeszw
14. Szczecin
15. Warszawa
16. Wrocaw
Ogem
Liczba zoonych
wnioskw
1 785
8 558
3 016
1 237
2 227
1 103
1 246
3 981
5 210
2 629
3 684
13 225
1 290
2 610
4 759
5 841
62 401
Liczba
beneficjentw
1 709
8 200
2 857
1 182
2 136
1 040
1 221
3 822
4 983
2 501
3 560
12 733
1 257
2 468
4 596
5 636
59 901
Powierzchnia
(ha)
16 597
95 602
54 007
24 688
25 733
8 802
9 880
33 872
36 909
53 649
54 809
136 063
12 230
64 564
43 335
97 784
768 524
Kwota dopat
(tys. z)
1 813
10 705
6 086
2 713
2 936
1 033
1 260
3 728
4 461
5 569
5 813
15 963
1 508
7 143
4 953
10 717
86 401
Dopaty z tytuu zuytego do siewu lub sadzenia materiau siewnego kategorii elitarny lub
kwalifikowany, majce charakter pomocy de minimis w rolnictwie, otrzymao 59,9 tys. producentw
rolnych.
65
Rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 lipca 2009 r. w sprawie terminw skadania wnioskw
o przyznanie dopaty z tytuu zuytego do siewu lub sadzenia materiau siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany
oraz terminu i sposobu wypaty tej dopaty (Dz. U. Nr 113, poz. 945, z pn. zm.).
66
Rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 marca 2010 r. zmieniajce rozporzdzenie
w sprawie terminw skadania wnioskw o przyznanie dopaty z tytuu zuytego do siewu lub sadzenia materiau
siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany oraz terminu i sposobu wypaty tej dopaty (Dz. U. Nr 54, poz. 328).
83

Wykres 30. Realizacja dopat do materiau siewnego
1000
800
66,8
tys. ha
700
98,0
91,4
77,1
70
60,3
885
500
812
400
300
19,4
60
769
50
40
680
531
30
200
100
90
80
600
594
100
86,4
mln z
900
Ogem wydatki ARR

499,4 mln z
20
300
10
2007
2008
2009
2010
2011
powierzchnia objta dopatami
2012
2013
kwota dopat
rdo: dane ARR.
Uprawy zb miay najwikszy udzia (95%) w cznej powierzchni gruntw ornych, na ktrych
zuyto do siewu lub sadzenia materia siewny kategorii elitarny lub kwalifikowany. Udzia upraw
ziemniaka wynis 2,7%, a rolin strczkowych 2,3%. W 2013 r., w porwnaniu z 2012 r.,
odnotowano wzrost powierzchni obsianej materiaem siewnym rolin strczkowych (o 0,6 p.p.)
i obsadzonej sadzeniakami ziemniaka (o 0,3 p.p.), przy jednoczesnym spadku powierzchni
zasieww zb (o 0,9 p.p.).
Od uruchomienia w 2007 r. mechanizmu dopat do materiau siewnego do koca 2013 r. producenci
zb, ziemniakw i rolin strczkowych zoyli w ARR 366,8 tys. wnioskw o przyznanie dopat,
a Agencja wypacia rolnikom z budetu krajowego 499,4 mln z.
2.1.9. Rynek produktw pszczelich

Wedug danych Instytutu Ogrodnictwa w Puawach produkcja miodu
w Polsce w 2013 r. osigna poziom 22,1 tys. ton i bya o 5 tys. ton
wiksza ni w 2012 r. Najwicej miodu zebrano w wojewdztwie
lubelskim, warmisko-mazurskim i podkarpackim. Wzrost produkcji
miodu by konsekwencj zwikszenia liczby rodzin pszczelich, co byo
jednym z pozytywnych efektw zrealizowanych programw wsparcia
pszczelarstwa w Polsce. Zgodnie z danymi Instytutu Ogrodnictwa w Puawach, uzyskanymi
z Inspekcji Weterynaryjnej, liczba rodzin pszczelich w Polsce w 2013 r. wyniosa 1,34 mln i bya
o 5% wiksza ni w 2012 r.
84

Wysoki poziom produkcji miodu spowodowa, e duo wikszy ni w 2012 r. by jego eksport.
Zgodnie ze wstpnymi danymi Ministerstwa Finansw w 2013 r. za granic sprzedano 9,5 tys. ton
miodu (za 23,5 mln EUR), tj. o 48% wicej ni w poprzednim roku. Gwnymi kierunkami eksportu
krajowego miodu byy: Niemcy, Bugaria, Francja i Dania.
Wikszy ni przed rokiem by rwnie import miodu. W 2013 r. do kraju sprowadzono 20 tys. ton
miodu (za 36 mln EUR) wobec 14 tys. ton w poprzednim roku. Najwicej miodu przywieziono do
Polski z Ukrainy i Chin cznie prawie 14 tys. ton. Przecitnie za 1 kg miodu importowanego
pacono 1,80 EUR/kg, za firmy eksportujce otrzymyway rednio 2,48 EUR/kg. Ceny detaliczne
miodu, zgodnie z danymi GUS, byy nieco (o 0,6%) wysze ni przed rokiem i wyniosy rednio
14,41 z/kg.
2.1.9.1. Wsparcie rynku produktw pszczelich

Unia Europejska od 1997 r. dofinansowuje dziaania pastw czonkowskich Wsplnoty majce na
celu popraw warunkw produkcji, jakoci i zbytu produktw pszczelich. Wsparcie finansowe unijnej
brany pszczelarskiej sprzyja m.in.: rozwojowi terenw wiejskich, utrzymaniu rwnowagi ekologicznej,
agodzeniu problemw zwizanych z rozprzestrzenianiem si i zwalczaniem warrozy, zapobieganiu
rozdrobnieniu produkcji i handlu miodem oraz rwnowaeniu popytu na mid z jego poda.
Dziaania w sektorze pszczelarskim s realizowane przez pastwa czonkowskie na podstawie
zatwierdzanych przez Komisj Europejsk trzyletnich krajowych programw wsparcia pszczelarstwa.
W 2013 r. ARR realizowaa mechanizm WPR Wsparcie rynku produktw pszczelich na podstawie
decyzji Komisji z dnia 14 wrzenia 2010 r.67, zatwierdzajcej Krajowy Program Wsparcia
Pszczelarstwa w Polsce na lata 2010/2011; 2011/2012; 2012/2013.
Na dziaania w sektorze pszczelarskim przyznano Polsce rodki finansowe w cznej kwocie
15 090 tys. EUR68, w tym 5 030 tys. EUR do rozdysponowania w sezonie 2012/2013 (w okresie od
16 padziernika 2012 r. do 15 padziernika 2013 r.), przy czym wspfinansowanie programu
pszczelarskiego z budetu UE nie mogo przekroczy 50% wydatkowanych rodkw.69. Refundacji
podlegay cakowite lub czciowe (w zalenoci od kierunku wsparcia) koszty netto poniesione na
realizacj dziaa okrelonych w decyzji KE przez podmioty uprawnione, tj. zwizki, stowarzyszenia,
67
Decyzja Komisji z 14.9.2010 w sprawie zatwierdzenia programu na rzecz poprawy produkcji i wprowadzania do
obrotu produktw pszczelarskich, przedoonego przez Polsk na mocy rozporzdzenia Rady (WE) nr 1234/2007,
oraz podjcia decyzji o wkadzie finansowym Unii w ten program.
68
Stosownie do zapisw rozporzdzenia Komisji (WE) nr 1913/2006 przy przeliczeniach walutowych zastosowano
kurs wymiany 4,0740 PLN/EUR z dnia 31 grudnia 2012 r.
69
wsplnej organizacji rynku).
85

zrzeszenia i spdzielnie pszczelarskie, grupy producenckie pszczelarzy oraz jednostki badawczo-rozwojowe zajmujce si problematyk pszczelarsk.
Tabela 8. Projekty zgoszone i objte umowami w ramach wsparcia pszczelarstwa w sezonie
2012/2013
Kierunki wsparcia
I.
Pomoc techniczna
II. Zwalczanie warrozy
III. Racjonalizacja sezonowego przenoszenia uli
IV. Wsparcie laboratoriw
V. Zasiedlanie uli
Ogem
Projekty
zgoszone
liczba
tys. z
130
10 241
81
11 846
56
1 295
29
434
78
9 199
374
33 015
Projekty
objte umowami
liczba
tys. z
126
7 589
81
7 688
53
803
27
221
77
4 191
364
20 492
W sezonie 2012/2013 do Agencji wpyny 374 projekty na realizacj dziaa okrelonych

w Krajowym Programie Wsparcia Pszczelarstwa na czn kwot 33 015 tys. z. Po
rozpatrzeniu projektw przez komisj zoon z przedstawicieli MRiRW i ARR oraz po dokonaniu
koniecznych przesuni rodkw pomidzy poszczeglnymi kierunkami wsparcia Agencja
zawara z uprawnionymi podmiotami 364 umowy o wartoci 20 492 tys. z.
Wykres 31. Realizacja dziaa na rynku produktw pszczelich*
5 000
9 388
217
360
240
19 010
199
344
180
120
Liczba umw
10 000
14 880
15 000
15 760
178
13 598
tys. z
210
20 522
232
20 000
331
300
18 270
272
16 392
25 000
335
Ogem
144,4 mln z
16 570
30 000
60
0
2005
2006
2007
2008
wydatki (netto)
2009
2010
2011
2012
2013
rozliczone umowy
* Zakoczenie wypat 15 padziernika kadego roku.

rdo: dane ARR.
Po zrealizowaniu przez podmioty uprawnione projektw objtych umowami ARR rozliczya

344 umowy na czn kwot 19 010 tys. z (netto), po 9 505 tys. z z budetu UE i z budetu
86

krajowego. Zgodnie z zapisami rozporzdzenia Komisji (WE) nr 811/200770 podmioty uprawnione
zrealizoway projekty objte umowami do 31 sierpnia 2013 r., natomiast Agencja zrefundowaa
wydatki poniesione w ramach mechanizmu do 15 padziernika 2013 r. (zgodnie z art. 108
rozporzdzenia Rady (WE) nr 1234/2007).
Tabela 9. Realizacja mechanizmu Wsparcie rynku produktw pszczelich w sezonie 2012/2013
Wypaty
netto
(tys. z)
Kierunki wsparcia
Pomoc techniczna (zakup sprztu
pszczelarskiego i szkolenia)
II.
Zwalczanie warrozy (zakup lekw)
Racjonalizacja sezonowego przenoszenia
III.
uli (zakup lawet do przewozu uli)
Wsparcie laboratoriw (analizy waciwoci
IV.
fizyko-chemicznych miodu)
V.
Zasiedlanie uli (zakup pszcz)
Ogem
I.
Wypaty
netto
(tys. EUR)
Liczba
rozliczonych
umw
6 634
1 628
124
7 628
1 872
78
481
118
45
117
29
22
4 150
19 010
1 019
4 666
75
344
W sezonie 2012/2013 najwikszym dofinansowaniem objto zakup lekw przeciwko warrozie (40,1%
wypaconego wsparcia), pomoc techniczn dla pszczelarzy (34,9%) oraz zakup pszcz (21,8%).
czne dofinansowanie udzielone podmiotom uprawnionym w ramach tych trzech kierunkw
wsparcia stanowio 96,8% oglnej kwoty wypaconej przez ARR w ramach mechanizmu Wsparcie
rynku produktw pszczelich oraz obejmowao 80,5% wszystkich rozliczonych umw.
Wykres 32. Struktura umw rozliczonych w ramach wsparcia pszczelarstwa w sezonie 2012/2013
w podziale na wojewdztwa
Opolskie
2%
witokrzyskie
3%
Lubuskie
3%
Mazowieckie
12%
dzkie
3%
Dolnolskie
8%
Kujawsko-pomorskie
5%
Pomorskie
4%
344
rozliczone
umowy
Lubelskie
11%
Zachodniopomorskie
5%
Wielkopolskie
8%
Podlaskie
5%
Warmisko-mazurskie
8%
lskie
8%
Podkarpackie
9%
Maopolskie
6%
rdo: dane ARR.

70
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 811/2007 z dnia 11 lipca 2007 r. zmieniajce rozporzdzenie (WE) nr 917/2004
w sprawie szczegowych zasad wykonania rozporzdzenia Rady (WE) nr 797/2004 w sprawie rodkw majcych
na celu popraw warunkw produkcji i wprowadzania do obrotu produktw pszczelarskich.
87

W 2013 r. najwicej projektw dziaa w sektorze pszczelarskim zrealizowano w wojewdztwie
mazowieckim (42 projekty), lubelskim (37) oraz podkarpackim (30). W tych trzech wojewdztwach
zrealizowano cznie 31,7% wszystkich projektw rozliczonych w sezonie 2012/2013.
Najwiksz pomoc w 2013 r. otrzymali beneficjenci
w wojewdztwie lubelskim (14,0% ogu wypat). Wojewdztwo
lubelskie byo te liderem pod wzgldem wysokoci kwot
wydatkowanych na trzy kierunki wsparcia: zakup lawet do
przewozu uli (25,2% cznych wydatkw poniesionych na ten
cel), zakup lekw do zwalczania warrozy (15,4%) oraz zakup pszcz (13,7%). Na pomoc
techniczn dla pszczelarzy najwicej rodkw wypacono podmiotom uprawnionym w wojewdztwie
wielkopolskim (12,6%), a na wsparcie laboratoriw w wojewdztwie mazowieckim (20,5%). Komisja
Europejska w dniu 12 sierpnia 2013 r. wydaa decyzj wykonawcz zatwierdzajc Krajowy
Program Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce na lata 2013/14; 2014/15; 2015/1671. Na dziaania
w sektorze pszczelarskim przyznano Polsce rodki finansowe w cznej kwocie 16 563 tys. EUR,
w tym 5 522 tys. EUR (22 940 tys. z) do wykorzystania w sezonie 2013/2014.
Tabela 10. Wypaty rodkw finansowych w 2013 r. na dziaania w ramach poszczeglnych
kierunkw wsparcia (tys. z)
I.
Lp.
Wojewdztwo
1.
Dolnolskie
2.
Kujawsko-pomorskie
3.
Lubelskie
4.
Lubuskie
5.
dzkie
6.
Maopolskie
7.
Mazowieckie
8.
Opolskie
9.
Podkarpackie
10. Podlaskie
11. Pomorskie
12. lskie
13. witokrzyskie
14. Warmisko-mazurskie
15. Wielkopolskie
16. Zachodniopomorskie
Ogem
71
Wypaty
ogem
1 478
882
2 664
660
845
1 551
1 481
485
1 257
333
980
1 398
721
1 159
2 215
901
19 010
Zakup
sprztu
501
327
725
181
267
345
402
159
388
97
306
437
202
300
704
326
5 667
II.
III.
Szkolenia
Zakup
lekw
Zakup
lawet
35
56
57
61
32
156
87
20
56
30
19
78
17
75
134
54
967
571
354
1 171
290
370
622
588
185
509
131
374
564
334
447
784
334
7 628
43
11
121
18
20
27
29
12
15
1
31
7
20
37
64
25
481
IV.
V.
Analiza
Zakup
jakoci
pszcz
miodu
4
324
0
134
20
570
14
96
0
156
19
382
24
351
3
106
11
278
0
74
0
250
5
307
5
143
3
297
4
525
5
157
117
4 150
Decyzja wykonawcza Komisji z dnia 12.8.2013 r. w sprawie zatwierdzenia programw na rzecz poprawy produkcji
i wprowadzania do obrotu produktw pszczelarskich, przedoonych przez pastwa czonkowskie na podstawie
rozporzdzenia Rady (WE) nr 1234/2007, oraz podjcia decyzji o wkadzie finansowym Unii w te programy.
88

We wrzeniu 2013 r. Agencja ogosia zaproszenie do skadania przez podmioty uprawnione
projektw planowanych dziaa w sezonie 2013/2014 w terminie do 31 padziernika 2013 r.
W odpowiedzi wpyno 369 projektw na kwot 33 380 tys. z. Umowy z podmiotami
uprawnionymi na czn kwot 22 942 tys. z zostay zawarte w 2014 r.
2.1.10. Rynek lnu i konopi

2.1.10.1. Dopaty do przetwrstwa somy lnianej i konopnej na wkno
ARR w 2013 r. realizowaa mechanizm zgodnie z ustaw z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynkw
owocw i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynkw lnu i konopi uprawianych na
wkno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868, z pn. zm.). Pomoc finansowa z tytuu przetwrstwa somy
lnianej i konopnej na wkno bya wypacana w ramach krajowych iloci gwarantowanych, ktre
zgodnie z traktatem akcesyjnym przyznano Polsce w wysokoci 924 ton dugiego wkna lnianego
oraz 462 ton krtkiego wkna lnianego i wkna konopnego. Iloci gwarantowane mogy zosta
wykorzystane przez przetwrcw w kadym roku gospodarczym, trwajcym od 1 lipca danego roku do
30 czerwca nastpnego roku kalendarzowego.
Wykres 33. Wolumen wkna lnianego i konopnego z roku gospodarczego 2011/2012,
do ktrego ARR dopacia w 2013 r.
23%
Dugie wkno
lniane
95,80 tony
Wkno konopne
154,85 tony
37%
Ogem
191 tys. z
do
418,47 tony
40%
Krtkie wkno
lniane
167,82 tony
rdo: dane ARR.
Z uwagi na specyfik mechanizmu charakteryzujc si tym, e okres przetwrczy trwa 22 miesice,

a warunkiem wypaty byo zakoczenie przerobu somy lnianej i konopnej na wkno przez wszystkich
upowanionych gwnych przetwrcw w kraju, w 2013 r. nastpio ostateczne rozliczenie mechanizmu
89

za rok gospodarczy 2011/2012. ARR wypacia 4 upowanionym gwnym przetwrcom 191 tys. z do:
167,82 tony krtkiego wkna lnianego, 154,85 tony wkna konopnego oraz 95,80 tony dugiego wkna
lnianego. Rok gospodarczy 2011/2012 by ostatnim rokiem obowizywania mechanizmu.
Od akcesji Polski do UE do koca 2013 r. ARR wypacia ogem ponad 3,2 mln z dopat do
7,7 tys. ton wkna lnianego i konopnego.
2.1.10.2. Handel zagraniczny na rynku lnu i konopi

Przywz
Pozwolenia na przywz byy wymagane dla kadej iloci produktw oznaczonych kodami:
CN ex 1207 99 20 (nasiona odmian konopi przeznaczone do siewu), CN 1207 99 91 (nasiona
konopi inne ni do siewu) oraz CN 5302 10 00 (konopie naturalne, surowe lub roszone).
W przypadku nasion konopi innych ni do siewu o kodzie CN 1207 99 91, warunkiem uzyskania
pozwole na przywz konopi z krajw trzecich byo uzyskanie upowanienia w zakresie obrotu
tym towarem. ARR w 2013 r. wydaa 12 pozwole na przywz 945 ton nasion konopi innych ni
siewne o kodzie CN 1207 99 91 oraz rozliczya 14 pozwole (cznie z pozwoleniem wydanym
w minionym okresie). Ponadto kontrolowano spenienie warunkw nadania upowanie.
2.1.11. Rynek owocw i warzyw

Rynek owocw
W 2013 r. wg szacunkw IERiG-PIB powierzchnia uprawy owocw w Polsce wyniosa
426 tys. ha i bya o 1% mniejsza ni w 2012 r. W oglnej powierzchni uprawy owocw 68%
zajmoway nasadzenia drzew owocowych i orzechw, a 32% owocw jagodowych. Wyranie
rosnca w minionych dwch latach powierzchnia uprawy jabek w 2013 r. ustabilizowaa si
i wyniosa 195 tys. ha (co stanowio blisko 46% oglnej powierzchni uprawy owocw).
Wedug wstpnych danych GUS zbiory owocw w kraju w 2013 r. uksztatoway si na poziomie
4,1 mln ton i byy o 7% wiksze ni w roku poprzednim. Najwikszy wpyw na krajow produkcj
owocw miay rekordowe zbiory jabek (3,1 mln ton, o 7% wysze ni w 2012 r.), a take wini
(188 tys. ton, o 7% wysze) i liwek (tak jak przed rokiem 102 tys. ton). Wzrosa rwnie
produkcja owocw z krzeww i plantacji jagodowych, ktra wg wynikowego szacunku GUS
z grudnia 2013 r. w 2013 r. uksztatowaa si na poziomie 571 tys. ton, o 3% wyszym ni
w poprzednim roku.
90

Wykres 34. Powierzchnia uprawy i produkcja owocw w Polsce
440
4 500
432
429
3 841
417
420
3 521
409
tys. ha
4 089
410
426 4 000
3 646
410
3 843
3 500
3 415
3 211
2 922
400
390
410
3 000
2 744
2 500
387
390
2 000
381
380
tys. ton
430
1 695
370
1 500
2004
2005
2006
2007
2008
powierzchnia uprawy
2009
2010
2011
2012
2013*
zbiory
* W 2013 r. w przypadku powierzchni uprawy szacunek IERiG-PIB, w przypadku produkcji dane GUS.
rdo: dane GUS i IERiG-PIB.
Wpywy z eksportu owocw i ich przetworw w 2013 r. wg szacunkw IERiG-PIB byy o 5%

wysze ni w poprzednim roku i wyniosy 1,9 mld EUR. Import wzrs o blisko 9% do
1,5 mld EUR. Dodatnie saldo obrotw wieymi owocami i ich przetworami zmniejszyo si
z 394 mln EUR w 2012 r. do 362 mln EUR w 2013 r. Gwnym kierunkiem polskiego eksportu
wieych owocw byy kraje WNP. Przetwory owocowe (w tym mroonki i soki) eksportowano
przede wszystkim do krajw UE-15.
Rynek warzyw
Wedug szacunkw IERiG-PIB w 2013 r. powierzchnia uprawy warzyw ogem wyniosa
183,4 tys. ha (183,6 tys. ha z pieczarkami). W oglnej powierzchni uprawy warzyw 97%
zajmoway warzywa gruntowe, w tym 51% cznie: kapusta, cebula, marchew jadalna i ogrki
gruntowe.
Zgodnie z danymi GUS krajowa produkcja warzyw gruntowych w 2013 r. wyniosa 4 mln ton (bez
pieczarek) i bya o 12% nisza ni w 2012 r. Okoo 2/3 krajowej produkcji warzyw gruntowych
stanowiy 4 gatunki: kapusta, marchew jadalna, cebula i buraki wikowe. W stosunku do 2012 r.
obniya si produkcja wszystkich warzyw gruntowych z wyjtkiem pomidorw, ktrych
wyprodukowano o 3% wicej. Szacunki IERiG-PIB wskazuj na 2-procentowy wzrost produkcji
warzyw spod oson do 895 tys. ton.
91

Wykres 35. Powierzchnia uprawy i produkcja warzyw w Polsce
240
5 590
tys. ha
5 601
5 575
5 600
5 458
220
210
229
228
5 431
222
212
5 203
5 400
213
5 253
200
5 200
203
5 120
5 000
190
184
4 878
180
181
tys. ton
230
5 800
5 710
183
4 800
4 600
170
164
160
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
powierzchnia uprawy
4 400
2011
2012
2013*
zbiory
* W 2013 r. w przypadku powierzchni uprawy szacunek IERiG-PIB, w przypadku produkcji warzyw razem
warzywa gruntowe (wynikowy szacunek GUS) i warzywa spod oson (szacunek IERiG-PIB).
rdo: dane GUS i IERiG-PIB.
Warto eksportu warzyw i ich przetworw w 2013 r. bya o 11% wiksza ni w 2012 r. i wyniosa
710 mln EUR. Warto importu rwnie wzrosa do 615 mln EUR z 548 mln EUR w 2012 r.
Dodatnie saldo obrotw wieymi warzywami i ich przetworami zwikszyo si o 5%, do
95 mln EUR. Poprawa salda spowodowana bya przede wszystkim wzrostem wartoci eksportu
pomidorw i ich przetworw (zwaszcza keczupu), mroonek oraz konserw warzywnych. wiee
warzywa trafiay przede wszystkim na rynki krajw UE i WNP. Gwnymi odbiorcami polskich
przetworw warzywnych byy kraje UE-15.
2.1.11.1. Program Owoce w szkole

Polska w roku szkolnym 2012/2013 i 2013/2014 kontynuowaa
realizacj programu Owoce w szkole, polegajcego na
bezpatnym
dostarczaniu
owocw
warzyw
dzieciom
w placwkach owiatowych, na podstawie rozporzdzenia Rady (WE) nr 13/200972. We wrzeniu

2013 r. rozpocz si pity rok szkolny administrowania przez ARR tym unijnym programem, ktrego
celem jest dugoterminowa zmiana nawykw ywieniowych u dzieci przez zwikszenie udziau
72
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 13/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. zmieniajce rozporzdzenia (WE) nr 1290/2005
w sprawie finansowania wsplnej polityki rolnej oraz (WE) nr 1234/2007 ustanawiajce wspln organizacj rynkw
rolnych oraz przepisy szczegowe dotyczce niektrych produktw rolnych (rozporzdzenie o jednolitej wsplnej
organizacji rynku) w celu ustanowienia programu Owoce w szkole.
92

owocw i warzyw w ich codziennej diecie, a take propagowanie zdrowego odywiania przez
dziaania towarzyszce, o charakterze edukacyjnym, realizowane w szkoach podstawowych.
Program ma na celu przeciwdziaa otyoci i zwizanym z ni chorobom wrd dzieci w UE.
Jest rwnie elementem unijnej polityki rolnej, majcej wpywa na zwikszenie konsumpcji
owocw i warzyw.
Kade pastwo, ktre zamierza uczestniczy w programie
w danym roku szkolnym, zobowizane jest przygotowa
i przekaza Komisji Europejskiej strategi jego wdroenia.
W dokumencie tym okrelone s najwaniejsze warunki
realizacji programu w danym kraju. Na mocy rozporzdzenia
Komisji (WE) nr 288/200973 ustanowiono zasady stosowania
pomocy wsplnotowej, polegajcej na dostarczaniu dzieciom w placwkach owiatowych owocw
i warzyw w ramach programu Owoce w szkole. Zasady realizacji programu w Polsce dla lat
szkolnych 2010/20112012/2013 zostay okrelone w Strategii krajowej wdroenia w Rzeczypospolitej
Polskiej programu Owoce w szkole w latach szkolnych 2010/20112012/2013, a dla roku szkolnego
2013/2014 w Strategii krajowej wdroenia w Rzeczypospolitej Polskiej programu Owoce w szkole
w roku szkolnym 2013/2014.
Wykres 36. Zakres programu Owoce w szkole
Soki
Owoce
jabka
gruszki
truskawki
owocowe,
warzywne lub
owocowo-warzywne
Bezpatne
udostpnianie
dzieciom owocw
i warzyw
Warzywa
marchew
rzodkiewka
papryka
sodka
Dziaania
towarzyszce
o charakterze
edukacyjnym
Komunikacja
i promocja
Ocena
i monitoring
programu
W Polsce program skierowany jest do uczniw klas I-III szk podstawowych, ktrych rodzice lub
opiekunowie prawni wyrazili zgod na udzia w nim. Wedug danych Ministerstwa Edukacji Narodowej
73
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 288/2009 z dnia 7 kwietnia 2009 r. ustanawiajce szczegowe zasady
stosowania rozporzdzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do pomocy wsplnotowej przeznaczonej na
dostarczanie dzieciom w placwkach owiatowych owocw i warzyw wieych i przetworzonych oraz produktw
z bananw w ramach programu Owoce w szkole, z pn. zm.
93

grupa docelowa programu w roku szkolnym 2012/2013 wynosia 1 105,4 tys. dzieci, a w roku szkolnym
2013/2014 1 163,7 tys. dzieci. Zgodnie z zasadami programu uczniowie otrzymuj w wybranych
tygodniach semestru danego roku szkolnego po 2, 3 lub 4 porcje owocowo-warzywne (w zalenoci
od liczby dzieci uczestniczcych w programie w danym semestrze).
Oprcz udostpniania dzieciom owocw i warzyw, w ramach
programu obowizkowo prowadzone s dziaania:
popularyzujce program plakaty, broszury, gadety, strona

internetowa www.owocewszkole.org, imprezy o charakterze
promocyjnym, edukacyjno-sportowym i konferencyjnym (szersza
informacja w rozdziale System Informacyjny);
edukacyjne szkoy uczestniczce w programie zobowizane s do przeprowadzenia

przynajmniej dwch zaj w kadym semestrze roku szkolnego o tematyce przyrodniczej
i zdrowotnej74. Ponadto na stronie internetowej szkoy mog by zamieszczane informacje
o zdrowych nawykach ywieniowych, a w miar moliwoci take o sektorze owocw i warzyw.
Szkoy mog take organizowa prace w ogrodzie, wycieczki do gospodarstwa rolnego lub
zakadu przetwrstwa owocw i warzyw, wystawy, prezentacje, jak rwnie redagowa gazetki
szkolne zwizane z tematyk programu Owoce w szkole;
oceniajce skuteczno programu, tj. jego wpyw na nawyki ywieniowe u dzieci, w tym na
spoywanie owocw i warzyw.
W ramach realizacji programu dzieciom z klas I-III szk podstawowych udostpniane s:
wiee owoce (jabka, gruszki, truskawki),
wiee warzywa (marchew, rzodkiewki i papryki sodkie),
soki owocowe, warzywne lub owocowo-warzywne.
Kade dziecko uczestniczce w programie otrzymuje jednorazowo porcj skadajc si

z dwch produktw owocowego i warzywnego. Dzieciom udostpniane s owoce i warzywa
przygotowane do bezporedniego spoycia, wystarczajco rozwinite, dojrzae i zdrowe.
Owoce, warzywa oraz soki nie mog zawiera dodatku tuszczu, soli, cukru lub substancji
sodzcych.
Zgodnie z rozporzdzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 10 wrzenia 2013 r. w sprawie
szczegowego zakresu zada realizowanych przez ARR, zwizanych z wdroeniem w Polsce
74
Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie sposobu realizacji rodkw
towarzyszcych sucych zapewnieniu skutecznego wykonania programu Owoce w szkole (Dz. U. Nr 103, poz. 594).
94

programu Owoce w szkole75, dzieciom uczszczajcym w roku szkolnym 2013/2014 do klas
I-III szk podstawowych owoce i warzywa byy udostpniane w nastpujcych okresach76:
I okres od 14 padziernika 2013 r. do 14 lutego 2014 r.,
II okres od 3 lutego 2014 r. do 20 czerwca 2014 r.
Program Owoce w szkole jest wsplfinansowany ze rodkw

pochodzcych z budetu UE oraz z budetu krajowego. Komisja
Europejska corocznie dokonuje podziau rodkw finansowych
pomidzy pastwa czonkowskie, ktre zgosiy zamiar uczestnictwa
w programie w danym roku szkolnym. W Polsce w latach szkolnych 2009/20102013/2014 program
wspfinansowany by w 75% z budetu UE, a w 25% z budetu krajowego.
Wykres 37. Finansowanie programu Owoce w szkole w UE w roku szkolnym 2012/2013
i 2013/2014
22 000
20 000
mln EUR
14 000
12 000
10 000
13 663
16 000
Budet dla UE
po 90 mln EUR,
z tego udzia dla Polski:
2012/2013 10,25%
2013/2014 15,18%
9 223
18 000
8 000
6 000
4 000
2 000
0
2012/2013
2013/2014
* Pozostae Sowenia, Irlandia, Cypr, Estonia, Malta, Luksemburg.

rdo: dane z decyzji Komisji Europejskiej z dnia 29.03.2012 r. oraz z decyzji z dnia 26.07.2013 r.
W latach szkolnych 2009/20102012/2013 Komisja Europejska przeznaczya dla caej UE na

realizacj programu Owoce w szkole po 90 000 tys. EUR77 w kadym roku, w tym dla Polski
75
Rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 wrzenia 2013 r. w sprawie szczegowego zakresu
zada realizowanych przez Agencj Rynku Rolnego zwizanych z wdroeniem na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej programu Owoce w szkole (Dz. U. z 2013 r., poz. 1065).
76
Koniec pierwszego okresu i pocztek drugiego uzalenione s od terminu ferii zimowych w danym wojewdztwie.
77
Decyzja Komisji z 22.7.2009 r. dotyczca ostatecznego podziau midzy pastwa czonkowskie pomocy
wsplnotowej w ramach programu OWS na rok szkolny 2009/2010, decyzja KE z 29.4.2010 r. dotyczca podziau
rodkw na rok szkolny 2010/2011, decyzja Komisji z 30.3.2011 r. w sprawie ostatecznego przydziau pomocy Unii
Europejskiej pastwom czonkowskim w ramach programu Owoce w szkole na okres od dnia 1 sierpnia 2011 r. do
dnia 31 lipca 2012 r. oraz decyzja Komisji z 29.3.2012 r. w sprawie ostatecznego przydziau pomocy Unii Europejskiej
pastwom czonkowskim w ramach programu Owoce w szkole na okres od dnia 1 sierpnia 2012 r. do dnia 31 lipca
2013 r.
95

9 223 tys. EUR (ponad 10% budetu unijnego programu) na kady rok szkolny. Polska pod
wzgldem wysokoci przyznanych z budetu UE rodkw na realizacj programu w roku
szkolnym 2012/2013 plasowaa si na czwartym miejscu po Woszech, Niemczech i Rumunii.
Na rok szkolny 2013/2014, zgodnie z decyzj Komisji Europejskiej78, z cakowitego budetu unijnego
na realizacj programu Owoce w szkole (90 000 tys. EUR) Polska otrzymaa 13 663 tys. EUR
(drugie miejsce w UE po Woszech), tj. o 4 440 tys. EUR wicej ni w poprzednich latach, a krajowe
wsparcie finansowe okrelono na poziomie 4 554 tys. EUR. W zwizku z tym czny budet
programu w kraju w roku szkolnym 2013/2014 wynosi 18 217 tys. EUR.
Program Owoce w szkole zyskuje coraz wiksz popularno w kraju. Z roku na rok wzrasta liczba
dzieci i szk podstawowych w nim uczestniczcych. Od uruchomienia w roku szkolnym 2009/2010
liczba dzieci z niego korzystajcych wzrosa ponad 3-krotnie, a liczba szk 4-krotnie.
Wykres 38. Uczniowie i szkoy podstawowe korzystajce z programu Owoce w szkole79
1 150,0
12,0
9,2
8,2
8,6
850,0
859,0
5,6
700,0
550,0
767,0
9,7
891,7
917,8
10,4
10,6
10,8
10,0
950,8
968,0 976,6
8,0
792,1
6,0
4,0
571,1
2,6
400,0
2,0
297,5
250,0
Liczba szk podstawowych (w tys.)
1 000,0
10,0
0,0
I semestr II semestr I semestr II semestr I semestr II semestr I semestr II semestr I semestr II semestr
2009/2010 2009/2010 2010/2011 2010/2011 2011/2012 2011/2012 2012/2013 2012/2013 2013/2014 2013/2014
uczniowie
szkoy podstawowe
rdo: dane ARR.
Rok szkolny 2012/2013

W I semestrze roku szkolnego 2012/2013 umowy ze 104 zatwierdzonymi dostawcami podpisao
10 tys. szk podstawowych (235 szk wicej ni w II semestrze poprzedniego roku szkolnego),
78
Decyzja Komisji z 26.7.2013 r. w sprawie ostatecznego przydziau pomocy Unii Europejskiej pastwom
czonkowskim w ramach programu Owoce w szkole na okres od dnia 1 sierpnia 2013 r. do dnia 31 lipca 2014 r.
79
Na podstawie umw podpisanych przez placwki owiatowe z zatwierdzonymi dostawcami owocw i warzyw do szk
podstawowych. Od I semestru roku szkolnego 2010/2011 w kadym kolejnym semestrze wliczono rwnie szkoy
podstawowe samodzielnie pozyskujce i udostpniajce dzieciom owoce oraz warzywa, a take uczniw objtych
programem z tych szk.
96

a 7 zatwierdzonych szk samodzielnie pozyskiwao i udostpniao owoce oraz warzywa. Z programu
Owoce w szkole skorzystao 917,8 tys. dzieci (ponad 26 tys. wicej ni w II semestrze roku szkolnego
2011/2012), ktre stanowiy 83% grupy docelowej uczniw objtych programem. Dzieci otrzymyway
tygodniowo po 3 porcje owocw i warzyw przez 4 tygodnie oraz po 2 porcje tygodniowo przez 6 tygodni
(cznie 24 porcje w cigu 10 tygodni).
W II semestrze roku szkolnego 2012/2013 umowy ze 106 zatwierdzonymi dostawcami podpisao
10,4 tys. szk podstawowych (462 szkoy wicej ni w I semestrze), a 7 zatwierdzonych szk
samodzielnie pozyskiwao i udostpniao owoce oraz warzywa. Z programu skorzystao 950,8 tys. dzieci
(blisko 33 tys. wicej ni w I semestrze), ktre stanowiy 86% grupy docelowej uczniw objtych
programem. Dzieci otrzymyway tygodniowo po 3 porcje owocw i warzyw przez 3 tygodnie oraz po
2 porcje tygodniowo przez 7 tygodni (cznie 23 porcje w cigu 10 tygodni).
Rok szkolny 2013/2014

W I semestrze roku szkolnego 2013/2014 umowy ze 110 zatwierdzonymi
dostawcami podpisao 10,6 tys. szk podstawowych (140 szk wicej
ni w II semestrze poprzedniego roku szkolnego), a 8 zatwierdzonych
szk samodzielnie pozyskiwao i udostpniao owoce oraz warzywa.
Z programu Owoce w szkole skorzystao 968 tys. dzieci (17,2 tys. wicej ni w II semestrze roku
szkolnego 2012/2013), ktre stanowiy 83% grupy docelowej uczniw objtych programem. Dzieci
otrzymyway po co najmniej 2 porcje owocw i warzyw w tygodniu (cznie 31 porcji w cigu 10 tygodni).
Zainteresowanie beneficjentw programem w II semestrze roku szkolnego 2013/2014 byo wiksze ni
w poszczeglnych semestrach ubiegych lat szkolnych. Umowy ze 110 zatwierdzonymi dostawcami
podpisao 10,8 tys. szk podstawowych (187 szk wicej ni w I semestrze), a 8 zatwierdzonych szk
samodzielnie pozyskiwao i udostpniao owoce oraz warzywa. Z programu skorzystao 976,6 tys. dzieci
(8,6 tys. wicej ni w I semestrze), ktre stanowiy 84% grupy docelowej uczniw objtych programem.
Dzieci otrzymyway po co najmniej 2 porcje owocw i warzyw w tygodniu (cznie 30 porcji w cigu
10 tygodni).
W programie Owoce w szkole uczestnicz dzieci i szkoy podstawowe z 16 wojewdztw. Skala jego
realizacji w poszczeglnych wojewdztwach jest uzaleniona m.in. od liczby szk podstawowych oraz
liczby uczniw klas I-III do nich uczszczajcych, specyfiki i charakteru danego regionu, a take od
liczby i moliwoci produkcyjnych zatwierdzonych dostawcw.
ARR w 2013 r. wypacia na realizacj programu Owoce w szkole 53 336 tys. z, z tego 40 002 tys. z
pochodzio ze rodkw UE, a 13 334 tys. z z budetu krajowego. Od uruchomienia programu
Owoce w szkole w roku szkolnym 2009/2010 do koca 2013 r. Agencja wypacia 162,4 mln z. Do
97

koca II semestru roku szkolnego 2013/2014 (w cigu 5 lat realizacji programu) ARR udostpnia
bezpatnie dzieciom ze szk podstawowych ponad 204 mln porcji owocw i warzyw.
160,0
I semestr 2009/2010 298 tys. dzieci*

II semestr 2013/2014 977 tys. dzieci
87,3
7,4
17,7
44,6
34,4
53,3
12,9
41,7
22,6
1,1
20,5
7,3
15,3
1,1
39,2
51,6
30,2
51,2
15,9
24,9
20,0
29,4
27,8
28,4
60,0
40,0
54,1
68,9
58,8
80,0
70,1
100,0
13,5
120,0
95,8
104,3
140,0
142,9
Wykres 39. Liczba dzieci ze szk podstawowych korzystajcych z programu Owoce w szkole
w podziale na wojewdztwa
0,0
I semestr 2009/2010*
II semestr 2013/2014
* Program Owoce w szkole uruchomiono w Polsce od I semestru roku szkolnego 2009/2010.

rdo: dane ARR.
Zgodnie z art. 12 rozporzdzenia Komisji (WE) nr 288/2009 oceniana jest skuteczno programu
pod wzgldem wpywu na nawyki ywieniowe u dzieci. Dotychczas przeprowadzane niezalene
oceny80 potwierdzaj jego skuteczno oraz duy potencja jako narzdzia bdcego w dyspozycji
szk, wpywajcego na nawyki ywieniowe u dzieci.
2.1.11.2. Administrowanie rozdysponowywaniem owocw i warzyw nieprzeznaczonych

do sprzeday
W ramach administrowania mechanizmem WPR Agencja realizowaa zadania okrelone w ustawie
z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynkw owocw i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu
paszowego oraz rynkw lnu i konopi uprawianych na wkno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868,
z pn. zm.) w zakresie:
uznania jednostki organizacyjnej za organizacj charytatywn uprawnion do dystrybucji otrzymanych

od organizacji producentw i ich zrzesze nieprzeznaczonych do sprzeday owocw i warzyw,
80
W Polsce, na zlecenie i we wsppracy z ARR, ocen programu Owoce w szkole przeprowadza Instytut
ywnoci i ywienia w Warszawie.
98
przyznania innej jednostce organizacyjnej (np. szkole, szpitalowi, domowi opieki itp.) lub osobie
fizycznej uprawnienia do otrzymania od organizacji producentw i ich zrzesze bezpatnie owocw
i warzyw nieprzeznaczonych do sprzeday,
prowadzenia rejestru uznanych organizacji charytatywnych i uprawnionych innych jednostek

organizacyjnych oraz osb fizycznych,
administrowania sposobem zagospodarowania owocw i warzyw nieprzeznaczonych do sprzeday.
W przypadku nadwyki poday nad popytem lub duych spadkw cen na rynku, niepokrywajcych
kosztw produkcji, uznane organizacje producentw owocw i warzyw mogy wycofa ze sprzeday
cz wyprodukowanych przez siebie owocw i warzyw (zgaszajc ten zamiar do ARR)
z przeznaczeniem na bezpatn dystrybucj. Wyej wymienione dziaania mogy by realizowane
w ramach programu operacyjnego przez uznane organizacje producentw lub ich zrzeszenia w celu
zapobiegania kryzysom lub zarzdzania tymi kryzysami.
Wedug stanu na 31 grudnia 2013 r. w rejestrze prowadzonym przez Prezesa Agencji Rynku
Rolnego znajdowao si:
15 jednostek organizacyjnych uznanych za organizacje charytatywne uprawnione do dystrybucji

otrzymanych od organizacji producentw i ich zrzesze owocw i warzyw nieprzeznaczonych
do sprzeday,
160 innych jednostek organizacyjnych lub osb fizycznych uprawnionych do otrzymania od

organizacji producentw i ich zrzesze bezpatnie owocw i warzyw nieprzeznaczonych do
sprzeday.
2.1.11.3. Handel zagraniczny na rynku wieych owocw i warzyw

