Badanie przebiegu czasowego prdu magnesujcego transformatora

Wprowadzenie
Transformator jest statycznym przetwornikiem energii, w ktrym, bez ruchu obrotowego, za
porednictwem pola elektromagnetycznego nastpuje, przy tej samej czstotliwoci, zmiana wartoci
napicia i prdu energii elektrycznej doprowadzonej wzgldem energii elektrycznej wyprowadzonej.
Podstawowymi czciami transformatora s: rdze oraz uzwojenia. Rdze skada si z kolumn (supw)
poczonych jarzmem. Na kolumnach umieszcza si uzwojenia (rys 1). W zalenoci od liczby uzwoje
umieszczonych na kolumnach wyrnia si transformatory: dwuuzwojeniowe, trjuzwojeniowe itd. Z
prdem pyncym przez uzwojenia zwizany jest przepyw H , proporcjonalny do prdu. W obwodzie
magnetycznym o reluktancji (przewodnoci) wytworzony zostaje strumie magnetyczny. Strumie
magnetyczny przenikajcy przez rdze transformatora jest nazywany strumieniem gwnym i oznaczany
liter . Strumie gwny jest skojarzony ze wszystkimi uzwojeniami umieszczonymi na kolumnie
indukujc w nich siy elektromotoryczne transformacji okrelone wzorem:

e (t ) = z

d (t )
= 2 zf cos t
dt

Gdzie: z - liczba zwojw uzwojenia,

f - czstotliwo zmian strumienia magnetycznego,
- amplituda strumienia magnetycznego.

Rys. 1.Schemat budowy transformatora

Linie strumienia magnetycznego zamykajce si przez powietrze otaczajce uzwojenie transformatora

tworz strumie rozproszenia r. Strumie rozproszenia jest skojarzony tylko z tym uzwojeniem, wok
ktrego zamykaj si linie strumienia rozproszenia. Strumie rozproszenia indukuje w uzwojeniu si
elektromotoryczn transformacji

er (t ) = z

dr (t )
dt

W transformatorze dwuuzwojeniowym, uzwojenie o wikszej liczbie zwojw nazywa si

uzwojeniem grnego napicia (GN), natomiast uzwojenie o mniejszej liczbie zwojw - uzwojeniem
dolnego napicia (DN). Napicia znamionowe uzwoje grnego i dolnego napicia mog by napiciami
wysokimi (TO) lub niskimi (KN). Uzwojenie transformatora zasilane ze rda energii elektrycznej jest,
nazywane uzwojeniem pierwotnym. Uzwojenie, z ktrego odbiera si energi elektryczn przyjto
nazywa uzwojeniem wtrnym. Transformowanie prdu trjfazowego moe odbywa si w trzech

odpowiednio poczonych transformatorach jednofazowych lub w jednym transformatorze trjfazowym.

Symetryczny rdze transformatora trjfazowego uzyskuje si po ustawieniu, w ksztacie gwiazdy, rdzeni
trzech transformatorw jednofazowych w taki sposb, aby nieposiadajce uzwoje supy byy zestawione
razem (rys. 2a).

Rys. 2. Sposoby tworzenia odwodu magnetycznego symetrycznego transformatora 3-fazowego:

a) paszczowego b) rdzeniowego

Jeli sinusoidalne strumienie magnetyczne tworz w poszczeglnych rdzeniach symetryczny ukad

trjfazowy, rodkowe supy ukadu trzech transformatorw jednofazowych mona usun (rys. 2b),
otrzymuje si wtedy symetryczny trjfazowy transformator rdzeniowy. W praktyce stosuje si zwykle
trjfazowy transformator rdzeniowy, w ktrym wszystkie kolumny umieszczone s w jednej paszczynie
(rys. 3) .W trjfazowym transformatorze rdzeniowym niesymetrycznym droga strumienia magnetycznego
w supie rodkowym jest krtsza ni drogi strumieni magnetycznych supw skrajnych. Na skutek tego
prd magnesujcy uzwojenia umieszczonego na kolumnie rodkowej jest mniejszy ni prdy
magnesujce uzwoje umieszczonych na kolumnach skrajnych.

