NR 15 (586) 13 KWIETNIA 2008 CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)

TYGODNIK FORUM: Flaga wyżej str. 13

ISSN 0867-4523
INDEKS 337 374

www.zolnierz-polski.pl

STROFA
KATA

PROFESJONALIZACJA: Koszary pełne etatów str. 18

WOJSKO: Tankowce pilnie poszukiwane str. 20
STANISŁAW JERZY KOMOROWSKI: ŚWIAT SIĘ ZMIENIŁ str. 16
AAAAAAA AAAAAAAA
W NUMERZE
NASZYM OKIEM

OSTRE
STRZELANIE
Siedmiuset żołnierzy przez dwa
tygodnie szkoliło się na poligonie
w Żaganiu STR. 32

DWIE
TEMAT NUMERU DROGI
Z płk. Witoldem Klingerem
ZROZUMIEĆ i ppłk. Davidem Hopkinsem
TRAGEDIĘ rozmawiamy o tym,
Konferencja poświęcona KULISY BEZPIECZEŃSTWO jak można walczyć,
przyczynom katastrofy C-295 używając ulotek, lizaków
„019” oraz ujawniony protokół OBRONIĆ EURO i cukierków
STR. 24
komisji muszą wprawiać Na razie wszyscy zastanawiają się,
w przygnębienie. Niestety, jak czy zdążymy z budową stadionów,
w większości wypadków hoteli i autostrad. Jednocześnie
lotniczych, także i tym razem mało kto pyta, co będzie
zawinili ludzie STR. 4 z gwarancjami bezpieczeństwa tego
sportowego wydarzenia STR. 57

WOJSKO LOTNICTWO
TANKOWCE PILNIE
POSZUKIWANE
Siły Powietrzne z powodu braku
latających tankowców nie są
w stanie zapewnić pilotom
Jastrzębi możliwości szkolenia
i podtrzymywania nawyków
w uzupełnianiu paliwa
w locie STR. 20

Redaktorzy prowadzący: Bydgoszcz: Krzysztof Wilewski, Marcin Kaczmarski, Włodzimierz Kaleta,

TYGODNIK
www.polska-zbrojna.pl
Dyrektor Redakcji Wojskowej
Redaktor naczelny
Artur Bartkiewicz, tel.: (0-22) 684 53 65,
684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845
365, 845 685, faks: 845 503;
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”:
Wojciech Kiss-Orski, tel.: (0-22) 684 02 22,
CA MON 840 222;
wko@redakcjawojskowa.pl
ppłk Artur Goławski , tel.: (0-22) 684 52 30,
CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska,
(0-22) 684 52 13, CA MON 845213;
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Publicyści:
Warszawa: Norbert Bączyk, Piotr
Bernabiuk, tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON
845 229; Jakub Czermiński, Anna
Dąbrowska, tel.: (0-22) 684 52 44,
CA MON 845 244; Paulina Glińska,
tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON 845 229;
Sylwia Guzowska, tel.: (0-22) 684 02 32,
CA MON 840 232; kpt. Grzegorz Predel,
tel.: (0-22) 684 08 68, CA MON 840 868;
Roman Przeciszewski, tel.: (0-22) 684 52
44, CA MON 845 244; Tadeusz Wróbel,
tel.: (0-22) 684 52 44, CA MON 845 244;
Egzemplarze czasopism dostępne w wewnętrznym kolportażu wojskowym są bezpłatne
tel. (0-52) 378 25 90, CA MON 415 200;
Gdynia: Tomasz Gos, kmdr ppor. Mariusz
Konarski, tel.: (0-58) 626 62 07, CA MON
266 207; Krzysztof Wygnał, tel.: (0-58)
626 24 13, CA MON 262 413; Kraków:
Magdalena Kowalska-Sendek, Jacek
Szustakowski, tel.: (0-12) 613 17 80,
CA MON 131 780; Poznań: Piotr Laskowski,
CA MON 572 446, mjr Tomasz Szulejko,
tel.: (0-61) 857 23 59, CA MON 572 359;
Wrocław: Bogusław Politowski,
tel.: (0-71) 765 38 53, CA MON 653 853;
Fotoreporter:
Jarosław Wiśniewski,
tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON 845 229;
Współpracownicy:
Andrzej Jonas, Robert Czulda,
Krzysztof Głowacki, Paweł Henski,
Damian Markowski
Dział graficzny:
tel.: (0-22) 684 51 70, CA MON 845 170;
Marcin Dmowski (kierownik), Monika
Klekociuk, Paweł Kępka, Andrzej Witkowski
Opracowanie stylistyczne:
tel.: (0-22) 684 03 55, CA MON 840 355;
Renata Gromska (kierownik),
Katarzyna Kocoń, Małgorzata Mielcarz,
Aleksandra Ogłoza, Katarzyna Pietraszek,
Joanna Rochowicz
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) ,
tel. (0-22) 684 53 87, 684 51 80,
684 55 03, faks: (0-22), CA MON 845 387;
Joanna Brodowska, tel.: (0-22 ) 684 51 80;
reklama@redakcjawojskowa.pl

2 Polska Zbrojna nr 15/2008

 FORUM AFGANISTAN
FLAGA WYŻEJ
W tym roku w naszym afgańskim
kontyngencie zajdą poważne
zmiany. PKW zostanie
skoncentrowany i zwiększy swoją
liczebność
STR.
WOJSKO PROFESJONALIZACJA
KOSZARY
PEŁNE ETATÓW
Lubuskie: chętnych do
zasadniczej służby wojskowej jak
nie było, tak nie ma. Czy
zawodowstwo w armii spotka się
z większym zainteresowaniem?
STR. 18
Prenumerata:
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS, GLM.
Informacja: (0-22) 684 04 00
Kolportaż i reklamacje:
Bellona SA – (0-22) 457 04 37,
6879 041, CA MON 879 041
Druk: Drukarnia Wydawnicza „Trans-Druk”, Golina
Numer zamknięto: 07.04.2008 r.
Zdjęcie na okładce: M. Dmowski/N. Bączyk
Projekt graficzny: Łukasz Kaugan, CaStudio
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze
odzwierciedla stanowisko redakcji.
Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Zastrzega sobie prawo do skrótów.
Nakład: 20 000 egz.
nr 15/2008
REDAKTOR
NACZELNY
Artur Bartkiewicz
Lawina zdarzeń
13
„L awina bieg od tego zmienia / po jakich toczy się kamieniach” – pisał
w jednym ze swoich wierszy Czesław Miłosz, podkreślając rolę każdego
z nas w procesie zapisywania wielkiej księgi dziejów. Każdy pisze bowiem dwie
historie – małą, prywatną, w której decyduje w zasadzie o wszystkim, oraz wielką
historię dużych społeczności, której jest współautorem i którą tworzy wspólnie
z resztą ludzkości. Najczęściej jednak dobrze pamiętamy tylko o swojej części,
zapominając o udziale w tworzeniu całości. Upubliczniony przez ministra obrony
narodowej Bogdana Klicha protokół Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lot-
nictwa Państwowego pokazuje, że w przypadku tragedii w Mirosławcu najsłabszym
ogniwem okazał się człowiek, a raczej ludzie. Na wielką tragedię złożyło się wiele
mniejszych oraz większych błędów i uchybień, z których każdy sam w sobie nie
musiał doprowadzić do katastrofy, ale wszystkie razem kosztowały życie 20 ofice-
rów i podoficerów Sił Powietrznych. Znów potwierdziły się słowa Josepha Conra-
da, który napisał kiedyś: „człowiek jest zdumiewający, ale arcydziełem nie jest”.
Tragedia w Mirosławcu uświadomiła nam to bardzo brutalnie.
Ludzie zawsze będą popełniali błędy. Tego nie da się uniknąć, a nawet nie powin-
no się tego robić. Człowiek nigdy nie będzie maszyną powtarzającą tysiąc razy ten
sam, z góry zaplanowany proces – dzięki temu wciąż posuwamy się naprzód, wpro-
wadzamy innowacje, napędzamy postęp. Zdarza się, że ludzka pomyłka, improwi-
zacja czy impulsywna decyzja doprowadza do przełomu w nauce, technice, znacz-
nie poszerza naszą wiedzę. To jednak tylko jedna strona medalu. Znacznie częściej
wpisane w naszą naturę pomyłki doprowadzają do tragedii. Takiej jak w Mirosław-
cu. Dlatego tam, gdzie sprawa dotyczy życia lub śmierci, bezpieczeństwa innych
osób, kiedy pomyłka może kosztować tak wiele, ważne jest, aby margines błędu
ograniczyć do minimum. Upublicznienie raportu ma nam o tym przypomnieć. Im-
prowizacja czasem tak – ale nie wtedy, kiedy w grę wchodzi ludzkie życie.
Wojsko jest ogromną machiną. Z perspektywy jednego człowieka ogarnięcie jej
i zrozumienie jest praktycznie niemożliwe. To, co na zewnątrz jest jednolite, tworzy
całość, o której każdy myśli, mówiąc „wojsko”, wewnątrz składa się z dziesiątek ty-
sięcy drobnych procesów, maleńkich decyzji, pozornie mało ważnych zadań, wią-
żących się jednak ze sobą gęstą siecią zależności. Kapral X w garnizonie Y, przy-
chodząc co rano do pracy, rozpoczyna proces, który po przejściu przez cały me-
chanizm pod nazwą „polska armia” kończy się w Sztabie Generalnym i Minister-
stwie Obrony Narodowej. Jeśli kapral X popełni błąd, być może nic się nie stanie,
ale równie dobrze może wywołać efekt domina – od niego może rozpocząć się seria
błędów, które potem znajdą tragiczny finał gdzieś daleko poza jego macierzystym
garnizonem. To może brzmieć nieprawdopodobnie, ale tak właśnie jest. Całość jest
sumą części. Jeśli ktoś wciąż nie wierzy, niech przeczyta jeszcze raz protokół ko-
misji w sprawie wypadku w Mirosławcu.
Tragedia w Mirosławcu ma dwa wymiary. Pierwszy dotyczy tej konkretnej sprawy,
w której winni są właśnie pociągani do odpowiedzialności. Drugi wymiar jest
znacznie szerszy, dotyczy bowiem nas wszystkich, również tych, którzy nie są bez-
pośrednio ani pośrednio związani z feralnym lotem samolotu CASA. Z tego, co się
stało, wszyscy musimy bowiem wyciągnąć wnioski. Przypomnieć sobie, że przycho-
dząc codziennie do pracy, nie pracujemy tylko po to, by wykonać jakieś nikomu
niepotrzebne czynności, które zginą w morzu innych czynności, a my po miesiącu
spokojnie zainkasujemy za nie wynagrodzenie. Przychodzimy do pracy, by współ-
tworzyć całość, jaką jest Wojsko Polskie. I jeśli czegoś nie dopilnujemy albo nie
dopatrzymy, możemy spowodować katastrofę całości. Lawina zdarzeń nie bierze
się znikąd. To my nadajemy jej bieg.
Polska Zbrojna 3
TEMAT NUMERU