Przywz
ARR weryfikowaa wnioski o pozwolenia zoone przez przedsibiorcw oraz wydawaa i rozliczaa
pozwolenia na przywz z pastw trzecich czosnku wieego bez preferencji i w ramach kontyngentu
taryfowego, a take na przywz czosnku przetworzonego bez preferencji. W ramach przywozu bez
preferencji ARR wydaa 169 pozwole na 5,2 tys. ton produktw. W zakresie kontyngentu
taryfowego Agencja wystawia 27 pozwole na przywz 1 tys. ton czosnku. Gwnymi kierunkami
przywozu byy Chiny i Egipt. W przypadku importu czosnku w ramach kontyngentw byy
weryfikowane dokumenty potwierdzajce przyznanie przedsibiorcom iloci referencyjnych oraz
statusu importera nowego lub tradycyjnego. W 2013 r. ARR rozliczya 196 pozwole na przywz
produktw z rynku wieych owocw i warzyw.
99
2.1.12. Rynek wina

2.1.12.1. Administrowanie potencjaem produkcyjnym winoroli i wina
Mechanizm WPR Administrowanie potencjaem produkcyjnym winoroli
i wina by realizowany na podstawie zada okrelonych dla ARR
w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobw
winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. Nr 120,
poz. 690, z pn. zm.). Przedmiotem dziaa Agencji w 2013 r. byo
prowadzenie ewidencji producentw i przedsibiorcw wyrabiajcych
wino gronowe lub moszcz gronowy (przeznaczone do wprowadzenia do
obrotu) z winogron pochodzcych z upraw winoroli pooonych na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz okrelenie na podstawie skadanych deklaracji:
powierzchni upraw winoroli,
wielkoci zbiorw winogron,
ostatecznej produkcji wina w roku gospodarczym 2012/2013,
szacunkw produkcji wina w roku gospodarczym 2013/2014,
zapasw wina i moszczu winogronowego na dzie 31 lipca 2013 r. (tj. na ostatni dzie roku
gospodarczego 2012/2013),
iloci wina wprowadzonego do obrotu w roku gospodarczym 2012/2013.
Rok gospodarczy na rynku wina rozpoczyna si 1 sierpnia danego roku, a koczy 31 lipca nastpnego roku.
Tabela 11. Powierzchnia uprawy winoroli, zbiory winogron i produkcja wina
w roku gospodarczym 2012/2013 (wg stanu na 31 lipca 2013 r.)
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Wojewdztwo*
Maopolskie
Dolnolskie
Mazowieckie**
Lubuskie
Podkarpackie
lskie
Wielkopolskie
Lubelskie
witokrzyskie
Warmisko10.
-mazurskie
Ogem
Liczba producentw
(znajdujcych
si
w ewidencji
Prezesa ARR)
Powierzchnia
upraw
winoroli
(ha)
Zbiory
winogron
(kwintale)
Produkcja
wina
(hl)
Sprzeda
wina w roku
gospodarczym
2012/2013
(hl)
Zapasy
wina na
31.07.2013 r.
(hl)
6
5
5
4
4
4
3
2
1
23,26
29,57
14,51
17,53
4,03
1,95
5,57
0,74
0,57
382,61
200,05
408,95
307,20
60,53
27,38
22,50
21,10
21,83
226,07
129,25
250,22
192,90
40,95
16,95
15,70
13,70
12,51
19,94
80,00
89,72
78,90
6,69
6,45
7,20
4,77
295,03
104,93
187,37
130,25
42,27
60,11
14,70
2,00
7,59
0,15
35
97,88
1 452,15
898,25
293,67
844,25
* Wojewdztwo, na ktrego terenie producenci lub przedsibiorcy niebdcy producentami mieli adres zamieszkania
lub siedziby.
** Producenci majcy adres zamieszkania lub siedziby w wojewdztwie mazowieckim posiadali uprawy winoroli
w wojewdztwach: witokrzyskim, lubelskim, podkarpackim i opolskim.
100

Wedug stanu na 31 lipca 2013 r., tj. na koniec roku gospodarczego 2012/2013, w ewidencji
prowadzonej przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego znajdowao si 35 producentw lub
przedsibiorcw niebdcych producentami, uprawiajcych winorol na obszarze 97,88 ha. czna
ilo winogron zebranych przez te podmioty wyniosa 1 452,15 kwintala (z tego: winogron
czerwonych 696,37 kwintala i biaych 755,78 kwintala), a produkcja wina 898,25 hl (z tego:
wina czerwonego 458,41 hl i wina biaego 439,84 hl). Sprzeda wina przez te podmioty w roku
gospodarczym 2012/2013 wyniosa 293,67 hl.
Z deklaracji zoonych w ARR wynika, e zapasy posiadane na 31 lipca 2013 r. przez:
producentw lub przedsibiorcw niebdcych producentami, wpisanych do ewidencji Prezesa

ARR, wyniosy 844,25 hl wina,
przedsibiorcw prowadzcych dziaalno gospodarcz w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobw

winiarskich, wpisanych do rejestru prowadzonego przez ministra waciwego do spraw rynkw
rolnych, ale nie wpisanych do ewidencji prowadzonej przez Prezesa ARR 54,7 tys. hl wina
i 0,2 tys. hl moszczu winogronowego,
przedsibiorcw posiadajcych zezwolenie na handel hurtowy 255,7 tys. hl wina.
Tabela 12. Powierzchnia uprawy winoroli oraz szacunkowa produkcja wina w roku
gospodarczym 2013/2014 (wg stanu na 31 grudnia 2013 r.)
Lp.
Wojewdztwo*
1. Maopolskie**
2. Mazowieckie***
3. Dolnolskie
4. Podkarpackie
5. Lubuskie
6. lskie
7. Lubelskie
8. Wielkopolskie
9. witokrzyskie
10. Pomorskie
11. Podlaskie
Ogem
Liczba producentw
(znajdujcych si
w ewidencji Prezesa ARR)
9
8
6
6
5
5
3
3
2
1
1
49
Powierzchnia upraw
winoroli
(ha)
25,47
16,42
19,67
5,75
21,68
2,73
2,84
2,31
1,57
0,70
0,35
99,49
Produkcja wina
(hl)
653,00
485,00
191,00
86,50
700,50
75,50
59,00
27,20
43,10
10,00
10,00
2 340,80
* Wojewdztwo, na ktrego terenie producenci lub przedsibiorcy niebdcy producentami mieli adres zamieszkania
lub siedziby.
** Jeden z producentw posiada upraw winoroli w wojewdztwie witokrzyskim.
*** Producenci posiadajcy adres zamieszkania lub siedziby w wojewdztwie mazowieckim posiadali uprawy winoroli
na terenie wojewdztw: lubelskiego, witokrzyskiego, podkarpackiego i opolskiego (na terenie wojewdztwa
mazowieckiego znajduje si tylko jedna winnica).
W roku gospodarczym 2013/2014 (wg stanu na 31 grudnia 2013 r.) w ewidencji prowadzonej przez
Prezesa Agencji Rynku Rolnego byo zarejestrowanych 49 producentw lub przedsibiorcw
niebdcych producentami. Najwicej producentw lub przedsibiorcw niebdcych producentami,
101

wyrabiajcych wino w roku gospodarczym 2013/2014, zarejestrowano w wojewdztwach: maopolskim
(9), mazowieckim (8), dolnolskim i podkarpackim (po 6) oraz lubuskim i lskim (po 5).
Winnice znajdujce si w ewidencji Prezesa ARR zajmoway czn powierzchni 99,49 ha.
Planowana produkcja wina w roku gospodarczym 2013/2014, zadeklarowana przez te podmioty,
moe wynie 2 340,80 hl, z tego produkcja wina czerwonego i rowego jest szacowana na
1 167,70 hl, a wina biaego na 1 173,10 hl.
Wykres 40. Obszar uprawy winoroli wg pooenia winnic (stan na 31 grudnia 2013 r.)
30,00
25,00
24,52
20,67
hektary
20,00
Ogem
99,49 ha winnic
19,67
15,00
10,00
8,50
7,00 6,52
4,93
5,00
2,73 2,31
1,01 0,70 0,58 0,35
0,00
rdo: dane ARR.
Najwiksza powierzchnia winnic uprawianych przez podmioty znajdujce si w ewidencji prowadzonej

przez Prezesa ARR znajdowaa si na terenie wojewdztw: maopolskiego 24,52 ha (24,6% oglnej
powierzchni winnic), lubuskiego 20,67 ha (20,8%) i dolnolskiego 19,67 ha (19,8%).
Powierzchnia winnic, jak posiaday podmioty majce miejsce zamieszkania lub siedzib na
terenie wojewdztwa mazowieckiego, wynosia wprawdzie 16,42 ha (16,5% caej powierzchni
winnic posiadanych przez podmioty zarejestrowane w ewidencji prowadzonej przez Prezesa
ARR), jednak faktyczna powierzchnia winnic zlokalizowanych na terenie tego wojewdztwa
wynosia 0,58 ha (0,6% cakowitej powierzchni tych upraw). Wynikao to z faktu, e wielu
producentw zamieszkaych lub majcych siedziby na terenie wojewdztwa mazowieckiego,
posiadao winnice na terenie innych wojewdztw.
102
2.1.13. Rynek biopaliw

2.1.13.1. Monitorowanie rynku biokomponentw i biopaliw ciekych
Zgodnie z ustaw z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach
i biopaliwach ciekych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1164) ARR w 2013 r.
realizowaa dziaania zwizane z monitorowaniem rynku biokomponentw
i biopaliw ciekych. Prezes Agencji Rynku Rolnego, jako organ rejestrowy,
by odpowiedzialny za prowadzenie rejestru wytwrcw (tj. podmiotw
wykonujcych dziaalno gospodarcz w zakresie wytwarzania,
magazynowania lub wprowadzania do obrotu biokomponentw) oraz
rejestru rolnikw wytwarzajcych biopaliwa cieke na wasny uytek.
Na 31 grudnia 2013 r., po uwzgldnieniu skadanych wnioskw o wpis lub wykrelenie oraz po
przeprowadzeniu dziaa kontrolnych przez ARR, w rejestrze wytwrcw ujtych byo 31 podmiotw,
w tym: 14 produkujcych bioetanol, 9 estry metylowe oraz 1 wglowodory syntetyczne. Pozostali
przedsibiorcy deklarowali prowadzenie dziaalnoci gospodarczej polegajcej na magazynowaniu
biokomponentw lub ich wprowadzaniu do obrotu.
W 2012 r. wprowadzono przepisy, na ktrych podstawie podmioty realizujce Narodowy
Cel Wskanikowy (NCW) zostay uprawnione do skorzystania z obnienia NCW, tj. minimalnego
udziau biokomponentw i innych paliw odnawialnych w oglnej iloci paliw ciekych i biopaliw
ciekych zuywanych w cigu roku kalendarzowego w transporcie. Warunkiem skorzystania
z powyszej preferencji byo udokumentowanie wykorzystania nie mniej ni 70%
biokomponentw wytworzonych przez wytwrcw, prowadzcych dziaalno w zakresie
wytwarzania biokomponentw z:
surowcw rolniczych pozyskiwanych z gospodarstwa rolnego pooonego w UE lub EFTA, na

podstawie umowy kontraktacji zawartej midzy producentem rolnym prowadzcym to
gospodarstwo a wytwrc lub porednikiem, lub
biomasy pozyskiwanej na podstawie umowy dostawy zawartej midzy porednikiem a wytwrc,

lub
surowcw rolniczych pozyskiwanych z produkcji wasnej wytwrcw.
W zwizku z ww. regulacj wytwrcy biokomponentw, oprcz sprawozda kwartalnych zawierajcych

informacje dotyczce produkcji biokomponentw, zostali zobowizani do skadania w ARR informacji
dotyczcych sprzeday lub zbycia w innej formie wytworzonych przez siebie biokomponentw.
Dodatkowo wytwrcy, jak i inne podmioty biorce udzia w obrocie biokomponentami, zostali
103

zobowizani do przekazywania nabywcom tych biokomponentw pisemnych informacji zawierajcych
dane dotyczce rodzajw i iloci poszczeglnych surowcw, ktre zostay zuyte do ich wytworzenia.
Wykres 41. Produkcja biokomponentw w Polsce
700,00
653,60
602,17
600,00
tys. ton
500,00
364,74
400,00
368,11
361,43
300,00
167,10
200,00
130,32
94,07
100,00
43,81
156,62
168,63
185,90
131,90
83,57
0,00
2007
2008
2009
2010
estry metylowe
2011
2012
2013
bioetanol
rdo: dane ARR.
Ze sprawozda kwartalnych zoonych przez wytwrcw w ARR, a take ze zgromadzonej

dokumentacji pokontrolnej wynikao, e 7 przedsibiorcw w 2013 r. wytworzyo 653,60 tys. ton
estrw metylowych, a 5 przedsibiorcw wyprodukowao 185,90 tys. ton bioetanolu. Produkcja
estrw metylowych bya o ponad 8% wysza w stosunku do produkcji z 2012 r., natomiast
produkcja bioetanolu o 10%.
W 2013 r. ARR przeprowadzaa szczegowe kontrole w zakresie weryfikacji danych zawartych
w
sprawozdaniach
kwartalnych
dotyczcych
produkcji
biokomponentw
oraz
informacji
wytwrcw o sprzeday lub zbyciu w innej formie biokomponentw. cznie przeprowadzonych

zostao 35 kontroli w ww. zakresie.
Na 31 grudnia 2013 r. w rejestrze rolnikw wytwarzajcych biopaliwa cieke na wasny uytek
wpisanych byo 3 rolnikw. Dopuszczalny roczny limit produkcji biopaliw ustalony dla rolnikw
wynosi 79,98 tys. litrw estrw metylowych i 4,15 tys. litrw czystego oleju rolinnego. Z rocznych
sprawozda zoonych w ARR przez rolnikw wpisanych do rejestru wynikao, e w 2013 r.
wyprodukowali oni cznie 52 litry estrw metylowych oraz 3 tys. litrw czystego oleju rolinnego.
Pozostae dziaania ARR w ramach administrowania mechanizmem obejmoway: przeprowadzanie
kontroli wytwrcw i rolnikw wpisanych do rejestrw w zakresie speniania przez nich warunkw
104

okrelonych w przepisach, przyjmowanie sprawozda kwartalnych od wytwrcw oraz sprawozda
rocznych od rolnikw, sporzdzenie zbiorczego zestawienia z dziaalnoci rolnikw produkujcych
biopaliwa cieke na wasny uytek i przekazanie go ministrom waciwym do spraw: finansw
publicznych, gospodarki, rynkw rolnych oraz rodowiska, a take wymierzanie kar pieninych
wytwrcom i rolnikom naruszajcym przepisy ww. ustawy.
2.1.13.2. Monitorowanie produkcji biogazu rolniczego

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo
energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059, z pn. zm.) dziaalno
gospodarcza w zakresie wytwarzania biogazu rolniczego lub wytwarzania
energii elektrycznej z biogazu rolniczego jest od 1 stycznia 2011 r.
dziaalnoci regulowan i wymaga wpisu do rejestru przedsibiorstw
energetycznych zajmujcych si wytwarzaniem biogazu rolniczego.
Organem odpowiedzialnym za prowadzenie powyszego rejestru jest
Prezes Agencji Rynku Rolnego.
Wykres 42. Liczba podmiotw gospodarczych wpisanych do rejestru przedsibiorstw
energetycznych zajmujcych si wytwarzaniem biogazu rolniczego oraz liczba
biogazowni ujtych w rejestrze
45
42
Liczba instalacji i przedsibiorstw
40
35
35
28
30
25
21
20
16
15
10
5
10
01.01.2011
31.12.2011
31.12.2012
31.12.2013
przedsibiorstwa energetyczne wpisane do rejestru biogazowni rolniczych

instalacje ujte w rejestrze biogazowni rolniczych
rdo: dane ARR.
Na 31 grudnia 2013 r., w wyniku skadanych wnioskw o wpis lub wykrelenie oraz po
przeprowadzeniu dziaa kontrolnych przez ARR, w rejestrze przedsibiorstw energetycznych
zajmujcych si wytwarzaniem biogazu rolniczego ujte zostay 42 biogazownie rolnicze
105

(14 biogazowni wicej ni na koniec 2012 r.), nalece do 35 podmiotw gospodarczych
(14 podmiotw wicej ni w ostatnim dniu grudnia 2012 r.). czna moc zainstalowanych
biogazowni rolniczych wpisanych do rejestru wyniosa 49,28 MW energii elektrycznej oraz 50,80 MW
ciepa i w obydwu przypadkach bya o blisko 60% wysza od mocy zainstalowanych biogazowni na
koniec 2012 r. (odpowiednio 31,26 MW energii elektrycznej oraz 31,91 MW ciepa). Wszystkie
przedsibiorstwa energetyczne ujte w powyszym rejestrze wykonyway dziaalno gospodarcz
wycznie w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego.
W 2013 r. ARR przyjmowaa od przedsibiorstw energetycznych sprawozdania kwartalne zawierajce
informacje dotyczce:
iloci i rodzajw surowcw wykorzystanych do wytworzenia biogazu rolniczego lub do produkcji

energii elektrycznej z biogazu rolniczego,
iloci wytworzonego biogazu rolniczego, z wyszczeglnieniem iloci biogazu rolniczego

wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej gazowej, wykorzystanego do wytworzenia energii
elektrycznej w ukadzie rozdzielonym lub kogeneracyjnym bd wykorzystanego w inny sposb,
iloci ciepa i energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego w ukadzie rozdzielonym lub
kogeneracyjnym.
Ze sprawozda tych wynikao, e do wytworzenia biogazu rolniczego w 2013 r. zuyto 1 574,18 tys. ton
surowcw, tj. o 657 tys. ton wicej ni w 2012 r.
Tabela 13. Wykaz surowcw zuytych do produkcji biogazu rolniczego
Lp.
Rodzaj surowca zuytego do produkcji

biogazu rolniczego
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Gnojowica
Wywar pogorzelniany
Kiszonka z kukurydzy
Pozostaoci z warzyw i owocw
Wysodki
Obornik
Serwatka
Pulpa ziemniaczana
Pomiot kurzy
Gliceryna
Odpady poubojowe
Osady z przetwrstwa produktw rolinnych
Odpady tuszczowe
Odpady biakowo-tuszczowe
Odpadowa masa rolinna
Zielonka
106
Ilo surowca zuytego

do produkcji biogazu rolniczego
(tony)
2012 r.
2013 r.
349 173,12
455 583,14
146 607,49
354 877,00
241 590,19
287 470,52
86 109,22
268 599,14
37 081,80
101 660,99
23 502,98
30 778,09
12 854,34
12 577,07
6 627,27
10 273,53
7 905,72
302,71
6 254,96
663,19
5 481,09
50,06
3 742,28
305,17
3 631,61
3 568,98
292,98
2 402,74
1 951,94
2 197,97
Lp.
Rodzaj surowca zuytego do produkcji

biogazu rolniczego
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
Kiszonka z traw
Osady drodowe
Pynne resztki pszenne
Odpady czekoladowe
Osady biakowe
Soma
Szlamy tuszczowe rolinne
Szlamy biakowo-tuszczowe
Odpady z przetwrstwa spoywczego
Ciasto odpadowe
Popuczyny (czekoladowe)
Treci odkowe
Kiszonka ze zb
Mieszanina lecytyny i myde
Hydrolizat biakowy
Zboe
Odpady z produkcji oleju rolinnego
Osad mleczarski
Oleje fuzlowe
Pasza
Odpady zboowe
Odpady z produkcji lodw
Kawa
Przeterminowana ywno
Wytoki poekstrakcyjne z produkcji
41.
farmaceutykw zioowych
42. Oleje rolinne
43. Mka, buka i panierka
44. Tuszcze
Ogem
Ilo surowca zuytego

do produkcji biogazu rolniczego
(tony)
2012 r.
2013 r.
1 683,17
1 845,47
230,08
1 749,29
864,79
1 531,67
1 387,76
1 020,08
1 247,02
153,45
1 196,01
620,54
1 094,54
408,65
1 016,90
791,59
674,24
342,52
671,22
1 056,62
636,10
348,48
485,52
2 086,42
440,70
337,76
690,78
335,56
311,01
281,55
239,42
238,97
224,15
201,18
96,36
36,54
87,17
-
38,44
1,08
450,40
15,50
917 121,56
14,84
1 574 179,27
Ze wskazanych iloci surowcw przedsibiorstwa energetyczne wytworzyy w procesie

fermentacji metanowej cznie 112,38 mln m3 biogazu rolniczego, z ktrego wyprodukowano
227,88 GWh energii elektrycznej i 246,56 GWh ciepa.
Tabela 14. Energia elektryczna wytworzona z biogazu rolniczego
Lp.
1.
Ilo
(GWh)
Energia elektryczna
Wytworzona z biogazu rolniczego, z tego:
wprowadzona do sieci elektroenergetycznej
zuyta na potrzeby produkcji
zuyta na potrzeby wasne przedsibiorstw
energetycznych
2012 r.
141,80
108,55
19,76
2013 r.
227,88
176,18
27,16
13,49
24,54
107

W 2013 r. ARR przeprowadzia 18 kontroli w zakresie weryfikacji danych zawartych w sprawozdaniach
kwartalnych przedsibiorstw energetycznych.
Pozostae dziaania ARR w ramach administrowania mechanizmem obejmoway: przeprowadzanie
kontroli przedsibiorstw energetycznych wpisanych do rejestru w zakresie spenienia przez nie
warunkw okrelonych w przepisach, sporzdzenie zbiorczego raportu rocznego z dziaalnoci
przedsibiorstw energetycznych i przekazanie go ministrom waciwym do spraw: gospodarki,
rynkw rolnych i rodowiska oraz Prezesowi Urzdu Regulacji Energetyki, a take wymierzanie kar
pieninych przedsibiorstwom energetycznym naruszajcym przepisy prawa.
2.1.13.3. Gromadzenie informacji o infrastrukturze energetycznej

Zgodnie z ustaw z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektrych rynkw
rolnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 633, z pn. zm.), poczwszy od 2013 r., Prezes Agencji Rynku Rolnego
jest zobowizany pozyskiwa i gromadzi informacje dotyczce istniejcej, bdcej w budowie lub
planowanej do budowy infrastruktury energetycznej (instalacji lub czci instalacji zwizanych
z produkcj, przesyem i skadowaniem) sucej do wytwarzania biokomponentw oraz energii
elektrycznej z biogazu rolniczego. Obowizek informowania ARR wedug stanu na 31 marca roku
sprawozdawczego dotyczy projektw inwestycyjnych, ktrych zdolnoci produkcyjne wynosz co
najmniej 50 tys. ton/rok (w przypadku wytwarzania biokomponentw) i 20 MW (w przypadku
wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego). Wytwrcy oraz przedsibiorstwa energetyczne
s zobowizani przekazywa powysze informacje Prezesowi ARR co drugi rok kalendarzowy
w terminie do 1 czerwca roku sprawozdawczego. Na ich podstawie opracowywane jest zbiorcze
zestawienie, ktre Prezes ARR jest zobowizany przekazywa ministrowi waciwemu do spraw
gospodarki w terminie do 15 lipca roku sprawozdawczego.
Na podstawie informacji zoonych w 2013 r. przez 32 wytwrcw biokomponentw oraz
27 biogazowni rolniczych ARR przygotowaa sprawozdanie, zawierajce informacje dotyczce
infrastruktury energetycznej sucej do wytwarzania biokomponentw oraz energii elektrycznej
z biogazu rolniczego, ktre w dniu 15 lipca 2013 r. zostao przekazane Ministrowi Gospodarki.
2.1.13.4. Kontrola wykorzystania rolin energetycznych

Zgodnie z ustaw z 26 stycznia 2007 r. o patnociach w ramach systemw wsparcia
bezporedniego (Dz. U. z 2012 r., poz. 1164, z pn. zm.) w latach 2007-200981 realizowany by
81
Zgodnie z rozporzdzeniem Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiajcym wsplne zasady dla
systemw wsparcia bezporedniego dla rolnikw w ramach wsplnej polityki rolnej i ustanawiajcym okrelone
systemy wsparcia dla rolnikw, zmieniajcym rozporzdzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE)
nr 378/2007 oraz uchylajcym rozporzdzenie (WE) nr 1782/2003, rok 2009 by ostatnim, w ktrym przyznawano
patnoci do upraw rolin energetycznych.
108

mechanizm przyznawania patnoci do upraw rolin energetycznych. Dziaania w ramach
mechanizmu byy podzielone pomidzy dwie agencje patnicze, tj.: Agencj Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa, ktra bya odpowiedzialna za realizacj patnoci dla rolnikw, oraz
Agencj Rynku Rolnego, ktra prowadzia list zatwierdzonych podmiotw skupujcych
i przetwarzajcych roliny energetyczne oraz sprawowaa nadzr nad prawidowym przetwrstwem
tych rolin.
Ze wzgldu na to, e 2009 r. by ostatnim, w ktrym
ARiMR przyznawaa rolnikom patnoci do upraw rolin
energetycznych, a ostateczny termin na przetworzenie
rolin energetycznych na kocowe produkty energetyczne
(tj. biopaliwa82, energi elektryczn lub ciepo) upyn
31 lipca drugiego roku po roku zbiorw, ARR w 2013 r.
dokonywaa kocowego rozliczenia przetwrstwa rolin energetycznych zebranych w 2009 r.
Z informacji o procesie przetwrczym, zoonych w ARR przez pierwsze jednostki przetwrcze,
oraz z danych przekazanych przez waciwe instytucje innych pastw czonkowskich UE wynika,
e do 31 grudnia 2013 r. z ww. rolin wytworzono 1,48 mln litrw bioetanolu, 49,24 mln litrw
estrw metylowych, 7,90 GWh energii elektrycznej oraz 72,57 TJ ciepa.
W zwizku z zakoczeniem rozliczania skupu i przetwrstwa rolin energetycznych zebranych
w latach 2007-2009 ARR wydawaa decyzje o cofniciu zatwierdzenia podmiotom skupujcym
i pierwszym jednostkom przetwrczym. Wedug stanu na 31 grudnia 2012 r. na licie
zatwierdzonych przez ARR podmiotw skupujcych i zatwierdzonych pierwszych jednostek
przetwrczych ujte byy 472 podmioty, natomiast na 31 grudnia 2013 r. 2 podmioty.
2.1.13.5. Pomoc do plantacji trwaych

Na mocy ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o patnociach w ramach systemw wsparcia
bezporedniego (Dz. U. z 2012 r., poz. 1164, z pn. zm.) rolnicy, ktrzy zaoyli plantacje wieloletnich
rolin energetycznych speniajce okrelone warunki, w latach 2008-2009 mogli ubiega si w ARR
o zwrot czci poniesionych kosztw. Wysoko pomocy zaleaa od rodzaju plantacji (wierzba,
topola, miskant oraz lazowiec pensylwaski) i wynosia od 20% do 50% zryczatowanych kosztw
zaoenia 1 ha plantacji danego rodzaju rolin energetycznych. W danym roku rolnik mg otrzyma
jednorazow pomoc do 100 ha ww. upraw. ARR przyznawaa powysz pomoc pod warunkiem:
82
Biopaliwa okrelone w art. 2 pkt 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/30/WE z dnia 8 maja 2003 r.
w sprawie wspierania uycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych.
109
utrzymywania plantacji przez co najmniej 5 kolejnych lat, liczonych od dnia zoenia wniosku
o przyznanie pomocy,
przeznaczania wszystkich rolin zebranych w ww. okresie na cele energetyczne,
przyznania przez ARiMR rolnikowi patnoci do upraw rolin energetycznych na podstawie

wniosku o jej przyznanie za rok, w ktrym plantacja zostaa zaoona lub za rok nastpujcy po
roku jej zaoenia.
W 2013 r. ARR weryfikowaa spenienie ww. warunkw podczas 52 kontroli fizycznych. W ich
wyniku Prezes Agencji Rynku Rolnego wyda 6 decyzji o zwrocie czci lub caoci przyznanej
pomocy do plantacji trwaych.
2.1.14. Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci Unii

Europejskiej
Zgodnie z rozporzdzeniem wykonawczym Komisji (UE)
nr 1020/201283 w planie dystrybucji rodkw na realizacj
w 2013 r. programu pomocy ywnociowej w Polsce
Komisja Europejska przeznaczya kwot 76,9 mln EUR
(315,7 mln z), uwzgldniajc rodki pienine na zakup
artykuw spoywczych na rynku w kwocie 75,4 mln EUR
oraz 1,5 mln EUR na pokrycie kosztw administracyjnych i kosztw przechowywania. Na podstawie
ww. rozporzdzenia ARR przeprowadzia postpowanie przetargowe, w ktrego wyniku zostao
wyonionych 16 przedsibiorcw. Dostarczyli oni najuboszym osobom w Polsce, za porednictwem
organizacji charytatywnych, gotowe artykuy spoywcze. Od 2012 r. przy wyborze artykuw
spoywczych przeznaczonych do dystrybucji w ramach programu uwzgldniane byy nastpujce
kryteria: warto odywcza artykuw, zasady zbilansowanej diety (produkty z rnych grup
towarowych) oraz moliwoci dystrybucyjne organizacji.
Przedsibiorcy w ramach programu 2013 zrealizowali dostawy gotowych artykuw spoywczych do
144 magazynw zlokalizowanych na terenie caej Polski, skd artykuy te byy dystrybuowane do
lokalnych organizacji spoecznych zajmujcych si pomoc osobom potrzebujcym oraz
przekazywane osobom najuboszym zgaszajcym si bezporednio po pomoc.
W 2013 r. w realizacji mechanizmu uczestniczyy cztery organizacje charytatywne, tj. Federacja
Polskich Bankw ywnoci, Caritas Polska, Polski Komitet Pomocy Spoecznej oraz Polski
83
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1020/2012 z dnia 6 listopada 2012 r. przyjmujce plan podziau
pomidzy pastwa czonkowskie rodkw zapisanych w roku budetowym 2013 na dostawy ywnoci pochodzcej
z zapasw interwencyjnych do wykorzystania przez osoby najbardziej potrzebujce w Unii Europejskiej oraz
wprowadzajce odstpstwa od okrelonych przepisw rozporzdzenia (UE) nr 807/2010.
110

Czerwony Krzy, ktre zawary z ARR umowy na nieodpatne przekazanie gotowych artykuw
spoywczych osobom speniajcym kryteria zawarte w ustawie o pomocy spoecznej84 oraz
w wytycznych Ministerstwa Pracy i Polityki Spoecznej. Dostawy objy artykuy spoywcze
o wartoci 309 491 tys. z, z tego:
artykuy zboowe (6,3 tys. ton mki pszennej, 10,3 tys. ton makaronu widerki, 8,7 tys. ton ryu
biaego, 7,7 tys. ton kaszy gryczanej, 3,6 tys. ton patkw kukurydzianych, 2,9 tys. ton herbatnikw),
artykuy owocowo-warzywne (7,6 tys. ton groszku z marchewk, 2,6 tys. ton koncentratu
pomidorowego, 6,0 tys. ton demu truskawkowego),
cukier biay (4,6 tys. ton),
artykuy mleczne (18,8 mln litrw mleka UHT, 1,7 tys. ton serw podpuszczkowych
dojrzewajcych, 1,4 tys. ton serw topionych),
artykuy misne (4,5 tys. ton mielonki wieprzowej, 8,7 tys. ton klopsikw w sosie pomidorowym),
olej rzepakowy (3,6 mln litrw).
Dostawy artykuw spoywczych realizowane byy od marca do grudnia 2013 r.

Tabela 15. Gotowe artykuy spoywcze dostarczone do magazynw organizacji
charytatywnych w ramach programu 2013
Lp.
Wojewdztwo
Zboowe
(tony)
Mleczne
Mleko UHT
(tys. l)
Pozostae
(tony)
Misne
(tony)
Owocowo-warzywne
(tony)
Cukier
(tony)
Olej
rzepakowy
(tys. l)
1.
Dolnolskie
2 267
1 080
148
775
927
262
208
2.
Kujawsko-pomorskie
2 866
1 494
234
1 005
1 203
342
262
3.
Lubelskie
1 479
719
94
508
601
173
135
4.
Lubuskie
877
393
71
283
362
102
76
5.
dzkie
2 304
1 040
190
707
904
260
204
6.
Maopolskie
2 223
1 100
185
741
925
260
204
7.
Mazowieckie
4 911
2 339
394
1 654
2 032
560
442
8.
Opolskie
899
477
87
310
377
107
84
9.
Podkarpackie
3 245
1 492
180
1 107
1 324
382
297
10.
Podlaskie
1 333
730
132
460
564
157
124
11.
Pomorskie
2 305
1 079
195
775
950
271
211
12.
lskie
2 645
1 346
234
895
1 088
327
259
13.
witokrzyskie
1 825
821
166
587
739
211
164
14.
Warmisko-mazurskie
3 152
1 521
197
1 009
1 273
362
283
15.
Wielkopolskie
3 945
1 800
311
1 204
1 562
449
351
16.
Zachodniopomorskie
3 270
1 376
282
1 188
1 384
389
302
39 546
18 807
3 100
13 208
16 215
4 614
3 606
Ogem
84
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spoecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z pn. zm.)
zmieniona ustaw z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastpczej (Dz. U. Nr 149, poz.
887, z pn. zm.).
111

W 2013 r. Agencja na realizacj mechanizmu wypacia cznie 315 681 tys. z (netto), z tego:
309 491 tys. z wyniosy wydatki poniesione na zakup artykuw spoywczych na rynku, 3 095 tys. z
na koszty administracyjne oraz 3 095 tys. z na koszty przechowywania.
Wykres 43. Zakres realizacji mechanizmu WPR Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej
ludnoci Unii Europejskiej w Polsce w latach 2004-2013
Zapasy
interwencyjne
926 tys. ton
2,5 mld z
przeznaczone
przez KE dla Polski
Przedsibiorcy
gotowych
artykuw
spoywczych
Organizacje
charytatywne
ok. 3,5 mln

najuboszych
osb
redniorocznie
rodki
finansowe
W latach 2004-2013 Komisja Europejska przeznaczya na realizacj programu w Polsce rodki

finansowe i towary z zapasw interwencyjnych o cznej wartoci 2,5 mld z. Od akcesji Polski do UE
przekazano najuboszym (ok. 3,5 mln osb redniorocznie) 926 tys. ton gotowych artykuw
spoywczych, obejmujcych m.in.: makarony, mk pszenn, kasze, ry biay, cukier biay, mleko
UHT, sery podpuszczkowe dojrzewajce, sery topione, patki kukurydziane, demy oraz dania
gotowe. ARR od 1 maja 2004 r. do koca 2013 r. wydatkowaa 1,2 mld z na zakup artykuw
spoywczych oraz na pokrycie kosztw transportu, administracyjnych i przechowywania.
2.1.15. Wspieranie promocji ywnoci

ARR w 2013 r. wspieraa promocj ywnoci przez: wspfinansowanie
branowych kampanii informacyjnych i/lub promocyjnych, obsug
dziewiciu
funduszy
promocji
produktw
rolno-spoywczych,
realizowanie dziaa delegowanych w ramach Programu Rozwoju

Obszarw Wiejskich na lata 2007--2013 oraz inicjowanie dziaa
promocyjnych majcych na celu rozwj lokalnej produkcji ze
szczeglnym uwzgldnieniem produktw ywnociowych regionalnych,
tradycyjnych i ekologicznych oraz wytwarzanych w ramach systemw
jakoci ywnoci. Ponadto, w ramach projektu systemowego Promocja polskiej gospodarki na
rynkach midzynarodowych, Agencja realizowaa branowy program promocji brany polskich
specjalnoci ywnociowych.
112

2.1.15.1. Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych
produktw rolnych
ARR, na podstawie rozporzdzenia Rady (WE) nr 3/200885 oraz ustawy z dnia 11 marca 2004 r.
o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektrych rynkw rolnych, kontynuowaa w 2013 r.
realizacj mechanizmu Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych
produktw rolnych. Dziaania w tym zakresie prowadzono z uwzgldnieniem szczegowych
zasad dotyczcych m.in. terminw skadania programw informacyjnych i/lub promocyjnych,
czasu ich realizacji oraz warunkw przeprowadzania kontroli, wynikajcych z rozporzdzenia
Komisji (WE) nr 501/200886.
Celem unijnego mechanizmu administrowanego przez ARR jest wzmocnienie pozycji
wsplnotowych artykuw ywnociowych na rynku globalnym oraz zwikszenie popytu na
okrelone produkty przez zachcanie do ich konsumpcji. Prowadzone dziaania maj suy
zwikszeniu stopnia przejrzystoci rynku oraz ksztatowaniu preferencji nabywcw.
Wsppraca instytucji publicznych oraz organizacji pozarzdowych w ramach tego mechanizmu moe
w sposb poredni przyczyni si do ksztatowania pozytywnego wizerunku podmiotw
uczestniczcych
realizacji
dziaa
edukacyjnych,
informacyjnych
i/lub
promocyjnych.
O dofinansowanie mog ubiega si organizacje zrzeszajce producentw, przetwrcw

i dystrybutorw, ktre s reprezentatywne dla danej brany rolnej. Udzia rodkw z budetu UE nie
moe przekroczy 50% rzeczywistych kosztw programu bd 60% w przypadku dziaa
promocyjnych dotyczcych owocw i warzyw przeznaczonych specjalnie dla dzieci w placwkach
szkolnych we Wsplnocie. Wydatki z budetu pastwa czonkowskiego stanowi maksimum 30%
faktycznych kosztw programu, a pozostae 20% stanowi udzia wasny organizacji proponujcej, ktry
moe pochodzi, zgodnie z ustaw87, z funduszy promocji produktw rolno-spoywczych.
Jednoroczne, dwu- lub trzyletnie programy informacyjne i/lub promocyjne mog by prowadzone
odrbnie na rynku unijnym lub na rynkach krajw spoza UE. Obejmuj one gwnie dziaania
w ramach: public relations, udziau w targach, organizacji szkole, funkcjonowania serwisu
internetowego, a take produkcji i emisji reklam telewizyjnych oraz radiowych. Dziaania te nie mog
bezporednio wspiera konkretnych marek, znakw towarowych czy te firm.
85
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 3/2008 z dnia 17 grudnia 2007 r. w sprawie dziaa informacyjnych i promocyjnych
dotyczcych produktw rolnych na rynku wewntrznym i w krajach trzecich.
86
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 501/2008 z dnia 5 czerwca 2008 r. ustanawiajce szczegowe zasady stosowania
rozporzdzenia Rady (WE) nr 3/2008 w sprawie dziaa informacyjnych i promocyjnych dotyczcych produktw rolnych
na rynku wewntrznym i w krajach trzecich.
87
Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktw rolno-spoywczych (Dz. U. Nr 97, poz. 799,
z pn. zm.).
113

Zgodnie z ustaw o Agencji Rynku Rolnego, w zakresie okrelonym przepisami Unii Europejskiej,
Prezes Agencji Rynku Rolnego jest organem waciwym do:
ogaszania zaprosze do skadania ofert dotyczcych programw informacyjnych i/lub

promocyjnych, realizowanych na rynku wewntrznym lub na rynkach krajw trzecich;
zatwierdzania oceny projektw programw informacyjnych i/lub promocyjnych, dokonywanej na

szczeblu krajowym, oraz przekazywania projektw Komisji Europejskiej;
zawierania umw na realizacj programw z podmiotami, ktrych programy zostay

zaakceptowane przez KE;
wypacania zaliczek, dopat czciowych oraz dopat kocowych na rzecz podmiotw, z ktrymi
zawarto umowy;
przekazywania KE sprawozda rocznych z realizacji programw informacyjnych i/lub

promocyjnych.
Wykres 44. Budety polskich kampanii branowych w okresie maj 2004 grudzie 2013
wg grup produktw
36 000
32 722
32 000
28 000
Ogem
70,4 mln EUR
na 23 kampanie
10
kampanii
tys. EUR
24 000
20 000
16 000
12 222
12 000
9 955
8 000
kampanie
4
kampanie
4 000
5 358
3 027
3 000
1 769
kampanie
Miso
woowe,
wieprzowe
i drobiowe
Mleko
i produkty
mleczarskie
Owoce
i warzywa
(wiee,
mroone,
przetworzone)
Produkty
regionalne
i tradycyjne
Produkty
ekologiczne
Makarony
1 650
Soki
Olej rzepakowy
marchwiowe
683
Mid
i produkty
pszczele
rdo: dane na podstawie poszczeglnych decyzji Komisji Europejskiej.
Programy informacyjne i/lub promocyjne realizacja patnoci w 2013 r.