Rys.3. Obwd magnetyczny transformatora 3-fazowego rdzeniowego niesymetrycznego

Uzwojenia transformatorw trjfazowych mog by poczone w ukady:

gwiazdy (oznaczanej symbolem Y - w przypadku strony grnego napicia lub y - dla strony
dolnego napicia),

trjkta (oznaczonego symbolami odpowiednio D lub d),

zygzaka (oznaczanego symbolami Z lub z).
Ukad pocze wpywa w istotny sposb na magnesowanie rdzenia i waciwoci ruchowe
transformatora przy obcieniu.

Rys. 4. Sposoby czenia uzwoje transformatorw 3-fazowych: a) w gwiazd

b) w trjkt c) w zygzak

Funkcj czasow prdu magnesujcego bada si w stanie jaowym transformatora, to. Jest przy
otwartym obwodzie uzwojenia wtrnego. Przez pierwotne uzwojenia transformatora przepywa wwczas
prd stanu jaowego (I0). Skadow biern tego prdu nazywa si prdem magnesujcym Im.
Badanie transformatora w stanie jaowym przeprowadza si przy zmienianej wartoci napicia
zasilajcego, na og do wartoci napicia zasilajcego, na og do wartoci 1,3 Un.
Przy badaniu transformatora w stanie jaowym zwykle pomija si strat napicia na rezystancji uzwojenia
pierwotnego oraz si elektromotoryczn indukowan w uzwojeniu pierwotnym przez strumie
rozproszenia, jako e s to wartoci mae w porwnaniu z napiciem zasilajcym, U1, czyli przyjmuje
si, e u1(t) e1(t).
Prd magnesujcy transformatora jednofazowego
Jeeli napicie zasilajce jest sinusoidalnie zmienne, to przy zaoeniu u1(t) = e1(t) musi si
sinusoidalnie zmienia rwnie strumie magnetyczny (t), a wic i indukcja magnetyczna w rdzeniu.
Poniewa w celu zapewnienia dla strumienia gwnego drogi o duej przewodnoci magnetycznej rdze
transformatora jest wykonany z ferromagnetyka, zaleno indukcji B = f(Io) ma ksztat rewersyjnej ptli
histerezy. Z tego powodu ksztat funkcji czasowej prdu io odbiegaj od sinusoidy. Przy maych
wartociach napi, a wic przy maych indukcjach odpowiadajcych prostoliniowej czci
charakterystyki magnesowania, krzywa prdu jest tylko nieznacznie znieksztacona. Przy wzrocie
napicia, w miar nasycania si stali rdzenia, krzywa prdu odksztaca si silniej. Wystpowanie strat
mocy w rdzeniu powoduje, e prd i0 jest przesunity w czasie wzgldem krzywej indukcji. Po
wyeliminowaniu z prdu stanu jaowego i sinusoidalnej skadowej iF, przesunitej o kt /2 wzgldem
krzywej indukcji, otrzymuje si skadow prdu iM pozostajc w fazie z przebiegiem indukcji. Skadowa
czynna prdu stanu jaowego iF jest funkcj strat mocy w rdzeniu transformatora. Skadowa bierna prdu
stanu jaowego iM jest prdem magnesujcym o charakterze czysto indukcyjnym. Wykrelny sposb
wyznaczenia prdu magnesujcego na podstawie ptli histerezy pokazano na rys. 5.

Rys. 5. Wykrelny sposb wyznaczania prdu magnesujcego na podstawie ptli histerezy

Funkcja czasowa prdu magnesujcego jest krzyw antysymetryczn, dla ktrej f(x + ) = - f(x), czyli w
rozwiniciu na szereg Fouriera nie wystpuje skadowa staa oraz harmoniczne parzyste. W szeregu
wystpuj tylko wyrazy z sinusem. Znaki poszczeglnych harmonicznych musz by takie, aby krzywa
prdu bya zaostrzona (rys. 6). Prd magnesujcy, rozoony na szereg Fouriera, bdzie:

im (t ) = 2 [ I m1 * sin t I m 3 * sin 3 t + I m 5 * sin 5 t I m 7 * sin 7 t + I m 9 * sin 9 t + ...]