Norbert
Bączyk
Konferencja poświęcona przyczynom katastrofy C-295 „019”
oraz ujawniony protokół komisji muszą robić przygnębiające wrażenie. Niestety,
jak w większości wypadków lotniczych, także i tym razem zawinili ludzie.
W krytycznym momencie załoga straciła orientację przestrzenną,
co było bezpośrednią przyczyną tragedii.

ZROZUMIEĆ
„Po kolejnych 4 s od przekazanej przez
kontrolera informacji: »Odległość dwa
tysiące, jesteś na kursie i na ślizgu«
kpt. Kuźma samodzielnie wprowadził po-
prawkę w kursie za pomocą pokrętła
zmiany kursu HG (heading), inicjując tym
samym przechylenie samolotu w lewo.
Przy przechyleniu 6,7 st. w lewo pilot
odłączył autopilota przyciskiem AP na
wolancie, prawdopodobnie przygotowu-
jąc się do spodziewanego wyjścia pod
chmury i lądowania. Do zderzenia z zie-
mią pozostało około 12 s. Według zapisu
parametrów lotu na FDR samolot znajdo-
wał się wówczas na wysokości 760 ft (oko-
ło 230 m) przy prędkości CAS (calibra-
ted air speed) 137 kt. Przypuszczalnie
wszedł w chmury St. W tym samym cza-
sie pilot otrzymał polecenie: »I kurs trzy
zero zero, trzy zero zero«. Samolot pogłę-
bił przechylenie na lewo do 19 st. Praw-
dopodobnie kpt. Kuźma, zdając sobie
sprawę z niewielkiej już odległości od pro-
gu drogi startowej, chciał nieco szybciej
wejść na nakazaną ścieżkę zniżania”.
[…] Od tego czasu zaczęło się stop-
niowe pogłębianie przechylenia samolo-
tu w lewo w tempie około 5–6 st./s, któ-
rego pilot nie kontrolował wg wskazań
przyrządów. Istnieje duże prawdopodo-
bieństwo, że na 9 sekund przed zderze-
niem samolotu z ziemią zarówno
kpt. Kuźma, jak i pozostali członkowie za-
łogi po komendzie kontrolera: „Kurs trzy
zero, zero, odległość kilometr” spojrzeli
poza kabinę samolotu, skupiając swoją
uwagę wyłącznie na poszukiwaniu świa-
teł podejścia i drogi startowej. W tym cza-
sie nikt nie obserwował położenia wskaź-
ników sztucznego horyzontu. Samolot
niekontrolowany przez załogę zwiększał
przechylenie z jednoczesną utratą kierun-
ku w lewo. Dwie sekundy po wyłączeniu
autopilota załoga, podobnie jak w po-
przednim podejściu, zwiększyła moc sil-
ników, przestawiając dźwignie sterowania
mocą PL z 53 st. do 72 st., prawdopodob-
nie chcąc zapewnić sobie warunki do
ewentualnego przerwania lądowania.
W tym samym czasie, wskutek stopnio-
wej utraty siły nośnej wynikającej z duże-
go przechylenia, samolot zaczął stopnio-
wo pochylać się w kierunku ziemi. W ko-
lejnych sekundach następował dalszy,

