WYDAWCA: TWORZYWA-MEDIA 41-811 Zabrze, ul. Filipka 9 e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl, www.kwartalnik.tworzywa.

pl

ISSN 1641-6325

Numer 1 (58), WIOSNA 2015

Cena: 21 z (zawiera 8% VAT)

CZASOPISMO POLSKIEGO ZWIZKU PRZETWRCW TWORZYW SZTUCZNYCH

TEMAT WYDANIA

WYTACZANIE
WE WSPPRACY Z:

PHOTO: CAKIR

tworzywa P2 14

Spis treci
Tendencje cen i zapasw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Wytaczarki przegld nowoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Nowa konstrukcja SmartPower . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

stowarzyszenie
Selektywna zbirka odpadw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

technologie

Dokumenty w sprawie torebek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Szybki i bezpieczny sposb na zmian koloru lub materiau

Uroczysta Gala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

w procesie produkcyjnym wyprasek z wykorzystaniem

VDMA o niemieckich maszynach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Interkor VP1026 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Wpyw wybranych czynnikw na trwao systemw rurowych . . . 58

rynek

150 000 euro dofinansowania dla przetwrcw . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Sytuacja na wiatowym rynku HDPE i PP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Rynek nowych kompozytw tworzywo-drewno . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Zapotrzebowanie na dwutlenek tytanu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Doskonaa przezroczysto polipropylenu w produkcji wyrobw

Rury wychodz z recesji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

cienkociennych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Tria SP i SN postaw na dobr jako . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Rosnca sprzeda form . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Nowy gracz na rynku tworzyw sztucznych.
Poznajcie Avian Group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

POMAGAJ NAM:

Assocomaplast

Konsolidacja brany aparatury chemicznej w zakresie urzdze

WOSKIE STOWARZYSZENIE PRODUCENTW

MASZYN DO PRZETWRSTWA TWORZYW
SZTUCZNYCH I GUMY

do produkcji tworzyw sztucznych oraz farb i lakierw . . . . . . . . . . . 30

Transkontynentalny test wytrzymaoci polimerowych oysk
lizgowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Konferencja prasowa we Wrocawiu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

PZPTS

POLSKI ZWIZEK
PRZETWRCW TWORZYW
SZTUCZNYCH

Innowacja Fanuc w dziedzinie formowania wtryskowego . . . . . . . . 36

maszyny i urzdzenia
Poprawa jakoci dziki zmieniaczom sit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

CZASOPISMO TECHNICZNE BRANY

TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY

Innowacyjne rozwizania firmy Gneuss w technologii

ekstruzji i filtracji tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Komputerowa symulacja procesw wytaczania . . . . . . . . . . . . . . . 44
Nowa woska marka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

PATRONUJEMY TARGOM PLASTPOL

Oferta woskich producentw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Targi PLAST 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

tworzywa

nr 1 (58)/2015

KWARTALNIK POWICONY EKONOMICZNYM

I TECHNICZNYM PROBLEMOM
PRZETWRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH
Wydawca: TWORZYWA-MEDIA
Redaguje zesp.
Redaktor Naczelny: Wojciech Filek
Redaktor techniczny: Lechosaw Wglorz
Wsppraca: Mario Maggiani, Giampiero Zazzaro
Rada programowa:
Tadeusz Nowicki Przewodniczcy Rady
Jan Polaczek
Grzegorz Kalisiak
Krzysztof Piekowski
Piotr Pczak
Sabina Nowosielska
Robert Szyman Sekretarz Rady

tworzywa s organem prasowym Polskiego Zwizku

Przetwrcw Tworzyw Sztucznych
tworzywa wsppracuj z magazynem Macplas,
wydawanym take po angielsku, arabsku, hiszpasku,
rosyjsku i wosku.
Adres redakcji: Tworzywa
41-811 Zabrze, ul. Filipka 9
tel.: +48 504 278 832
e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl
Materiaw niezamwionych redakcja nie zwraca.
Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian w nadsyanych
materiaach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre i form
ogosze. Kolporta wycznie w prenumeracie.
Nakad 3000 egz.
Skad i amanie: BET Studio, Druk: Czerny Marian, Firma Prywatna GREG
Zakad Poligraficzny Gliwice www.greg.com.pl
Ogoszenia i reklamy przyjmuje redakcja. W sprawie reklam telefon:
+48 504 278 832
e-mail: reklama@tworzywa.org.pl www.kwartalnik.tworzywa.pl

tworzywa P1 1 5

W tym
wydaniu
polecamy

Str. 12
Stanowisko PZPTS w sprawie gospodarki odpadami

Str. 24
Rury wychodz z recesji

Str. 50
Wytaczarki przegld nowoci

tworzywa P 1 15

1

Stan rynku poliolefin wiosn 2015 r.

Tendencje cen i zapasw

Producenci i handlowcy testuj rynek, a przetwrcy tworzyw sztucznych wci zgaduj. Fakty s nastpujce:
Cena ropy naftowej typu Brent
spada z poziomu 60-64 USD za
baryk do 55-60 USD za baryk.
USD dalej umocnio si wzgldem EUR, z 1,12 do 1,08.
Na pnocnej pkuli rozpocz
si tradycyjnie sezon prac konserwacyjnych.
Ze wzgldu na przestj azjatyckich rafinerii konieczny sta
si import 1,5 ton nafty
na Dalekim Wschodzie, ktry
zosta pokryty, oprcz rde
pochodzcych z Bliskiego
Wschodu i Indii, rwnie z dostaw europejskich. Oznacza to
zmniejszenie dostaw dla przetwrcw w Europie.
NAZWA TYPU GATUNKU

W midzyczasie europejscy
producenci zgaszaj niespodziewane zamknicia zakadw przetwrczych, Versalis
(Dunkirk), Borealis (Swechat).
W caej Europie planowane s
prace konserwacyjne, przede
wszystkim w zakadach przetwrstwa PE.
Planowane prace konserwacyjne i zamknicia s rwnie
spodziewane w naszym regionie, TVK bdzie serwisowa
swoje zakady PE w kwietniu,
natomiast instalacje PP bd
serwisowane w maju.
Co mwi gracze rynkowi w regionie:
Przetwrcy tworzyw sztucznych:
Producenci i handlowcy testuj
rynek, oferuj oni mniejsze
iloci na sprzeda, zwikszajc
SPODZIEWANE ZMIANY CENY (EUR/TON)

HDPE BM

110

FOLIA HDPE

110

HDPE IM

110

RURY HDPE (100)

110

FOLIA LDPE

130

LDPE GP

130

PPC

150

PPH RAFIA

140

PPH IM

150

PPR

150

jednoczenie ceny o 20-30

euro.
Nie ma dostpnych gatunkw
folii LDPE, nawet od partnerw,
z ktrymi zawarto umowy, uwaamy e wstrzymuj oni
dostawy czekajc na wzrost
cen.
Polityka producentw negatywnie wpywa na nasz normaln
prac.
Logicznie rzecz biorc, nastpi
spadek cen, rwnoczenie ze
spadkiem cen ropy naftowej.
Handlowcy:
Jest zapotrzebowanie, lecz nie
ma towaru, w najlepszym przypadku utrzymujemy 2-3 samochody tygodniowo.
W tym tygodniu nie otrzymalimy jeszcze adnych zapasw.
Potrzebujemy pilnie 10 samochodw 0,3 LDPE.
Producenci:
Cakowicie pozbylimy si naszych zapasw, nie mamy
w ogle surowca na sprzeda.
Podamy za trendem rynkowym, a wic w tym przypadku
za tendencj do wzrostu cen.
Ruch cenowy bdzie mona prawdopodobnie zaobserwowa w przypadku monomerw
+ 20-30 euro.
Braki w dostawach HDPE
do produkcji rur s spodziewane
przez ca wiosn.

REDNIE CENY HDPE W EUROPIE RODKOWEJ I WSCHODNIEJ OD 10 TYGODNIA 2014

WRAZ Z PROGNOZ DO 21 TYGODNIA 2015

Czego moemy si spodziewa

w kwietniu? Czego moemy by
pewni na bazie informacji przedstawionych poniej:
na rynku bdzie mniej etylenu, co
z pewnoci spowoduje wzrost
cen, jednak mniejsza ilo zapasw
ograniczy ten wzrost. Zgodnie
z przewidywaniami wzrost cen
kontraktowych polietylenu nie
przekroczy 50 euro, prawdopodobnie wzrost ceny bdzie na poziomie 20-50 euro. Wzrost cen
w kwietniu wydaje si by pewny,
jednake dostawy polietylenu bd
bardzo niskie.
Czego moemy si spodziewa
w maju? Wzrostu cen i niewielkiej
dostpnoci materiaw... jak
zwykle.
www.myceppi.com

  

Firma Trinseo (dawniej Styron,

Horgem, Szwajcaria, www.trinseo.com), wiatowy producent
tworzyw sztucznych i wyrobw
gumowych, oraz stowarzyszone
z nim spki w Europie, ogosiy 4 marca podwyk cen wszystkich polistyrenw oraz kopolimerw ze skutkiem natychmiastowym, lub jak tylko pozwol istniejce warunki umowy.
Ceny kontraktowe oraz spotowe
polistyrenu oglnego przeznaczenia (GPPS) STYRON oraz polistyrenu o wysokiej udarnoci
(HIPS) STYRON i Styron
A-Tech wzrosn o 195 euro/t, ceny kopolimeru ABS MAGNUM
oraz kopolimeru SAN TYRIL
wzrosn o 155 euro/t.
Trinseo jest liderem na globalnym
rynku wrd producentw tworzyw styrenowych, gumy oraz lateksu dedykowanych dla potrzeb
klientw. Trinseo, znany dawniej
jako Styron zakoczy proces
zmiany nazwy dla wikszoci podmiotw prawnych na caym wiecie. Niektre spki bd kontynuoway swoj dziaalno jako Styron, a do zakoczenie procesu
zmiany nazwy. Styron w 2013 odnotowa przychody na poziomie
okoo 5,3 mld USD. Posiada 19 zakadw produkcyjnych na caym
wiecie i zatrudnia okoo 2100
pracownikw.
www.genplast.pl

tworzywa P1 1 5

11

ycie stawia na naszej drodze osoby, ktre kiedy je spotykamy ukierunkowuj nasz dalszy los na dugi czas. Taka osob w moim yciu, by spotkany przed ponad 20 laty Pan Henryk Tomanek. Pomysodawca i Redaktor Naczelny czasopisma Przetwrstwo Tworzyw wydawanego wtedy przez Instytut Przemysu Tworzyw i Farb w Gliwicach (obecnie Instytut Inynierii Materiaw Polimerowych i Barwnikw). Zawsze mogem liczy na Jego dobr rad, pomoc, wskazwki. Pan Henryk odszed od nas
w styczniu. Jest mi z tego powodu bardzo smutno.
Wojtek Filek, Tworzywa
***
Henryk Tomanek urodzi si w 1942 roku w Katowicach
i z tym miastem, a take z Grnym lskiem, zwizany
by przez cae ycie. Uczszcza do VII Liceum Oglnoksztaccego w Katowicach, po ukoczeniu ktrego rozpocz studia na Wydziale Mechanicznym Technologicznym Politechniki lskiej. Swj dyplom przygotowywa
pod opiek nestora polskich przetwrcw tworzyw,
prof. Jerzego Bursy, ktry wzbudzi w Nim zainteresowanie t wanie gazi nauki.
Swoje ycie zawodowe rozpocz od pracy w Kuni
Ustro, skd po krtkim czasie przenis si do Zakadu
Polimerw PAN kierowanego przez prof. Jedliskiego,
a nastpnie do Orodka Badawczo-Rozwojowego Zjednoczenia Przemysu Organicznego i Tworzyw Sztucznych
ERG w Mikoowie, ktrego by wieloletnim kierownikiem. W wyniku zmian organizacyjnych, skutkujcych
poczeniem mikoowskiego orodka z Instytutem Farb
i Lakierw w Gliwicach, zosta pracownikiem nowo powstaego Instytutu Przemysu Tworzyw i Farb (dzisiejszy
Instytut Inynierii Materiaw Polimerowych i Barwnikw), z ktrym zwizany by a do swojej niespodziewanej mierci.

Henryk Tomanek posiada wiele talentw i pasji. By harcerzem i instruktorem harcerskim, komendantem hufca
ZHP Katowice-Ligota, przez cae swoje ycie kierujc si
szlachetnymi zasadami wpojonymi w tej instytucji. Jego
wielk pasj by Grny lsk oraz kultura i historia tego
regionu. Jak nikt inny potrafi o nim opowiada, wyjaniajc zoono i wielopaszczyznowo jego przeszoci. Peni zaszczytn funkcj Prezesa Koa Katowice-Ligota Zwizku Grnolskiego podejmujc aktywne dziaania na rzecz krzewienia wiedzy na temat swojej ukochanej ziemi, na ktrej si wychowa i y. Drug Jego
wielk pasj byo eglarstwo. Od wielu lat, rokrocznie
eglowa wraz z on po Mazurach, znajdujc tam okazj do wytchnienia od codziennych obowizkw.
Zaledwie przed kilkoma miesicami ukazaa si Jego
ksika pt. Zawsze obcy, w ktrej podj prb przedstawienia losu lzakw w latach 1938-1952. Poza tworzeniem prozy, od lat pisa wspaniae wiersze. W pamici pozostanie na zawsze tomik poezji Ateny Nowe, bdcy zbiorem wierszy powstaych na przestrzeni niemal
czterdziestu lat, a dedykowanych w wikszoci konkretnym osobom ze swego otoczenia. Opisujc dokonania literackie .p. Henryka nie sposb pomin ponad dwudziestoletniego okresu tworzenia czasopisma Przetwrstwo Tworzyw. Bez Jego wysiku i zaangaowania
z pewnoci nie mogoby si ono rozwija i istnie.
Henryk Tomanek wychowa rzesz inynierw konstruktorw, mia ogromny wpyw na prac modych absolwentw uczelni rozpoczynajcych swoje ycie zawodowe pod Jego opiek. Kady kontakt z Nim wzbogaca
wiedz modziey, ktra miaa okazj z Nim wsppracowa w naszym Instytucie. Pozostawi po sobie ogromn
pustk, ktr trudno bdzie zapeni.
Henryk Tomanek pozostanie na zawsze w pamici
wsppracownikw jako wspaniay przyjaciel, czowiek
yczliwy, gotowy nie pomoc w kadym problemie,
a ponadto niespotykanie skromny i pracowity.

1

tworzywa P 1 15

stowarzyszenie

Stanowisko Polskiego Zwizku Przetwrcw Tworzyw Sztucznych

Selektywna zbirka
TADEUSZ NOWICKI, PZPTS

rodowisko przetwrcw tworzyw sztucznych jest szczeglnie zainteresowane podwyszeniem poziomw selekcji i odzysku odpadw,
w szczeglnoci odpadw tworzyw sztucznych. Wynika to nie tylko
z faktu, e niekontrolowane odpady trafiajc do rodowiska negatywnie wpywaj na wizerunek brany, ale rwnie nie daj moliwoci ich wykorzystania w produkcji.
Poziom poday surowcw z odzysku moe pozytywnie wpyn
na oglny poziom cen surowcw
niezbdnych dla przetwrcw. Biorc powysze pod uwag, staramy
si pilnie ledzi nowe regulacje
w tym zakresie. W naszej ocenie
podstawowa selekcja biecych
odpadw w gospodarstwach domowych powinna ograniczy si
do trzech strumieni:
Odpady tworzyw sztucznych,
wielomateriaowe i metali,
Odpady ze szka opakowaniowego,
Odpady organiczne.
GRUENE PUNKT

Oczywicie, pozostae odpady takie jak wielkogabarytowe, niebezpieczne, sprzt elektryczny i elektroniczny, przeterminowane leki,
baterie i akumulatory itd. tworz
odrbne strumienie, ktrych zarzdzanie zostao w pewnym stopniu
zorganizowane.
Wyodrbnienie oddzielnie strumieni metali i tworzyw sztucznych wydaje si kopotliwe (niewielki strumie odpadw metalowych) ze
wzgldu na do proste sposoby
ich separacji w instalacjach odzysku. Z drugiej za strony, znaczne
obowizki zwizane z selekcj, kt-

re zostan naoone na mieszkacw mog by zbyt uciliwe dla

nich i trudne do wyegzekwowania.
Obecne trendy w krajach UE, dotyczce zarzdzania strumieniami
odpadw komunalnych wskazuj
na czenie u rda odpadw
tworzyw sztucznych, metalu i opakowa wielomateriaowych w jeden strumie.
Wyodrbnienie u rda ze strumienia odpadw istotnych odpadw tworzyw sztucznych, takich
jak butelki do napojw, a w przyszoci take tacki PET uzasadniaoby natomiast oddzieln zbirk
wyrobw z PET, ktrych recykling
jest obecnie najtaszy, a cena odpadu najwysza.
W wielu krajach, jak np. w Niemczech suy temu celowi system
kaucyjny. Natomiast w ramach
obecnego systemu zarzdzania od-

padami w Polsce mgby to by

zdefiniowany oddzielny strumie
selekcji u rda wyrobw z PET.
Naley take rozway udzia styropianu w strumieniu selektywnych odpadw PMD, poniewa
moe on zanieczyci strumie
tworzyw sztucznych w stopniu
utrudniajcym ich wykorzystanie,
a jednoczenie nie nadaje si
na obecnym etapie do recyklingu
mechanicznego.
W naszej ocenie, w systemie zarzdzania odpadami bardzo wane
miejsce zajmuje edukacja spoeczestwa, nie tylko medialna, ale
take poprzez monitorowanie procesu selekcji u rda. Bez tego elementu trudno wyobrazi sobie postp w postawach konsumentw.
Trudno take bdzie osign stay
wzrost poziomu selekcji. W naszej
ocenie konsumenci w obecnym

tworzywa P1 1 5
systemie nie maj adnych bodcw, aby w ogle selekcjonowa
odpady (niewielkie rnice pomidzy opatami za selektywn zbirk i nieselektywn), a co dopiero
cigle podwysza poziomy segregacji odpadw.
Wpywa na to midzy innymi cakowity brak monitorowania wyselekcjonowanych strumieni oraz
osiganych poziomw selekcji
przez gospodarstwa domowe.
Niezbdne jest znacznie silniejsze
ni obecnie zrnicowanie opaty
za odbir odpadw selektywnych
i nieselektywnych, tak aby opata
za odbir odpadw nieselektywnych w peni pokrywaa koszt selekcji poza rdem wytworzenia,
a take zwizane z ni koszty przeciwdziaania zanieczyszczeniu rodowiska.
W przypadku tworzyw sztucznych
s to zwikszone koszty mycia spowodowane zanieczyszczeniem odpadami organicznymi. Sdzimy, e
gminy powinny dy do zwikszenia przede wszystkim iloci gospodarstw domowych deklarujcych selekcj odpadw oraz monitorowa ten trend. Wydaje si to
niezbdne, biorc pod uwag
punkt 11 projektu rozporzdzenia,
gdzie mwi si o spenieniu wymogu 50% masy selektywnych odpadw.
Mona wyobrazi sobie sytuacj,
e gospodarstwa domowe bd
masowo rezygnowa za zbirki selektywnej, majc do wyboru odbir nieczystoci zmieszanych
za niewiele wysz opat. Rekomendujemy Ministerstwu stworzenie strony internetowej z zaleceniami dla gmin lub wzorcem informacji, ktra powinna pojawi si
na stronach gmin w sprawie prawidowego zarzdzania odpadami.
Jednym z istotnych zagadnie powinien by sposb monitorowania
przez operatorw zbirki odpadw wyselekcjonowanych frakcji
na tyle skuteczny, aby trafiay one
do rejonowych instalacji w stopniu
najmniej zanieczyszczonym innymi
odpadami.
Naleaoby take rozway w dalszym etapie budowania systemu
zarzdzania odpadami moliwo
przekazywania wyselekcjonowanych odpadw bezporednio recyklerom, co ograniczy koszty zarzdzania systemem. Z naszych obserwacji wynika take, e RIPOK-i obecnie prezentuj rny poziom zaawansowania technologicznego, co take musi mie odzwierciedlenie w ewentualnym zastosowaniu modelu zbirki. Wobec tego, im wyszy poziom technologiczny RIPOK na danym obszarze, tym moe by zastosowany
model
mniej
rozdrobnionej
na frakcje selekcji u rda.

Wydaje si niewtpliwie, e dla

optymalnego osignicia wyniku
selekcji musi mie miejsce cise
wspdziaanie pomidzy operatorami i RIPOK.
Jednake naley podkreli, e powinno si tworzy preferencyjne
warunki dla RIPOK-w, ktrych
moliwoci technologiczne daj
moliwoci maksymalnego obnienia frakcji odpadw nieuytecznych. Tote sytuacje, gdzie odbywaj si przetargi, w ktrych porwnuje si ceny przerobu odpadw w RIPOK bez zdefiniowania
parametrw przeprowadzonych
w nich operacji, tzn. otwieranych
przez t obrbk moliwoci recyklingu odpadw, nie powinny
mie miejsca. Zgadzamy si z sugesti, e powinno nastpi rnicowanie gmin w kwestii zbierania
frakcji rolinnej na miejskie i wiejskie.
Take sezonowe zbieranie popiow powinno ograniczy si
do okresu grzewczego, jednake
tylko tam, gdzie jest to uzasadnione technologicznymi uwarunkowaniami RIPOK. Co do kolorw zastosowanych workw, to powinny
by one zbiene z obecnymi trendami w innych pastwach UE. Zdajemy sobie spraw, e nie ma
w tym zakresie penej unifikacji.
Jakkolwiek mona zauway, e
frakcja tworzywa, metal i opakowania wielomateriaowe, czyli tzw.
PMD zwyczajowo trafia w niektrych krajach (Belgia, UK take papier i butelki) do niebieskich workw.
Natomiast w Niemczech ta frakcja
umieszczana jest w tych workach, gdzie oznaczenie koloru niebieskiego jest przeznaczone dla
odpadw makulatury.
Sdzimy, e kontynuowanie wzorcw niemieckich jest suszne, biorc pod uwag ssiedztwo tego
kraju. Take w Niemczech kolorem
brzowym oznacza si pojemniki
na odpady organiczne. Odnonie
klasyfikacji strumieni odpadw naley wyeliminowa ze strumienia
odpadw tworzyw sztucznych,
wielomateriaowych i metali take
tekstylia, buty, zabawki i dugopisy, ktre ze wzgldu na zoony
skad tworzyw sztucznych, jak
rwnie zawarto innych materiaw, nie s odpowiednim materiaem na obecnym etapie do dalszego wykorzystania w recyklingu.

Urzdzenia z Certyfikatem CE
Podzespoy wiodcych producentw
18 500 sprzedanych urzdze

www.pzpts.com.pl

Serwis dostpny w caej Polsce 24/7

Czci zamienne dostpne od rki
Urzdzenia sprawdzane przed wysyk

www.plastigo.pl

1

tworzywa P 1 15

stowarzyszenie

Ustalenia Komisji Europejskiej

Dokumenty
w sprawie torebek
W trakcie pierwszego kwartau 2015 roku Komisja Europejska opublikowaa dwa dokumenty mogce mie istotny wpyw na sytuacj
dotyczc produkcji i wprowadzania na rynek torebek foliowych.
Pierwszym z nich jest owiadczenie Komisji z 25 lutego 2015
w sprawie tekstu uzgodnionego
midzy PE i Rad w sprawie plastikowych toreb (ktry zosta przyjty
przez Rad 2 marca podczas posiedzenia Rady Konkurencyjnoci).
W tym owiadczeniu, Komisja
zwraca uwag na nastpujce postanowienia, ktre mog by problematyczne:
1) przyjcie etykiety dla toreb biodegradowalnych i kompostowalnych w przydomowych
kompostownikach;
2) dodatkowe obcienie administracyjne dla pastw czonkowskich i podmiotw gospodarczych;
3) moliwo zmiany rodkw
podjtych w/s plastikowych toreb na podstawie ich wpywu
na rodowisko lub innych waciwoci;
4) moliwo ustalania krajowych
celw konsumpcyjnych na poziomie wczeniej ustalonych
przez dyrektywy;
5) zbyt krtkie terminy opracowania i przyjcia metodologii dla
raportowania zuycia lekkich
toreb z tworzyw sztucznych
EC

i etykiet dla biodegradowalnych

toreb z tworzyw sztucznych.
Drugi dokument to komunikat Komisji z 10 marca 2015 r.:
W niniejszym komunikacie Komisja
podkrela, e niektre przepisy
w kompromisowym tekcie wykraczaj poza zakres wniosku Komisji
i nie byyby zgodne z zasad lepszego stanowienia prawa (ktra pochodzi od pierwszego wiceprzewodniczcego Fransa Timmermansa).
Wniosek Komisji zobowizuje pastwa czonkowskie do podjcia
rodkw, pozostawiajc im swobod decydowania co do precyzyjnych metod realizacji, zgodnie
z zasad pomocniczoci. Kompromis pomidzy Rad, a Parlamentem Europejskim zobowizuje pastwa czonkowskie do wczenia
tych rodkw, jako minimum, albo
krajowego celu redukcji i / lub obowizkowych cen. W przypadku
przyjcia krajowego celu redukcji
zuycia jest to wstpnie zdefiniowane w kompromisie.
Komisja nie uznaa za stosowne zaproponowa obowizkowej ceny
lub ilociowego celu redukcji
w czasie prezentacji propozycji
przedstawionych trudnoci z do-

stpnoci danych i wsplnych

metod pomiaru.
Komisja uznaa, e pastwa czonkowskie maj najlepsze rozeznanie
jakie rodki wybra, aby zmniejszy
zuycie plastikowych toreb.
Nawet jeli Komisja uzna te przepisy za zbyt rygorystyczne, to moe,
w duchu kompromisu, zaakceptowa je jako cz pakietu.
Komisja uwaa jednak, e naley
zoy nastpujc deklaracj:
Komisja przypomina cele jej wniosku z dnia 4 listopada 2013 r., aby
ograniczy negatywny wpyw
na rodowisko wynikajcy ze stosowania toreb foliowych poprzez
zmniejszenie ich zuycia i tym samym zmniejszenie zamiecania tymi torebkami. Komisja, przyjmujc
z zadowoleniem porozumienie
w sprawie wniosku zauwaa, e
ostateczny tekst uzgodniony midzy wspustawodawcami zawiera
pewne elementy, ktre s poza zakresem wniosku Komisji i nie s
zgodne z zasadami lepszego stanowienia prawa. Moe to stanowi
problem dla przyszego wdroenia
dyrektywy, w przypadku pastw
czonkowskich, Komisji, konsumentw i podmiotw gospodarczych.
Kwestie, ktre budz obawy s nastpujce:
przyjcie etykiety dla biodegradowalnych i kompostowalnych
w warunkach domowych toreb
bez oceny skutkw;
dodatkowe obcienie administracyjne dla pastw czonkowskich i podmiotw gospodarczych, w tym nowych obowizkw sprawozdawczych i wymogw w zakresie etykietowania;
przepisy, ktre mog lepiej by
okrelone w nastpstwie Zielonej Ksigi Komisji w sprawie odpadw z tworzyw sztucznych,
takich jak sprawozdanie w spra-

EC

wie stosowania plastikowych toreb oxo-degradowalnych;

moliwoci podjcia innych rodkw w odniesieniu do plastikowych torebek na podstawie ich
wpywu na rodowisko lub innych waciwoci mog by problematyczne w odniesieniu
do zasady niedyskryminacji
i proporcjonalnoci z Jednolitego Rynku;
moliwo wyznaczania celw
zuycia na poziomie okrelonym
w dyrektywie, w przypadku braku odpowiednich danych statystycznych dla wszystkich pastw
czonkowskich;
zbyt krtkie terminy opracowania i przyjcia do realizacji aktw
metodologii raportowania zuycia lekkich toreb z tworzyw
sztucznych i etykiet dla biodegradowalnych toreb z tworzyw
sztucznych.
Kolejne kroki:
Te dwa dokumenty pokazuj wyranie, e Komisja spodziewa si
problemw prawnych w pastwach czonkowskich dotyczcych
transpozycji dyrektywy. Przedstawiciele EuPF / EuPC ju spotkali si
z czonkami gabinetu pierwszego
wiceprzewodniczcego
Fransa
Timmermansa (lepsza regulacja),
wiceprzewodniczcym Jyrki Katainen (praca, wzrost gospodarczy,
inwestycje i konkurencyjno) i komisarz Elbiet Biekowsk (rynek
wewntrzny, przemys, przedsibiorczo i MP) w celu omwienia
legalnoci uzgodnionego tekstu
kompromisowego. Ponadto spotkali si oni z gabinetem komisarza
Karmenu Vella (rodowisko) w celu
omwienia regulacji w/s rodowiska, jakie pastwa czonkowskie
mogyby wprowadzi.
EuPF i EuPC bdzie monitorowa
notyfikacje pastw czonkowskich
po wejciu w ycie przepisw dotyczcych toreb, ktre to jest oczekiwane przed wakacjami.
www.pzpts.com.pl

FRANS TIMMERMANS

1

tworzywa P 1 15

stowarzyszenie

Rocznica PlasticsEurope

Uroczysta Gala
Stowarzyszenie PlasticsEurope
obchodzi w tym roku jubileusz 10-lecia. Uroczysta gala zorganizowana z tej okazji 22 stycznia w Brukseli zgromadzia ponad 150 goci, zarwno czonkw i pracownikw stowarzyszenia, jak i przedstawicieli
wiata polityki, biznesu, nauki
i mediw.
Zaproszonych goci przywita prezes PlasticsEurope Patrick Thomas
(CEO firmy Bayer MaterialScience),
ktry
powiedzia:
Zaoone
w 1976 r. stowarzyszenie APME,
skupiajce lokalne organizacje producentw tworzyw sztucznych
z poszczeglnych krajw europejskich, w styczniu 2005 r. rozpoczo nowy rozdzia z chwil przeksztacenia w PlasticsEurope.
Od tego czasu nasza organizacja
umocnia swoj pozycj jako jedno
z najwikszych europejskich stowarzysze brany tworzyw sztucznych, skupiajce niemal wszystkich
producentw tworzyw w Europie.
Dzi europejski przemys tworzyw
sztucznych, bdc jednym z sektorw o najwikszym udziale w produkcji UE, stanowi filar spoeczno-gospodarczy Europy. Brana zatrudnia blisko 1,45 mln pracownikw w ponad 60 tys. przedsibiorstw, a czne obroty europejskiego przemysu tworzyw w 2013
roku wyniosy 320 mld euro.
Przemys tworzyw sztucznych jest
dzi jednym ze strategicznych sektorw gospodarki europejskiej, generujcym powstawanie nowych
miejsc pracy, a take wzrost gospodarczy i rozwj innowacji.
Utrzymanie konkurencyjnoci tej
brany ley wic w interesie caej
Europy, podkreli go specjalny
gali, Gwenole Cozigou, dyrektor
komitetu Resources Based, Manufacturing and Consumer Goods Industries w Komisji Europejskiej.
Karl-H. Foerster, dyrektor wykonawczy PlasticsEurope, nawiza
do dziaa informacyjno-edukacyjnych i roli opiniotwrczej stowarzyszenia: Bdziemy kontynuowa
nasze dziaania komunikacyjne,
dostarczajc rzetelnej wiedzy
o tworzywach opartej na faktach
naukowych, a take przekazujc
informacje o roli tworzyw w zrwnowaonym rozwoju, postpie
technologicznym i wzrocie standardu ycia.