Agencja Rynku Rolnego w ramach mechanizmu WPR Wsparcie dziaa promocyjnych
i informacyjnych na rynkach wybranych produktw rolnych udzielia wsparcia finansowego na
realizacj nastpujcych 11 kampanii informacyjnych i/lub promocyjnych:
114

1.
Kampania informacyjna na temat misa wieprzowego

wieego, schodzonego lub mroonego produkowanego
zgodnie z krajowym systemem jakoci Pork Quality System
(PQS) 3-letnia kampania realizowana na rynku polskim. Kwota
wsparcia udzielonego przez ARR wyniosa 3 954 tys. z, w tym
rodki pochodzce z budetu unijnego 2 471 tys. z.
2.
Tradycja, jako i europejski smak 2-letnia kampania

informacyjno-promocyjna dotyczca wieej, schodzonej lub
mroonej woowiny i wieprzowiny oraz przetworw spoywczych
wytwarzanych na bazie tych produktw, skierowana na rynki
krajw trzecich (Stanw Zjednoczonych, Korei Poudniowej
i Wietnamu). Na realizacj dziaa ARR wypacia 1 460 tys. z,
w tym wydatki z budetu UE wyniosy 912 tys. z.
3.
5 porcji warzyw, owocw lub soku 3-letnia kampania

informacyjno-promocyjna dotyczca wieych i przetworzonych
owocw oraz warzyw, w tym sokw, realizowana na rynku
polskim i rumuskim. Wydatki ARR na realizacj dziaa wyniosy
5 329 tys. z, w tym 3 331 tys. z pochodzio z budetu UE.
4.
Nowa jako w drobiarstwie 3-letnia kampania informacyjna

dotyczca drobiu wytwarzanego w Systemie Gwarantowanej
Jakoci ywnoci (Quality Assurance for Food Products QAFP),
realizowana na rynku polskim i niemieckim. Kwota wsparcia
udzielonego przez ARR wyniosa 7 509 tys. z, w tym rodki
pochodzce z budetu UE 4 693 tys. z.
5.
Jabka kadego dnia 3-letnia kampania promocyjno-informacyjna dotyczca jabek, skierowana na rynek rosyjski
i ukraiski. Na realizacj dziaa w tym zakresie Agencja
wypacia 4 178 tys. z, w tym 2 611 tys. z z budetu UE.
6.
Pokochaj olej rzepakowy 3-letnia kampania promocyjno-informacyjna dotyczca oleju rzepakowego, realizowana na
rynku polskim i otewskim. Kwota wsparcia ARR wyniosa
1 733 tys. z, w tym z budetu UE 1 083 tys. z.
115

7.
Makarony Europy 3-letni program promocyjno-informacyjny

dotyczcy promocji makaronu, skierowany na rynek ukraiski.
Na realizacj dziaa w tym zakresie ARR wydatkowaa
4 234 tys. z, w tym z budetu unijnego 2 646 tys. z.
8.
Mam kota na punkcie mleka 3-letni program promocyjno-informacyjny dotyczcy produktw mleczarskich (mleka
pitnego, jogurtw i serw podpuszczkowych), prowadzony na
rynku polskim. Kwota wsparcia udzielonego przez ARR wyniosa
1 415 tys. z, w tym rodki pochodzce z budetu UE 885 tys. z.
9.
QMP woowina zawsze dobra 3-letni program

informacyjno-promocyjny
dotyczcy
misa
woowego
wieego, schodzonego i mroonego, wyprodukowanego

w ramach krajowego systemu jakoci Quality Meat Program
(QMP), skierowany na rynek polski. Wydatki ARR na realizacj
dziaa wyniosy 823 tys. z, w tym 515 tys. z pochodzio
z budetu UE.
10. Trzy znaki smaku 3-letnia kampania informacyjna
zainicjowana przez ARR, dotyczca wsplnotowego systemu
ochrony produktw regionalnych i tradycyjnych, skierowana na
rynek polski. Na realizacj dziaa w tym zakresie Agencja
wypacia 3 616 tys. z, w tym wydatki z budetu UE wyniosy
1 808 tys. z.
11. Europejskie miso tradycja, jako i smak 3-letni
program
informacyjno-promocyjny
dotyczcy
wieego,
schodzonego lub mroonego misa woowego i wieprzowego

oraz ich przetworw, jak rwnie misa drobiowego wysokiej
jakoci,
skierowany
na
rynek
rosyjski,
chiski
oraz
Zjednoczonych Emiratw Arabskich. Na realizacj dziaa w tym

zakresie Agencja wypacia 2 325 tys. z, w tym 1 453 tys. z
z budetu UE.
W ramach mechanizmu Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych
produktw rolnych ARR w 2013 r. wydatkowaa cznie 36 576 tys. z (netto), z tego wsparcie UE
wynioso 22 408 tys. z, a z budetu krajowego pochodzio 14 168 tys. z.
116

Od akcesji Polski do UE do koca 2013 r. ARR na wsparcie udzielone organizacjom branowym na
realizacj kampanii informacyjnych i/lub promocyjnych przeznaczya 142,3 mln z (netto), z tego
86,3 mln z pochodzio z budetu UE, a 56,0 mln z z budetu krajowego.
Programy informacyjno-promocyjne zaakceptowane przez KE w 2013 r.

Komisja Europejska zaakceptowaa dwa nowe programy:
Tradycja i jako europejskiego misa88 3-letni program

informacyjno-promocyjny dotyczcy wieego, schodzonego lub
mroonego misa woowego i wieprzowego oraz przetworw
spoywczych wytworzonych na bazie tych produktw, skierowany
na rynek Korei Poudniowej, Wietnamu i Stanw Zjednoczonych,
z budetem okrelonym na 4 957 tys. EUR.
Gwarancja jakoci QAFP89 3-letni program informacyjny

dotyczcy
kulinarnego
misa
wieprzowego
oraz
wdlin
wyprodukowanych w ramach Systemu Gwarantowanej Jakoci

ywnoci (QAFP). Program skierowany jest na rynek polski,
a jego budet wynosi 3 000 tys. EUR.
Propozycje programw informacyjno-promocyjnych

ARR w 2013 r. przekazaa do oceny Komisji Europejskiej propozycj kolejnych dwch programw
informacyjno-promocyjnych, tj. Europejskie jabka dwukolorowe (dotyczcego wieych
jabek, o budecie blisko 5 000 tys. EUR, skierowanego na rynek Chin i Zjednoczonych Emiratw
Arabskich) oraz Trade Milk (dotyczcego mleka i wybranych produktw mleczarskich,
o budecie 1 949 tys. EUR, skierowanego na rynek Chin i Rosji). W kwietniu 2014 r. KE wyrazia
zgod na realizacj ww. kampanii.
2.1.15.2. Obsuga funduszy promocji produktw rolno-spoywczych

ARR od 2009 r. obsuguje dziewi funduszy promocji, tj.: Fundusz Promocji Mleka (wczeniej Fundusz
Promocji Mleczarstwa), Fundusz Promocji Misa Wieprzowego, Fundusz Promocji Misa Woowego,
Fundusz Promocji Misa Koskiego, Fundusz Promocji Misa Owczego, Fundusz Promocji Ziarna
88
Decyzja wykonawcza Komisji C(2013) 2261 z dnia 25.4.2013 r. w sprawie zatwierdzenia programw dziaa
informacyjnych i promocyjnych dotyczcych produktw rolnych na rynku wewntrznym i w pastwach trzecich zgodnie
z rozporzdzeniem Komisji (WE) nr 501/2008.
89
Decyzja wykonawcza Komisji C(2013) 7297 z dnia 6.11.2013 r. w sprawie zatwierdzenia programw dziaa
informacyjnych i promocyjnych dotyczcych produktw rolnych na rynku wewntrznym i w pastwach trzecich
zgodnie z rozporzdzeniem Komisji (WE) nr 501/2008.
117

Zb i Przetworw Zboowych, Fundusz Promocji Owocw i Warzyw, Fundusz Promocji Misa
Drobiowego oraz Fundusz Promocji Ryb90. Zostay one utworzone w celu wspierania marketingu
rolnego, wzrostu spoycia oraz promocji produktw rolno-spoywczych.
Do zada realizowanych w ramach ww. funduszy, nale m.in.: finansowanie
kampanii informacyjnych i promocyjnych obejmujcych promocj spoycia
okrelonych produktw rolno-spoywczych, edukacj grup docelowych
(gwnie modziey i dzieci), prowadzenie bada naukowych, bada
rynkowych i prac rozwojowych w zakresie poprawy jakoci produktw
spoywczych, finansowanie szkole dla producentw i przetwrcw, a take
wspieranie krajowych organizacji branowych. Ponadto organizacje te mog
finansowa tzw. wkad wasny na realizacj kampanii promocyjnych
i informacyjnych prowadzonych w ramach administrowanego przez ARR mechanizmu Wsparcie
dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktw rolnych.
Kady z funduszy jest zarzdzany przez Komisj Zarzdzajc, skadajc si z 9 czonkw
(tj.: 4 przetwrcw produktw rolnych waciwych dla danego funduszu, 4 producentw oraz
1 przedstawiciela Izb Rolniczych). Kadencja czonkw Komisji Zarzdzajcych trwa 4 lata. W zwizku
z upywem pierwszej kadencji czonkw wchodzcych w skad Komisji Zarzdzajcych funduszy
promocji produktw rolno-spoywczych, w listopadzie 2013 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
powoa czonkw Komisji Zarzdzajcych na now kadencj (lata 2013-2017). Ponadto do
kompetencji Komisji Zarzdzajcych naley:
reprezentowanie interesw bran w zakresie zarzdzania funduszem waciwym dla danej brany,
ustalanie zasad gospodarowania rodkami finansowymi danego funduszu,
ustalanie planu finansowego danego funduszu,
sporzdzanie sprawozdania rzeczowego danego funduszu,
przekazywanie sprawozdania z wykonania planu finansowego ministrowi waciwemu do spraw

rynkw rolnych.
Wpywy na fundusze promocji

rdami finansowania funduszy s: wpaty dokonywane przez podmioty zobowizane
z poszczeglnych bran (naliczane i pobierane od podmiotw dokonujcych sprzeday produktw
rolnych w wysokoci 0,1% wartoci netto z faktur zakupu/sprzeday, a w przypadku Funduszu
Promocji Mleka w wysokoci 0,001 z od kadego skupionego kilograma mleka), odsetki bankowe
90
Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktw rolno-spoywczych (Dz. U. Nr 97, poz. 799,
z pn. zm.).
118

od rodkw pieninych gromadzonych na rachunkach biecych funduszy, a take odsetki od
nalenoci oraz koszty upomnie. Szczegowy wykaz towarw, od ktrych s naliczane wpaty na
fundusze promocji produktw rolno-spoywczych, okrela rozporzdzenie Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi91.
Tabela 16. Wpywy na fundusze promocji produktw rolno-spoywczych w 2013 r.
oraz stan rachunkw funduszy na 31 grudnia 2013 r.
Lp.
Wyszczeglnienie
1.
Fundusz Promocji Mleka
2.
Fundusz Promocji Misa Wieprzowego
3.
Fundusz Promocji Misa Woowego
4.
Fundusz Promocji Misa Koskiego
5.
7.
Fundusz Promocji Misa Owczego

Fundusz Promocji Ziarna Zb
i Przetworw Zboowych
Fundusz Promocji Owocw i Warzyw
8.
Fundusz Promocji Misa Drobiowego
9.
Fundusz Promocji Ryb
6.
Ogem
Wpywy
(tys. z)
Stan rachunkw
na 31.12.2013 r.
(tys. z)
9 811
2 131
12 049
11 555
5 310
4 472
160
90
14
4 263
1 922
7 542
6 111
9 580
2 947
273
49 002
35
29 268
W 2013 r. wpat na fundusze dokonao ok. 12 tys. podmiotw gospodarczych. Wedug stanu na
31 grudnia 2013 r. na obsugiwanych przez ARR rachunkach bankowych dziewiciu funduszy
promocji znajdowao si 29 268 tys. z.
Wypaty rodkw z funduszy promocji

Zgodnie z zaoeniami ustawy o funduszach promocji produktw rolno-spoywczych o wsparcie
finansowe, pochodzce z wpat zgromadzonych w ramach rodkw funduszy promocji, mog si
ubiega:
oglnokrajowe organizacje zrzeszajce producentw rolnych lub przetwrcw produktw rolno-spoywczych, majcych miejsce zamieszkania albo siedzib na terytorium Polski, ktrzy
produkuj lub dokonuj obrotu towarami, od ktrych naliczane s wpaty na poszczeglne
fundusze,
oglnokrajowe organizacje branowe i midzybranowe zrzeszajce producentw lub

przetwrcw produktw rolno-spoywczych, inne ni okrelone wyej, jeeli ich cele statutowe
s zgodne z celami funduszy promocji w rozumieniu art. 2 ustawy o funduszach promocji
produktw rolno-spoywczych.
91
Rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 czerwca 2009 r. w sprawie szczegowego
wykazu towarw, od ktrych s naliczane wpaty na fundusze promocji produktw rolno-spoywczych (Dz. U.
Nr 102, poz. 844).
119

O sposobie wydatkowania rodkw finansowych funduszy decyduj wycznie przedstawiciele
organizacji branowych reprezentujcych producentw rolnych oraz przetwrcw dziaajcych
w danym sektorze. Dofinansowane ze rodkw funduszy mog by zadania ujte w planie
finansowym danego funduszu. Tryb i warunki zgaszania zada do planu finansowego okrelone
s w zasadach obsugi funduszy promocji produktw rolno-spoywczych.
Wykres 45. Fundusze promocji produktw rolno-spoywczych wpywy i wydatki
60,0
50,0
46,9
mln z
40,0
40,4
36,0
30,0
20,0
10,0
48,3
49,0
51,4
37,7
22,1
16,3
0,0
2009
2010
wpywy
2011
2012
2013
wydatki
rdo: dane ARR.
W 2013 r. odbyo si cznie 41 posiedze Komisji Zarzdzajcych, podczas ktrych zostay podjte
72 uchway. Komisje Zarzdzajce w planach finansowych na rok 2013 przyjy do realizacji cznie
187 zada. W 2013 r. ARR wydaa 434 decyzje w sprawie udzielenia i wypaty wsparcia ze rodkw
finansowych funduszy promocji, w wyniku ktrych ze rodkw zgromadzonych na rachunkach
bankowych funduszy promocji produktw rolno-spoywczych wypacono ogem 51 419 tys. z.
Tabela 17. Wydatki w ramach poszczeglnych funduszy promocji w 2013 r.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Wyszczeglnienie
Fundusz Promocji Mleka

Fundusz Promocji Misa Wieprzowego
Fundusz Promocji Misa Woowego
Fundusz Promocji Misa Koskiego
Fundusz Promocji Misa Owczego
Fundusz Promocji Ziarna Zb
6.
i Przetworw Zboowych
7. Fundusz Promocji Owocw i Warzyw
8. Fundusz Promocji Misa Drobiowego
9. Fundusz Promocji Ryb
Ogem
120
Wydatki
(tys. z)
10 477
12 111
5 878
132
32
4 592
7 029
10 919
249
51 419

Gwne zadania finansowane z funduszy promocji w 2013 r.:
1. Fundusz Promocji Mleka:
dziaania majce na celu promocj spoycia mleka wrd dzieci i modziey,

np. Dzieciaki Mleczaki, wiatowy Dzie Picia Mleka Szkolnego, Dziecica
Mleczna Wyspa, Dziecicy Piknik Mleczny,
udzia w targach zagranicznych i organizacja wystaw zwierzt hodowlanych,
szkolenie dostawcw i podmiotw skupujcych mleko,
kampania edukacyjna Jogurt na dobry dzie,
dofinansowanie spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych.
2. Fundusz Promocji Misa Wieprzowego:
kampania promocyjna Jako jest sztuk spotkania z QAFP,
cykl imprez plenerowych Piknik wieprzowy,
promocja materiau hodowlanego podczas targw i wystaw,
promocja ras zachowawczych,
cykl seminariw i szkole dla producentw misa wieprzowego,
wydarzenie promocyjne witomis Polski 2013.
3. Fundusz Promocji Misa Woowego:
udzia w targach hodowlanych i wystawach zwizanych z chowem

lub hodowl byda misnego oraz produkcj i przetwrstwem misa woowego,
dziaania promocyjne Polska woowina na polskim stole,
wydarzenie promocyjne witomis Polski 2013,
cykl dziaa Polska woowina woowina z przyszoci.
4. Fundusz Promocji Misa Koskiego:
udzia w targach i wystawach zwizanych z chowem lub hodowl koni.
5. Fundusz Promocji Misa Owczego:
wito Baraniny i VIII Midzynarodowe Mistrzostwa Polski w Podawaniu Baraniny,
dziaania informacyjne Miso niszowe nasze dziedzictwo kulturowe.
6. Fundusz Promocji Ziarna Zb i Przetworw Zboowych:
kampania promocyjna Kasza na st zdrowie na co dzie,
promocja ziarna zb oraz przetworw pochodzcych z penego przemiau,
cykl imprez plenerowych Piknik Zboowy,
dziaania promocyjne Dodaj energii sobie i innym,
121
program promocyjno-informacyjny Rola pieczywa i przetworw zboowych w codziennej diecie,
szkolenia dla producentw zb.
7. Fundusz Promocji Owocw i Warzyw:
kampania Jedz witaminy wracaj do zdrowia,
program edukacyjny 5 porcji warzyw, owocw lub sokw III,
dziaania promocyjne Pora na pomidora, czyli jak tu nie kocha

polskich warzyw i owocw.
8. Fundusz Promocji Misa Drobiowego:
kampania promocyjna misa indyczego,
dziaania promocyjne Parada Drobiu,
cykl imprez plenerowych Piknik Drobiowy,
kampania promocyjna przetworw drobiowych,
promocja misa kaczego,
promocja misa gsiego Gsina na imieninach,
wydarzenie promocyjne witomis Polski 2013.
9. Fundusz Promocji Ryb:
promocja konsumencka Ryba Wygrywa,
piknik Polskie Ryby,
promocja spoycia karpia.
2.1.15.3. Dziaania informacyjne i promocyjne w ramach Programu Rozwoju Obszarw

Wiejskich na lata 2007-2013
Dziaania informacyjne i promocyjne w ramach PROW na lata
2007-2013 (Dziaanie 133) realizowane byy w ramach Osi 1
Poprawa konkurencyjnoci sektora rolnego i lenego PROW
na lata 2007-2013, zgodnie z rozporzdzeniem Rady (WE)
nr 1698/200592. Agencja Rynku Rolnego penia funkcj podmiotu
wdraajcego i administrujcego PROW93, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa agencji
patniczej, natomiast Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi byo instytucj zarzdzajc.
W ramach dziaania byy wspierane grupy producentw realizujcych dziaalno informacyjn
i promocyjn prowadzon na rzecz: produktw wytwarzanych w ramach systemw jakoci ywnoci,
92
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 wrzenia 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarw wiejskich
przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich (EFRROW), z pn. zm.
93
Na podstawie ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarw wiejskich z udziaem rodkw
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich (Dz. U. z 2007 r. Nr 64, poz. 427, z pn. zm.).
122

zwikszenia zainteresowania konsumentw tematyk jakoci ywnoci, jej specyficznymi waciwociami
i zaletami, jak rwnie wysokimi standardami dobrostanu zwierzt. O wsparcie ubiega si mogy grupy
producentw wytwarzajcych produkty wysokiej jakoci w ramach nastpujcych systemw:
Wsplnotowy system certyfikacji produktw regionalnych i tradycyjnych, obejmujcy: System
Chronionych Nazw Pochodzenia (ChNP), System Chronionych Oznacze Geograficznych (ChOG)
i System Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalnoci (GTS),
Rolnictwo ekologiczne,
Integrowana Produkcja94,
Jako Tradycja,
Quality Meat Program (QMP).
W ramach prowadzonych dziaa ARR bya odpowiedzialna za przyjmowanie i rozpatrywanie

wnioskw, zawieranie umw oraz rozliczanie wykonanych dziaa (np. opracowywanie broszur lub
materiaw reklamowych), ktrych realizacja nie moe trwa duej ni 2 lata. Wypata rodkw
94
Od 1 stycznia 2014 r. nastpia zmiana nazwy systemu jakoci na Integrowana Produkcja Rolin.
123

finansowych wynosi do 70% kosztw kwalifikowalnych poniesionych na realizacj kampanii
promocyjnej. Na realizacj dziaania przeznaczono 10 mln EUR.
W 2013 r. w ARR zoono 20 wnioskw o przyznanie pomocy na kwot 32 395 tys. z. Po ich
rozpatrzeniu zawarto 8 umw o przyznanie pomocy na czn kwot 9 319 tys. z. Wysoko
udzielonego wsparcia w ramach PROW wyniosa 3 363 tys. z. Ze wsparcia skorzystali producenci
wytwarzajcy produkty w ramach systemw jakoci: Gwarantowane Tradycyjne Specjalnoci,
Chronione Oznaczenia Geograficzne, Rolnictwo ekologiczne, Integrowana Produkcja oraz Jako
Tradycja.
Od wrzenia 2009 r. do koca 2013 r. ARR podpisaa 25 umw na realizacj dziaa informacyjnych
i promocyjnych w ramach PROW 2007-2013 na kwot 14,1 mln z.
2.1.15.4. Dziaania ARR w zakresie promocji produktw rolnych i rolno-spoywczych,

i tradycyjnych oraz innych wytwarzanych w ramach systemw jakoci ywnoci
Zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 3a ustawy o Agencji Rynku
Rolnego i organizacji niektrych rynkw rolnych, ARR
prowadzia dziaania promocyjne i informacyjne majce na
celu promowanie produktw rolnych i ywnociowych, metod
ich produkcji, a take systemw jakoci produktw rolnych
i ywnociowych (z wyczeniem dziaa informacyjnych
i promocyjnych dotyczcych rolnictwa i gospodarki ywnociowej, realizowanych przez ministra
waciwego do spraw rolnictwa, rynkw rolnych, rybowstwa lub rozwoju wsi).
W 2013 r. dziaania te byy ukierunkowane na promocj polskich produktw rolnych i rolno-spoywczych poza granicami kraju, w szczeglnoci w Kanadzie, Algierii, Chinach, Rosji oraz
Czechach i polegay na zorganizowaniu szeregu konferencji oraz spotka promujcych walory polskiej
ywnoci podczas:
midzynarodowych targw SIAL CANADA 2013 w Toronto,

na ktrych ARR zorganizowaa stoisko prezentujce ofert
polskich przedsibiorcw z brany rolno-spoywczej,
targw DJAZAGRO w Algierii zorganizowano stoisko dla

polskich przedsibiorcw z brany rolno-spoywczej,
targw Food Expo w Hongkongu ARR zorganizowaa misj gospodarcz, spotkania B2B95 oraz
polskie stoisko informacyjno-promocyjne,
95
B2B ang. Business to Business.
124
targw Prodexpo w Moskwie, gdzie ARR zajmowaa si organizacj seminarium oraz spotka
B2B dla polskich przedsibiorcw brany rolno-spoywczej,
spotkania prasowego z czeskimi dziennikarzami w Pradze.
Ponadto ARR wzia udzia w pikniku rodzinnym Poznaj

Dobr ywno w Szkole Gwnej Gospodarstwa Wiejskiego
w Warszawie, a take w pikniku rodzinnym zorganizowanym
w Kancelarii Prezesa Rady Ministrw.
W zwizku z realizacj dziaa promocyjnych i informacyjnych w zakresie rozwoju sektora ywnoci
regionalnej, tradycyjnej i ekologicznej, a take dotyczcych zasad prawidowego ywienia, Agencja
za porednictwem OT ARR przeprowadzia w 2013 r. nastpujce dziaania:
warsztaty i pokazy kulinarne w ramach promocji ywnoci tradycyjnej, regionalnej i ekologicznej

dziaania byy skierowane do uczniw szk rednich (w klasach o profilu gastronomicznym),
uczniw szk podstawowych, nauczycieli przedmiotw zawodowych w rednich szkoach
gastronomicznych oraz osb odwiedzajcych kulinarne festiwale i jarmarki o lokalnym zasigu
(103 spotkania);
warsztaty
kulinarne
nawizujce
do
tematyki
zasad
prawidowego ywienia, przeznaczone dla uczniw szk

rolniczych i gastronomicznych, szk podstawowych oraz
personelu stowek szkolnych (68 dziaa);
wykady dotyczce ywnoci regionalnej, tradycyjnej oraz

ekologicznej, a take zasad prawidowego ywienia z udziaem specjalistw w danej dziedzinie,
organizowane jako osobne spotkania, a take jako merytoryczne wsparcie warsztatw kulinarnych
i konferencji (25 dziaa);
konferencje, seminaria i szkolenia dla producentw

ywnoci, nauczycieli i k gospody wiejskich, dotyczce
ywnoci regionalnej, tradycyjnej i ekologicznej oraz zasad
prawidowego ywienia (16 spotka);
spotkania promujce produkty rolne i ywnociowe wysokiej

jakoci na targach, jarmarkach i festynach oraz w placwkach owiatowych (35 spotka);
konkursy (m.in. Nasze Kulinarne Dziedzictwo oraz Najlepsze Gospodarstwo Ekologiczne)

zwizane z systemami jakoci ywnoci, zasadami prawidowego ywienia, a take konkursy
kulinarne. Dziaania byy adresowane przede wszystkim do dzieci i modziey szkolnej, k
gospody wiejskich oraz uczestnikw imprez regionalnych (115 dziaa);
125
udzia w Oglnopolskim Programie Edukacyjnym Trzymaj Form! skierowanym do modziey

kontynuowano wspprac z Gwnym Inspektoratem Sanitarnym i Polsk Federacj
Producentw ywnoci;
publikacja Przewodnika kulinarnego oraz Albumu polskich smakw na potrzeby dziaa

zwizanych z promocj ywnoci regionalnej oraz tradycyjnej.
W 2013 r. ARR na 406 zrealizowanych przedsiwzi (w tym 362 przez Oddziay Terenowe
ARR) w wyej wymienionym zakresie poniosa wydatki w wysokoci 1 995 tys. z, sfinansowane
z budetu krajowego.
2.1.15.5. Branowy program promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych

W 2013 r. ARR kontynuowaa dziaania wynikajce z podpisanej
w 2012 r. umowy z Ministerstwem Gospodarki na przygotowanie koncepcji
oraz realizacj branowego programu promocji brany polskich specjalnoci
ywnociowych w zakresie realizowanego projektu systemowego Promocja
polskiej gospodarki na rynkach midzynarodowych, Poddziaania 6.5.1
Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Celem programu realizowanego przez
ARR jest wykreowanie nowych, silnych
marek, ktre bd rozpoznawalne na wiecie i kojarzone
z Polsk. Uczestnictwo w programie umoliwia przedsibiorcom
korzystanie z kompleksowej i usystematyzowanej promocji ich
produktw za granic, m.in. poprzez udzia w: najwikszych polskich i zagranicznych imprezach
targowo-wystawienniczych, szkoleniach marketingowo-rynkowych, seminariach branowych,
konferencjach midzynarodowych i misjach gospodarczych organizowanych przez ARR. W ramach
realizacji branowego programu promocji Agencja przygotowaa: katalog polskich firm,
ulotki informacyjne, film reklamowy, a take syntetyczne opracowania promocyjne dotyczce brany
polskich specjalnoci ywnociowych. Program obejmuje
nastpujce rynki docelowe: Rosji, Niemiec, Chin, Francji,
Ukrainy oraz Zjednoczonych Emiratw Arabskich, a jego
realizacja planowana jest do 2015 r.
Dziaania promocyjne objte projektem przeznaczone s dla
przedsibiorcw, ktrzy prowadz dziaalno w sektorze przetwrstwa (misa, mleka, owocw
i warzyw, kawy i herbaty) oraz w sektorze produkcji (serw, sokw z owocw i warzyw, produktw
przemiau zb, pieczywa, wyrobw ciastkarskich i ciastek, makaronw, kakao, czekolady i wyrobw
126

cukierniczych, wdki, cydru i pozostaych win owocowych, piwa oraz innych niedestylowanych
napojw fermentowanych).
Branowy program promocji skada si z dwch komponentw:
komponent A dziaania skierowane bezporednio

do
przedsibiorcw
brany
polskich
specjalnoci
ywnociowych, polegajce na kompleksowej organizacji

ich wystpie na wybranych polskich i zagranicznych
imprezach targowo-wystawienniczych oraz udziale w szkoleniach i misjach gospodarczych,
komponent B bezpatne dziaania promocyjne skierowane do beneficjentw w Polsce i na

rynkach objtych branowym programem promocji, ktrych celem jest promowanie brany
polskich specjalnoci ywnociowych.
W ramach realizacji branowego programu promocji (komponent A) w 2013 r. ARR zorganizowaa:
misj gospodarcz do Rosji podczas targw Prodexpo 2013 w Moskwie;
szkolenie marketingowo-rynkowe w Warszawie, w ktrym uczestniczyo 25 polskich

przedsibiorcw sektora spoywczego, zainteresowanych pogbieniem swojej wiedzy z zakresu
strategii marketingowych, promocji i handlu na rynku Chin i Niemiec. Oprcz wiedzy teoretycznej
uczestnikom przekazano take dowiadczenia z zakresu eksportu polskich produktw spoywczych
do tych krajw;
stoisko narodowe z wyodrbnion czci informacyjn oraz indywidualnymi stoiskami

polskich wystawcw na midzynarodowych targach SIAL China 2013 w Szanghaju;
misj gospodarcz, towarzyszc 14 edycji targw SIAL

China
2013
Szanghaju,
ktrej
uczestniczyli
przedstawiciele polskich firm reprezentujcych brane:

produkcji i przetwrstwa misa czerwonego, wdliniarsk,
sodyczy, mleczarsk, przemiau zb, produktw zboowych
i alkoholowych oraz przetworw owocowo-warzywnych;
stoisko narodowe na midzynarodowych targach World Food Moscow w Rosji, propagujce

branowy program promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych, na ktrym byy obecne
firmy promujce swoje produkty;
seminarium branowe promujce polskie produkty spoywcze, zorganizowane podczas targw

World Food Moscow;
stoisko narodowe podczas imprezy targowo-wystawienniczej POLAGRA FOOD 2013 w Poznaniu;
stoisko narodowe na midzynarodowych targach ANUGA 2013 w Kolonii w Niemczech,

z udziaem polskich przedsibiorcw sektora spoywczego;
127
misj gospodarcz polskich przedsibiorcw do Niemiec podczas targw ANUGA 2013 w Kolonii.
W misji gospodarczej uczestniczyli przedstawiciele 10 polskich firm reprezentujcych brane:
wyrobw cukierniczych, mroonek i da gotowych, misa woowego i wieprzowego oraz produktw
misnych, produkcji serw, sokw owocowych, wdek i alkoholi wysokogatunkowych.
W ramach misji odbya si rwnie sesja spotka match-makingowych;
seminarium promocyjne polskich specjalnoci ywnociowych Zakochaj si w polskiej ywnoci

jako, smak, tradycja, poczone z degustacj polskich produktw podczas targw ANUGA 2013;
stoisko branowego programu promocji polskich specjalnoci ywnociowych podczas

midzynarodowych targw World Food w Kijowie na Ukrainie (ARR otrzymaa nagrod
gwn w kategorii Najlepsze wsparcie narodowe w uznaniu za aktywne i efektywne
wspieranie firm rynku spoywczego);
stoisko narodowe na midzynarodowych targach SIAL

Middle East 2013 w Zjednoczonych Emiratach Arabskich,
z udziaem polskich przedsibiorcw sektora spoywczego.
W ramach komponentu B realizowanego programu ARR

w 2013 r. dodatkowo promowaa polskie specjalnoci
spoywcze pod hasem Polska smakuje i mark polskiej gospodarki poprzez organizacj
midzynarodowej konferencji Potencja eksportowy brany polskich specjalnoci ywnociowych
podczas targw POLAGRA FOOD 2013 (objtych patronatem Wicepremiera, Ministra Gospodarki
oraz Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi). Wrd zaproszonych goci obecne byy delegacje
zagraniczne z Chin, Niemiec, Rosji, Turcji i ze Zjednoczonych Emiratw Arabskich, a take
przedsibiorcy, dziennikarze oraz przedstawiciele korpusu dyplomatycznego w Polsce.
Podczas targw POLAGRA FOOD 2013 Agencja zorganizowaa rwnie drug edycj
wizyty studyjnej zagranicznych dziennikarzy w Polsce. W wizycie uczestniczyli przedstawiciele
prasy, radia i telewizji z Chin, Niemiec, Rosji i Ukrainy, ktrzy
mieli okazj zapozna si z bogat ofert polskich firm, a take
przeprowadzi wywiady z przedsibiorcami uczestniczcymi
w branowym programie promocji polskich specjalnoci
ywnociowych.
W zwizku z organizacj stoiska na targach World Food Moscow
oraz ANUGA 2013 w Kolonii, jak rwnie w celu rozpowszechnienia
wiedzy o polskich specjalnociach ywnociowych, przeprowadzone zostay kampanie promujce,
wykorzystujce noniki reklamy zewntrznej typu billboard. Podczas wszystkich imprez targowo-
128

-wystawienniczych na stoisku narodowym prezentowano przygotowany przez ARR film reklamowy
w jzyku angielskim, prezentujcy bran polskich specjalnoci ywnociowych.
Przygotowano take materiay informacyjne: drug edycj katalogw polskich firm sektora
spoywczego (w jzykach: rosyjskim, niemieckim, ukraiskim, francuskim oraz angielskim),
opracowanie dotyczce specyfiki brany polskich specjalnoci ywnociowych (w jzykach: rosyjskim,
niemieckim oraz angielskim), jak rwnie ulotki informacyjne (w jzykach: rosyjskim, niemieckim,
ukraiskim, francuskim, chiskim oraz angielskim).
2.1.16. Handel zagraniczny w zakresie produktw przetworzonych non-aneks I

W skad produktw przetworzonych non-aneks I wchodz towary nieobjte zacznikiem I do
Traktatu Amsterdamskiego, takie jak: czekolady, wafle, lody, soki, napoje, jogurty aromatyzowane
i inne. W 2013 r. ARR realizowaa zadania w zakresie handlu zagranicznego tymi produktami,
polegajce na administrowaniu systemem receptur na towary
przetworzone oraz na wydawaniu zawiadcze P2 przy wywozie
makaronw do USA.
System receptur
Agencja Rynku Rolnego przeduaa, na wniosek przedsibiorcw,
okres wanoci zarejestrowanych w ARR receptur wywoonego
towaru. W efekcie tego dziaania receptury utrzymywane s w gotowoci, co w przypadku
przywrcenia przez KE stawek refundacji na skadniki rolne wykorzystywane do wytworzenia
produktw przetworzonych umoliwi przedsibiorcom bezzwoczne korzystanie z zarejestrowanych
receptur przy eksporcie produktw non-aneks I do krajw trzecich. Ponadto do zada Agencji naleao
zlecanie subom celnym przeprowadzania kontroli u producentw towarw przetworzonych zarwno
w okresie wanoci receptur, jak i po ich wyganiciu. W 2013 r. zlecono kontrol weryfikacyjn jednej
receptury oraz przeduono wano 71 receptur.
Po akcesji Polski do UE Agencja zlecia innym pastwom czonkowskim kontrol 6 receptur
(w ramach kontroli receptur zarejestrowanych w agencjach patniczych tych pastw), a take
przekazaa krajowym subom celnym 173 wnioski innych pastw unijnych o przeprowadzenie
podobnych kontroli w Polsce.
Zawiadczenia P2
Do zada ARR naley wydawanie zawiadcze P2 przy wywozie do Stanw Zjednoczonych
makaronw oznaczonych kodem CN 1902 11 00 i CN 1902 19. Zawiadczenia, przedoone
w urzdzie celnym na terenie USA, upowaniaj importerw do skorzystania z obnionej stawki
129

celnej przy dopuszczeniu makaronu do swobodnego obrotu w tym kraju. Moliwo skorzystania
przez importerw z obnionej stawki celnej na podstawie okazanego zawiadczenia P2 znacznie
zwiksza konkurencyjno polskich przedsibiorcw. W 2013 r. ARR wystawia 193 zawiadczenia
P2 na czn ilo 840,5 tony netto ciasta makaronowego.
2.2. Podsumowanie dziaa ARR w 2013 r. w ramach regulacji

handlu zagranicznego
Po przystpieniu Polski do UE Agencja Rynku Rolnego realizuje zgodnie
z
zasadami
prawodawstwa
unijnego
zadania
zakresie
administrowania obrotem towarowym z zagranic, polegajce na obsudze

importu i eksportu towarw rolno-spoywczych na poszczeglnych
rynkach rolnych. Zarzdzanie mechanizmami handlowymi stwarza
przedsibiorcom moliwo uczestniczenia w obrocie tymi towarami.
W 2013 r. gwne dziaania Agencji w zakresie regulacji handlu
zagranicznego
dotyczyy:
weryfikowania
skadanych
przez
przedsibiorcw wnioskw o pozwolenia na przywz/wywz produktw rolno-spoywczych z/do

krajw trzecich, a nastpnie wydawania stosownych pozwole oraz ich rozliczania. Ponadto
wspierano finansowo przedsibiorcw przez wypacanie im refundacji do produktw rolno-spoywczych wyeksportowanych do krajw pozaunijnych. Powysze dziaania pozwalay na
biece monitorowanie, we wsppracy z agencjami patniczymi innych pastw czonkowskich UE,
wolumenu towarw przywoonych i wywoonych na/z terytorium Wsplnoty.
W ramach obsugi importu towarw rolno-spoywczych z krajw trzecich ARR w 2013 r. midzy
innymi administrowaa kontyngentami taryfowymi na rynkach: zb, ryu, cukru, wieych owocw
i warzyw, mleka i przetworw mlecznych, woowiny, wieprzowiny, a take drobiu i jaj. W ramach
poszczeglnych rynkw ustalonych jest wiele kontyngentw w zalenoci od kraju importu, jakoci
produktw bd ich kodw nomenklatury scalonej CN96. W przypadku wikszoci kontyngentw
ARR weryfikowaa dokumenty potwierdzajce, e dany przedsibiorca zajmowa si handlem
zagranicznym produktami objtymi wspln organizacj rynku w dwch dwunastomiesicznych
okresach poprzedzajcych dat zoenia wniosku o pozwolenie na przywz, a take inne
dokumenty, np. pozwolenie na wywz z kraju importu. Niezalenie od rynku wydane pozwolenia na
przywz byy rozliczane, a wniesione przez przedsibiorcw zabezpieczenia po spenieniu
warunkw zawartych w pozwoleniach zwalniane.
96
Nomenklatura scalona (ang. Combined Nomenclature, CN) nomenklatura taryfowa i statystyczna unii
celnej, podstawowy element wsplnej taryfy celnej UE.
130

Tabela 18. Pozwolenia na przywz/wywz wydane i rozliczone w 2013 r.*
Lp.
Pozwolenia
na przywz
Wydane
Rozliczone
Rynek
1.
Ryu
wieych
2. owocw
i warzyw
3. Zb
4. Cukru
5. Lnu i konopi
Mleka
6. i przetworw
mlecznych
7. Drobiu i jaj
Woowiny
8.
i cielciny
9. Wieprzowiny
Ogem
Pozwolenia
na wywz
Wydane
Rozliczone
Pozwolenia
cznie
Wydane
Rozliczone
326
300
60
26
386
326
196
196
196
196
203
56
12
132
61
14
146
104
-
130
87
-
349
160
12
262
148
14
42
37
42
37
14
166
797
711
357
286
1 154
4
1 167
* Rozliczone pozwolenia dotyczyy przywozu/wywozu zrealizowanego na podstawie pozwole wystawionych

w 2013 r. oraz w latach wczeniejszych.
W odniesieniu do kadego kontyngentu ARR, w ramach systemu zarzdzania kontyngentami AMIS

QUOTA, wysyaa do Komisji Europejskiej komunikaty o liczbie otrzymanych wnioskw o wydanie
pozwolenia, liczbie wydanych, wycofanych i niewykorzystanych pozwole, jak rwnie o iloci
przywiezionych towarw. cznie w 2013 r. przesano do KE w tym zakresie 1,9 tys. komunikatw.
Za porednictwem Informatycznego Systemu Monitoringu i Zarzdzania Rynkiem Rolnym (ISAMM),
sucego do przesyania dokumentw okrelonych w prawodawstwie UE w zakresie realizacji
mechanizmw WPR, do KE przekazano 1,2 tys. komunikatw.
Wykres 46. Struktura pozwole wydanych przez ARR w 2013 r. na przywz/wywz
towarw do/z Polski
Rynek wieych
owocw
i warzyw
17%
Rynek zb
30%
Ogem
1 154 wydane
pozwolenia
Rynek cukru
14%
Inne
6%
Rynek mleka
i przetworw
mlecznych
4%
Rynek lnu
i konopi
1%
Rynek ryu
33%
Rynek drobiu
i jaj
1%
rdo: dane ARR.
131

W ramach regulacji handlu zagranicznego ARR w 2013 r. wydaa 1 154 pozwolenia na przywz
i wywz produktw rolno-spoywczych z/do krajw pozaunijnych, w tym 797 pozwole dotyczyo
przywozu. Rozliczya natomiast 1 167 pozwole na przywz/wywz, z czego 711 na przywz.
Najwicej pozwole na przywz wydano beneficjentom importujcym spoza UE ry
(326 pozwole), zboa (203) oraz wiee owoce i warzywa (196). W przypadku wywozu
5 spord 357 wydanych pozwole dotyczyo wywozu z refundacj. Wystawione pozwolenia
na wywz bez refundacji dotyczyy gwnie rynku zb (146) oraz cukru (104).
Spord pozwole na przywz rozliczonych w 2013 r. najwicej dotyczyo rynku ryu (300),
wieych owocw i warzyw (196) oraz zb (132). W przypadku wywozu byy to rynki: zb (130),
cukru (87) oraz mleka i przetworw mlecznych (37).
Wykres 47. Struktura pozwole rozliczonych przez ARR w 2013 r. na przywz/wywz
towarw do/z Polski
Rynek wieych
owocw
i warzyw
16,8%
Rynek woowiny
i cielciny
14,2%
Rynek cukru
12,7%
Ogem
1 167
rozliczonych
pozwole
Rynek mleka
i przetworw
mlecznych
3,2%
Inne
5,9%
Rynek lnu
i konopi
1,2%
Rynek drobiu
i jaj
1,2%
Rynek zb
22,5%
Rynek ryu
27,9%
Rynek
wieprzowiny
0,3%
rdo: dane ARR.
Ponadto Agencja rozliczya 114 wycigw z pozwole na wywz bez refundacji cukru
pozakwotowego; wydaa rwnie 193 zawiadczenia P2 dla przedsibiorcw wywocych
makarony do USA.
W zakresie wywozu z refundacj ARR naliczaa i wypacaa refundacje do eksportu produktw
rolno-spoywczych poza obszar celny UE, na podstawie pozwole wydanych w 2013 r. i w latach
wczeniejszych. Wypaty refundacji wywozowych skierowano do przedsibiorcw eksportujcych
woowin i bydo ywe, drb oraz przetwory wieprzowe.
132
Tabela 19. Refundacje wywozowe zrealizowane w 2013 r.