4 Polska Zbrojna nr 15/2008


TRAGEDIĘ
stopniowy wzrost przechylenia samolotu
z jednoczesnym rozpoczęciem intensyw-
nego zniżania i wzrostem prędkości po-
stępowej, która była następstwem zwięk-
szenia mocy silników i kąta pochylenia.
[…] W dalszej fazie lotu załoga, nie kon-
trolując położenia samolotu w przestrze-
ni, nieświadomie dopuściła do powiększe-
nia przechylenia, które w końcowej fazie
wzrosło do 76 st. Jednocześnie pochyle-
nie osiągnęło wartość 21 st. Samolot za-
haczył lewym skrzydłem o ziemię przy
prędkości postępowej CAS 175 kt i odchy-
leniu od osi DS na kurs 220 st. (84 st. od
kierunku podejścia). Załoga nie podjęła
żadnych działań adekwatnych do zaistnia-
łej sytuacji, gdyż prawdopodobnie do koń-
ca nie była świadoma położenia samolotu
nr 15/2008
w przestrzeni. Na dwie sekundy przed zde-
rzeniem się samolotu z powierzchnią zie-
mi krl PAR przekazał jeszcze załodze ko-
mendę: „Trzy zero cztery jesteś w osi”,
która pozostała już bez odpowiedzi.
Ponury raport
Przytoczone powyżej fragmenty po-
chodzą z tzw. Protokołu z badania zda-
rzenia lotniczego nr 127/2008/2 – wy-
padku ciężkiego (katastrofy lotniczej) sa-
molotu CASA C-295M numer „019”. Od-
tajniono go w zeszłym tygodniu na pole-
cenie ministra obrony narodowej Bogda-
na Klicha. Trzeba przyznać, iż jego lek-
tura robi przygnębiające wrażenie.
Bezpośrednią przyczyną katastrofy był
błąd załogi, która w końcowej fazie lotu
KATASTROFA
KABINA SAMOLOTU C-295
NR „019”. Jak widać piloci
prowadzący taką maszynę
muszą obserwować znacz-
ną liczbę wskaźników, ale
rozmieszczono je ergono-
micznie i są czytelne.
W krytycznym momencie pi-
loci samolotu niestety naj-
pewniej nie obserwowali
tych przyrządów, a ich sa-
JACEK SZUSTAKOWSKI, NORBERT BĄCZYK
molot leciał szybko w kie-
runku ziemi. Takiego położe-
nia samolotu mogli jednak
nie odczuwać, ponieważ
błędnik informujący mózg
o położeniu ciała w pewnych
sytuacjach tworzy fałszywy
obraz otoczenia. Stąd tak
ważna jest obserwacja
wskaźników – nawet wbrew
własnym odczuciom.
nie kontrolowała wskaźników, takich jak
sztuczny horyzont czy radiowysokościo-
mierz. W efekcie samolot zbliżał się do
ziemi z pochylonym nosem, jednocześnie
lecąc prawie bokiem, ze stale rosnącą
prędkością opadania. Zapewne, gdyż mi-
mo ogłoszenia protokołu wiele kwestii już
na zawsze pozostanie mniej lub bardziej
uzasadnionymi spekulacjami, obaj piloci
nie odczuwali przechylenia maszyny,
gdyż specyficzne warunki fizyczne w trak-
cie lotu mogą zaburzać ludzką percepcję.
Dlatego tak ważne są wskaźniki, którym
czasem trzeba ufać bardziej niż własnym
oczom czy poczuciu położenia w prze-
strzeni. C-295 nr „019” był samolotem
względnie nowym, a przy tym nowocze-
snym. Komisja badająca przyczyny wy- 
Polska Zbrojna 5
TEMAT NUMERU
padku już po dziesięciu dniach wykluczy-
ła technikę jako przyczynę tragedii. W wy-
posażeniu samolotu znajdował się m.in.
system EGPWS (Enhanced Ground Pro-
ximity Warning System) – ostrzegający
o zbliżaniu się do ziemi komendami gło-
sowymi. Nowość, zamontowana tylko na
odebranych w 2007 r. maszynach „019”
i „020”. Jednakże załoga nie włączyła ko-
munikatora głosowego tego urządzenia,
jak sugeruje protokół być może dlatego,
że leciała na „019” pierwszy raz. Komi-
sja uznała ten fakt za jeden z „czynników
mających wpływ na przyczynę zdarzenia
lotniczego”. Niemniej obok EGPWS
w kabinie znajdowały się urządzenia pi-
lotom doskonale znane, choćby sztuczny
horyzont. Z niewyjaśnionych przyczyn
także na wysokościomierzu pilot nie usta-
wił zakładanej wysokości minimalnej.
Ostatecznie brak obserwacji przyrządów
pilotażowo-nawigacyjnych i najpewniej
próba nawiązania kontaktu wzrokowego
z lotniskiem podczas lotu bez widoczno-
ści ziemi, a zatem zachowania niezgodne
z obowiązującymi procedurami, dopro-
wadziły do katastrofy. Załoga do ostatniej
chwili miała nadzieję, że za chwilę ujrzy
światła drogi startowej.
Według komisji także zachowanie kon-
trolera precyzyjnego podejścia (krl PAR
– kontroler Precision Approach Radar) za-
liczono do czynników mających wpływ
na wypadek. Sprowadzał on samolot
w sposób „nieumiejętny i wydawał nie-
właściwe komendy radiowe”, „sugerują-
ce w ostatniej fazie lotu przeniesienie uwa-
gi załogi na zewnątrz kabiny”. O ile
z przytoczonym powyżej cytatem z pro-
tokołu można się nie zgodzić, gdyż to nie
kontroler, a piloci decydują na co patrzą,
o tyle nie sposób nie zauważyć, iż faktycz-
nie w trudnych warunkach atmosferycz-
nych, przy braku widoczności rola krl
PAR jest ogromna, a popełnione przez nie-
go błędy mogą doprowadzić do katastro-
fy. Według komisji na ostatnich kilome-
6 Polska Zbrojna
trach od lotniska „krl PAR prawdopodob-
nie nie analizował już informacji na wskaź-
niku ścieżki zniżania, ponieważ cała jego
uwaga była skupiona na obserwacji echa
radarowego na wskaźniku kursu”. W efek-
cie do końca miał być przekonany, że sa-
molot był na tzw. ślizgu, czyli poprawnie
zmniejszał wysokość, podchodząc do lą-
dowania, chociaż faktycznie C-295 „019”
przez cały czas leciał zdecydowanie po-
nad ścieżką zniżania, a na koniec zaczął
gwałtownie opadać. W wyniku błędnych
informacji od kontrolera pilot mógł wy-
robić sobie niewłaściwą ocenę położenia
i wprowadzić samolot na kurs kolizyjny.
Lotnicza nonszalancja
Na zwołanej specjalnie w celu omówie-
nia przyczyn katastrofy konferencji mi-
Treść protokołu znajduje się w internecie na stronie
www.mon.gov.pl jako plik PDF pod informacją na
temat konferencji ministra Bogdana Klicha
poświęconej przyczynom katastrofy samolotu C-295
NORBERT BĄCZYK
nister Bogdan Klich stwierdził, że „nie-
stety, tragedia pod Mirosławcem pokaza-
ła dużą nonszalancję w Siłach Powietrz-
nych”. Co miał na myśli? Podkreślając,
iż katastrofa była efektem zbiegu nie-
szczęśliwych okoliczności, wskazał na
błędy, które popełniono w 13 eltr, Dyżur-
nej Służbie Operacyjnej Centrum Opera-
cji Powietrznych oraz wśród służby kon-
troli lotów w Mirosławcu. W efekcie pię-
ciu żołnierzy z tych jednostek już zosta-
ło przeniesionych do rezerwy kadrowej,
a z różnego rodzaju konsekwencjami mo-
gą w najbliższym czasie liczyć się kolej-
ni. To reakcja na wnioski, do jakich do-
szła Komisja Badania Wypadków Lotni-
czych Lotnictwa Państwowego z prze-
wodniczącym płk. Zbigniewem Droz-
dowskim. A te budujące nie są i dotyczą
szeregu spraw, zresztą nie tylko związa-
nych z funkcjonowaniem SP. Ogólnie
streścić je można w trzech słowach: po-
ważne zaniedbania proceduralne.
Według komisji dowódca 13 eltr podjął
niewłaściwą decyzję o przydzieleniu za-
dania nie w pełni wyszkolonemu drugie-
mu pilotowi w przewidywanych, niesprzy-
jających warunkach atmosferycznych
KATASTROFA
w sytuacji, gdy dowódca załogi wykony-
wał lot na tej wersji po raz pierwszy. Na-
stępnie szkolenie lotnicze na samolotach
C-295 było oparte na materiałach o dużym
stopniu uogólnienia, a wykorzystywane
dotąd w lotnictwie transportowym doku-
menty normatywne i pomoce szkolenio-
we miały nie zapewniać właściwego przy-
gotowania do wykonywania zadań. Feral-
nego dnia miały także zawieść DSO COP
i służba kontroli ruchu lotniczego w Mi-
rosławcu. Istniała możliwość skierowania
samolotu do Świdwina, gdzie były znacz-
nie lepsze warunki pogodowe. Jedno z naj-
bardziej poruszających stwierdzeń zawar-
tych we wnioskach protokołu mówi, że
„minimalne warunki lotniska przedstawio-
ne w wydawnictwie „Wykaz 88” nie zo-
stały określone jednoznacznie dla lotniska
Mirosławiec.” Chodzi o zbiór informacji
lotniskowo-nawigacyjnych o lotniskach
bazowania lotnictwa SZ RP – lotniczą ma-
pę Polski dla naszej armii. Podręcznik ten,
wydany jeszcze w 1988 r. (stąd 88), mimo
stałego aktualizowania (czasem za pomo-
cą wklejanych kartek i adnotacji ołów-
kiem…), jest w wielu kwestiach niejasny
i mało czytelny, co może skutkować po-
pełnianiem błędów lub odmiennym inter-
pretowaniem zapisów. Tak właśnie stało
się tym razem. Komisja zasugerowała je-
go jak najszybsze wycofanie.
Katastrofa lotnicza w Mirosławcu mo-
że mieć poważne konsekwencje. Siły Po-
wietrzne, ale też Inspektorat Wsparcia,
Służba Ruchu Lotniczego SZ RP czy In-
spektorat Wojskowej Służby Zdrowia cze-
ka wiele pracy. Liczne procedury wyma-
gają zmian lub usprawnień. Ważne jed-
nak, aby poprawy szukać w rozwiązaniach
systemowych czy tworzeniu jasnych norm
i przepisów, bo samymi decyzjami perso-
nalnymi wszystkiego się nie rozwiąże.
Z drugiej strony nie można zrozumieć,
dlaczego dopiero taka tragedia uruchomi-
ła ciąg zdarzeń, który wcześniej z jakichś
powodów nie mógł zaistnieć. Przecież
gdyby w tamten feralny wieczór nad lot-
niskiem w Mirosławcu nie wiał silny
wiatr, a podstawa chmur nie była tak ni-
ska, zapewne załoga samolotu doprowa-
dziłaby go szczęśliwie do celu, a wszyst-
kie poruszane dziś publicznie problemy
nadal czekałyby nawet nie tyle na rozwią-
zanie, ile na rzetelne przedstawienie. 
Napisz do autora:
norbert.baczyk@redakcjawojskowa.pl
nr 15/2008
 | | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO |

Lekki i zwrotny Patria Nemo jest produkowanym

seryjnie fińskim moździerzem samobieżnym 120 mm
do zainstalowania na różnych nośnikach. Znakomicie
nadaje się na podwozie Rosomak. Dzięki niezawodnej
celności i wysokiej ochronie balistycznej Patria Nemo
może być z powodzeniem wykorzystywany
www.patria.fi w operacjach zarządzania kryzysem.

PROTECTION PERFORMANCE PARTNERSHIP POTENTIAL

Patria Oyj, Kaivokatu 10, Fi-00100 Helsinki, Finland, www.patria.fi

nr 15/2008 Polska Zbrojna 7
AAAAAAA
WYDARZENIA
AAAAAAAA
ZAPIS

NATO
SZCZYT W BUKARESZCIE trwał od 2 do 4 kwietnia. Zaproszono rekordową liczbę gości – 6,5 tys. delegatów i dziennikarzy. Do organizacji spotkania
zaangażowano 30 tys. osób. Był to trzeci szczyt przeprowadzony w kraju o przeszłości komunistycznej.

Niepełny przełom
JAKUB CZERMIŃSKI

Remisem ze wskazaniem zakończył się szczyt NATO w Bukareszcie. Rozszerzenie sojuszu nie będzie
tak znaczące, jak tego oczekiwano. Najbardziej rozczarowana jest Macedonia. Nie było przełomu
w stosunkach NATO–Rosja.

zczyt w Bukareszcie przyniósł
kilka znaczących decyzji. So-
jusz zaprosił do członkostwa
Albanię i Chorwację. Grecja
zablokowała zaproszenie
trzeciego bałkańskiego kraju – Mace-
donii. Oba państwa dzieli spór o nazwę.
Grecja sprzeciwia się używaniu nazwy
Macedonia w innym przypadku niż
w odniesieniu do północnej prowincji
swojego kraju. W odpowiedzi delega-
cja Macedonii demonstracyjnie opuści-
ła szczyt przed zakończeniem. NATO
nie zaprosi Macedonii, dopóki spór
o nazwę nie zostanie rozwiązany. Se-
kretarz Generalny NATO Jaap de Hoop
Scheffer zapowiedział wzmocnienie
współpracy z Bośnią i Hercegowiną
oraz Czarnogórą. Zapewnił, że sojusz jednak nie zdecydowało się objąć tych
chce pogłębić współpracę z Serbią. państw Planem Działań na rzecz Człon-
NATO zapowiedziało, że Ukraina kowstwa (MAP). Sprzeciw wyraziły
i Gruzja staną się członkami sojuszu, Francja i Niemcy, obawiające się pogor-
szenia stosunków z Rosją. Za MAP-em
SZCZYT W BUKARESZCIE dla Ukrainy i Gruzji lobbowały m.in.
Polska i USA. Temat MAP – pierwsze-
PRZYNIÓSŁ PRZEŁOM go kroku do pełnoprawnego członko-
W SPRAWIE TARCZY stwa w NATO – ma zostać podjęty
w grudniu na spotkaniu ministrów
ANTYRAKIETOWEJ. SOJUSZ spraw zagranicznych państw sojuszu.
POPARŁ AMERYKAŃSKIE Sukcesem nazwał deklarację NATO
PLANY BUDOWY TARCZY w sprawie członkostwa Ukrainy i Gru-
zji szef polskiego MSZ Radosław Si-
W EUROPIE I WEZWAŁ ROSJĘ, korski. Prezydent Ukrainy Wiktor Jusz-
BY WYCOFAŁA SWÓJ SPRZECIW czenko zapowiedział w telewizyjnym
wywiadzie przeprowadzonym po szczy-
W TEJ SPRAWIE cie, że członkostwo tego kraju w NATO

8 Polska Zbrojna nr 15/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO PORADY |
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO || || |

jest kwestią nie wyboru, a niepodległo-

ści, i że Ukraina będzie w NATO. – So-
RANNI W AFGANISTANIE
jusz i niepodległość Ukrainy to jedno DWÓCH POLSKICH spotkanie z lokalnymi nóg. Ich życiu nie zagraża
– mówił Juszczenko. Przekonany o po- ŻOŁNIERZY zostało ran- władzami dystryktu niebezpieczeństwo, a leka-
zytywnym zakończeniu sprawy jest tak- nych podczas patrolu Wazhab. Jeden z pojazdów rze oceniają ich stan
że prezydent Gruzji Micheil Saakasz- Zespołu Bojowego A. Do typu HMMWV najechał na jako stabilny – informuje
wili. Różnie sprawę Ukrainy oceniają zdarzenia doszło 7 kwiet- minę pułapkę. W wyniku mjr Mirosław Ochyra,
eksperci i media na świecie. Jedni mó- nia w prowincji Ghazni eksplozji rany odnieśli rzecznik prasowy PKW
wią, że NATO ugięło się przed Rosją, ok. 12,5 km na południowy st. szer. Sebastian L. Afganistan. Rannych prze-
inni nazywają sytuację strategicznym zachód od bazy Ghazni, i st. szer. Piotr S. transportowano do szpitala
zwycięstwem sojuszu. gdy patrol udawał się na – Żołnierze doznali urazów wojskowego w Salerno. (ad)
Deklaracja końcowa szczytu określa