PATRICK THOMAS
BMS

PlasticsEurope z siedzib w Brukseli, dziaa w piciu regionach operacyjnych: Centralnym, w ktrego

skad wchodzi Polska; Iberyjskim;
rdziemnomorskim; Zachodnim
i Pnocnym. Stowarzyszanie
utrzymuje kontakty z europejskimi
i krajowymi stowarzyszeniami
branowymi dziaajcymi w krajach Unii Europejskiej (EU28),
a take w Norwegii, Szwajcarii
i Turcji.

  

Europejski przemys produkcji tworzyw utrzyma w 2014 r. tendencj

wzrostow
zapocztkowan
w 2013 roku. Korzystnym impulsem dla europejskich producentw
tworzyw by wzrost w branach
powizanych: przemyle motoryzacyjnym, E&E oraz w budownictwie. W drugiej poowie ubiegego
roku nastpio przyspieszenie

wzrostu, ktry osign rednioroczny poziom 1,5%. Jednake

produkcja tworzyw wci nie dorwnaa poziomowi sprzed kryzysu. Rwnie w 2015 roku przewidywany jest umiarkowany wzrost
(+1%).
Przemys tworzyw jest strategicznym filarem reindustrializacji Europy z uwagi na jego ogromny
wpyw na pozostae kluczowe obszary gospodarki. Efekt mnonikowy przemysu tworzyw wynosi niemal 2,4: na szczeblu krajowym
(na przykadzie gospodarki Woch)
wzrost PKB o 100 euro w acuchu
dostaw tworzyw sztucznych generuje wzrost PKB o 238 euro w gospodarce, a kade nowe miejsce
pracy w sektorze tworzyw sztucznych powoduje powstanie prawie
trzech dodatkowych miejsc pracy
w caej gospodarce, powiedzia
Karl-H. Foerster, dyrektor wykonawczy PlasticsEurope, dodajc:
Surowce i energia dostpne
po konkurencyjnych cenach, inwestowanie i wspieranie innowacji
i rozwoju, podobnie jak spjne
i jednolite przepisy prawne stworz odpowiednie warunki dla rozwoju naszego przemysu, ktry bdzie przyczynia si do wzrostu europejskiej gospodarki oraz rozwoju
spoeczestwa i wzrostu jego dobrobytu.
Dane o przemyle tworzyw sztucznych w 2014, a take trendy
w 2015 r. zostay zaprezentowane
na spotkaniu z dziennikarzami 22
stycznia w Brukseli, podczas uroczystoci 10-lecia PlasticsEurope.
www.plasticseurope.org

VDMA o niemieckich maszynach

Zgodnie z raportem opublikowanym przez Stowarzyszenie Producentw Maszyn do Przetwrstwa
Tworzyw Sztucznych i Gumy VDMA z Niemiec,
sprzeda globalna maszyn do przetwrstwa tworzyw sztucznych i gumy bdzie wzrasta rednio
o 3% rocznie do roku 2016. Raport prognozuje
rwnie, e sprzeda europejska spadnie o 2%
w roku 2014, lecz nastpnie bdzie wzrasta o 2%
w roku 2015. W padzierniku prognozowano, e
sprzeda w Niemczech spadnie w tym roku o 1%.
W roku 2015 producenci spodziewaj si wzrostu
na poziomie 4%. Produkcja w krajach europejskich
oraz w Chinach wyniosa niemal produkcji globalnej. Sprzeda maszyn wzrosa o 3% do 219 mln
euro w roku 2013. Pomimo spadku, Niemcy pozostan wiodcym dostawc maszyn do przetwr-

stwa tworzyw sztucznych dla Rosji. Wedug statystyk, USA dostarcza niemal wiatowych dostaw
maszyn do przetwrstwa tworzyw sztucznych i gumy. Jeeli wczymy w to UE, otrzymamy 47% wiatowego eksportu. VDMA twierdzi, e w roku 2015
nastpi wzrost sprzeday w Chinach i w USA oraz
dalszy wzrost sprzeday do Europy. Wedug danych
VDMA, wielko niemieckich dostaw do Rosji
zmniejszya si w roku 2014. Sprzeda w pierwszych dziewiciu miesicach roku 2014 bya na poziomie 106,6 mln euro, co oznacza spadek o ponad 40% w porwnaniu z takim samym okresem
roku 2013. Rwna si to wartoci 130 mln euro
rocznie, pomimo uczestnictwa niemieckich firm
w rosyjskich targach tworzyw sztucznych Interplastica, ktre odbyy si pod koniec stycznia.



tworzywa P 1 15

rynek

Raport firmy Ceresana

Sytuacja na wiatowym
rynku HDPE i PP
ARC

Polietylen wysokiej gstoci

(HDPE) to wysoce wszechstronny
rodzaj tworzywa sztucznego.
HDPE
jest
wykorzystywany
na przykad do wytwarzania materiaw opakowaniowych, butelek, artykuw gospodarstwa
domowego, czci technicznych
i wyrobw budowlanych.
W 2014 roku wiatowy obrt HDPE
sign 61,8 miliardw USD. Instytut badania rynku Ceresana spodziewa si, e roczne przychody ze
sprzeday rosn bd do 2022 r.
o 4,2% rocznie, do okoo 85,8 miliardw USD.

Rynek HDPE w Ameryce

Pnocnej jest na ciece
wzrostu

Region Azji i Pacyfiku jest zdecydowanie najwikszym konsumentem

HDPE: w cigu ostatnich omiu lat
zwikszy swj udzia w rynku
wiatowym z 33% do 44%. Ponadto, w przyszoci, w tym regionie
nastpowa bdzie najsilniejszy
wzrost, jednak nie w takim szybkim tempie jak w poprzednich latach. Europ Wschodni i Bliski
Wschd charakteryzowa bdzie
stay wzrost popytu. Po spadkach,
rynki w Ameryce Pnocnej i Europie Zachodniej wzrosn ponownie
w cigu najbliszych kilku lat,
przy czym szczeglnie Ameryka
Pnocna bdzie miaa wysokie
tempo wzrostu.

Wytaczanie dominuje

Najwaniejsze metody przetwarzania HDPE to wytaczanie, rozdmuchiwanie i wtryskiwanie. Istniej

rnice regionalne: w krajach Azji
i Pacyfiku, wrd sposobw obrbki zdecydowanie dominuje wytaczanie, a to dziki rozwinitej produkcji folii i silnemu budownictwu.
Z kolei w Europie Zachodniej
na pierwszych miejscach znajduj
si rozdmuchiwanie i technologie
wtryskiwania.

Folie i opakowania sztywne

Tworzywo HDPE jest najczciej

uywane do produkcji folii. Aplikacje dziel si na folie do pakowania, torby i worki oraz inne folie.
W 2014 roku okoo 26% cakowitej
konsumpcji przypado na opako-

wania sztywne (np. butelki, kanistry i zamknicia). Innym wanym

obszarem aplikacji s produkty dla
budownictwa, takie jak rury i przewody wykonane z HDPE.

Rosnce moliwoci,
zwikszona koncentracja
rynku

cznie z zakadami, ktre mog

wytwarza HDPE oraz LLDPE (liniowy polietylen o niskiej gstoci),
globalna zdolno produkcyjna HDPE w roku 2014 wynosia
okoo 57,5 milionw ton. W kolejnych latach naley spodziewa si
nowych moliwoci produkcyjnych
w iloci 2 mln ton. S one planowane we wszystkich regionach
wiata, oprcz Europy Zachodniej.
Mimo, e istnieje kilku mniejszych
dostawcw, to okoo 57% wiatowych zdolnoci jest w rku 15 najwikszych spek. Oczekuje si, e
koncentracja rynku wzronie w cigu najbliszych kilku lat.

Wzrosty produkcji w prawie

wszystkich regionach

Produkcja HDPE w Europie Zachodniej moe spa z powodu zamknicia zakadw produkcyjnych
i braku wzrostu nowych mocy.
W innych regionach wiata produkcja szybko wzrasta. Oczekuje
si, e najwiksze wzrosty bd realizowane w Azji, na Bliskim
Wschodzie i w Ameryce Pnocnej.
Ze wzgldu na ich niski poziom pocztkowy, Afryka i Ameryka Poudniowa wyka najwiksze tempo wzrostu produkcji.

Bliski Wschd
i Ameryka Pnocna
zwiksz eksport HDPE

Ze wzgldu na zmniejszenie zdolnoci, Europa Zachodnia bdzie

coraz bardziej zalena od importu.
Ameryka Pnocna zwikszy eksport netto w cigu kolejnych
omiu lat prawdopodobnie o ponad milion ton. Bliski Wschd jest
najwikszym eksporterem netto
na caym wiecie ok. 4,8 mln ton.
  

Polipropylen (PP) ma zrwnowaone waciwoci, dziki ktrym

moe
by
dostosowywany

do szerokiego zakresu procesw

produkcji i zastosowa
PP znajduje wic zastosowanie
w wielu rnych dziedzinach: jako
materia opakowaniowy dla rodkw spoywczych i innych towarw, ale take w niezliczonych innych produktach, takich jak artykuy gospodarstwa domowego,
odzie i motoryzacja. Globalny popyt na PP wynis 55,1 milionw
ton w 2013 roku. Instytut badania
rynku Ceresana oczekuje wzrostu
rynku PP o 5,8% w skali roku trwajcego a do 2021.

Rosnce zapotrzebowanie
we wszystkich regionach

Otwarcie nowych obszarw zastosowa, rozwj PP opartych na bazie surowcw biologicznych i zastpowanie innych materiaw,
stanowi o duym potencjale
wzrostu rynku PP. Udzia w rynku
wiatowym producentw z Europy
Zachodniej spadnie z 13,9%
do 11,4% w kolejnych latach. Wynika to gwnie z umiarkowanego
wzrostu popytu na najwikszych
rynkach krajowych: Niemiec,
Woch i Francji. Europa Wschodnia
bdzie rosn zdecydowanie silniej. Szczeglnie w rosyjskim sektorze opakowa PP jest w stanie
zdoby szeroki rynek kosztem konkurencyjnych tworzyw sztucznych,
takich jak PET i PE. Stany Zjednoczone to najwikszy na wiecie
konsument sztywnych opakowa
z tworzyw sztucznych. Ten rynek
ponownie szybko bdzie wzrasta.
Chiny i Indie: nadal obserwujemy
ogromny wzrost popytu, dlatego
oczekuje si, e region Azji i Pacyfiku stanowi bdzie o okoo 58%
cakowitego popytu na wiecie
w 2021 r.

Opakowania z polipropylenu

Ponad poowa wiatowej produkcji

PP jest przetwarzana na opakowania produktw. Najwikszym rynkiem sprzeday s elastyczne opakowanie wykonane z folii PP. Opakowania sztywne, np. pojemniki
i zakrtki s na drugim miejscu.
Wkna wykonane z PP oraz wyroby konsumpcyjne z PP stanowi
udzia okoo 12% kady. Oczekuje
si, e najwyszy wzrost zuycia
w najbliszych latach nastpi

w przemyle motoryzacyjnym. Take w sektorze budowlanym i segmencie E&E s prawdopodobne

wysokie wzrosty zapotrzebowania,
o okoo 4% rocznie kada.

Silny wzrost mocy

redni wzrost cen

Sytuacja na rynku zaopatrzeniowym ulega bdzie uspokojeniu,

poniewa moce produkcyjne surowca do wytwarzania PP, czyli
propylenu zostan znacznie poszerzone w niedalekiej przyszoci.
Zwaszcza w Chinach wzronie wykorzystanie alternatywnych technologii produkcji propylenu (gwnie z instalacji PDH i technologii
CTO). W rezultacie powstanie kilka
nowych instalacji PP. Szczegowa
analiza zdolnoci produkcyjnych
w kadym kraju i kadej firmy daje
obraz przyszych regionw wzrostu. Region Azji i Pacyfiku stanowi
ju prawie poow cakowitej wiatowej pojemnoci rynku i prawdopodobnie da zwikszenie mocy
o kolejne 40% w cigu najbliszych
omiu lat. Inne wane zakady zostan zbudowane w krajach Europy Wschodniej i na Bliskim Wschodzie. Ten oglny rozwj doprowadzi do jedynie umiarkowanego
wzrostu cen PP, co spowoduje nieznaczne spowolnienie wzrostu
w globalnej sprzeday.

Bliski Wschd zaopatruje

wiat

Ze wzgldu na zmniejszenie wolumenu produkcji, Europa Zachodnia

zmieni si z eksportera netto w importera netto PP. Pomimo wzrostu
produkcji wasnej, region Azji / Pacyfiku zwikszy import netto
do okoo 2 mln ton PP.
Chiny przede wszystkim skoncentruj si na zaspokojeniu popytu
krajowego. O ile wszystkie zaplanowane projekty zostan zrealizowane, to Bliski Wschd w szczeglnoci znaczco zwikszy swj eksport netto i zaspokoi rosncy globalny popyt.
www.ceresana.com



tworzywa P 1 15

rynek

Przegld rynku

Zapotrzebowanie na dwutlenek tytanu

Globalny rynek dwutlenku tytanu
(TiO2) stabilizuje si po niemal
dwch latach spadku cen. Dua
sprzeda na rynku chiskim
w pierwszej poowie ubiegego roku przewyszya wielko produkcji
i pomimo tego, e poziomy zapasw s wci wysokie, ostatnie
sze miesicy zasygnalizoway, e
rynek moe si oczyci. Z acucha wartoci mona wycisn
wiksz nadwyk pigmentu.
Obecnie nabywcy maj wikszy
wybr oraz wikszy wpyw, ni
mieli w ubiegych latach. Trudne
warunki, ktre wpyway na rynki
zapasw TiO2 w latach 2012 i 2013
stopniowo ustpuj. Wartoci importu w pierwszym kwartale 2014
roku wzrosy o 4% w porwnaniu
z poprzednim kwartaem, a o 10%
w porwnaniu z pierwszym kwartaem roku 2013. W przyblieniu,
poowa tej iloci przypadaa na ilmenit, stosowany w produkcji ulu oraz siarczanu TiO2. Chiski import ilmenitu zmniejszy si
w ostatnich latach ze wzgldu
na boom w grnictwie w Syczuanie. Minera, ktry skada si
w okoo 50% z TiO2 oraz w 50%
z tlenku elaza, pochodzi z prowincji, gdzie wystpuje razem z magnetytem. Wysokie globalne ceny
rudy elaza pozwoliy na to, e niektre wiksze chiskie kopalnie
produkuj bardzo tani ilmenit. Niskie ceny zapasw oraz cigy
wzrost produkcji TiO2 w Chinach
spowodoway utrzymanie cen pigmentw na niskim poziomie. Spowodowao to zmniejszenie zyskw
producentw w pozostaej czci
wiata. Chiski eksport pigmentw
rozprzestrzeni si na nowe rynki
w Ameryce aciskiej i w Azji Poudniowo-Wschodniej, gdzie zosta
szybko zaakceptowany przez przetwrcw. Po czci to braki pigmentw, z jakimi mielimy do czynienia trzy do czterech lat temu
spowodoway takie przyspieszenie.
Przetwrcy, ktrzy zostali zmarginalizowani w momencie, gdy zapasy si skoczyy, zwrcili si
do chiskich dostawcw i pomogli
im opracowa pigment o wyszej
jakoci. Globalni kompaunderzy,
ktrzy mieli bardziej stabilne dostawy, zwikszyli swj udzia odbioru chiskiego pigmentu, co byo czci strategii dywersyfikacji.
Wikszo chiskiego TiO2 jest
zmienna pod wzgldem jakoci.
Jednake wiksi producenci zorientowani na eksport, jak Lomon,

Pangang i Billions pracowali

nad rozwojem produktu i obecnie
wytwarzaj oglnie respektowane
gatunki oglnego stosowania.
Prawda jest taka, e chiski pigment jest dobr wartoci na rynku, gdzie marginesy s niewielkie.
Globalnie, wielkoci operacyjne
pozostaj nisze, ni poziom,
na ktrym dostawcy mog dyktowa ceny. Dotyczy to obecnie niemal kadego, poczwszy od najdrobniejszych chiskich producentw, a skoczywszy na dobrze zarzdzanych koncernach midzynarodowych. Patrzc w przyszo,
spodziewana jest racjonalizacja
w Europie i w Chinach, jak rwnie
konsolidacja czci pigmentw
i zapasw w acuchu wartoci.
Ostatnie 12 miesicy mona podsumowa w nastpujcy sposb:
sytuacja nie jest znakomita, lecz
nie ulega rwnie pogorszeniu.
Uczestnicy rynku prognozuj powolny powrt do wzrostw w roku 2015.

Przegld sytuacji zwizanej

z zapotrzebowaniem
Rynek TiO2 wci podnosi si
po trudnym roku 2012, ktry charakteryzowa si nieprzewidywalnoci cen i uruchomi cicia oraz
budowanie zapasw w kadym
z gwnych centrw w Europie,
Azji Wschodniej i Ameryce Pnocnej. Globalny wzrost gospodarczy,
szacowany przez Midzynarodowy
Fundusz Monetarny na 3,6% rocznie, przyspieszy z 3% w roku 2013
i prognozuje si, e pozostanie
na stabilnym poziomie, nie liczc
duych zdarze stanowicych
przeszkod. Oywienie w Ameryce
Pnocnej wci trwa, a dobra
warto PKB odzwierciedla si
w bilansach wikszoci korporacji
budowlanych. USA pozostaje najdynamiczniejsz gospodark wiata, co zostaje odzwierciedlone
w pionierskiej dziaalnoci zwizanej z wydobyciem gazw upkowych co obnia koszty energii, restrukturyzacji przemysu motoryzacyjnego oraz w najbardziej rozbudowanym przemyle cywilnym
high-tech na wiecie.

Europa pozostaje
du niewiadom
W roku 2013 odradzajcy si rynek
spowodowa zmniejszenie presji
zwizanej z dugami strefy euro.

Jednake w roku 2014 zaobserwowano odwrcenie tej pozytywnej

sytuacji. W momencie powstawania tego tekstu Wochy wchodziy
w stan recesji.
Jeeli zostanie on zagodzony poprzez zwolnienia ilociowe z europejskiego Banku Centralnego (kontyngent trudnych do przepchnicia
reform), Wochy bd w stanie poycza. Powstaj jednak pytania
odnonie sytuacji innych gospodarek Europy Poudniowej oraz ostatecznego zapotrzebowania, ktre
teraz prawdopodobnie spadnie
w Europie.
W Azji ceny nieruchomoci przechodz korekt. Wady strukturalne, ktre zahamoway rozwj alternatywnych klas aktyww, doprowadziy do wieloletniego boomu cenowego nieruchomoci, co
z kolei spowodowao nadpoda
wysokiej klasy apartamentw. Dopki ceny pozostan wysokie,
przemys budowlany i sprzeda
pozostan sabe. Jednak obecnie
mamy do czynienia z brakiem
mieszka w Chinach.
Przy odpowiednich cenach, rwnowaga na rynku zostanie przywrcona. Problem jest nastpujcy: ceny nieruchomoci spadaj wolniej,
ni rosn. Jednak w terminie krtkookresowym, bdzie to trudny rynek dla produktw na bazie recepWIKI

tur. TZMI ledzi produkcj wyrobw z tworzyw sztucznych w Chinach. Wielu sprzedawcw TiO2,
z ktrymi regularnie rozmawiamy,
zwraca uwag na sabo rynku
przetwrstwa tworzyw sztucznych. Podsumowujc, zauwaamy
stabilizowanie si dostaw TiO2, co
prawdopodobnie
doprowadzi
do bardzo skromnego wzrostu
cen. Obfite zapasy oraz ekspansja
dostaw z Chin bd gwnymi cechami rynku. TiO2 pozostaje jak
na razie rynkiem nabywcw. Jednake przed rozpoczciem negocjacji dugoterminowych kontraktw odbiorowych, warto pozna
podatno rynku w dolnej czci
acucha.
Odradzanie si rynku USA jest pozytywn informacj, jednake
chiski wzrost oraz kontynuacja
kryzysu w strefie euro powoduj
wzrastajc niepewno.
www.tzmi.com

Sia Tworzenia

Tytanpol RS
Stworzony z myl
o Twoich potrzebach

Ponad 35 letnie dowiadczenie

w produkcji pigmentw tytanowych
pozwolio nam stworzy, wysokiej jakoci,
specjalistyczny gatunek przeznaczony
do barwienia szerokiej gamy tworzyw
sztucznych. Tytanpol RS charakteryzuje
si bardzo dobr przetwarzalnoci
w procesach pigmentowania midzy
innymi elastycznego PCW.
Z uwagi na nisk zawarto wilgoci jego
przetwarzanie w wysokich temperaturach
nie stwarza problemw. Niewielkie
rozmiary czstek oraz specyczny
charakter powierzchni umoliwiaj
wyjtkowo atw dyspergowalno
w ukadach polimerowych.
Wicej informacji na:

Powering Creation

tytanpol.com



tworzywa P 1 15

rynek

Rury wychodz
z recesji
ARC

Sektor produkcji rur z tworzyw

sztucznych w Europie uleg
w powanym stopniu recesji
i zwizanemu z ni kryzysowi
gospodarczemu w strefie euro.
Zakres, w jakim przemys ten zmieni si i uleg restrukturyzacji z powodu tych wydarze z ostatnich
piciu lat jest dobrze udokumentowany w dwch nowych raportach
rynkowych firmy AMI. Raport obejmuje peny opis okoo 480 firm
dziaajcych na rynku wytaczania
rur w Europie. Zakres zmian, ktre
wystpiy na przestrzeni lat niech
ilustruje fakt, e w 2008 roku taki
sam raport zawiera list 559
przedsibiorstw, a w 2001 roku
opis 625 dziaajcych w brany zakadw produkcyjnych.
Najbardziej dotknitymi przez kryzys krajami byy Hiszpania, Wochy,
Francja i Wielka Brytania, w ktrych nastpia redukcja liczby firm
w wymiarze ok. 60-70%. Najczstsz przyczyn zamykania zakadw
bya racjonalizacja ekonomiczna
wewntrz kraju lub przeniesienie
produkcji za granic, chocia zdarzay si rwnie bankructwa
i przejcia wynikajce z likwidacji.
Kryzys przyspieszy trend czenia
zakadw produkcyjnych, ktry
rozpocz si ju wczeniej w wyniku spowolnienia w budownictwie

w latach 2001-2005, a w duej

mierze spowodowany by obnionym tempem rozwoju na niemieckim rynku budowlanym w tym czasie. Niemcy nadal s najwikszym
producentem rur z tworzyw
sztucznych w Europie, zapewniajc 20% produkcji w 2014 roku.
Udzia Niemiec w rzeczywistoci
wzrs w ostatnich latach, poniewa s one jedynym krajem w Europie Zachodniej, ktry odzyska
poziom popytu z roku 2007. Caa
europejska produkcja rur z tworzyw sztucznych w 2014 roku bya
nadal 20% poniej poziomu z roku 2007.
Wpyw kryzysu i recesji w strefie
euro na struktur produkcji rur
wiodcych grup europejskich jest
przedmiotem badania wykonanego przez AMI wrd europejskich
firm zwizanych z wytaczaniem
rur. Raport ten zawiera profile 50
najwikszych producentw rur
z Europy wraz z Rosj i Turcj.
Najwikszym producentem rur, zarwno pod wzgldem tonau produkcji, jak i obrotw w Europie,
jest Wavin. W 2012 roku firma zostaa przejta przez Mexichem
i jest teraz czci grupy, ktra jest
najwikszym producentem rur
w wiecie. Po przejciu, osiem
obiektw produkcyjnych zostao

zamknitych, w tym zakady w Belgii i Norwegii. Produkcja zostaa

przeniesiona do bardziej konkurencyjnych miejsc, w tym do Ameryki
aciskiej. Strategi firmy jest kontynuacja restrukturyzacji w celu
dalszej poprawy konkurencyjnoci
i rentownoci.
Pipelife jest drugim co do wielkoci
producentem w Europie. Tak jak
w firmie Wavin doszo tam
do zmiany waciciela w 2012 roku, kiedy to Solvay sprzeda swoje
udziay na rzecz partnera joint venture firmie Wienerberger. Pomimo spowolnienia, Pipelife czynia
kolejne akwizycje, w tym szwedzkiej firmy produkujcej rury kanalizacyjne, drenaowe, wodne i osonowe do kabli Westpipe w 2010
roku oraz ALPHACAN producenta
rur PVC w Gaillon we Francji
w 2011 roku.
W przyszoci zagroeniem dla Wavin i Pipelife moe by pretendent
do pozycji najwikszego w Europie
producenta rur, czyli rosyjski Polyplastic Group. To obecnie trzeci
najwikszy producent w ujciu ilociowym. Od chwili powstania
w 1991 roku nastpi jego dynamiczny rozwj poprzez inwestycje
w nowe zakady i nabywanie innych marek. W 2013 roku rosyjska
firma wesza na rynek zachodnio-

europejski poprzez nabycie Radius

Systems w Wielkiej Brytanii, ktre
wczeniej byy z kolei czci Uponor. W kwietniu 2014 roku Rosjanie nabyli otewski Evopipes
i utworzyli wsplne przedsibiorstwo z KE KELIT z Austrii, zajmujce si instalacjami rurowymi dla
ciepownictwa. Strategi grupy
jest osignicie mocy produkcyjnej 500.000 ton/rok w 2020 roku.
Produkcja rur w Europie jest do
skonsolidowana. Dziesi najwikszych firm odpowiada za 40%
wielkoci produkcji. Analiza wynikw finansowych 50 spek notowanych na giedzie i objtych raportem wskazuje, e przemys produkcji rur wart jest okoo 7,5 mld
euro. Co ciekawe, pomimo kryzysu
w strefie euro, sabych inwestycji
i niskiego wzrostu gospodarczego,
rentowno sektora jest w cigu
ostatnich piciu lat wysoka i wynosi rednio okoo 5-6%.
www.amiplastics.com

WOOJIN PLAIMM
na Targach Plastpol 2015

PLASTPOL

26.05 (wtorek) - 29.05 (pitek)

Hala G25

Doskonaa
jako i wydajno

DL650S(D&B)
Klasa premium: wysokowydajna i energooszczdna
wtryskarka dwupytowa

TE110
Wtryskarka cakowicie elektryczna

TH220S(D&B)
Klasa premium: szybka i niezawodna
wtryskarka hydrauliczna

WOOJIN PLAIMM CO., LTD

ul. Ligocka 103/7 40-568 Katowice
ce
tel. +48 513 211 177 e-mail: pl@wjpim.com



tworzywa P 1 15

reklama

Niezbdne w recyklingu

Tria SP i SN postaw na dobr jako

Jeste przedsibiorc? A wic zaley ci na tym, by Twoje maszyny byy nie tylko niezawodne, ale te bardzo wydajne. Te cechy idealnie
cz w sobie maszyny TRIA. Firmy, ktrej hasem przewodnim jest
our recycling needs. Our grinding solutions. Najprociej wic mwic, rozwizania systemowe TRII odpowiadaj na potrzeby recyklingu.
Wykorzystujc swoje wieloletnie
dowiadczenie,
TRIA
oferuje
sprawdzone rozwizania cechujce
si najwysz jakoci. Niezwykle
cenionym przez naszych klientw
urzdzeniem marki TRIA s kruszarki z serii SP oraz SN.
Kruszarki TRIA wyznaczaj nowe
standardy jakoci, niezawodnoci
oraz ekonomicznoci w poczeniu
z elastycznoci zastosowania
w dziedzinie mielenia, recyklingu
oraz zmniejszania objtoci materiau. Maszyny typu SP i SN posiadaj dopasowany wlot. Materia
podaje si za pomoc transportera
TRIA

tamowego, wzkw widowych,

rnego rodzaju podajnikw hydraulicznych oraz innych sposobw do cakowitego zapenienia
zasypu. Konstrukcja kruszarki pozwala na spenienie indywidualnych wymaga oraz umoliwia cige i ekonomiczne podawanie materiau bez potrzeby ingerencji
czowieka. Maszyny te mog z penym powodzeniem zosta wkomponowane w nawet najnowoczeniejsze i w peni zautomatyzowane linie technologiczne. Hydraulicznie napdzany, automatycznie
sterowany za pomoc komputera

popychacz podaje materia do rotora rozdrabniajcego. Dane dotyczce sterowania popychaczem,

w zalenoci od rodzaju materiau,
mog by ustawiane na panelu
sterujcym. Zewntrzne suwnice
popychacza (model SP) wykonane
s z materiau trudno cieralnego
i s regulowane. Cylindry hydrauliczne umieszczone s na uniwersalnych przegubach, co pozwala
unikn bocznych si nacisku
na tok oraz cay system dopychajcy. Aby utrzyma materia lekki
i objtociowy na rotorze, na popychaczu montowana jest specjalna przystawka uniemoliwiajca
jego obracanie.
W maszynie zainstalowano specjalnie wyprofilowany rotor. Noe obrotowe o powierzchni i ksztacie
dobieranym zalenie od potrzeb
klienta s zamocowane do podsta-

wy w specjalnych zagbieniach
przy pomocy specjalnych kieszeni
noowych mocowanych spawem
lub rubami do wyboru, ktre
mona w razie potrzeby wymieni.
Noe znajdujce si na rotorze posiadaj cztery krawdzie tnce
zuycie si jednej krawdzi nie
oznacza wic potrzeby wymiany
noy.
Noe kontrujce s tak umiejscowione, e gwarantuj dobry przepyw tworzywa, dusz ywotno noy, niskie zuycie energii,
zwikszenie agresywnoci mielenia
oraz osigniecie maksimum wydajnoci nawet na bardzo trudnych
do rozdrobnienia materiaach.
Rotor napdzany jest za pomoc
silnikw elektrycznych wyposaonych (opcjonalnie) w wysokiej jakoci sprzga bezpieczestwa
oraz wytrzymaych przekadni, ktre nie wymagaj od uytkownika
praktycznie adnych konserwacji.
Maszyny typu SN maj mniejsz
komor zasypu ni maszyny typu
SP, a take bananowy system docisku prowadzony na zewntrz urzdzenia. System ten odgrywa szczeglnie istotn rol przy rozdrabnianiu folii, big-bagw i innych materiaw o podobnych waciwociach fizycznych.
Sito umiejscowione pod rotorem
okrela wielko przemiau, a rednica jego oczek dobierana jest wedug potrzeb Klienta. Maszyna jest
wyposaona w atwo otwierany
i ruchomy kosz sita co umoliwia
atwy dostp do komory tncej
w celu wyczyszczenia kruszarki
z pozostaoci materiau, przekrcania krawdzi tncych noy lub
zmiany sita. atwo dostpu
do komory tncej jest szczeglnie
istotna w przypadku rozdrabniania
rnych rodzajw materiau, gdy
moemy zmniejszy czas przestoju
w produkcji i oszczdza na niepotrzebnych kosztach.
Po powyszym opisie dalsze zachwalanie marki i jej produktw
nie jest konieczne. Kady przedsibiorca z brany recyklingowej, kierujcy si zasad niezawodnoci
swoich usug, z pewnoci postawi
na firm TRIA.
www.mtrecykling.pl



tworzywa P 1 15

rynek

Rosnca sprzeda form

Assocomaplast (woskie stowarzyszenie branowe zrzeszajce ponad 160 producentw maszyn
i urzdze, form do tworzyw
sztucznych i gumy) zakoczy bilans sektora za rok 2014, zawierajcy dane o handlu zagranicznym
przygotowane przez ISTAT.
Wzrost eksportu by stabilny
i trwa a do koca roku. Sytuacja
na rynku krajowym poprawia si
dopiero w ostatnich miesicach.
W rzeczywistoci, cho dynamika
importu bya do znaczna okoo
omiu punktw procentowych
od pocztku ubiegego roku, to
z punktu widzenia statystyki tendencja w inwestycjach wrd przetwrcw bya wci saba, a
do czwartego kwartau 2014 roku.
Assocomaplast, wedug sondau
przeprowadzonego wrd swoich
czonkw, oszacowa warto produkcji sektora na ok. 4 miliardy euro. Bilans handlu zagranicznego
wykaza zwikszenie nadwyki
do sporo powyej 2 mld euro, podczas gdy na rynku krajowym sprzeda wyniosa nieco poniej tej wielkoci. W najnowszym badaniu nastrojw, czonkowie stowarzyszenia podkrelali rwnie optymi-

styczne perspektywy dla okoo 1/3

badanych firm. Oczekuj one
na dalszy wzrost portfela zamwie i obrotw w czasie kolejnego
procza. Podobna grupa przewiduje rwnie wzrost kwoty eksportu. Jeli chodzi o regiony docelowej sprzeday woskich maszyn, to
silny wzrost nastpi w Europie
w szczeglnoci w UE, podczas
gdy na rynkach poza UE nastpio
spowolnienie. W szczeglnoci wynik pocigna w d sytuacja
w Rosji (spadek o -11,9%) i stosowane wobec tego kraju sankcje
spowodowane kryzysem ukraiskim i zaamaniem wartoci rubla.
Sprzeda do obszaru NAFTA wzrosa dziki zwikszonej sprzeday
do Stanw Zjednoczonych.
Osab eksport na rynek brazylijski
(-11% w stosunku do 2013), co
wpywa negatywnie na cay trend
na rynku Ameryki Poudniowej. Nastpio odbicie sprzeday dla chiskich przetwrcw (take do Wietnamu, Indonezji i Indii, by wymieni tylko niektre z najbardziej znaczcych), co zrwnowayo delikatny spadek w Korei Poudniowej,
Japonii i Tajlandii. Dziki ju wspomnianemu dobremu wynikowi

eksportu do Stanw Zjednoczonych (+21,5%) kraj ten zastpi

na drugim miejscu w rankingu
Francj (-10,4 %). Na szczycie, jak
zwykle s Niemcy, cho z lekkim
spadkiem eksportu do tego kraju.
Jeli chodzi o Polsk w odniesieniu
do sprzeday dokonywanych przez
woskie firmy, to w 2014 roku
(w porwnaniu do roku 2013) nastpi wzrost o 6,2%, do prawie 133 mln euro. Okoo 20 mln
euro byy reprezentowane przez linie wytaczarkowe, plus kolejne 12
milionw przez fleksograficzne
maszyny drukarskie, ktre s czsto zwizane z wytaczaniem folii
i pyt. Ponadto, warto woskich
form (zwaszcza wtryskowych)
sprzedanych do polskich przetwrcw przekroczya 42 mln euro.
Osignity oglny wynik jest nowym rekordem eksportu do Polski,
po dotychczas rekordowych poprzednich latach: 120 milionach
euro w 2012 roku i 125 milionach
euro w 2013 r. Patrzc na gwne
typy maszyn okazuje si, e dobre
wyniki eksportu do Polski osigny rozdmuchiwarki i drukarki fleksograficzne
(+11,6%
oraz
+11,1%).