Lp.
1.
Asortyment
Woowina
2.
Wieprzowina
3.
Drb
Ogem
Kwota
refundacji
(tys. z)
7 298
Ilo
(tony)
14 357*
35
39
147
138
7 480
14 534
Gwne kierunki wywozu

Kwota
Kraj
refundacji
(tys. z)
Liczba
przedsibiorcw
korzystajcych
z refundacji
Turcja
5 873
Rosja
631
Macedonia
205
USA
22
Albania
13
Modawia
147
33**
29
* Dotyczy oglnej iloci wywiezionych produktw (cznie z 196 szt. byda ywego przeliczonego na tony).
** czna liczba przedsibiorcw (krajowych i zagranicznych), ktrzy uzyskali refundacje wywozowe.
cznie w 2013 r. wywieziono z refundacjami 14,5 tys. ton produktw z rynkw: woowiny i cielciny,
wieprzowiny oraz drobiu i jaj, a ARR wypacia do ich wywozu 7 480 tys. z.
Od akcesji Polski do UE do koca 2013 r. ARR wystawia 50,1 tys. pozwole na wywz/przywz
towarw rolno-spoywczych z/do Polski. Ponadto eksporterom wypacono 2,1 mld z refundacji
wywozowych.
2.3. Podsumowanie wsparcia sektora rolno-ywnociowego przez

ARR w 2013 r.
Agencja Rynku Rolnego w ramach administrowania mechanizmami wsplnej polityki rolnej
i krajowymi dokonaa patnoci na rzecz sektora rolno-ywnociowego w wysokoci 667 304 tys. z,
ze rodkw finansowych pochodzcych z budetu UE i z budetu krajowego. Dodatkowo
z funduszy promocji produktw rolno-spoywczych wypacono 51 419 tys. z. W ramach realizacji
programu pomocy ywnociowej najuboszym przekazano gotowe artykuy spoywcze o wartoci
309 491 tys. z.
Tabela 20. Wsparcie sektora rolno-ywnociowego przez ARR w 2013 r. w podziale
na dziaania
Lp.
1.
2.
Dziaania
Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci UE
Dopaty do spoycia, przetwrstwa, produkcji i prywatnego przechowywania

Dopata do spoycia mleka i przetworw mlecznych w szkoach podstawowych
2.1.
(dopata krajowa)
Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych
2.2.
(dopata unijna)
2.3. Program Owoce w szkole
Wydatki
(tys. z)
315 681
200 153
106 223
40 222
53 336
133

Lp.
2.4.
Dopaty do przetwrstwa somy lnianej i konopnej na wkno
2.5.
3.
Wydatki
(tys. z)
191
Dziaania
181
Programy wsparcia
3.1.
143 982
Dopaty do materiau siewnego

Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktw
3.2.
rolnych
3.3. Wsparcie rynku produktw pszczelich
Dziaania ARR w zakresie promocji produktw rolnych i rolno-spoywczych,
3.4.
i tradycyjnych oraz innych wytwarzanych w ramach uznanych systemw jakoci
ywnoci
4. Refundacje wywozowe do:
4.1.
Misa woowego i byda ywego
4.2.
Misa drobiowego
4.3.
Przetworw wieprzowych
5.
86 401
36 576
19 010
1 995
7 480
7 298
147
35
Patnoci uzupeniajce dla:
5.1.
Producentw surowca tytoniowego
5.2.
Producentw rolnych sektor skrobi ziemniaczanej
Ogem wydatki ARR w 2013 r.

6.
Warto produktw przekazanych w ramach pomocy ywnociowej UE
7.
Wypaty z funduszy promocji produktw rolno-spoywczych
667 304
309 491
51 419
W 2013 r. w strukturze wydatkw Agencji 65% (435 670 tys. z) stanowiy wypaty z budetu
unijnego, a 35% (231 634 tys. z) z budetu krajowego.
Tabela 21. Wydatki ARR w 2013 r. w podziale na rynki/mechanizmy
1.
Wyszczeglnienie
(rynek/mechanizm)
2.
3.
Rynek nasion
86 401
4.
Rynek owocw i warzyw
53 336
5.
Promocja ywnoci
38 571
6.
Rynek produktw pszczelich
19 010
7.
Rynek misa czerwonego
8.
Rynek lnu i konopi
191
9.
Rynek drobiu i jaj
147
10.
Rynek tytoniu
11.
Rynek skrobi ziemniaczanej
Lp.
Ogem wydatki na realizacj mechanizmw WPR i krajowych
Wsparcie ARR
(tys. z)
315 681
146 626
7 333
667 304
Najwikszy udzia w wydatkach ARR w 2013 r. stanowio dostarczanie nadwyek ywnoci

najuboszej ludnoci UE (47,3%) oraz dopaty do spoycia, przetwrstwa i produkcji (30,0%),
134

a w tej grupie wydatkw najwikszy udzia miay patnoci w ramach programu Mleko w szkole
i Owoce w szkole.
Wykres 48. Wydatki ARR w 2013 r. w podziale na dziaania
Patnoci
uzupeniajce
Refundacje
wywozowe
Ogem
667,3 mln z
7 480
Programy
wsparcia*
143 982
Dopaty
do spoycia
i inne dopaty
200 153
Pomoc
ywnociowa
315 681
0
50 000
100 000
150 000
200 000
tys. z
250 000
300 000
350 000
* Dopaty do materiau siewnego, wsparcie rynku produktw pszczelich oraz mechanizmy promujce ywno.
rdo: dane ARR.
Programy wsparcia (tj. dopaty do materiau siewnego, wsparcie rynku produktw pszczelich oraz
mechanizmy promujce ywno) stanowiy 21,6% wydatkw ARR. Na refundacje wywozowe
(wypacone na rynku misa czerwonego oraz drobiowego) Agencja wydatkowaa 1,1% ogu
rodkw finansowych.
Wykres 49. Struktura wydatkw ARR w 2013 r. w podziale na grupy dziaa*
Dopaty
do spoycia
i inne dopaty
30%
Programy
wsparcia
22%
Refundacje
wywozowe
1%
Pomoc
ywnociowa
47%
* W 2013 r. ARR wydatkowaa rwnie 8 tys. z na patnoci uzupeniajce na rynku skrobi ziemniaczanej i tytoniu.
rdo: dane ARR.
135

W strukturze wydatkw nieznaczn pozycj zajmoway take patnoci uzupeniajce przekazane
producentom surowca tytoniowego i producentom rolnym w sektorze skrobi ziemniaczanej,
wynikajce z zakoczenia postpowa spadkowych.
Wykres 50. Struktura wydatkw ARR w 2013 r.
Rynek
owocw i warzyw
8,0%
Promocja
ywnoci
5,8%
Rynek
misa czerwonego
1,1%
Rynek
produktw
pszczelich
2,8%
Pozostae*
0,1%
Rynek nasion
12,9%
Rynek mleka
i przetworw
mlecznych
22,0%
Dostarczanie
nadwyek
ywnoci
47,3%
* Pozostae rynki: lnu i konopi, drobiu i jaj, skrobi ziemniaczanej oraz tytoniu.
rdo: dane ARR.
W 2013 r. najwiksze wsparcie finansowe ARR przekazaa na realizacj mechanizmu

Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci UE (315 681 tys. z), a take realizujc
mechanizmy WPR i krajowe na rynku mleka i przetworw mlecznych (146 626 tys. z) oraz
na rynku nasion (86 401 tys. z). Znaczcych wypat dokonano rwnie na rynku owocw i warzyw
(53 336 tys. z), w zakresie promocji ywnoci (38 571 tys. z), a take na rynku produktw
pszczelich (19 010 tys. z) i misa czerwonego (7 333 tys. z). Pozostae rodki finansowe
wydatkowano na realizacj mechanizmw na rynkach: lnu i konopi, drobiu i jaj, skrobi
ziemniaczanej oraz tytoniu.
136
Sytuacja ekonomiczno-finansowa ARR
3. SYTUACJA EKONOMICZNO-FINANSOWA ARR
W 2013 r. ARR prowadzia gospodark finansow obejmujc dziaalno ustawow w zakresie

administrowania mechanizmami WPR oraz w ramach dziaalnoci krajowej. Dziaania te polegay na:
prefinansowaniu mechanizmw WPR na rynkach rolnych,
wspfinansowaniu z budetu krajowego nastpujcych mechanizmw WPR: Wsparcie rynku

produktw pszczelich, Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych
produktw rolnych oraz Owoce w szkole,
dokonywaniu patnoci uzupeniajcych dla producentw surowca tytoniowego oraz producentw

rolnych w sektorze skrobi ziemniaczanej w ramach zakoczonych postpowa spadkowych,
a take na udzielaniu z budetu krajowego:
dopat do materiau siewnego,
dopaty krajowej do spoycia mleka i przetworw mlecznych w szkoach podstawowych,
jak rwnie na realizacji dziaa ARR w zakresie promocji produktw rolnych i rolno-spoywczych,
w szczeglnoci produktw rolnictwa ekologicznego, produktw regionalnych i tradycyjnych
oraz innych wytwarzanych w ramach uznanych systemw jakoci ywnoci.
Ponadto Agencja realizowaa zadania w zakresie pomocy technicznej PROW 2007-2013,
branowego programu promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych w ramach Poddziaania
6.5.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, a take prowadzia dziaalno
administracyjn i inwestycyjn, w tym obsug funduszy promocji produktw rolno-spoywczych.
Dziaania ARR finansowane byy zgodnie z ustaw z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
(Dz. U. z 2013 r., poz. 885, z pn. zm.) w ramach udzielonych dotacji budetowych, z tego:
dotacji celowych przeznaczonych na:
prefinansowanie zada dotyczcych mechanizmw WPR w ramach budetu rodkw europejskich,
wspfinansowanie zada dotyczcych mechanizmw WPR,
patnoci uzupeniajce,
podatek VAT od WPR,
wydatki inwestycyjne,
zadanie w zakresie realizacji pomocy technicznej PROW 2007-2013,
dotacji podmiotowej na finansowanie biecych wydatkw administracyjnych i mechanizmw

krajowych oraz na dziaania ARR w zakresie promocji produktw rolnych i rolno-spoywczych.
137
Tabela 22. rodki budetowe przyznane ARR w 2013 r.

Lp.
Wyszczeglnienie
1.
W czci 35 Rynki Rolne, w dziale 500 Handel, w rozdziale 50002

Agencja Rynku Rolnego:
1.1.
Warto
(tys. z)
Na dziaalno statutow:
337 756
2570
334 864
Dotacja podmiotowa z budetu dla pozostaych jednostek

sektora finansw publicznych
6220
1.2.
Dotacje celowe z budetu na finansowanie lub

dofinansowanie kosztw realizacji inwestycji i zakupw
inwestycyjnych innych jednostek sektora finansw
publicznych
Na wspfinansowanie projektw z udziaem rodkw Unii Europejskiej:
2009
2808
Dotacje celowe w ramach programw finansowanych

z udziaem rodkw europejskich oraz rodkw, o ktrych
mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 3 pkt 5 i 6 (Dz. U. 2009,
Nr 157, poz. 1240, z pn. zm.) lub patnoci w ramach
budetu rodkw europejskich, z tego na:
patnoci uzupeniajce
wspfinansowanie
podatek VAT
Dotacja celowa z budetu dla pozostaych jednostek
zaliczanych do sektora finansw publicznych
z przeznaczeniem na finansowanie pomocy technicznej
w ramach PROW 2007-2013*
68 472
67 054
24
38 968
28 062
1 316
2809
1.3.

z przeznaczeniem na wspfinansowanie pomocy
technicznej w ramach PROW 2007-2013
Na podatek VAT zwizany z realizacj pomocy technicznej w ramach
PROW 2007-2013:
2 892
94
2800
1.4.

W ramach budetu rodkw europejskich:
102
2007
Ogem
Dotacje celowe w ramach programw finansowanych

z udziaem rodkw europejskich oraz rodkw, o ktrych
mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 3 pkt 5 i 6 ustawy lub
patnoci w ramach budetu rodkw europejskich
94
408 566
408 566
814 888
* Kwota 1 316 tys. z zawiera blokad rodkw zgodnie z decyzj Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
w wysokoci 1 012 tys. z, w wyniku czego do dyspozycji ARR zostao 304 tys. z.
W 2013 r. ARR na realizacj dziaa wydatkowaa rodki w cznej kwocie 833 290 tys. z. rdem
ich finansowania byy: rodki budetowe (dotacja podmiotowa, dotacje celowe), rodki z funduszy
promocji produktw rolno-spoywczych, zwroty uzyskane w ramach realizacji WPR oraz rodki
wasne Agencji. Wyszczeglnienie wydatkw ARR w 2013 r. przedstawiono w poniszej tabeli.
138
Tabela 23. Wydatki na realizacj dziaa ARR oraz rda ich finansowania w 2013 r.*
Lp.
Wyszczeglnienie
1.
Prefinansowanie
2.
Wspfinansowanie
Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych
na rynkach wybranych produktw rolnych
Wsparcie rynku produktw pszczelich
Program Owoce w szkole"
Patnoci uzupeniajce
Patnoci uzupeniajce dla producentw rolnych
w sektorze skrobi ziemniaczanej
Patnoci uzupeniajce dla producentw surowca
tytoniowego
Finansowanie podatku VAT od WPR
Mechanizmy krajowe
3.
4.
5.
rdo
finansowania
Dotacja celowa + zwroty
wykorzystane na finansowanie
wydatkw WPR
37 007
dotacja celowa
14 168
dotacja celowa
dotacja celowa
dotacja celowa
9 505
13 334
8
dotacja celowa
dotacja celowa
dotacja celowa
Dopaty do materiau siewnego de minimis
Dziaania w zakresie promocji produktw rolnych

i rolno-spoywczych
Dopata krajowa do spoycia mleka i przetworw
mlecznych w szkoach podstawowych
dotacja podmiotowa
Wydatki administracyjne
z tego:
dotacja podmiotowa
rodki z funduszy promocji
produktw rolno-spoywczych
rodki wasne
7.
Wydatki inwestycyjne
8.
Pomoc techniczna PROW 2007-2013

Branowy program promocji brany polskich
9.
specjalnoci ywnociowych
Ogem
194 580
39
86 362
39
1 995
106 223
z tego:
dotacja podmiotowa
6.
27 916
194 619
86 401
z tego:
dotacja podmiotowa
zwrot rodkw uzyskanych
w ramach dotacji podmiotowej
2013 r.
435 670
dotacja celowa
z tego:
dotacja podmiotowa
zwrot rodkw uzyskanych
w ramach dotacji podmiotowej
2013 r.
Warto
(tys. z)
106 223
131 361
129 096
1 659
606
3 524
z tego:
dotacja celowa
rodki wasne
dotacja celowa
2 776
748
459
rodki wasne
2 726
833 290
* Dane bilansowe.
139
3.1. Dziaalno Agencji Rynku Rolnego w 2013 r. w ramach

administrowania mechanizmami WPR
ARR, w ramach administrowania mechanizmami WPR w 2013 r.97 dokonywaa patnoci w zakresie:
prefinansowania (m.in. udzielanie pomocy ywnociowej, realizacja programw wsparcia, wypata

refundacji wywozowych i dopat),
wspfinansowania (wsparcie rynku produktw pszczelich, branowe kampanie promocyjne

i informacyjne na rynkach wybranych produktw rolnych oraz program Owoce w szkole),
patnoci uzupeniajcych,
finansowania podatku VAT od WPR.
3.1.1. Obrt rodkami finansowymi na dziaalnoci WPR

W 2013 r. wpywy Agencji w zakresie obrotu rodkami finansowymi na dziaalnoci zwizanej z WPR
wyniosy 718 731 tys. z. Na wpywy skaday si gwnie rodki z tytuu uruchomionych dotacji
celowych na finansowanie mechanizmw WPR (w tym na podatek VAT od WPR) oraz rodki
pozyskane od beneficjentw, m.in. z tytuu opat cukrowych i wpaconych zabezpiecze.
Wydatki Agencji w 2013 r. na dziaalno dotyczc mechanizmw WPR wyniosy ogem
733 939 tys. z. W strukturze wydatkw najwikszy udzia stanowiy wydatki poniesione w ramach
prefinansowania (59,3%).
Wydatki obejmoway rwnie rodki w wysokoci 190 536 tys. z przekazane (za porednictwem
MRiRW) na dochody budetu pastwa, uzyskane z tytuu opat cukrowych w kwocie 173 861 tys. z
(w tym odsetki 6 tys. z) oraz z tytuu innych dochodw, takich jak: opaty dodatkowe za przekroczenie
w roku kwotowym 2012/2013 krajowej kwoty dostaw hurtowych w ramach mechanizmu Kwotowanie
produkcji mleka, przejte zabezpieczenia, kary, odsetki oraz inne wierzytelnoci. W poniszej tabeli
przedstawiono obrt rodkami finansowymi w 2013 r. w zakresie realizacji WPR.
Tabela 24. Obrt rodkami finansowymi 98 na dziaalnoci WPR w 2013 r.
Lp.
I.
II.
1.
97
Wyszczeglnienie
rodki na 01.01.2013 r.
Wpywy ogem, z tego:
Prefinansowanie
Warto
(w tys. z)
25 927
718 731
405 439
Rok kalendarzowy (01.01-31.12.2013 r.) obejmuje cz roku budetowego EFRG 2013 (01.01-15.10.2013 r.) oraz cz roku budetowego EFRG 2014 (16.10-31.12.2013 r.).
98
Obrt rodkami finansowymi to zestawienie stanu rodkw finansowych na pocztek roku budetowego,
uwzgldniajce faktycznie otrzymane wpywy i zrealizowane wydatki w kwotach brutto w trakcie roku
budetowego, oraz stan rodkw finansowych na koniec roku budetowego.
140
Lp.
2.
3.
4.
5.
6.
-
Wyszczeglnienie
Wspfinansowanie
Patnoci uzupeniajce
Podatek VAT
od WPR
Zabezpieczenia
zabezpieczenia gotwkowe
przejte zabezpieczenia krajowe
przejte zabezpieczenia UE
Odzyskane kwoty
wierzytelnoci
UE*
Kraj
kary
UE*
**
Kraj
odsetki
UE*
**
Kraj
opaty dodatkowe za przekroczenie krajowej kwoty dostaw hurtowych

w ramach mechanizmu Kwotowanie produkcji mleka
7. Opaty cukrowe
- opaty cukrowe
- odsetki
III. Wydatki ogem, z tego:
***
1. Prefinansowanie
2. Wspfinansowanie
3. Patnoci uzupeniajce
4. Podatek VAT
- podatek VAT zapacony przedsibiorcom
- podatek VAT do US
5. Zabezpieczenia
- zabezpieczenia zwrot do przedsibiorcy
- przejte zabezpieczenia krajowe zwrot do MRiRW
6. Odzyskane kwoty zwrot do MRiRW
- wierzytelnoci (kraj)
- kary (kraj)
- odsetki (kraj)
opaty dodatkowe za przekroczenie krajowej kwoty dostaw hurtowych
w ramach mechanizmu Kwotowanie produkcji mleka
7. Opaty cukrowe przekazane do MRiRW
IV. Stan rodkw na 31.12.2013 r.
-
Warto
(w tys. z)
37 007
8
27 916
27 916
29 280
28 479
799
2
45 221
5 465
5 458
7
11 412
11 124
288
11 622
11 620
2
16 722
173 860
173 854
6
733 939
435 573
37 007
8
27 916
22 442
5 474
43 698
42 899
799
15 876
7
401
5
15 463
173 861
10 719
* W kwotach wpyww nie uwzgldniono kompensat dotyczcych kar w wysokoci 5 tys. z.

** Rnica pomidzy kwot wpyww i wydatkw wynika z przesunicia na przeomie lat wpywu rodkw na rachunek
Agencji oraz ich przekazania na rachunek MRiRW. W kwotach wpyww nie uwzgldniono kompensat dotyczcych
kar i odsetek w cznej wysokoci 92 tys. z.
*** W wyniku kompensat w 2013 r. ARR zrealizowaa zobowizania z tytuu prefinansowania w wysokoci 97 tys. z.
141
Stan rodkw finansowych na 1 stycznia 2013 r. w wysokoci 25 927 tys. z stanowiy rodki
o ograniczonej moliwoci dysponowania, w wikszoci zoone w Agencji przez przedsibiorcw,
zabezpieczenia uczestnictwa w wybranych mechanizmach WPR w kwocie 23 448 tys. z.
Stan rodkw na 31 grudnia 2013 r. w wysokoci 10 719 tys. z stanowiy rodki o ograniczonej
moliwoci dysponowania, ktre obejmoway:
zabezpieczenia zoone w Agencji przez przedsibiorcw jako zabezpieczenie uczestnictwa

w wybranych mechanizmach WPR 9 029 tys. z,
wpywy z tytuu zwrotw przez przedsibiorcw nienalenie wypaconych rodkw, ktre zostay
wykorzystane na finansowanie wydatkw WPR w 2014 r. 1 tys. z,
kwoty pozostae do rozliczenia z tytuu opat dodatkowych za przekroczenie krajowej kwoty dostaw
hurtowych w ramach mechanizmu Kwotowanie produkcji mleka 1 689 tys. z.
3.1.2. Prefinansowanie
W 2013 r. wydatki na realizacj zada w ramach mechanizmw prefinansowanych z EFRG wyniosy
cznie 435 670 tys. z99. Wydatki poniesione przez ARR przedstawiono w poniszej tabeli.
Tabela 25. Wydatki poniesione przez Agencj w 2013 r. na realizacj mechanizmw WPR
w ramach prefinansowania
Lp.
I.
1.
2.
II.
1.
III.
1.
2.
IV.
1.
V.
1.
VI.
1.
VII.
Wyszczeglnienie
Rynek misa czerwonego

Handel zagraniczny na rynku wieprzowiny
Handel zagraniczny na rynku woowiny i cielciny
Rynek drobiu i jaj
Handel zagraniczny na rynku drobiu i jaj
Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych
Rynek miodu
Wsparcie rynku produktw pszczelich (prefinansowanie)
Rynek lnu i konopi
Dopaty do przetwrstwa somy lnianej i konopnej na wkno
Rynek wieych owocw i warzyw
Program Owoce w szkole" (prefinansowanie)
Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych
VIII.
produktw rolnych (prefinansowanie)
Ogem
99
Warto
(tys. z)
7 333
35
7 298
147
147
40 403
40 222
181
9 505
9 505
191
191
40 002
40 002
315 681
22 408
435 670
Wykazane w tej czci wydatki obejmuj wydatki faktycznie poniesione z rachunku bankowego przeznaczonego
do obsugi prefinansowania oraz wydatki zrealizowane w ramach zastosowania kompensaty z tytuu wzajemnych
roszcze.
142
Najwyszy poziom wydatkw prefinansowanych z EFRG w 2013 r. odnotowano w ramach

dostarczania nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci UE 315 681 tys. z (72,5%), na rynku mleka
i przetworw mlecznych 40 403 tys. z (9,3%) oraz na rynku wieych owocw i warzyw
40 002 tys. z (9,2%).
Tabela 26. Wydatki ARR w 2013 r. wg grup mechanizmw prefinansowanych z WPR
Lp.
Wyszczeglnienie
1. Pomoc ywnociowa
2. Dopaty i programy wsparcia*
3. Refundacje wywozowe
4. Program Owoce w szkole"
Ogem
Warto
(tys. z)
315 681
72 507
7 480
40 002
435 670
* Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych, Wsparcie rynku produktw
pszczelich, Dopaty do przetwrstwa somy lnianej i konopnej na wkno, Dopaty do prywatnego
przechowywania masa, Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktw
rolnych.
W strukturze wydatkw ARR prefinansowanych z EFRG w 2013 r., w poszczeglnych grupach

mechanizmw, najwyszy poziom wydatkw stanowiy wypaty w ramach pomocy ywnociowej
315 681 tys. z (72,5%) oraz wydatki poniesione w ramach dopat i programw wsparcia
72 507 tys. z (16,6%).
3.1.3. Wspfinansowanie, patnoci uzupeniajce oraz podatek VAT

od WPR
W 2013 r. na patnoci uzupeniajce, wspfinansowanie oraz podatek VAT od WPR przyznano
Agencji rodki finansowe w wysokoci 67 054 tys. z. W ramach ww. rodkw ARR otrzymaa
z MRiRW kwot 64 931 tys. z (kwota 2 123 tys. z nie zostaa uruchomiona).
3.1.3.1. Dziaalno w zakresie wspfinansowania mechanizmw z udziaem

rodkw Unii Europejskiej
W 2013 r. na finansowanie lub dofinansowanie ustawowo okrelonych zada biecych,
realizowanych przez pozostae jednostki sektora finansw publicznych z przeznaczeniem na realizacj
mechanizmw wspfinansowanych, ARR przyznano rodki finansowe z dotacji celowej w kwocie
38 968 tys. z.
W ramach przyznanej dotacji Agencja otrzymaa z MRiRW 37 007 tys. z (kwota 1 961 tys. z
nie zostaa uruchomiona). Z kwoty tej ARR zrealizowaa wypaty na wsparcie dziaa promocyjnych
i informacyjnych na rynkach wybranych produktw rolnych 14 168 tys. z, program Owoce w szkole"
13 334 tys. z oraz na wsparcie rynku produktw pszczelich 9 505 tys. z.
143
Tabela 27. Dziaalno ARR w 2013 r. w zakresie wspfinansowania programw z udziaem

rodkw Unii Europejskiej
Lp.
Wyszczeglnienie
I.
II.
1.
III.
Stan rodkw na 01.01.2013 r.

Wpywy ogem:
Dotacja celowa
Wydatki ogem, z tego:
1.
produktw rolnych
2. Program Owoce w szkole"
3. Wsparcie rynku produktw pszczelich
Warto
(tys. z)
0
37 007
37 007
37 007
14 168
13 334
9 505
0
3.1.3.2. Dziaalno w zakresie patnoci uzupeniajcych dla producentw

rolnych100
W 2013 r. na finansowanie lub dofinansowanie ustawowo okrelonych zada biecych,
realizowanych przez pozostae jednostki sektora finansw publicznych z przeznaczeniem na wypat
patnoci uzupeniajcych dla producentw rolnych w zwizku z zakoczonymi postpowaniami
spadkowymi, ARR przyznano rodki finansowe w ramach dotacji celowej w kwocie 24 tys. z, z tego
na patnoci uzupeniajce dla producentw surowca tytoniowego 22 tys. z oraz na patnoci
uzupeniajce dla producentw rolnych w sektorze skrobi ziemniaczanej 2 tys. z.
Tabela 28. Patnoci uzupeniajce dla producentw rolnych w 2013 r.
Lp.
I.
II.
1.
III.
1.
IV.
Wyszczeglnienie
Wpywy ogem:
Dotacja celowa
Wydatki ogem:
Wydatki w ramach patnoci uzupeniajcych dla producentw rolnych, z tego:
patnoci uzupeniajce dla producentw surowca tytoniowego
patnoci uzupeniajce dla producentw rolnych w sektorze skrobi ziemniaczanej
Warto
(tys. z)
0
8
8
8
8
6
2
0
W ramach przyznanej kwoty Agencja z MRiRW otrzymaa cznie rodki finansowe w wysokoci
8 tys. z (kwota 16 tys. z nie zostaa uruchomiona). Z kwoty tej ARR zrealizowaa wypaty
w ramach patnoci uzupeniajcych dla producentw surowca tytoniowego 6 tys. z i dla
producentw rolnych w sektorze skrobi ziemniaczanej 2 tys. z.
100
Zgodnie z ustaw z dnia 26 stycznia 2007 r. o patnociach w ramach systemw wsparcia bezporedniego
(Dz. U. z 2012 r., poz. 1164, z pn. zm.) od 15 marca 2012 r. (tj. od roku upraw 2012) zadania zwizane
z realizacj patnoci niezwizanych z produkcj w sektorze skrobi ziemniaczanej oraz dla producentw
surowca tytoniowego przeja Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
144
3.1.3.3. Dziaalno w zakresie rozlicze podatkowych VAT od WPR

W 2013 r. na finansowanie podatku VAT w ramach WPR, Agencji przyznano rodki finansowe
z dotacji celowej w kwocie 28 062 tys. z. W ramach przyznanej kwoty Agencja otrzymaa z MRiRW
cznie rodki finansowe w wysokoci 27 916 tys. z (kwota 146 tys. z nie zostaa uruchomiona).
Tabela 29. Podatek VAT od WPR w 2013 r.
Lp.
I.
II.
1.
III.
1.
IV.
Wyszczeglnienie
Wpywy ogem, z tego:
Dotacja celowa
Wydatki z tytuu rozlicze podatku VAT
Warto
(tys. z)
0
27 916
27 916
27 916
27 916
0
3.1.4. Zabezpieczenia w zakresie mechanizmw WPR

Podmioty uczestniczce w realizacji mechanizmw WPR byy zobowizane do zoenia w ARR
zabezpieczenia. Zabezpieczenie mogo mie form depozytu gotwkowego bd gwarancji instytucji
finansowych wpisanych do wykazu gwarantw uprawnionych do udzielania gwarancji skadanych jako
zabezpieczenie pokrycia kwot wynikajcych z dugw celnych. Wykaz ten jest prowadzony przez
ministra waciwego do spraw finansw publicznych. Warunkiem przyjcia przez ARR gwarancji
od ww. instytucji finansowych byo rwnie podpisanie przez te instytucje umowy z Agencj
o wsppracy w zakresie gwarantowania mechanizmw WPR.
Wedug stanu na 31 grudnia 2013 r., zgodnie z rozporzdzeniem Ministra Finansw z dnia 21 kwietnia
2004 r. w sprawie wsppracy pomidzy instytucjami finansowymi upowanionymi do gwarantowania
dugw celnych a Agencj Rynku Rolnego (Dz. U. Nr 78, poz. 733, z pn. zm.), ARR posiadaa
podpisane umowy o wsppracy z 35 instytucjami finansowymi uprawnionymi do udzielenia gwarancji.
Rejestr gwarantw przedstawiono w aneksie 3. Wedug stanu na 31 grudnia 2013 r. zoone w ARR
zabezpieczenia gwarancyjne wyniosy 635 221 tys. z, natomiast zabezpieczenia gotwkowe
9 029 tys. z.
W 2013 r. Agencja zrealizowaa gwarancj instytucji finansowej, stanowic zabezpieczenie
mechanizmw WPR od gwaranta. Gwarant dokona zapaty danej kwoty. W pozostaych
przypadkach powstania nalenoci, gdzie zabezpieczeniem bya gwarancja instytucji finansowej,
przedsibiorcy dokonali wpat gotwkowych.
145
3.1.5. Wierzytelnoci z tytuu WPR

Warto wierzytelnoci Agencji zwizanych z mechanizmami wsplnej polityki rolnej na 31 grudnia
2013 r. wyniosa ogem 681 tys. z (z tego: naleno gwna 434 tys. z i odsetki 247 tys. z).
Tabela 30. Wierzytelnoci ARR w 2013 r. na dziaalnoci WPR
Stan na dzie
Lp.
Wyszczeglnienie
Wierzytelnoci ARR
ogem (tys. z), z tego:
naleno gwna
odsetki
Liczba dunikw
z tytuu wierzytelnoci
ogem
I.
II.
31.12.2012 r. 31.12.2013 r.
Wzrost/
spadek o
(w %)
2012 = 100
Struktura
(w %)
31.12.2012 r. 31.12.2013 r.
4 692
681
- 85,5
100,0
100,0
2 544
2 148
434
247
- 82,9
- 88,5
54,2
45,8
63,7
36,3
79
72
- 8,9
Wierzytelnoci z tytuu WPR dotyczyy m.in.:
opaty wyrwnawczej,
nienalenie zwolnionego zabezpieczenia,
kar z tytuu wnioskowania o refundacj wysz ni stosowana,
kar pieninych na podstawie art. 54o. ust. 1 w zwizku z art. 54l. ustawy z dnia 20 kwietnia
2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 50, z pn. zm.),
nienalenie i nadmiernie pobranych rodkw z tytuu: refundacji wywozowych, udzielenia wsparcia

producentom mleka oraz wsparcia kryzysowego na rynku owocw i warzyw,
nadmiernie pobranych rodkw wypata pomocy na rzecz dywersyfikacji w ramach dziaania

Modernizacja gospodarstw rolnych,
mechanizmu Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci Unii Europejskiej.
Tabela 31. Okresy powstania wierzytelnoci ARR

Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Ogem
Okres powstania
wierzytelnoci
2006 *-2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Warto
wierzytelnoci
(tys. z)
36
520
16
53
33
16
7
681
Liczba
dunikw
z tytuu
wierzytelnoci**
4
7
25
4
7
7
18
72
Struktura (w %)
Wedug
wartoci
5,3
76,4
2,3
7,8
4,9
2,3
1,0
100,0
Wedug
liczby
5,6
9,7
34,7
5,6
9,7
9,7
25,0
100,0
* Dane z 2006 r. przedstawiono cznie z 2007 r., poniewa warto wierzytelnoci powstaych w 2006 r. wynosia
0,2 tys. z.
** Nalenoci od niektrych dunikw zostay ustalone w rnych latach. W takich przypadkach w kolumnie
Liczba dunikw z tytuu wierzytelnoci wielkoci te przypisano do jednego roku powstania.
146
Powstae w ARR wierzytelnoci objte s dziaaniami windykacyjnymi w poszczeglnych kategoriach

postpowa, a przebieg tych postpowa jest systematycznie monitorowany.
Tabela 32. Wierzytelnoci ARR w 2013 r. powstae na dziaalnoci WPR wg postpowa
Kategoria
postpowania
Lp.
Postpowanie
sdowe
Postpowanie
2.
egzekucyjne
Postpowanie
3.
upadociowe
Porozumienie/
decyzja
4.
o rozoeniu
na raty
5. Inne
Ogem
1.
Stan na dzie:
31.12.2012 r.
31.12.2013 r.
Liczba
Warto
Liczba Warto
(szt.)
(tys. z)
(szt.)
(tys. z)
Wzrost/spadek (w %)
2012 = 100
Wg
liczby
Wg
wartoci
Struktura (w %)
wg wartoci
31.12. 31.12.
2012 r. 2013 r.
491
528
0,0
7,5
10,5
77,5
31
78
17
87
-45,2
11,5
1,7
12,8
19
100,0
171,4
0,1
2,8
13
-100,0
-100,0
0,3
0,0
44
79
4 103
4 692
51
72
47
681
15,9
-8,9
-98,9
-85,5
87,4
100,0
6,9
100,0
Zgodnie z danymi przedstawionymi w powyszej tabeli w ARR w 2013 r.:
postpowaniem sdowym zostao objtych dwch dunikw, a warto dochodzonej

wierzytelnoci wynosia 528 tys. z. Wniesienie powdztwa sdowego ma na celu prawne
zabezpieczenie dugu i niedopuszczenie do przedawnienia roszcze, a take umoliwia
kontynuowanie innych, przewidzianych prawem czynnoci wobec dunikw. Uzyskanie
prawnego tytuu wykonawczego stanowi podstaw do wszczcia i prowadzenia egzekucji
komorniczej;
postpowaniem egzekucyjnym zostao objtych 17 dunikw, a warto dochodzonych

wierzytelnoci wynosia ogem 87 tys. z. W ramach tego postpowania Agencja prowadzi
egzekucj zgodnie z ustaw o postpowaniu egzekucyjnym w administracji;
postpowaniem upadociowym zostao objtych dwch dunikw, a warto wierzytelnoci

wynosia 19 tys. z. W sprawach objtych tym postpowaniem ARR przystpuje do toczcych si
postpowa upadociowych;
postpowaniami inne objto 51 dunikw, ktrych ze wzgldu na stan prawny nie mona
zakwalifikowa do wymienionych w tabeli postpowa windykacyjnych, a warto ich
wierzytelnoci wynosia ogem 47 tys. z. W ramach tych postpowa m.in.:
nie zostao jeszcze wszczte postpowanie egzekucyjne okres po wysaniu upomnienia

i oczekiwanie na zapat lub dunik zadeklarowa zapat,
umorzono postpowanie egzekucyjne ze wzgldu na bezskuteczno egzekucji,
zakoczono bd umorzono postpowanie upadociowe.
147
3.2. Dziaalno krajowa ARR w 2013 r.

W zakresie dziaalnoci krajowej, Agencja wykonywaa zadania w ramach: administrowania
mechanizmami krajowymi, dziaalnoci administracyjnej i inwestycyjnej, pomocy technicznej
Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007-2013 oraz realizacji branowego programu
promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych w ramach projektu systemowego
Ministerstwa Gospodarki Promocja polskiej gospodarki na rynkach midzynarodowych,
Poddziaania 6.5.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
3.2.1. Obrt rodkami finansowymi na dziaalnoci krajowej

Agencja Rynku Rolnego, w ramach dotacji budetowych na dziaalno administracyjn, na realizacj
mechanizmw krajowych oraz zada zleconych przez MRiRW w 2013 r., na podstawie zawartych
umw, dysponowaa rodkami finansowymi w wysokoci 338 256 tys. z. Powysze rodki zostay
uruchomione na podstawie:
1. przyznanej dotacji podmiotowej na realizacj dziaalnoci administracyjnej oraz finansowanie
mechanizmw krajowych w wysokoci 334 864 tys. z, z ktrej ARR wydatkowaa 323 676 tys. z.
Rnica w wysokoci 11 188 tys. z zostaa zwrcona do MRiRW (bez uwzgldnienia kwoty
50 tys. z, ktra wpyna do ARR w styczniu 2014 r. z rozliczenia 2013 r.), z tego 5 165 tys. z
z dziaalnoci administracyjnej i 6 023 tys. z z mechanizmw krajowych;
2. umw podpisanych pomidzy MRiRW a ARR na dotacje celowe na kwot 3 392 tys. z, z tego:
dotacja celowa przyznana ARR na podstawie umowy na wykonanie zada z zakresu

inwestycji i zakupw inwestycyjnych na kwot 2 892 tys. z, z ktrej ARR wydatkowaa
2 776 tys. z, a rnica w wysokoci 116 tys. z zostaa zwrcona do MRiRW;
dotacja celowa przyznana ARR na podstawie umowy na realizacj Dziaa informacyjnych

i promocyjnych w ramach PROW na lata 2007-2013 na kwot 500 tys. z. W ramach realizacji
ww. umowy Agencja wydatkowaa 459 tys. z, a rnica w wysokoci 41 tys. z zostaa
zwrcona do MRiRW.
Agencja w 2013 r. uzyskaa wpywy w ramach rodkw wasnych w cznej kwocie 1 423 tys. z
z tytuu otrzymanej dywidendy, odzyskanych wierzytelnoci oraz odsetek od rachunkw bankowych.
Saldo wpyww i wydatkw na rachunkach bankowych ARR na 31 grudnia 2013 r. wynosio
598 tys. z. Saldo obejmuje rodki budetowe, ktre zostay zwrcone w styczniu 2014 r. oraz rodki
wasne pozostajce do rozliczenia w nadwyce rodkw finansowych ARR.
148
Tabela 33. Obrt rodkami finansowymi na dziaalnoci krajowej w 2013 r.

Lp.
Wyszczeglnienie
I.
II.
1.
1.1.
1.2.
2.
3.
4.
5.
6.

Wpywy ogem, z tego:
Dotacje budetowe na dziaalno ARR, z tego:
Dotacja podmiotowa:
na wydatki administracyjne
na finansowanie mechanizmw krajowych
Dotacje celowe:
na pomoc techniczn PROW 2007-2013
na dziaalno inwestycyjn
rodki wasne (w tym odsetki od rodkw wasnych)
Fundusze promocji produktw rolno-spoywczych
Zwroty rodkw w ramach dotacji z lat ubiegych
Zwroty od beneficjentw mechanizmw krajowych
rodki otrzymane z ARiMR w ramach rozliczenia pomocy technicznej PROW 2007-2013
rodki otrzymane w ramach rozliczenia branowego programu promocji brany
7.
polskich specjalnoci ywnociowych:
rodki otrzymane z MG
rodki otrzymane od przedsibiorcw
VAT rozliczony z US
8. Odsetki od rodkw budetowych
III. Wydatki ogem, z tego:
1. Wydatki na finansowanie mechanizmw krajowych:
1.1. Dopaty do materiau siewnego de minimis
1.2. Dziaania ARR w zakresie promocji produktw rolnych i rolno-spoywczych
1.3. Dopata krajowa do spoycia mleka i przetworw mlecznych w szkoach podstawowych
2. Wydatki administracyjne
3. Wydatki inwestycyjne
4. Pomoc techniczna PROW 2007-2013
5. Branowy program promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych
6. Zwrot do MRiRW rodkw otrzymanych w ramach dotacji z lat ubiegych w ramach:
wydatkw administracyjnych
wydatkw na mechanizmach krajowych
wydatkw na PROW 2007-2013
wydatkw inwestycyjnych
7. Zwrot do MRiRW rodkw otrzymanych w ramach dotacji 2013 r.
8. Zwrot do MRiRW rodkw otrzymanych z ARiMR
9. Zwrot nadwyki rodkw finansowych ARR na dochody budetu pastwa
10. Przekazanie do MRiRW odsetek od rodkw budetowych
IV. Saldo wpyww i wydatkw (stan rodkw na 31.12.2013 r.)
Warto
(tys. z)
7 085
345 538
338 256
334 864
134 261
200 603
3 392
500
2 892
1 423
1 659
456
39
679
3 024
1 869
1 233
- 78
2
352 025
194 619
86 401
1 995
106 223
131 361
3 524
459
2 726
6 935
2 148
2 339
114
2 334
11 157
679
563
2
598
Dodatkowo na 31 grudnia 2013 r. ARR posiadaa na wydzielonych rachunkach bankowych rodki

finansowe o ograniczonej moliwoci dysponowania oraz rodki finansowe specjalnego przeznaczenia
w cznej wysokoci 723 tys. z, z tego:
zabezpieczenia umw i wadiw 521 tys. z,
149
Zakadowy Fundusz wiadcze Socjalnych 189 tys. z,
pozostae rozliczenia z pracownikami 13 tys. z.
Stan rodkw na rachunkach bankowych ARR w Banku Gospodarstwa Krajowego na koniec

2013 r. wynis cznie 1 321 tys. z.
ARR w 2014 r. zwrcia na rachunek wydatkw budetu pastwa w ramach niewykorzystanej dotacji
budetowej 2013 r. kwot 238 tys. z, ktra dotyczya finansowania:
dziaalnoci administracyjnej 201 tys. z,
finansowanie mechanizmw krajowych 37 tys. z.
3.2.2. Rozliczenie rodkw finansowych na dziaalnoci krajowej w 2013 r.