misję w Afganistanie mianem „najwyż-
szego priorytetu”. Prezydent Francji
Nicolas Sarkozy zapowiedział, że jego
kraj wyśle do wschodniego Afganista-
nu dodatkowy batalion – 800 żołnie-
rzy. Obecnie w misję NATO zaangażo-
wanych jest 1700 żołnierzy z Francji,
większość służy w Kabulu. Sarkozy
wyraził nadzieję, że do końca roku za-
padnie decyzja o powrocie Francji do
struktur wojskowych NATO. Francja
opuściła je w 1966 r. za rządów Char-
lesa de Gaulle’a. Prezydent Sarkozy
chce zwiększenia roli Paryża w podej-
mowaniu przez NATO strategicznych
decyzji. Poza Francją także Polska,
Wielka Brytania i Węgry zapowie-
działy wysłanie do Afganistanu dodat-
kowych żołnierzy. USA mogą przesu-
nąć część swoich wojsk na niespokoj-
ne południe tego kraju. Według agen-
cji Associated Press państwa NATO
zadeklarowały, że poczuwają się do
długoterminowego zobowiązania wo-
bec Afganistanu. Członkowie sojuszu
zapowiedzieli wysyłanie m.in. ekip
instruktorów, którzy pomogą w rozbu-
dowie afgańskiej armii. Do 2010 r. ar-
mia Afganistanu ma liczyć 80 tys. żoł-
nierzy.
Szczyt w Bukareszcie przyniósł istot-
ny przełom w sprawie tarczy antyrakie-
towej. Sojusz poparł amerykańskie pla-
ny budowy tarczy w Europie i wezwał
Rosję, by wycofała swój sprzeciw w tej
sprawie. Jednocześnie NATO zapropo-
nowało Rosji połączenie systemów
obrony przeciwrakietowej: rosyjskiego,
amerykańskiego i natowskiego, który
ma powstać w przyszłości. W spotkaniu
Rady NATO–Rosja wziął udział prezy-
dent Władimir Putin. Po spotkaniu szef
sojuszu przyznał, że rozmowy były po-
zytywne, ale nie przyniosły przełomu
w kwestiach spornych. NATO podpisa-
ło z Rosją umowę w sprawie naziemne-
go transportu przez rosyjskie terytorium
niewojskowego wyposażenia przezna-
czonego dla sił koalicji w Afganistanie.
Umowa nie przewiduje przemieszcza-
nia wojsk ani transportu powietrznego,
o co zabiegał sojusz.  przyszłość sojuszu. Minister Komorowski
Lekarskie święto
P o doświadczeniach z likwidacją Woj-
skowej Akademii Medycznej należy
stwierdzić, że lekarz, który obecnie przy-
chodzi pracować do wojska z cywilnej
szkoły, nie jest żołnierzem, ale najętym
urzędnikiem – powiedział gen. bryg. dr
n. med. Andrzej Wiśniewski, szef Inspek-
toratu Wojskowej Służby Zdrowia, 4 kwiet-
nia w Centrum Konferencyjnym WP pod-
czas obchodów Święta Wojskowej Służby
Zdrowia. Generał w swoim wykładzie mó-
wił o historii i współczesnych problemach
lekarzy w mundurach, m.in. o ich kształ-
ceniu. Stwierdził, że niezbędna jest odbu-
dowa systemu szkolenia lekarzy wojsko-
Środkowoeuropejskie bezpieczeństwo
„C hoć państwa środkowoeuropejskie
nie tworzą osobnej grupy w NATO, to
jednak cechuje je podobna wrażliwość na
sprawy ważne dla całego sojuszu. Kraje te
mają zbliżony punkt widzenia na kwestię
tradycyjnej, obronnej funkcji NATO, konty-
nuację polityki »otwartych drzwi«, włączając
w to euroatlantyckie aspiracje Ukrainy
i Gruzji czy komplementarność między
działaniami NATO i UE.” Na te elementy
wskazał m.in. Stanisław J. Komorowski,
podsekretarz stanu w MON ds. polityki
obronnej, w wystąpieniu na międzynarodo-
wej konferencji w Bukareszcie
„Bezpieczeństwo Europy Środkowej: siła, ryn-
ki, międzynarodowy wpływ”, która odbyła się
dzień przed rozpoczęciem szczytu NATO. Ze
względu na prowadzone przygotowania do
kluczowego spotkania szefów państw i rzą-
dów NATO (2–4 kwietnia 2008 r.) już kilka ty-
godni wcześniej na stolicę Rumunii skiero-
wana była uwaga zarówno polityków, jak
i czołowych analityków zajmujących się
kwestiami bezpieczeństwa międzynarodo-
wego. Dlatego wybór miejsca i terminu kon-
ferencji pozwolił na zaprezentowanie i roz-
propagowanie punktu widzenia Polski oraz
innych państw środkowoeuropejskich na
wych w zakresie szkolnictwa podstawowe-
go, jak i specjalizacji medycznych potrzeb-
nych armii. Generał podziękował jednocze-
śnie ministrowi Bogdanowi Klichowi oraz
gen. Franciszkowi Gągorowi, szefowi
SGWP, za uruchomienie programu szko-
lenia podchorążych na bazie Uniwersyte-
tu Medycznego i Centrum Szkolenia Woj-
skowych Służb Medycznych w Łodzi oraz
szkolenia podyplomowego w warszawskim
WIM. Podczas uroczystości wyróżnienia
otrzymali m.in. zasłużeni przedstawiciele
kadry i pracowników wojskowej służby
zdrowia, a także osoby z korpusu medycz-
nego PKW. (ann)
odniósł się głównie do czterech zagadnień
o kluczowym znaczeniu dla wzmocnienia
efektywności NATO: współpracy transatlan-
tyckej, współpracy w ramach partnerstwa,
operacji sojuszniczych oraz procesu trans-
formacji wojskowej. (pp)
Pełny tekst wystąpienia ministra
Stanisława J. Komorowskiego znajduje się
na portalu: www.zolnierz-polski.pl
POMYSŁODAWCĄ KONFERENCJI
„Bezpieczeństwo Europy Środkowej: siła,
rynki, międzynarodowy wpływ” było wa-
szyngtońskie Centrum Studiów
Strategicznych i Międzynarodowych
(Center for Strategic & International
Studies). Za jej główny cel obrano zbada-
nie politycznych i ekonomicznych implika-
cji procesu transformacji NATO. W po-
szczególnych wystąpieniach wskazywano
na wzrastającą rolę sektora prywatnego
w polityce bezpieczeństwa. Podkreślano,
że istnieje potrzeba włączania międzyna-
rodowych koncernów do bliskiej współpra-
cy z NATO, by przez swe działania i inwe-
stycje wnosiły one wkład w proces stabili-
zacji i odbudowy w miejscach, gdzie pro-
wadzone są operacje sojusznicze.