Wytaczarki powtrzyy wynik z roku 2013, podczas gdy wtryskarki

odnotoway gwatowny spadek.
Doskonaa tendencja odnonie
form wtryskowych spowodowaa,
e stanowi one ponad 28% eksportu woskiego sektora.
Wanym wydarzeniem dla woskiego przemysu maszyn do przetwrstwa tworzyw sztucznych i gumy
jest nadchodzca, kolejna edycja
midzynarodowej wystawy PLAST,
ktra odbdzie si na terenach targowych Rho-Pero Fiera Milano
w dniach od 5 do 9 maja 2015 roku. Liczba wstpnie zarejestrowanych zwiedzajcych, zebrana przez
sekretariat organizacyjny ju jest
znaczca, bo ponad dwukrotnie
wiksza w stosunku do roku 2012.
W zwizku z tym, organizowane
co trzy lata targi oczekiwane s
z wielkim zainteresowaniem.
Pozwol one woskim producentom zaprezentowa najnowsze
rozwizania techniczne w dziedzinie maszyn do obrbki gumy
i tworzyw sztucznych oraz producentw sprztu.
www.assocomaplast.org

Nowy gracz na rynku tworzyw sztucznych. Poznajcie Avian Group

Pocztki firmy Avian sigaj 1962 roku, kiedy to zostaa zaoona firma produkcyjna w Australii. W 1997 roku zapada decyzja o otwarciu zakadu produkcyjnego Avian (Shanghai)
Machinery Co., Ltd jako chiskiego oddziau produkujcego maszyny, jak rwnie najwikszej
bazy produkcyjnej Aviana w Azji.
Avian specjalizuje sie w produkcji granulatorw, pulweryzatorw, rozdrabniaczy i innych maszyn do recyklingu tworzyw
sztucznych. Dziki nowej bazie
produkcyjnej
o
powierzchni 5000 m2 i w peni zautomatyzowanej produkcji, jest jedn
z najwikszych firm w swojej
brany. Produkty Avian cechuje
innowacyjno. Specjalici firmy
Avian czuwaj nad cig modernizacj produktw. Przez lata
gwnym rynkiem zbytu dla
Avian bya Azja Japonia, Korea i Rosja oraz inne kraje rozwinite tego region, a take Ameryka Pnocna. Z czasem produkty zaczto eksportowa do Europy, zauwaajc due zapotrzebowanie na maszyny do recyclin-

gu tworzyw sztucznych. Tak narodzia si idea stworzenia kolejnej firmy siostry Avian, a wiec
Avian Polska, ktra reprezentowa bdzie interesy Avian Group
na terenie Polski i krajw ociennych. Firma pragnie wyj
na przeciw oczekiwaniom klientw. Dlatego oferuje nowoczesne technologie, w cenach przyjaznych przedsibiorcom. Co
jeszcze cechuje firm Avian Polska? Podejcie do klienta. Avian
zdaje sobie spraw e na sprzeday maszyn si nie koczy.
Oprcz pdu ku cigemu ulepszaniu swoich produktw, firma
pragnie rwnie stawa si lepsza i bardziej przyjazna swoim
klientom odpowiadajc na ich
potrzeby. Avian Polska za cel postawi sobie wic niezawodn
obsug klienta i serwis. Firma
Avian Granulator oraz Avian Polska serdecznie zapraszaj na targi Plastpol, ktre odbywa si
bd w maju. Bdziecie mieli
Pastwo moliwo poznania firmy i jej produktw na ywo.
www.aviangranulator.com

AVIAN

AVIAN POLSKA

Jeden z najwikszych producentw urzdze do zagospodarowania

odpadw w procesie produkcji tworzyw sztucznych. W ofercie znajdziecie
Pastwo pulweryzatory, granulatory i rozdrabniarki.
Przyjd i poznaj Nas - Plastpol 2015

Avian Granulator Group

Web: www.aviangranulator.com
www.avian-polska.pl

E-mail: sales@avianchina.com
info@avian-polska.pl



tworzywa P 1 15

rynek

Konsolidacja brany aparatury chemicznej

w zakresie urzdze do produkcji tworzyw
sztucznych oraz farb i lakierw
Wynikiem toczcych si dyskusji na forum Polskiej Izby Przemysu
Chemicznego by postulat poczenia brany farb i lakierw oraz
tworzyw sztucznych w jedn sekcj o wsplnym mianowniku Powoki Plastic. By to rwnie jeden z punktw programu nowego
Prezesa PIPCH, dr in. Tomasza Zieliskiego.
Zrealizowane w ubiegym roku
przez Profarb Grupa Chemiczna
poczenie z Zakadami Maszyn
Chemicznych Metalchem w Gliwicach w jeden wsplny organizm
o nazwie ICHEMAD Profarb Sp. z o.o. jest odpowiedzi
na powysze potrzeby. Poczenie
obydwu spek jest konsolidacj
brany aparatury chemicznej w zakresie urzdze do produkcji tworzyw sztucznych oraz farb i lakierw.
Prezes ICHEMD Profarb Sp. z o.o.
dr in. Radosaw Adamek mwi:
Zakup przez spk Profarb Zakadu Maszyn Chemicznych Metalchem miao na celu nie tylko popraw warunkw finansowych
przyczanej spki, ale rwnie
zwikszenie moliwoci wytwrczych obu firm w zakresie produkcji aparatury chemicznej, jak rwnie zwikszenie potencjau badawczo-rozwojowego.
Zakupiona przez Profarb spka
Metalchem nie bya wacicielem
brandu, co wobec faktu wystpoCHEMICAL REVIEW

wania na rynku kilku podmiotw

o nazwie Metalchem byo rwnie
dodatkowym problemem marketingowym. Oczywistym jest, e zamierzamy dalej rozwija cenion
od dziesicioleci produkcj wytaczarek marki Metalchem, ale
pod nowym szyldem: ICHEMAD
Profarb.
Obecnie niemal 100% produkcji
firmy ICHEMAD Profarb systemu
PLASTIC tworz linie technologiczne do wytaczania oraz czci zamienne do tych urzdze, w tym
gwnie ukady uplastyczniajce.
Seria wytaczarek jednolimakowych obejmuje maszyny ze limakami o rednicy od 20125 mm
i pozwala na przetwrstwo szerokiego spektrum termoplastycznych
tworzyw sztucznych.
W ofercie dostpne s wersje wytaczarek wyposaone w przekadnie o rnych przeoeniach oraz
ukadach uplastyczniajcych o rnej dugoci wzgldnej oraz konstrukcji limakw dobranych
do przetwarzania tworzyw specjal-

nego zastosowania. Przetwrcy

tworzyw sztucznych mog zatem
otrzyma wytaczarki przeznaczone do pracy w liniach technologicznych do produkcji rur, profili, folii
i granulatw, wytaczania powok
izolacyjnych kabli energetycznych
i innych specjalistycznych wyrobw.
Firma produkuje rwnie: mae
wytaczarki (koekstrudery), wytaczarki pionowe, wytaczarki do gumy i do przetwrstwa surowcw
rolinnych. Z kolei wytaczarki
dwulimakowe
produkowane
przez ICHEMAD Profarb s maszynami przeciwbienymi i wspbienymi, przeznaczonymi do pracy w liniach technologicznych
do wytaczania rur, granulatw,
profili i pyt z polichlorku winylu
PVC, przede wszystkim z surowca
w postaci suchego proszku. Maszyny wyposaone s w limaki stokowe oraz rwnolege (cylindryczne).
Firma opracowuje projekty techniczne, zapewnia wykonawstwo
i monta zarwno kompletnych instalacji dla realizacji procesw
i operacji chemicznych, jak i indywidualnych maszyn i urzdze
z uwzgldnieniem systemw kontroli, sterowania i automatyzacji.

Konstruuje i wykonuje maszyny

oraz linie do przetwrstwa tworzyw termoplastycznych metod
wytaczania. Zapewnia rwnie regeneracj
wyeksploatowanych
ukadw wytaczarek i wtryskarek.
Klienci otrzymuj profesjonalne
doradztwo, ofert dostosowan
do swoich indywidualnych wymaga,
realizacj
projektw
pod klucz oraz szybki serwis.
www.zmchmetalchem.gliwice.pl

ICHEMAD - Profarb Sp. z o.o.

(dawniej: ZMCh Metalchem)
ul Chorzowska 113
44-100 Gliwice
tel: 32 2702349



tworzywa P 1 15

reklama

Transkontynentalny test
wytrzymaoci polimerowych
oysk lizgowych
WF

Z okazji 50-lecia istnienia firmy igus oraz 30-lecia materiau iglidur,

od stycznia 2014 roku kompaktowy samochd igus wyposaony
w polimerowe oyska lizgowe firmy jest w podry dookoa wiata. Przemieszcza si m.in. przez rozlege pustynie i lasy tropikalne,
zmaga si ze niegiem i innymi trudnymi warunkami.
Firma igus, ekspert w dziedzinie trybopolimerw, podr t dokumentuje potencja i wytrzymao
swoich polimerowych rozwiza
motion plastics do aplikacji ruchomych. Po wielu krajach w Azji, Ameryce Pnocnej i Poudniowej, iglidur
dojecha do Europy, w tym do Polski, docierajc do gwnej siedziby
igus Sp. z o.o. w Warszawie.

iglidur
w 56 miejscach
oyskowania
w zmodernizowanym
samochodzie
Bezsmarowe oyska lizgowe iglidur bardzo dobrze spisuj si
w brany samochodowej. Dowodem na to jest fakt, e w ubiegym
roku w samochodach osobowych

zamontowano 200 milionw oysk lizgowych firmy igus. Co drugie oysko igus jest stosowane
w brany motoryzacyjnej. Specyficzne waciwoci, takie jak wysoka odporno, dua wytrzymao
na ciskanie i waciwoci w zakresie tumienia czyni oyska lizgowe iglidur szczeglnie odpowiednimi do zastosowa w mechanizmie jezdnym, komorze silnikowej
czy przekadni.
Dziki takim waciwociom materiau, jak bezkorozyjno, samosmarowno i cicha praca, iglidur
nadaje si doskonale do stosowania w zawiasach do drzwi oraz
w kinematyce. To wszystko zostao
udowodnione
i
sprawdzone
w praktyce. Jednak wielkim wyzwaniem dla firmy igus byo wyposaenie samochodu w oyska li-

zgowe i przygotowanie go do podry dookoa wiata.

Ten ambitny test przebudowy auta
zosta powierzony zespoowi profesjonalistw z Uniwersytetu Nauk
Stosowanych w Kolonii, pod kierownictwem Johannesa Thom
oraz konstruktora oysk lizgowych w firmie igus Michaela Kruga. Stao si to zgodnie z zasad,
aby zastpi tworzywami sztucznymi w pojedzie wszystko, co tylko
moliwe z technicznego punktu
widzenia oraz zgodnie z przepisami TV.
Metalowe oyska przy pedale hamulca, wycieraczkach i podnonikach szyb w oknach, w module
zmiany biegw, w konsoli siedzenia, przy hamulcu rcznym, generatorze startowym, przy przepustnicy oraz skadanym dachu zastpiono oyskami polimerowymi.
Wymagao to cakowitego rozebrania wielu moduw na pojedyncze czci oraz ich ponownego zoenia w cao w sposb zgodny
z konstrukcj fabryczn i zapew-

niajcy prawidowe funkcjonowanie. Czsto stosowano standardowe oyska lizgowe, ale czasami
zachodzia rwnie konieczno
opracowania dokadnie spasowanych czci zastpczych przy pomocy modeli CAD, a nastpnie wyfrezowania, bd wytoczenia odpowiednich elementw z pfabrykatw iglidur.
Zastosowano przy tym a 45 rnych katalogowych materiaw
iglidur. Wysokosprawne tworzywa
sztuczne firmy igus zostay zamontowane cznie w 56 miejscach oyskowania. Podczas modyfikacji
przykadano wag nawet do zachowania podobiestwa wizualnego, jak miao to miejsce w przypadku blokady siedzenia. Wszystkie modyfikacje samochodu zostay pomylnie zakoczone. Zesp
zoony z technikw pojazdw samochodowych i konstruktorw
tworzyw sztucznych jest usatysfakcjonowany rezultatami swojej pracy i wypuszczeniem samochodu
w wiat.



tworzywa P 1 15

reklama

igus czy wszystkich

i pomaga ludziom
Projekt iglidur w trasie poczy
firm igus na caym wiecie, poniewa samochd odwiedza oddziay
igusa, partnerw, zwycizcw
konkursw manus i vector oraz
klientw. Samochd przejecha ju
ponad 73 000 kilometrw przez Indie, Chiny, Kore, Japoni, Tajwan,
Brazyli i Stany Zjednoczone.
W Europie auto odwiedzio ju,
oprcz Polski take Austri, Belgi,
Holandi, Wielk Brytani, Francj,
Szwajcari oraz Skandynawi. Mi-

mo trudnoci na trasie, z innowacyjn technologi polimerow

na pokadzie pojazd przeciwstawi
si wszystkim niekorzystnym warunkom.
Przejazdy przez pustynie, grskie
przecze, lasy deszczowe i chaos
ruchu ulicznego wielkich miast
przebiegy bez wikszych problemw, nawet przy temperaturach
powyej 30 C.
Firma igus pragnie pokaza poprzez t wiatow akcj zarwno
wszechstronne moliwoci zastosowania polimerowych oysk lizgowych, jak rwnie sprawno

materiau iglidur. Kady przejechany kilometr oznacza przekazanie 1

euro na cele charytatywne, dlatego
podr samochodu to rwnie
umiech na buziach dzieci i wszystkich potrzebujcych, ktrym firma
bdzie moga pomc.
www.igus.pl

igus Sp. z o.o.

ul Nakielska 3
01-106 Warszawa
tel: +48 22 8635770

Konferencja prasowa we Wrocawiu

W styczniu 2015 roku odbya si konferencja prasowa firmy igus
w Hali Stulecia we Wrocawiu, podczas ktrej specjalici igusa zaprezentowali Transkontynentalny test wytrzymaoci tworzyw
sztucznych igus iglidur on tour 2015. Gwn atrakcj konferencji by samochd wyrniajcy si pomaraczow barw i specjalnymi oznaczeniami 56. miejsc, w ktrym zainstalowano oyska lizgowe igus.
W czasie iglidur on tour i przejazdu igusa przez Polsk we Wrocawiu zostaa zorganizowana konferencja prasowa. Uczestniczyli
w niej przedstawiciele firmy igus GmbH Artur Pepliski Vice President / Prokurist International Group Development & Marketing,
Marek Wzorek Dyrektor Zarzdzajcy igus Sp. z o. o., Radomir
Ochocki Menader Produktu oyska liniowe drylin, Daniel Marzec Menader Produktu e-prowadniki, Karl Weinmeister kierowca samochodu z zaog iglidur on tour oraz zaproszeni redaktorzy magazynw technicznych.
W czasie konferencji Artur Pepliski przedstawi prezentacj na temat transkontynentalnego testu wytrzymaoci oysk lizgowych
WF

igus, za Marek Wzorek zaprezentowa histori i rozwj firmy

igus Sp. z o.o. na rynku polskim na przeomie ostatnich 15 lat. Radomir Ochocki w swojej prezentacji ukaza rnorodno materiaw i zastosowania techniczne oysk lizgowych iglidur w przemyle motoryzacyjnym, a Daniel Marzec zapozna uczestnikw
konferencji z aplikacjami e-prowadnikowymi w brany motoryzacyjnej.
Po konferencji zaproszeni dziennikarze zadawali wiele pyta odnonie rozwiza technicznych firmy igus w brany samochodowej oraz mieli okazj sprawdzi kompaktowy samochd, siadajc
za kierownic.
wiatowa akcja iglidur on tour firmy igus pokazuje nie tylko
wszechstronne moliwoci rozwiza polimerowych oysk lizgowych, ale jednoczenie promuje akcj charytatywn, poniewa
kady przejechany kilometr samochodu przez Ameryk Pnocn,
Poudniow, Azj i Europ oznacza 1 euro przeznaczone na pomoc
dla potrzebujcych. Kady przystanek i kady kilometr podry
mona obserwowa i ledzi na blog.igus.pl
WF

ARTUR PEPLINSKI

Poznaj
P
oznaj nasz no
nowy
wy ni
nieftalanowy
eftalanowy plastykator
plastykator o szerokim
szerokim
sp
ektrum zzastosowa
astosowa
spektrum

Oxoviex
O
Ox
oviex - B
Bezpieczna
ezpieczna p
przyszo
rzyszo
Alkohole OXO

Plastyfikatory
Chemikalia

Grupa Azoty ZAK S.A.

Mostowa 30 A,
47-220 Kdzierzyn-Kole
oxoplast@grupaazoty.com
tel. +48 77 481 23 65
Dowiedz si wicej
Poznaj nasz now stron
OXOPLAST.COM



tworzywa P 1 15

reklama

Innowacja Fanuc w dziedzinie

formowania wtryskowego
FANUC

Przemys tworzyw sztucznych naley do grona najdynamiczniej rozwijajcych si bran produkcyjnych w Polsce. Rozwj globalnej gospodarki, a wraz z nim konieczno sprostania nowym wyzwaniom
powoduj, e brana tworzyw sztucznych musi szuka sposobw, by
produkowa taniej, szybciej i zgodnie z wyrubowanymi normami
rodowiskowymi.
Wychodzc naprzeciw tym potrzebom, japoska firma FANUC poszerza swoj ofert cenionych
wtryskarek o dwa nowe modele.
Maszyny serii: -S130iA oraz S220iA ju wkrtce bd dostpne
dla polskich producentw.

wadzenia produkcji przy zachowaniu wysokich i bardzo wysokich

wymaga dotyczcych czystoci
produkcji.

Ponad 30 lat dowiadczenia

w produkcji wtryskarek
elektrycznych

Wtryskarki elektryczne FANUC ROBOSHOT

wykazuj
znaczne
oszczdnoci energii i s duo atwiejsze w obsudze w porwnaniu do maszyn hydraulicznych. Realizuj wysoko precyzyjn kontrol
ruchu jednostki wtrysku, jak i samego limaka, zamykania i otwierania formy oraz ruchw wypychacza. Wtryskarki FANUC ROBOSHOT
s najbardziej przyjaznymi dla rodowiska maszynami produkowanymi przez firm FANUC. Pobr
energii elektrycznej przez ROBOSHOT jest najniszy spord
wszystkich wtryskarek z napdem
elektrycznym
produkowanych
na wiecie. We wtryskarkach FANUC ROBOSHOT zastosowano szereg autorskich rozwiza, ktre
decyduj o tym, e maszyna gwarantuje znacznie nisze zuycie
energii, nawet na poziomie o 50
do 70 proc. niszym w porwnaniu

Firma FANUC po raz pierwszy

zaprezentowaa swoj elektryczn
wtryskark do tworzyw sztucznych
FANUC AUTOSHOT w 1984 r.
Od tej pory przyczynia si
do dynamicznego rozwoju tych
maszyn i caego sektora produkcji
tworzyw sztucznych.
Wtryskarki elektryczne FANUC ROBOSHOT bazuj na zaawansowanych technologicznie napdach
i sterowaniach, stworzonych przez
firm FANUC, bdc wiatowym
liderem i pionierem technologii
CNC. Dziki temu osigaj najwysz dokadno, charakteryzuj si
wyjtkowo wysok precyzj, stabilnoci procesu niezalenie od warunkw zewntrznych, niezawodnoci dziaania i moliwoci pro-

Energooszczdno i najnisze
na rynku koszty eksploatacji

z
wtryskark
hydrauliczn
i o ok. 20 proc. w porwnaniu
z maszynami hybrydowymi (hydrauliczno elektrycznymi) oraz
konkurencyjnymi
wtryskarkami
elektrycznymi. W maszynach FANUC ROBOSHOT zastosowano
technologi napdw elektrycznych, dziki czemu za kady ruch
maszyny, np. zamknicie/otwarcie
formy, nabieranie, itd. odpowiada
odrbny napd, ktry pracuje tylko
w momencie wystpienia takiej
potrzeby. Zastosowane silniki zuywaj znacznie mniej energii (np.
w porwnaniu do maszyn hydraulicznych) i s lepiej dobrane do obsugi pojedynczych ruchw maszyny. W tradycyjnych wtryskarkach
hydraulicznych silnik pompy pracuje w trybie cigym, a to nie pozwala na generowanie oszczdnoci w trakcie procesu. Kolejn korzyci jest brak koniecznoci chodzenia oleju we wtryskarce, bo go
w tej wtryskarce po prostu nie ma.
Moliwo takiego oszczdzania
z pewnoci doceni ci uytkownicy, ktrzy wczeniej, korzystajc
z tradycyjnych rozwiza, musieli
przeznacza na ten cel dodatkowe
rodki. Oszczdnoci z zastosowania ROBOSHOTA bd wynikay
take z tego, e ta nowoczesna
wtryskarka nie zmusza uytkownika do wyposaenia si w infrastruktur chodnicz, obejmujc
chillery czy instalacje chodnicze
oraz ponoszenia zwizanych z tym

kosztw chodzenia oleju hydraulicznego, zuycia wody, zakupu

medium chodniczego, utrzymania
i eksploatacji systemu. Inn kwesti, ktra wiadczy o taszej eksploatacji ROBOSHOTA jest brak koniecznoci dodatkowego chodzenia serwonapdw. S one chodzone powietrzem, dziki czemu
uytkownik nie musi ponosi dodatkowych kosztw, zwizanych
z budow i eksploatacj systemu
chodzenia. Kolejna funkcjonalno, ktra w znacznym stopniu
przekada si na energooszczdno maszyn FANUC ROBOSHOT
wynika z zastosowania technologii
odzyskiwania energii. Konstruktorzy maszyny przewidzieli moliwo ponownego wykorzystania
energii powstaej w trakcie zwalniania pracy silnika podczas zamykania/otwierania formy oraz generowanej w stanie zamknicia zamka kolanowego. Odzyskana energia
jest efektywnie zuywana w systemie grzania cylindra oraz do pracy
jednostki sterujcej. Uzupenieniem
cech zapewniajcych wtryskarce
ROBOSHOT wysok energooszczdno s take specjalne funkcje, ktre zabezpieczaj uytkownika przed niepotrzebnym zuywaniem energii. Przykadem jest funkcja Automatic Clamping Force Adjustment, ktra sprawia, e maszyna pracuje z optymaln si zamykania, co eliminuje ryzyko zawyania parametrw procesu i nieko-



rzystny wzrost zapotrzebowania

na energi. Wtryskarka automatycznie dostosowuje si zamykania
podczas pracy ustalajc j na najniszej, niezbdnej dla wykonania
poprawnej produkcji, wartoci.
Z kolei funkcja Periodic Inspection,
ktra dziki odpowiedniemu wykorzystaniu komunikatw diagnostycznych sygnalizuje potrzeb wykonywania w odpowiednim czasie
zalecanych czynnoci konserwacyjnych, znacznie ogranicza liczb wizyt serwisowych i napraw, przyczyniajc si do optymalizacji cakowitych kosztw eksploatacji maszyny.
Pod wzgldem niezawodnoci,
wtryskarki ROBOSHOT, podobnie
jak pozostae produkty firmy FANUC, s niekwestionowanym, wiatowym liderem. Innym aspektem
oszczdzania jest dbao o form
wtryskow, ktra jest kluczowym
elementem procesu wtrysku. Trzeba podkreli, e formy wtryskowe
s rwnie delikatne, jak kosztowne.
Niekiedy ich warto przekracza nawet warto caej wtryskarki, a ich
znaczenie dla bezpieczestwa caego procesu jest ogromne. We wtryskarkach FANUC ROBOSHOT zastosowano funkcj AI Mold Protection, ktra pozwala na monitorowanie i ochron formy na przestrzeni caej drogi otwarcia/zamknicia formy. W poczeniu z zastosowanym sterowaniem CNC,
rozwizanie to stanowi najbardziej
precyzyjn i pewn ochron formy
FANUC

tworzywa P 1 15

reklama
dostpn na rynku. Dodatkowo jej
uruchomienie nie wymaga od uytkownika wprowadzania adnych
danych lub ustawie posiada tryb
automatyczny, wic wszystko co
naley zrobi, to jedynie j wczy.

Precyzja, jako i wydajno

produkcji
Otrzymanie perfekcyjnie wykonanej partii produktu w moliwie najkrtszym czasie to marzenie kadego producenta. FANUC ROBOSHOT, wyposaony w niezawodne
sterowanie CNC oferuje wszystkie
moliwe kombinacje ruchw rwnolegych, ktre s realizowane
z niezwyk pynnoci i dokadnoci ze wzgldu na ekstremalnie
krtkie czasy reakcji sterowania.
W efekcie mamy moliwo skrcenia czasw cyklu produkcyjnego,
co powoduje korzyci wynikajce
ze wzrostu wydajnoci danej produkcji. W procesie wytwarzania
wysokiej jakoci produktw z tworzyw sztucznych bardzo wane jest
zapewnienie staej wartoci cinienia podczas wtrysku. W zwizku
z tym FANUC implementuje
w swoich wtryskarkach funkcj AI
Pressure Trace Control. Jej zadaniem jest precyzyjne sterowanie
prdkoci wtrysku w celu zapewnienia staej wartoci cinienia
wtryskiwania, na zadanym w danym procesie technologicznym poziomie. Na jako wykonania pro-

duktu bezporedni wpyw ma take funkcja Precise Meetering 2&3,

ktra umoliwia dokadne, powtarzalne nabieranie i uplastycznianie
tworzywa. Warto podkreli, e to
rozwizanie wpywa dodatkowo
korzystnie na jako produkcji, eliminujc m.in. problem pcherzykw gazu uwizionych wewntrz
tworzywa. Mwic o zaletach
wtryskarek FANUC ROBOSHOT
wpywajcych na jako produktu,
warto podkreli jeszcze fakt, e
konstrukcja tych maszyn nie pozwala na samoczynny wypyw tworzywa do gniazda formujcego.
Jest to moliwe dziki zastosowaniu funkcji Pre-Suck Back Function,
ktra odpowiednio redukuje cinienie po fazie docisku. W przypadku wtrysku tworzywa do niecakowicie zamknitej formy doskonale sprawdza si funkcja Pre-Injection. Ten typ ruchu rwnolegego rwnie ma kluczowe znaczenie w obszarze jakoci wypraski. Pozwala doskonale wyprowadzi na zewntrz formy gazy powstajce podczas wtryskiwania,
dziki czemu uytkownik moe
uzyska detale poprawne jakociowo. Eliminuje problemy z niedostatecznym odgazowaniem formy, co
jest czst przyczyn defektw jakociowych (przypalenia, pcherzyki uwizione wewntrz tworzywa, co jest szczeglnie problematyczne w przypadku detali transparentnych). Zastosowanie w maszy-

nie technologii napdw elektrycznych pozwala osign nieporwnywaln z technologi hydrauliczn powtarzalno (np. otwieranie
i zamykanie formy za kadym razem forma otwiera si w tym samym punkcie, z dokadnoci
do setnych milimetra). Warto wiedzie, e w przypadku napdw
hydraulicznych dziaa sia bezwadnoci ukadu i istniej pewne odchylenia od wartoci zadanej.