3.2.2.1. Dziaalno administracyjna
Na 1 stycznia 2013 r. na rachunkach bankowych ARR na finansowanie dziaalnoci administracyjnej
pozostawaa kwota 1 857 tys. z, na ktr skaday si rodki wasne Agencji w kwocie 151 tys. z oraz
rodki pochodzce z rozlicze dotacji budetowych z lat ubiegych w kwocie 1 706 tys. z.
Agencja w 2013 r. uzyskaa wpywy w wysokoci 137 039 tys. z, z tego:
w ramach przyznanych rodkw budetowych z dotacji podmiotowej na realizacj dziaalnoci

administracyjnej 134 261 tys. z,
w ramach rozlicze ARR zwizanych z zapewnieniem obsugi prawnej oraz techniczno-biurowej funduszy promocji produktw rolno-spoywczych, zgodnie z art. 6 ustawy z dnia
22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktw rolno-spoywczych (Dz. U. Nr 97, poz. 799,
z pn. zm.) 1 659 tys. z,
w zakresie rodkw wasnych 675 tys. z,
z tytuu zwrotw rodkw w ramach dotacji z lat ubiegych 442 tys. z,
z tytuu odsetek od rodkw budetowych 2 tys. z.
W 2013 r. Agencja poniosa wydatki administracyjne w wysokoci 130 755 tys. z (sfinansowane
w kwocie 129 096 tys. z z dotacji podmiotowej 2013 r. oraz w kwocie 1 659 tys. z ze rodkw
z funduszy promocji produktw rolno-spoywczych) z przeznaczeniem na:
materiay i energi, w tym: zakupy materiaw biurowych, materiaw eksploatacyjnych
do samochodw, zuycie energii i paliwa
remonty
pozostae usugi obce, w tym m.in. na
150
usugi informatyczne (m.in. opieka autorska programw komputerowych)
(tys. z)
3 299
432
18 575
12 246
usugi pocztowe
organizacj targw, wystaw i konferencji
369
telefony (stacjonarne, komrkowe)
689
cza dostpowe do Internetu i sieci VAN
948
2 132
wynagrodzenia (osobowe i bezosobowe)
66 894
skadki od wynagrodze: emerytalne, rentowe, wypadkowe, fundusz pracy
11 968
pozostae wydatki na funkcjonowanie, w tym: czynsz, podatki i opaty, Zakadowy

Fundusz wiadcze Socjalnych (ZFS), delegacje krajowe i zagraniczne,
ubezpieczenia majtkowe, dofinansowanie do nauki dla pracownikw, ochrona zdrowia,
26 201
BHP itp., w tym m.in. na:
czynsz
20 701
ZFS
1 333
podatki i opaty, PFRON, skadki na rzecz organizacji midzynarodowych
972
rodki trwae oraz wartoci niematerialne i prawne niskocenne, w ktrych ramach

zakupiono m.in.: drobny sprzt biurowy, asortyment wystawienniczy, sprzt
informatyczny
3 251
pozostae wydatki, w tym opaty sdowe, komornicze oraz zastpstwa procesowe
135
Tabela 34. Obrt rodkami finansowymi w 2013 r. w ramach wydatkw administracyjnych

Lp.
I.
II.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
III.
1.
Wyszczeglnienie

Wpywy ogem, z tego:
Dotacja podmiotowa 2013 r.
rodki wasne (w tym odsetki od rodkw wasnych)
Fundusze promocji produktw rolno-spoywczych
Odsetki od rodkw budetowych
Przelew wewntrzny wpyw rodkw inwestycyjnych (przekazanie nadwyki)
Wydatki administracyjne, z tego:
Wydatki administracyjne w ramach rodkw budetowych i funduszy promocji
1.1.
produktw rolno-spoywczych:
dotacja podmiotowa na 2013 r.
fundusze promocji produktw rolno-spoywczych
1.2. Wydatki administracyjne ze rodkw wasnych
2. Zwrot do MRiRW rodkw otrzymanych w ramach dotacji z lat ubiegych
3. Zwrot do MRiRW rodkw otrzymanych w ramach dotacji 2013 r.
4. Przekazanie odsetek od rodkw budetowych do MRiRW
5. Zwrot nadwyki rodkw finansowych Agencji na dochody budetu pastwa
Warto
(tys. z)
1 857
137 494
134 261
675
1 659
442
2
455
139 051
131 361
130 755
129 096
1 659
606
2 148
4 977
2
563
300
151
Wydatki o charakterze staym stanowiy 74% ogu wydatkw administracyjnych ARR.

Dodatkowo ARR w 2013 r. wydatkowaa rodki wasne w wysokoci 606 tys. z.
Kwota 300 tys. z pozostajca na rachunkach bankowych na 31 grudnia 2013 r. stanowia:
niewykorzystan dotacj podmiotow na wydatki z zakresu dziaalnoci administracyjnej

w 2013 r. 188 tys. z,
rodki wasne uzyskane na dziaalnoci administracyjnej 112 tys. z.
Agencja w 2013 r. w ramach rozlicze dotacji podmiotowej 2013 r. zwrcia 31 grudnia 2013 r.
na rachunek wydatkw budetu pastwa kwot 4 977 tys. z, stanowic niewykorzystan dotacj
otrzyman na realizacj wydatkw administracyjnych, oraz 28 stycznia 2014 r. kwot 201 tys. z
(z tego rodki budetowe pozostajce na rachunku bankowym na 31 grudnia 2013 r. w kwocie
188 tys. z oraz 13 tys. z rodkw stanowicych zwrot w ramach rozlicze administracyjnych 2013 r.,
ktre wpyny na rachunek bankowy dotacji administracyjnej ARR w 2014 r.).
3.2.2.2. Dziaalno w zakresie realizacji mechanizmw krajowych

Agencja w 2013 r. uzyskaa wpywy w ramach finansowania mechanizmw krajowych w kwocie
200 656 tys. z, z tego 200 603 tys. z jako otrzymane rodki budetowe oraz wpywy stanowice
zwroty z tytuu nienalenie lub nadmiernie pobranych rodkw w cznej kwocie 53 tys. z, na ktre
skadao si:
39 tys. z zwroty, ktre wpyny do ARR w 2013 r. i zostay przeznaczone na finansowanie

dopat do materiau siewnego w 2013 r.,
14 tys. z zwroty, ktre wpyny do ARR w 2013 r. (dotyczce 2012 r.) i zostay przekazane
do MRiRW w ramach dopat do materiau siewnego.
Tabela 35. Obrt rodkami finansowymi w 2013 r. w ramach realizacji mechanizmw krajowych
Lp.
Wyszczeglnienie
I.
II.
1.
2.
3.
III.
1.
1.1.
1.2.
1.3.

Wpywy ogem, z tego:
Dotacja podmiotowa 2013 r.
Zwroty rodkw w ramach dotacji z 2013 r.
Wydatki w ramach mechanizmw krajowych, z tego:
Dopaty do materiau siewnego de minimis:
finansowane z dotacji 2013 r.
finansowane ze zwrotw rodkw z dotacji 2013 r.
Dziaania w zakresie promocji produktw rolnych i rolno-spoywczych:
Dopata krajowa do spoycia mleka i przetworw mlecznych w szkoach podstawowych:
152
Warto
(tys. z)
2 325
200 656
200 603
14
39
202 981
194 619
86 401
86 362
39
1 995
1 995
106 223
Lp.
2.
3.
IV.
Warto
(tys. z)
106 223
2 339
6 023
0
Wyszczeglnienie
Zwrot do MRiRW rodkw otrzymanych w ramach dotacji z lat ubiegych
Zwrot do MRiRW w ramach zwrotu rodkw z dotacji 2013
cznie w ramach dotacji 2013 r. ARR poniosa wydatki zwizane z realizacj mechanizmw
krajowych w wysokoci 194 619 tys. z, z tego 194 580 tys. z stanowiy rodki budetowe, a 39 tys. z
rodki z wpyww uzyskanych z tytuu nienalenie lub nadmiernie pobranych dopat.
W ramach rozlicze dotacji podmiotowej 2013 r. ARR zwrcia na rachunek wydatkw budetu
pastwa dotacj na realizacj mechanizmw krajowych w kwocie 6 060 tys. z, z tego: 6 023 tys. z
w dniu 31 grudnia 2013 r. oraz 37 tys. z w dniu 28 stycznia 2014 r. (w zakresie dopat do materiau
siewnego), ktre w ramach rodkw dotyczcych rozlicze z tytuu nienalenie lub nadmiernie
pobranych rodkw w 2013 r. wpyny na rachunek bankowy Agencji w 2014 r .
3.2.2.3. Dziaalno w zakresie realizacji pomocy technicznej PROW 2007-2013

Agencja realizowaa zadania wynikajce z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 marca 2007 r.
o wspieraniu rozwoju obszarw wiejskich z udziaem rodkw Europejskiego Funduszu Rolnego
na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich (Dz. U. z 2013 r., poz. 173), w celu wsparcia procesu
wdraania Dziaania 133 Dziaania informacyjne i promocyjne w ramach Programu Rozwoju
Obszarw Wiejskich na lata 2007-2013.
Tabela 36. Realizacja pomocy technicznej PROW 2007-2013 w ramach dotacji celowej w 2013 r.
Lp.
I.
II.
1.
2.
III.
1.
2.
-
Wyszczeglnienie

Wpywy ogem, z tego:
Dotacja celowa
rodki z ARiMR
Wydatki w ramach PROW 2007-2013:
materiay informacyjne i promocyjne
dziaania promocyjne w mediach
Zwrot rodkw do MRiRW:
zwrot do MRiRW niewykorzystanej dotacji
zwrot do MRiRW rodkw w ramach
dotacji otrzymanych w latach ubiegych
zwrot rodkw otrzymanych z ARiMR,
przekazanych do MRiRW
Finansowanie
pomocy
technicznej z UE
(tys. z)
68
983
304
679
1 051
281
13
268
770
23
Wspfinansowanie
pomocy
technicznej
(tys. z)
23
102
102
125
94
4
90
31
8
Podatek
VAT
(tys. z)
Ogem
(tys. z)
23
94
94
117
84
4
80
33
10
114
1 179
500
679
1 293
459
21
438
834
41
68
23
23
114
679
679
153
W 2013 r. ARR, zgodnie z umow na dotacj celow, otrzymaa rodki w wysokoci 500 tys. z
(z tego: na finansowanie unijne w kwocie 304 tys. z, na wspfinansowanie krajowe 102 tys. z
oraz na podatek VAT 94 tys. z).
Z kwoty otrzymanej na realizacj wsparcia procesu wdraania Dziaania 133 Dziaania informacyjne
i promocyjne w ramach pomocy technicznej PROW 2007-2013, ARR w 2013 r. wydatkowaa
459 tys. z. Niewykorzystane rodki w ramach przyznanej dotacji w wysokoci 41 tys. z zostay zwrcone
na rachunek wydatkw budetu pastwa 30 grudnia 2013 r. Ponadto w 2013 r. ARR przekazaa na
rachunek dochodw budetu pastwa rodki finansowe w kwocie 679 tys. z, ktre otrzymaa od ARiMR
na podstawie zatwierdzonych wnioskw o patno pomocy technicznej PROW 2007-2013,
dotyczcych refundacji kosztw poniesionych w 2012 r. w ramach rodkw otrzymanych z budetu
pastwa na finansowanie operacji w czci krajowej kosztw kwalifikowalnych.
3.2.3. Wydatki inwestycyjne

Na 1 stycznia 2013 r. Agencja Rynku Rolnego posiadaa rodki w kwocie 2 789 tys. z, ktre
stanowiy niewykorzystan dotacj celow 2012 r. w wysokoci 2 334 tys. z oraz rodki wasne
w wysokoci 455 tys. z. Dotacja celowa 2012 r. zostaa zwrcona 4 stycznia 2013 r. na rachunek
MRiRW, natomiast rodki wasne po przekazaniu na rachunek rodkw wasnych
administracyjnych zostay zwrcone w nadwyce rodkw finansowych ARR na dochody budetu
pastwa w cznej kwocie 563 tys. z.
W 2013 r. ARR otrzymaa dotacj celow w kwocie 2 892 tys. z z przeznaczeniem na
finansowanie inwestycji i zakupw inwestycyjnych. W ramach otrzymanej dotacji celowej
zrealizowano wydatki w kwocie 2 776 tys. z, ktre zostay przeznaczone m.in. na oprogramowanie
i infrastruktur informatyczn, z tego:
1 392 tys. z na rozbudow/modernizacj oprogramowania CAPS i Egeria oraz budow

oprogramowania wspomagajcego mechanizmy w ramach Umowy Opieki Serwisowej na rok
2013,
1 384 tys. z na zakup dwch macierzy dyskowych.
Pozostae rodki w kwocie 116 tys. z zostay zwrcone 31 grudnia 2013 r. na rachunek MRiRW. Stan
rachunku bankowego rodkw inwestycyjnych na 31 grudnia 2013 r. wynosi 0 z.
Z wygospodarowanych rodkw wasnych ARR w 2013 r. dokonaa niezbdnych zakupw
inwestycyjnych w kwocie 748 tys. z (m.in. 6 samochodw osobowych o cznej wartoci 391 tys. z
oraz 17 urzdze wielofunkcyjnych o cznej wartoci 220 tys. z).
154
Tabela 37. Obrt rodkami finansowymi w ramach wydatkw inwestycyjnych ARR w 2013 r.
Lp.
Wyszczeglnienie
Warto
(tys. z)
2 789
I.
II.
Wpywy ogem, z tego:
3 640
1.
Dotacja celowa 2013 r.
2 892
2.
rodki wasne
III.
6 429
1.
Wydatki inwestycyjne:
3 524
dotacja celowa 2013 r.
2 776
rodki wasne
748
2.
Przelew wewntrzny na rachunek rodkw administracyjnych przekazanie nadwyki
455
3.
Zwrot do MRiRW:
2 450
dotacji celowej 2012 r.
2 334
dotacji celowej 2013 r.
116
IV.
748
3.2.4. Branowy program promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych

W 2012 r. Prezes Agencji Rynku Rolnego podpisa umow z Ministrem Gospodarki na realizacj
branowego programu promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych, ktry jest
realizowany w ramach projektu systemowego Promocja polskiej gospodarki na rynkach
midzynarodowych, Poddziaania 6.5.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Celem programu jest wykreowanie polskich silnych marek, ktre bd rozpoznawalne na wiecie
i kojarzone przez to z krajem pochodzenia. Uczestnictwo w programie umoliwia przedsibiorcom
korzystanie z kompleksowej i usystematyzowanej promocji ich produktw za granic.
Tabela 38. Obrt rodkami finansowymi w 2013 r. w ramach branowego programu promocji
brany polskich specjalnoci ywnociowych
Lp.
Wyszczeglnienie
Warto
(tys. z)
-
I.
II.
Wpywy ogem, z tego:
1.
Wpyw z MG refundacja poniesionych i rozliczonych kosztw
1 869
2.
Wpyw od przedsibiorcw
1 233
3.
VAT rozliczony z US
III.
2 726*
1.
Wydatki na finansowanie programu
2 726
IV.
3 024*
- 78
298
* W kwotach wpyww/wydatkw nie uwzgldniono kompensat dotyczcych kar w wysokoci 35 tys. z.
155
Zgodnie z zawart umow Ministerstwo Gospodarki jest zobowizane do zapaty na rzecz ARR
za prawidowe i kompletne wykonanie dziaa promujcych, okrelonych w komponencie A
i B programu. Komponent A dotyczy dziaa dedykowanych bezporednio przedsibiorcom brany
polskich specjalnoci ywnociowych, polegajcych na kompleksowej organizacji ich wystpie na
wybranych polskich i zagranicznych imprezach targowo-wystawienniczych oraz ich udziau
w szkoleniach i misjach gospodarczych. ARR w ramach komponentu A pokrywa koszty organizacji
dziaa promujcych, natomiast koszty udziau przedsibiorcw w tych dziaaniach finansowane s
przez nich samych. Komponent B obejmuje bezpatne dziaania promocyjne dla beneficjentw
w Polsce i na rynkach objtych branowym programem promocji, ktrych celem jest promowanie
brany polskich specjalnoci ywnociowych jako caoci. Zgodnie z umow ARR rozlicza si
z Ministerstwem Gospodarki na podstawie kwartalnych raportw dotyczcych postpw w realizacji
branowego programu promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych. Agencja w 2013 r.
otrzymaa rodki w wysokoci 1 869 tys. z tytuem rozliczenia kosztw z Ministerstwem Gospodarki
oraz rodki w kwocie 1 233 tys. z tytuem rozliczenia z przedsibiorcami.
Na realizacj programu ARR w 2013 r. wypacia 2 726 tys. z, z tego: 112 tys. z na przygotowanie
dziaa promujcych (komponent A) i 1 194 tys. z (komponent B), a take 1 420 tys. z z tytuu
rozlicze z przedsibiorcami, ktre dotyczyy m.in.:
wykonania projektw graficznych, przygotowania i produkcji materiaw promocyjno-informacyjnych,
najmu powierzchni wystawienniczych,
przeprowadzenia kampanii promujcej bran polskich specjalnoci ywnociowych,
organizacji konferencji dla przedstawicieli brany spoywczej, poczonej z degustacj polskich
specjalnoci ywnociowych,
organizacji wizyt studyjnych dziennikarzy,
tumacze i innych kosztw biurowych zwizanych z branowym programem promocji brany
polskich specjalnoci ywnociowych,
kosztw obsugi spotka zagranicznych (przeloty, transport).
3.2.5. Zabezpieczenia na dziaalnoci krajowej

ARR w 2013 r. realizowaa obsug zabezpiecze dotyczcych dziaalnoci administracyjnej Agencji
zgodnie z ustaw z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamwie publicznych (Dz. U. z 2013 r.,
poz. 907, z pn. zm.). Wedug stanu na 31 grudnia 2013 r. zoone zabezpieczenia gotwkowe
wyniosy 495 tys. z, a zabezpieczenia gwarancyjne 1 200 tys. z. W 2013 r. ARR nie realizowaa
gwarancji stanowicych zabezpieczenie dziaalnoci administracyjnej od gwarantw, gdy przypadki
156
niewywizania
si
kontrahentw/wykonawcw
przetargw/wykonania
umw
dotyczyy
zabezpiecze gotwkowych. Agencja dokonaa przej zabezpiecze gotwkowych.
3.2.6. Wierzytelnoci z tytuu dziaalnoci krajowej

Warto wierzytelnoci ARR (wg stanu na 31 grudnia 2013 r.) zwizanych z jej dziaalnoci
statutow przed 1 maja 2004 r. wynosia ogem 68 890 tys. z (z tego naleno gwna
24 119 tys. z, a odsetki 44 771 tys. z) i w porwnaniu ze stanem na 31 grudnia 2012 r.
(66 258 tys. z) wzrosa o 4%, tj. o 2 632 tys. z, przy czym naleno gwna ulega zwikszeniu
o 34 tys. z. Zwikszenie wartoci wierzytelnoci ogem na 31 grudnia 2013 r. w porwnaniu
ze stanem na koniec 2012 r. nastpio gwnie w wyniku zakoczonego postpowania karnego
orzekajcego o obowizku naprawienia szkody na rzecz ARR oraz wyceny nalenoci
i zaksigowania odsetek za rok 2013.
Tabela 39. Wierzytelnoci zwizane z dziaalnoci statutow ARR przed 1 maja 2004 r.
Stan na dzie
Lp.
Wyszczeglnienie
31.12.2012 r.
1.
Wierzytelnoci ARR ogem

(tys. z):
- naleno gwna
- odsetki
Liczba wierzytelnoci
2.
ogem
31.12.2013 r.
Wzrost/
spadek o
(w %)
2012 = 100
Udzia
(w %)
31.12.2012 r.
31.12.2013 r.
66 258
68 890
4,0
100,0
100,0
24 085
42 173
24 119
44 771
0,1
6,2
36,4
63,6
35,0
65,0
53
52
-1,9
Wierzytelnoci ARR s przedmiotem systematycznych dziaa windykacyjnych, co pozwala

zakwalifikowa je do okrelonego postpowania. Wszystkie wierzytelnoci ARR s prawnie
zabezpieczone i zgodnie ze stanem ksigowym na 31 grudnia 2013 r. objte s postpowaniami
windykacyjnymi.
wg postpowa
Stan na dzie
Lp.
Kategoria
postpowania
1. Postpowanie sdowe
2. Postpowanie egzekucyjne
3. Postpowanie upadociowe
4. Porozumienia
5. Inne
Ogem
31.12.2012 r.
Warto
Liczba
(tys. z)
14
35
1
1
2
53
26 892
38 910
121
143
192
66 258
31.12.2013 r.
Liczba
10
34
2
4
2
52
Wzrost/spadek o
(w %)
2012=100
Warto
(tys. z)
Liczby
28 036
38 052
1 625
351
826
68 890
-28,6
-2,9
100,0
300,0
0,0
-1,9
Wartoci
4,3
-2,2
1 243,0
145,5
330,2
4,0
Struktura
wg wartoci
(w %)
31.12.
31.12
2012 r. 2013 r.
40,6
58,7
0,2
0,2
0,3
100,0
40,7
55,2
2,4
0,5
1,2
100,0
157
Postpowaniem sdowym objtych byo 10 dunikw ARR, ktrych zaduenie wynosio

28 036 tys. z. Wniesienie powdztwa sdowego ma na celu prawne zabezpieczenie dugu
i niedopuszczenie do przedawnienia roszcze, a take pozwala na kontynuowanie innych,
przewidzianych prawem czynnoci wobec dunikw. Uzyskanie prawnego tytuu wykonawczego
stanowio podstaw do wszczcia i prowadzenia egzekucji komorniczej.
Postpowaniem egzekucyjnym objtych byo 34 dunikw ARR, a warto dochodzonych
wierzytelnoci wynosia 38 052 tys. z. W ramach tego postpowania Agencja prowadzia take
czynnoci prawne zwizane z wyjawieniem majtku przez dunikw, a take wszystkie inne
prawem dozwolone czynnoci, stosownie do statusu prawnego dunikw.
Postpowaniem upadociowym objtych byo 2 dunikw Agencji, a warto wierzytelnoci
wynosia 1 625 tys. z. W wikszoci spraw objtych tym postpowaniem ARR przystpuje do
toczcych si postpowa upadociowych. Procesy upadociowe s dugotrwae, a cigalno
kwot nieznaczna z uwagi na zakwalifikowanie wierzytelnoci ARR do VI i VII kategorii w kolejnoci
zaspokajania z funduszy masy upadoci.
Wyej wymienione postpowania windykacyjne dotyczyy 46 dunikw, a ich udzia w oglnej kwocie
wierzytelnoci wynosi 98,3%, natomiast na pozostae postpowania wobec 6 dunikw przypada 1,7%
kwoty ogu wierzytelnoci, z tego na porozumienia 4 dunikw (0,5%) i na inne postpowania
2 dunikw (1,2%). Spata wierzytelnoci objtych porozumieniami odbywaa si stosownie do
ustalonych terminw spat. Wymienione w powyszej tabeli postpowanie inne dotyczyo 2 dunikw
ARR, ktrych stan prawny nie pozwoli zakwalifikowa do wymienionych wczeniej w tabeli postpowa
windykacyjnych. W wikszoci przypadkw s to dunicy, z ktrymi prowadzone byy negocjacje na
temat uregulowania nalenoci, wzgldnie w zwizku z wyczerpaniem czynnoci prawnych
przygotowywane byy dokumenty do spisania z ewidencji ksigowej.
Tabela 41. Okresy powstania wierzytelnoci zwizanych z dziaalnoci statutow ARR przed
1 maja 2004 r. na dziaalnoci krajowej
Lp.
Okresy powstania
wierzytelnoci
1. 1990-2003
2. 2004-2013, w tym:
- 2005
- 2006
- 2007
- 2008
- 2009
- 2010
- 2011
- 2012
- 2013
Ogem
158
Warto
wierzytelnoci
(tys. z)
62 314
6 576
103
4 573
201
1 060
326
1
0
1
311
68 890
Liczba
wierzytelnoci
30
22
1
6
1
6
1
1
0
1
5
52
Udzia (w %)
Wedug wartoci
90,5
9,5
0,1
6,6
0,3
1,5
0,5
0,0
0,0
0,0
0,5
100,0
Wedug liczby
57,7
42,3
1,9
11,6
1,9
11,6
1,9
1,9
0,0
1,9
9,6
100,0
Z powyszego zestawienia wynika, e w latach 1990-2003 powstao ogem 30 wierzytelnoci

o wartoci 62 314 tys. z, ktrych udzia w oglnej kwocie wynis 90,5%, natomiast na lata 2004-2013 przypadaj cznie 22 wierzytelnoci o wartoci 6 576 tys. z, przy czym ich udzia w oglnej
kwocie wynis 9,5%. W 2013 r. powstao pi wierzytelnoci w cznej kwocie 311 tys. z.
Wzrost wartoci wierzytelnoci w latach 2006-2010 spowodowany by nienalenie pobranymi
dopatami do skupu zb w roku 2000, 2001 i 2002, ujawnionymi w wyniku kontroli Urzdu
Kontroli Skarbowej w Olsztynie i Opolu. Agencja wniosa pozwy sdowe wobec dunikw
i sprawy s w toku rozpoznawania.
Ponadto wg stanu na 31 grudnia 2013 r. wystpuj wierzytelnoci w cznej kwocie 475 tys. z,
dotyczce dziaalnoci ARR po 1 maja 2004 r., niezwizanej bezporednio z realizacj
mechanizmw WPR.
Tabela 42. Wierzytelnoci zwizane z dziaalnoci statutow ARR po 1 maja 2004 r.
Stan na dzie
Lp.
Wyszczeglnienie
1. Wierzytelnoci ARR ogem

(w tys. z):
- naleno gwna
- odsetki
2. Liczba wierzytelnoci ogem
Wzrost/
spadek o
(w %)
2012=100
Udzia
(w %)
31.12.2012 r.
31.12.2013 r.
31.12.2012 r. 31.12.2013 r.
479
475
-0,8
100,0
100,0
438
41
31
421
54
27
-3,9
31,7
-12,9
91,4
8,6
x
88,6
11,4
x
Przedstawione w powyszej tabeli wierzytelnoci powstay z tytuu:
nienalenie wypaconych rodkw krajowych w zakresie mechanizmw: Pomoc dla plantacji

trwaych, Monitorowanie produkcji biogazu rolniczego, Dopaty do materiau siewnego,
Rekompensaty dla producentw zrzekajcych si prawa do indywidualnych iloci
referencyjnych, Dopata krajowa do spoycia mleka i przetworw mlecznych warto
wierzytelnoci wynosi 446 tys. z,
nalenoci wynikajcych z niewywizania si z dostawy materiaw eksploatacyjnych do drukarek

i kserokopiarek na potrzeby ARR, niezapaconych faktur oraz zasdzonych na rzecz ARR
kosztw sdowych warto wierzytelnoci wynosi 28 tys. z,
nalenoci zwizanych z pracownikami warto wierzytelnoci wynosi 1 tys. z.
W 2013 r. ARR odzyskaa wierzytelnoci w cznej wysokoci 830 tys. z, z tego:
554 tys. z wierzytelnoci zwizane z dziaalnoci statutow ARR przed 1 maja 2004 r.,
276 tys. z wierzytelnoci zwizane z dziaalnoci statutow ARR po 1 maja 2004 r.
159
System informacyjny
4. SYSTEM INFORMACYJNY
Zgodnie z zapisami ustawy o Agencji Rynku Rolnego

i organizacji niektrych rynkw rolnych, ARR jest zobowizana
do informowania uczestnikw rynku rolno-ywnociowego
o mechanizmach WPR i mechanizmach krajowych
administrowanych przez Agencj, a take do udostpniania
informacji o aktualnym stanie i perspektywach rozwoju rynku
rolno-ywnociowego.
4.1. Cele i formy upowszechniania informacji

System informacyjny suy jak najlepszemu przygotowaniu beneficjentw do wykorzystania
rodkw unijnych i krajowych, oferowanych w ramach mechanizmw administrowanych przez
ARR. Dziaania Agencji w tym zakresie polegaj na upowszechnianiu informacji o tych
mechanizmach, m.in. o limitach obowizujcych w produkcji niektrych towarw w ramach WPR
oraz w handlu zagranicznym, a take o wymaganiach formalnych, ktre musz speni
beneficjenci, aby skorzysta ze wsparcia finansowego z budetu UE i krajowego.
ARR wspomaga rwnie funkcjonowanie rynku rolno-ywnociowego przez udostpnianie jego uczestnikom
danych o biecej i prognozowanej sytuacji na rynkach
rolnych. Agencja regularnie sporzdza cykliczne
raporty, ktre dotycz poday, popytu oraz cen na
podstawowych rynkach krajowych i zagranicznych.
Dane zawarte w tych raportach s pozyskiwane
zarwno ze rde polskich, jak i zagranicznych. ARR umieszcza powysze opracowania na
stronie internetowej, aby umoliwi uczestnikom rynku rwnoczesny dostp do biecej informacji
rynkowej, co moe uatwi podejmowanie decyzji gospodarczych.
W 2013 r., w ramach dziaa informacyjnych skierowanych do uczestnikw rynku rolno-spoywczego oraz zainteresowanych rodowisk, Agencja wykorzystywaa rne narzdzia
komunikacji.
160
System informacyjny
Spotkania informacyjne targi, wystawy, konferencje
Popularn form dziaa informacyjnych Agencji byo organizowanie stoisk informacyjno-konsultacyjnych podczas targw, wystaw, konferencji, konkursw branowych oraz innych
wydarze o profilu informacyjno-promocyjnym. W trakcie
niektrych wydarze ARR bya rwnie fundatorem
okolicznociowych wyrnie, np. pucharw, dyplomw
czy listw gratulacyjnych. Cz wydarze zostaa objta
honorowym patronatem Prezesa Agencji Rynku Rolnego.
Podobnie jak w latach ubiegych Agencja braa udzia
w organizacji stoisk resortu rolnictwa wraz z MRiRW, ARiMR, ANR i KRUS. W 2013 r. ARR
uczestniczya w przygotowaniu stoisk podczas: Midzynarodowych Targw Techniki Rolniczej
AGROTECH w Kielcach, Regionalnej Wystawy Zwierzt Hodowlanych i Dni z Doradztwem
Rolniczym w Szepietowie, Midzynarodowych Targw Rolno-Przemysowych AGRO-TECH
w Minikowie, Midzynarodowych Dni z Doradztwem Rolniczym w Siedlcach, Doynek
Prezydenckich w Spale oraz Midzynarodowej Wystawy Rolniczej AGRO SHOW w Bednarach.
Ponadto na terenie caego kraju odbyway si spotkania informacyjne, upowszechniajce warunki
uczestnictwa w mechanizmach WPR i krajowych, administrowanych przez Agencj, ktrych
gwnymi organizatorami byy OT ARR. W zalenoci od potrzeb byy to: szkolenia dla obecnych
i potencjalnych beneficjentw ARR oraz zainteresowanych rodowisk, spotkania informacyjno-konsultacyjne dla producentw, handlowcw i przetwrcw produktw rolno-spoywczych oraz
rodowisk pokrewnych, czy te spotkania z beneficjentami
w punktach konsultacyjnych OT ARR. Istotn rol
w procesie przekazywania informacji, budowania
wizerunku Agencji oraz ksztatowania sposobu jej
postrzegania przez opini publiczn peniy take
spotkania w ramach dziaa reklamowych typu BTL
(ang. below the line), skierowanych do konkretnego
klienta, z wykorzystaniem narzdzi reklamy pozamedialnej.
Popularn form komunikacji wykorzystywan do przekazu informacji przez Agencj byy
rnorodne spotkania o profilu informacyjno-szkoleniowym, organizowane gwnie przez podmioty
sektora rolno-spoywczego (w tym samorzdy, zwizki i stowarzyszenia branowe), a take
placwki owiatowe (najczciej szkoy rolnicze).
161
System informacyjny
W 2013 r. Agencja zorganizowaa i przeprowadzia 2,7 tys. rnorodnych dziaa o charakterze

informacyjnym. W ramach tych dziaa przedstawiciele ARR odbyli ponad 1,6 tys. spotka
informacyjnych, wystawiono ponad 450 stoisk informacyjno-konsultacyjnych ARR, uczestniczono
w 340 konferencjach oraz przeprowadzono 125 akcji
e-mailingowych. Agencja wzia take udzia w 1,1 tys.
rnorodnych imprez wystawienniczo-konferencyjnych,
ktre wsporganizowaa, bd w ktrych aktywnie
uczestniczya.
W trakcie dziaa informacyjnych przeprowadzonych
przez OT
ARR omwiono 4,6 tys.
tematw,
powiconych gwnie: zadaniom i roli ARR jako agencji patniczej (poruszany 1,3 tys. razy),
wsparciu dziaa informacyjnych i promocyjnych, PROW oraz promocji ywnoci (cznie 0,9 tys.),
dopatom do materiau siewnego i programowi Owoce w szkole (po 0,6 tys.) oraz dopatom
do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych (0,5 tys.).
Ponadto, podobnie jak w latach poprzednich,
OT ARR wsplnie z jednostkami owiatowymi
prowadziy dziaania edukacyjne, popularyzujce
prozdrowotne programy:
Mleko w szkole
i Owoce w szkole. Byy to konkursy plastyczne

i literackie dla dzieci, czyli dla bezporednich
beneficjentw ww. programw WPR.
cznie w 2013 r. w wydarzeniach informacyjno-promocyjnych zorganizowanych przez ARR
(spotkaniach informacyjnych, konferencjach, targach, wystawach, szkoleniach) wzio udzia
ponad 1,3 mln uczestnikw.
Wsppraca ARR ze szkoami rolniczymi

W 2013 r. Agencja Rynku Rolnego, w ramach dziaa informacyjno-edukacyjnych, kontynuowaa
wspprac ze szkoami o profilu rolniczym. OT ARR zorganizoway w tych szkoach 180 spotka
powiconych 340 tematom dotyczcym dziaalnoci Agencji.
Audycje radiowe i telewizyjne

ARR kontynuowaa wspprac z regionalnymi stacjami radiowymi i telewizyjnymi, w ktrej wyniku
w 2013 r. w dziewiciu OT ARR powstao 60 audycji radiowych, a w czterech oddziaach
22 audycje telewizyjne. Audycje byy powicone dziaalnoci Agencji, w tym realizacji
mechanizmw WPR i krajowych administrowanych przez ARR.
162
System informacyjny
Prasa
Dziaania informujce o dziaalnoci ARR byy prowadzone
w mediach o zasigu lokalnym i oglnopolskim. W prasie
branowej i specjalistycznej (tygodniki, miesiczniki, portale
internetowe), a take w wydawnictwach innych podmiotw
zamieszczono ogem 53 materiay informacyjne powicone
m.in. programowi Owoce w szkole i Mleko w szkole, wsparciu dziaa promocyjnych i informacyjnych
na rynkach wybranych produktw rolnych oraz biogazowniom rolniczym w Polsce.
Zadania ARR byy take prezentowane w katalogach targowych
towarzyszcych imprezom wystawienniczym, w ktrych uczestniczya
Agencja.
Dziaalno wydawnicza
Istotn rol w upowszechnianiu informacji na temat warunkw
uczestnictwa w mechanizmach administrowanych przez Agencj,
a take w promowaniu polskiej ywnoci, miay: Biuletyn
Informacyjny Agencji Rynku Rolnego oraz broszury tematyczne.
Biuletyn Informacyjny ARR ukazywa si w cyklu kwartalnym, w rednim
nakadzie 8,4 tys. egzemplarzy. Celem wydawnictwa byo informowanie
o wsplnej polityce rolnej, w tym o realizacji przez Agencj mechanizmw
WPR i krajowych, a take kreowanie wizerunku ARR. Wrd tematw
poruszanych w biuletynie w 2013 r. znalazy si m.in. zagadnienia
dotyczce reformy WPR na lata 2014-2020, promocji polskiej ywnoci oraz
programu Owoce w szkole i Mleko w szkole. Biuletyn by kolportowany
nieodpatnie do odbiorcw zwizanych z bran rolno-spoywcz oraz do instytucji dziaajcych
w otoczeniu rolnictwa, a take do sektora doradczego i naukowo-badawczego. Rwnolegle z wydaniem drukowanym mona byo korzysta
z wersji elektronicznej biuletynu, zamieszczanej na stronie internetowej ARR.
W 2013 r. ARR wydaa rwnie 30 broszur tematycznych, album Polska
smakuje, Przewodnik kulinarny i plakat promujcy program Mleko
w szkole, w cznym nakadzie 204 tys. egzemplarzy, a take puzzle dla
dzieci Jak y zdrowo (20 tys. kompletw) i formularze AGRIM101
(1 tys. kompletw).
101
Formularz pozwolenia na przywz.
163
System informacyjny
Broszury poruszay m.in. zagadnienia dotyczce: rynku zb w Polsce, dopat do materiau

siewnego, promocji polskiej ywnoci (promowania produktw rolnych i ywnociowych, metod
ich produkcji oraz systemw jakoci produktw rolnych i ywnociowych), a take promocji
programu Owoce w szkole i Mleko w szkole. Ukazaa si rwnie kolejna
edycja broszur omawiajcych i propagujcych dziaania OT ARR.
Informacje o Agencji zawiera te wydany w polskiej i angielskiej wersji
jzykowej folder pt. Agencja Rynku Rolnego. Wydawnictwa trafiay do
odbiorcw podczas spotka krajowych i midzynarodowych, imprez
rolniczych oraz konferencji.
Przygotowywany i wydawany przez ARR wsplnie z Ministerstwem
Rolnictwa i Rozwoju Wsi obszerny informator targowy, kolejny rok cieszy si uznaniem
przedsibiorcw. W 2013 r. zostaa wydana jego dziesita edycja, zawierajca zestawienie targw
i imprez rolno-spoywczych, organizowanych w Polsce w 2014 r.
Wszystkie publikacje wydane w 2013 r. zostay udostpnione na stronie internetowej Agencji,
w dziale Medioteka Wydawnictwa ARR.
Komunikacja w zakresie programu Owoce w szkole

W 2013 r. ARR wyonia w konkursie logo programu Owoce w szkole, dziki czemu sta si on
lepiej identyfikowalny. W ramach dziaa z zakresu komunikacji programu Agencja wydaa take
(w nakadzie 50 tys. egzemplarzy) Dzienniczek ucznia, cieszcy si du popularnoci wrd
najmodszych, ktry zachca dzieci do uczestniczenia w tym programie. Na administrowanej
przez ARR stronie internetowej www.owocewszkole.org, zawierajcej informacje przeznaczone
dla szk, dostawcw, rodzicw i opiekunw oraz gry edukacyjne dla dzieci, pojawiy si
wykonane na zlecenie ARR dwie nowe gry
interaktywne. W przystpny i interesujcy
sposb propaguj one spoywanie owocw
i warzyw. Podobne zadanie speniay
zamwione przez ARR w ponad 71 tys.
egzemplarzy gadety promocyjne (pirniki,
zakadki
do
ksiki,
zestawy
przyborw
szkolnych, zawieszki odblaskowe w ksztacie gruszki, pudeka niadaniowe, fartuszki kucharskie

dla dzieci i wykrojniki do owocw). Gadety promocyjne suyy nie tylko pogbieniu wiedzy
o programie, ale take poprawie bezpieczestwa dzieci.
164
System informacyjny
Realizujc dziaania zwizane z propagowaniem programu Owoce w szkole w 2013 r. podjto
wspprac z Telewizj Polsk S.A. Przeprowadzono
2
kampanie
reklamowe
promujce
ten
unijny
program, w ramach ktrych zostay wyemitowane

spoty telewizyjne na antenie TVP1 i TVP2 oraz
w 16 oddziaach telewizji regionalnej. OT ARR nawizay
take wspprac z orodkami regionalnymi TVP S.A.
w zakresie organizacji imprez promujcych program w poszczeglnych wojewdztwach. W 2013 r. na
antenach telewizji regionalnej wyemitowano 16 relacji z imprez edukacyjnych upowszechniajcych
program Owoce w szkole.
Telefoniczny Punkt Informacyjny

Wszelkie informacje dotyczce dziaalnoci ARR mona byo uzyska na bieco od konsultantw
Telefonicznego Punktu Informacyjnego (TPI) bd za porednictwem poczty elektronicznej.
W 2013 r. odnotowano 12,4 tys. pocze telefonicznych. Klienci TPI pytali m.in. o zasady:
promocji produktw rolno-spoywczych, dopat do materiau siewnego, handlu zagranicznego,
kwotowania produkcji mleka, programu Owoce w szkole, a take o zasady wspierania rynku
produktw pszczelich.
Witryna internetowa
Strony
internetowe
Agencji
Rynku
Rolnego
www.arr.gov.pl oraz Biuletynu Informacji Publicznej

ARR www.bip.arr.gov.pl stanowi podstawowe
rdo wiedzy o mechanizmach administrowanych
przez Agencj i dziaaniach przez ni realizowanych. W 2013 r. odnotowano 946 tys. odwiedzin
strony internetowej ARR (ponad 4,4 mln odson) oraz ponad 492 tys. wizyt na stronie BIP-ARR
(prawie 767 tys. odson). W grudniu 2013 r. serwis internetowy Agencji zosta zmodernizowany
i przebudowany.
Patronaty Prezesa Agencji Rynku Rolnego

W 2013 r. Prezes ARR obj honorowym patronatem szereg imprez branowych (konferencji,
targw, debat, konkursw, sympozjw, kiermaszw, piknikw itp.), w tym: XV Midzynarodow
Konferencj Naukow pt. Rolnictwo ekologiczne stan obecny i perspektywy rozwoju techniki,
technologie, produkcja ywnoci w Poznaniu, XVII Polsko-Biaoruskie Forum Gospodarcze
Dobrossiedztwo 2013 w Warszawie, XVI wiatow Konferencj Gospodarcz Polonii
w Warszawie, obchody 15-lecia Polskiego Zwizku Producentw Rolin Zboowych
165
System informacyjny
w Radzikowie, XVIII Midzynarodow Konferencj Naukowo-Techniczn Kierunki rozwoju

technologii dla rolnictwa zrwnowaonego w Kielcach.
Patronatem zostay rwnie objte konferencje organizowane
w ramach dziaa promocyjno-informacyjnych, finansowane
ze rodkw funduszy promocji produktw rolno-spoywczych
obsugiwanych przez ARR (np. konferencja prasowa Ziarno
pene zdrowia).
4.2. Opracowania i informacje przygotowywane przez ARR

Zgodnie z ustaw o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektrych rynkw rolnych jednym
z zada ARR jest gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i udostpnianie informacji rynkowej
dotyczcej produktw rolnych i ywnociowych. Realizujc zapisy ww. ustawy, w 2013 r.
w Agencji na bieco przygotowywano raporty dotyczce zmian cen, sytuacji podaowo-popytowej na podstawowych rynkach rolno-ywnociowych oraz uregulowa WPR, a take
prognozy sytuacji rynkowej. Opracowania udostpniano odbiorcom m.in. na stronie internetowej
ARR, w dziale Analizy i prognozy rynkowe.
4.2.1. Raporty rynkowe

Raporty rynkowe byy przygotowywane przez ARR cyklicznie i miay
charakter informacyjno-analityczny. W 2013 r. analitycy Agencji
opracowali w cyklu tygodniowym 50 edycji Sytuacji na rynku
podstawowych
produktw
rolno-ywnociowych,
cyklu
miesicznym 12 edycji Informacji o sytuacji na rynku rolno-ywnociowym z elementami tendencji rozwojowej.