Amplituda prdu magnesujcego

I m max = 2[ I m1 + I m 3 + I m 5 + I m 7 + I m 9 + ...]
Natomiast warto skuteczna

I m = I 2 m1 + I 2 m 3 + I 2 m 5 + I 2 m 7 + I 2 m 9 + ...
Stosunek wartoci maksymalne j prdu magnesujcego do wartoci skutecznej jest nazywany
wspczynnikiem szczytu prdu magnesujcego

s =

I m max
Im

Stosunek wartoci skutecznej prdu magnesujcego do wartoci redniej prdu magnesujcego jest
nazywany wspczynnikiem ksztatu krzywej prdu magnesujcego

s =

Im
I msr

Amplitudy poszczeglnych harmonicznych zale od nasycenia stali rdzenia. Amplituda prdu

magnesujcego zaley w wikszym stopniu od harmonicznej trzeciej i pitej.

Rys.6. Rozkad funkcji czasowej prdu magnesujcego na wysze harmoniczne

Proces magnesowania rdzenia, podczas ktrego do uzwoje transformatora mog dopyn prdy
wszystkich wyszych harmonicznych nazywa magnesowaniem swobodnym.
Jeli prd magnesujcy ma ksztat sinusoidalny lub nie zawiera niektrych nieparzystych
harmonicznych (przede wszystkim trzeciej), wwczas ksztat strumienia i indukcji jest spaszczony w
porwnaniu z przebiegiem sinusoidalnym (rys.7).

Magnesowanie tego typu nazywa si magnesowaniem wymuszonym.

Rys. 7. Przebiegi funkcji czasowych prdu strumienia i SEM podczas

magnesowania wymuszonego prdem sinusoidalnym

Krzyw strumienia mona rozoy na harmoniczne, z ktrych najwaniejsza jest pierwsza i trzecia.
Kadej harmonicznej strumienia odpowiadaj harmoniczne indukowanej siy elektromotorycznej, przede
wszystkim pierwsza e1 oraz trzecia e3.
Funkcja czasowa wypadkowej siy elektromotorycznej odbiega wwczas od sinusoidy wykazujc
charakterystyczne wyostrzenie.
Prd magnesujcy transformatora trjfazowego
Jeli obwd magnetyczny transformatora jest nasycony, wwczas przy sinusoidalnym strumieniu prd
magnesujcy zawiera wysze harmoniczne. Funkcje czasowe harmonicznych prdu magnesujcego w
poszczeglnych fazach mona opisa oglnymi wyraeniami:
iAK = iK mx sinKt
iBK = iK mx sin(Kt - K2/3)
iCK = iK mx sin(Kt - K4/3)
gdzie: K - rzd harmonicznej; (K = 1, 3, 5, 7, 9 ...).
Przy wartociach K = 1, 7, 13... ukad prdw fazowych harmonicznej rzdu K tworzy ukad
symetryczny zgodnej kolejnoci faz.
Przy wartociach K = 5, 11, 17... ukad prdw fazowych harmonicznej rzdu K tworzy ukad
symetryczny przeciwnej kolejnoci faz.
Przy wartociach K = 3, 9, 15 prdy fazowe harmonicznej rzdu K s ze sob w fazie, gdy skadniki
K2/3 s cakowit wielokrotnoci kta 2 w sensie nomenklatury skadowych symetrycznych tworzy
ona ukady symetryczne kolejnoci zerowej.
Poniewa harmoniczna trzecia wpywa w istotny sposb na warunki magnesowania rdzenia, przy
magnesowaniu transformatorw trjfazowych niezbdnym jest zwraca uwag, czy sposb skojarzenia
uzwoje (ukad pocze) umoliwia przepyw prdw harmonicznej trzeciej oraz jej nieparzystych
wielokrotnoci.
Wpyw rnych ukadw pocze na warunki magnesowania rdzenia transformatora trjfazowego
omwiono niej:

a) Yy z przewodem zerowym po stronie pierwotnej (rdze transformatora symetryczny).