Ponadprzecitne
bezpieczestwo produkcji
i wygoda eksploatacji
Bardzo stabilna konstrukcja maszyny FANUC ROBOSHOT, w poczeniu z udoskonalan od lat technologi serwonapdw sprawia, e
wtryskarki ROBOSHOT s maszynami niezawodnymi. Na ponadprzecitn ywotno wpywa take
bardzo maa liczba czci wymagajcych systematycznej konserwacji.
To w poczeniu z innowacyjnymi
funkcjami FANUC, ktre drobiazgowo monitoruj cay proces realizowany w maszynie w celu wyeliminowania ryzyka ewentualnych
bdw czy uszkodze elementw
wtryskarki, decyduje o unikalnej
na rynku funkcjonalnoci. Wrd
najwaniejszych funkcji, ktre decyduj o przewadze konkurencyjnej wtryskarek ROBOSHOT warto
wymieni: AI Ejector Protection
funkcja monitorujca na caej

tworzywa P1 1 5
drodze prac wypychacza i zabezpieczajca wyrzutnik, AI Mold Protection funkcja zabezpieczajca
form wtryskow przed uszkodzeniem, Pre-Injection dziki
usprawnionemu odprowadzeniu
gazw poza gniazdo formujce zapewnia dusz ywotno narzdzia Back Flow Monitor funkcja
umoliwiajca szybk diagnoz zaworu na limaku w przypadku wystpienia problemw z wtryskiem.
Dziki zastosowaniu tej funkcji,
uytkownik unika koniecznoci demontau elementw maszyny
w celu okrelenia stanu zaworu
zwrotnego limaka. To minimalizuje ryzyko kosztownych i zupenie
niepotrzebnych przestojw oraz
gwarantuje wysok wydajno
produkcji.
Operatorzy wsppracujcy z maszyn na co dzie doceniaj take
funkcjonalnoci stworzone z myl
o komforcie ich pracy. Wrd nich
warto wymieni m.in. wygodny 15-calowy dotykowy panel sterowania, ktry umoliwia wprowadzanie ustawie i monitorowanie
pracy maszyny, Last Change Log/
Operation Log funkcje umoliwiajce szybkie przeledzenie
ostatnio wprowadzanych zmian
w ustawieniach wtryskarki lub wykonywanych na niej czynnoci (pami do 10 000 pozycji), Auto-Pur-

reklama
ge Function funkcja pozwalajca
na szybkie wyczyszczenie ukadu
wtryskowego (limaka, dysz gorcych kanaw w formie), szczeglnie przydatna w przypadku zmiany
tworzywa, np. po ponownym uruchamianiu produkcji po przerwie
(usunicie z ukadu przegrzanego
tworzywa), a take wiele innych
funkcji, ktre informuj operatora
o parametrach prowadzonej produkcji.

Rozbudowa
i automatyzacja
Japoscy inynierowie niejednokrotnie zaskakiwali wiat sposobem mylenia o integracji maszyn.
Wtryskarka ROBOSHOT to urzdzenie przeznaczone take do wsppracy z innymi maszynami, a robotami przemysowymi w szczeglnoci. Wanie z tego powodu FANUC ROBOSHOT w standardzie wyposaony zosta w zcze Euromap 67, ktre pozwala na wspprac z kadym robotem 3-osiowym. Technologia CNC, na ktrej
opieraj si wszystkie produkty FANUC gwarantuje pynn komunikacj i doskona wspprac
z wszelkiego rodzaju robotami
marki FANUC. W przypadku tej
wtryskarki inynierowie zagwarantowali moliwo budowy zauto-

matyzowanych gniazd roboczych.

W dzisiejsze potrzeby, take polskich producentw, znakomicie
wpisuje si oferowane z wtryskark oprogramowanie Link-i, ktre
daje moliwo zdalnego monitorowania i zarzdzania produkcj.
Dziki niemu uytkownik moe
zdalnie monitorowa stan wtryskarek i realizowan przy ich pomocy
produkcj. Ma przy tym jednoczenie moliwo wprowadzania
zmian. System moe obsugiwa
do 100 wtryskarek.
Nowe modele FANUC ROBOSHOT
wypeni
niezagospodarowan
przestrze, ktra istniaa w ofercie
wtryskarek FANUC, w zakresie oferowanej siy zwarcia. Dotychczas
istnia duy przeskok pomidzy kolejnymi modelami 150 ton 250
ton. Nowa maszyna -S220iA doskonale wypeni luk (220 ton),
oferujc przy tym parametry na poziomie wyszym ni konkurencja.
Oba nowe modele FANUC ROBOSHOT bazuj na tych samych rozwizaniach technicznych i funkcjonalnych, ktre s dostpne w pozostaych modelach wtryskarek ROBOSHOT. Bd rni si jedynie
wielkoci. Warto podkreli, e
wprowadzajc na rynek nowe modele, firma FANUC zaoferuje producentom moliwo montau wikszych form wtryskowych, w porw-



naniu z konkurencyjnymi maszynami o zblionych rozmiarach, a take, e nowe maszyny marki FANUC
wyrni si na tle innych maszyn
w swoich klasach najmniejszymi
rozmiarami gabarytowymi. Dziki
temu wzrosn moliwoci zastosowa takiej maszyny. Pierwsze egzemplarze bd dostpne dla klientw w poowie roku.
www.fanuc.pl

FANUC Polska Sp. z o.o.

ul. Tyniecka 12
52-407 Wrocaw, Polska
tel. +48 71 776 61 60



tworzywa P 1 15

maszyny i urzdzenia

Przegld konstrukcji

Poprawa jakoci dziki

zmieniaczom sit
Zmieniacze sit odgrywaj istotn rol w poprawie jakoci i wydajnoci stopionego materiau. W rwniej
mierze, jak zabezpieczenie urzdze znajdujcych si w dolnej czci linii przed uszkodzeniem, mog one
poprawia wygld produktu i zapobiega przed uszkodzeniami mechanicznymi gotowych czci. Wraz ze
wzrostem przewagi ponownego wykorzystania materiaw, mog one rwnie pomaga dodawa warto do materiau poddawanemu recyklingowi oraz zanieczyszczonym rdom stopionego materiau.
Na zeszorocznych targach Fakuma
w Niemczech, firma Ettlinger zaprezentowaa swoje umiejtnoci
w dziedzinie cigej filtracji stopionego materiau z zastosowaniem
swojego modelu ERF 500 nowego
dodatku do serii filtrw stopionego
materiau ERF. ERF 500, zaprojektowany na maksymaln wydajno 5000 kg/godzin, uzupenia
seri filtrw typu high-end firmy,
przeznaczonych do recyklingu pokonsumenckich i poprzemysowych
odpadw tworzyw sztucznych.
Wczeniejsze modele ERF 200
i ERF 250 osigaj odpowiednio
wydajno na poziomie 1,5 tony/
godzin oraz 2,5 tony na godzin.
ERF 500 posiada tak sam kompaktow konstrukcj i tak samo, jak
jego poprzednicy, jest wytrzymay
i zdolny do przetwarzania zanieczyszcze sigajcych 18% wagowo. Wysoka wydajno filtracji zapewnia zarwno wysok jako
produktu, jak rwnie minimalne
straty stopionego materiau. Centralnym komponentem ERF 500 jest
obrotowe, cylindryczne sito filtra
z milionem stokowych otworw,
ktre mog zosta dostarczone
w szerokiej palecie poziomw filtracji. Gdy stopiony materia przepywa przez filtr, zanieczyszczenia s
zatrzymywane na zewntrz filtra.
Dotyczy to nie tylko staych zanieczyszcze, takich jak czsteczki
drewna czy papieru, lecz rwnie
wysoko molekularne i poczone
krzyowo frakcje, ktre powstaj
na skutek napre wysokotemperaturowych. Wyczyszczony stopiony materia wewntrz bbna jest
dostarczany do formy znajdujcej
si w dolnej czci linii poprzez system kanaw przepywu. Ruch obrotowy bbna filtra rwnoczenie
wspiera efekt mieszania i zapewnia
optymalnie rwnomierne warunki
w stopionym materiale. Wraz z kadym obrotem, napdzane sito filtracyjne jest czyszczone przez zgarniacz. Czsteczki usuwane z powierzchni s w sposb cigy doprowadzane do limaka wyjciowe-

go, napdzanego przez drugi serwosilnik, ktry usuwa zanieczyszczenia z systemu filtra. W trybie automatycznym, straty stopionego
materiau spowodowane rozadowanymi w sposb cigy zanieczyszczeniami s tylko minimalne, poniewa zanieczyszczenia te s silnie
wzbogacane (do 70%) na wyjciu.
Utrzymywanie sita filtra ERF w stanie otwartym w fazie produkcji prowadzi do niezawodnego i stabilnego przetwarzania, twierdz przedstawiciele Ettlingera cinienie stopionego materiau w dolnej czci
filtra pozostaje stae, tak samo, jak
wydajno stopionego materiau.

Zapobieganie wyciekom
Firma PSI-Polymer Systems wprowadzia na rynek now uszczelk,
ktra ma zastosowanie we wszystkich zmieniaczach sit typu rubowego i zaworach odwracajcych tej
formy, ktra zapobiega przed wyciekaniem materiau w przypadku
polimerw i cieczy o bardzo maej
lepkoci. Przy zmieniarkach sit typu
rubowego oraz zaworach odwracajcych, wystpuje korelacja poPSI

midzy lepkoci polimeru oraz

zdolnoci zmieniacza sit do utrzymywania niezawodnego, nie powodujcego wyciekw uszczelnienia.
Jest to spowodowane tym, e precyzyjnie wykonany luz pomidzy
obudow i rubami jest uzaleniony
od lepkoci polimeru, tworzc rwnowag pomidzy zapewnieniem
minimalnego smarowania pomidzy obudow i rubami, poprawiajc rwnoczenie przepyw przez
L/D ruby do atmosfery. Do tej pory
stopy o niskiej i bardzo niskiej lepkoci byy problematyczne dla
zmieniarek sit typu rubowego ze
wzgldu na ograniczenia luzw,
ktre musz by zachowane. Gwnie w przypadku klejw w postaci
gorcego stopionego materiau
i polimerw o maej lepkoci, wycieki te stanowi powany problem, poniewa nie tylko powoduj
one powstawanie zanieczyszcze
i wymagaj wyczania maszyny celem napraw i czyszczenia, lecz rwnie stanowi powane zagroenie
poarowe oraz dla bezpieczestwa.
Teraz firma PSI wynalaza technologi uszczelniania, ktra efektywnie
dziaa w przypadku polimerw

o bardzo maej lepkoci. Do tej pory nowe uszczelki zostay przetestowane z dobrymi wynikami z wartociami lepkoci rzdu 1 cP (toluen,
itp.) do 300,000 cP i wykazay, e s
w stanie uszczelnia azot przy cinieniu powyej 2.000 psi. Konstrukcja jest tak samo efektywna
przy wyszych lepkociach, ktre
mona obsugiwa za pomoc istniejcych typw uszczelek. Moe
by ona stosowana w dowolnych
zmieniaczach sit PSI typu tokowego lub zaworach odwracajcych
i jest idealna do przetwarzania wysoce stopionych materiaw, klejw, rozpuszczalnikw itp. Ta
uszczelka jest perfekcyjnym rozwizaniem dla wyciekw, z ktrymi
mog spotka si klienci w przypadku stosowania polimerw
o maej lepkoci powiedzia Glenn
Woodcock, prezes PSI-Polymer Systems. Wiemy, e sukces naszych
klientw jest zwizany z naszym
sukcesem, a ta nowa uszczelka pomoe wszystkim naszym klientom
poprawi ich sukces.

Rozwizany spr
Jeeli chodzi o patenty, PSI oraz
Nordson osigny pozasdow
ugod odnonie sposu patentowego dotyczcego konstrukcji zmieniacza
sit.
W
roku
2012
przed przejciem przez Nordson
niemiecka firma Kreyenborg
GmbH zaskarya PSI, twierdzc, e
zmieniacze sit o cigym przepywie
wstecznym CSC-BF firmy PSI naruszaj patenty firmy Kreyenborg.
Ugoda zawarta w Sdzie Rejonowym, Zachodni Dystrykt Karoliny
Pnocnej we wrzeniu ubiegego
roku okrela, e obie strony doszy
do porozumienia i spr zosta rozstrzygnity. Dziki tej ugodzie czujemy si oczyszczeni z zarzutw,
poniewa zawsze uwaalimy, e
oskarenie byo bezpodstawne powiedzia Glenn Woodcock, prezes
firmy PSI. Warunki umowy pozostaj poufne, jednak firma PSI twierdzi, e moe wprowadza na rynek
i sprzedawa swj projekt CSC-BF
na caym wiecie, bez roszcze ze
strony firm Nordson czy Kreyenborg. Zawsze twierdzilimy, e
nasz projekt CSC-BF nie narusza patentw firmy Kreyenborg, powiedzia Don Macnamara, dyrektor generalny PSI. Czulimy, e musimy
si broni to bya dla nas sprawa
uczciwoci. Konstrukcja zmieniaczy sit CSC-BF firmy PSI oczekuje
na opatentowanie i posiada kilka
cech, ktre sprawiaj, e s one
unikalne, stwierdzi Macnamara.
Firma planuje sprzedawa swj wyrb do przemysu recyklingu, ktry
jest najwikszym uytkownikiem.
Zapotrzebowanie na sita z cigym
przepywem wstecznym znacznie
wzroso w cigu ostatnich kilku lat,

LEADING
TECHNOLOGIES

Gneuss dla recyklingu poliestrw:

maksymalne wydajnoci w procesie odgazowania dziki technologii MRS Extrusion
niezawodna ltracja materiaw przetapianych w nieprzerwanym procesie ekstruzji
dziki multirotacyjnemu systemowi ltracji RSFgenius
bezpieczne sterowanie procesem i bezpieczestwo jakoci dziki technologii pomiarowej:
czujniki temperatury, czujniki cinienia, wiskozymetry.
Do 100 % czysty materia po procesie recyklingu z zastosowaniem dla produktw
do bezporedniego kontaktu z ywnoci.
Master Colors Sp. z o.o.
W.Cybulskiego 37/8
50-205 Wrocaw
www.mastercolors.com.pl
biuro@mastercolors.com.pl

Messehinweise etc.

www.gneuss.com



tworzywa P 1 15

maszyny i urzdzenia

w znacznej mierze dziki wzrostowi

recyklingu, powiedzia. Firma PSI
przyczynia si do wzrostu tego rynku. Zmieniacze sit byy pocztkowo uywane tylko w liniach peletyzacji regranulatu, jednake obecnie
s produktem, ktry jest uywany
w strumieniu gwnym, na liniach
wytaczania.
Doprowadzilimy
do perfekcji proces odfiltrowania
duych zanieczyszcze z materiau
z recyklingu, powiedzia. Z tego
powodu przetwrcy s teraz pewni,
e mog uywa mieszanek materiau z recyklingu w swoich foliach,
arkuszach, rurach i profilach.

Zmieniacze sit na targach

Firma Maag Filtration Systems zaprezentowaa swoje zmieniacze sit
CSC 116-RS na targach Arabplast.
Przedstawiciele firmy s zdania, e
stosowanie zmieniaczy ukowych
umoliwia powikszenie obszaru
powierzchni ekranu nawet cztero-

krotnie, w porwnaniu z konwencjonalnymi rozwizaniami. Zastosowanie CSC 116-RS pomaga operatorom zachowa prdko produkcji na staym, wysokim poziomie,
zmniejszajc
rwnoczenie
w znacznym stopniu zuycie energii
oraz koszty operacyjne. Zmieniacz
sit by czci kompletnego systemu produkcji polimerw w zakresie
produkcji rodkowego poziomu,
ktry obejmowa pomp przekadniow z podwjnym wylotrm
Extrex 90 GPD ktr firma okrela
jako absolutn innowacj. Istnieje moliwo dostarczenia dwch
rnych dysz z indywidualnym i staym strumieniem stopionego materiau w jednej wytaczarce. Okrelona wydajno i cinienie tocznika
s gwarantowane, potwierdzaj
przedstawiciele firmy Maag. Operatorzy linii wytaczania mog czy
swoj wydajno produkcyjn
i optymalizowa wydajno swoich
linii eksploatujc dwie oddzielne

dysze z rn wydajnoci i cinieniem z pojedynczej wytaczarki.

  

W midzyczasie firma Gneuss zaprezentowaa kilka swoich innowacyjnych technologii zmieniaczy sit
na ostatnich targach Interplastica
w Rosji. Przy cakowicie automatycznej pracy przy staym procesie
i sektorowym systemie pukania
wstecznego, RFSgenius oferuje wysok wydajno w odniesieniu
do jakoci i wydajnoci produktw.
Nowy wariant, RSFgenius M, jest
obecnie dostpny do celw przetwarzania wysoce zanieczyszczonych materiaw. Kilka z nich obecnie dziaa w Europie, mwi przedstawiciel firmy. Synchronizacja napdu oraz systemw pukania
wstecznego obrotowego systemu
filtracji, RSFgenius umoliwia
znaczne zwikszenie szybkoci wymiany na powierzchni sita i stanowi
dalsz optymalizacj systemu pu-

kania wstecznego, powiedzia

przedstawiciel Gneuss. Dziki Rotary Filter KR, Gneuss oferuje obecnie
niecige zmieniacze sit na bazie
swojego obrotowego systemu filtracji. Ten odporny, kompaktowy
model jest przeznaczony specjalnie
do szybkiej zmiany kolorw i jest
przystosowany do pracy w rnych
zastosowaniach zwizanych z kompaundowaniem oraz przetwarzaniem polietylenu. Natomiast SFpvc
jest najnowsz pozycj firmy w serii
zmieniarek sit do PCV. Zosta on zaprojektowany specjalnie do recyklingu bardzo zanieczyszczonych
PVC jest to najbardziej wymagajce zastosowanie dla wymagajcego
materiau. Obrotowe zmieniacze sit
posiadaj bardzo wytrzymay system napdu ktry jest w stanie
wytrzyma uderzenia zanieczyszcze i moe by dokadnie dostosowany do potrzeb indywidualnych
wytaczarek.
t

Innowacyjne rozwizania firmy Gneuss

w technologii ekstruzji i filtracji tworzyw sztucznych
TECHNOLOGIA EKSTRUZJI
i FILTRACJI GNEUSS
Gneuss zaprezentowa swj
najwikszy w historii ekstruder
serii MRS
Dzia Technologii Przetwarzania
firmy Gneuss zaprezentowa najnowsz generacj swojej innowacyjnej technologii ekstruzji
z Systemem Multirotacyjnym.
Kompletna linia ekstruzji z ekstruderem MRS 160 i z w peni
zautomatyzowanym systemem
filtracji RSFgenius 175 oraz wiskozymetrem online. VIS zaprezentowane zostay po raz pierwszy na wystawie w Orlando. Jest
to najwikszy ekstruder firmy
Gneuss kiedykolwiek wystawiony podczas targw branowych.
Instalacja ta zostaa dostarczona
do klienta na Florydzie, gdzie
przetwarza 3.000 kg/h R-PET
z przeznaczeniem do produkcji
pyt termoformowanych.
W cigu ostatnich kilku lat ekstruder MRS firmy Gneuss zyska
saw jako jedna z kluczowych
technologii przetwarzania PET
z odzysku, bez wstpnego suszenia. Mimo, e system opracowany zosta pierwotnie specjalnie

GNEUSS

System ekstruzji MRS z ekstruderem multirotacyjnym MRS, systemem filtracji rotacyjnej

RSFgenius, wiskozymetrem online VIS oraz czujnikami do pomiaru temperatury i cinienia
marki Gneuss

tworzywa P1 1 5
dla PET, MRS stosowany jest
obecnie rwnie do poliolefin
i nylonu, natomiast testy prowadzone na innych materiaach s
obiecujce dla wielu kolejnych
zastosowa w przyszoci. Dziki
opatentowanemu poczeniu
ekstrudera jedno-limakowego
z sekcj wielorubow, urzdzenie jest bardzo stabilne i szczeglnie dobrze przystosowane
do pracy w recyklingu.
Ponad 50 ekstruderw MRS we
wszystkich
rozmiarach,
od
MRS 35 o wydajnoci 35 kg/h,
po MRS 200 o wydajnoci 2.000
kg/h, pracuje obecnie na caym
wiecie, gwnie na bazie pyt,
wkien i regranulacji. Bardzo
wysokie waciwoci odgazowywania oczyszczaj materia
w procesie cigym ze wszystkich zanieczyszcze w materiale
wsadowym takie rozwizania
technologiczne s szczeglnie
przekonujce. Ekstruder MRS
umoliwia przetwarzanie PET
bez wstpnego suszenia przez
zastosowanie prostego podcinieniowego systemu piercienia
wodnego do przetwarzania materiau bezporednio do postaci
wysokiej jakoci sypkiego granulatu kocowego. Osiga si to
dziki unikalnej i opatentowanej
sekcji przetwarzania i odgazowywania. W oparciu o konwencjonalne ekstrudery jedno-limakowe, Sekcja Multirotacyjna
Gneuss skada si z sekcji bbnowej zawierajcej osiem satelitarnych pojedynczych rub, napdzanych przekadni planetarn
oraz redukcyjn. W przypadku
wkien PET materia w postaci
sprasowanych bali poddawany
jest wstpnemu rozdrobnieniu
i peletyzacji, nastpnie poddawany procesowi przetapiania,
po ktrym materia trafia na sekcj odgazowywania multirotacyjnego, w nastpnym kroku
przetapiania waciwego i granulacji. Materia czysty zgranulowany zostaje schodzony i zasypany do Big-Baga.
Dziki swojej konstrukcji, waciwoci zapobiegajce ulatnianiu
s okoo pidziesiciokrotnie
(50!) wysze ni te dostpne
w konwencjonalnych ekstruderach jednorubowych a to
wszystko przy podcinieniu jedynie 25 do 40 mbar. Dziki temu,
e uniknito koniecznoci zastosowania systemu wysokiego
podcinienia i wstpnego suszenia, MRS jest ekonomiczn alternatyw dla konwencjonalnych
technologii. Kolejnymi argumentami przemawiajcymi na korzy tego rozwizania, poza
oszczdnoci energii, to prosta
i wytrzymaa konstrukcja, niewielka zajmowana powierzch-

maszyny i urzdzenia



nia, prosta obsuga i utrzymanie

stabilnej cigej pracy, elastyczno przetwarzania i w kocu
doskonaa jako i jednorodno
przetapiania.
Silny i trway rozwj dziau technologii przetwarzania tworzyw
firmy Gneuss, jak rwnie transformacja firmy z dostawcy sprztu pomocniczego na dostawc
systemw
pomogy
firmie
w uzyskaniu postpu ze skalowalnym rozwojem jej instalacji
produkcyjnych w Bad Oeynhausen w Niemczech. Ekspansja ta
rwnie zapewni wystarczajc
ilo przestrzeni na dalsze prace
badawczo-rozwojowe.
TECHNOLOGIA FILTRACJI
FIRMY GNEUSS
Nowe systemy filtracji
rotacyjnej w wymagajcych
zastosowaniach
Dzia Technologii Filtracji firmy
Gneuss zaprezentowa po raz
pierwszy w Ameryce Pnocnej
nowy model RSFgenius M. Jest
to nowa opcja w peni automatycznej serii systemw filtracji
rotacyjnej charakteryzujcych si
prac przy staym procesie i staym cinieniu.
RSFgenius M jest specjalnie zaprojektowany dla wysoko zanieczyszczonych materiaw, dla
przykadu w procesach recyklingu, chocia jest w stanie poradzi sobie z jeszcze wyszymi
stopniami zanieczyszczenia. Synchronizacja napdu z koncepcj
zwrotnego pukania samoczyszczcego
filtra
rotacyjnego
RSFgeniu stanowi dalsz optymalizacj unikalnej technologii
samooczyszczania, czego efektem jest znaczcy wzrost wydajnoci filtracji, jak rwnie redukcja iloci materiau straconego
w efekcie pukania zwrotnego.
Kilka systemw filtracyjnych
RSFgenius M ju pracuje z powodzeniem na terenie Europy.
Firma Gneuss wprowadzia kilka
innych innowacyjnych rozwiza
w serii swoich systemw filtracji
rotacyjnej w cigu ostatnich kilku lat, z ktrych wszystkie pracuj obecnie w rnych zastosowaniach.
SFpvc to najnowsze rozwizanie
w serii zespow filtrujcych dla
PVC. SFpvc zostay specjalnie zaprojektowane dla recyklingu wysoko zanieczyszczonego PVC:
najbardziej wymagajce zastosowanie dla i tak ju wymagajcego materiau. Ten obrotowy zesp filtrujcy charakteryzuje si
zdolnoci
przystosowania
do dokadnego dopasowania
w poszczeglnych ekstruderach,
a dziki swojemu niezwykle so-

GNEUSS

lidnemu systemowi napdowemu do radzenia sobie z rosncym zanieczyszczeniem. Model

ten sprawdzi si w recyklingu
przy produkcji profili dla okien
PVC.
Wraz z filtrem rotacyjnym KR firma Gneuss oferuje zespoy filtacyjne oparte na sprawdzonym
systemie filtracji Gneuss. Ten
bardzo solidny i kompaktowy
model jest szczeglnie przystosowany do szybkiej wymiany kolorw i dziaa obecnie w rnych
zastosowaniach w compoundingu i przetwarzaniu poliolefin.
TECHNOLOGIA
POMIAROWA GNEUSS
Pena linia produktw
technologii pomiarowej
firmy Gneuss na wystawie
w Orlando
Dzia Measurement Technology
firmy Gneuss zaprezentowa
swoj pen lini czujnikw cinieniowych i temperatury wraz
z kompletem akcesoriw.
W szczeglnie trudnych warunkach procesowych z krtkimi
przecieniami cinienia czstymi rzutami cinienia jak rwnie
nieroztopionym
materiaem,
czujniki naraane s na wysokie
przecienia. Firma Gneuss przygotowuje specjalne konstrukcje
wysokiej wydajnoci ze specjalnie opracowan technologi
membranow dla zastosowa
pomiarowych.
Firma Gneuss oferuje rwnie
specjaln seri czujnikw dla zastosowa w przemyle spoywczym, gdzie konieczne jest regularne czyszczenie maszyn, co po-

Multirotacyjny system filtracji

woduje, e czujniki czsto s naraane na dziaanie pary wodnej

lub strumieni wodnych. Firma
Gneuss opracowaa specjalny rodzaj czujnikw dla takich zastosowa, ktre pozostaj wodoszczelne, nawet po usuniciu
wtyczki.
www.gneuss.com

Oficjalny partner:
Master Colors Sp. z o.o.
W. Cybulskiego 37/8
50-205 Wrocaw
Tel. 71 350 05 25 / 26
ww. mastercolors. com. pl
biuro@mastercolors.com.pl