W raportach tygodniowych prezentowano biec sytuacj cenow
na rynku zb, misa i produktw mleczarskich w rnych ogniwach
i kanaach dystrybucji (skup, zbyt, giedy, targowiska) oraz realizacj
najwaniejszych
instrumentw
wsparcia.
Dla
porwnania
przedstawiane byy zarwno ceny w Polsce, jak i w innych krajach

UE, a w przypadku zb i mleka rwnie na wybranych giedach
wiatowych.
W raportach miesicznych analizowano sytuacj na rynkach: zb,
misa, mleka i cukru w danym miesicu, jak rwnie wskazywano
tendencje rozwojowe w kolejnym miesicu. W publikacjach z sierpnia, padziernika i listopada 2013 r.
166
System informacyjny
opisana bya take sytuacja na rynku rzepaku. W raportach tych regularnie prezentowano dane
o wielkoci skupu i poziomie cen produktw rolnych w kraju, o obrotach towarowych z zagranic,
a okresowo szacunki zbiorw zb i wyniki bada stanu pogowia zwierzt gospodarskich.
Prezentowano rwnie relacje cen warunkujce kierunki rozwoju danej produkcji, tendencje
cenowe na rynkach zagranicznych oraz zamieszczano informacje o realizacji przez ARR dziaa
wspierajcych rynki rolno-ywnociowe.
4.2.2. Opracowania analityczno-prognostyczne

Na podstawie opinii niezalenych ekspertw wchodzcych w skad
Zespou ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktw Rolniczych,
powoanego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego, raz na kwarta
sporzdzana bya w Agencji prognoza cen skupu podstawowych
produktw rolno-ywnociowych (pszenicy, yta, ywca wieprzowego
i woowego, kurczt brojlerw oraz mleka), a take cen zbytu masa
w blokach i odtuszczonego mleka w proszku.
Opracowane prognozy byy udostpniane na stronie internetowej Agencji oraz dostarczane
bezporednio do urzdw centralnych (MRiRW, MF, MG, MPiPS, Kancelarii Prezesa Rady
Ministrw), do Sejmu, Senatu, Krajowej Rady Izb Rolniczych, ARiMR, ANR, ARM, urzdw
wojewdzkich, orodkw doradztwa rolniczego oraz organizacji branowych.
ARR bya rwnie zaangaowana w przygotowywanie analiz stanu i perspektyw rozwoju
10 najwaniejszych rynkw rolno-spoywczych, rynku rodkw produkcji dla rolnictwa, handlu
zagranicznego produktami rolno-spoywczymi oraz popytu na ywno. Opracowania te s
wydawane przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywnociowej Pastwowy Instytut
Badawczy.
4.3. Nagrody i wyrnienia

Podczas uroczystej gali oglnopolskiego konkursu AgroLiga, ktra
odbya si 16 stycznia 2013 r. w SGGW, ARR otrzymaa wyrnienie
jako
instytucja,
ktra
od
wielu
lat
wspiera
merytorycznie
i organizacyjnie dziaania skierowane do brany rolno-spoywczej

oraz studentw uczelni rolniczych. Ponadto Prezes ARR z okazji
20-lecia AgroLigi otrzyma od Zarzdu Stowarzyszenia AgroBiznesKlub
Honorowy zoty laur za wieloletni wspprac.
W maju 2013 r. ARR zostaa wyrniona nagrod kupcw polskich
167
System informacyjny
Zoty Paragon 2013 (kategoria Promocja polskiej ywnoci) w konkursie miesicznika Hurt & detal,
jednym z najwaniejszych wydarze polskiej brany FMCG102.
W padzierniku 2013 r., podczas midzynarodowych targw World Food w Kijowie na Ukrainie, ARR
otrzymaa nagrod gwn w kategorii Najlepsze wsparcie narodowe w uznaniu za aktywne
i efektywne wspieranie firm rynku spoywczego.
4.4. Monitorowanie poziomu zadowolenia klientw ARR

Zgodnie z przyjt Polityk Jakoci i Polityk Antykorupcyjn Agencji Rynku Rolnego,
monitorowano poziom zadowolenia klientw, ktrych wikszo stanowi beneficjenci
mechanizmw rynkowych administrowanych przez ARR. Ankiety dotyczce anonimowego
badania satysfakcji klienta byy przekazywane przez pracownikw Agencji podczas targw
i spotka z beneficjentami, a take zamieszczane na stronie internetowej ARR.
W 2013 r. w anonimowym badaniu satysfakcji klienta Agencji Rynku Rolnego wzio udzia ponad
3 tys. respondentw. Wyniki badania wykazay, e spord ankietowanych, ktrzy udzielili
odpowiedzi na zadane pytania, 90% pozytywnie ocenio wspprac z Agencj. Respondenci
wysoko ocenili: terminowo zaatwienia sprawy (92%), uprzejmo pracownikw i udzielon
pomoc w uzyskaniu penej informacji (89%), a take kompetencje pracownikw (84%). Spord
ankietowanych 98% nie spotkao si z trudnociami podczas zaatwiania spraw w ARR.
4.5. ARR w opinii badanych mieszkacw wsi

Z bada przeprowadzonych w 2013 r. wrd mieszkacw wsi103 wynika, e Agencja Rynku
Rolnego cieszy si dobr opini w rodowisku wiejskim. Rolnicy pozytywnie odbieraj dziaania
podejmowane przez ARR w ramach administrowanych mechanizmw, np. w badaniu wykazano
due zainteresowanie dopatami do kwalifikowanego materiau siewnego. W przypadku 26%
przebadanych rolnikw, ktrzy nabyli kwalifikowany materia siewny, moliwo uzyskania dopaty
bya argumentem decydujcym o jego zakupie. Jednoczenie 43% ankietowanych rolnikw
zadeklarowao zakup w przyszoci takiego materiau z wykorzystaniem dopat realizowanych
przez Agencj Rynku Rolnego.
Wysoko oceniane s w rodowisku wiejskim programy: Mleko w szkole i Owoce w szkole,
administrowane przez Agencj. Potrzeb ksztatowania wrd dzieci i modziey nawykw
ywieniowych, dotyczcych spoywania mleka, produktw mlecznych oraz owocw i warzyw,
102
Produkty szybko zbywalne, szybko rotujce (ang. FMCG fast-moving consumer goods), np. artykuy spoywcze
i rodki czystoci.
103
Badanie Polska wie i rolnictwo 2013 raport opracowany na zamwienie MRiRW, ARiMR, ANR, KRUS i ARR na
podstawie badania wykonanego przez BioStat Sp. J., dostpny na stronie www.minrol.gov.pl
168
System informacyjny
widzi 79% rolnikw oraz 86% mieszkacw wsi niebdcych rolnikami. Ponad 80% wszystkich
badanych wyraa opini, e realizacja programw moe skoni rodzicw do ograniczenia
w jadospisie dzieci produktw niezdrowych (ywnoci typu fast food, sonych przeksek,
wysokosodzonych napojw) na rzecz zwikszenia udziau produktw zdrowych.
Z przeprowadzonych bada wynika, e rolnicy chcieliby czerpa informacje o dziaalnoci ARR przede
wszystkim z audycji i komunikatw telewizyjnych (56% wskaza), z materiaw informacyjnych
u sotysa (42%), a take z prasy (40%). Istotn
rol w pozyskiwaniu informacji odgrywaj rwnie
audycje i komunikaty radiowe (37% wskaza).
W grupie rolnikw 21% respondentw wymienio
stron
internetow
jako
rdo
informacji
o dziaalnoci Agencji Rynku Rolnego.

Oprcz
przekazu
informacji
dotyczcych
prowadzonej dziaalnoci (mechanizmw WPR i krajowych) ARR uczestniczy w znacznym

zakresie w przekazie informacji rynkowych, co zostao uwzgldnione w badaniu Polska wie
i rolnictwo 2013. Zakres informacji rynkowych dostpnych we wszelkiego rodzaju mediach
i wydawnictwach zosta wskazany jako optymalny przez 50% rolnikw i przez 40% innych
mieszkacw wsi.
169
Wsppraca z zagranic
5. WSPPRACA Z ZAGRANIC
Dziaania podejmowane w 2013 r. przez ARR w zakresie

wsppracy z zagranic to przede wszystkim merytoryczne
i techniczne wsparcie zagranicznych instytucji sektora
rolnego, upowszechnianie pozytywnego wizerunku polskiego
rolnictwa i krajowych produktw rolno-spoywczych,
wymiana dowiadcze z partnerami zagranicznymi oraz
wypracowanie wsplnych stanowisk dotyczcych WPR.
Agencja Rynku Rolnego, uczestniczc w pracach organw przygotowawczych Komisji Europejskiej
i Rady UE, braa udzia w unijnych pracach legislacyjnych wsplnie z przedstawicielami MRiRW.
Organizowane przez ARR wizyty delegacji zagranicznych, jak rwnie uczestnictwo w konferencjach
i spotkaniach, suyy poszerzaniu wsppracy midzynarodowej oraz kontaktw handlowych
z innymi krajami.
5.1. Realizacja programw pomocowych

W 2013 r. ARR prowadzia dziaania dotyczce projektw realizowanych w ramach programw
pomocowych skierowanych do instytucji krajw trzecich. Pracownicy ARR uczestniczyli w pracach
w zakresie wsparcia technicznego udzielanego za porednictwem Biura Komisji Europejskiej
TAIEX104 oraz wzili udzia w projektach na rzecz wsppracy dwustronnej.
5.1.1. Wsparcie techniczne udzielane przez ARR za porednictwem TAIEX

W 2013 r. w Agencji Rynku Rolnego odbya si wizyta
studyjna przedstawicieli Agencji Patniczej ds. Rolnictwa,
Rybowstwa i Rozwoju Wsi z Chorwacji, ktrej celem byo
omwienie zasad przeprowadzania kontroli na miejscu
w ramach programu Owoce w szkole i Mleko w szkole
oraz
mechanizmu
Wsparcie
dziaa
promocyjnych
i informacyjnych na rynkach wybranych produktw rolnych.
104
TAIEX Biuro Wymiany Informacji nt. Pomocy Technicznej Komisji Europejskiej (Technical Assistance and
Information Exchange Office) komrka w strukturze KE (Dyrekcji Generalnej ds. Rozszerzenia).
170
Wsppraca z zagranic
Delegacja chorwacka uczestniczya w kontroli technicznej przeprowadzonej przez pracownikw

OT ARR w Warszawie w wytypowanej szkole podstawowej.
Ponadto w ARR w 2013 r. odbyy si dwie wizyty studyjne
z udziaem przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa, Lenictwa
i Gospodarki Wodnej w Macedonii. Uczestnicy pierwszej
wizyty, dotyczcej wsplnej organizacji rynku pszenicy
i ryu, zapoznali si z instrumentami WPR funkcjonujcymi
na tych rynkach i zwizanymi z nimi procedurami, w tym
m.in. kontrolami technicznymi oraz stosowaniem zabezpiecze. Druga wizyta dotyczya zagadnie
zwizanych z budow oraz funkcjonowaniem w pastwach czonkowskich UE systemu wydawania
pozwole na przywz i wywz produktw rolno-spoywczych. Delegacja macedoska zapoznaa
si z tworzeniem i stosowaniem procedur, zaoeniami i funkcjonalnoci systemu informatycznego
sucego do obsugi ww. dziaa oraz z systemem stosowanych zabezpiecze finansowych.
5.1.2. Projekty programw pomocowych na rzecz wsppracy dwustronnej

W ramach unijnego projektu edukacyjnego Leonardo da Vinci w ARR odbya si wizyta studyjna
delegacji tureckiej Agencji Wspierania Rolnictwa i Rozwoju Wsi (ARDSI), ktrej przedmiotem byy
zagadnienia z zakresu funkcjonowania systemu zarzdzania jakoci, bezpieczestwa informacji
oraz planowania strategicznego i operacyjnego.
W 2013 r. miaa take miejsce wizyta studyjna delegacji
Ministerstwa Rolnictwa i Przemysu Spoywczego Republiki
Modawii. Strona modawska zapoznaa si z polskimi
dowiadczeniami w obszarze planowania i wdraania
polityki rozwoju rolnictwa i obszarw wiejskich. Gwnym
celem wizyty byo przygotowanie urzdnikw modawskiego
Ministerstwa Rolnictwa do podjcia dziaa zwizanych
z wczeniem Modawii do unijnego programu ENPARD (European Neighbourhood Programme
for Agriculture and Rural Development).
ARR uczestniczya rwnie w organizacji seminarium w Podgoricy dla przedstawicieli administracji
Czarnogry, w ktrym udzia wzili: Minister Rolnictwa Czarnogry, a ze strony polskiej
przedstawiciele MRiRW, ARiMR i ARR. W trakcie seminarium przedstawione zostay wybrane
zagadnienia na temat wsplnej polityki rolnej oraz polskie dowiadczenia w zakresie
dostosowywania sektora rolnego do prawodawstwa unijnego przed akcesj Polski do UE.
171
Wsppraca z zagranic
5.2. Prowadzenie dziaalnoci informacyjnej o moliwociach

wsppracy handlowej i inwestycyjnej z krajami trzecimi
w sektorze rolno-ywnociowym
W 2013 r. na bieco monitorowano wpywajce do ARR
informacje o sytuacji na zagranicznych rynkach rolno-spoywczych oraz przeprowadzano ich analiz i dystrybucj
wrd
zainteresowanych
podmiotw.
Zbierano
take
informacje od polskich przedsibiorcw na temat ich

zainteresowania rynkami wybranych krajw trzecich, w celu
wsparcia ich udziau w przedsiwziciach brany rolno-spoywczej w zakresie handlu
zagranicznego i inwestycji. Pozyskiwanie i dystrybucj informacji handlowych prowadzono rwnie
podczas wydarze o charakterze konferencyjno-seminaryjnym.
Dystrybucja informacji o sytuacji na zagranicznych rynkach rolnych oraz o moliwociach
nawizywania kontaktw handlowych bya prowadzona przez ARR z wykorzystaniem zakadki
Handel
zagraniczny/Informacje handlowe
na
stronie
www.arr.gov.pl
oraz
skrzynki
eksporter@arr.gov.pl, z ktrej rozsyane byy szczegowe informacje o warunkach prowadzenia

wymiany handlowej z okrelonymi krajami, jak rwnie zapytania ofertowe od potencjalnych
importerw zagranicznych.
5.2.1. Udzia ARR w midzynarodowych seminariach i spotkaniach gospodarczych

W 2013 r., w ramach prowadzenia dziaa promocyjno-informacyjnych wspierajcych wspprac
handlow i inwestycyjn polskich przedsibiorcw brany rolno-spoywczej, ARR uczestniczya
w organizacji:
midzynarodowego spotkania PromoFood 2014 w Poczdamie, ktrego celem bya promocja,

przetwrstwo, handel oraz marketing produktw rolno-spoywczych i ekologicznych, poczonego z prezentacj
wyrobw na stoisku
informacyjno-promocyjnym
zorganizowanym na potrzeby ww. wydarzenia;
Polsko-Kazachstaskiego
Forum
Przedsibiorcw
Brany Rolno-Spoywczej w Gdasku zorganizowanego

przy wsppracy z Ambasad Republiki Kazachstanu.
W trakcie forum odbyo si seminarium powicone moliwociom rozwoju wsppracy midzy
Polsk a Kazachstanem w brany rolno-spoywczej, a take rozmowy biznesowe w formule B2B
midzy potencjalnymi partnerami biznesowymi z obu krajw. Uczestnicy forum mieli rwnie
172
Wsppraca z zagranic
okazj zwiedzi odbywajce si w tym czasie w Gdasku wystawy BALTPIEK, GASTROEXPO

i POLFISH podczas targw MLECZNA REWIA;
XVII Polsko-Biaoruskiego Forum Gospodarczego

odbywajcego si w Biaymstoku, podczas ktrego
omwiono moliwoci wzajemnej wsppracy w zakresie
sektora
rolno-spoywczego,
take
moliwoci
wsppracy polskich i biaoruskich przedsibiorcw

w sektorze bankowoci, ubezpiecze i reasekuracji;
misji gospodarczej w Polsce algierskich przedsibiorcw zainteresowanych wspprac

z polskimi firmami sektora rolno-spoywczego, w szczeglnoci z sektora maszyn i urzdze dla
rolnictwa oraz rodkw produkcji rolnej. Algierscy przedsibiorcy odwiedzili targi AGRO SHOW
w Bednarach oraz POLAGRA FOOD 2013 w Poznaniu;
Polsko-Rosyjskiej
Midzyregionalnej
Konferencji
Przedsibiorcw Brany Rolno-Spoywczej w Kaliningradzie,

ktrej gwnym tematem byo omwienie sytuacji rynkowej,
szans i zagroe potencjau eksportowego sektora polskich
produktw ywnociowych, ze szczeglnym uwzgldnieniem
rynku mleka i produktw mlecznych, misa oraz owocw i warzyw. Przedmiotem rozmw byy
rwnie zagadnienia dotyczce rozwoju wsppracy dwustronnej w dziedzinie rolnictwa
i przemysu spoywczego w aspekcie akcesji Rosji do
WTO oraz Unii Celnej Rosji, Biaorusi i Kazachstanu.
Omwiono take problemy zwizane z systemem
obligatoryjnej
certyfikacji
kontroli
jakoci
ywnoci
i wymagania dotyczce ywnoci importowanej z Polski

na rynek rosyjski;
prezentacji polskiej oferty eksportowej brany spoywczej w trakcie Dni Polskich podczas Polsko-Czarnogrskiego Forum Gospodarczego odbywajcego si w Podgoricy w Czarnogrze.
5.2.2. Organizacja przez ARR misji gospodarczych dla polskich przedsibiorcw

W kwietniu 2013 r. ARR zorganizowaa polskim przedsibiorcom misj gospodarcz do Algierii oraz
stoisko narodowe na targach DJAZAGRO 2013. Uczestnicy misji gospodarczej wzili udzia
w sesji rozmw B2B, zorganizowanych na terenie targw. W trakcie misji odbyo si spotkanie
informacyjne w siedzibie WPHI105 w Algierze z udziaem przedstawicieli Ambasady RP w Algierii
105
Wydzia Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady lub Konsulatu Generalnego RP.
173
Wsppraca z zagranic
oraz reprezentantw algierskiego biznesu, podczas ktrego przekazane zostay praktyczne

wskazwki dotyczce zasad i zwyczajw handlowych funkcjonujcych na rynku algierskim oraz
szczegowe informacje odnonie do procedur zwizanych z wwozem artykuw rolno-spoywczych do Algierii.
Na przeomie kwietnia i maja 2013 r. ARR zorganizowaa
misj gospodarcz do Kanady oraz stoisko narodowe na
targach SIAL CANADA 2013 w Toronto. Uczestnicy misji
mieli moliwo zapoznania si ze specyfik rynku
kanadyjskiego oraz z przydatnymi informacjami dotyczcymi zasad i zwyczajw handlowych
funkcjonujcych na rynku kanadyjskim.
W sierpniu 2013 r. ARR zorganizowaa misj gospodarcz polskich przedsibiorcw do Hongkongu
oraz stoisko narodowe na targach HKTDC106 Food Expo
2013. Przy wsppracy z Konsulatem Generalnym RP
w Hongkongu oraz WPHI w Pekinie ARR zorganizowaa na
targach seminarium promujce polskie produkty spoywcze,
poczone z degustacj polskich specjalnoci ywnociowych.
ARR, zarwno na targach DJAZAGRO 2013 w Algierze,
jak i HKTDC Food Expo 2013 w Hongkongu, wystpia w roli koordynatora projektu promocyjnego,
co umoliwio polskim przedsibiorcom wnioskowanie o dofinansowanie udziau w misji z pomocy
de minimis Ministerstwa Gospodarki.
W
ramach
wsparcia
polskich
producentw
ywnoci
i producentw maszyn ARR, wsplnie z Wydziaem

Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu Generalnego RP
w Kaliningradzie, zorganizowaa w padzierniku 2013 r. stoisko
narodowe
podczas
targw
AGROKOMPLEKS
2013
w Kaliningradzie. Zostaa na nim zaprezentowana oferta

eksportowa przedsibiorcw reprezentujcych brane: mleczarsk, wdlin, warzyw i owocw oraz ich
przetworw, produkcji opakowa, a take agroturystyczn.
106
HKTDC Hong Kong Trade Development Council Rada Rozwoju Handlu Hongkongu.
174
Wsppraca z zagranic
5.3. Wsppraca z instytucjami zewntrznymi

5.3.1. Realizacja porozumie o wsppracy z instytucjami sektora rolno-spoywczego
W ramach umowy na realizacj projektu pt. Dowiadczenie zawodowe agencji patniczych UE
wymiana wiedzy, podpisanej midzy ARR i czeskim Krajowym Funduszem Interwencji Rolnej
(SZIF)107, zorganizowano wizyt przedstawicieli czeskiej agencji patniczej w ARR. Przewodnim
tematem wizyty byo omwienie dowiadcze obu agencji w zakresie promocji produktw rolno-spoywczych, w szczeglnoci administrowania programami promocyjnymi wspfinansowanymi
przez UE w krajach trzecich, oraz realizacja przez ARR mechanizmu Wsparcie dziaa promocyjnych
i informacyjnych na rynkach wybranych produktw rolnych.
Ponadto realizowano wspprac dwustronn w ramach zawartych porozumie z agencjami
patniczymi: wgiersk Agencj Rolnictwa i Rozwoju Obszarw Wiejskich (MVH)108, rumusk
Agencj ds. Patnoci i Interwencji w Rolnictwie (APiA)109 oraz Cypryjsk Organizacj ds. Patnoci
Rolnych (CAPO)110.
5.3.2. Udzia ARR w midzynarodowych konferencjach, seminariach i spotkaniach

dotyczcych funkcjonowania agencji patniczych oraz WPR
Przedstawiciele ARR uczestniczyli w licznych midzynarodowych konferencjach i spotkaniach
z przedstawicielami instytucji pastw czonkowskich UE oraz organw unijnych, podczas
ktrych wymieniano dowiadczenia, a take dobre praktyki zwizane z realizacj mechanizmw
wsplnej polityki rolnej. Uczestniczono m.in. w:
Konferencji Dyrektorw Agencji Patniczych UE
w Dublinie w Irlandii, zorganizowanej przez irlandzk
agencj patnicz (Department of Agriculture, Food
and the Marine), podczas ktrej dyskutowano nad
horyzontalnymi zagadnieniami zwizanymi z reform
WPR i przygotowaniem agencji patniczych UE do jej wdroenia;
Konferencji Dyrektorw Agencji Patniczych UE w Wilnie na Litwie, zorganizowanej przez
litewsk Narodow Agencj Patnicz (Nacionalin Mokjimo Agentra), w ktrej trakcie
omwiono horyzontalne zagadnienia zwizane z dostosowaniem funkcjonowania agencji
patniczych UE do wdroenia zreformowanej WPR;
107
Sttn Zemdlsk Intervenn Fond, strona internetowa www.szif.cz

Mezgazdasgi s Vidkfejlesztsi Hivatal, strona internetowa http://www.mvh.gov.hu/wps/portal
109
Agenia de Pli i Intervenie pentru Agricultur, strona internetowa http://www.apia.org.ro/
110
, strona internetowa http://www.capo.gov.cy/
108
175
Wsppraca z zagranic
Midzynarodowej Konferencji Panta Rhei na Cyprze, podczas ktrej gwnymi tematami byy:
przygotowania do wdroenia reformy WPR 2014-2020 oraz redukcja kosztw administracyjnych
zwizanych z funkcjonowaniem agencji patniczych;
Midzynarodowej Konferencji Panta Rhei w Jonkping
w Szwecji pod hasem Reforma WPR 2014-2020,
narzdzia systemu zarzdzania biznesowego;
konferencji zorganizowanej przez komisarza ds.
rolnictwa i rozwoju obszarw wiejskich w Komisji
Europejskiej, dotyczcej funkcjonowania sektora mleczarskiego po roku 2015;
konferencji niemieckich sub celnych w Berlinie, podczas ktrej omwiono kwestie zwizane
ze wspln organizacj rynkw rolnych. Przedstawiciel ARR wystpi z prezentacj dotyczc
wsplnej organizacji rynku cukru;
konferencji AMADEUS w Izmirze w Turcji dotyczcej
zagadnie zwizanych z realizacj zada audytu
wewntrznego agencji patniczych UE;
spotkaniu delegacji polskiej z przedstawicielami Komisji
Europejskiej, na ktrym omwiono moliwoci konwersji
niewykorzystanej kwoty mlecznej z rezerwy sprzeday bezporedniej na sprzeda hurtow;
spotkaniu z przedstawicielami KE w sprawie dziaa majcych na celu promocj produktw rolno-spoywczych;
spotkaniu zorganizowanym przez Dyrekcj Generaln ds. Zatrudnienia, Spraw Spoecznych
i Wczenia Spoecznego Komisji Europejskiej, dotyczcym przygotowania do wdroenia
Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebujcym.
5.3.3. Organizacja wizyt delegacji zagranicznych w ARR

W 2013 r. w ARR zorganizowane byy spotkania z przedstawicielami organw unijnych, instytucji
pastw czonkowskich UE oraz krajw trzecich, tj.:
12. Konferencja Agencji Patniczych Pastw Batyckich
i Polski we Wrocawiu z udziaem ARiMR. Podczas
spotkania omwiona zostaa problematyka zwizana
z wyzwaniami stojcymi przed agencjami patniczymi
w zwizku z reform WPR 2014-2020. Prezentacje
dotyczyy m.in. e-usug w zakresie administrowania nowymi dziaaniami w ramach PROW 2014-2020, prawidowoci i zgodnoci z prawem wydatkw z funduszy UE dokonywanych przez
176
Wsppraca z zagranic
agencje patnicze oraz redukcji poziomu bdw podczas realizacji mechanizmw WPR.
W ramach przeprowadzonych warsztatw wymieniono dowiadczenia zwizane obecn
i przysz realizacj programw: Owoce w szkole oraz Mleko w szkole;
6. Spotkanie Informacyjne dla Radcw Rolnych Ambasad Pastw Czonkowskich UE i Krajw
Kandydujcych, na ktrym omwiono sytuacj na rynkach: zb, misa, mleka oraz owocw
i warzyw w Polsce, jak rwnie realizacj dziaa promocyjnych na rynkach produktw rolno-spoywczych;
wizyta Dyrektora Generalnego Litewskiej Agencji Regulacji Rynku Rolnego i ywnoci (Litfood),
podczas ktrej omwiono zagadnienia zwizane z mechanizmami promocji ywnoci oraz
wsparcia konsumpcji.
5.4. Udzia ARR w pracach zwizanych ze stanowieniem prawa

Unii Europejskiej
5.4.1. Udzia w pracach organw UE oraz w unijnym procesie decyzyjnym
W 2013 r. do ARR wpyway dokumenty UE dotyczce mechanizmw WPR administrowanych
przez Agencj. Na adres poczty elektronicznej ARR przekazywano m.in.: unijne projekty aktw
prawnych, sprawozdania z obrad organw UE, komunikaty wydawane przez te organy, jak
rwnie stanowiska poszczeglnych pastw dotyczce kwestii omawianych na forum organw
unijnych. Wszystkie dokumenty byy rejestrowane, poddawane analizie, a cz z nich bya
tumaczona.
Podczas prac nad ostatecznym ksztatem pakietu legislacyjnego WPR na lata 2014-2020 eksperci
ARR uczestniczyli w wypracowaniu stanowiska w organach przygotowawczych Rady UE
w
zakresie
zagadnie
funkcjonowaniem
zwizanych
wsplnej
organizacji
przyszym
rynkw
produktw rolnych. W ramach udziau w pracach

organw pomocniczych Rady UE przedstawiciele ARR
wzili udzia w dwch posiedzeniach Grupy Roboczej
Rady UE ds. Produktw Niewymienionych w Zaczniku
I do Traktatu, dwch posiedzeniach Grupy Roboczej
Rady UE ds. Cukru i Izoglukozy, posiedzeniu Grupy Roboczej Rady UE ds. Horyzontalnych Kwestii
Rolnych oraz posiedzeniu Grupy Roboczej do Spraw Spoecznych. ARR uczestniczya take
w pracach organw UE i debatach dotyczcych: handlu niektrymi towarami pochodzcymi
177
Wsppraca z zagranic
z przetwrstwa produktw rolnych, opat produkcyjnych w sektorze cukru, programw wspierania

konsumpcji, optymalizacji procesw audytowych oraz innych kwestii w zakresie WPR.
W 2013 r. ARR aktywnie uczestniczya w pracach organw przygotowawczych Komisji
Europejskiej, na ktrych forum omawiane byy zagadnienia realizacji mechanizmw wsplnej
polityki rolnej administrowanych przez Agencj, w tym m.in.: Komitetu Zarzdzajcego
ds. Wsplnej Organizacji Rynkw Rolnych, Komitetu Zarzdzajcego i Grupy Ekspertw
ds. Zagadnie Horyzontalnych zwizanych z handlem przetworzonymi produktami rolnymi
niewymienionymi w Zaczniku I do Traktatu, Komitetu ds. Funduszy Rolniczych, Komitetu
ds. Rozwoju Obszarw Wiejskich, a take grup ekspertw111. Udzia Agencji w pracach organw
przygotowawczych Komisji Europejskiej obejmowa pozyskiwanie, analiz oraz opiniowanie
projektw aktw prawnych i dokumentw roboczych KE, jak rwnie udzia przedstawicieli Agencji
w posiedzeniach ww. gremiw. W 2013 r. Agencja pozyskaa i poddaa analizie ok. 1,8 tys.
projektw aktw prawnych oraz dokumentw roboczych Komisji Europejskiej zwizanych
ze 130 posiedzeniami organw przygotowawczych KE. Przedstawiciele Agencji uczestniczyli
w 42 spotkaniach Komitetw i grup wspomagajcych prac Komisji, na ktrych omawiane byy
zagadnienia zwizane z dziaalnoci ARR.
Agencja
Rynku
Rolnego,
ramach
wsppracy
z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, uczestniczya

w wypracowywaniu stanowiska Polski w ramach procesu
decyzyjnego UE. Zgaszane przez ARR propozycje
zmierzay do poprawy przejrzystoci przepisw prawnych
UE oraz do zmniejszenia obcie administracyjnych dla
beneficjentw. Szczegln uwag Agencja powicaa pracom nad projektami rozporzdze
wykonawczych i delegowanych KE, wdraajcymi postanowienia zreformowanej wsplnej polityki
rolnej na lata 2014-2020. Pozyskano take kilka not informacyjnych KE, zawierajcych opinie na
temat sposobu interpretacji i stosowania wybranych przepisw prawnych UE, dotyczcych zasad
realizacji instrumentw WPR przez agencje patnicze.
111
Grupa Ekspertw ds. Rynkw Rolnych, Grupa Ekspertw ds. Programu Owoce w szkole, Grupa
Ekspertw ds. Monitorowania i Oceny WPR, Grupa Ekspertw ds. Uproszczonego Zarzdzania Kontyngentami
Taryfowymi AMIS QUOTA, Grupa Ekspertw ds. Zrwnowaonego Rozwoju i Jakoci Rolnictwa i Rozwoju
Obszarw Wiejskich, Grupa Ekspertw ds. Horyzontalnych Zagadnie dotyczcych WPR, Grupa Ekspertw
ds. aktw delegowanych w ramach jednolitej Wsplnej Organizacji Rynkw Rolnych.
178
Wsppraca z zagranic
5.4.2. Informowanie uczestnikw rynku o udziale ARR w procesie decyzyjnym

Unii Europejskiej
W ramach informowania uczestnikw rynku rolno-spoywczego o biecych dziaaniach
podejmowanych na forum organw przygotowawczych Rady UE i Komisji Europejskiej
przygotowywano:
tygodniowe kalendarze zawierajce informacje o planowanych posiedzeniach organw
przygotowawczych UE,
informacje miesiczne dotyczce najistotniejszych kwestii dyskutowanych w ramach prac
organw przygotowawczych UE, przyjtych projektw aktw prawnych i innych zagadnie
dotyczcych dziaa ARR,
informacje biece dotyczce dziaa podejmowanych na forach UE w odniesieniu do
obszarw istotnych z punktu widzenia funkcjonowania Agencji.
Powysze opracowania byy udostpniane uczestnikom mechanizmw WPR za porednictwem
serwisu internetowego ARR. Ponadto przedstawiciele Agencji, uczestniczcy w posiedzeniach
organw przygotowawczych UE, przygotowywali na potrzeby Kierownictwa ARR informacje
operacyjne i sprawozdania z przebiegu posiedze tych organw.
5.5. Wdraanie w ARR Informatycznego Systemu Monitoringu

i Zarzdzania Rynkiem Rolnym (ISAMM) oraz Systemu
Europejskiej Wymiany Dokumentw Polska (EWD-P)
5.5.1. System ISAMM
W 2013 r. w ARR kontynuowane byy prace zwizane z wdraaniem kolejnych komunikatw do
Informatycznego Systemu Monitoringu i Zarzdzania Rynkiem Rolnym (ISAMM), opracowanego
przez KE w celu automatyzacji sprawozdawczoci mechanizmw wsplnej polityki rolnej
w pastwach czonkowskich UE. Systemem objto kolejn grup 124 komunikatw, z tego:
31 komunikatw na mocy rozporzdzenia Komisji (UE) nr 565/2013112, 56 komunikatw na mocy
rozporzdzenia Komisji (UE) nr 994/2013113 i 37 komunikatw na mocy rozporzdzenia Komisji
112
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 565/2013 z dnia 18 czerwca 2013 r. zmieniajce rozporzdzenia (WE)
nr 1731/2006, (WE) nr 273/2008, (WE) nr 566/2008, (WE) nr 867/2008, (WE) nr 606/2009 oraz rozporzdzenia
wykonawcze (UE) nr 543/2011 i (UE) nr 1333/2011 w odniesieniu do zobowiza dotyczcych przekazywania informacji
w ramach wsplnej organizacji rynkw rolnych i uchylajce rozporzdzenie (WE) nr 491/2007.
113
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 994/2013 z dnia 16 padziernika 2013 r. zmieniajce rozporzdzenia
(WE) nr 952/2006, (WE) nr 967/2006, (WE) nr 555/2008 i (WE) nr 1249/2008 w odniesieniu do zobowiza dotyczcych
wymiany informacji i zobowiza sprawozdawczych w ramach wsplnej organizacji rynkw rolnych.
179
Wsppraca z zagranic
(UE) nr 1333/2013114. Dotyczyy one m.in. mechanizmw handlu zagranicznego (na rynkach
woowiny i cielciny, mleka i produktw mlecznych, owocw i warzyw, oliwy z oliwek), kwotowania
produkcji cukru, produkcji cukru pozakwotowego, interwencyjnego zakupu i sprzeday na rynku
produktw zwierzcych i zb oraz prywatnego przechowywania produktw rolnych. W 2013 r. przy
pomocy rodowiska produkcyjnego systemu ISAMM pracownicy ARR przekazali do KE (DG AGRI)
1 178 komunikatw. W 2013 r., w zwizku z kontynuacj prac nad wdraaniem kolejnych
komunikatw do systemu i ich dalszym testowaniem, pracownicy Agencji przekazali
25 komunikatw w rodowisku testowym systemu ISAMM.
5.5.2. System EWD-P

Kontynuowane byy prace w ramach Systemu Europejskiej Wymiany Dokumentw Polska.
Pracownicy ARR, jako eksperci wsppracujcy, uczestniczyli w pracach 20 Grup Roboczych Rady
UE, m.in. w nastpujcych obszarach tematycznych: sprawy handlowe, wsppraca celna,
horyzontalne kwestie rolne, sprawy finansowe w rolnictwie, reforma WPR, promocja produktw
rolnych, jako ywnoci, pomoc ywnociowa, zwalczanie naduy finansowych, produkty
pochodzenia zwierzcego, roliny uprawne, cukier i izoglukoza, wino i alkohole, owoce i warzywa,
oliwa z oliwek. W 2013 r., w ramach systemu EWD-P, pracownicy ARR byli zaangaowani jako
eksperci w 920 sprawach wchodzcych w zakres kompetencji Agencji, obejmujcych
2 104 dokumenty w ramach 61 tematyk znajdujcych si w obszarze kompetencji ARR.
5.6. Zapewnienie obsugi tumaczeniowej

Tumaczenia pisemne realizowane byy m.in. na potrzeby terminowego przygotowania,
weryfikacji i aktualizacji dokumentw krajowych, w szczeglnoci warunkw udziau
beneficjentw w mechanizmach WPR oraz zapisw dotyczcych Ksig Procedur ARR.
W 2013 r. w Agencji zrealizowano 180 wnioskw o dokonanie pisemnych i ustnych tumacze
jzykowych. Dodatkowo realizowane byy tumaczenia zwizane z organizacj i udziaem
pracownikw ARR w konferencjach, wizytach studyjnych i spotkaniach technicznych
z przedstawicielami innych pastw czonkowskich UE, jak rwnie z przedstawicielami instytucji
pastw trzecich.
114
Rozporzdzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1333/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. zmieniajce rozporzdzenia
(WE) nr 1709/2003, (WE) nr 1345/2005, (WE) nr 972/2006, (WE) nr 341/2007, (WE) nr 1454/2007, (WE) nr 826/2008,
(WE) nr 1296/2008, (WE) nr 1130/2009, (UE) nr 1272/2009 oraz (UE) nr 479/2010 w odniesieniu do obowizkw
przekazywania informacji w ramach wsplnej organizacji rynkw rolnych.
180
System kontroli
6. SYSTEM KONTROLI
6.1. Audyt wewntrzny

W 2013 r. zadania i czynnoci audytowe realizowano w ARR na podstawie Planu audytu na
rok 2013, zatwierdzonego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego, zgodnie z ustaw
o finansach publicznych. Przeprowadzone zadania audytowe zapewniajce obejmoway niej
wymienione obszary:
pomoc ywnociow,
realizacj patnoci,
obsug zabezpiecze,
kontrole techniczne,
ewidencj ksigow w ramach mechanizmw WPR,
wybr wykonawcw i zarzdzanie zakupami,
nadzr wacicielski,
zarzdzanie informacj,
zarzdzanie ryzykiem,
System Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji,
odzyskiwanie dugw i zarzdzanie wierzytelnociami,
wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktw rolnych,
etatyzacj i rekrutacj,
obsug zabezpiecze (mechanizmy krajowe i unijne),
kwotowanie produkcji mleka,
zarzdzanie teleinformatyk,
realizacj Dziaania 133 Dziaania informacyjne i promocyjne w ramach PROW 2007-2013,
autoryzacj i wypat patnoci w zakresie dopat do produkcji, dopat do prywatnego
przechowywania, dopat do przetwrstwa oraz dopat do spoycia,
program promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych w ramach realizowanego przez
Ministerstwo Gospodarki projektu systemowego Promocja polskiej gospodarki na rynkach
midzynarodowych, Poddziaania 6.5.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
W wyniku realizacji ww. zada audytowych sformuowane zalecenia i spostrzeenia zostay
wykorzystane do wzmocnienia mechanizmw kontroli zarzdczej, funkcjonujcych w ARR.
181
System kontroli
W ramach audytu wewntrznego realizowano rwnie na bieco czynnoci doradcze
zgaszano uwagi do projektw aktw normatywnych regulujcych zadania realizowane przez
ARR oraz do projektw aktw prawa wewntrznego i zewntrznego, opiniowano Ksigi Procedur,
zarzdzenia, opracowania, broszury Agencji i wytyczne.
cznie w 2013 r. przeprowadzono 23 czynnoci doradcze. Zrealizowano rwnie czynnoci
sprawdzajce wdroenie zalece sformuowanych w ramach 7 zada audytowych
przeprowadzonych w latach 2011-2012.
Wyniki pracy audytu wewntrznego115 przedstawiane byy dyrektorom komrek i jednostek
audytowanych oraz Prezesowi ARR w postaci sprawozda oraz informacji z czynnoci
sprawdzajcych. Przeprowadzone audyty wewntrzne potwierdziy spenianie przez ARR kryteriw
akredytacyjnych dla agencji patniczych w obszarach, ktre byy poddane badaniu.
ARR w 2013 r. wsppracowaa rwnie z zespoami audytowymi i kontrolnymi jednostek
zewntrznych, tj.:
Europejskiego Trybunau Obrachunkowego w trakcie wizyt kontrolnych:
116
dotyczcych powiadczenia wiarygodnoci rachunkw za rok budetowy 2012 (DAS
2012),
w zakresie podejcia UE do pszczelarstwa i ochrony zdrowia pszcz przekazanie informacji,

w ramach pomocy technicznej PROW 2007-2013;
Ministerstwa Finansw w ramach zakoczenia czynnoci sprawdzajcych w zakresie certyfikacji

rachunkw EFRG Agencji Rynku Rolnego za rok finansowy 2012 oraz przeprowadzenia audytu
certyfikacyjnego za rok EFRG 2013;
Biura Konsultingowego ADVISER w zakresie audytu oraz kontroli programw promocji
realizowanych w ramach projektu systemowego Promocja polskiej gospodarki na rynkach
midzynarodowych.
6.2. Kontrola wewntrzna

