Cykl westernowy

WIESAWA WERNICA

PRZEZ GRY I PRERIE

WDRWKI Z DOKTOREM
JANEM
I KAROLEM GORDONEM PO
DZIKIM ZACHODZIE

ZAKOCZENIE
Opracowanie: Jacek WALCZYSKI
Rok 2013

PRZEZ GRY I PRERIE

CYKL WESTERNOWY WIESAWA WERNICA

ZAKOCZENIE

Opracowanie edytorskie: Jawa48

na podstawie egzemplarza ze zbiorw prywatnych

Tylko do uytku wewntrznego i osobistego bez prawa przedruku
i publikacji tak w czci jak i w caoci.
Wykorzystywanie tylko do uytku osobistego, tak jak czyta si ksik wypoyczon
z biblioteki, od ssiada, znajomego czy przyjaciela.
Wykorzystywanie w celach handlowych, komercyjnych, modyfikowanie, przedruk i tym
podobne bez zgody autora edycji zabronione.
Niniejsze opracowanie suy wycznie popularyzacji tej ksiki i przypomnienia
zapomnianych pozycji literatury z lat szkolnych.

PRZEZ GRY I PRERIE

CYKL WESTERNOWY WIESAWA WERNICA

ZAKOCZENIE
Powie ZE MIASTO koczy cykl westernowy Wiesawa Wernica PRZEZ
GRY I PRERIE.
Co miay w sobie powieci Wiesawa Wernica, e wobec silnej konkurencji one
zdobyy sobie znaczc pozycj na rynku poczytnej ksiki modzieowej,
dorwnujcej krlujcym wwczas pozycjom Alfreda Szklarskiego o przygodach
Tomka Wilmowskiego? A przecie nie brakowao rwnie innych, klasycznych
pozycji literackich: opowiada, nowel i powieci z Dzikiego Zachodu takich
autorw jak Friedrich Gerstaecker, Ernie Hearting, A. B. Guthrie, Benjamin
Appel, Benno Voelkner, Owen Wister, Jack Schaefer, Richard Wormser, C.
Richter, Max Brand, George Owen Baxter a take naszych rodzimych autorw
Adama Bahdaja, Jana Szczepaskiego, Nory Szczepaskiej, Marii Julii
Zaleskiej, Longina Jana Okonia, Sat-Okha czy Arkadego Fiedlera. Celowo
pomijam Jamesa Fenimore Coopera, Jamesa Olivera Curwooda i oczywicie
Karola Maya.
Nie ulega wtpliwoci, e w latach 60. XX-wieku fascynowaa nas literatura
Karola Maya. Sceptycznie, lub wrcz krytycznie oceniana przez naszych
wychowawcw i nauczycieli jzyka polskiego, ktrzy konsekwentnie
przekonywali nas, e nie moe by co dobrego autorstwa kogo kto siedzia
w wizieniu a Ameryk zna jedynie z encyklopedii w wiziennej bibliotece. Ale
tak jak i w innych dziedzinach modzieowej subkultury tak i gusta czytelnikw
rzdza si innymi prawami . Fascynuje ich przede wszystkim przygoda. To
niewane, e dzieje si ona nad rzek, ktra nie istnieje, w grach, ktre w
rzeczywistoci le w cakiem innej czci kraju ni pisze autor, ale to, e
zwyciaj ze zem, e potrafi poradzi sobie w najgorszym pooeniu, e nie
ma dla nich sytuacji bez wyjcia. Nie tylko May by krytykowany za brak
realizmu w swych powieciach, tak samo krytykowano Coopera za jego
Picioksig a take i Curwooda.
Opracowanie edytorskie: Jawa48

PRZEZ GRY I PRERIE

CYKL WESTERNOWY WIESAWA WERNICA

ZAKOCZENIE
Wystarczy jeden bd, jeden element niezgodny z geograficzn, historyczn,
kartograficzn rzeczywistoci by na gow pisarza posypay si gromy. Ale
czytelnik niepomny sugestii krytykw, ledzi poczynania, Old Shatterhanda,
Winnetou, Sokolego Oka tak samo jak pniej Doktora Jana i Karola Gordona.
Mao tego. Mia ju wiadomo (z informacji encyklopedycznych i
literaturowych), e Autor cyklu o Doktorze Janie i Karolu Gordonie spdzi
sporo czasu nie tylko w bibliotekach i archiwach kanadyjskich i amerykaskich.
Mao tego. W umiejtny sposb, do swoich powieci wprowadzi polskie
pierwiastki. Trzeba przyzna e nie zawsze logiczne, bo typowo polskie, ale to
przydaje powieciom niesamowitego uroku literackiego. Nie tylko Doktor Jan ale
czasem i kanadyjski lub amerykaski traper myl po polsku! Uywaj polskich
porzekade, okrele, a niektrzy Indianie pij nawet polsk wdk (okowit).
Wiesaw Wernic wykona olbrzymi prac. Oprcz niewtpliwej wartoci
literackiej i historycznej, pokaza take kulturow stron indiaskiego tematu,
a przede wszystkim pokaza, e polskiego czytelnika mona zainteresowa
czym wicej ni fikcyjnym Dzikim Zachodem z powieci Karola Maya,
historycznymi opracowaniami J. Szczepaskiego i L.J Okonia, bd
pomyczkowymi przerbka Curwooda Marii Julii Zaleskiej. e western moe
by take napisany nie tylko przez amerykaskiego czy niemieckiego twrc
dime-novels. Dua w tym rwnie zasuga naszych wydawnictw: Czytelnik,
Iskry, Nasza Ksigarnia oraz wydawnictw lokalnych: lsk, Lubelskie,
Toruskie, dzkie i innych, dziki ktrym pozycje westernowe ukazyway si
na naszym rynku do szybko.
Pisanie powieci westernowych przez 25 lat w warunkach PRL-owskich na
pewno nie byo atwe. Przede wszystkim z powodu niskich wrcz moliwoci
technicznych (rcznie i tylko maszyna do pisania), rwnie mogy by problemy