Gneuss Kunststofftechnik GmbH

Mnichhusen 42
32549 Bad Oeynhausen
www.gneuss.com



tworzywa P 1 15

maszyny i urzdzenia

Nowoczesne oprogramowanie

Komputerowa symulacja
procesw wytaczania
HyperXtrude to zaawansowane oprogramowanie firmy Altair, do symulacji procesw produkcyjnych, ktre udostpnia dostosowane
do wymogw brany narzdzia do symulacji wytaczania. HyperXtrude wykorzystuje pioniersk technologi modelowania procesu
wytaczania, m.in. dokadnie symuluje przepyw i transfer ciepa,
znacznie zmniejszajc czas projektowania gowic oraz koszty ich testw przy wprowadzaniu do produkcji. Rozbudowana funkcjonalno oprogramowania jest bardzo pomocna na kadym poziomie jego wykorzystania, od wsparcia realizacji codziennych zada inynierw produkcji, po zaawansowane analizy naukowe.
HyperXtrude to kompletny pakiet
przeznaczony do wirtualnych symulacji zoonych modeli przepywu
pynw i transferu ciepa wystpujcych w procesach wytaczania
tworzyw oraz wyciskania metali
(aluminium, miedzi i oowiu) i ceramiki. Jak wszystkie narzdzia do symulacji rnych procesw, zastosowanie oprogramowania HyperXtrude drastycznie wpywa na skrcenie
czasu potrzebnego na rozwj wyrobu, czyli od pomysu do rzeczywistego wytworzenia wyrobu, ograniczajc jednoczenie w znacznej mierze koszty przygotowania produkcji.
Nie od dzisiaj wiadomo, e im dalej
posuwamy si od pomysu do wyprodukowania wyrobu, tym potencjalne zmiany konstrukcji wyrobu
lub gowicy s relatywnie drosze.
Dlatego warto wszelkie scenariusze
rozwaa na stosunkowo wstpnym
etapie przygotowania produkcji,
a na pewno przed samym jej rozpoczciem. Nie bez znaczenia jest tu
take moliwo podjcia si produkcji bardziej skomplikowanych
wyrobw i gowic dziki pomocy
HyperXtrude. Warto wspomnie, e
oprogramowanie HyperXtrude jest
wykorzystywane z powodzeniem
przez producentw opon lub
uszczelek samochodowych, gdzie
na porzdku dziennym jest np. wykorzystanie wspwytaczania dwu
lub wicej materiaw, czy te wytaczania z wykorzystaniem wkadek
metalowych. Ogromne znaczenie
ma te oczywicie ustalenie optymalnych parametrw produkcji
w celu osignicia maksymalnej
moliwej wydajnoci produkcji i jakoci wyrobu o zaoonych parametrach wytrzymaociowych.
Wydaje si, e w przypadku procesu wytaczania tworzyw, w przeciwiestwie do np. procesu wtrysku,
symulacje maj gwnie zastosowanie dla konstruktorw narzdzi

gowic do wytaczania. Pierwszoplanowe znaczenie ma powizanie

konstrukcji poszczeglnych elementw gowicy z parametrami procesu
tak, eby uzyska oczekiwany profil
wyrobu.
Zastosowanie oprogramowania symulujcego proces wytaczania
przynosi wymierne korzyci. Wydajne symulacje komputerowe zapewniajce waciw ocen i kierunek
optymalizacji przed rozpoczciem
produkcji narzdzi oraz przed ustawianiem parametrw procesu pozwalaj na ograniczenie czasu
i kosztw projektowania. Etap konstrukcji gotowej do produkcji gowicy jest wic kluczowym elementem przygotowania produkcji
pod wzgldem czasu i kosztw dla
tego procesu przetwrstwa.
Dlatego kada moliwo ograniczenia kosztownych prb gowicy
na wytaczarce i przeniesienie wery-

fikacji pracy gowic na etap wirtualnego projektu powoduje oczywiste

zwikszenie zyskw przedsibiorstwa. Ogromne znaczenie dla zyskw przedsibiorstwa ma moliwo ograniczenia dziki HyperXtrude przerw w aktualnej produkcji po to, eby zaoy gowic
do testu na wytaczark. Szacuje
si, e zastosowanie symulacji wirtualnych zmniejsza koszty przygotowania
produkcji
rednio
o 2530%. Dziki HyperXtrude firmy otrzymuj wsparcie w konstruowaniu zaawansowanych narzdzi,
poprzez uwzgldnienie w konstrukcji gowic dokadnie przewidzianych odksztace wynikajcych
z obcie wystpujcych w procesie wytaczania. Dodatkowo zminimalizowanie liczby produktw wybrakowanych, wad wytaczania
oraz optymalizacja warunkw procesu pozwala na zwikszenie wydajnoci. Co wicej, modu analizy
kosztw wspomaga optymalizacj
przebiegu procesu w celu utrzymania kosztw produkcji na efektywnym poziomie, a optymalizacja
przebiegu procesu prowadzca
do uzyskania wyrobw o oczekiwanych waciwociach wytrzymaociowych daje w efekcie moliwo
uzyskania przewagi konkurencyjnej.
Oprogramowanie HyperXtrude za-

wiera moduy pozwalajce na

m.in.:
Symulacje kadego rodzaju gowic: do profili o penym, ppenym lub otwartym ksztacie, gowic wielootworowych, do wytaczania folii i arkuszy, gowic spiralnych i do wspwytaczania,
Przewidywanie wad wytaczania:
rozszerzanie strugi po opuszczeniu dyszy, ksztatu profilu, wad
powierzchniowych, ledzenie oddziaywania rnych materiaw,
linii czenia tworzywa,
Kontrol procesw termicznych:
okrelanie optymalnej temperatury uplastyczniania, sterowanie
temperatur na wyjciu pochodzc od elementw grzejnych
i/lub kanaw chodzcych w gowicy, ustalanie zmian temperatury w narzdziu midzy rnymi
cyklami wytaczania,
Wirtualne prby narzdzi: wizualizacja przepywu materiau przez
kanay gowicy, okrelanie przyczyn niezbalansowanego przepywu tworzywa, badanie reakcji
na zmiany konstrukcji, wykonywanie analiz co-jeli przy ocenie innowacyjnych konstrukcji
gowic.
Dystrybutorem oprogramowania
HyperXtrude w Polsce jest firma softPROGRESS, ktra w swojej ofercie
posiada rwnie oprogramowanie
do symulacji procesu wtrysku tworzyw, symulacji procesu formowania z rozdmuchem i symulacji procesu termoformowania prniowego.
www.softprogress.pl



tworzywa P 1 15

maszyny i urzdzenia

nowa woska marka

AMUT GROUP poinformowa, e

jest ju w peni przygotowany
do odbywajcych si co trzy lata
targw PLAST w Mediolanie,
a tym samym zaprasza do odwiedzenia imponujcego stoiska
o powierzchni ponad 800 m. To
wanie podczas Plast 2015 odbdzie si oficjalne wprowadzenie na europejski rynek nowej
marki AMUT DOLCI BIELLONI
i pokaz najnowszych osigni
w dziedzinie wytaczania, recyklingu i termoformowania.
Gocie bd mogli zobaczy nowy
model maszyny do termoformowania AMP850W-GP podczas pracy. Wyposaona w 50-krotn form produkuje ona kubki z PP
na wod o rednicy 73,5 mm, masie 3,2 g i pojemnoci 240 ml. Wydajno produkcyjna wynosi okoo 110,000 kubkw na godzin.
Koncepcja maszyny jest zgodna
z najwyszymi wymogami w zakresie oszczdnoci energii i materiaw (niskie zuycie oraz wyposaenie w mynek do odpadkw w linii). Na kocu linii znajduje si
ukadarka do kubkw oraz moliwoci zliczania ich iloci.
System do zrywania etykiet z butelek PET, De-labeller DLB 60, o wy-

dajnoci 6000 kg/h bdzie reprezentowa pion recyklingu. De-labeller jest ukadem do wstpnego
usuwania etykiet termokurczliwych
typu sleeve (metod na sucho)
z caej powierzchni butelek PET.
Jest to najlepsze rozwizanie
do podniesienia wartoci butelek
w innym przypadku przeznaczonych do usunicia, poniewa zrywa z nich etykiety i zapewnia dobr integralno butelek, bez
uszkadzania lub utraty szyjki. De-labeller jest te odpowiedni
do pracy na pocztku linii do mycia
butelek.
Przeciwbiena wytaczarka dwulimakowa, model BA92 to specjalna wytaczarka, ktra zostaa opracowana dla zakresu produkcji
EasyWood, linii firmy AMUT produkujcych kompozyty WPC w systemie bezporedniego wytaczania
(wydajnoci od 250 do 600 kg/h).
WPC jest polimerem (PE, PP, PVC)
i topi si wraz z udziaem (do 80%)
wkien naturalnych i pewnych dodatkw. Produkt ma wygld drewnopodobny i znajduje zastosowanie w konstrukcjach, aplikacjach
wewntrz i na zewntrz budynkw. W porwnaniu do drewna,
WPC potrzebuje niewielkiej konser-

wacji, ma dobr odporno termiczn na starzenie, warunki atmosferyczne i charakteryzuje si

zmniejszon palnoci.
Kompaktowa linia do cigego termoformowania, model AKV-ITF120 kompaktowa linia AMUT
do produkcji folii skada si z wytaczarki jednolimakowej (model
EA130), gowicy szczelinowej
(w konfiguracji do 7 warstw) i kalandra. Do kompaktowej linii
AMUT pasuje kady model termoformierki. Wytaczarka EA130 pozwala produkowa foli o szerokoci 1000 mm, gruboci do 2 mm
i osiga wydajno 800-1200 kg/h,
natomiast walce kalandra maj
rednic 600 mm. Linia moe przetwarza tworzywa: PP, PS i PET.
Gowica do rur PVC, model TEAT 7,
dla rednic do 710 mm seria gowic do wytaczania TEAT jest stosowana do wytaczania rur z PVC
i pozwala na uzyskanie najlepszych
osigw i idealnej jednorodnoci
gruboci. Podczas Plast 2015 wahadowy autobus poczy tereny
targowe z siedzib firmy AMUT
DOLCI BIELLONI. Odbdzie si tam
tzw. open house, podczas ktrego
zaprezentowane zostan dwie linie
CAST do folii stretch: pierwsza

produkujc foli stretch rczn

i maszynow (2000 mm 7
warstw) oraz druga, tzw. jumbo
(1500 mm 5 warstw). Linia do folii stretch 2000 mm jest absolutnie
innowacyjna. Wyposaona zostaa
bowiem w sze wytaczarek dla
zagwarantowania elastycznej produkcji i ma niepowtarzalny design.
Technologia zaspokaja obecne
trendy na rynku folii stretch ciesz, ale mocniejsz foli stretch
(super power stretch film). Pomimo swoich niewielkich rozmiarw
wytaczarki s w stanie uzyska
wysokie wydajnoci i znakomite
oszczdnoci energii. Stoisko zostanie zlokalizowane w hali 13, nr
B71/C72. Wczeniejszy kontakt
w sprawie spotkania podczas targw mona uzyska kontaktujc
si z Wacawem Szelgiem,
tel. 696 069902, biuro@toptechnik.pl
www.toptechnik.pl

tworzywa P1 1 5

maszyny i urzdzenia

Targowy przegld

Oferta woskich
producentw
Na targach NPE 2015 w amerykaskim Orlando, grupa SACMI zaprezentowaa now wersj 48-gniazdowej formy CCM (Continuous
Compression Moulding) do produkcji zakrtek do napojw gazowanych CSD (Carbonated Soft Drink),
tak zoptymalizowan, by zapewni
jeszcze nisze zuycie energii ni
poprzednie wersje. Forma jest
w stanie osign wydajno wyjciow do 2000 lekkich zakrtek
na minut (dla wd mineralnych).
Urzdzenie
wyposaone
jest
w ukad Cool+ polepszajcy chodzenie, dziki zmodyfikowaniu
obiegu pynnego chodziwa wewntrz formy (w praktyce ukad zosta podwojony), co pozwala
na skrcenie czasu chodzenia, tak
mocno istotnego w redukcji cakowitego czasu cyklu, ktry moe by
znaczco zmniejszony.

Na targach zakrtki do CSD byy produkowane z neckfinish 1881,

w standardzie uywanym przez
wszystkich gwnych producentw
napojw gazowanych. Celem SACMI
jest podjcie wyzwania, jakim jest
zawojowanie amerykaskiego rynku przy pomocy maej wypraski
z HDPE. W USA, wedug statystyk,
napoje gazowane CSD stanowi nie
mniej ni 45% wszystkich napojw
bezalkoholowych (razem z wod).
Zakrtka bdzie wytwarzana z czasem cyklu wynoszcym mniej
ni 2,15 sekundy, dziki czemu
osignite bdzie tempo produkcji 1350 zakrtek na minut. Wynik
ten jest bezporedni konsekwencj zalet oferowanych przez technologi kompresji w porwnaniu
do klasycznego wtryskiwania, ktre
obejmuj nisz temperatur wtryskiwanego materiau oraz pen

powtarzalno procesu. W skrcie,

wypraska pod wzgldem parametrw rozmiaru i masy, pomimo takiego krtkiego czasu cyklu, jest wyranie lepsza ni te produkowane
w alternatywnych technologiach.
Targi NPE zostay rwnie wybrane
do prezentacji postpu inynierii
produkcji zwizanej z ciciem
i skadowaniem, ukazujc rozwizania znacznie korzystniejsze
pod wzgldem logistycznym, kosztw i zuycia. SACMI opracowaa
system w punkcie do transferu

SACMI



zakrtek z prasy CCM do kolejnych

urzdze, eliminujc windy, orientatory i przenoniki, zmniejszajc
w ten sposb dugo linii, a take
konieczne inwestycje w osprzt.
  

Firma PLASTIBLOW w trakcie

NPE 2015 zaprezentowaa po raz
pierwszy w Ameryce Pnocnej,
w peni elektryczn podwjn stacj PB5E-DL, ktra bdzie produkowa 350 mililitrow, pasko-owaln butelk kosmetyczn w konfigu-

tworzywa P 1 15
(wymowa: Czensong)

ZLDWRZ\SRWHQWDW
]+RQJ.
RQJXEXGXMF\
]+RQJ.RQJXEXGXMF\
ZWU\VNDUNLRGURNX
ZWU
\VNDUNLRGURNX

Wtryskarki
Wtr
yskarki Easymaster seria EM
od 80 do 560 ton.
Wtryskarki
Wtr
yskarki Jetmaster seria JM
od 650 do 6500 ton.
 &LFKDSUDFDLSUHF\]\MQHZWU\VNL
&LFKDSUDFDLSUHF\]\MQHZWU \VNL
 .RPSDNWRZDEXGRZD
.RPSDNWRZDEXGRZD
 .RODQRZ\XNDG]DP\NDQLD
.RODQRZ\XNDG]DP\NDQLD
 :VWDQGDUG]LHQRZRF]HVQ\
:VWDQGDUG]LHQRZRF]HVQ\
V\VWHPVHUZRQDSGXUHGXNXMF\
V\VWHP
VHUZRQDSGXUHGXNXMF\
]DSRWU]HERZDQLHQDHQHUJL
]DSRWU
]HERZDQLHQDHQHUJL
=X\FLHHQHUJLL]EOLRQHGRPDV]\Q
=X\FLH
HQHUJLL]EOLRQHGRPDV]\Q
HOHNWU
\F]Q\FK
HOHNWU\F]Q\FK
6REMWHGRWDFM]IXQGXV]X
6
REMWHGRWDFM]IXQGXV]X
33RO6())
RO6())2.
 %RJDWHZ\SRVDHQLHZVWDQGDUG]LH
%RJDWHZ\SRVDHQLHZVWDQGDUG]LH
 1RZRF]HVQHDXVWULDFNLH
1RZRF]HVQHDXVWULDFNLH
VWHURZDQLH% 56PDUWPROG
VWHURZDQLH
% 56PDUWPROG
 'RGDWNRZHRSFMHGRSRVDHQLD
'RGDWNRZHRSFMHGRSRVDHQLD
 0RQWRZDQHZ&KLQDFK]NRPSR0RQWRZDQHZ&KLQDFK]NRPSRQHQWZ]8QLL(XURSHMVNLHML-DSRQLL
QHQWZ
]8QLL(XURSHMVNLHML-DSRQLL
 :VSSUDFD]0LWVXELVKLZ]DNUHVLH
:VSSUDFD]0LWVXELVKLZ]DNUHVLH
SURGXNFMLZWU\VNDUHN
SURGXNFML
ZWU \VNDUHN
 6SHQLDMZ\PRJLG\UHNW\Z\
6SHQLDMZ\PRJLG\UHNW\Z\
PDV]\QRZHM:(
PDV]\QRZHM
:(
 3RVLDGDMFHUW\NDW&(GRGRNX3RVLDGDMFHUW\NDW&(GRGRNXPHQWDFMLGRF]DQDMHVW'HNODUDFMD
PHQWDFML
GRF]DQDMHVW'HNODUDFMD
=JRGQRFL:(
=JRGQRFL
:(
 0DJD]\QF]FL]DPLHQQ\FK
0DJD]\QF]FL]DPLHQQ\FK
Z3ROVFHLZ+RODQGLL
Z
3ROVFHLZ+RODQGLL
 3ROVNLV]\ENLLNRPSHWHQWQ\VHUZLV
3ROVNLV]\ENLLNRPSHWHQWQ\VHUZLV
JZDUDQF\MQ\LSRJZDUDQF\MQ\
JZDUDQF\MQ\
LSRJZDUDQF\MQ\
 6]NROHQLD
6]NROHQLDZ]DNUHVLHREVXJLPDV]\Q
Z]DNUHVLHREVXJLPDV]\Q
LXVWDZLDQLDSURFHVXZWU \VNX
LXVWDZLDQLDSURFHVXZWU\VNX
=PLHQQDHNVSR]\FMDZH:URFDZLX
 =PLHQQDHNVSR]\FMDZH:URFDZLX
]PROLZRFLWHVWZQDZDVQHM
]PROLZRFLWHVWZQDZDVQHM
IRUPLHLWZRU]\ZLH
IRUPLHLWZRU]\ZLH
0ROLZRQDW\FKPLDVWRZHM
0ROLZRQDW\FKPLDVWRZHM
GRVWDZ\W\FKPDV]\Q
GRVWDZ\W\FKPDV]\Q

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLPNOLHQWRP]DQDV]H
%DUG]R
G]LNXMHP\ZV]\VWNLPNOLHQWRP]DQDV]H

25-lecie

2GURNX
2GURNX
G\VWU\EXWRUZWU\VNDUHN
G\VWU
\EXWRUZWU \VNDUHN
RUD]
RUD]XU]G]HGOD376]
XU]G]HGOD376]


:URFDZ
:URFDZ
XO
XO.RFLHU]\VND
.RFLHU]\VND
ZZZ
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
77HO)D[
HO)D[

racji 4 + 4 gniazda. Rozwizania

techniczne przyjte do realizacji ruchw serwomechanicznych (otwrz
/ zamknij i regulatora gruboci) s
opatentowane i s wyrnikiem
maszyn PLASTIBLOW.
Urzdzenie posiada 12-tonow si
zwarcia i 480 milimetrowy skok
oraz dodatkowo zestaw funkcji:
Opatentowane urzdzenie do regulacji skoku i indywidualnej kalibracji kocwek rozdmuchowych. Dokadn regulacj kadej
kocwki mona prowadzi
w warunkach penego bezpieczestwa z panelu operatora,
gdy urzdzenie znajduje si
w trybie pracy,
Serwosterowany 2-osiowy robot
zbiera butelki w stacji usuwanie
nadlewek i umieszcza je przycite na tamie przenonika dostosowanego do jednego punktu
odbioru; to sprawia, e maszyna
jest bardziej kompaktowa,
Modu, ktry umoliwia odzyskiwanie energii kinetycznej ruchu
formy, podczas hamowania
i przeksztacenie jej w energi
elektryczn, ktra jest zwracana
do linii,
Szybka zmiana formy, w tym
z wykorzystaniem urzdzenia
zdalnego sterowania do uruchomienia ruchu kocwek w gr
/lub w d. Ruch ten odbywa si
z ma prdkoci w warunkach
penego bezpieczestwa z otwartym z przodu maszyny dostpem.
Pozwala to operatorowi by bardzo blisko narzdzi w fazie centrowania kocwek do zaczepw.
Wszystkie funkcje dostpne w maszynie PLASTIBLOW przekadaj si
na zalety i korzyci dla przetwrcw: mniejszy obszar konieczny
do pracy maszyny, mniejsze zuycie energii, wzrost wydajnoci,
wiksza niezawodno i nisze
koszty obsugi.
  

Testowanie kompletnej linii koekstruzji pyt falistych z PC odbyo si

w poowie marca w siedzibie firmy
UNION w San Vittore Olona (koo
Mediolanu). Wytaczane arkusze
miay szeroko 1100 mm i zmienn grubo od 0,8 do 1,2 mm.
Linia ta skada si z podstawowej
jednolimakowej, wytaczarki modelu TRS 120, wyposaonej w wysokiej wydajnoci system podwjnego odgazowania i wspwytaczarki jednolimakowej. TR 50. Linia ma czn godzinow wydajno 600 kg/h przy prdkoci przepywu wynoszcej 3-4 m/minut.
Arkusze
byy
produkowane
przy uyciu poziomego walca kalandrujcego LO wyposaonego
w system kalibratora, w celu uzyskania idealnie falistego ksztatu
wietnie nadajcego si do pokry-

wania dachw, wietlikw, wiat

i wielu innych zastosowa.
  

PERSICO AUTOMOTIVE opracowaa EcoCover, now technik pokrywania tworzyw sprayem w celu
uzyskania efektu skropodobnego,
pozwalajc osign niezwyke
rezultaty w szerokiej gamie kolorw. Mona nawet tworzy udawane ozdobne szwy. Podczas procesu EcoCover, rodek antyadhezyjny nakada si najpierw do formy. Nastpnie, za pomoc powoki nanoszonej w formie sprayu, farba jest natryskiwana do wewntrz,
nastpny w kolejce jest poliuretan.
Proces pozwala na tworzenie bardzo cienkich, skropodobnych powierzchni i daje swobod projektowania. Dziki poliuretanom, elementy s przyjemne w dotyku i nie
staj si kruche w niskich temperaturach. Dodatkowe korzyci wynikajce z procesu to bardzo duga
ywotno narzdzia, oszczdno
materiaw i nisze zuycie energii.
PERSICO AUTOMOTIVE wsppracowa z firm Hennecke przy testowaniu innowacyjnego procesu
EcoCover, ktry zosta zaprezentowany na targach JEC Europe 2015
(Pary, 11-13 marca).
  

Opracowany przez FRIGOSYSTEM

do chodzenia procesw przemysowych ACE (Adiabatic Cooling
Energy) to nowy asortyment przemysowych adiabatycznych wymiennikw ciepa powietrze-woda. System ten opiera si na zasadzie fizycznej, w ktrej parowanie
wody zmniejsza temperatur otaczajcego powietrza. Ta zasada
adiabatyczna pozwala na wymian
energii pomidzy wod i powietrzem. Wymagana do odparowywania wody energia pochodzi
z otaczajcego powietrza obniajc jego temperatur.
ACE to adiabatyczne suche chodnice powietrza z otoczenia
do chodzenia wody technologicz-

FRIGOSYTEM

nej. Dziki potnym wentylatorom kontrolowanym przez ukad

elektroniczny, powietrze z otoczenia jest zasysane przez sito parownika z PVC, ktre jest zwilane
rwnomiernie przez opatentowany system spryskiwania i dystrybucji wody z ukadem odkamieniania
i funkcji automatycznego czyszczenia. Przepywajce powietrza,
przechodzce przez sito parownika
schadza si w wyniku oddawania
ciepa do wody, a ta z kolei odparowuje. W porwnaniu do tradycyjnych chodnic, proces ACE gwarantuje wysz wydajno, utrzymujc te same parametry dotyczce zuycia wody i zanieczyszcze,
typowe dla zamknitej ptli sprzenia zwrotnego.
Ten asortyment chodnic oferuje
zatem skuteczny, bezpieczny technologicznie zestaw zaawansowanych rozwiza dla procesw przemysowych, ktre wymagaj chodzenia wody, do temperatury
od + 5C do + 35C, bez uycia
sprarki. Dziki swojej nowoczesnej konstrukcji, systemy ACE stanowi bardzo zrwnowaone ekologicznie rozwizanie, ktre jest
w stanie zagwarantowa oszczdnoci energii i ochron rodowiska.
Pyn wewntrz chodnicy jest zawsze czysty i wolny od zanieczyszcze zewntrznych, a zatem poprawianie parametrw wody nie
jest konieczne, poza dodawaniem
roztworu glikolu w iloci potrzebnej do ochrony przed zamarzaniem.
Zalety nowych chodnic mona
podsumowa w nastpujcy sposb:
Mniejszy wpyw na rodowisko
w odniesieniu do zuycia energii
i haasu,
Zuycie wody zmniejsza si nawet o 95% w porwnaniu
do tradycyjnej wiey chodniczej,
Czysta woda i eliminacja powstawania kamienia typowego
dla tradycyjnych wie otwartego
chodzenia,

tworzywa P1 1 5

6ROLGQHLQLH]DZRGQHP\Q\
z Hong K
Kongu
ongu

Dziaanie przez wiksz cz roku bez zuywania wody, dziki

funkcji adiabatycznego chodzenia automatycznie uruchamiajcej si w zalenoci od temperatury otoczenia, zwaszcza w cieplejszych okresach,
atwe i tanie utrzymanie,
Wiksza wydajno w procesie
produkcji,
Elektroniczne sterowanie PID,
Regulator prdkoci wentylatora, czyli oszczdzanie energii,
Moliwo czenia z agregatem
Frigosystem w celu optymalnej
kontroli caego systemu chodzenia.

%DUG]RZ\VRNDHIHNW\ZQR
na 1kW energii

  

Funkcja zabezpieczenia przed

zwarciem zastosowana w kontrolerach mocy Xtra firmy Gefran niedawno uzyskaa midzynarodowy
patent. Funkcja ta chroni system
i wzy zasilania w urzdzeniach
w przypadkach gwatownych skokw napicia oraz zwar bez bardzo szybkich bezpiecznikw lub
przerywaczy obwodw.
Urzdzenia serii Xtra reaguj
na nage przecienia pod kontrolowanym obcieniem poprzez
natychmiastowy wycznik zasilania SSD i przejcie w stan bezpiecznego zawieszenia. Energia
wytworzona przez zwarcie jest
zminimalizowana, by zapobiec
awarii lub niebezpiecznym napiciom w obwodzie poczonym
z urzdzeniem. System jest gotowy do przywrcenia dopywu
energii natychmiast po usuniciu
przyczyny zwarcia.
Sterowniki mona skasowa
za pomoc przycisku na panelu
sterowania lub za pomoc polecenia przesyanego za porednictwem magistrali. Mona te ustawi automatyczne przywrcenie
zasilania, z opcj mikkiego startu,
gdy ukad pomiarowy wykryje
usunicie zwarcia (na przykad impulsy prdowe zwizane z chwilowym ukiem elektrycznym).
Seria Xtra zapewnia kilka korzyci:
eliminacj gromadzenia zapasw
rnych, bardzo szybkich bezpiecznikw stosowanych jako czci zamienne, ponowne uruchomienie systemu w dowolnym czasie bez specjalistycznego personelu; resetowanie bez otwierania
urzdzenia lub tablicy elektrycznej; mniejszy ukad sterowania dostosowany do konkretnych wycznikw, drastyczn redukcj
przestojw maszyn (zblia si
do zera, jeeli powstaj z powodu
chwilowych ukw elektrycznych),
zabezpieczenie przez kontroler
SSD z moliwoci nieograniczonej liczby resetowa; ochron surowcw i cyklu pracy.
www.macplas.it

Targi
PLAST 15
Na kilkanacie tygodni przed targami PLAST 2015 (Midzynarodowe Targi Tworzyw Sztucznych i Gumy w Mediolanie), liczba potwierdzonych wystawcw przekroczya
ju 1200 (to + 3,9% w stosunku do analogicznego okresu
sprzed trzech lat), a aplikacje nadal nadchodz.
Optymalizacja przestrzeni wystawienniczej w 6 pawilonach
Fiera Milano pozwoli na zaspokojenie potrzeb spnialskich.
Targi odbd si w szczeglnie wanym momencie dla
Woch, a zwaszcza dla Mediolanu. PLAST 2015 odbdzie
si w dniach 5-9 maja, tu po inauguracji EXPO 2015 (1 maja 31 padziernika 2015), ktre znajdowa si bd w odlegoci kilku krokw od PLAST na Fiera Milano, na terenach targowych w Rho.
Naoenie si terminw powoduje due oczekiwania wystawcw i organizatorw. Spodziewaj si wyszego napywu turystw co niewtpliwie przyniesie pozytywne
skutki dla firm.
Przygotowano wiele nowych inicjatywy wanie w celu uatwienia przepywu turystw z EXPO do targw PLAST: posiadacze biletw EXPO bd mogli bezpatnie wej
na PLAST 2015. Wszystko, co bd musieli zrobi to zarejestrowa si w jednym z wielu punktw recepcyjnych Fiera
Milano przy wejciu na targi.
Ponadto, wszyscy gocie, ktrzy zarejestrowali si wstpnie na stronie internetowej targw PLAST 2015 (pod warunkiem, e nie s wystawcami, wspwystawcami lub pracownikami wystawcw) midzy kocem stycznia, a 15
marca 2015 r. otrzymali rwnie bezpatny wstp na targi
PLAST. Okres rejestracji wstpnej zosta przeduony o jeden miesic w stosunku do poprzedniej edycji, aby zmaksymalizowa moliwoci wolnego wstpu na PLAST 2015.
Wystawcy maj moliwo zakupu biletw dla swoich
klientw, co pozwali im wej przez specjalne szybkie
bramki, bez koniecznoci wymiany zaprosze na bilety.
Dodatkowo, z uwagi na znaczenie rynkw zagranicznych
w brany tworzyw i jako sposb wzmocnienia midzynarodowego charakteru targw, biuro organizacyjne
PLAST 2015 jest w kontakcie z ambasadami krajw, ktre
bd uczestniczy w EXPO i bada moliwoci wczenia
przedsibiorcw z bran tworzyw sztucznych i gumy
w skady delegacji, ktre bd odwiedza Wystaw wiatow wanie w pierwszych dniach maja.
PLAST 2015 oferuje rwnie moliwo wzicia udziau
w licznych konferencjach, ktre zajmowa si bd tematami istotnymi dla brany. Szczeglne znaczenie wrd zaplanowanych wydarze bd miay: konwencja inauguracyjna, w trakcie ktrej odbdzie si uroczysto uhonorowania laureatw nagrody Plastic Technologies; seminarium Wirtualne modele i druk 3D dotyczce technologii,
ktra bdzie miaa swoje wasne towarzyszce targi podczas PLAST 2015; oraz ta najwaniejsza konferencja Innowacje, bezpieczestwo i zrwnowaony rozwj opakowa
do ywnoci z tworzyw sztucznych, konferencja zgodna
z przesaniem EXPO Milano 2015: Wyywienie planety,
energia dla ycia.
Strona internetowa PLAST 2015 jest stale aktualizowana,
a wiele dziaa jest jeszcze na etapie przygotowa. Program imprez towarzyszcych bdzie niebawem gotowy,
w tym wielu konferencji organizowanych przez wystawcw.
www.plastonline.org

5RWRUP\QD6&.:
5RWRUP\QD6&.
:
'RVWSQHZHUVMH

 VWDQGDUGRZHZ]PRFQLRQH
Z\FLV]RQH
 ]RGFLJLHPRGS\ODQLHP

:RIHUFLHSRVLDGDP\UZQLH
NUXV]DUNLLP\Q\*HQR[

Ponadto
Ponadto
 SRGDMQLNL

 VXV]DUNL

 GR]RZQLNL

 PDJQHV\

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLPNOLHQWRP]DQDV]H

25-lecie

2GURNX
G\VWU\EXWRUZWU\VNDUHN
G\VWU
\EXWRUZWU \VNDUHN
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU
]G]HGOD376]

:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
www.wartacz.com.pl
www.wartacz.com.pl
biuro@wartacz.com.pl
7HO)D[
7HO)D[

tworzywa P 1 15
)RUPRZDQLH3U]\V]RFL
)
RUPRZDQLH3U]\V]RFL
Produkcja pojemnikw
od kilku mililitrw do 60 litrw

7HFKQRORJLDZ\WDF]DQLD]UR]GPXFKHP
7HFKQRORJLDZ\WDF]DQLD]UR]GPXFKHP
LZWU\VNX]UR]GPXFKHP
LZWU \VNX]UR]GPXFKHP

Wytaczarki
przegld nowoci

6WHURZQLN%HFNKRIID]DZRU \<XNHQ
6WHURZQLN%HFNKRIID]DZRU\<XNHQ
LQZHUWRURZHQDSG\OLPDNZ]$%%

(XURSHMVNDMDNR
ZD]MDW\FNLHMFHQLH
BANDERA

0RGXRZHVFKDG]DF]HRPRFDFK
GRN:LEDUG]RZ\VRNLP
wsp. EER od 5,45 do 5,65

chiller y do 800 kW i EER

Monoblokowe chillery
od 5,5 do 6,7

0RGXRZHWHUPRNRQZHNWRU\GR
0RGXRZHWHUPRNRQZHNWRU
\GR
kW mocy (dla 6W
6W &

8U]G]HQLDGRWHUPRVWDWRZDQLD
8U]G]HQLDGRWHUPRVWDWRZDQLD
]GRNDGQRFL&
%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLPNOLHQWRP]DQDV]H

25-lecie

2GURNX
dystr ybutor wtr
yskarek
dystrybutor
wtryskarek
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU]G]HGOD376]

:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZZZZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
7HO)D[
7HO)D[

Czy wiecie, e historia technologii wytaczania siga pocztkw XIX wieku. Pierwsze wytaczarki zostay opracowane w Anglii
kiedy to w 1820 roku, Thomas Hancock, by odzyska pozostaoci
gumy, ktrej wyrobem si zajmowa wynalaz mastykator. Pierwszy raz wytoczono tworzywo termoplastyczne w 1935 roku i dokonali tego Paula Troester i jego ona Ashley Gershoff w Hamburgu
w Niemczech. Wkrtce po nich Woch, Roberto Colombo z firmy LMP
opracowa pierwsze wytaczarki dwulimakowe.
Od tych zamierzchych czasw wiele si zmienio w konstrukcji maszyn, cho idea pozostaje ta sama. Poniej przegld nowoci w dziedzinie wytaczania.
Jedn z woskich firm, okrelon
mianem krajowego lidera w smej
edycji European Business Awards,
bya firma AMUT, producent linii
wytaczania, maszyn do formowania termicznego oraz urzdze
do recyklingu. Teraz AMUT zmierza
po finaln nagrod, krajowy Ruban
dHonneur. European Business
Awards to jeden z najwaniejszych
na wiecie konkursw, poniewa
wie si ze znaczn iloci biznesw okrelonego kalibru, przycigajc przede wszystkim zainteresowanie mediw. Cieszymy si, e
przeszlimy pierwsz rund i dalej
uczestniczymy w rywalizacji, skomentowa Piergianni Milani, prezes
firmy AMUT.
Sponsorowana przez RSM International, The European Business
Awards nagradza doskonao,
najlepsze praktyki oraz najbardziej
innowacyjne firmy dziaajce w Europie. Konkurs ten jest otwarty dla
wszystkich
firm,
niezalenie
od wielkoci lub sektora. Zwycizca otrzymuje pierwsz nagrod
Ruban dHonneur. Jury skadajce si ze 150 sdziw, cznie
z prezesami, nauczycielami akademickimi oraz przedsibiorcami,

nadzoruje konkurs i ocenia zawodnikw.