Rys. 8. Wysze harmoniczne prdw magnesujcych w ukadzie Yy z przewodem zerowym po stronie pierwotnej:
a) rozpyw w uzwojeniu pierwotnym b) wykresy wskazowe

Poniewa w ukadzie wystpuje przewd zerowy, do transformatora mog dopywa wszystkie

harmoniczne (rys. 8). Prdy fazowe ukadw harmonicznych kolejnoci zgodnej i przeciwnej, sumuj si
w punkcie zerowym do zera, a wic przewodem zerowym pyn tylko prdy trzeciej harmonicznej i jej
nieparzystych wielokrotnoci. Wystpuje tu magnesowanie swobodne, zatem strumie magnetyczny oraz
siy elektromotoryczna s sinusoidalne.
b) ukad Yy z przewodem zerowym po stroni pierwotnej (rdze transformatora niesymetryczny).
W tym przypadku zachodzi rwnie magnesowanie swobodne. Poniewa prd magnesujcy uzwojenia
kolumny rodkowej jest mniejszy ni w kolumnach skrajnych, suma prdw w punkcie zerowym nie jest
rwna zeru. Prd w przewodzie zerowym jest sum harmonicznych trzecich (i jej nieparzystych
wielokrotnoci) prdw fazowych i prdu pierwszej harmonicznej wynikajcego z niesymetrii rdzenia.
W przewodzie zerowym wystpi te, w znikomym procencie, wszystkie pozostae harmoniczne.
c) ukad Yy bez przewodu zerowego po stronie pierwotnej (rdze transformatora symetryczny).
Poniewa w ukadzie brak przewodu zerowego, w prdzie magnesujcym nie wystpuj harmoniczna
trzecia oraz jej nieparzyste wielokrotnoci, zachodzi, wic przypadek magnesowania wymuszonego.
Strumie magnetyczny jest odksztacony (krzywa strumienia jest spaszczona), jak pokazano na rys., 5.7
poniewa oprcz sinusoidy podstawowej zawiera rwnie trzeci harmoniczn. Trzecie harmoniczne
strumienia s w poszczeglnych kolumnach,w fazie.
Harmoniczna pierwsza i trzecia strumienia Indukuj w uzwojeniach transformatora siy
elektromotoryczne, przez co wypadkowa fazowa sia elektromotoryczna rni si, wartoci oraz
ksztatem, od siy elektromotorycznej indukowanej przez sinusoidaln funkcj strumienia.
W napiciach przewodowych trzecia harmoniczna si elektromotorycznych nie wystpuje, gdy siy
elektromotoryczne trzeciej harmonicznej znosz si. Na przykad w przypadku napicia UAB bdzie:
eAB = eA eB = eA1 + eA3 eB1 eB3 = eA1 - eB1
poniewa eA3 = eB3.
Siy elektromotoryczne od trzeciej harmonicznej strumienia nie zmieniaj ksztatu trjkta napi
przewodowych a jedynie powoduj jego przesunicie (rys. 9).
W przypadku transformatora trjfazowego paszczowego lub ukadu trzech transformatorw
jednofazowych strumienie trzecich harmonicznych osigaj due wartoci, poniewa zamykaj si przez
stal rdzenia o maej reluktancji.

W transformatorze symetrycznym rdzeniowym trzecie harmoniczne strumienia s znacznie mniejsze,

gdy droga strumienia prowadzi przez orodek o duej reluktancji to jest przez powietrze oraz przez kad
(rys. 10). Strumie trzeciej harmonicznej powoduje powstanie w przewodzcych elementach
konstrukcyjnych transformatora, prdw wirowych, ktre dodatkowo tumi trzecie harmoniczne
strumienia. Tym samym siy elektromotoryczne fazowe s mniej znieksztacone przez trzeci
harmoniczn.

Rys. 9. Wykres wskazowy SEM indukowanych w uzwojeniu wtrnym transformatora w ukdzie Yy bez przewodu zerowego
po stronie pierwotnej

Krzyw prdu magnesujcego transformatora o ukadzie Yy, bez przewodu zerowego mona
wyznaczy graficznie przez odjcie trzeciej harmonicznej od krzywej prdu magnesujcego
transformatora o ukadzie Yy z przewodem zerowym.

Rys. 10ab. Rozpyw (a) oraz wykresy wskazowe (b) strumieni magnetycznych w transformatorze rdzeniowym w ukadzie Yy
bez przewodu zerowego.

d) ukad Yy bez przewodu zerowego po stronie pierwotnej (rdze transformatora niesymetryczny).