W 2013 r. zadania i czynnoci kontrolne byy realizowane na podstawie zatwierdzonego przez
Prezesa Agencji Rynku Rolnego Planu kontroli117 oraz wnioskw o przeprowadzenie kontroli
doranych. Przeprowadzone kontrole miay na celu zbadanie prawidowoci realizacji podejmowanych
zada i wyeliminowanie ewentualnych nieprawidowoci w funkcjonowaniu kontrolowanych jednostek,
115
Zgodnie z rozporzdzeniem Ministra Finansw z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie przeprowadzania i dokumentowania
audytu wewntrznego (Dz. U. Nr 21, poz. 108).
116
Powiadczenie wiarygodnoci okrelane jest powszechnie za pomoc francuskiego akronimu DAS (od Dclaration
dAssurance). Podstawowym celem DAS jest przedstawienie zainteresowanym stronom (przede wszystkim Parlamentowi
Europejskiemu i Radzie Ministrw) oceny i opinii na temat sposobu, w jaki wydatkowane s pienidze UE.
117
Plan kontroli BKW na rok 2013.
182
System kontroli
a take usprawnienie ich dziaalnoci poprzez realizacj zalece pokontrolnych. Zrealizowane kontrole
dorane pozwoliy na zbadanie zagadnie przedstawionych we wnioskach o ich przeprowadzenie.
Przeprowadzone w 2013 r. zadania i czynnoci kontrolne obejmoway nastpujce obszary:
program Owoce w szkole,
Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych,
Kwotowanie produkcji mleka,
Odzyskiwanie kwot nienalenie lub nadmiernie pobranych rodkw oraz zapata niedopaty,
Zarzdzanie nieprawidowociami w zakresie EFRG,
Bezpieczestwo i Higiena Pracy,
ocena zasadnoci zoonej skargi,
przestrzeganie postanowie Regulaminu pracy.
Ocena sposobu wykorzystania uwag i wnioskw oraz wykonania zalece pokontrolnych dokonywana
bya na podstawie informacji przekazywanych w wyznaczonym terminie przez jednostki kontrolowane
oraz w drodze czynnoci sprawdzajcych, podejmowanych niezalenie od programu kontroli
w trakcie przeprowadzania kolejnej kontroli w danej jednostce organizacyjnej. Stanowio to element
kontroli zarzdczej wynikajcej z nadzoru nad waciw realizacj zada wyznaczonych
poszczeglnym komrkom organizacyjnym ARR.
W ramach kontroli wewntrznej w 2013 r. rozpatrywano rwnie skargi i wnioski skierowane do
Agencji, ktre poddawano wnikliwej analizie merytorycznej oraz formalnej. Sprawy wykraczajce poza
kompetencje ARR przekazywano stosownym instytucjom. Do MRiRW przekazano analiz skarg oraz
wnioskw rozpatrzonych przez Agencj w 2012 r.
Kontrole zewntrzne
W 2013 r. jednostki kontroli zewntrznej przeprowadziy w Centrali ARR nastpujce kontrole:
Najwysza Izba Kontroli w zakresie:
wykonania w 2012 r. planu finansowego ARR oraz wydatkw z budetu rodkw europejskich,
biopaliw i biokomponentw w transporcie,
nadzoru Prezesa Agencji Rynku Rolnego nad ELEWARR Sp. z o.o.,
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie:

realizacji Planu Komunikacyjnego sporzdzonego dla ARR w okresie 2007-2012 oraz
funkcjonowania punktu informacyjnego PROW 2007-2013,

stanu ochrony przeciwpoarowej,
Centralne Biuro Antykorupcyjne w zakresie wybranych aspektw realizacji programu promocyjno-informacyjnego Makarony Europy,
Europejski Urzd ds. Zwalczania Naduy Finansowych (OLAF) w zakresie refundacji wywozowych
183
System kontroli
do cukru,
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w zakresie prawidowoci przeprowadzania
czynnoci kontrolnych PROW 2007-2013.
Agencja wsppracowaa rwnie z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwem Finansw,
Inspekcj Jakoci Handlowej Artykuw Rolno-Spoywczych oraz Sub Celn w zakresie realizacji
zada zwizanych z postanowieniami rozporzdzenia Rady (WE) nr 485/2008118 i rozporzdzenia
Komisji (WE) nr 1848/2006119, ktre obejmoway:
udostpnianie informacji o patnociach zrealizowanych w ramach mechanizmw WPR na
potrzeby planowania i przeprowadzania kontroli transakcji finansowanych przez EFRG,
stosowanie dokumentu pt. Procedura informowania Komisji Europejskiej o nieprawidowociach
finansowych w zakresie wydatkw z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji oraz
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich przygotowywanie
i przekazywanie informacji o zidentyfikowanych nieprawidowociach w mechanizmach WPR,
wzajemn wymian informacji, w tym uczestnictwo w naradach dyrektorw komrek
organizacyjnych realizujcych zadania wynikajce z rozporzdzenia Rady (WE) nr 485/2008.
W 2013 r. do ARR wpyno 100 protokow z krajowych kontroli ex-post, przeprowadzonych na
podstawie rozporzdzenia Rady (WE) nr 485/2008 u beneficjentw korzystajcych w latach
poprzednich ze rodkw finansowych EFRG, z tego 75 protokow przekazao MRiRW (kontrole
ex-post przeprowadzone przez Wojewdzkie Inspektoraty Jakoci Handlowej Artykuw Rolno-Spoywczych), a 25 protokow Suba Celna.
Agencja poddawaa wszystkie otrzymane protokoy szczegowej analizie, a w przypadku
potwierdzenia wystpienia nieprawidowoci finansowych podejmowaa dziaania w celu
odzyskania nienalenie wypaconych rodkw.
W 2013 r. ARR, korzystajc z Elektronicznego Rejestru Nieprawidowoci, rejestrowaa
nieprawidowoci w zakresie wykorzystania rodkw finansowych EFRG.
Agencja realizowaa take wytyczne Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz
Ministerstwa Finansw, dotyczce informowania o nieprawidowociach i bdach w zakresie
wykorzystania rodkw EFRROW w 2013 r. w zakresie realizacji Dziaania 133 Dziaania
informacyjne i promocyjne PROW 2007-2013.
118
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 485/2008 z dnia 26 maja 2008 r. w sprawie kontroli przez pastwa czonkowskie
transakcji stanowicych cz systemu finansowania przez Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji.
119
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 1848/2006 z dnia 14 grudnia 2006 r. dotyczce nieprawidowoci i odzyskiwania
kwot niesusznie wypaconych w zwizku z finansowaniem wsplnej polityki rolnej oraz organizacji systemu
informacyjnego w tej dziedzinie i uchylajce rozporzdzenie Rady (EWG) nr 595/91.
184
System kontroli
W 2013 r. nie odnotowano naduy finansowych i nieprawidowoci w obszarze poboru tradycyjnych

rodkw wasnych pochodzcych z opat cukrowych, wicych si z obowizkiem przekazywania
informacji o nieprawidowociach w ramach systemu OWNRES.
6.3. Suby techniczne

Zadaniem sub technicznych ARR jest prawidowe wykonywanie kontroli majcych na celu
potwierdzenie realizacji wymogw stawianych przez prawodawstwo unijne i krajowe beneficjentom oraz
uczestnikom mechanizmw administrowanych przez Agencj. Kontrole techniczne przeprowadzane s
na podstawie polece kontroli otrzymywanych z biur administrujcych mechanizmami lub z OT ARR.
Wykres 51. Schemat organizacji sub technicznych
Prezes
Agencji Rynku
Rolnego
16
OT ARR
16 Sekcji Kontroli
Technicznych
w OT ARR
Umowa na
zadania
delegowane
Gwny
Inspektor
IJHARS
Biuro Kontroli
Technicznych
ARR
Laboratoria
specjalistyczne
GIJHARS
W Agencji Rynku Rolnego funkcjonuje dwustopniowa struktura organizacyjna sub technicznych,

a w jej skad wchodz: Biuro Kontroli Technicznych (BKT) w Centrali oraz Sekcje Kontroli
Technicznych (SKT) w OT ARR (podlege organizacyjnie dyrektorom oddziaw terenowych,
a merytorycznie nadzorowane przez dyrektora BKT). SKT OT ARR s bezporednimi wykonawcami
kontroli, natomiast BKT koordynuje i monitoruje prac kontrolerw. Ponadto badania laboratoryjne
delegowane s do instytucji zewntrznej Inspekcji Jakoci Handlowej Artykuw Rolno-Spoywczych
(IJHARS).
W 2013 r. kontrolerzy sub technicznych ARR przeprowadzili ogem 10,5 tys. kontroli w obszarze
24 mechanizmw administrowanych przez Agencj. Najwicej kontroli dotyczyo administrowania
systemem kwotowania produkcji mleka (2,5 tys. kontroli 24% wszystkich kontroli), dostarczania
nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci Unii Europejskiej oraz odbioru i przetwrstwa surowca
185
System kontroli
tytoniowego (po 1,5 tys. kontroli po 14%), a take dopat do materiau siewnego (1,4 tys. kontroli
13%).
Tabela 43. Kontrole techniczne przeprowadzone w 2013 r. przez suby techniczne
ARR w ramach administrowanych mechanizmw
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Wyszczeglnienie
Kwotowanie produkcji mleka
Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci Unii Europejskiej
Odbir i przetwrstwo surowca tytoniowego
Dopaty do materiau siewnego
Owoce w szkole
Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach
6.
owiatowych
Dopata krajowa do spoycia mleka i przetworw mlecznych w szkoach
7.
podstawowych
8. Wsparcie rynku produktw pszczelich
9. Obsuga funduszy promocji produktw rolno-spoywczych
10. Kontrole techniczne uzupeniajce/dodatkowe
Dofinansowanie z Funduszu Promocji Mleka do spoycia mleka
11.
i przetworw mlecznych w przedszkolach i gimnazjach
12.
produktw rolnych
13. Monitorowanie produkcji oraz opaty na rynku cukru
Realizacja Dziaania 133 Dziaania informacyjne i promocyjne w ramach
14.
Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich 2007-2013
15. Pomoc do plantacji trwaych
16. Monitorowanie rynku biokomponentw i biopaliw ciekych
17. Interwencyjny zakup i sprzeda odtuszczonego mleka w proszku
18. Administrowanie potencjaem produkcyjnym winoroli i wina
19. Interwencyjny zakup i sprzeda masa
20. Dopaty do prywatnego przechowywania masa
21. Monitorowanie produkcji biogazu rolniczego
22. Przetwarzanie cukru przemysowego
23. Handel zagraniczny
24. Dopaty do przetwrstwa lnu i konopi na wkno
25. Rafinacja cukru przywiezionego spoza UE
Ogem
Liczba kontroli
2 484
1 495
1 493
1 383
758
657
481
357
317
254
249
123
100
81
52
46
38
27
25
23
18
12
7
4
1
10 485
Najwicej kontroli wykonano w zakresie mechanizmw administrowanych przez Biuro Wspierania

Konsumpcji (3,6 tys. kontroli), a nastpnie Biuro Produktw Rolinnych (2,9 tys.) oraz Biuro
Kwotowania Produkcji Mleka (2,5 tys.).
Liczba kontroli zrealizowanych w 2013 r. przez poszczeglne Sekcje Kontroli Technicznych
OT ARR bya zrnicowana i zaleaa od sytuacji podaowo-popytowej na rynkach rolnych,
specyfiki danego regionu oraz liczby beneficjentw uczestniczcych w poszczeglnych
mechanizmach. Najwicej kontroli przeprowadzia SKT OT ARR w Lublinie (1,5 tys. kontroli),
a nastpnie w Warszawie (1,1 tys.), Poznaniu (0,9 tys.), Rzeszowie oraz Bydgoszczy (po 0,8 tys.
kontroli).
186
System kontroli
Tabela 44. Kontrole techniczne przeprowadzone w 2013 r. w ramach mechanizmw

administrowanych przez biura ARR
Lp.
Wyszczeglnienie
1.
Biuro Wspierania Konsumpcji
2.
Biuro Produktw Rolinnych
3.
Biuro Kwotowania Produkcji Mleka
4.
Biuro Promocji ywnoci
5.
Biuro Produktw Zwierzcych
6.
Biuro Cukru i Biopaliw
7.
Biuro Wymiany Towarowej z Zagranic
8.
Kontrole techniczne uzupeniajce/dodatkowe
Ogem
Liczba kontroli
3 640
2 907
2 484
521
443
229
7
254
10 485
Inspekcja Jakoci Handlowej Artykuw Rolno-Spoywczych w 2013 r. poddaa badaniom

552 prbki laboratoryjne, pobrane podczas przeprowadzania kontroli technicznych w ramach
mechanizmw: Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci Unii Europejskiej
(543 prbki), Monitorowanie produkcji oraz opaty na rynku cukru (5 prbek) oraz Dopaty do
prywatnego przechowywania masa (4 prbki). W celu zapewnienia prawidowoci rozlicze
finansowych pracownicy BKT ARR przeprowadzili merytoryczn i rachunkow weryfikacj
przedkadanej przez IJHARS dokumentacji, bdcej podstaw autoryzacji patnoci rodkw
finansowych w ramach rozliczania zada delegowanych.
Wykres 52. Liczba kontroli przeprowadzonych w 2013 r. przez poszczeglne Sekcje
Kontroli Technicznych OT ARR
1 600
Ogem
10,5 tys. kontroli
1 454
Liczba kontroli
1 200
1 064
933
788
800
555
419
844
774 753
431
632
515
380
400
406
318
219
0
rdo: dane ARR.
187
System kontroli
W celu zapewnienia jednolitoci postpowania podczas realizacji kontroli w poszczeglnych
mechanizmach administrowanych przez Agencj, pracownicy BKT ARR koordynowali
i monitorowali wykonywanie zada kontrolnych prowadzonych przez SKT OT ARR. W 2013 r.
przeprowadzono szereg czynnoci, ktrych celem by m.in. nadzr nad poprawnoci wykonywania
i dokumentowania kontroli technicznych przez Sekcje Kontroli Technicznych OT ARR oraz przez
IJHARS. Przeprowadzono cznie 37 zada monitorujcych. Na szczegln uwag zasuguj
pozytywnie ocenione zadania monitorujce, wykonane wraz z audytorami Ministerstwa Finansw.
Ocenie poddano rwnie stopie przygotowania si kontrolerw do realizacji zleconych zada.
Przeprowadzone zadania monitorujce zostay opracowane zgodnie z zapisami rozporzdzenia
Komisji (WE) nr 885/2006120, co zapewnio wypenienie wymogw stawianych agencji patniczej
w zakresie funkcjonowania sub technicznych oraz byo gwarantem waciwej pracy wszystkich
kontrolerw zatrudnionych w Agencji. Wyniki zada monitorujcych potwierdziy pozytywn ocen
pracy zarwno SKT OT ARR, jak i IJHARS.
Suby techniczne ARR ze wzgldu na rol, jak peni w funkcjonowaniu Agencji, poddawane s
cyklicznym kontrolom i audytom jednostek zewntrznych. Przeprowadzone audyty nie wykazay
nieprawidowoci majcych wpyw na funkcjonowanie procesw kontrolnych.
Od akcesji Polski do UE do koca 2013 r. suby techniczne ARR wykonay cznie 179,8 tys.
kontroli.
6.4. Funkcjonowanie kontroli zarzdczej w ARR

Od 1 stycznia 2010 r. obowizuj przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych
(Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z pn. zm.), wprowadzajce obowizek zapewnienia kontroli zarzdczej
w jednostkach sektora finansw publicznych.
Zgodnie z zarzdzeniem Prezesa Agencji Rynku Rolnego nr 186/2010/W z dnia 6 grudnia 2010 r.
(z pn. zm.) w ARR dokonano pogrupowania dziaa realizowanych w ramach kontroli zarzdczej
wedug poszczeglnych standardw kontroli zarzdczej dla sektora finansw publicznych, okrelonych
w komunikacie Ministra Finansw (Nr 23 z dnia 16 grudnia 2009 r.). Zarzdzenie Prezesa ARR
okrela sposb realizacji poszczeglnych standardw kontroli zarzdczej w Agencji, wskazuje
dokumenty opisujce mechanizmy kontrolne oraz przypisuje odpowiedzialno za poszczeglne
dziaania w ramach prowadzenia kontroli zarzdczej.
120
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 885/2006 z dnia 21 czerwca 2006 r. ustanawiajce szczegowe zasady
stosowania rozporzdzenia Rady (WE) nr 1290/2005 w zakresie akredytacji agencji patniczych i innych jednostek, jak
rwnie rozliczenia rachunkw EFGR i EFRROW.
188
System kontroli
W ramach przygotowania owiadczenia o stanie kontroli zarzdczej w ARR za 2013 r. dokonano

przegldu wszystkich standardw kontroli zarzdczej oraz oceny stanu kontroli zarzdczej (na
podstawie danych i informacji pozyskiwanych w ramach realizacji zada biecych oraz otrzymanych
z poszczeglnych komrek organizacyjnych Agencji). Przy sporzdzaniu owiadczenia wzito pod
uwag m.in. informacje i dane dotyczce:
monitoringu realizacji celw i zada (realizacja zada w ramach budetu zadaniowego),
samooceny kontroli zarzdczej z uwzgldnieniem standardw kontroli zarzdczej dla sektora
finansw publicznych,
samooceny audytu wewntrznego z uwzgldnieniem standardw audytu wewntrznego
w jednostkach sektora finansw publicznych,
wynikw analizy ryzyka,
wynikw zada audytowych,
wynikw kontroli wewntrznych,
wynikw audytw i kontroli zewntrznych,
innych informacji wewntrznych, w tym dotyczcych: Systemu Zarzdzania (obejmujcego
System Zarzdzania Jakoci i System Przeciwdziaania Zagroeniom Korupcyjnym), systemu
skarg i wnioskw, systemu informowania o nieprawidowociach, Systemu Zarzdzania
Bezpieczestwem Informacji.
Analiza powyszych informacji i danych dotyczcych 2013 r. potwierdzia, e wdroony i funkcjonujcy
w ARR system kontroli zarzdczej spenia kryteria adekwatnoci, skutecznoci i efektywnoci. Agencja
posiada skuteczny system wykrywania bdw i uchybie, prowadzi monitoring realizacji zada oraz
wprowadza niezbdne dziaania naprawcze wynikajce z poczynionych ustale i zalece
wewntrznych i zewntrznych organw kontrolnych.
189
System zarzdzania
7. SYSTEM ZARZDZANIA W ARR
Od 2009 r. w Agencji Rynku Rolnego funkcjonuje

certyfikowany System Zarzdzania Jakoci
(SZJ), ktry w 2010 r. zosta rozszerzony
o
certyfikacj
Systemu
Przeciwdziaania
Zagroeniom Korupcyjnym (SPZK). Oba systemy,

wdroone w ARR jako zintegrowany System
Zarzdzania (SZ), przyczyniaj si do wzrostu prestiu i poprawy postrzegania ARR przez klientw,
umoliwiaj wykorzystanie procesowego i kompleksowego podejcia do zarzdzania ARR,
wpywaj na sprawn realizacj procesw oraz zwikszanie wydajnoci administracyjnej.
Zastosowane w ARR rozwizania maj wpyw na usprawnienie wsppracy na kadym szczeblu
organizacyjnym, redukcj obcie administracyjnych nakadanych na pracownikw i beneficjentw
mechanizmw administrowanych przez Agencj oraz utrzymanie wysokiej jakoci wykonywanych
zada. W ramach Systemu Zarzdzania funkcjonuj w ARR stanowiska i komrki organizacyjne,
ktrych zadaniem jest biecy monitoring przestrzegania wdroonych zasad i wymaga.
Nadrzdnym dokumentem wdroonego Systemu Zarzdzania jest Polityka Jakoci i Polityka
Antykorupcyjna ARR, udostpniona pracownikom Agencji oraz beneficjentom na stronach
intranetowych i internetowych ARR. Dokument ten jest czsto analizowany pod wzgldem
aktualnoci i adekwatnoci oraz odzwierciedla podstawowe cele oraz priorytety Kierownictwa ARR.
Wanym dokumentem, z punktu widzenia SPZK, jest Kodeks Etyki funkcjonujcy w Agencji od
2010 r. Obowizkiem pracownikw ARR jest przestrzeganie zasad opisanych w kodeksie oraz
w pozostaej dokumentacji systemowej, co gwarantuje Agencji wiarygodno i status urzdu
dziaajcego w sposb bezpieczny oraz przejrzysty.
Sprawnie dziaajcy System Zarzdzania, majcy na wzgldzie dobro klienta, porzdkuje cay
obszar dziaalnoci ARR, ograniczajc do minimum moliwo wystpienia potencjalnych bdw.
W ramach systemu na bieco monitorowane s obszary wymagajce doskonalenia, co pozwala
na systematyczne i skuteczne wdraanie koniecznych dziaa doskonalcych.
7.1. Odnowienie certyfikacji Systemu Zarzdzania

W Centrali oraz w wybranych OT ARR we wrzeniu 2013 r. mia miejsce audit nadzoru Systemu
Zarzdzania, przeprowadzony przez niezalenych auditorw Polskiego Centrum Bada i Certyfikacji
S.A. (PCBC S.A.). W jego wyniku Komitet Techniczny ds. Certyfikacji Systemw Zarzdzania
190
System zarzdzania
PCBC S.A. podj decyzj o podtrzymaniu w ARR certyfikatw potwierdzajcych zgodno

Systemu Zarzdzania Jakoci oraz Systemu Przeciwdziaania Zagroeniom Korupcyjnym z norm
PN-EN ISO 9001:2009 oraz z wymaganiami dodatkowymi do tej normy. Uzyskane certyfikaty
dowodz speniania przez ARR uznanych midzynarodowych standardw jakoci i odpowiedzialnoci
za jako usug.
7.2. Szkolenia pracownikw ARR w zakresie Systemu Zarzdzania

Dla pracownikw ARR, aktywnie penicych funkcje auditorw wewntrznych Systemu
Zarzdzania, w listopadzie 2013 r. zorganizowano dwudniowe warsztaty szkoleniowe pt.
Zarzdzanie przez jako Total Quality Management. Ich celem byo pogbienie wiedzy
praktycznej, poszerzenie umiejtnoci w zakresie przeprowadzania auditw wewntrznych oraz
wymiana dowiadcze i spostrzee z codziennej pracy auditora.
W 2013 r. pracownicy ARR uczestniczyli take w szkoleniu pt. Samoocena organizacji wg Modelu
Doskonaoci EFQM i Modelu Doskonalenia Zarzdzania Polskiej Nagrody Jakoci, a take
w konferencji zorganizowanej przez Polskie Centrum Bada i Certyfikacji S.A. w zwizku z obchodami
Europejskiego i Polskiego Dnia Jakoci oraz Jubileuszu 55-lecia PCBC S.A.
7.3. Audity wewntrzne w zakresie nadzoru nad Systemem

Zarzdzania w ARR
Zgodnie z Programem auditw wewntrznych na rok 2013 auditorzy ARR przeprowadzili
60 auditw wewntrznych Systemu Zarzdzania. Ich celem byo sprawdzenie realizacji wymaga
okrelonych w dokumentach SZ oraz wskazanie obszarw, ktre naley udoskonali. Z kadego
auditu zosta sporzdzony raport zawierajcy spostrzeenia i wnioski, okrelono niezbdne dziaania
korygujce, zapewniajce prawidowe funkcjonowanie systemu. Dziaania te zostay skutecznie
wdroone.
7.4. Opracowywanie i weryfikacja dokumentacji Systemu Zarzdzania

W 2013 r. Agencja kontynuowaa prace w zakresie analizy, weryfikacji i modyfikacji dokumentacji
Systemu Zarzdzania, majce na celu uproszczenie i optymalizacj procesw realizowanych
w ARR. Przeprowadzono 39 weryfikacji systemowych, w ktrych ramach obowizujc w ARR
dokumentacj zaktualizowano i dostosowano do wymogw Systemu Zarzdzania.
Najwiksze zmiany dotyczce konsolidacji i ograniczenia liczby dokumentw w ARR przypady na
lata 2008-2011. W 2013 r. kontynuowano ten proces. Opracowano 2 nowe ksigi procedur,
a 2 ksigi procedur uchylono. Oglna liczba ksig procedur obowizujcych w ARR w 2013 r.
w stosunku do 2012 r. nie zmienia si i wyniosa 51. Oglna liczba procedur i instrukcji zmniejszya
si o 11% i wyniosa 221, z tego: zmniejszeniu ulega liczba dokumentw dotyczcych
191
System zarzdzania
mechanizmw WPR (ze 108 do 105 o 3%) oraz liczba dokumentw dla procesw
wspomagajcych (ze 113 do 89 o 21%), a liczba procedur mechanizmw krajowych (24)
i dziaa realizowanych w ramach PROW (3) nie ulega zmianie.
W 2013 r. w stosunku do 2008 r. (w ktrym rozpoczto prace nad optymalizacj dokumentacji),
liczba ksig procedur obowizujcych w ARR zmniejszya si z 82 do 51 (o 38%), a liczba procedur
i instrukcji obniya si z 964 do 221 (o 77%). W wyniku ww. dziaa liczba stron dokumentw
Systemu Zarzdzania zmniejszya si z 16 845 do 4 727, tj. o 72%.
Zweryfikowane dokumenty Systemu Zarzdzania zawieraj skondensowane informacje potrzebne
do prawidowej realizacji zada ARR. Odpowiednio opracowana i nadzorowana dokumentacja
stanowi podstaw sprawnego dziaania Agencji.
7.5. Ocena skutecznoci Systemu Zarzdzania

Ocena skutecznoci systemu oraz analiza osiganych wynikw jest przeprowadzana w trakcie
przegldw zarzdzania, jak rwnie na naradach oraz spotkaniach Kierownictwa ARR, a decyzje
oraz wnioski z nich pynce stanowi jedn z podstaw doskonalenia procesw. Podczas
przegldw weryfikowane s take zaproponowane przez komrki Centrali i OT ARR propozycje
celw jakoci na dany rok oraz zmian w Systemie Zarzdzania, suce cigemu doskonaleniu
i rozwojowi Agencji.
W lutym 2013 r. w ARR, zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 9001:2009, odby si przegld
zarzdzania, w ktrego wyniku okrelono cele jakoci oraz kryteria i terminy ich realizacji w 2013 r.
Zarwno wewntrzny przegld zarzdzania, jak i audit nadzoru przeprowadzony przez jednostk
certyfikujc PCBC S.A. potwierdziy skuteczno wdroonego w ARR Systemu Zarzdzania,
umoliwiajcego wykorzystanie procesowego i kompleksowego podejcia do zarzdzania, sprawn
i wydajn realizacj procesw oraz stay monitoring wysoko ocenianego poziomu dbaoci o klienta.
7.6. System Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji

System Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji (SZBI) w ARR jest oparty na wymaganiach
normy ISO/IEC 27002:2005 Praktyczne zasady zarzdzania bezpieczestwem informacji.
W ramach corocznego przegldu jego funkcjonowania zaktualizowano dokumenty dotyczce
bezpieczestwa informacji (w tym: Polityk Bezpieczestwa Informacji, Zasady Zarzdzania
Bezpieczestwem Informacji, Wytyczne Bezpieczestwa Informacji dla rnych grup odbiorcw:
pracownikw, uytkownikw komputerw przenonych, kontrahentw oraz zewntrznych osb
fizycznych). Zaktualizowano take procedur Przeprowadzenie analizy ryzyka krytycznoci
procesw, braku dostpnoci siedziby i bezpieczestwa informacji. Wdroono now procedur
Opracowanie Planu Postpowania z Ryzykiem. Przeprowadzono coroczne analizy ryzyka
192
System zarzdzania
zagroe siedziby, krytycznoci procesw i bezpieczestwa informacji oraz analiz ryzyka

korupcyjnego. Opracowano i wdroono Deklaracje stosowania zabezpiecze w Systemie
Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji w ARR.
W Agencji prowadzony jest Rejestr Incydentw Naruszenia Bezpieczestwa Informacji. Wszelkie
zdarzenia, ktre mog mie wpyw na bezpieczestwo informacji, s analizowane w celu wdroenia
waciwych zabezpiecze. Monitorowane jest przestrzeganie obowizujcych zasad bezpieczestwa
informacji.
7.7. Plan Cigoci Dziaania

W 2013 r., zgodnie z wymogami normy ISO/IEC 27002:2005, opracowano i wdroono w ARR
nowe Zasady Zapewnienia Cigoci Dziaania, ktre w istotny sposb usprawniy zarzdzanie
w sytuacji kryzysowej. Plan Cigoci Dziaania (PCD) zaktualizowano w 2013 r. poprzez jego
dostosowanie do zmieniajcych si warunkw organizacyjnych oraz kadrowych ARR. Testowanie
PCD odbywao si zgodnie z zatwierdzonym Harmonogramem testowania Planu Cigoci
Dziaania i obejmowao: przywracanie funkcjonowania systemw IT, przeniesienie realizacji
zada OT ARR do lokalizacji zapasowych, uruchomienie lokalizacji zapasowej Centrali,
ewakuacj, a take realizowanie procesw krytycznych w sytuacji awaryjnej.
193
8. ZAGADNIENIA ORGANIZACYJNE
8.1. Dostosowania legislacyjne

Agencja Rynku Rolnego jest pastwow osob prawn, nad ktr nadzr
sprawuje minister waciwy do spraw rynkw rolnych, a w zakresie
gospodarki finansowej minister waciwy do spraw finansw publicznych.
Posiadajc status unijnej agencji patniczej, ARR w 2013 r. funkcjonowaa
na podstawie aktw prawa Unii Europejskiej oraz aktw prawa krajowego.
Agencja Rynku Rolnego jest od 1 stycznia 2012 r. agencj wykonawcz121.
8.1.1. Akty prawne regulujce organizacj i zadania ARR

Organizacj i zadania Agencji Rynku Rolnego, jako agencji patniczej, w 2013 r. reguloway
nastpujce krajowe akty prawne:
ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektrych rynkw
rolnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 633, z pn. zm.),
rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 lutego 2008 r. w sprawie nadania
statutu Agencji Rynku Rolnego (Dz. U. Nr 30, poz. 181, z pn. zm.),
rozporzdzenie Ministra Finansw z dnia 19 kwietnia 2004 r. w sprawie ustanowienia Agencji

Rynku Rolnego agencj patnicz (Dz. U. Nr 76, poz. 713, z pn. zm.),
rozporzdzenie Ministra Finansw z dnia 9 listopada 2006 r. w sprawie przyznania Agencji

Rynku Rolnego akredytacji jako agencji patniczej w zakresie uruchamiania rodkw
pochodzcych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (Dz. U. Nr 204, poz. 1507,
z pn. zm.),
ustawa z dnia 22 wrzenia 2006 r. o uruchamianiu rodkw pochodzcych z budetu Unii

Europejskiej przeznaczonych na finansowanie wsplnej polityki rolnej (Dz. U. z 2012 r., poz.
1065),
ustawa z dnia 30 lipca 2003 r. o uruchamianiu rodkw pochodzcych z Sekcji Gwarancji

Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (Dz. U. Nr 166, poz. 1611, z pn. zm.),
121
W rozumieniu art. 92 ust. 1 pkt 1) lit. f) ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzajce ustaw
o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241, z pn. zm.).
194
ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzajce ustaw o finansach publicznych

(Dz. U. Nr 157, poz. 1241, z pn. zm.).
8.1.2. Akty prawne regulujce dziaania ARR na poszczeglnych rynkach rolnych

W 2013 r. ARR realizowaa zadania statutowe w zakresie dziaa na wybranych rynkach rolnych na
podstawie regulacji prawnych zawartych w niej wymienionych aktach prawa krajowego:
ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektrych rynkw rolnych
(Dz. U. z 2012 r., poz. 633, z pn. zm.),
ustawa z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynkw owocw i warzyw, rynku chmielu, rynku
suszu paszowego oraz rynkw lnu i konopi uprawianych na wkno (Dz. U. z 2011 r., Nr 145, poz.
868, z pn. zm.),
ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych (Dz. U.
z 2013 r., poz. 50, z pn. zm.),
ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobw winiarskich, obrocie tymi wyrobami
i organizacji rynku wina (Dz. U. Nr 120, poz. 690, z pn. zm.),
ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekych (Dz. U. z 2013 r.,
poz. 1164, z pn. zm.),
ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o administrowaniu obrotem towarowym z zagranic (Dz. U.

Nr 97, poz. 963, z pn. zm.),
ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o patnociach w ramach systemw wsparcia bezporedniego

(Dz. U. z 2012 r., poz. 1164, z pn. zm.),
ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktw rolno-spoywczych (Dz. U. Nr 97,
poz. 799, z pn. zm.).
Z uwagi na nowelizacj aktw prawa Unii Europejskiej oraz w zwizku ze zmianami zachodzcymi na
krajowych rynkach produktw rolno-spoywczych, w 2013 r. podlegay zmianom krajowe akty prawne
zawierajce zasady regulujce funkcjonowanie mechanizmw administrowanych przez Agencj.
Zmiany w prawie krajowym byy wynikiem przegldu aktw prawnych, przeprowadzonego w celu
uporzdkowania i dostosowania prawodawstwa krajowego do zmieniajcego si prawodawstwa UE
w zakresie wsplnej organizacji rynkw rolnych.
W odniesieniu do ustawy o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych w 2013 r. zosta
ogoszony jej tekst jednolity (Dz. U. z 2013 r., poz. 50) oraz bya ona jednokrotnie nowelizowana przez
ustaw z dnia 13 wrzenia 2013 r. o zmianie ustawy o organizacji rynku mleka i przetworw
mlecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1272). Znowelizowana ustawa wdroya postanowienia zawarte
195
w rozporzdzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 261/2012 z dnia 14 marca 2012 r.

w sprawie zmiany rozporzdzenia (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do stosunkw umownych
w sektorze mleka i przetworw mlecznych, a take w rozporzdzeniach wydanych na podstawie
rozporzdzenia nr 261/2012, tj. w:
rozporzdzeniu wykonawczym Komisji (UE) nr 511/2012 z dnia 15 czerwca 2012 r. w sprawie

powiadomie dotyczcych organizacji producentw i organizacji midzybranowych oraz
negocjacji umownych i stosunkw umownych okrelonych w rozporzdzeniu Rady (WE)
nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora mleka i przetworw mlecznych oraz
rozporzdzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 880/2012 z dnia 28 czerwca 2012 r.

uzupeniajcym rozporzdzenie Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do wsppracy
midzynarodowej i negocjacji umownych organizacji producentw w sektorze mleka i przetworw
mlecznych.
W znowelizowanej ustawie o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych wdroono przepisy

obligatoryjne dotyczce uznawania organizacji producentw w sektorze mleka i przetworw mlecznych
oraz przepisy o charakterze fakultatywnym umoliwiajce uznawanie zrzesze uznanych organizacji
producentw w sektorze mleka i przetworw mlecznych. W omawianej nowelizacji wprowadzono
przepisy dotyczce:
wskazania organu waciwego do uznawania organizacji producentw mleka oraz zrzesze

uznanych organizacji producentw mleka, a take zada tego organu. Organem waciwym
w tym zakresie zosta Prezes Agencji Rynku Rolnego, ktry zgodnie z obowizujcymi
przepisami administruje systemem kwot mlecznych i w zwizku z tym posiada baz danych
dotyczc wszystkich producentw mleka wprowadzajcych mleko lub przetwory mleczne do
obrotu,
trybu ubiegania si o uznanie organizacji producentw mleka oraz zrzeszenia uznanych organizacji
producentw mleka,
obowizku przeprowadzania regularnych kontroli uznanych organizacji producentw oraz zrzesze

organizacji producentw mleka w zakresie stosowania przez te podmioty postanowie zawartych
w rozporzdzeniu Rady (WE) nr 1234/2007 oraz przepisw ustawy o organizacji rynku mleka
i przetworw mlecznych,
sankcji karnych dla uznanych organizacji producentw mleka i ich zrzesze zgodnie z art. 126a
ust. 4 lit. c rozporzdzenia nr 1234/2007 pastwa czonkowskie mog nakada na organizacje
producentw i ich zrzeszenia okrelone kary i w razie koniecznoci podejmuj decyzj o cofniciu
uznania w przypadku niestosowania si do przepisw rozporzdzenia lub nieprawidowoci
we wdraaniu rodkw w nim przewidzianych,
196
wskazania Prezesa Agencji Rynku Rolnego jako organu waciwego do udzielania pomocy
administracyjnej i wsppracy z waciwymi organami pastw czonkowskich w zakresie uznawania
organizacji producentw o zasigu midzynarodowym,
wskazania Prezesa Agencji Rynku Rolnego jako organu waciwego do przesyania Komisji
Europejskiej powiadomie o wydanych przez ten organ w stosunku do organizacji producentw
mleka i zrzesze tych organizacji decyzjach o uznaniu, odmowie lub cofniciu uznania,
wskazania Prezesa Agencji Rynku Rolnego jako organu waciwego do:

a) przyjmowania powiadomie i informacji przekazywanych przez zatwierdzone organizacje
producentw mleka lub zrzeszenia,
b) przekazywania do Komisji Europejskiej i do MRiRW okrelonych informacji dotyczcych rynku
mleka,
uzupenienia zacznika ustawy poprzez dodanie dwch rozporzdze Komisji (UE): nr 511/2012
i nr 880/2012.
Nowelizacja ustawy o organizacji rynku mleka i przetworw mlecznych zawiera przepisy upraszczajce
procedur wpisu podmiotw skupujcych do rejestru podmiotw skupujcych mleko, prowadzonego
przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego. Ponadto wprowadzono przepis szczegowy dotyczcy
uregulowania kwestii dziedziczenia kwoty indywidualnej.
W 2013 r. ustawa o wyrobie i rozlewie wyrobw winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji
rynku wina bya jednokrotnie nowelizowana przez ustaw z dnia 22 listopada 2013 r. o zmianie
ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobw winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina
(Dz. U. z 2014 r., poz. 23), ktrej postanowienia weszy w ycie w dniu 22 stycznia 2014 r.
W 2013 r. ustawa o patnociach w ramach systemw wsparcia bezporedniego bya jednokrotnie
nowelizowana przez ustaw z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o patnociach w ramach
systemw wsparcia bezporedniego (Dz. U. z 2013 r., poz. 311). Zmiany wprowadzone na mocy
ww. ustawy s nastpstwem wejcia w ycie rozporzdzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) nr 671/2012 z dnia 11 lipca 2012 r. zmieniajcego rozporzdzenie Rady (WE) nr 73/2009
w zakresie stosowania patnoci bezporednich dla rolnikw w odniesieniu do roku 2013.
Zmiany w ustawie o patnociach w ramach systemw wsparcia bezporedniego polegay na
dostosowaniu przepisw prawa krajowego do rozporzdze unijnych z uwagi na:
decyzj Polski o skorzystaniu z moliwoci stosowania przejciowego wsparcia krajowego na

podstawie art. 133a rozporzdzenia Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r.
ustanawiajcego wsplne zasady dla systemw wsparcia bezporedniego dla rolnikw w ramach
wsplnej polityki rolnej i ustanawiajcego okrelone systemy wsparcia dla rolnikw, zmieniajcego
197
rozporzdzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchylajcego

rozporzdzenie (WE) nr 1782/2003, ktrej formalnym wyrazem byo uchwalenie nowelizacji,
ustanowienie w przepisach unijnych mechanizmu dostosowania patnoci bezporednich

na 2013 r. (art. 10a rozporzdzenia Rady (WE) nr 73/2009).
Zmiany wprowadzone do ustawy o patnociach w ramach systemw wsparcia bezporedniego

obejmoway:
zmian definicji patnoci uzupeniajcych, przywoujc jako podstaw ich stosowania

art. 133a rozporzdzenia Rady (WE) nr 73/2009 w miejsce art. 132 tego rozporzdzenia,
zmian przepisw art. 7 ust. 4, art. 22b ust. 3, art. 24ab ust. 6 i art. 24ac ust. 6 ustawy o patnociach,
zgodnie z ktrymi wysoko patnoci ustala si przy uwzgldnieniu art. 132 ust. 2 rozporzdzenia
Rady (WE) nr 73/2009 (art. 132 mia zastosowanie do 2012 r., a w odniesieniu do 2013 r. naley
uwzgldni art. 133a ust. 3),
uchylenie lit. b w art. 17 ust. 1 pkt 1, dodanie pkt 1b w art. 17 ust. 1 oraz zmian brzmienia art. 24ab
ust. 9 i art. 24ac ust. 9 ustawy o patnociach z uwagi na zmian podstawy prawnej wydawania
przez Komisj Europejsk decyzji zatwierdzajcych maksymaln wysoko rodkw finansowych
dla patnoci niezwizanej do tytoniu oraz dla patnoci niezwizanej do skrobi ziemniaczanej,
a take z uwagi na przejciowy charakter wsparcia.
Ponadto, z uwagi na nowelizacj Kodeksu postpowania administracyjnego (KPA), ktra wesza

w ycie z dniem 11 kwietnia 2011 r., w wietle ktrej zmieniono m.in. przepis art. 155 KPA dotyczcy
uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej, na mocy ktrej strona nabya prawo, zosta zmieniony art. 39
ustawy o patnociach w ramach systemw wsparcia bezporedniego. Zgodnie z nowym brzmieniem
art. 39 w przypadku, o ktrym mowa w art. 155 KPA, organ, ktry wyda decyzj ostateczn w sprawie
patnoci waciwy jest do zmiany tej decyzji, rwnie bez zgody strony, jeeli nie ograniczy to praw
nabytych przez t stron.
Agencja w 2013 r. realizowaa dziaania interwencyjne na podstawie zarzdze wydanych przez
Prezesa ARR. List zagadnie uregulowanych tymi zarzdzeniami zawiera aneks 4.
8.1.3. Monitorowanie regulacji prawnych UE

Obowizek wdroenia procedur koniecznych do zagwarantowania, e kada zmiana w przepisach UE
(w szczeglnoci obowizujce stawki pomocy finansowej) jest rejestrowana, a zalecenia, bazy danych
i listy kontrolne s aktualizowane w odpowiednim czasie, wynika z realizacji wymogw akredytacyjnych
postawionych unijnym agencjom patniczym. W zwizku z tym w ARR w 2013 r. na bieco
dokonywano monitorowania aktw prawnych UE ukazujcych si w Dziennikach Urzdowych UE na
198
stronie internetowej http://eur-lex.europa.eu. Jednoczenie Agencja pozyskiwaa za porednictwem

MRiRW niepublikowane unijne akty prawne, zawierajce istotne informacje dotyczce dziaa
realizowanych w ramach mechanizmw WPR administrowanych przez ARR. Pozyskiwane dokumenty
byy przekazywane do odpowiednich komrek organizacyjnych Agencji w formie rejestrw Dziennikw
Urzdowych UE.
8.2. Zarzdzanie kadrami