Proces gosowania online jest podzielony na dwie fazy: pierwsza faza jest zwizana z wyborem krajowego zwycizcy; druga faza to nominacja europejskiego zwycizcy.
Gosowanie publiczne stanowi
peen zaangaowania sposb
przedstawienia naszych cieszcych
si sukcesem produktw bardzo
szerokiej publicznoci, skadajcej
si nie tylko z naszych klientw, ale
rwnie z potencjalnych odbiorcw.
Jest to atrakcyjna okazja, pozwalajca na zaprezentowanie si poprzez pierwsze miejsce w Europie, powiedzia Mauro Drappo,
dyrektor zarzdzajcy firmy AMUT.

bada i rozwoju w siedzibie gwnej w Busto Arsizio (Varese, Wochy).

Ceremoni
zaplanowano 8 maja na Plast 2015. Plast,
midzynarodowa impreza powicona przemysowi przetwrstwa
tworzyw sztucznych i gumy, ktra
odbdzie si na terenach targowych Fiera Milano w dniach
od 5 do 9 maja, a w tym roku odbywa si rwnolegle z Expo 2015,
jest sta dat w kalendarzu firmy
z Varese od wielu lat.
Przecicie wstgi bdzie wyjtkowym wydarzeniem, potwierdzajcym sukces jednej z najwaniejszych woskich firm w sektorze wytaczania. BANDERA, firma ktra
zawsze koncentrowaa si na badaniach i rozwoju wysoce innowacyjnych idei, oferuje nowe zastosowania optymalizujce postp technologiczny w przetwarzaniu materiaw z tworzyw sztucznych. Jej
rozwizania, zaprojektowane celem umoliwienia dynamicznej
produkcji, zrwnowaonego rozwoju rodowiskowego i oszczdnoci energii (kluczowych zagadnie w sektorze produkcyjnym) pokazay, e firma jest w stanie wykorzysta trendy rynkowe w sektorze
ywnoci i opakowa przemysowych.
  

  

Firma BANDERA ogosia zbliajce

si otwarcie jej nowego centrum

Quantec 46 G3 to najnowszy model typoszeregu knetera BUSS Quantec G3. Wysokiej wydajnoci
knetery
s
predestynowane
do kompaundowania twardego
i mikkiego PVC, jak i wszelkich

MASS GROUP

tworzywa P1 1 5
wysokowypenionych mieszanek
kompozytowych. Dziki przepustowoci do 500 kg/h, w przypadku
mieszania skadnikw wypenionego PVC, najmniejsza wersja wytaczarki oferuje optymaln elastyczno i pomaga w osigniciu krtkich czasw obsugi przy czstych
zmianach surowca.
Ponadto, jest bardzo opacalnym
rozwizaniem w przypadku maych i rednich serii produkcyjnych.
Jej sprawdzona skalowalno parametrw technicznych sprawia, e
Quantec 46 G3 stanowi idealn lini pilotaow zarwno dla producentw PVC, jak i do testowania
prototypw, modeli aplikacji oraz
bada.
Dodatkowo, proces czyszczenia
knetera jest nieporwnywalnie
krtszy w porwnaniu z wytaczarkami dwulimakowymi.
Seria Quantec G3 obejmuje maszyny do kompaundowania PVC o wydajnoci do 6000 kg/h, rednicy limaka od 60 a do 110 mm. Jak
kada maszyna z serii, nowy Quantec 46 G3 oferuje wyjtkow efektywno czasow i kosztow. Urzdzenie jest dostarczane do odbiorcy pod klucz, wszystkie elementy
od leja zasypowego do szafy sterowniczej i granulatora zamontowane s bezporednio na ramie
stalowej.
Minimalizuje to czas instalacji
i uruchomienia. Konieczne jest tylko podczenie mocy, wody i spronego powietrza. Ponadto Quantec 46 G3 jest tak kompaktowy, e
jego rzut poziomy to powierzchnia
okoo 3 m kwadratowych. Praca
operatora jest znacznie uatwiona
dziki optymalnie umieszczonym
ergonomicznym zestawom elementw sterujcych. I ostatnie, ale

nie najmniej istotne: wbudowana

regulacja temperatury trzonu limaka znacznie zmniejsza zuycie
energii.
Wsplna dla wszystkich rozmiarw
maszyn Quantec G3 jest szczeglna kombinacja poczwrnego miga i elementw ugniatajcych
na wykonujcym posuwisto-zwrotne ruchy wale limaka oraz staych
elementw ugniatajcych, szpil
w cylindrze wytaczarki. Razem te
cechy konstrukcyjne intensyfikuj
proces mieszania, jednoczenie
umoliwiajc szeroki zakres parametrw procesu i wysok wydajno mieszania skadnikw. Jako
granulatu PVC moe by jeszcze
zoptymalizowana, dostosowujc
liczb i rozmieszczenie konfigurowalnych stref przenoszenia, mieszania i ugniatania na wale limaka.
Stworzylimy nasz now wytaczark Quantec 46 G3, by rozwiza szybko i elastycznie zmieniajce stawiane jej zadania. To rosnca
potrzeba
rynku,
szczeglnie
w szybko rozwijajcych si maych
i rednich firmach, ktre staraj si
poczy wysok jako z doskonaym wskanikiem ceny do wydajnoci, mwi Wolfgang Walter, dyrektor techniczny firmy BUSS.
Dodatkowe informacje otrzymaj
Pastwo w firmie Bagsik Sp. z o.o.
bdcej przedstawicielem handlowym firmy BUSS AG oraz kilku innych firm zwizanych z technologi wytaczania tworzyw.

  

Ju ponad 250 szybkich wytaczarek wyprodukowanych przez CINCINNATI BATTENFELD zostao zainstalowanych w firmach zlokalizowanych na wszystkich kontynentach. Niezalenie od tego, czy
w zakresie produkcji arkuszy
do termoformowania, pyt lub
tam krawdziowych, maszyny
szybkobiene przoduj w przemyle dziki wyjtkowej wydajnoci
poczonej z niskim zuyciem energii i skromnymi wymaganiami dotyczcymi przestrzeni koniecznej
do instalacji. W cigu dziesiciu
lat, wyspecjalizowana w produkcji
wytaczarek niemiecko-austriacka
firma osigna sukces rynkowy
produkujc seri wytaczarek duej
prdkoci. Obecnie ta pionierska
w tej specjalnej technologii firma
rozszerzya portfolio maszyn dodajc wytaczarki adiabatyczne zuywajce nawet o okoo 10% mniej
energii.
W szybkich 34D-jednolimakowych
wytaczarkach o rednicy limaka 75 mm osiga si wydajno
do okoo 1,8 t/h oraz prac z prdkociami obrotowymi do 1500 obrotw na minut. W ten sposb
moe by osignita wysoka wydajno przy zachowaniu maej
wielkoci urzdzenia i z optymalnymi waciwociami stopu. Wytaczarki stosowane s do przetwrstwa PP, PS, CPET, APET, PLA i PE,
jak rwnie do produkcji arkuszy
PC.
W oparciu o wieloletnie dowiadczenie i najnowsze wyniki z bada
laboratoryjnych, CINCINNATI BATTENFELD przygotowao szybkie
adiabatyczne wytaczarki osigajce praktycznie optymaln efektyw-

5QRURGQRNRQVWUXNFML
1LHW\SRZHUR]ZL]DQLD
77UZDRLQLH]DZRGQR
U ZDRLQLH]DZRGQR
(VWHW\F]QHZ\NRQDQLH

77\SRZHSU]HQRQLNLGRVWSQHRGUNL
\SRZHSU]HQRQLNLGRVWSQHRGUNL
ZQDV]HMKDOLHNVSR]\F\MQHM

6WHURZDQLHV\JQDHPURERWD
OXEZWU\VNDUNL
OXEZWU
\VNDUNL
5HJXORZDQDSUGNRWDNWRZDQLH
:]PRFQLRQDWDPDRGSRUQD
QDWHPSHUDWXULXV]NRG]HQLD
PHFKDQLF]QH
5QRURGQHFHUW\NDW\
LDWHVW\WDP\
)
)RWRNRPUNDQDNRFXWDP\
RWRNRPUNDQDNRFXWDP\

3U
3U]HQRQLNLVSHFMDOQHJR
]HQRQLNLVSHFMDOQHJR
SU
]H]QDF]HQLD]ZDQQFKRG]F
SU]H]QDF]HQLD]ZDQQFKRG]F
W\S\

%DUG]RG]LNXMHP\ZV]\VWNLPNOLHQWRP]DQDV]H

25-lecie

2GURNX
G\VWU\EXWRUZWU\VNDUHN
G\VWU
\EXWRUZWU \VNDUHN
RUD]XU]G]HGOD376]
RUD]XU
]G]HGOD376]

BUSS

:URFDZ
:URFDZ
XO.RFLHU]\VND
XO.RFLHU]\VND
ZZZZDUWDF]FRPSO
ZZZZDUWDF]FRPSO
ELXUR#ZDUWDF]FRPSO
7HO)D[
7HO)D[

5

tworzywa P 1 15

maszyny i urzdzenia

no energetyczn. Ten nowy proces

technologiczny
pozwoli
na zmniejszenie zuycia energii
o 10%, w porwnaniu do poprzednich modeli o duej prdkoci,
a nawet zmniejszenie o 25% zapotrzebowania energii w stosunku
do konwencjonalnych wytaczarek
o podobnej wydajnoci. Taki szybki
model zosta przedstawiony po raz
pierwszy na K 2013. Urzdzenie
z serii pilotaowej funkcjonuje
w produkcji od kilkunastu miesicy. Maszyna ta zostaa ustawiona
na redni poziom wydajnoci, tzn.
do 800 kg/h (900 kg/h do PP i PS).
Ponadto, oprcz niskiego zuycia
energii, urzdzenie wyrnia si
wyjtkowo niskim poziomem haasu i o 10% wysz prdkoci posuwu. Oprcz wymienionych ju
zalet, emisja ciepa przez urzdzenia do rodowiska zostaa rwnie
znacznie zmniejszona dziki nowej
koncepcji technologii procesu. To
znacznie poprawia warunki produkcji, szczeglnie w miesicach
letnich.
  

Instytut Technologii Tworzyw

Sztucznych (IKT) na Uniwersytecie
w Stuttgarcie rozszerzy zakres
swoich obiektw badawczo-rozwojowych o nowy system kompaundowania: ZSK 18 MEGAlab,
laboratoryjn wytaczark marki
COPERION. Jdro systemu stanowi
wytaczarka dwulimakowa wypoKRAUSSMAFFEI BERSTORFF

saona w limak o rednicy 18 mm

i zaprojektowany specjalnie dla
maych szybkoci produkcji. Biorc
pod uwag wielko zasypu
ok. 200 g moliwa jest do osignicia wydajno o wartoci
maks. 40 kg/godzin, idealnie dostosowana do szczeglnych potrzeb bada laboratoryjnych. Zdobylimy nowe wytaczarki laboratoryjne, zarwno dla obecnych
i przyszych prac badawczych
w naszym instytucie, mwi dyrektor, dr Christian Bonten. Nasza
praca skupia si w szczeglnoci
na zoonych systemach reaktywnych, na mieszaniu materiaw
o wysokiej temperaturze miknienia i wypenionych polimerw.
Podczas gdy w produkcji materiaw na skal przemysow wymagana jest moliwie najwysza wydajno, wymogiem w tym wypadku jest dua elastyczno w poczeniu z najbardziej ekonomicznym zuyciem materiau. Wanie
w zastosowaniach naukowych ta
niewielka wytaczarka jest idealna
do obrbki nowych materiaw,
opracowanych w maych ilociach
w laboratorium lub do przetwarzania bardzo kosztownych surowcw. W tym samym celu IKT naby
rwnie trzy dodatkowe systemy
pomiarowe firmy COPERION. Urzdzenia K-Tron o bardzo niskich
przepustowociach, umoliwiajce
niezawodne podawanie do wytaczarki materiaw i dodatkw
w ilociach tak niskich, jak np.
w skrajnych przypadkach odmie-

rzania, 20 ml substancji na godzin. Ponadto, by maksymalnie

zwikszy moliwoci wykorzystania wytaczarki zastosowanej w IKT
COPERION wyposay maszyn
ZSK 18 MEGAlab w cylinder wytaczarki oraz przygotowa j do zastosowa w wysokich temperaturach.
ZSK 18 MEGAlab to zwarte urzdzenie mobilne. Systemy zasilania,
takie jak system zaopatrzenia
w wod i urzdzenia do wytwarzania prni, s zintegrowane w zamknitej ramie podstawowej wraz
z systemami sterowania silnika
i wytaczarki. Szybkozcza umoliwiaj szybkie czyszczenie sekcji
przetwrczej, co oznacza, e przejcie z jednego produktu do drugiego moe by wykonane w bardzo
krtkim czasie. Szczeglna zaleta
laboratoryjnej wytaczarki to moliwo niezawodnego zwikszania
skali i dostosowania receptur
wprost na wiksze modele ZSK.
Tak wic wyniki otrzymane przez
IKT na skal laboratoryjn mog
by bez problemu przeniesione
na skal produkcyjn. Dziki nabyciu nowej ZSK 18 MEGAlab, IKT ma
teraz a cztery wytaczarki dwulimakowe COPERION ZSK do swojej
dyspozycji.
  

Zaprojektowany przez firm GEFRAN dla laboratoryjnych linii wytaczania i kompaundowania, no-

wy kompaktowy ukad sterowania

eXtru+ jest gotowy do uycia; jest
on w peni programowalny i wykorzystuje wbudowane, zaawansowane funkcje technologiczne. Wytaczanie tworzyw sztucznych jest
procesem, ktry wymaga elastycznoci, precyzji i wydajnoci. Nowy
system umoliwia monitorowanie,
przegldanie i zarzdzanie caym
procesem w bardzo prosty i efektywny sposb. System stanowi
rwnie odpowied na wzrost zapotrzebowania na wydajne ukady
sterowania temperatur. Jego efektywne zarzdzanie energi oraz
funkcje oszczdzania energii, w poczeniu z prawidowym uytkowaniem stref termoregulacji podczas
faz uruchomienia i konserwacji, integruj si w optymalny sposb
z ekstremalnie zaawansowan diagnostyk oraz umoliwiaj, poprzez rne usugi, ktre mona
uaktywni w porcie Ethernet,
zdalne renderowanie systemu.
Elastyczno systemu jest gwarantowana poprzez zastosowanie CANopen, otwartego i standardowego protokou komunikacji.
  

Pomimo trwajcych zawirowa

politycznych, niemiecka firma
KRAUSSMAFFEI BERSTORFF wci
kontynuuje budow swej stabilnej
pozycji na rynku rosyjskim, zarwno wrd swoich dugoletnich
klientw, jak i rozszerzajc swoj
baz o nowych nabywcw. Ostatnio lokalni producenci Tehstroi
i Nordipipe dokonali inwestycji
w systemy do wytaczania rur PO.
Wieloletni klient KRAUSSMAFFEI
BERSTORFF, firma Polyplastic dokonaa z kolei dodatkowego zamwienia dotyczcego szerokiej gamy
projektw wytaczania profili we
wsppracy z Greiner Extrusion.
Tehstroi i Nordipipe zaufali niezawodnej jednolimakowej technologii wytaczania rur 36D.
W poprzednim roku podatkowym,
Tehstroi, jeden z wiodcych producentw rur w Rosji (z siedzib
w Kazaniu), zleci dostaw dwch
systemw wytaczania rur HDPE
do swojego zakadu w Karabulak
(Inguszetia). Nasz nowy zakad
w Karabulak aktywnie wspiera rozwj lokalnej infrastruktury, wyjania Aleksiej Aleksiejew, dyrektor
generalny w Tehstroi. Jestemy
przekonani, e w KRAUSSMAFFEI
BERSTORFF mamy wiarygodnego
partnera.
To firma, ktra daje nam najlepsze
maszyny i systemy niemieckiej jakoci, kontynuuje Aleksiejew.
Dwie dostarczone linie produkcyjne bd wytacza rury cinieniowe do wody (w zakresie wymiarowym 160-400 mm do 400 i do 630

tworzywa P1 1 5
mm). Jestemy zadowoleni, e
moemy nadal z powodzeniem dostarcza na rynek rosyjski nasz
udan seri maszyn jednolimakowych 36D, wyjania Vadim
Schwarz, regionalny kierownik
sprzeday KRAUSSMAFFEI BERSTORFF w Rosji. Mimo ogromnej
dewaluacji rubla i sporych strat
na rynku, nasza pozycja lidera zostaa potwierdzona. Jednoczenie
jestemy nawet wiadkami ekspansji naszego potencjau rynkowego, podkrela Schwarz. Tehstroi
bdzie dostarcza produkty z rynku krajowego z nowo utworzonego miejsca produkcji. SAO Nordipipe jest duym producentem rur
dziaajcym w Petersburgu od ponad siedmiu lat. Firma jest
pod wraeniem naszych zdolnoci
innowacyjnych i z tego powodu
zainwestowaa w system high-tech
do produkcji trjwarstwowych rur
PE, szczyci si Schwarz. Jestemy
dumni z bycia wiarygodnym partnerem i dostawc wysokiej jakoci
produktw dla naszych klientw,
wyjania A. A Prosorowskij, dyrektor zarzdzajcy SAO Nordipipe.
Od czasu uchwalenia nowych lokalnych norm, nasi klienci stawiaj
wysokie wymagania dotyczce niezawodnoci wielowarstwowych
rur PE. Tak jako mona osign
tylko przy uyciu najbardziej wyrafinowanych systemw wytacza-

maszyny i urzdzenia
nia. Jestemy przekonani, e sprzt
i wiedza KRAUSSMAFFEI BERSTORFF spenia te wymagania i cieszymy si na t wspprac, podkrela Prosorowskij. Wielowarstwowe rury PE z warstw ochronn PP s bardzo odporne na propagacj pkni i stanowi innowacyjny produkt, ktry spenia najwysze wymagania. Wspwytoczona warstwa PE 100RC zapewnia
wysok odporno na uszkodzenia
mechaniczne i wysokie obcienia
punktowe. Z tego powodu, rury
maj bardzo dug ywotno, nawet w bardzo trudnych warunkach.
Take w czasach kryzysu politycznego i gospodarczego, duzi producenci doceniaj KRAUSSMAFFEI
BERSTORFF. Firma Polyplastic, najwikszy przetwrca tworzyw
sztucznych w regionie, inwestuje
w systemy, modernizujce swj
park maszynowy. Pomimo trudnej
sytuacji gospodarczej, liczba zamwie w sektorze profili utrzymuje
si na dobrym poziomie. We
wsppracy z Greiner Extrusionstechnik, KRAUSSMAFFEI BERSTORFF z powodzeniem ugruntowaa swoj pozycj na rynku profili wytaczanych. W biecym roku
fiskalnym, firma zanotowaa zamwienia na 20 wytaczarek
(w tym kilka koekstruderw) dla
Wsplnoty Niepodlegych Pastw.

Wszystkie systemy s wykorzystywane przede wszystkim do produkcji profili okiennych i okien.

  

Firma STEER z Indii to innowacyjny

producent wytaczarek dwulimakowych wspbienych. Gwne
brane dla ktrych firma dostarcza
maszyny to tworzywa sztuczne,
farby proszkowe, farmacja i przemys spoywczy. STEER posiada
wasne laboratorium badawczo-rozwojowe, centrum testowe,
a take wasn odlewni stali, co
pozwala na cigy rozwj i wprowadzanie wielu nowatorskich rozwiza. Duy nacisk kadzie
przy tym, midzy innymi, na zagadnienia pobierania i transportu
materiaw w ukadzie plastykujcym, ktre to czsto sprawiaj due trudnoci, a take na specyficzne, dokadnie okrelone warunki
pracy / energii dla wymaga odnonie kontroli uplastyczniania i mieszania materiaw. Pozwala to
na efektywne wykorzystanie poszczeglnych sekcji ukadu plastyfikujcego, co prowadzi do obnienia temperatury procesu, zwikszenia wydajnoci oraz duo lepszej jakoci produktu kocowego.
Wytaczarki Steer mog pracowa
z du prdkoci obrotow lima-

kw oraz wiksz wydajnoci

podczas przetwrstwa mieszanek
wraliwych na temperatur oraz
cinanie, co nie jest moliwe
przy stosowaniu standardowych
elementw limakw transportujcych i ugniatajcych.
Firma STEER zaprezentowaa
na targach PLASTINDIA now technologi
wytwarzania
CMGFT
Continuous Medium Glass Fiber
Thermoplastics na swoich flagowych, dwulimakowych wytaczarkach Omega. Jest to moliwe dziki
specjalnej geometrii limaka. Proces
wykorzystuje szczeglne cechy rnych elementw limakw jak RFV
(strefa zasypowa), FKB (dla przetwarzania polipropylenu) i elementw OSE (dla wkna szklanego).
Compounding jest przeprowadzany
na wytaczarkach Omega, ktre cechuje dua objto komory limakw. Stosunek rednicy zewntrznej do wewntrznej Do/Di wynosi 1,71. Firma przeprowadzia wiele
testw, aby uzyska podany efekt
pod wzgldem dugoci i orientacji
wkna. Odpowiednia konfiguracja
elementw, w tym rwnie unikalnych i opatentowanych przez firm
Steer, a take parametry procesu
produkcji maj bardzo duy wpyw
na ostateczn orientacj wkien,
a take ich dugo.
Firma STEER dowioda, e CMGFT
jest najlepszym rozwizaniem

3RZVWDDZURNXUPD67((5MHVWX]QDQ\PQDFD\PZLHFLHOLGHUHPZSURGXNFMLZ\WDF]DUHNGZXOLPDNRZ\FKGODEUDQ\
WZRU]\ZV]WXF]Q\FKIDUPDFHXW\F]QHMSURGXNFMLIDUESURV]NRZ\FKRUD]VSR\ZF]HM
67((5SURGXNXMHLVSU]HGDMHZ\WDF]DUNLGZXOLPDNRZHZVSELHQHRUD]SRGVWDZRZHNRPSRQHQW\GRZ\WDF]DUHNGZXOLPDNRZ\FKWDNLHMDNHOHPHQW\OLPDNZ
VHJPHQWRZ\FKF\OLQGU\ZNDGNLF\OLQGUZZD\RUD]SU]HNDGQLHLXU]G]HQLDSHU\IHU\MQH
67((5SRVLDGDZDVQHFHQWUXPUR]ZRMX$SOLFDWLRQ'HYHORSPHQW&HQWHU$'&RUD]FHQWUXPGLDJQRVW\F]QRQDXNRZH3RO\PHU6FLHQFH
DQG'LDJQRVWLF&HQWHU36'&:SURGXNFMLGZXOLPDNRZ\FK67((5ZSURZDG]LZLHOHNOXF]RZ\FKLQQRZDF\MQ\FK]PLDQNWUHGDMGXHHIHNW\
QLHW\ONRNOLHQWRPUP\6WHHUDOHWDNHZG]LHG]LQLHHIHNW\ZQRFLHQHUJHW\F]QHM
67((5SRVLDGDVZRMHSU]HGVWDZLFLHOVWZDZ3ROVFH5RVML1LHPF]HFK:RV]HFK$IU\FH&KLQDFK$UJHQW\QLH7XUFML.RUHL7DMODQGLL
LQD%OLVNLP:VFKRG]LHRUD]ZDVQHRGG]LD\Z7RNLR-DSRQLD6]DQJKDMX&KLQ\2KLR86$RUD]%DQJDORUH,QGLH
67((5GRVWDUF]DUR]ZL]DQLDWHFKQRORJLF]QHRUD]DSOLNDFMHSRSU]H]VZRMHERJDWHGRZLDGF]HQLHRUD]FHQWUDUR]ZRMXZ-DSRQLL86$L,QGLDFK

&RUSRUDWH2IFH
67((5,1',$
WK0DLQWK3KDVH3HHQ\D,QGXVWULDO$UHD
%DQJDORUH,QGLD
7HO
)D[
(PDLOLQIR#VWHHUZRUOGFRP

5

:\F]Q\SU]HGVWDZLFLHOZ3ROVFH
.033ODVWLFV
XO0\OLERUVND(:DUV]DZD
WHOID[
HPDLOLQIR#NPSSODVWLFVFRPSO
ZZZNPSSODVWLFVFRPSO

5

tworzywa P 1 15

maszyny i urzdzenia

w aplikacjach, gdzie zwykle stosuje

si polipropylen i/lub poliamid
wzmacniany krtkimi wknami
szklanymi. Na przykad polipropylen CMGFT z 30% zawartoci wkien szklanych jest bardziej konkurencyjny ni polipropylen z 40% zawartoci, jeli chodzi o koszty
i wag produktu, podkrelaj
w STEER. Wkna tego typu s zwykle tasze ni wkna cite. Materia CMGFT jest opacaln alternatyw, ktra moe by wykorzystana
w brany automotive do produkcji
czci komory silnikw samochodowych, takich jak zalepki
do chodnic, wentylatory, osony
i elementy ukadu dolotowego.
Niedawno firma STEER wprowadzia rwnie do swojej oferty now
wytaczark dwulimakow MEGA
SPECIAL PLUS. Wytaczarki te oferuj najlepsze wykorzystanie mocy,
co czyni je doskonaym narzdziem
mieszajcym, mogcym pracowa
na rnych poziomach prdkoci.
MEGA SPECIAL PLUS wyposaona
w nowe rozwizania technologiczne umoliwia wykorzystanie w peni mocy silnika przy rnych prdkociach limakw, jak np.:
625, 750, 1000 i 1200 obr./min.
Wytaczarka MEGA SPECIAL PLUS
posiada zalety wczeniejszego modelu MEGA, czyli Do/Di = 1,55
i wa Continua dla poprawy bezpieczestwa i niezawodnoci.
Firma STEER bardzo mocno rozwija przetwrstwo biokompozytw.
W ostatnim czasie uruchomia wiele linii do compoundingu wkien
celulozowych, wkien pierza kurczt, wkien juty oraz WPC. Specjalne segmenty limakw (DSE
Dynamic Stir Element) oraz segmenty typu Shovel pozwalaj
uzyska du wydajno produkcji
dla tego typu materiaw. Elementy typu DSE mog rwnie zwikszy efektywnoci odgazowania
dziki zwikszonej powierzchni.

  

Woski producent linii do wytaczania oraz gowic do wytaczania

TECNOMATIC oraz amerykaska firma Puma Plastics Solutions (Texas)
cz JDC Manufacturing, zawizali partnerstwo biznesowe w celu
realizacji wsplnego przedsiwzicia na rynku USA. Ma ono sprawi,
e TECNOMATIC oficjalnie wejdzie
w wiat wytaczania na rynku amerykaskim, uwaanym za jeden
z najwaniejszych na wiecie. Puma
Plastics Solutions dostarczy rozwizania produkcyjne firmy TECNOMATIC na rynek amerykaski. Za-

mierzeniem jest udostpnienie

wszystkim producentom rur w USA
produkcji TECNOMATIC ze wsparciem sprawdzonej struktury i firmy
z siedzib w USA. Koncentrujc si
intensywnie na usugach dla klientw, Puma Plastic Solutions bdzie
towarzyszy producentom rur
na kadym etapie ich drogi,
od konsultacji i instalacji, po serwisowanie i usuwanie usterek. Jednym z pocztkowych krokw zwizanych z wejciem na rynek byo

uczestnictwo w targach NPE (Orlando, 23-27 marca). Przy tej okazji

klienci mieli okazj zetkn si
z partnerami i sprawdzi ostatnie
innowacje w dziedzinie wytaczania, poniewa na targach zostaa
zaprezentowana wytaczarka Zephyr 90 (L/D=40) do produkcji rur
o wydajnoci do 1700 kg/h oraz
gowica Venus 400 z powietrznym
chodzeniem rur. Zapotrzebowanie
na rury i przewody rurowe na rynku amerykaskim bdzie wzrasta

w tempie okoo 7% rocznie, przekraczajc 63 miliardy USD w roku 2018. Wzrost zapotrzebowania
bdzie napdzany gwnie przez
zastosowania w obszarach gazu
ziemnego i ropy naftowej. Zastosowanie bdzie rwnie wspierane
przez popraw sytuacji zwizanej
z inwestowaniem na rynku budowlanym, a w szczeglnoci z renowacjami budynkw.
t

Po raz pierwszy w Polsce na targach PLASTPOL 2015

Nowa konstrukcja
SmartPower
Wprowadzenie serii PowerSerie
zapewnio firmie WITTMANN
BATTENFELD znaczcy wzrost zamwie. Po udanej inauguracji
wtryskarek elektrycznych EcoPower, duych wtryskarek MacroPower, a take wtryskarek
do wtrysku mikrodetali MicroPower, przyszed czas na maszyny
mae. Nowa konstrukcja w zakresie si zamykania 25-120t to inteligentny sposb oszczdnego
BATTENFELD

wykorzystania energii, poczony

z nieograniczon precyzj dziaania, wydajnoci, maymi gabarytami i przyjazn obsug.

Smartes Design
Jako najmniejsza z wtryskarek
z napdem serwo-hydraulicznym, SmartPower nie tylko dobrze wyglda. Najmniejsze gabaryty ustawcze pozwalaj na opty-

malne wykorzystanie powierzchni produkcyjnej. Maa i kompaktowa, jeli chodzi o gabaryty

i jednoczenie dua jeli chodzi
o moliwoci zabudowy form
wtryskowych. Do tego dochodzi
bardzo dobry dostp do jednostki wtryskowej, a otwarta
przestrze pod obszarem formy
pozwala na atwe odbieranie
wy pra sek. a two ob su gi
przekonuje do SmartPower.

tworzywa P1 1 5
Inteligentny,
energooszczdny napd
Szczeglnie interesujcym w nowej konstrukcji SmartPower jest
zastosowany napd.
Wtryskarki w wyposaeniu standardowym
wyposaone
s
w wysoce energooszczdny nowy napd serwo hydrauliczny,
ktry wyrnia si bardzo niewielkimi wymiarami i bardzo niskim poziomem emisji haasu.
Dodatkowo, maszyny serwo-hydrauliczne SmartPower wyposaone s w taki sam system
wzmacniaczy, jak wtryskarki
elektryczne EcoPower. Zastosowana koncepcja napdu umoliwia wykorzystanie w maszynach
SmartPower systemu odzysku
energii z ruchw hamowania
KERS (Kinetic Energy Recovery
System). System KERS opracowano specjalnie dla maszyn elektrycznych EcoPower. System
KERS zamienia podczas ruchw
hamowania energi kinetyczn
na elektryczn. Odzyskana energia jest magazynowana i nastpnie wykorzystywana przy ruchach rwnolegych, w ogrzewaniu cylindra ukadu plastyfikacji,
a take dla zasilania ukadu sterowania. W ten sposb w obrbie maszyny wykorzystywa-

maszyny i urzdzenia
na jest caa energia powstaa
podczas hamowania.
Przy zastosowaniu opcjonalnego
wyposaenia dla ruchw rwnolegych, maszyna wyposaona jest w drugi serwo-napd.
Jest on specjalnie dobrany by
speni wymagania pracy wyrzutnika i rdzeni hydraulicznych.
Tym samym zapewniona jest
take dla tych ruchw energooszczdno i wysoka dynamika.