Rwnie w tym przypadku wystpuje magnesowanie wymuszone, poniewa w ukadzie nie ma przewodu
zerowego. Poniewa jednak, przy rdzeniu niesymetrycznym, prd magnesujcy uzwojenia kolumny
rodkowej jest mniejszy ni kolumn skrajnych, przez uzwojenia transformatora pyn pewne prdy
wyrwnawcze, wymuszajce dodatkowo skadow strumienia o zgodnej fazie we wszystkich kolumnach.
Tak, wic przez powietrze i kad przechodz ni tylko trzecie harmoniczne strumienia, ale rwnie
skadowe zerowe strumienia spowodowane nie symetri rdzenia. Wszystkie skadowe strumienia
indukuj w uzwojeniach transformatora siy elektromotoryczne, ktre znieksztacaj krzyw napi
fazowych.

e) ukad Yd bez przewodu zerowego po stronie pierwotnej.

Rys. 11. Rozpyw prdw w stanie jaowym transformatora poczonego w ukad Yd bez przewodu zerowego po stronie
pierwotnej.

Poniewa w ukadzie nie ma przewodu zerowego ze rda napicia nie mog dopyn do transformatora
trzecie harmoniczne prdu. Tak, wic w strumieniu pojawiaj si trzecie harmoniczne, ktre indukuj w
uzwojeniach opnione o /2, siy elektromotoryczne trzeciej harmonicznej. Siy elektromotoryczne
trzeciej harmonicznej s w poszczeglnych uzwojeniach w fazie. Pod wpywam jednakofazowych si
elektromotorycznych trzeciej harmonicznej, w skojarzonym w trjkt uzwojeniu wtrnym, pyn prdy
trzeciej harmonicznej. Jako e uzwojenie trjkta stanowi dla si elektromotorycznych trzeciej
harmonicznej obwd zwarty (rys. 11). Prd trzeciej harmonicznej opnia si praktycznie o /2
wzgldem siy elektromotorycznej, gdy reaktancja transformatora (dla trzeciej harmonicznej) jest
znacznie wiksza od rezystancji. Strumie magnetyczny trzeciej harmonicznej wywoany prdem trzeciej
harmonicznej jest, wic praktycznie przesunity o kt wzgldem trzeciej harmonicznej strumienia
uzwojenia pierwotnego. Nastpuje, zatem kompensacja strumieni trzeciej harmonicznej. W rezultacie
strumie w rdzeniu jest praktycznie sinusoidalny. Zachodzi tu, wic jakby przypadek magnesowania
swobodnego, gdy w wypadkowym przepywie magnesujcym wystpuj wszystkie wymagane wysze
harmoniczne (rwnie harmoniczna trzecia, ktra wprawdzie nie wystpuje w prdzie dopywajcym z
sieci ale w prdzie pyncym przez uzwojenie trjktowe).
Przy niesymetrycznym rdzeniu transformatora przez uzwojenie trjkta przepywa rwnie skadowa
zerowa prdu o czstotliwoci sieci. T skadow prdu wywouje sia elektromotoryczna kolejnoci
zerowej indukowana przez skadow zerow strumienia wymuszon przez nie symetri prdw magnesujcych uzwoje kolumny rodkowej i kolumn skrajnych.
f ) ukad Dy
Przy tym ukadzie pocze zachodz analogiczna zjawiska jak w przypadku ukadu Yd. Trzecia
harmoniczna prdu oraz jej nieparzyste wielokrotnoci wystpuj w tym przypadku w zamknitym
obwodzie trjkta uzwojenia pierwotnego. Tak, wic prdy fazowe uzwojenia pierwotnego zawieraj
wszystkie potrzebne harmoniczne, wic magnesowanie jest swobodne, mimo, e z sieci nie dopywaj do
transformatora prdy trzeciej harmonicznej ani jej nieparzyste wielokrotnoci.
Przez obwd trjkta pyn rwnie prdy wyrwnawcze tumice skadowe zerowe strumienia
spowodowane nie symetri rdzenia.
Funkcje czasowe pierwotnych prdw przewodowych mona wyznaczy graficznie (rys. 12)
odejmujc odpowiednie funkcje czasowe prdw fazowych. W przypadku rdzenia niesymetrycznego
wartoci szczytowe dwch prdw przewodowych s mniejsze gdy amplituda prdu fazowego kolumny
rodkowej jest mniejsza ni amplitudy prdw magnesujcych kolumn skrajnych.