nr 15/2008 Polska Zbrojna 9

AAAAAAA
WYDARZENIA
AAAAAAAA
ZAPIS
Aspekty
bezpieczeństwa
K onferencja w ramach
Provincial Security
Transition Assessment,
na którą dowódca
Wielonarodowej Dywizji
Centrum–Południe gen. dyw.
Andrzej Malinowski zaprosił
przedstawicieli władz lokal-
nych oraz wszystkich sił bez-
pieczeństwa prowincji, odby-
ła się 31 marca w bazie
Echo w Diwanii. – Jednym
z najważniejszych osiągnięć
konferencji jest określenie
zasad połączonego kierowa-
nia i dowodzenia przez wła-
dze prowincji siłami militar-
nymi – powiedział po spotka-
niu dowódca WDCP.
Natomiast 27 marca
gen. Malinowski wydał ko-
munikat w związku z donie-
sieniami medialnymi o szy-
ickiej rebelii w Iraku.
– Wydarzenia ostatnich dni
pozwalają stwierdzić, że sy-
tuacja w naszej prowincji
pozostaje pod kontrolą ofi-
cjalnych władz i irackich sił
bezpieczeństwa – czytamy
w komunikacie. Generał
podkreślił, że mimo zdarza-
jących się w Diwanii spora-
dycznych aktów przemocy,
skierowanych głównie prze-
ciw irackim żołnierzom i po-
licjantom, stan zagrożenia
żołnierzy WDCP nie jest
większy niż w poprzednich
tygodniach. – W celu utrzy-
mania pokoju w mieście
i prowincji Diwanija żołnie-
rze WDCP na bieżąco wyko-
nują swoje zadania manda-
towe i pozostają w gotowo-
ści do wsparcia irackich sił
bezpieczeństwa – dodał do-
wódca. Przykładem może
być m.in. znalezienie
2 kwietnia dzięki akcji prze-
prowadzonej przez żołnierzy
WDCP wspólnie z irackimi si-
łami bezpieczeństwa składu
amunicji przygotowanej do
wykorzystania przez grupy
przestępcze. Przejęto m.in.
granatniki przeciwpancerne
RPG-7, amunicję do moź-
dzierzy, karabiny AK-47
i amunicję strzelecką. (ann)
10 Polska Zbrojna
Spec-współpraca
O zacieśnieniu współpracy polskich i amerykańskich sił specjalnych m.in. w zakresie
szkolenia rozmawiali 1 kwietnia w Warszawie gen. dyw. Włodzimierz Potasiński, dowódca
Wojsk Specjalnych, i dowódca Sił Specjalnych USA adm. Eric Olson.
W ojska Specjalne są od niedawna czwar-
tym – obok Marynarki Wojennej, Sił Po-
wietrznych i Wojsk Lądowych – rodzajem Sił
– Chcemy czerpać z ich doświadczeń i wiedzy
instruktorów – wskazał generał i podkreślił, że
argumentem przemawiającym za zacieśnia-
Zbrojnych w Polsce. W ich skład wchodzi niem współpracy są także realizowane wspól-
GROM, 1 Pułk Specjalny z Lublińca i jednost- nie z amerykańskimi „specjalsami” misje po-
ka MW Formoza. Polska, jak mówił po spo- za granicami kraju, m.in. w Iraku czy Afgani-
tkaniu gen. Potasiński, chce korzystać z naj- stanie. O współpracy – na poziomie taktycz-
lepszych amerykańskich wzorców w zakresie nym, operacyjnym i strategicznym – mówił tak-
działania i wyposażenia sił specjalnych. że adm. Olson. (ATU)
Dymisje za katastrofę
MINISTER OBRONY NARODOWEJ BOGDAN KLICH na specjalnie
JAKUB CZERMIŃSKI
zwołanej w piątek 4 kwietnia konferencji poinformował o odwołaniu
ze stanowisk pięciu żołnierzy, jak to ujął, „bezpośrednio odpowie-
dzialnych” za katastrofę samolotu CASA C-295M nr „019”.
Przeniesiono do rezerwy kadrowej: dowódcę 13 Eskadry Lotnictwa
Transportowego z Karkowa ppłk. Leszka Leśniaka, kontrolera zbliża-
nia oraz precyzyjnego podejścia por. Adama Bonikowskiego, kontrole- LOT NA SYMULATORZE, przyjrze-
ra lotniska kpt. Andrzeja Koniarza, komendanta Wojskowego Portu nie się z bliska laserom, obejrze-
Lotniczego w Mirosławcu mjr. Jędrzeja Wójcickiego oraz starszego dy- nie czołgu od środka czy poznanie
żurnego Centrum Operacji Powietrznych ppłk. Marka Sołowianiuka. tajemnic światłowodów – to tylko
niektóre atrakcje, jakie czekały
Sporządzono również listę kilkudziesięciu osób, które mogą ponosić 5 kwietnia w Wojskowej Akademii
„odpowiedzialność pośrednią”. Lista ta została przekazana do rozpa- Technicznej podczas dnia otwar-
trzenia szefowi SGWP gen. Franciszkowi Gągorowi i obejmuje żołnie- tego uczelni. Maturzyści mieli
rzy m.in. z SP, Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego SZRP czy okazję, aby dowiedzieć się, jak
Inspektoratu Wsparcia SZ. Bogdan Klich poinformował, że najwyż- zostać słuchaczem WAT.
Zaprezentowano ofertę kształce-
szym oficerem, wobec którego mogą zostać wyciągnięte konsekwen-
nia na 12 kierunkach i w ponad
cje służbowe, jest szef szkolenia SP. Jak podkreślił minister, obecnie 60 specjalnościach. Młodzi lu-
najważniejszym zadaniem jest wprowadzenie w SP nowych standar- dzie pytali o zasady rekrutacji na
dów szkolenia, które zlikwiduje dzisiejsze, zbyt wąskie, wadliwe szko- studia stacjonarne i niestacjo-
lenie, „będące jednym z najodleglejszych przyczyn katastrofy”. (NB) narne, zarówno wojskowe, jak
i cywilne. Tego samego dnia we
Zrozumieć tragedię 4
wrocławskiej WSO Wojsk
Lądowych uczczono 214. roczni-
Monitorowanie problemów cę bitwy pod Racławicami oraz po-
stać Tadeusza Kościuszki
Z aprezentowanie przez or-
gana przedstawicielskie
sił zbrojnych najważniejszych
poszerzeniu reprezentacji pod-
oficerów na szczeblu rodzajów
sił zbrojnych, zmianach legisla-
– patrona szkoły. Podchorążowie
w historycznych mundurach zacią-
gnęli warty honorowe przed pomni-
kiem naczelnika insurekcji, słucha-
problemów żołnierzy było jed- cyjnych związanych z profesjo- cze z Klubu Podchorążego zapre-
nym z celów spotkania 3 kwiet- nalizacją armii, koncepcji zentowali inscenizację słowno-mu-
nia sekretarza stanu w MON wdrożenia „Kodeksu honoro- zyczną bitwy. Dla wielu młodych lu-
Czesława Piątasa z Konwen- wego żołnierza zawodowego dzi najciekawsza była jednak możli-
wość zapoznania się ze specyfiką
tem Dziekanów Korpusu Ofi- WP”, stabilności systemu szkoły oraz kryteriami naboru
cerów Wojska Polskiego. Płk emerytalnego do WSO. (AD)
Anatol Tichoniuk, przewodni- i związanym z tym utrzyma-
czący konwentu, omówił niem w służbie kadry zawodo-
główne zadania i strukturę or- wej z 20–25-letnim stażem. KARTOTEKA
ganów przedstawicielskich, Dziekani przedstawili także
podkreślił też ich rolę opinio- opinie kadry dotyczące wyso- PŁK PIOTR
dawczo-doradczą wobec sze- kości opłat za użytkowanie lo- PERTEK został
fa MON, a przez poszczegól- kali. Minister Piątas podkreślił doradcą Zarządu
nych dziekanów także wobec natomiast, że konwent powi- Szkolenia SGWP.
dowódców rodzajów sił zbroj- nien na bieżąco monitorować Dotąd wykonywał za-
nych. Podczas spotkania mó- i zgłaszać problemy dotyczą- dania w Zarządzie
wiono również o przyszłości ce warunków służby kadry za- Operacyjnym DWL.
organów przedstawicielskich, wodowej. (ATD)
nr 15/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NACELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY
PORADYPORADY ||
PO SŁUŻBIE || |
PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA |
HISTORIAPRASA
MILITARIA |
ŚWIATŚWIAT
TO I OWO|
PRASA || | || | |

PIOTR

S.GUZOWSKA
BERNABIUK

DRUGIEGO KWIETNIA, w trzecią rocznicę śmierci papieża Jana Pawła II,
w Katedrze Polowej Wojska Polskiego odprawiono mszę św. w intencji
rychłej beatyfikacji i kanonizacji Ojca Świętego, której przewodniczył
biskup polowy Wojska Polskiego gen. dyw. Tadeusz Płoski. W nabożeń-
stwie uczestniczył też m.in. sekretarz stanu w MON Czesław Piątas.
Rocznicę śmierci papieża Polaka uczcili również kadra i pracownicy
Dowództwa Wojsk Lądowych podczas uroczystej mszy św. w kaplicy na
warszawskiej Cytadeli. – Jan Paweł II przez lata swojego pontyfikatu
był dla nas wzorcem i prawdziwym autorytetem moralnym. W homi-
liach, które wygłaszał, padało wiele ważkich słów, także pod adresem
ludzi w mundurach, bardzo bliskich papieżowi. Wielokrotnie podkre-
ślał, że służba wojskowa jest szczególnym wyrazem miłości i oddania
ojczyźnie – powiedział celebrujący mszę ks. płk Dariusz Kowalski. (ATU)
LICZBA TYGODNIA
Ekspert
terrorysta
C ałe życie na żartach z paniami wychodziłem raczej marnie.
Jakby to wytłumaczyć prosto i przystępnie... Po prostu nie
zawsze śmiałem się ostatni. Kolejnym, bolesnym doświadcze-
niem pozostaje ubiegłotygodniowy felieton przejęty przez agent-
kę zakamuflowaną pod pseudonimem „Chorąży Gracja
Wiśniewska”. Warto sięgnąć do poprzedniego numeru i spoj-
rzeć na fotkę – kobiecy sposób maskowania, widać jedynie wiel-
kie oczy... które mówią wszystko. Spór, czy to terrorystka, czy
wręcz przeciwnie, rozstrzygnąłem osobiście i autorytatywnie:
antyterrorystka nie zabrałaby mi felietonu.
Ja jednak chciałem o czymś innym. Płk Piotr Patalong, dotąd
dowódca jednostki specjalnej GROM, na polecenie ministra
obrony narodowej powrócił do 18 Batalionu Desantowo-Sztur-
mowego z misją uzdrowienia sytuacji, którą oceniono jako wła-
śnie niezdrową. Jak zwykle też w takim przypadku z zaścianka
odezwał się dyżurny „Ekspert”: „Pan pułkownik Patalong do-
wodził już w swojej karierze 18 Batalionem Desantowo-Sztur-