Smarte
Jednostka zamykajca
SmartPower wyposaone s
w pojedynczy centralny ukad
zamykania hydraulicznego. Blok
hydrauliczny jest zintegrowany
z ukadem zamykania. Umoliwia on uzyskanie bardzo wysokiej dokadnoci regulacji i dynamiczny przebieg ruchw. Dwa
symetrycznie uoone cylindry
szybkiego dojazdu zapewniaj
odpowiedni rozkad siy. Konstrukcja zapewnia bardzo wysokie szybkoci, co mona zauway w obnionych wartociach
czasw cyklu suchego.
Zastosowanie prowadnic liniowych zapewnia precyzj i pozwala na stosowanie form o duych gabarytach. Jednoczenie
konstrukcja daje bardzo wysok

czysto w obszarze formy. Efekt

ten zapewniono take dziki minimalizacji potrzeby smarowania
elementw przesuwnych.

Smarte
Jednostka wtryskowa
We wtryskarkach SmartPower
wykorzystano
sprawdzon
w maszynach hydraulicznych
jednostk wtryskow o stosunku
limaka L/D=22. Regulacja parametrw wtrysku odbywa si
z wykorzystaniem wysoce dynamicznego serwonapdu. Dodatkow zalet maszyn SmartPower
jest ich otwarta konstrukcja,
umoliwiajca atwy dostp
i monta urzdze peryferyjnych
zwizanych z podawaniem i suszeniem tworzywa.

Smarte
Ukad sterowania
Ukad sterowania UNILOG B6P
oferuje prost obsug maszyny
SmartPower wraz ze wsppracujcymi z ni urzdzeniami peryferyjnymi. Dziki przyczu maszyny BDE oferowana jest pomoc serwisowa, bazujca na poczeniu internetowym. Dla
wtryskarek SmartPower dostpne s serwisy WEB- i Remote Se-

55

rvice, a take nowoczesny ukad

Management Execution.
W ukadach sterowania Unilog
B6P wtryskarek SmartPower
po raz pierwszy zastosowano
nowy system wizualizacji pomocy SmartEdit. System ten uzupeni stosowany wczeniej system
APS. Systemy te pozwalaj
na proste i szybkie ustawienie
wtryskarki, a przede wszystkim
na kompleksow wizualizacj
przebiegu procesu.

Pierwsza prezentacja w Polsce

na targach PLASTPOL 15
Wittmann Battenfeld docenia
wiodca rol targw PLASTPOL,
dlatego jak co roku przygotuje
interesujc i nacechowan nowociami prezentacj. W roku 2015 firma chce pokaza nowe wtryskarki SmartPower 25120, ktrych produkcja zostaa
uruchomiona w styczniu br.
www.battenfeld.pl

5

tworzywa P 1 15

technologie

Dirk Frevel, tum. Iwona Hiszpaska

Szybki i bezpieczny sposb na zmian koloru

lub materiau w procesie produkcyjnym
wyprasek z wykorzystaniem Interkor VP1
Zmiana koloru lub materiau
w procesie produkcyjnym wyprasek to czsto bardzo duga i mudna procedura angaujca mnstwo
czasu oraz rodkw chemicznych
nie zawsze skutecznie. Czstym
sposobem, ktry jest stosowany
wrd naszych klientw na radzenie sobie z tym problemem jest mechaniczne usuwanie pozostaoci
z tworzyw sztucznych za pomoc
rodkw ciernych, czego stanowczo nie polecamy, poniewa rodki
cierne uywane w tym celu niszcz
delikatne powierzchnie ukadu plastyfikujcego.
Inny znowu sposb to uywanie
czyszczcych rodkw w granulacie. To rozwizanie jest oczywicie
bardziej bezpieczne, ale za to drogie w uytkowaniu. Dlatego chcieTRANSCORN

libymy poleci Pastwu rodek,

ktry skutecznie, ale delikatnie
usuwa wszelkie pozostaoci,
a przy tym jest ekonomiczny
w uyciu.

INTERKOR VP1026
Interkor VP1026 to produkowany
w Niemczech pynny inhibitor korozji oraz rodek czyszczcy stosowany do wtryskarek. Preparat czyci a take zapobiega powstawaniu, rdzy. Dziki zawartym w nim
dodatkach powodujcych wzrost
objtoci, dokadnie wypenia ca
przestrze komory ukadu plastyfikujcego, zapewniajc ochron
antykorozyjn wszystkich powierzchni. Ze wzgldu na powysze parametry Interkor VP1026

sprawia, i materia szybko wypywa z dyszy lub otwartych gorcych

kanaw, zapewniajc usunicie
wszystkich pozostaoci po poprzednim granulacie.
Interkor VP 1026 zachowuje
wszystkie swoje waciwoci bez
wzgldu na rodzaj tworzywa lub
temperatur, w ktrej pracuje.
Dziki waciwie dobranym skadnikom uzyska certyfikat NSF. To
znaczy, e moe by stosowany
wszdzie tam, gdzie produkuje si
wypraski z przeznaczeniem spoywczym.

CZYSZCZENIE SYSTEMW
GORCOKANAOWYCH
Cenn zalet Interkor VP1026 jest
fakt, e moe by stosowany

do oczyszczania systemw gorcokanaowych. Dlatego czyszczc

ukad plastyfikujacy powinnimy
pamita, ze oprcz komory ukadu plastyfikujcego warto zadba
o systemy gorcokanaowe. A wic
najlepsze efekty uzyskamy czyszczc ukad plastyfikujcy w dwch
etapach.
W pierwszym oczyszczamy komor
ukadu plastyfikujcego wsypujc
do leja granulat zmieszany ze rodkiem. Spieniony przy pomocy Interkoru granulat wypynie przez
gowic odczon od formy wtryskowej. Taki sposb czyszczenia
chroni formy gorcokanaowe
przed zanieczyszczeniami, ktre
mog wypywa z komory. Kiedy
ju widzimy, e komora ukadu
plastyfikujcego zostaa oczyszczo-

tworzywa P1 1 5
na, przechodzimy do drugiego etapu. czymy gowic z form i wpuszczamy granulat zmieszany ze rodkiem Interkor
VP 1026. Przechodzi on z ukadu
plastyfikujcego przez form i wypywa przez gorce kanay
w otwartej formie. Moemy wtedy
bardzo dokadnie zaobserwowa
jak oczyszczaj si gorce kanay.
Jeli zaley nam, aby skrci proces
oczyszczania moemy dodatkowo
zastosowa Reiniger SE firmy Buchem. W tym celu spryskujemy
od rodka gorce kanay, aby
wstpnie rozpuci zogi i zapieczone tworzywo. Nastpnie zanieczyszczenia zostan wypchnite
na zewntrz przez spieniony granulat, do ktrego uprzednio dodalimy Interkor VP 1026. W efekcie
otrzymujemy doskonale przygotowany do dalszej produkcji ukad
plastyfikujacy, ktry dodatkowo
jest zabezpieczony przed korozj.
Wicej szczegw na temat tego
jak stosowa Interkor VP 1026
znajdziecie Pastwo na www.Buchem.de lub bezporednio w firmie Transcorn.

CIEMNE WTRCENIA
NA WYPRASKACH
Piszc o oczyszczaniu ukadu plastyfikujcego nie sposb wspo-

technologie
mnie o czstym problemie, jakim
s widoczne na powierzchni wypraski ciemne wtrcenia w postaci
punktowej lub warstwowej, szczeglnie wyrane gdy tworzywo jest
przezroczyste.
Problem ten jest cile zwizany
z zanieczyszczon komor, rub,
gowic ukadu plastyfikujcego
lub gorcymi kanaami w formie
wtryskowej. Ciemne wtrcenia to
tworzywo, ktre na skutek za wysokiej temperatury stopu przypalio si i osiado na cianach lub
w zakamarkach komory ukadu
plastyfikujcego oraz na rubie.
Do przypalenia dochodzi wtedy,
kiedy proces przepywu tworzywa
zosta zatrzymany na duszy czas,
a temperatura nie zostaa obniona. Im czciej dochodzi do takich
sytuacji, tym warstwa przypalonego tworzywa na cianach komory
oraz rubie jest grubsza, a w kocu zaczyna si kruszy. Jest to pocztek nieustajcego procesu kruszenia si przypalonej warstwy.
Zjawisko to potguje si przez
ogrzewanie i ochadzanie caego
ukadu plastyfikujacego. A poniewa metal i tworzywo napraj
si inaczej w zalenoci od temperatury, to zwglona warstwa tworzywa amie si i oddziela si
od metalowej powierzchni komory
ukadu plastyfikujcego.

ROZWIZANIE
Nasze wieloletnie dowiadczenie
w kontakcie z klientami na caym
wiecie pokazuje, e jedyny sposb
na pozbycie si problemu to wyjcie limaka oraz gowicy z komory
w celu wyczyszczenia tych elementw, a w przyszoci zadbanie
o waciw temperatur wtrysku.
Jednak warto aby oczyszcza te
elementy we waciwy sposb.
Podczas swojej pracy spotkaem
si, szczeglnie wrd firm azjatyckich z oczyszczaniem komory, ruby oraz gowicy ukadu plastyfikujcego z nagromadzonych spiekw
za pomoc stalowych szczotek
oraz papieru ciernego. Takie
oczyszczanie powoduje, e powierzchnia staje si porowata,
wic nastpne przypalenia osadzaj si szybciej. Nawet czyszczenie
piaskiem niszczy delikatne i wypolerowane powierzchnie. Co wic
zastosowa?
Proponuj Reiniger SC firmy Buchem, stosowany w poczeniu
z technologi czyszczenia suchym
lodem. To rozwizanie powinno
poradzi sobie z zapieczon warstw tworzywa.
Gdy zastosujemy Reiniger SC wniknie on w warstw osabiajc j, co
uatwi jej odrywanie si od powierzchni po uprzednim ochodze-

5

niu. Do tego celu moemy wykorzysta, jak wspomniaem, technologi czyszczenia suchym lodem.
Schodzona warstwa zapieczonego
tworzywa popka i oderwie si. Taki sam efekt uzyskamy ogrzewajc
spalon warstw tworzywa. Do tego celu moemy rwnie wykorzysta opalark.
Proponowany sposb wykorzystuje waciwoci fizyczne materiaw
i ich rn reakcj na rozciganie.
Kiedy zmienia si temperatura zapieczonej
warstwy
dochodzi
do wstrzsu termicznego, co skutkuje zerwaniem wiza midzy
dwoma niepodobnymi materiaami.
Opisana tutaj technologia pozbywania si zanieczyszcze z ukadu
plastyfikujcego jest skuteczna i w 100% bezpieczna dla delikatnych powierzchni.

www.transcorn.pl

5

tworzywa P 1 15

technologie

Krzysztof Bortel, Instytut Inynierii Materiaw Polimerowych i Barwnikw, Oddzia w Gliwicach

Wpyw wybranych czynnikw

na trwao systemw rurowych
Dobr odpowiednich materiaw stosowanych w budowanych sieciach oraz instalacjach cinieniowych i bezcinieniowych, rzutuje
na poziom ich bezawaryjnego funkcjonowania.
Dotychczasowe dowiadczenia eksploatacyjne, jak rwnie wyniki
prowadzonych prac badawczych, wskazuj, e na niezawodno eksploatacyjn rurocigw oraz instalacji wpywa take szereg innych
czynnikw. W artykule omwiono wpyw wybranych czynnikw
na trwao systemw rurowych z tworzyw termoplastycznych stosowanych w systemach cinieniowych i bezcinieniowych.
tw oraz stabilno waciwoci
mechanicznych rur;
utrzymywanie parametrw eksploatacyjnych.
Dokonujc oceny trwaoci rur
i wykonanych z nich instalacji i sieci nie sposb pomin jakoci wykonania ich montau oraz monitorowania rurocigw w trakcie eksploatacji.

Rosnce zuycie rur, ksztatek i armatury z tworzyw syntetycznych

oraz zastpowanie tych elementw wykonanych ze stali, kamionki
i eliwa w sieciach oraz instalacjach cinieniowych i bezcinieniowych wynika z ich trwaoci, atwoci montau, jak rwnie walorw eksploatacyjnych.
Przewiduje si, e globalne zapotrzebowanie na rury z tworzyw
sztucznych do 2017 roku bdzie
wzrastao o 8,5% w skali roku [1].
Trwao systemw rurowych
stanowi miar zachowania funkcjonalnoci
w
okrelonych
warunkach rodowiskowych eksploatacji.
W analizach dotyczcych przewidywanej trwaoci rur z tworzyw
termoplastycznych, koniecznym
jest wzicie pod uwag wielu istotnych aspektw, a mianowicie:
waciwoci fizyko-mechanicznych materiau z ktrego wykonano rury;
odpornoci
materiau
rur
na czynniki rodowiskowe mechaniczne, chemiczne, fizyczne
i biologiczne;
rodzaju i zachowania si grun-

Wpyw materiau na jako

i trwao rur
Podatno do przetwrstwa oraz
waciwoci fizyko-mechaniczne
materiaw polimerowych pozostaj w cisym zwizku z ich ciarem czsteczkowym oraz budow
chemiczn makroczsteczki.
W produkcji rur wytwarzanych
z materiaw syntetycznych gwn rol odgrywaj wielkotonaowe
polimery termoplastyczne, gwnie
polietylen (PE), polipropylen (PP)
oraz poli (chlorek winylu) (PVC).
Polietylen (PE)
Polimery etylenu czsto klasyfikowane s pod wzgldem ich gstoci [2]:

TABLICA 1. WIATOWE ZAPOTRZEBOWANIE NA RURY Z TWORZYW SZTUCZNYCH

(MLN METRW)
REGION

AMERYKA PNOCNA

ROCZNY
PRZYROST, %

LATA
2007

2012

2017

2007-2012

2012-2017

2215

1530

2440

-7,1

8,5

polietylen o bardzo maej gstoci (VLDPE), gsto < 910

kg/m3;
polietylen
maej
gstoci
(LDPE), 910 kg/m3 < gsto
< 930 kg/m3;
polietylen redniej gstoci
(MDPE), 930 kg/m3 < gsto
< 945 kg/m3;
polietylen
duej
gstoci
(HDPE), 945 kg/m3 < gsto< 965 kg/m3;
polietylen ultra duej gstoci
(UHMWPE), gsto > 965
kg/m3.
Obecnie stosowane w produkcji
polimery etylenu s klasyfikowane
w oparciu o wytrzymao rur poddanych wewntrznemu cinieniu
hydrostatycznemu w temperaturze 20C, dla okresu uytkowania co
najmniej 50 lat. Minimaln wymagan wytrzymaoci (MRS) wyraon
w barach oznacza si poszczeglne
typy PE, np. PE80 (MRS=8,0MPa),
PE100 (MRS=10,0MPa),.
Generalnie otrzymanie wyrobu
o wysokiej wytrzymaoci wymaga

zastosowania polimeru o wikszej

gstoci i krystalicznoci, wykazujcego gorsz podatno do przetwrstwa. Jednak ulepszone metody
polimeryzacji
pozwoliy
na otrzymanie MDPE o nieznacznie
zwikszonym ciarze czsteczkowym, mniejszej lepkoci w stanie
stopu, wykazujcych zwikszon
dugotrwa wytrzymao. Przykadem polimerw o duym ciarze czsteczkowym oraz maych
wartociach MFR s bimodalne polietyleny typu PE100.
Gsto (powizana z krystalicznoci), wskanik szybkoci pynicia
(zaleny od ciaru czsteczkowego polimeru) oraz rozkad ciarw czsteczkowych to parametry
decydujce o waciwociach wytrzymaociowych polietylenu oraz
polipropylenu, a zatem take
o trwaoci rur wykonanych z tych
materiaw.
Dobierajc okrelony typ PE
do produkcji rur wskazanym jest
wzicie pod uwag wpywu parametrw jakociowych polimeru

TABLICA 2. WPYW ZMIAN GSTOCI, WSKANIKA SZYBKOCI PYNICIA (MFR)

ORAZ ROZKADU CIARW CZSTECZKOWYCH (RCC) NA WYBRANE WACIWOCI PE [3]

WACIWO

PRZY WZROCIE
GSTOCI

PRZY WZROCIE
MFI

WRAZ
Z POSZERZENIEM
RCC

WYTRZYMAO
PRZY ROZCIGANIU

WZRASTA

SPADA

SZTYWNO

WZRASTA

NIEZNACZNIE
SPADA

NIEZNACZNIE
SPADA

UDARNO

SPADA

SPADA

SPADA

KRUCHO W NISKICH
TEMPERATURACH

WZRASTA

WZRASTA

SPADA

ODPORNO NA CIERANIE

WZRASTA

SPADA

TWARDO

WZRASTA

NIEZNACZNIE
SPADA

PUNKT MIKNIENIA

WZRASTA

ODPORNO NA KOROZJ
NAPRENIOW

EUROPA ZACHODNIA

1415

1205

1535

-3,2

5,0

PRZEPUSZCZALNO GAZW

KRAJE AZJI I PACYFIKU

2015

3390

5385

11,0

9,7

ODPORNO CHEMICZNA

AMERYKA RODKOWA
I POUDNIOWA

320

450

610

7,1

6,3

WYTRZYMAO STOPU

EUROPA WSCHODNIA

315

375

505

3,5

6,1

POYSK

BLISKI WSCHD I AFRYKA

375

525

765

7,0

7,8

ZAPOTRZEBOWANIE

6655

7475

11240

2,4

8,5

WZRASTA

SPADA

SPADA

SPADA

NIEZNACZNIE
WZRASTA

WZRASTA

SPADA

WZRASTA

SPADA

WZRASTA

WZRASTA

WZRASTA

SPADA

ZMTNIENIE

SPADA

SPADA

SKURCZ

SPADA

SPADA

WZRASTA

tworzywa P1 1 5

technologie

RYS. 1 TRZY STADIA UTLENIANIA PE HD [4,5].

na waciwoci fizyko-mechaniczne wyrobu.

Obecnie powszechnie stosowane
w produkcji rur do cinieniowego
transportu wody i gazu polietyleny
PE80 oraz PE100 charakteryzuj si
dobrym zrwnowaeniem podstawowych waciwoci, a mianowicie:
odpornoci na pezanie i dugotrwa wytrzymaoci;
odpornoci na korozj napreniow, krytyczn waciwoci
odnoszc si do uniknicia inicjacji i propagacji pkni wywoanych zarysowaniami lub punktowymi obcieniami.
Ponadto PE 100 charakteryzuje si
du odpornoci na szybk propagacj pkni. W przypadku po-

lietylenu istotnym parametrem,

oprcz wymienionych powyej,
jest jego stabilno wyraana czasem indukcji utlenienia (OIT). Zaley ona od rodzaju i iloci antyutleniaczy dodanych do polimeru,
a zuywanych w trakcie obcie cieplnych w trakcie produkcji
rur jak rwnie wykonywania pocze zgrzewanych.
Po wyczerpaniu si substancji zabezpieczajcych polimer, nastpuje jego degradacja, a w konsekwencji spadek waciwoci wytrzymaociowych,
drastycznie
wpywajc na trwao rur. Dlatego te, stopy polimerowe poliolefin (PE oraz PP) w trakcie przetwrstwa nie powinny by nadmiernie
obciane termicznie (np. w trak-

5

RYS. 2 WYTRZYMAO HYDROSTATYCZNA RUR Z RNYCH TYPW PP

W TEMPERATURZE 60C, [6].

RYS. 3 ZALENO NAPRENIE ROZRYWAJCE/CZAS DLA WTRYSKIWANYCH PRBEK

RUR PVC O RNYCH TEMPERATURACH MIKNIENIA, WYZNACZONA
W TEMPERATURZE 60C, [6].



tworzywa P 1 15

technologie

B)

A)

C)

RYS. 4 PRBKI RUR PVC PO BADANIU ODPORNOCI NA DICHLOROMETAN, RURA KANALIZACYJNA 160 MM,
A) DOBRZE ZELOWANY MATERIA; B) NIEDOSTATECZNE ZELOWANIE MATERIAU W CAYM PRZEKROJU RURY; C- PRBKA RURY CINIENIOWEJ DO TRANSPORTU WODY 225 MM
NIEDOSTATECZNE ZELOWANIE MATERIAU W CAYM PRZEKROJU RURY.

cie kilkunastominutowych przerw

w produkcji), a ilo stosowanego
przetworzonego wczeniej polimeru jako dodatku do polimeru bazowego powinna by ograniczana.
Wpyw czasu starzenia termicznego PE na poziom zachowania waciwoci wytrzymaociowych polimeru przedstawiono poniej.
Polipropylen
W produkcji rur stosowane s trzy
zasadnicze odmiany polipropylenu, rnice si budow makroczsteczek: homopolimer PP-H;
polimer blokowy- PP-B oraz polimer statystyczny PP-R. Rnice
wytrzymaoci rur wykonanych
z tych polimerw przedstawiono
na rys. 1. Wpyw rodzaju polipropylenu na wytrzymao hydrostatyczn rur przedstawiono na rys. 2.
Polipropylen blokowy PP-B stosowany jest w produkcji rur cinieniowych do produkcji rur zimnej
wody oraz rur kanalizacyjnych, PP-R do transportu wody ciepej
o temperaturze 60C.
Na podstawie krzywych pezania
wyznaczonych dla PP-R w rnych
temperaturach stwierdzono, e rury wykonane z tego polimeru
w temperaturze 20C, mog by
stosowane zamiennie z rurami PE80 [6].
Projektowe trwaoci rur wykonanych z PP-R odniesione do temperatury eksploatacji oraz napre

projektowych przedstawiono w tablicy 3.

Poli (chlorek winylu)
(PVC)
W przypadku poli (chlorku winylu)
materia do wytwarzania rur stanowi kompozycja polimeru suspensyjnego z niezbdnymi rodkami pomocniczymi (stabilizatory
termiczne, rodki polizgowe
o dziaaniu wewntrznym i zewntrznym, napeniacze).
O waciwociach mechanicznych
rur wykonanych z tych kompozycji
decyduje ciar czsteczkowy PVC,
ilo oraz rodzaj zastosowanych
dodatkw.
Na podstawie zalenoci naprenie czas do uszkodzenia rury
PVC ustalono, e wpyw ciaru
czsteczkowego polimeru na warto naprenia rozrywajcego rur
w temperaturze 20C, jest niewielki. Jednak istotne rnice w trwaoci rur stwierdzono w podwyszonych temperaturach (patrz rys.
powyej).
Dlatego te w produkcji rur powinny by stosowane polimery suspensyjne o staych K > 65.
Skad recepturowy kompozycji PVC
powinien by rwnie tak dobrany,
aby materia rury charakteryzowa
si odpowiedni temperatur
miknienia wg Vicata, wysz
ni 79C, jako, e materiay miknce w niszych temperaturach
wykazuj wyranie gorsz odpor-

TABLICA 3. KRYTERIA PROJEKTOWE DLA RUR CINIENIOWYCH Z PP-R

TEMPERATURA,
C

PROJEKTOWA TRWAO
UYTKOWA,
LATA

NAPRENIE PROJEKTOWE
PRZY WSPCZYNNIKU BEZPIECZESTWA
C=1,25, MPA

20

50

6,3

40

50

4,6

60

50

2,7

70

30

2,2

80

15

1,8

95

1,5

Wpyw przetwrstwa na jako

i trwao rur

jest take maa. Optymalne waciwoci rur z PVC uzyskiwane s

w przypadkach gdy stopie zelowania jest zawarty w zakresie
od 60 do 85% [8].
Niewaciwe zelowanie materiau
rur z PVC negatywnie odbija si
na ich odpornoci na uderzenie,
jak rwnie na przewidywanej dugoczasowej trwaoci w warunkach eksploatacji.
Nieodpowiednie parametry prowadzenia procesu przetwrstwa polimerw (temperatura i cinienie
przetwarzanego stopu polimerowego, szybko cinania) termoplastycznych negatywnie wpywaj
rwnie na wytrzymao hydrostatyczn rur, wyranie zmniejszajc ich trwao. Kocowy proces
wytaczania profilu rurowego
chodzenie, w istotny sposb decyduje o moliwoci relaksacji napre w ciankach rur, ktrych
poziom rwnie wpywa na walory
wytrzymaociowe i funkcjonalne
wyrobw finalnych.
Obce wtrcenia, niejednorodnoci
materiau oraz aglomeraty napeniaczy lub rodkw barwicych
w ciankach rur, stanowi miejsca
inicjujce pknicia rur, istotnie
wpywajc na czas ich bezawaryjnej eksploatacji.
W systemach rurowych z PE, stosowanych do cinieniowego przesyania mediw, do bardzo wanych
parametrw decydujcych o ich
trwaoci zaliczy naley podatno rur do kruchego pkania.
W zwizku z moliwoci wystpienia zniszcze rurocigw wywoanych np. uszkodzeniami mechanicznymi powierzchni rur lub
nagymi skokami cinienia, w celu
okrelenia ich odpornoci na te
czynniki, a zarazem trwaoci przeprowadzane s specyficzne znormalizowane testy:

Niewaciwie prowadzony proces

przetwrstwa, take w istotny sposb rzutuje na trwao rur z tworzyw termoplastycznych.
W przypadku rur z PVC, kiedy stopie zelowania materiau jest
za niski, jak rwnie kiedy jest zbyt
wysoki, wytrzymao materiau

Oznaczanie odpornoci na propagacj pkni. Metoda badania powolnego wzrostu pkni

na rurach z karbem [9].
Badanie wykonuje si na prbce
rury o dugoci przekraczajcej 3dn, dla rednic rur 315 mm,
dla rur o wikszych rednicach du-

no na rozerwanie w prbie cinieniowej.

Podstawowym parametrem trwaoci rur z tworzyw termoplastycznych stosowanych w okrelonych
warunkach eksploatacyjnych, wyznaczanym dla wszystkich materiaw, jest ich dugotrwaa wytrzymao hydrostatyczna wyznaczana przez ekstrapolacj [7].
Przydatno tworzywa sztucznego
w aplikacjach cinieniowych okrelona jest zachowaniem si materiau konstrukcyjnego pod obcieniem, z uwzgldnieniem okrelonych warunkw roboczych (np.
temperatury). Powszechnie wyraa
j naprenie obwodowe wywoane cinieniem hydrostatycznym,
ktre przewiduje, e rura z badanego materiau wytrzyma warunki
robocze przez 50 lat w temperaturze otoczenia 20 C, z uyciem wody jako wewntrznego medium
badawczego.
Niniejsza metoda moe stanowi
systematyczn podstaw do interpolacji i ekstrapolacji charakterystyk opisujcych naprenia niszczce dla warunkw roboczych innych ni konwencjonalne 50 lat
i temperatura 20 C. Biorc
pod uwag wspczynniki ekstrapolacyjne, graniczny czas ekstrapolacji moe siga 100 lat. Dotychczasowe badania rurocigw cinieniowych wskazuj, e przy zachowaniu okrelonych warunkw,
ich trwao eksploatacyjna bdzie
dusza anieli 100 lat.
Dla kadego materiau polimerowego naley wyznaczy dugotrwa wytrzymao hydrostatyczn, aby mc przewidzie jego
trwao w warunkach eksploatacji.

tworzywa P1 1 5

technologie

1

TABLICA 4. ODPORNO MATERIAW NA KONTAKT ZE RODOWISKAMI

O ZRNICOWANYM PH

MATERIA

ZAKRES ODPORNOCI, PH*

PE

OD 1,5 DO 14

PVC

OD 2 DO 12

BETON

OD 4 DO 9

STAL

OD 5 DO 8

PH = 7 RODOWISKO OBOJTNE

go
ta
powinna
by
>
ni 1000 mm. Na prbce nacina si 4 karby wzdune, rwnomiernie rozmieszczone na obwodzie. Grubo cianki pod karbem
powinna wynosi od 0,78 do 0,82
minimalnej gruboci cianki. W badaniu tym, w temperaturze 80C,
prbk poddaje si dziaaniu cinienia hydrostatycznego. Cinienie w prbce utrzymuje si
do chwili wystpienia uszkodzenia
prbki lub wyznaczonego czasu
prowadzenia testu.
Oznaczanie odpornoci na szybk propagacje pkni (RCP Rapid Crack Propagation). Metoda
badania w penej skali (FST
Full-Scale Test) [10].
Badanie polega na utrzymywaniu
w okrelonej temperaturze rury
z tworzywa termoplastycznego
o dugoci 14 m, zawierajcej pyn
pod okrelonym cinieniem. Badana rura poczona jest ze zbiornikiem z rury stalowej o dugoci co
najmniej 28 m.
Badan rur poddaje si uderzeniu, w miejscu wzdunego karbu,
co najmniej 2 m od koca rury,
w ktrej inicjuje si pknicie. Miejsce inicjowania pknicia jest
schadzane przez 1 h do temperatury 60 C, (etanol/stay CO2).
Szybka propagacja pknicia ma
miejsce wwczas, gdy najdusze
pknicie jest dusze ni 90% dugoci badanej rury.
W badaniu zamiast gazu ziemnego, jako pynu spronego mona zastosowa azot albo powietrze. W systemach rurowych
do przesyania wody, ktre zawieraj tylko wod, jest mao prawdopodobne wystpienie zjawiska
propagacji pknicia, jednak jest to
moliwe, jeeli woda zawiera rozproszone pcherzyki lub korki powietrza. Zazwyczaj, aby oznaczy
odporno na propagacj pknicia, badanie wykonuje si z zastosowaniem wody zawierajcej od 5
do 10% objtociowych powietrza.
Wymagania, dotyczce odpornoci
rur polietylenowych na szybk pro-

pagacj pkni, s okrelone

w dokumencie normalizacyjnym
PN-EN 12007-2. Wedug tej normy,
stosunek krytycznego cinienia pc
(oznaczanego podczas testu w penej skali) do maksymalnego cinienia roboczego (MOP) musi by
wikszy lub rwny 1,5. Cinienie to
powinno by oznaczane zgodnie
z PN-EN 1555-2 dla temperatury
odniesienia 0C.
Test S4 test na ma skal
w stanie stacjonarnym (Small
Scale Steady State Test) wg.
ISO 13477 [11].
Badanie polega na wyznaczeniu
minimalnego cinienia wewntrznego powietrza, potrzebnego
do podtrzymania szybkiej propagacji pknicia postpujcego
od nacitego karbu. Test prowadzony jest w temperaturze 0C,
stosujc azot lub powietrze do wywarcia cinienia w prbce rury, zamknitej z obu stron odpowiednimi uchwytami. W tecie tym, ciarek z zamocowanym ostrzem, spada z okrelonej wysokoci na koniec badanej rury, we wntrzu ktrej wytworzono okrelone cinienie. Na podstawie serii prb wykonanych przy rnych cinieniach
okrela si cinienie krytyczne,
przy ktrym nastpuje wyrane
przejcie od zatrzymania pocztkowego pknicia do staej propagacji pknicia.
O propagacji pknicia mwimy
wwczas gdy dugo pknicia
jest wiksza lub rwna 4,7 dn. Cinienie krytyczne pc (S4) jest najwyszym cinieniem przy ktrym
nastpuje zatrzymanie zainicjowanego pknicia.
Wspczynnik korelacji midzy testem w penej skali i testem S4 jest
zdefiniowany jako stosunek bezwzgldnego cinienia krytycznego
testu w penej skali do podobnego
cinienia testu S4:
(pc, test w penej skali + 1)
= 3,6 (pc, S4 + 1),
czyli = 3,6 pc, S4 + 2,6

RYS. 5 ODPORNO NA ZUYCIE ABRAZYJNE (CIERANIE) RUR

(METODA DARMSTADT ) [16].