Celem polityki kadrowej w ARR jest nabr i zapewnienie optymalnego potencjau kadrowego oraz
najbardziej efektywne jego wykorzystanie, a take inwestowanie w posiadany kapita ludzki.
Agencja realizuje strategi personaln poprzez pozyskiwanie, rozwj i utrzymanie wysoko
wykwalifikowanego kapitau ludzkiego.
Zatrudnienie w ARR wedug stanu na 31 grudnia 2013 r. wynioso 1 152 osoby, z tego: w Centrali
522 osoby, w OT ARR 630 osb. Najliczniejsz grup w strukturze zatrudnienia (51%
wszystkich zatrudnionych) stanowili pracownicy o stau pracy powyej 10 lat. Najwikszy odsetek
zatrudnionych (62%) nalea do grupy wiekowej poniej 40 roku ycia. Kobiety stanowiy 61%
pracownikw Agencji. Wyksztacenie wysze posiadao ponad 92% pracownikw.
Wykres 53. Struktura zatrudnienia w ARR (wg stanu na 31 grudnia 2013 r.)
Sta pracy
Wiek
24%
51%
Pe
14%
39%
12%
37%
poniej 5 lat
5-10 lat
powyej 10 lat
61%
62%
poniej 40 lat
powyej 56 lat
41-55 lat
kobiety
mczyni
rdo: na podstawie danych ARR.
Nabr kandydatw na wolne stanowiska pracy w ARR prowadzony by, zgodnie z ustaw o ARR,
w sposb otwarty i konkurencyjny oraz odbywa si na zasadach okrelonych w procedurze
wewntrznej. Informacje o wolnych stanowiskach pracy byy powszechnie dostpne w siedzibach
jednostek organizacyjnych ARR prowadzcych nabr, w Biuletynie Informacji Publicznej ARR
oraz na stronie internetowej www.arr.gov.pl.
199
W 2013 r. do Agencji aplikowao cznie 557 osb. W wyniku naboru w trybie rekrutacji zewntrznej
zatrudniono 17 pracownikw (z tego: 10 osb w Centrali i 7 w OT ARR), w wikszoci na podstawie
umowy o prac na czas usprawiedliwionej nieobecnoci pracownika. W 2013 r. w Agencji pracoway
24 osoby z orzeczon niepenosprawnoci, z tego: 5 osb z niepenosprawnoci w stopniu
lekkim oraz 19 osb z niepenosprawnoci w stopniu umiarkowanym.
Praktyki studenckie w ARR odbyo 29 studentw (w tym 6 osb w Centrali), a praktyki
absolwenckie 15 osb (w tym 13 w Centrali). Agencja organizowaa rwnie stae dla osb
bezrobotnych skierowanych z Urzdw Pracy, w ktrych uczestniczyo 40 osb (w tym
6 w Centrali). W wyniku wsppracy Agencji ze Szko Gwn Gospodarstwa Wiejskiego
(SGGW) zorganizowano stae dla 4 osb w Centrali ARR. Stae byy finansowane w ramach
projektu europejskiego Program unowoczenienia ksztacenia w SGGW dla zapewnienia
konkurencyjnoci oraz wysokiej kompetencji absolwentw.
8.3. Szkolenia
Agencja Rynku Rolnego wspiera proces rozwoju zawodowego pracownikw, umoliwiajc im
uczestnictwo w szkoleniach grupowych, indywidualnych oraz dofinansowujc nauk w szkoach
wyszych i jzykowych.
Szkolenia zrealizowane w 2013 r. dotyczyy m.in. tematyki prawnej, finansowej, administracyjnej
oraz informatyki. W ramach zainicjowanego w 2012 r. projektu Zesp trenerski ARR
przeprowadzono kolejne szkolenia grupowe z zakresu: skutecznej komunikacji, zarzdzania
czasem, prezentacji i wystpie publicznych oraz Kodeksu postpowania administracyjnego,
w ktrych wzio udzia 138 pracownikw Agencji. Kadra kierownicza ARR uczestniczya w cyklu
szkole z zakresu budowania wsppracy i kierowania zespoem. cznie w ramach przyznanego
na 2013 r. budetu szkoleniowego zrealizowano 201 szkole.
Agencja udzielaa rwnie wsparcia pracownikom podnoszcym kwalifikacje zawodowe poprzez
dofinansowywanie nauki na: uzupeniajcych studiach magisterskich, studiach podyplomowych,
kursach jzykowych oraz szkoleniach specjalistycznych. W 2013 r. zawarto 89 umw (13 na
studia podyplomowe, 2 na uzupeniajce studia magisterskie, 41 na kursy jzykowe oraz 30 na
szkolenia specjalistyczne).
Ponadto w 2013 r. kontynuowano realizacj obligatoryjnych szkole okresowych w dziedzinie
bezpieczestwa i higieny pracy (BHP). cznie w 48 szkoleniach z tego zakresu uczestniczyo
215 pracownikw ARR.
200
8.4. Realizacja programu informatyzacji

Agencja Rynku Rolnego, realizujc w 2013 r. program informatyzacji, zarzdzaa zasobami
teleinformatycznymi
(serwery,
stacje
robocze,
urzdzenia
sieciowe,
zabezpieczenia,
oprogramowanie). Zapewniaa sprawne funkcjonowanie systemu informatycznego, realizowaa

polityk bezpieczestwa danych, wsppracowaa przy opracowywaniu wymaga dla systemw
teleinformatycznych, wspieraa dziaania uytkownikw, a take organizowaa systemy wymiany
informacji drog elektroniczn. Infrastruktura techniczna, ktr administrowaa ARR od strony
informatycznej, zapewniaa poprawne funkcjonowanie wszystkich komrek organizacyjnych Agencji.
W 2013 r. ARR prowadzia dziaania majce na celu utrzymanie cigoci produkcyjnej i rozbudow
Zintegrowanego Systemu Informatycznego (ZSI), ktry ma na celu wspomaganie realizacji
mechanizmw wsplnej polityki rolnej oraz wspomaganie administrowania mechanizmami krajowymi.
Odbywao si to poprzez utrzymanie systemw budowanych przez zesp projektowo-programistyczny Agencji oraz nadzorowanie i eksploatacj systemu zbudowanego przez podmiot
zewntrzny, w ramach umw serwisowych.
Realizowano 68 wnioskw o zmian eksploatowanych moduw systemw informatycznych
zbudowanych siami wasnymi ARR, wspomagajcych m.in. nastpujce mechanizmy WPR
i krajowe: Kwotowanie produkcji mleka (KM), Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych
w placwkach owiatowych (DSML oraz e-Szklanka), Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej
ludnoci Unii Europejskiej (PMZ), Owoce w szkole (OWS). Wprowadzono aktualne parametry do
aplikacji wspomagajcej kontrole dostaw w ramach mechanizmu Odbir i przetwrstwo surowca
tytoniowego (OPST). Ponadto realizowano wnioski o rozbudow i zmian systemu wspomagajcego
obsug funduszy promocji produktw rolno-spoywczych (FPZ).
Prowadzono take prace analityczne, projektowe i wdroeniowe nowych elementw systemu
zbudowanego przez podmiot zewntrzny. Prace te polegay na uszczegowieniu zapisw
analitycznych, weryfikacji modyfikacji zaprojektowanych przez wykonawc systemu i przeprowadzeniu
testw akceptacyjnych rozbudowanych i/lub zmodyfikowanych czci systemw. Priorytetowo
traktowano elementy systemu zwizane z e-usugami. Wdroono kolejn wersj systemu
e-Kancelaria. Zostaa zmieniona strona internetowa Agencji Rynku Rolnego.
W 2013 r. zapewniono utrzymanie infrastruktury SI ARR na waciwym poziomie, a take prowadzono
dziaania
zmierzajce
do:
jej
modernizacji,
zmniejszenia
kosztw
obsugi
zwizanych
z utrzymywaniem infrastruktury serwerw zdalnych, zmniejszenia kosztw utrzymania pamici

masowych przeznaczonych dla kopii bezpieczestwa danych (backupw) poprzez wdroenie
201
mechanizmw deduplikacji danych oraz do podniesienia poziomu bezpieczestwa informatycznego.

W ramach ww. dziaa przebudowano infrastruktur, rozszerzono macierze, zmieniono dostawc sieci
WAN, przeniesiono centrum zapasowe, wymieniono 300 komputerw oraz przeprowadzono
aktualizacj oprogramowania i urzdze systemw bezpieczestwa. Przeprowadzono rwnie
rekonfiguracj notebookw uytkownikw korzystajcych z dostpu zdalnego VPN, odblokowano
WiFi w komputerach spoza domeny i uruchomiono platform mobiln. Wdroono take ochron dla
komputerw przenonych i przeprowadzono testy penetracyjne infrastruktury IT. Podniesiono take
poziom ochrony przed niepodan korespondencj. W celu obnienia kosztw wyjazdw
zagranicznych umoliwiono instalacj oprogramowania Skype, a w celu zapewnienia kompatybilnoci
przy wsppracy z innymi instytucjami zakupiono MS Office 2013.
8.5. Zamwienia publiczne

ARR w 2013 r. udzielaa zamwie publicznych zgodnie z ustaw z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamwie publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907, z pn. zm.). Agencja przeprowadzia
50 postpowa o udzielenie zamwienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego, co
stanowio 90,9% wszystkich postpowa. Udzielono take 4 zamwie w trybie z wolnej rki.
Stanowiy one 7,3% w strukturze udzielonych zamwie. ARR sukcesywnie odstpuje od
prowadzenia postpowa w trybie z wolnej rki (w 2010 r. stanowiy one a 33,3% wszystkich
postpowa, w 2011 r. 18,3%, a w 2012 r. 10,5%). Ponadto udzielono jednego zamwienia
publicznego w ramach konkursu.
W 2013 r. uniewaniono 3 postpowania o udzielenie zamwienia publicznego w trybie przetargu
nieograniczonego, natomiast w 2 postpowaniach prowadzonych w ww. trybie uniewaniono 8 zada
czciowych. Ponadto 9 postpowa rozpocztych w 2013 r. byo kontynuowanych w 2014 r.
8.6. Zaangaowanie ARR w spk prawa handlowego ELEWARR

W 2013 r. Agencja Rynku Rolnego bya zaangaowana kapitaowo w spk
prawa handlowego ELEWARR Sp. z o.o. z siedzib w Warszawie, w ktrej
posiada 100% udziaw. ELEWARR Sp. z o.o. zajmuje si obrotem
i przechowalnictwem zb. Kapita zakadowy spki na koniec 2013 r.
wynis ponad 143 mln z. Spka tworzy wraz z czterema innymi spkami
grup kapitaow ELEWARR, w ktrej skad na koniec 2013 r. wchodziy nastpujce podmioty:
ELEWARR Sp. z o.o. (podmiot dominujcy),
TDM ARRTRANS S.A. w odzi (100% akcji w posiadaniu spki ELEWARR),
202
Zamojskie Zakady Zboowe Sp. z o.o. w Zamociu (100% udziaw w posiadaniu ELEWARR),
Elewator w Koronowie Sp. z o.o. (30% udziaw w kapitale zakadowym w posiadaniu

ELEWARR Sp. z o.o.),
Elewator Sieradz Sp. z o.o. w Sieradzu (26,7% udziaw w posiadaniu ELEWARR Sp. z o.o.).
Warto ksigowa udziaw ARR w ELEWARR Sp. z o.o. w 2013 r. wyniosa 139,4 mln z, co
stanowio 92% wartoci aktyww trwaych ARR przedstawionych w Bilansie Agencji Rynku Rolnego
sporzdzonym na 31 grudnia 2013 r.. Potencja przechowalniczy ELEWARR Sp. z o.o. na koniec
2013 r. wynosi 633 tys. ton.
8.7. Rejestracja przedsibiorcw

Agencja Rynku Rolnego prowadzia w 2013 r. dziaania dotyczce rejestracji przedsibiorcw
uczestniczcych w administrowanych mechanizmach. Do dziaa tych naleao: prowadzenie
i aktualizacja Centralnego Rejestru Przedsibiorcw (CRP), nadawanie numeru rejestracyjnego
oraz wydawanie wiadectw rejestracji. W Centrali i w OT ARR rejestrowano przedsibiorcw
oraz grupy producentw z wykorzystaniem systemu komputerowego CAPS. W 2013 r. w CRP
zarejestrowano 11,6 tys. nowych przedsibiorcw. cznie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia
2013 r. zarejestrowano 612,6 tys. uczestnikw mechanizmw administrowanych przez ARR.
W przypadku wystpienia zmian w podstawowych danych rejestracyjnych przedsibiorca by
zobowizany do ich aktualizacji. Od 1 maja 2004 r. do Agencji wpyno 414 tys. dokumentw
aktualizujcych dane przedsibiorcw, w tym 34,7 tys. w 2013 r. Poza rejestracj
przedsibiorcw oraz aktualizowaniem ich danych ARR weryfikowaa podstawowe dane
rejestracyjne, znajdujce si we wnioskach merytorycznych skadanych przez przedsibiorcw
ju uczestniczcych w poszczeglnych mechanizmach. W 2013 r. przeprowadzono 3,6 tys.
postpowa weryfikacyjnych, a w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2013 r. 64,4 tys.
postpowa.
ARR przyjmowaa i rejestrowaa w systemie informatycznym CAPS wnioski merytoryczne skadane
we wszystkich administrowanych mechanizmach. Od przystpienia Polski do UE przyjto
i zarejestrowano 4 331,2 tys. wnioskw, w tym 240,4 tys. w 2013 r.
203
Spis tabel
SPIS TABEL
Tabela 1.
Liczba placwek owiatowych oraz dzieci i uczniw korzystajcych

z programu Mleko w szkole w roku szkolnym 2012/2013 wg wojewdztw..
45
Tabela 2.
Centra interwencyjne w Polsce...................................................
56
Tabela 3.
Oferty na wiadczenie usug przechowalniczych zoone w 2013 r. wg OT ARR...
57
Tabela 4.
Pojemno przechowalnicza w centrach interwencyjnych w sezonie

gospodarczym 2013/2014 (wg stanu na 31 grudnia 2013 r.)......
58
Tabela 5.
Refundacje wywozowe do przetworw wieprzowych wypacone w 2013 r........
63
Tabela 6.
Refundacje wywozowe do woowiny wypacone w 2013 r...
65
Tabela 7.
Dopaty do materiau siewnego, majce charakter pomocy de minimis

w rolnictwie, zrealizowane w 2013 r...
83
Projekty zgoszone i objte umowami w ramach wsparcia pszczelarstwa

w sezonie 2012/2013....................................................................................................
86
Realizacja mechanizmu Wsparcie rynku produktw pszczelich w sezonie

2012/2013....
87
Tabela 10. Wypaty rodkw finansowych w 2013 r. na dziaania w ramach poszczeglnych

kierunkw wsparcia (tys. z)....
88
Tabela 8.
Tabela 9.
Tabela 11. Powierzchnia uprawy winoroli, zbiory winogron i produkcja wina w roku
gospodarczym 2012/2013 (wg stanu na 31 lipca 2013 r.)....... 100
Tabela 12. Powierzchnia uprawy winoroli oraz szacunkowa produkcja wina w roku
gospodarczym 2013/2014 (wg stanu na 31 grudnia 2013 r.)...... 101
Tabela 13. Wykaz surowcw zuytych do produkcji biogazu rolniczego... 106
Tabela 14. Energia elektryczna wytworzona z biogazu rolniczego.... 107
Tabela 15. Gotowe artykuy spoywcze dostarczone do magazynw organizacji
charytatywnych w ramach programu 2013....... 111
Tabela 16. Wpywy na fundusze promocji produktw rolno-spoywczych w 2013 r. oraz
stan rachunkw funduszy na 31 grudnia 2013 r....... 119
Tabela 17. Wydatki w ramach poszczeglnych funduszy promocji w 2013 r....... 120
Tabela 18. Pozwolenia na przywz/wywz wydane i rozliczone w 2013 r........ 131
204
Spis tabel
Tabela 19. Refundacje wywozowe zrealizowane w 2013 r.... 133

Tabela 20. Wsparcie sektora rolno-ywnociowego przez ARR w 2013 r. w podziale na
dziaania....... 133
Tabela 21. Wydatki ARR w 2013 r. w podziale na rynki/mechanizmy......
134
Tabela 22. rodki budetowe przyznane ARR w 2013 r........ 138

Tabela 23. Wydatki na realizacj dziaa ARR oraz rda ich finansowania w 2013 r.... 139
Tabela 24. Obrt rodkami finansowymi na dziaalnoci WPR w 2013 r... 140
Tabela 25. Wydatki poniesione przez Agencj w 2013 r. na realizacj mechanizmw WPR
w ramach prefinansowania..................................... 142
Tabela 26. Wydatki ARR w 2013 r. wg grup mechanizmw prefinansowanych z WPR..... 143
Tabela 27. Dziaalno ARR w 2013 r. w zakresie wspfinansowania programw
z udziaem rodkw Unii Europejskiej.... 144
Tabela 28. Patnoci uzupeniajce dla producentw rolnych w 2013 r..... 144
Tabela 29. Podatek VAT od WPR w 2013 r.... 145
Tabela 30. Wierzytelnoci ARR w 2013 r. na dziaalnoci WPR.... 146
Tabela 31. Okresy powstania wierzytelnoci ARR...... 146
Tabela 32. Wierzytelnoci ARR w 2013 r. powstae na dziaalnoci WPR wg postpowa 147
Tabela 33. Obrt rodkami finansowymi na dziaalnoci krajowej w 2013 r...... 149
Tabela 34. Obrt rodkami finansowymi w 2013 r. w ramach wydatkw administracyjnych....
151
Tabela 35. Obrt rodkami finansowymi w 2013 r. w ramach realizacji mechanizmw

krajowych..... 152
Tabela 36. Realizacja pomocy technicznej PROW 2007-2013 w ramach dotacji celowej
w 2013 r... 153
Tabela 37. Obrt rodkami finansowymi w ramach wydatkw inwestycyjnych ARR
w 2013 r............................................................................................................................... 155
Tabela 38. Obrt rodkami finansowymi w 2013 r. w ramach branowego programu
promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych........ 155
Tabela 39. Wierzytelnoci zwizane z dziaalnoci statutow ARR przed 1 maja 2004 r. 157
wg postpowa....... 157
205
Spis tabel
Tabela 41. Okresy powstania wierzytelnoci zwizanych z dziaalnoci statutow ARR

przed 1 maja 2004 r. na dziaalnoci krajowej... 158
Tabela 42. Wierzytelnoci zwizane z dziaalnoci statutow ARR po 1 maja 2004 r....... 159
Tabela 43. Kontrole techniczne przeprowadzone w 2013 r. przez suby techniczne ARR
w ramach administrowanych mechanizmw.... 186
Tabela 44. Kontrole techniczne przeprowadzone w 2013 r. w ramach mechanizmw
administrowanych przez biura ARR....... 187
206
Spis wykresw
SPIS WYKRESW
Wykres 1.
Wsparcie przekazane przez ARR na rzecz sektora rolno-ywnociowego

w 2013 r..
28
Wykres 2.
Ceny skupu mleka w kraju
30
Wykres 3.
Skup mleka w kraju....
31
Wykres 4.
Liczba dostawcw mleka (na pocztku danego roku kwotowego)
32
Wykres 5.
Liczba dostawcw mleka (na koniec danego roku kwotowego) oraz

rednia wielko dostaw mleka w Polsce.
34
Ilo mleka skupionego od dostawcw hurtowych (po przeliczeniu na

mleko o referencyjnej zawartoci tuszczu) w roku kwotowym 2012/2013
wg OT ARR.
35
Krajowe kwoty mleczne przysugujce pastwom czonkowskim UE

w latach kwotowych 2004/2005 i 2013/2014.
37
Liczba podmiotw skupujcych mleko w Polsce na koniec danego roku

kwotowego.
38
Wykres 9.
Struktura podmiotw skupujcych mleko wg stanu na 31 grudnia 2013 r
38
Wykres 10.
Finansowanie programu Mleko w szkole...
Wykres 11.
Placwki owiatowe objte dofinansowaniem w ramach programu Mleko

w szkole...
40
Wykres 12.
Placwki owiatowe i uczniowie w programie Mleko w szkole...
45
Wykres 13.
Liczba uczniw korzystajcych z programu Mleko w szkole wg wojewdztw
46
Wykres 14.
Produkcja masa w Polsce
47
Wykres 15.
Krajowe i wiatowe ceny zbytu masa..
47
Wykres 16.
Produkcja OMP w Polsce
50
Wykres 17.
Krajowe i wiatowe ceny zbytu OMP..
50
Wykres 18.
Struktura wydatkw na rynku mleka w 2013 r...
53
Wykres 6.
Wykres 7.
Wykres 8.
40
207
Spis wykresw
Wykres 19.
Ceny skupu zb w kraju.
55
Wykres 20.
Pogowie trzody chlewnej i roczna produkcja ywca wieprzowego

w Polsce
60
Wykres 21.
Skup i ceny skupu ywca wieprzowego w Polsce.
61
Wykres 22.
Ceny rynkowe wieprzowiny w UE wg wagi poubojowej schodzonej klasy E
61
Wykres 23.
Produkcja ywca woowego i cielcego oraz ceny skupu byda w Polsce

w latach 2004-2013 (w podziale na procza)..
63
Wykres 24.
Ceny rynkowe woowiny w UE
64
Wykres 25.
Skup i ceny skupu ywca drobiowego w Polsce...
66
Wykres 26.
Ceny zbytu tuszek kurczt (z szyjami) w UE .
66
Wykres 27.
Krajowe ceny zbytu workowanego cukru biaego..
69
Wykres 28.
Liczba zgosze celnych w wywozie cukru pozakwotowego i iloci cukru

pozakwotowego, na ktre ARR wydaa pozwolenia.
71
Wnioski o przyznanie dopat do materiau siewnego, majcych charakter

pomocy de minimis w rolnictwie, zoone w 2013 r. wg OT ARR..
82
Wykres 30.
Realizacja dopat do materiau siewnego...
84
Wykres 31.
Realizacja dziaa na rynku produktw pszczelich..
86
Wykres 32.
Struktura umw rozliczonych w ramach wsparcia pszczelarstwa w sezonie

2012/2013 w podziale na wojewdztwa...
87
Wolumen wkna lnianego i konopnego z roku gospodarczego 2011/2012, do

ktrego ARR dopacia w 2013 r.
89
Wykres 34.
Powierzchnia uprawy i produkcja owocw w Polsce
91
Wykres 35.
Powierzchnia uprawy i produkcja warzyw w Polsce
92
Wykres 36.
Zakres programu Owoce w szkole
93
Wykres 37.
Finansowanie programu Owoce w szkole w UE w roku szkolnym

2012/2013 i 2013/2014.
95
Wykres 38.
Uczniowie i szkoy podstawowe korzystajce z programu Owoce w szkole.
96
Wykres 39.
Liczba dzieci ze szk podstawowych korzystajcych z programu Owoce

w szkole w podziale na wojewdztwa.
98
Wykres 29.
Wykres 33.
208
Spis wykresw
Wykres 40.
Obszar uprawy winoroli wg pooenia winnic (stan na 31 grudnia 2013 r.)..
102
Wykres 41.
Produkcja biokomponentw w Polsce..
104
Wykres 42.
Liczba podmiotw gospodarczych wpisanych do rejestru przedsibiorstw

energetycznych zajmujcych si wytwarzaniem biogazu rolniczego oraz liczba
biogazowni ujtych w rejestrze...
105
Zakres realizacji mechanizmu WPR Dostarczanie nadwyek ywnoci

najuboszej ludnoci Unii Europejskiej w Polsce w latach 2004-2013.
112
Budety polskich kampanii branowych w okresie maj 2004 grudzie 2013

wg grup produktw..
114
Wykres 45.
Fundusze promocji produktw rolno-spoywczych wpywy i wydatki.
120
Wykres 46.
Struktura pozwole wydanych przez ARR w 2013 r. na przywz/wywz

towarw do/z Polski
131
Struktura pozwole rozliczonych przez ARR w 2013 r. na przywz/wywz

towarw do/z Polski...
132
Wykres 48.
Wydatki ARR w 2013 r. w podziale na dziaania.
135
Wykres 49.
Struktura wydatkw ARR w 2013 r. w podziale na grupy dziaa..
135
Wykres 50.
Struktura wydatkw ARR w 2013 r...
136
Wykres 51.
Schemat organizacji sub technicznych..
185
Wykres 52.
Liczba kontroli przeprowadzonych w 2013 r. przez poszczeglne Sekcje

Kontroli Technicznych OT ARR.
187
Struktura zatrudnienia w ARR (wg stanu na 31 grudnia 2013 r.).
199
Wykres 43.
Wykres 44.
Wykres 47.
Wykres 53.
209
Aneks
ANEKSY
1. Schemat organizacyjny Agencji Rynku Rolnego

2. Schemat organizacyjny Oddziau Terenowego Agencji Rynku Rolnego
3. Rejestr gwarantw
4. Zagadnienia uregulowane zarzdzeniami Prezesa Agencji Rynku Rolnego
210
ANEKS 1
(stan na 31.12.2013 r.)
Schemat organizacyjny Agencji Rynku Rolnego
PREZES ARR
Z-CA PREZESA
ZP-1
Biuro Prawne
Biuro Audytu
Wewntrznego
Biuro Zarzdzania
Kapitaem Ludzkim
Biuro Kontroli
Wewntrznej
Biuro Produktw
Rolinnych
Biuro Systemw
Jakoci
Midzynarodowej
Biuro Wsppracy
Midzynarodowej
Biuro Produktw
Zwierzcych
Biuro
Teleinformatyki
Biuro
Administracyjne
Z-CA PREZESA
ZP-2
Biuro Kontroli
Technicznych
Biuro Wspierania
Konsumpcji
Biuro Finansowo-Ksigowe
Biuro Wymiany
Towarowej
z Zagranic
Biuro Cukru
i Biopaliw
Biuro
Kwotowania
Produkcji Mleka
Biuro Promocji
ywnoci
Biuro Analiz
i Programowania
Penomocnik
Prezesa ds. Ochrony
Informacji
Niejawnych
i Spraw Obronnych
Rzecznik Prasowy
OT
BYDGOSZCZ
OT
BIAYSTOK
OT
GORZW WLKP.
OT
GDYNIA
OT
KATOWICE
Penomocnik
Prezesa ds.
Nadzoru
Wacicielskiego
OT
KIELCE
KRAKW
Penomocnik Prezesa
ds. Ochrony Danych
Osobowych
Inspektor
Bezpieczestwa
Systemw
Informatycznych
OT
LUBLIN
OT
Z-CA PREZESA
ZP-3
OT
POZNA
OT
D
OT
OLSZTYN
Doradca
Prezesa
OT
WROCAW
OT
RZESZW
OT
OT
OT
SZCZECIN
OPOLE
WARSZAWA
ANEKS 2
(stan na 31.12.2013 r.)
Schemat organizacyjny
Oddziau Terenowego Agencji Rynku Rolnego
DYREKTOR
OT ARR
ZASTPCA
DYREKTORA
OT ARR
Sekcja Kontroli
Technicznych
Sekcja
Interwencji
Sekcja Finansowo-Ksigowa
Sekcja
Kwotowania
Produkcji Mleka
Sekcja Administracji
Stanowisko
ds. Obsugi Prawnej
Sekcja
Informacji
i Promocji
Stanowisko
ds. Teleinformatyki
ANEKS 3
Rejestr gwarantw*
Rejestr gwarantw ARR zawiera wykaz instytucji finansowych, wpisanych do wykazu gwarantw
dugw celnych przez Ministra Finansw, ktre podpisay z Agencj umowy o wsppracy
w zakresie gwarantowania mechanizmw WPR. W 2013 r. rejestr gwarantw ARR obejmowa:
1. RABOBANK POLSKA S.A.
2. DEUTSCHE BANK POLSKA S.A.
3. BANK BPH S.A.
4. BNP PARIBAS BANK POLSKA S.A.
5. INTERRISK TOWARZYSTWO UBEZPIECZE S.A. VIENNA INSURANCE GROUP
6. RBS BANK (POLSKA) S.A.
7. RAIFFEISEN BANK POLSKA S.A.
8. BANK MILLENNIUM S.A.
9. TOWARZYSTWO UBEZPIECZE I REASEKURACJI ALLIANZ POLSKA S.A.
10. ING BANK LSKI S.A.
11. BRE BANK S.A.
12. SOCIETE GENERALE S.A. ODDZIA W POLSCE
13. BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A.
14. POWSZECHNY ZAKAD UBEZPIECZE S.A.
15. BANK GOSPODARKI YWNOCIOWEJ S.A.
16. NORDEA BANK POLSKA S.A.
17. SOPOCKIE TOWARZYSTWO UBEZPIECZE ERGO HESTIA S.A.
18. SGB BANK S.A.
19. BANK ZACHODNI WBK S.A.
20. BANK POLSKIEJ SPDZIELCZOCI S.A.
21. BANK OCHRONY RODOWISKA S.A.
22. POWSZECHNA KASA OSZCZDNOCI BANK POLSKI S.A.
23. BANK POLSKA KASA OPIEKI S.A.
24. BNP PARIBAS S.A. ODDZIA W POLSCE
25. DANSKE BANK A/S S.A. ODDZIA W POLSCE
26. HSBC BANK POLSKA S.A.
27. TOWARZYSTWO UBEZPIECZE EULER HERMES S.A.
28. BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO
29. SKANDINAVISKA ENSKILDA BANKEN AB (SPKA AKCYJNA) ODDZIA W POLSCE
30. GOTHAER TOWARZYSTWO UBEZPIECZE S.A.
31. BANK DNB NORD POLSKA S.A.
32. ALIOR BANK S.A.
33. TOWARZYSTWO UBEZPIECZE EUROPA S.A.
34. POLSKI BANK SPDZIELCZY W CIECHANOWIE
35. CREDIT AGRICOLE BANK POLSKA S.A.
* Wedug stanu na 31 grudnia 2013 r.
ANEKS 4
Zagadnienia uregulowane zarzdzeniami

Prezesa Agencji Rynku Rolnego
W 2013 r. Prezes Agencji Rynku Rolnego, dziaajc w zakresie swoich kompetencji, wyda
134 zarzdzenia obejmujce w szczeglnoci nastpujce wewntrzne uregulowania normatywne:
1. W zakresie dziaalnoci interwencyjnej:
1.1. na rynku zb:
procedury interwencyjnego zakupu i sprzeday zb,
warunki uczestnictwa przedsibiorcw w mechanizmie interwencyjnego zakupu pszenicy,
warunki uczestnictwa przedsibiorcw w wiadczeniu usug przechowalniczych,
1.2. na rynku tytoniu:
procedury odbioru i przetwrstwa surowca tytoniowego,
warunki uzyskania zatwierdzenia pierwszego przetwrcy surowca tytoniowego,
warunki uzyskania zatwierdzenia i prowadzenia punktu odbioru surowca tytoniowego,
1.3. na rynku wina:
procedury administrowania potencjaem produkcyjnym winoroli i wina,

warunki uczestnictwa w mechanizmie administrowania potencjaem produkcyjnym
winoroli i wina,
1.4. na rynku produktw pszczelich:
procedury wsparcia rynku produktw pszczelich,
warunki ubiegania si o refundacj kosztw poniesionych w ramach realizacji
mechanizmu wsparcie rynku produktw pszczelich,
ustalajce wzory umw na realizacj projektw w ramach mechanizmu wsparcia rynku
produktw pszczelich,
powoujce komisj dokonujc wyboru projektw w zwizku z realizacj mechanizmu
wsparcia rynku produktw pszczelich,
1.5. na rynku cukru:
procedury rafinacji cukru przywiezionego spoza UE,
procedury monitorowania produkcji oraz opat na rynku cukru,
procedury dywersyfikacji przemysu cukrowniczego,
procedury przetwarzania cukru przemysowego,
warunki przetwarzania cukru przemysowego,
powoujce komisj do spraw oceny oraz kwalifikacji wnioskw o przyznanie i wypat

pomocy w ramach dziaania Zwikszanie wartoci dodanej podstawowej produkcji rolnej
i lenej Krajowego Programu Restrukturyzacji,
1.6. na rynku mleka i przetworw mlecznych:
procedury kwotowania produkcji mleka,
procedury udzielania dopaty krajowej do spoycia mleka i przetworw mlecznych
w szkoach podstawowych,
warunki udzielania dopat do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach
owiatowych,
warunki udzielania dopaty krajowej do spoycia mleka i przetworw mlecznych
w szkoach podstawowych,
warunki udzielania dopat do prywatnego przechowywania masa,
warunki zakupu masa na zapasy interwencyjne,
warunki zakupu odtuszczonego mleka w proszku na zapasy interwencyjne,
wprowadzajce tryb udzielania dofinansowania z Funduszu Promocji Mleka do spoycia
mleka i przetworw mlecznych w przedszkolach i gimnazjach,
wprowadzajce plan kontroli w mechanizmie kwotowania produkcji mleka za rok kwotowy
2011/2012,
wprowadzajce krajowy wspczynnik realokacji,
1.7. na rynku nasion:
procedury dopat do materiau siewnego,
warunki uzyskania dopaty z tytuu zuytego do siewu lub sadzenia materiau siewnego
kategorii elitarny lub kwalifikowany w ramach pomocy de minimis w rolnictwie,
1.8. na rynkach innych produktw nieywnociowych:
procedury monitorowania produkcji biogazu rolniczego,
procedury monitorowania rynku biokomponentw i biopaliw ciekych,
procedury gromadzenia informacji o infrastrukturze energetycznej,
warunki uzyskania wpisu do rejestru przedsibiorstw energetycznych zajmujcych si
wytwarzaniem biogazu rolniczego,
warunki uzyskania wpisu do rejestru rolnikw oraz zasady wykonywania dziaalnoci
objtej wpisem.
2. W zakresie administrowania obrotem towarowym z zagranic:
procedury dotyczce handlu zagranicznego.
3. W zakresie promocji produktw rolnych i pomocy ywnociowej:
procedury dostarczania nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci Unii Europejskiej,
procedury programu Owoce w szkole,

warunki uczestnictwa w programie Owoce w szkole,
zasady obsugi funduszy promocji produktw rolno-spoywczych,
wprowadzajce dokumentacje przetargowe dla mechanizmu dostarczania nadwyek ywnoci
najuboszej ludnoci Unii Europejskiej,
okrelajce organizacj i nadzr nad realizacj programu promocji brany polskich specjalnoci
ywnociowych w ramach realizowanego przez Ministerstwo Gospodarki projektu
systemowego Promocja polskiej gospodarki na rynkach midzynarodowych, Poddziaania
6.5.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
4. W zakresie spraw organizacyjnych wprowadzono/ustalono/powoano:
Regulamin Organizacyjny,
Regulamin Pracy,
zakres kompetencji osb penicych funkcje kierownicze w ARR,
Polityk Bezpieczestwa Informacji,
Zasady Zarzdzania Bezpieczestwem Informacji,
Zasady Zapewnienia Cigoci Dziaania,
Regulamin Zakadowego Funduszu wiadcze Socjalnych,
Ksig Systemu Zarzdzania,
procedury dotyczce procesw finansowo-ksigowych,
procedury kontroli wewntrznej,
procedury koordynacji i monitorowania wsppracy z zagranic,
procedury nadzoru wacicielskiego,
procedury obsugi prawnej,
procedury planowania,
procedury zarzdzania procesem rejestracji,
procedury zarzdzania dokumentami i zapisami,
procedury zarzdzania infrastruktur i logistyk,
procedury zarzdzania informacj,
procedury zarzdzania ryzykiem,
polityk rachunkowoci w zakresie dziaalnoci ARR niezwizanej bezporednio z realizacj
mechanizmw wsplnej polityki rolnej i niezwizanej z funduszami promocji produktw rolno-spoywczych,
instrukcj w sprawie zasad delegowania i rozliczania nalenoci przysugujcych pracownikowi
ARR z tytuu podry subowej na obszarze kraju i poza granicami,
zasady gospodarowania rodkami ochrony indywidualnej oraz odzie i obuwiem roboczym,
instrukcj korzystania przez pracownikw ARR ze subowych kart patniczych,
komisje likwidacyjne,
Zesp Ekspertw ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktw Rolniczych,
zesp ds. monitorowania prawodawstwa,
kart audytu wewntrznego,
zakres obowizkw i tryb pracy auditorw wewntrznych Systemu Zarzdzania,
zasady przeprowadzenia inwentaryzacji w 2013 r. w zakresie dziaalnoci ARR niezwizanej
bezporednio z realizacj mechanizmw wsplnej polityki rolnej,
zasady przeprowadzenia w 2013 r. inwentaryzacji rodkw trwaych, maszyn i urzdze
wchodzcych w skad rodkw trwaych oraz wartoci niematerialnych i prawnych,
stawki opat za wykonanie bada, w tym bada odwoawczych, w ramach mechanizmw
wsplnej polityki rolnej,
wysoko limitw na rozmowy oraz sposb korzystania z telefonw stacjonarnych
i komrkowych,
terminy patnoci zobowiza wynikajcych z umw, w ktrych stron zobowizan jest ARR,
zasady postpowania na wypadek zagroenia oraz ewakuacji pracownikw ARR z budynku
Centrum Bankowo-Finansowego,
zasady korzystania z dokumentw przeznaczonych do uytku subowego,
zasady zaopatrzenia pracownikw ARR w okulary korygujce wzrok,
zasady i warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracownikw ARR.
Sprawozdanie z dziaalnoci Agencji Rynku Rolnego w 2013 roku

opracowano w Biurze Analiz i Programowania na podstawie informacji z biur ARR.
AGENCJA RYNKU ROLNEGO

00-400 Warszawa, ul. Nowy wiat 6/12
Zastpca Prezesa
22 661 76 51
22 661 76 66
22 661 76 33
Zastpca Prezesa
22 661 76 23
Rzecznik Prasowy
22 661 76 13
Telefoniczny Punkt Informacyjny
22 661 72 72
Prezes
Biura:
Administracyjne
22 661 74 10
Analiz i Programowania
22 661 78 29
Audytu Wewntrznego
22 661 79 05
Cukru i Biopaliw
22 661 71 30
Finansowo-Ksigowe
22 661 74 32
Kontroli Technicznych
22 661 77 76
Kontroli Wewntrznej
22 661 77 68
Kwotowania Produkcji Mleka
22 661 77 19
Prawne
22 661 73 61
Produktw Rolinnych
22 661 78 10
Produktw Zwierzcych
22 661 71 09
Promocji ywnoci
22 661 71 11
Systemw Jakoci
22 661 74 04
Teleinformatyki
22 661 70 24
Wspierania Konsumpcji
22 661 79 79
Wsppracy Midzynarodowej
22 661 72 26
Wymiany Towarowej z Zagranic
22 661 75 90
Zarzdzania Kapitaem Ludzkim
22 661 77 44
Penomocnik Prezesa ds. Ochrony

Informacji Niejawnych i Spraw Obronnych
22 661 74 95
Penomocnik Prezesa ds. Nadzoru

Wacicielskiego
22 661 75 30
Penomocnik Prezesa ds. Ochrony Danych

Osobowych
22 661 71 46
Inspektor Bezpieczestwa Systemw

Informatycznych
22 661 75 00
Doradca Prezesa
22 661 76 30

Sprawozdanie - Arr - 2013 - Agentie de Plata PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sprawozdanie - Arr - 2013 - Agentie de Plata PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Spis treci

AGENCJA RYNKU ROLNEGO AGENCJ PATNICZ...

Status prawny i zakres dziaalnoci Agencji Rynku Rolnego..........

Struktura organizacyjna Agencji Rynku Rolnego......

Ocena dziaalnoci ARR przez jednostki zewntrzne......

DZIAANIA ARR PROWADZONE W RAMACH ADMINISTROWANYCH

Dziaania interwencyjne na rynkach rolno-ywnociowych..

Rynek mleka i przetworw mlecznych

Kwotowanie produkcji mleka..........................................................

Program Mleko w szkole...........................................................

2.1.1.1.2.1. Dopaty do spoycia mleka i przetworw mlecznych w placwkach owiatowych..

2.1.1.1.2.2. Dofinansowanie z Funduszu Promocji Mleka do spoycia mleka i przetworw mlecznych

2.1.1.1.2.3. Dopata krajowa do spoycia mleka i przetworw mlecznych w szkoach podstawowych.

Interwencyjny zakup i sprzeda masa

Dopaty do prywatnego przechowywania masa

Wystawianie certyfikatw dla masa przeznaczonego do wykorzystania w ramach

Odtuszczone mleko w proszku (OMP)...

Interwencyjny zakup i sprzeda odtuszczonego mleka w proszku

Handel zagraniczny na rynku mleka

Interwencyjny zakup i sprzeda zb..

Handel zagraniczny na rynku zb..

Handel zagraniczny na rynku ryu...

Rynek misa czerwonego.

Handel zagraniczny na rynku wieprzowiny.

Handel zagraniczny na rynku woowiny i cielciny

Rynek drobiu i jaj.

Handel zagraniczny na rynku drobiu i jaj

Handel zagraniczny na rynku cukru........

Monitorowanie produkcji oraz opaty na rynku cukru

Rafinacja cukru przywiezionego spoza UE.

Przetwarzanie cukru przemysowego..

Dywersyfikacja przemysu cukrowniczego..

Rynek skrobi ziemniaczanej..

Dopaty w ramach kwotowania produkcji skrobi ziemniaczanej..

Patno niezwizana sektor skrobi ziemniaczanej...

Patnoci dla producentw surowca tytoniowego..

Odbir i przetwrstwo surowca tytoniowego..

Dopaty do materiau siewnego.

Rynek produktw pszczelich.

Wsparcie rynku produktw pszczelich.

Rynek lnu i konopi..

Dopaty do przetwrstwa somy lnianej i konopnej na wkno.

Handel zagraniczny na rynku lnu i konopi..

Rynek owocw i warzyw

Program Owoce w szkole...

Administrowanie rozdysponowywaniem owocw i warzyw nieprzeznaczonych do sprzeday

Handel zagraniczny na rynku wieych owocw i warzyw..

Administrowanie potencjaem produkcyjnym winoroli i wina.

Monitorowanie rynku biokomponentw i biopaliw ciekych..

Monitorowanie produkcji biogazu rolniczego..

Gromadzenie informacji o infrastrukturze energetycznej.

Kontrola wykorzystania rolin energetycznych..

Pomoc do plantacji trwaych..

Dostarczanie nadwyek ywnoci najuboszej ludnoci Unii Europejskiej...

Wspieranie promocji ywnoci..

Wsparcie dziaa promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktw rolnych.

Obsuga funduszy promocji produktw rolno-spoywczych.

Dziaania informacyjne i promocyjne w ramach Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich

Dziaania ARR w zakresie promocji produktw rolnych i rolno-spoywczych,

Branowy program promocji brany polskich specjalnoci ywnociowych.

Handel zagraniczny w zakresie produktw przetworzonych non-aneks I.

Podsumowanie dziaa ARR w 2013 r. w ramach regulacji handlu zagranicznego

Podsumowanie wsparcia sektora rolno-ywnociowego przez ARR w 2013 r.