3 żołnierze z Międzyrzecza
otrzymali jedne z naj-
wyższych amerykańskich od-
mowym w Bielsku-Białej. Wszystkich ciekawych, z jakim skut-
kiem, odsyłam do archiwum MON, gdzie przechowywane są
jeszcze zapewne protokoły po inspekcji i kontrolach prowadzo-
znaczeń wojskowych nych w tym czasie w batalionie. Jeżeli i w GROM-ie nie było
– Brązowe Gwiazdy. sukcesu, to może lepiej nie męczyć płk. Patalonga dalszym do-
Żołnierze – ppłk Piotr Zieja, wodzeniem i tym samym oszczędzić kolejną jednostkę wojsko-
mjr Jarosław Górowski wą, na którą podatnik łoży niemałe pieniądze”.
i chor. Krzysztof Gerus – słu- Płk Piotr Patalong nie potrzebuje rekomendacji w swoim śro-
żą w 17 Wielkopolskiej Brygadzie Zmechanizowanej, dowisku, w jednostkach aeromobilnych i specjalnych, szcze-
a od listopada 2007 r. przebywają na misji w Afganistanie. gólnie zaś wśród żołnierzy „osiemnastki”, którzy wraz z nim
Do Polski mają wrócić w drugiej połowie maja. Odznaczenia uczestniczyli w irackiej misji bojowej. Nie potrzebuje jej rów-
wręczył im płk Martin Schweitzer, dowódca 4 Brygadowej nież, jak sądzę, na szczytach wojskowej władzy. Charyzma-
Grupy Bojowej, w której skład wchodzi m.in. Polska Grupa tyczny, ale wyjątkowo niesalonowy dowódca ma jednak pa-
Bojowa. (ad) skudnego pecha, nieustannie bowiem coś po kimś naprawia,
czego przykładem Bielsko-Biała właśnie. Poprzednio do poza-
Sprostowanie ds. Kobiet w SZRP, jest koman- miatania było sporo, i zanim przebrnął przez pierwszą war-
W artykule „Spódnice z lampasa- dorem porucznikiem, a nie stwę, najechała go „inspekcja” pod twórczym kierownictwem
mi” w „Polsce Zbrojnej” z 23 mar- – jak jest faktycznie – koman- „Eksperta”, autora cytowanej opinii. Wynik oczywiście jest
ca błędnie podaliśmy, że Bożena dorem. Za pomyłkę serdecznie w archiwum, a pamięć o sposobie, w jaki dokonano oceny,
Szubińska, przewodnicząca Rady przepraszamy. głęboko zaległa w żołnierskich sercach.
„Ekspert”, dzięki rozlicznym wypowiedziom prasowym, za-
skarbił sobie nie tylko głębokie uczucia żołnierzy, od szerego-
Ze smutkiem przyjąłem wiadomość o śmierci wych zawodowych po generałów, ale także, szczególnie po wy-
powiedziach na temat służby Polaków w Iraku, ugruntował
ojca generała Adama STUDZIŃSKIEGO opinię na temat swej kompetencji. Niestety ci, którzy o tym nie
wiedzą, przeczytają i zaczną kombinować, czy przypadkiem
uczestnika bitwy pod Monte Cassino, stary-nowy dowódca „osiemnastki” nie sprząta dziś sam
duszpasterza legionistów, po sobie?
żołnierzy AK i harcerzy. PS Dlaczego tajniaczę się z jakimś „Ekspertem”, nie pisząc po
nazwisku? Jeden z oficerów dotkniętych bezpośrednio działal-
Cześć Jego pamięci! nością „Eksperta”, powiedział bardziej ze smutkiem niż z obu-
rzeniem: Ten człowiek, zły z natury, również po odejściu ze
Bogdan Klich służby pozostaje sobą, i postępuje tak niegodnie, że zarówno
minister obrony narodowej dyskutować, jak i bić się z nim, nie jest honorem.

nr 15/2008 Polska Zbrojna 11

AAAAAAA WYDARZENIA ZAPIS
AAAAAAAA

PIOTR
S.GUZOWSKA

BERNABIUK

Ekspert
terrorysta
C ałe życie na żartach z paniami wychodziłem raczej marnie.
Jakby to wytłumaczyć prosto i przystępnie... Po prostu nie
zawsze śmiałem się ostatni. Kolejnym, bolesnym doświadcze-
niem pozostaje ubiegłotygodniowy felieton przejęty przez agent-
kę zakamuflowaną pod pseudonimem „Chorąży Gracja
Wiśniewska”. Warto sięgnąć do poprzedniego numeru i spoj-
rzeć na fotkę – kobiecy sposób maskowania, widać jedynie wiel-
kie oczy... które mówią wszystko. Spór, czy to terrorystka, czy
wręcz przeciwnie, rozstrzygnąłem osobiście i autorytatywnie:
antyterrorystka nie zabrałaby mi felietonu.
Skoro już jesteśmy przy terrorze... Płk Piotr Patalong, dotąd do-
wódca jednostki specjalnej GROM, na polecenie ministra obro-
ny narodowej powrócił do 18 Batalionu Desantowo-Szturmowe-
go z misją uzdrowienia sytuacji, którą oceniono jako właśnie
niezdrową. Jak zwykle też w takim przypadku z zaścianka ode-
zwał się dyżurny „Ekspert”: „Pan pułkownik Patalong dowodził
już w swojej karierze 18 Batalionem Desantowo-Szturmowym
w Bielsku-Białej. Wszystkich ciekawych, z jakim skutkiem, od-
syłam do archiwum MON, gdzie przechowywane są jeszcze za-
pewne protokoły po inspekcji i kontrolach prowadzonych w tym
czasie w batalionie. Jeżeli i w GROM-ie nie było sukcesu, to
może lepiej nie męczyć płk. Patalonga dalszym dowodzeniem
i tym samym oszczędzić kolejną jednostkę wojskową, na którą
podatnik łoży niemałe pieniądze.”
Płk Piotr Patalong nie potrzebuje rekomendacji w swoim śro-
dowisku, w jednostkach aeromobilnych i specjalnych, szcze-
gólnie zaś wśród żołnierzy „osiemnastki”, którzy wraz z nim
uczestniczyli w irackiej misji bojowej. Nie potrzebuje jej rów-
nież, jak sądzę, na szczytach wojskowej władzy. Charyzma-
tyczny, ale wyjątkowo niesalonowy dowódca ma jednak pa-
skudnego pecha, nieustannie bowiem coś po kimś naprawia,
czego przykładem Bielsko-Biała właśnie. Poprzednio do poza-
miatania było sporo, i zanim przebrnął przez pierwszą war-
stwę, najechała go „inspekcja” pod twórczym kierownictwem
„Eksperta”, autora cytowanej opinii. Wynik oczywiście jest
w archiwum, a pamięć o sposobie, w jaki dokonano oceny,
głęboko zaległa w żołnierskich sercach.
„Ekspert”, dzięki rozlicznym wypowiedziom prasowym, za-
skarbił sobie nie tylko głębokie uczucia żołnierzy, od szerego-
wych zawodowych po generałów, ale także, szczególnie po wy-
powiedziach na temat służby Polaków w Iraku, ugruntował
opinię na temat swej kompetencji. Niestety ci, którzy o tym nie
wiedzą, przeczytają i zaczną kombinować, czy przypadkiem
stary-nowy dowódca „osiemnastki” nie sprząta dziś sam
po sobie?
PS Dlaczego tajniaczę się z jakimś „Ekspertem”, nie pisząc po
nazwisku? Jeden z oficerów dotkniętych bezpośrednio działal-
nością „Eksperta”, powiedział bardziej ze smutkiem niż z obu-
rzeniem: Ten człowiek, zły z natury, również po odejściu ze
służby pozostaje sob, i postępuje tak niegodnie, że zarówno
dyskutować, jak i bić się z nim, nie jest honorem.

12 Polska Zbrojna nr 15/2008

 MOTTO TYGODNIA
NAPOLEON BONAPARTE (1769–1821),
| | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE |
CESARZ HISTORIA
FRANCUZÓW |
MILITARIA
W LATACHPRASA |
ŚWIAT TO I OWO
1804–1814: | | |
– Nigdy nie przerywaj swojemu wrogowi,
kiedy popełnia błędy.