Wanymi parametrami charakteryzujcymi materia rur jest odporno chemiczna oraz odporno
na zuycie abrazyjne.
Odporno chemiczna
Generalnie materiay polimerowe
stosowane w produkcji rur s odporne na wikszo zwykych rodowisk korozyjnych. Pomijajc media wykazujce oddziaywanie
spczniajce lub rozpuszczajce
materia polimerowy, w pozostaych przypadkach okrelajc odporno chemiczn tworzyw syntetycznych, koniecznym jest wzicie
pod uwag wpywu rodowiska
na procesy degradacji polimeru.
Degradacj polimerw wywouj
gwnie substancje wykazujce
dziaanie utleniajce, promieniowanie UV, obcienia termiczne
i cykliczne obcienia mechaniczne.
W celu zwikszenia odpornoci po-

limerw na czynniki degradujce

s one stabilizowane poprzez dodatek antyutleniaczy, sadzy oraz
stabilizatorw termicznych.
W ISO/TR 10358 Plastics pipes
and fittings Combined chemical-resistance classification table
w formie tabelarycznej przedstawiono klasyfikacj odpornoci chemicznej rnych materiaw polimerowych na 427 substancji chemicznych w rnych temperaturach oraz przy rnych steniach
[12]. Projektujc system przewodowy koniecznym jest uwzgldnienie
odpornoci chemicznej materiau
rur i armatury na media, ktre maj nim by, aby zachowa jego
funkcjonalno i trwao w dugim czasie.
Korozyjne substancje chemiczne
niesione w transportowanych mediach ujawniaj podatno kanau
burzowego rurocigu i przepustw na dziaanie korozyjno-abrazyjne. Korozja elektrolityczna moe

TABLICA 5. ZMIANY CINIENIA SPOWODOWANE UDERZENIEM HYDRAULICZNYM

W RURACH KLASY PN 10

MATERIA RURY

PRDKO FALI
CINIENIOWEJ, M/S

ZMIANA CINIENIA,
BAR

HDPE, MRS 63-100

285

2.9

MDPE, MRS 80

253

2,6

LDPE, MRS 40

190

1,9

PVC, MRS 250

443

4,5



tworzywa P 1 15

technologie
wuje swoj odporno tylko w wskim zakresie pH, tzn. w rodowisku o odczynie zblionym do obojtnego. Dlatego w przypadku stali, mwi si czsto o jej picie
pchillesowej, ktr jest dua podatno na korozj, co dodatkowo
obnia odporno tego materiau
na cieranie.
cieralno

RYS. 6 UDZIA CZYNNIKW MAJCYCH WPYW NA WIELKO UGICIA RUR.

RYS. 7 REZULTATY PRZEKROCZENIA OBCIE GRANICZNYCH RUR Z PE INSTALOWANYCH

W GRUNCIE [3].

RYS. 8 ZALENO POMIDZY UGICIEM PIERCIENIOWYM RURY I SZTYWNOCI

OBWODOW DLA OKRELONEGO STOPNIA ZAGSZCZENIA GRUNTU WOK RURY [6].

by spotgowana obecnoci tlenu

w rodowisku korozyjnym. W nieprzyjaznych rodowiskach, materiay z jakich wykonano poszczeglne elementy systemu przewodowego, mog podlega procesom erozji wywoanej take substancjami chemicznymi niesionymi
w transportowanych mediach, jak
rwnie zawartymi w otoczeniu
zewntrznym instalacji. Poniewa
skorodowana powierzchnia jest
wycierana, odsaniana nowa powierzchnia przewodu podlega dalszej korozji. Powoki ochronne
i wykadziny zabezpieczajce nakadane na powierzchnie rurocigw podlegajcych erozji podlegaj jednak rozwarstwieniom i spkaniom.
Rury wykonane z tworzyw sztucz-

nych, ze wzgldu na du odporno chemiczn, nie podlegaj korozji w przeciwiestwie do rur stalowych czy eliwnych. W trakcie
eksploatacji rur wykonanych z metali, korozja powoduje wzrost
chropowatoci powierzchni wewntrznej, co zwiksza jej podatno na wytarcie mechaniczne,
skracajc czas ich uytkowania. Podatno na korozj materiaw
z ktrych wykonano rury jest cile
powizana z ich odpornoci
na odczyn pH, medium przesyanego rurami, jak rwnie rodowiska
otaczajcego rurocig [13].
Jak wida, polietylen (PE) wykazuje
odporno praktycznie w caym zakresie pH, poczwszy od rodowisk
silnie kwanych (pH 1,5) do silnie
zasadowych. Natomiast stal zacho-

Zuycie abrazyjne cianek przewodw kanalizacyjnych zaley midzy

innymi od:
rodzaju materiau z jakiego wykonana jest rura,
obecnoci i iloci czstek mineralnych w ciekach (np. piasku,
wirku),
prdkoci przepywu ciekw,
wypenienia kanau,
miejsca w sieci kanalizacyjnej.
W Europie opracowano kilka metod badania odpornoci rur
na cieranie, np.: metoda opracowana na uniwersytecie w Darmstadt (symulacja ruchu prostoliniowego, postpowo-zwrotnego),
metoda Wuppertal (symulacja ruchu obrotowego) oraz rozwizanie
z zastosowaniem instalacji cinieniowej. Najpopularniejsz obecnie
jest metoda Darmstadt opisana w DIN V 19534 teil 2 [14,15].
W wielu przypadkach normy wyrobu nie precyzuj jednak dopuszczalnej cieralnoci po okrelonej
iloci cykli (np. po 100 000).
Na podstawie bada eksploatacyjnych przeprowadzonych w Szwecji
okrelono ilo piasku ktra moe
dostawa si do systemu kanalizacyjnego przez jedn studzienk rewizyjn (ok. 200 kg/rok) [17]. Obliczenia wykonane dla rurocigu
z 10-12 studzienkami wskazuj
na transport ok. 2000 kg piasku
rocznie w rurach o maych rednicach, co odpowiada wytarciu
cianki rury po ok. 100 000 cykli
[14].
Stosownie do przyjtych zaoe,
rezultat bada po 100.000 cykli
w metodzie Darmstadt odpowiada
okresowi 102 lat eksploatacji sieci.
Badania cieralnoci przeprowadzone przez firm OMNIPLAST
[18], potwierdziy dobr odporno rur PVC na zuycie abrazyjne
w stosunku do rur wykonanych
z innych materiaw.
Uzyskane rezultaty przedstawiay
si
nastpujco:
dla
PVC-u 0,754 m; dla stali 1,72 m;
dla eliwa sferoidalnego 2,09
m; dla kamionki 4,31 m; dla
betonu 15,9 m oraz dla azbesto-cementu 17,28 m.
Wyniki szeregu bada laboratoryjnych oraz eksploatacyjnych wskazuj, e szacowane zuycie abrazyjne cianek rur rurocigw z PVC
oraz PE w cigu 100 lat bdzie
mniejsze ni 0,5 mm, dlatego te,

ten poziom wytarcia cianek rur

nie powinie obniy ich trwaoci.
Uderzenie hydrauliczne
W cinieniowych systemach przewodowych mog wystpi krtkotrwae wzrosty cinienia wewntrznego przekraczajce nominalne cinienie robocze, wywoane tzw.
uderzeniem hydraulicznym. Sytuacje takie wystpuj w sieciach
wodocigowych w przypadkach
uruchamiania i zatrzymywania pracy pomp, nagych otwar i zamkni armatury, pkni rur itp.,
wwczas cigo przepywu jest
zaburzona nagymi zmianami warunkw przepywu.
Prdko fali cinieniowej dla rur
stalowych i betonowych jest okoo
trzy razy wiksza anieli w przypadku rur HDPE, osigajc wartoci od 1000 do 200m/s.
W przypadku krtkotrwaych obcie jakimi s fale cinieniowe,
naprenie jakie powinna wytrzyma projektowana rura przez 50
lat moe by znacznie przekroczone, pod warunkiem, e fale cinieniowe utrzymywane s w rozsdnych granicach. Ilo zmian obcienia podczas spodziewanej 50letniej trwaoci uytkowej moe
by oszacowana na podstawie
wczenia i wyczenia pomp co 10
minut. Daje to ok. 106 gwatownych
zmian
w
przepywie,
uwzgldniajc odbicia fal otrzymujemy 107 zmian obcienia. Wytrzymanie 107 zmian obcienia
jest zazwyczaj okrelane jako wytrzymao zmczeniowa [6]. Prowadzone w Narodowym Szwedzkim Instytucie Testw i Bada
w Goeteborgu badania uderze
hydraulicznych dla rur wykonanych
z PE 100 rur PN 10 o rednicy 110 mm wykazay, e rury wytrzymay 106 zmian pulsacji cinienia
bez
oznak
uszkodze
(temp. 23C, odchyki cinienia
50% cinienia nominalnego 10
bar, czstotliwo zmian 5 impulsw/10 sek.). Rezultatem wielu
prac dotyczcych wpywu uderze
hydraulicznych na trwao rur, byo stwierdzenie, e gboko karbu na powierzchni rury do 5% gruboci cianki rury nie wpywa
na wytrzymao zmczeniow rur.
Uoenie rur w gruncie
Rura uoona w gruncie podlega
obcieniom gruntu i obcieniom
wywoanym ruchem koowym.
W przypadku rur elastycznych uoonych w gruncie, zdolno przenoszenia obcie przez rurocig
zaley zarwno od sztywnoci obwodowej rury, jak i sztywnoci otaczajcego j gruntu. Nawet jeeli
rurocig wykonano wedug najwyszych standardw, praktyka
wskazuje, e odksztacenie bdzie

tworzywa P1 1 5
si zmieniao wzdu rurocigu.
Zmiany ugicia odzwierciedlaj
zrnicowane podparcie oraz zrnicowane oddziaywanie obcie
zewntrznych na rur.
Rury z tworzyw termoplastycznych, jako rury elastyczne, przenosz wraz z otaczajcym je gruntem
wszystkie obcienia zewntrzne.
Nieodczn cech rur elastycznych jest to, e pod wpywem dziaania obcie zewntrznych uginaj si. Wielko tego ugicia uzaleniona jest gwnie od stopnia,
w jakim obcienia przenoszone s
przez grunt otaczajcy rur. Wyniki przeprowadzonych bada wykazuj, e wielko ugicia rury
w ok. 80% zaley od jakoci prac
montaowych, ok. 15% od gbokoci uoenia rurocigu, ok. 3,5%
od sztywnoci obwodowej zastosowanej rury i ok. 1,5% od uytego
materiau [19]. Jak wida, to nie
parametry techniczne stosowanych rur, lecz jako prac montaowych jest kluczowym elementem
decydujcym o stopniu ugicia rurocigu. Przekroczenie granicznych
obcie rur uoonych w gruncie
moe wywoa nadmierne ugicie
piercieniowe rury, piercieniowe
wyboczenie, piercieniowe ciskanie lub zniszczenie mechaniczne
konstrukcji cianki. Przypadki takie
przedstawiono na rys. 7.

technologie
Wpyw poprawnoci posadowienia
rur w gruncie na wielko ich odksztacenia przedstawiono na rys. 8.
Pozytywn cech rur z tworzyw
sztucznych, w wielu przypadkach
decydujcych o ich trwaoci jest
ich podatno do przenoszenia obcie wsppracujc z otaczajcym gruntem. Na przykadzie systemw kanalizacyjnych w Niemczech, Holandii oraz Szwecji wykazano, e wskanik awaryjnoci sieci wykonanych z rur sztywnych (kamionka, beton) jest wyszy w porwnaniu do sieci wykonanych
z rur elastycznych (PVC, PE, PP).
Na podstawie inspekcji telewizyjnych sieci stwierdzono, e liczba
uszkodze na kilometr w przypadku rur sztywnych wynosia 50, za
dla rur elastycznych tylko 8.
W oparciu o wykonane prace ustalono, e poziom ryzyka wystpienia uszkodzenia rur sztywnych jest
ok. 2 razy wikszy w porwnaniu
do rur z tworzyw sztucznych [20].
Podsumowanie
W niniejszym opracowaniu zasygnalizowano jedynie niektre
aspekty majce wpyw na dugotrwa eksploatacj rurocigw.
Przeprowadzone dotychczas badania podstawowych materiaw polimerowych (PE, PVC oraz PP), sto-

150 000 euro dofinansowania

dla przetwrcw
Jeli prowadzisz ma lub redni firm i planujesz wymian maszyn lub urzdze, a jednoczenie chciaby uzyska znaczce
oszczdnoci w zuyciu energii moesz skorzysta z programu finansowania inwestycji PolSEFF2. Dziki drugiej edycji programu,
Plastigo wraz z Partnerem Bankiem BNP Paribas, oferuje wszystkie wtryskarki Borche w atrakcyjnym kredycie z bezzwrotn dotacj.
W tej edycji programu opcje dla zainteresowanych s dwie. Jeli
Przetwrca chce uzyska dofinansowanie tylko do zakupu maszyny, wystarczy, e wybierze wtryskark z listy LEME, na ktra otrzymuje 10% dotacji. Procedura jest szybka, prosta i przejrzysta, poniewa wtryskarka automatycznie kwalifikuje si do otrzymania
wsparcia, bez koniecznoci przeprowadzenia audytu. Warunkiem
jest jednak wymiana starej wtryskarki na now, a maksymalna
kwota finansowania w tym przypadku wynosi 250 000 euro.
W drugiej opcji kwota finasowania wzrasta do 1 mln euro, a dotacja do 15%, ale wymaga przejcia przez ocen projektu, co jednak
w zestawieniu z korzyci w postaci uzyskania nawet 150 000 euro dofinansowania warte jest powiecenia czasu i energii. Co wicej, na kadym z etapw realizacji inwestycji Przetwrca moe liczy na profesjonalne doradztwo oraz pomoc techniczn w postaci bezpatnych konsultacji. To znacznie upraszcza procedur i ogranicza formalnoci po stronie Przetwrcy do minimum. W tym przypadku oprcz maszyn i urzdze finansowanie moe obj rwnie rozwizania energooszczdne, takie jak maty termoizolacyjne
czy z system wentylacji z odzyskiem ciepa, ktre Plastigo rwnie
posiada w swojej ofercie.
Oprcz oczywistych korzyci finansowych w postaci premii inwestycyjnej, Przetwrca uzyskuje ca gam korzyci rynkowych takich jak wzrost konkurencyjnoci firmy, poprawa jakoci produktw oraz podwyszenie standardw pracy.
Wszystkie szczegy dotyczce finansowania dostpne s u Przedstawicieli Plastigo, ktrzy doradz w wyborze najkorzystniejszej
z opcji.

www.plastigo.pl

sowanych w produkcji rur wykorzystywanych w instalacjach cinieniowych i bezcinieniowych, jak

rwnie dugoletnie dowiadczenia z eksploatacji sieci wykonanych
z tych materiaw, wskazuj na co
najmniej 100-letni ich niezawodno. Jednak warunkiem trwaoci
i funkcjonalnoci jest ich waciwe
zastosowanie, prawidowe wykonanie instalacji, jak rwnie monitorowanie systemu w trakcie eksploatacji.
Literatura
1.
2.
3.
4.
5.

6.

7.

Freedonia Repport, November, 2013

ASTM D 3350 Standard Specification for
Polyethylene Plastics Pipe and Fittings Materials
Second Edition Handbook of PE Pipe,
Chapter 3, Plastics Pipe Institute, Washington, 2009
Pluimer M., Establishing 100-Year Service
Life for Corrugated HDPE Drainage Pipe,
Plastics Pipe Institute, Washington, 2009
Hsuan Y. G., Koerner R. M., Antioxidant
Depletion Lifetime in High Density Polyethylene Geomembranes, Journal of
Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, ASCE, Vol. 124, No. 6, pp 532
541,1999
Janson L. E., Plastics Pipes for Water Supply and Sewage Disposal, Stockholm, 2003, Tumaczenie: Polskie Stowarzyszenie Producentw Rur i Ksztatek
z Tworzyw Sztucznych, Toru, 2010
PN-EN ISO 9080 Systemy przewodw rurowych i rur osonowych z tworzyw
sztucznych Oznaczanie przez ekstrapolacj dugotrwaej wytrzymaoci hydrostatycznej materiaw termoplastycznych
w postaci rur

8.
9.

10.

11.
12
13.
14.

15.
16.

17.
18.

19.
20.



Breen. J., Expected lifetime of existing PVC

water, Plastics Pipes XII, Milano,
April 2004
PN-EN ISO 13479 Oznaczanie odpornoci
na propagacj pkni. Metoda badania
powolnego wzrostu pkni na rurach
z karbem
PN-EN ISO 13478 Oznaczanie odpornoci
na szybk propagacje pkni (RCP Rapid Crack Propagation). Metoda badania
w penej skali (FST Full-Scale Test)
ISO 13477 Test S4 test na ma skal
w stanie stacjonarnym (Small Scale Steady
State Test)
ISO/TR 10358: 1993 Plastics pipes and fittings Combined chemical-resistance classification table
Technical Manual, Soleno, Durability and
service life, section 1, chapter 4, USA, 2005
DIN V 19534 TEIL 2 Rohre und
Formstcke aus weichmacherfreiem Polyvinylchlorid (PVC-U) mit Steckmuffe fr
Abwasserkanle und leitungen. Technische Lieferbedingungen
EN 295-3 Vitrified clay pipes and fittings
and pipe joints for drains and sewers.
Part 3: Test methods.
Love. D, Marshall G. P, Wear of polymeric pipes and linings in hydraulic slurry transportation, 7th International Conference on the Internal and External Protection of Pipes, 1987
Regeling H. J.: Abrasion test of PVC sewer pipes Report no. R 5907 Wavin
R&D, 1989
Nthen and Metz: Abriebversuche an Kanalrohr aus PVC hart. Berichte aus der
Entwicklungsabteilung der Omniplast
GmbH & Co., Ehringshausen Kts. Wetzlar, 1968
Alferink F., The design of buried thermoplastics pipes, Wavin M&T, The Netherlands, 2008
Flexible and rigid sewer pipes in Europe:
Comparing performance and environmental impact, Report on the TEPPFA-PLASTICS EUROPE Sustainable Municipal Pipes
Project, October 2005



tworzywa P 1 15

technologie

Konferencja w Wiedniu

Rynek nowych kompozytw

tworzywo-drewno
ARC

W listopadzie ubiegego roku w Wiedniu odbya si 10. edycja konferencji dotyczcej rynku kompozytw tworzywo-drewno (Wood
Plastic Composites WPC). Jednym ze wsporganizatorw i gwnym sponsorem tego wydarzenia bya firma Cincinnati Battenfeld.
Znaczny wzrost rynku tego materiau, przede wszystkim w USA
i na Dalekim Wschodzie o wicej
ni 5%, oszczdne linie produkcyjne o duych prdkociach i wydajnociach i nowe aplikacje stymuluj pozytywnie globalny przemys
WPC, ktry dozna spowolnienia.
Wrd ponad 150 uczestnikw
konferencji, pochodzcych z piciu
kontynentw, panoway bardzo
pozytywne nastroje. Pitnacie
prezentacji i pokazy na ywo w laboratorium technicznym Battenfeld-Cincinnati wskazyway na entuzjazm producentw.
Przetwrstwa WPC dotycz dokadnie te same reguy, co innych
dziedzin przetwrstwa tworzyw:
koszty materiaowe zajmuj najwikszy udzia w cakowitych kosztach produkcji i sigaj 80%. W celu zmniejszenia kosztw, obserwowana jest tendencja do zwikszania liczby aplikacji koekstruzji; jednoczenie ronie popyt na tanie
wypeniacze, takie jak uski ryu,
wypeniacze mineralne czy wkna pochodzce z recyklingu.
W tym samym czasie, wzrasta zapotrzebowanie
na
projekty
oszczdnych maszyn, ktre pozwol zmniejszy oglne koszty,
szczeglnie w produkcji gwnych
wyrobw, czyli profili desek.
Ronie zapotrzebowanie na projekty oferujce wysok wydajno
produkcji, ale take zapewniajce
najwysze parametry jakoci produktw kocowych.
Stosowanie pustych profili, zamiast profili penych moe zaspokoi ch oszczdnoci materiau.
Stosowanie materiaw pochodzcych z recyklingu w celu zmniejszenia kosztw materiaowych i wykorzystanie materiaw biodegradowalnych i pochodzenia biologicznego jest podstawow kwesti
w przemyle WPC. Oczywicie, tematyka konferencji obejmowaa
wszystkie z tych tematw, ktre
obecnie znajduj si w centrum zainteresowania przemysu. Omawiali je w swoich prezentacjach
najwyszej klasy eksperci, podda-

jc analizie aktualn sytuacj

na rynku. Battenfeld Cincinnati
skupi swoje pokazy urzdze
na tych elementach, ktre odpowiadaj wiodcym trendom. We
wsppracy z Beologic NV (Belgia)
pokazaa kompletn lini produkcyjn wydronych profili WPC,
skadajcych si z PVC wypenionego w 50% uskami ryu oraz drug
lini, na ktrej powstaway profile
WPC na bazie biopoliesteru. Pierwsza linia, wyposaona bya w wytaczark dwulimakow w ukadzie rwnolegym fiberEX 93-34 D.
Wytaczarka dostosowana bya
do przetwarzania WPC i osigaa
wydajno 380 kg/h absolutnie
porwnywaln z produkcj profili
z PVC. Mniejsza linia wyposaona bya w wytaczark alpha 45
o wydajnoci 40 kg/h. Kompletne
wyposaenie linii rwnie pochodzio z firmy Battenfeld Cincinnati
i byo idealnie dopasowane do kaBATTENFELD-CINCINNATI

dej z linii. Firma wykazaa swoje

szczeglne kompetencje w produkcji maszyny do obrbki kompozytu tworzywo-drewno.
Sonja Kahr, meneder produktu
WPC firmy, skomentowaa: Oferujemy odpowiednie rozwizania dla
wszystkich zastosowa w przemyle WPC. Nasze rozwizania dostosowujemy do kadego indywidualnego projektu. W naszym portfolio
produktw mamy wytaczarki jednolimakowe lub dwulimakowe
do produkcji maych technicznych
profili, a dla wysokich wydajnoci
oferujemy rwnolege modele
o dugoci 34D.
Maszyny zapewniaj opcj bezporedniego dodawania barwnikw,
odgazowywanie i elastyczno
w procesie plastyfikacji. Obie koncepcje maszyn mog by optymalnie poczone do zastosowa koekstruzji.
Na obu liniach pokazanych na konferencji wykorzystywano materiay
firmy Beologic NV. Firma specjalizuje si w dostarczaniu kompaundw WPC. Mieszanki PVC i ryowych usek daj nie tylko niskie

koszty, stanowic alternatyw dla

mieszanek drewna i tworzyw, ale
take uski ryu maj istotn zalet
nie zawieraj ligniny, a tym samym kolor gotowych produktw
blaknie znacznie wolniej.
Nowe aplikacje WPC byy prezentowane przez firmy Rehau i Plastic.
WOOD bezporednio obok linii wytaczania, w laboratorium technicznym Battenfeld Cincinnati. Niemiecki producent profili Rehau
przedstawi osony przeciwsoneczne w ramie aluminiowej wykonane z WPC, natomiast woska firma Plastic. WOOD pokazaa zestaw
rnych wyrobw formowanych
wtryskowo z WPC, takie jak zastawy stoowe i krzesa.
Dziki tej kombinacji prezentacji,
pokazom maszyn i maej wystawie
produktw, udao si zaprezentowa najnowsze osignicia w dziedzinie materiaw i koncepcji maszyn do przetwarzania WPC i udowodni, e przemys WPC nadal
ma ogromny potencja.
www.battenfeld-cincinnati.com

tworzywa P1 1 5

technologie

Oferta Basell Orlen Polyolefins Sprzeda

Doskonaa
przezroczysto
polipropylenu
w produkcji wyrobw
cienkociennych
Basell Orlen Polyolefins Sprzeda Sp. z o.o. (BOPS) prezentuje
najnowszy gatunek polipropylenu
Moplen RP7590, ktry jest przeznaczony do produkcji wyrobw
cienkociennych metod wtrysku.
Jest on wytwarzany w Europie Zachodniej przez LyondellBasell.
Atrakcyjny i estetyczny wygld jest
warunkiem niezbdnym w wielu
zastosowaniach konsumenckich.
Wymg ten dotyczy rwnie pojemnikw cienkociennych i artykuw uytkowych gospodarstwa domowego. Na przykad, pojemniki
cienkocienne przeznaczone s
m.in. do dugoterminowego przechowywania produktw, ktre jednoczenie czsto musz by identyfikowalne z zewntrz, bez koniecznoci otwierania opakowania.
Oznacza to, e polimer uyty
do produkcji takiego opakowania
musi charakteryzowa si optymaln rwnowag takich waciwoci
jak: przezroczysto, udarno i dobra pynno tworzywa w stanie
stopionym, ktra korzystnie wpywa na proces przetwrczy. To midzy innymi z tych powodw Lyon-

dellBasell opracowa nowy gatunek

kopolimeru randomicznego Moplen RP7590, ktry oferuje nowe
moliwoci w zastosowaniach wytwarzanych metod wtrysku. Gatunek ten jest dostpny z pakietem
dodatkw zawierajcych efektywny rodek klaryfikujcy najnowszej
generacji i antystatyk. Potencjalne
zastosowania konsumenckie:
Przezroczyste wyroby uytkowe
gospodarstwa domowego,
Cienkocienne pojemniki.
Waciwoci gatunku Moplen
RP7590:
Dobre waciwoci mechaniczne
w niskiej temperaturze,
Dobra przezroczysto,
Bardzo dobra pynno w stanie
stopionym.
Zalety stosowania gatunku Moplen RP7590:
Doskonaa kombinacja udarnoci i waciwoci estetycznych,
Niskie temperatury przetwrstwa,
Moliwo zmniejszenia zuycia
energii elektrycznej i zwikszenia
produktywnoci poprzez skrcenie czasu cyklu.
www.basellorlen.pl

PODSTAWOWE WACIWOCI GATUNKU Moplen RP7590:

METODA

Moplen RP7590

GSTO, g/cm

SO 1183

0,905

MFR, g/10min

ISO 1133

60

MODU SZTYWNOCI PRZY ROZCIGANIU, MPa

ISO 178

830

NAPRENIE NA GRANICY PLASTYCZNOCI, MPA

ISO 527-1, -2

24

WYDUENIE PRZY ZERWANIU, %

ISO 527-1, -2

>50

WYDUENIE NA GRANICY PLASTYCZNOCI, %

ISO 527-1, -2

15

WACIWOCI
FIZYCZNE

SZTYWNO

UDARNO
CHARPY Z KARBEM W TEMP. 23C, KJ/m2

ISO 179-1A

8,4

CHARPY Z KARBEM W TEMP. 0C, kJ/m2

ISO 179-1A

3,6

ASTM D 1003

OPTYCZNE
ZAMGLENIE NA PYTCE 1MM, %
ZACZNIK: ZDJCIA APLIKACJI (RDO: LYONDELLBASELL)
Moplen JEST ZNAKIEM TOWAROWYM LYONDELLBASELL.

LYONDELLBASELL

5

Spis
reklamodawcw
Reklama

Strona

Strona www

ARKEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68. . . . . . . . . . www.arkema.com

AVIAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29. . . . . . . . . . www.aviangranulator.com
BAGSIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8, 45. . . . . . . . www.bagsik.net

84,-

BATTENFELD POLSKA . . . . . . . . . 55. . . . . . . . . . www.battenfeld.pl

DEMAG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17. . . . . . . . . . www.demag.pl

(39) 139 66 02

ELBI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39. . . . . . . . . . www.elbi.com.pl

FANUC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37. . . . . . . . . . www.fanuc.pl
GAMMA MECCANICA . . . . . . . . . . 47. . . . . . . . . . www.gamma-meccanica.it
GRUPA AZOTY . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . www.e-plastics.eu
GRUPA AZOTY, POLICE . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . www.tytanpol.com

2015

GRUPA AZOTY, ZAK . . . . . . . . . . . 35. . . . . . . . . . www.oxoviflex.com

HS UMFORMTECHNIK . . . . . . . . . 65. . . . . . . . . . www.hs-umformtechnik.de
ICHEMAD PROFARB . . . . . . . . . . . 31 . . . . . . . . . . www.zmchmetalchem.gliwice.pl
IGUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33. . . . . . . . . . www.igus.pl
KMP PLASTICS, STEER. . . . . . . . . 53. . . . . . . . . . www.kmpplastics.pl
LANXESS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . www.lanxess.com
LUDATEC, YUDO . . . . . . . . . . . . . . 9. . . . . . . . . . . www.ludatec.pl
MASTER COLORS, GNEUSS . . . . 41. . . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MASTER COLORS, MORETTO . . . 21. . . . . . . . . . www.mastercolors.com.pl
MT RECYKLING . . . . . . . . . . . . . . . 27. . . . . . . . . . www.mtrecykling.pl
NEXEO SOLUTIONS . . . . . . . . . . . 59. . . . . . . . . . www.nexeosolutions.com
PLAST 2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67. . . . . . . . . . www.plastonline.org
PLASTECH 2015 . . . . . . . . . . . . . . 4. . . . . . . . . . . www.tworzywa.pl
PLASTIGO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13. . . . . . . . . . www.plastigo.pl
PLASTLINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14,15 . . . . . . . www.plastline.com.pl
PLASTPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. . . . . . . . . . . www.plastpol.com
SYNVENTIVE . . . . . . . . . . . . . . . . . 19. . . . . . . . . . www.synventive.pl
TOOLINGPORTUGAL. . . . . . . . . . . 6. . . . . . . . . . . www.toolingportugal.com
TRANSCORN, BUCHEM . . . . . . . . 57. . . . . . . . . . www.transcorn.pl
WARTACZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48,49,50,51 . . www.wartacz.com.pl
WOOJIN PLAIMM . . . . . . . . . . . . . . 25. . . . . . . . . . www.wjpim.com
Reklamy na terenie Polski (i krajw innych ni wymienione poniej)
przyjmuje wycznie redakcja
tel. +48 504 278 832
Na terenie:
Niemiec, Austrii i Szwajcarii Lerner Media Consulting GmbH
tel. +49 6226 971515
Woch i pozostaych krajw UE Promaplast srl.
Veronica Zucchi v.zucchi@promaplast.org, tel. +39 02 82283736
Azji Worldwide Services Co. Ltd. (Tajwan)
tel. +886 4 23251784
Nasza oferta dostpna jest w Internecie: www.kwartalnik.tworzywa.pl

INTERNATIONAL EXHIBITION FOR PLASTICS AND RUBBER INDUSTRIES

MILAN - May 5/9

The largest exhibition for plastics and

rubber in Europe in 2015, in Milan,
in coincidence with EXPO

plastonline.org

Organizer: Promaplast srl