Rys. 12. Funkcje czasowe pierwotnych prdw przewodowych i fazowych w ukadzie Dy na biegu jaowym

Przebieg wiczenia
Badania naley przeprowadzi przy rnych ukadach pocze transformatorw. Do obserwacji
przebiegw prdw i napi naley zastosowa oscyloskop katodowy natomiast do rejestracji przebiegw
oscylograf ptlicowy. Przy badaniu przebiegu prdw naley w obwodzie umieci rezystory. Napicia z
rezystorw, proporcjonalne do rejestrowanego prdu naley poda na oscylograf lub oscyloskop.
Rezystancja rezystorw powinna by maa, aby nie znieksztacaa wynikw pomiarw. Jako
rezystorw mona uy dugich przewodw. Do badania zawartoci harmonicznych suy analizator
harmonicznych.
1 Badanie transformatora jednofazowego
Dla kilku wartoci napi pierwotnych, w tym rwnie wikszych od znamionowego, dokona
obserwacji i zapisu prdu stanu jaowego oraz napicia wtrnego. Dla kadego przypadku wyznaczy
zawarto harmonicznych w prdzie magnesujcym. Pomiary naley wykona w oparciu o ukad
pocze wg rys.13.

Rys. 13. Schemat ukadu pomiarowego

2. Badanie transformatora trjfazowego

- w ukadzie Yy z przewodem zerowym

Rys. 14.

Dla wybranego napicia dokona obserwacji i rejestracji: prdu stanu jaowego, prdu W przewodzie
zerowym oraz napicia fazowego po stronie wtrnej. Wyznaczy zawarto harmonicznych w prdzie
fazowym oraz prdzie w przewodzie zerowym. Wyznaczy stosunek napicia midzyprzewodowego do
fazowego, dla strony wtrnej U2/U2f
- w ukadzie Yy bez przewodu zerowego
Dla wybranego napicia dokona obserwacji i rejestracji: prdu stanu jaowego oraz napicia
fazowego i midzyprzewodowego po stronie wtrnej. Wyznaczy zawarto harmonicznych w prdzie
fazowym oraz w napiciu fazowym i midzyprzewodowym strony wtrnej. Dla strony wtrnej
wyznaczy stosunek napicia midzyprzewodowego do fazowego U2/U2f
- w ukadzie Yd bez przewodu zerowego
Dla wybranego napicia dokona obserwacji i rejestracji prdu stanu jaowego po stronie pierwotnej,
prdu fazowego w uzwojeniu trjkta (po stronie wtrnej), napicia midzyprzewodowego strony
wtrnej. Wyznaczy zawarto wyszych harmonicznych w prdzie fazowym strony wtrnej oraz w
napiciu midzyprzewodowym strony wtrnej.

Rys. 15

- w ukadzie Yd z przewodem zerowym

Dla wybranego napicia dokona obserwacji i rejestracji prdu stanu jaowego, prdu w przewodzie
zerowym, prdu fazowego w uzwojeniu trjkta (po stronie wtrnej) oraz napicia midzyprzewodowego
strony wtrnej. Wyznaczy zawarto wyszych harmonicznych w prdzie fazowym strony pierwotnej, w
prdzie w przewodzie zerowym oraz w napiciu midzyprzewodowym strony wtrnej.
- w ukadzie Dy

Rys. 16

Dla wybranego napicia dokona obserwacji i rejestracji prdu pierwotnego przewodowego i

fazowego oraz napicia fazowego strony wtrnej. Wyznaczy zawarto wyszych harmonicznych w
prdzie pierwotnym przewodowym i fazowym oraz w napiciu falowym strony wtrnej. Wyznaczy, dla
strony pierwotnej, stosunek prdu przewodowego do prdu fazowego I10/I1f oraz dla strony wtrnej
U2/U2f stosunek napicia midzyprzewodowego do fazowego.
Uwaga:
1. Napicia zasilajce transformator naley tak dobra, aby wyranie nasyci stal rdzenia. Prd magnesujcy powinien by w
kadym przypadku mniejszy od prdu znamionowego odpowiedniego uzwojenia.
2. Naley zachowa szczegln ostrono przy zaczaniu transformatora, aby zapobiec skutkom, ktre moe spowodowa
prd zaczania transformatora. Amplituda prdu zaczania moe by kilkakrotnie wiksza od ustalonego prdu stanu
jaowego. W tym celu naley albo obniy napicie zasilania w chwili zaczania, albo na czas zaczania zewrze zaciski
prdowe miernikw.