Opracowanie edytorskie: Jawa48

PRZEZ GRY I PRERIE

CYKL WESTERNOWY WIESAWA WERNICA

ZAKOCZENIE
ideologiczne i polityczne, aczkolwiek osobicie uwaam, e Autor nie mg mie
problemw czy kopotw z cenzur (oni te lubili westerny), i opowieci o
problemie Czerwonej Chmury woybym midzy bajki. A tytu Tropy wiod
prze preri trafi do czytelnikw bez puda! Czy Czerwona Chmura byby w
stanie zafascynowa nastoletnich amatorw powieci westernowej? Wtpi.
Najlepszym przykadem mog by niektre (te mocno krytykowane ) tytuy
amerykaskich filmw westernw jak np. Dwa zote kolty (oryginalny tytu
Warlock).
ZE MIASTO zakoczyo cykl powieci Wernica, chocia w rkopisie jest
jeszcze Chata Starego Niedwiedzia. Zarwno W Nowej Fundlandii ale przede
wszystkim w Zym Miecie odczuwa si co jakby zmczenie Autora. Akcj nie
s ju tak ciekawe, jest sporo odwoa, a i przygody bohaterw nie wywouj
ju tego dreszczyku co w poprzednich powieciach. Sam Autor w zakoczeniu
powieci Ze Miasto odwouje si do fikcji. I po 25 latach intensywnego pisania
ma do tego pene prawo. A moe przeczuwa, e ta przygoda bdzie ju jego
ostatni? Z ksik, z pisaniem z Doktorem Janem i Karolem Gordonem, e jego
bohaterowie nie musz wrci do Milwaukee, bo std zaczliby kolejn
wypraw lecz jad w bliej nieokrelon przyszo.
Naley mie gbok nadziej, e realizacji edytorskiej doczeka si CHATA
STAREGO NIEDWIEDZIA. e zarwno Panu Dominikowi Wernicowi jak
i autorowi CZARNEJ GWIAZDY bdcej prba kontynuacji przygd Doktora
Jana i Karola Gordona Wojciechowi Wjcikowi uda si doprowadzi do koca
ostatni zamys Wiesawa Wernica.
Jawa48

Opracowanie edytorskie: Jawa48

PRZEZ GRY I PRERIE

CYKL WESTERNOWY WIESAWA WERNICA

ZAKOCZENIE

Przy opracowywaniu tekstu korzystano z oglnie dostpnych materiaw i

rde encyklopedycznych, zawartych w notach wydawniczych i opisach
biograficznych, w szczeglnoci w ksikach Wydawnictwa CZYTELNIK oraz
stronach internetowych zwizanych z publikacj i opisem ksiek Wiesawa
Wernica, m. in. Lubimyczyta, BiblioNetka, Wikipedia, Inbook, Gandalf,
wernic.pl i wielu innych w treci tak zblionych do siebie, e nie sposb ich
wszystkich wymieni oraz wasnej wiedzy i bada literaturowych. Opracowanie
tekstw i obrazw oraz ilustracji ze zbiorw wasnych.
Niemniej jednak kady kto w wyej zamieszczonym opisie o Autorze, znajdzie
treci, ktre uzna za wasne, ma prawo do takiego twierdzenia.

Prawa autorskie
nale do autora ksiek, autora ilustracji, Wydawnictwa CZYTELNIK,
ich spadkobiercw oraz innych osb fizycznych i prawnych majcych lub
roszczcych sobie takie prawa.
Materiay wykorzystane w opracowaniu, stanowi rdo danych o naszej
kulturze, literaturze i historii, stanowi wasno publiczn, a ich
rozpowszechnianie suy dobru oglnemu.
JaWa48

Opracowanie edytorskie: Jawa48

PRZEZ GRY I PRERIE

CYKL WESTERNOWY WIESAWA WERNICA

Uwaga!!!
Bez zezwolenia twrcy wolno nieodpatnie korzysta z ju
rozpowszechnionego utworu w zakresie wasnego uytku
osobistego.
Nie wymaga zezwolenia twrcy przejciowe lub
incydentalne zwielokrotnianie utworw, niemajce
samodzielnego znaczenia gospodarczego
Mona korzysta z utworw w granicach dozwolonego
uytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska
twrcy oraz rda. Podanie twrcy i rda powinno
uwzgldnia istniejce moliwoci.
Twrcy nie przysuguje prawo do wynagrodzenia.
Pliki mona pobiera jeli posiada si ich orygina a
pobrany plik bdzie suy jako kopia zapasowa.
Mona pobiera pliki nawet jeli nie posiada si oryginau,
pod warunkiem e po 24 godzinach zostan one usunite z
dysku komputera.

Szczegowe postanowienia zawiera USTAWA z dnia 4 lutego 1994

r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Opracowanie edytorskie: Jawa48