Norbert
Bączyk

FLAGA WYŻEJ
NORBRT BĄCZYK
W tym roku w naszym afgańskim kontyngencie zajdą poważne zmiany. PKW zostanie
skoncentrowany i zwiększy swoją liczebność. Polska jest chwalona za te działania, ale
problemów Afganistanu nie da się rozwiązać wyłącznie działaniami militarnymi.
Misja w Afganistanie ma szczególny Stąd deklaracja Polski, że zamierzamy nych – funkcjonował w ramach amery-
charakter. Decydenci od lat podkreślają, zwiększyć nasze zaangażowanie w środ- kańskiej operacji „Enduring Freedom”.
że od sukcesu tej operacji zależy nie tyl- kowej Azji, została przyjęta w Brukseli, Potem, od wiosny zeszłego roku, wy-
ko prestiż sojuszu północnoatlantyckiego, Waszyngtonie czy Kabulu bardzo przy- stawiliśmy znacznie potężniejszy kon-
ale szerzej całego świata zachodniego. chylnie. Z drugiej strony, nie należy się tyngent, o liczebności do 1200 żołnierzy,
Wielu politologów i analityków krytyku- łudzić, że poprawa sytuacji nastąpi szyb- który jest częścią ISAF (International Se-
je dziś tak mocne deklaracje, twierdząc, ko, bo konfliktu afgańskiego NATO sa- curity Assistance Force), Międzynarodo-
że ewentualne niepowodzenie w tej gó- mo nie wygra. wych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa funk-
rzystej republice podważy i tak nadszarp- cjonujących pod auspicjami NATO.
nięte zaufanie do skuteczności działań Niewidoczna misja Szybko okazało się, że 1200 ludzi to zde-
paktu. Jeśli jednak NATO rzeczywiście W Afganistanie Wojsko Polskie jest już cydowanie za mało. Teraz deklarujemy
ma przekształcić się z zimnowojennego od sześciu lat. Jeszcze w listopadzie zamiar skierowania kontyngentu o sile
sojuszu wojskowego nastawionego na kla- 2001 r. Amerykanie zwrócili się do nas do 1600 żołnierzy, czyli chcemy wzmoc-
syczny konflikt w organizację polityczno- z prośbą o wysłanie kontyngentu w ra- nić PKW aż o 30 proc.
-militarną gwarantującą stabilizację nie mach międzynarodowych sił zwalczają- Czy jest to mało, czy dużo? Wojska
tylko na terytorium swych członków-sy- cych terrorystów i wspierających miejsco- ISAF liczą dziś przeszło 40 tys. żołnie-
gnatariuszy, musi w Afganistanie odnieść wy sojusz północny w walce z talibami. rzy, którzy pochodzą z 39 państw, nie tyl-
sukces. A to wymagać będzie długotrwa- PKW ruszył formalnie w marcu 2002 r. ko zresztą należących do sojuszu północ-
łego zaangażowania znacznych sił woj- i przez pięć lat, w tym dziesięć zmian noatlantyckiego. Na tym tle polskie za-
skowych. Większych, niż stacjonują tam – każda o sile nieco ponad stu żołnierzy, angażowanie wydaje się niewielkie, nie-
obecnie. głównie saperów i z oddziałów specjal- mniej faktycznie nasz kontyngent pod 

nr 15/2008 Polska Zbrojna 13

FORUM AFGANISTAN
WOJCIECH KALISZCZAK
Jednym z najważniejszych zadań, jakie
czekają naszych żołnierzy w nowej prowincji,
będzie patrolowanie dróg.
względem liczebności plasuje się
w pierwszej dziesiątce. Mało tego, po-
siada bardzo cenną cechę, nie ma bo-
wiem ograniczeń narodowych w zakre-
sie działań operacyjnych. Przykładowo
Amerykanie uważają, że tak naprawdę
potencjał bojowy w Afganistanie należy
liczyć wyłącznie na podstawie takich
właśnie kontyngentów.
Z drugiej strony, PKW został bardzo
rozproszony i wszedł przede wszystkim
w podległość sił amerykańskich w Do-
wództwie Regionalnym Wschód, opar-
tych na strukturach 82 Dywizji Powietrz-
nodesantowej US Army (teraz ma ona
zostać zmieniona przez 101 Dywizję).
Regional Command East to jedno z czte-
rech dowództw regionalnych w Afgani-
stanie, które można przyrównać do mie-
szanej dywizji kontrolującej daną strefę.
Z racji położenia na granicy z Pakista-
nem, która nie jest do końca ustalona
i rozdziela sztucznie ludność pasztuńską,
misja RC East uważana jest za najtrud-
niejszą. Dlatego tutaj głos decydujący
mają Amerykanie, wystawiający naj-
mocniejszy kontyngent, z silnym wspar-
ciem ogniowym. Kwaterą główną
RC East jest Bagram. Dowódcy regio-
nalnemu podlega kilka brygadowych ze-
społów bojowych – Brigade Combat
Team – improwizowanych brygad zada-
niowych. Z kolei jednej z nich, 4 BCT,
14 Polska Zbrojna
podlega nasza główna siła w Afganista-
nie – Polska Grupa Bojowa. Nie działa
ona jednak zwartą masą, lecz każda jej
kompania stacjonuje w osobnej bazie
– Szarana, Ghazni czy Wazi Khwa. W ten
sposób potencjał 1200 ludzi rozmywa się
w sojuszniczych formacjach, a Polska nie
odpowiada za żadną prowincję, choć sam
region wschodni liczy ich aż 14, a cały
Afganistan podzielony jest na 34.
Polska strefa
Teraz ma się to zmienić. PKW Afgani-
stan nadal pozostanie w amerykańskim
podporządkowaniu w Dowództwie Regio-
nalnym Wschód, ale wyjdziemy spod so-
juszniczej BCT, tworząc własną i przej-
mując odpowiedzialność operacyjną za
prowincję w południowo-wschodnim
Afganistanie. Tam zostaną skoncentro-
wane nasze główne siły, choć polska
obecność wojskowa w innych prowin-
cjach nie zaniknie zupełnie. Do zadań
zespołów doradczo-szkoleniowych
(OMLT), których liczba zostanie zwięk-
szona, należeć będzie szkolenie nowo
formowanej brygady armii afgańskiej.
Proces reorganizacji kontyngentu bę-
dzie miał charakter ewolucyjny, roz-
pocznie się w czasie trwania III zmia-
ny, której żołnierze trafią najpierw do
obecnych baz, zakończy zaś dopiero
w czasie zmiany IV. Mogą nastąpić
pewne korekty w planach rozmieszcze-
nia wojsk. Właściwie ani 1200, ani 1600
żołnierzy nie predysponuje nas do wy-
stawienia samodzielnej BCT, a raczej
samodzielnego zespołu zadaniowego
– Task Forces. Nadal logistycznie pozo-
staniemy zależni od Amerykanów. Jed-
nak wyraźnie podkreślane jest planowa-
ne przeniesienie podległości wprost pod
dowództwo RC East i tym samym spra-
wienie, że „polska flaga w Afganista-
nie będzie powiewała wyżej”, a nasz
wkład stanie się bardziej widoczny.
PGB zamiast zespołów bojowych A,
B i C będzie miała tylko dwa, za to sil-
niejsze, zespoły A i B rozmieszczone
w dwóch bazach centralnych, wspierane
przez Samodzielną Grupę Wsparcia Po-
wietrznego, ulokowaną najpewniej na
głównym lotnisku prowincji lub w jed-
nej z większych baz lotniczych wojsk so-
juszniczych. Należy bowiem pamiętać,
że ISAF ma stosunkowo mało dużych lot-
nisk z dobrym zapleczem logistycznym
– większość z nich to tylko tzw. helipa-
dy, kamieniste lądowiska dla śmigłow-
ców. Oczywiście nadal będziemy korzy-
stać z głównego portu przeładunkowego
ludzi i towarów w Afganistanie, czyli lot-
niska w Bagram. Zachowana zostanie
mieszana struktura zespołów bojowych,
opartych na piechocie zmotoryzowanej
i szturmowej, przy czym jeśli teraz pierw-
nr 15/2008
 ||
ZAPIS FORUM
ZAPIS | |
FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY |
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE
PO SŁUŻBIE
HISTORIAHISTORIA | |
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO | | || || |

Wozy Rosomak zdobyły sobie w Afganistanie bardzo dobrą opinię. Są wykorzysty-

wane we wszystkich trzech kompaniach manewrowych.

NORBRT BĄCZYK (2)

WOJCIECH KALISZCZAK

Wojska ISAF liczą dziś przeszło 40 tys. żołnierzy, którzy pochodzą z 39 państw, nie
tylko zresztą należących do sojuszu północnoatlantyckiego.

sze skrzypce grają 17 BZ i 6 BDSz, to wzmocnieniem. Dużo będzie zależeć od wy), odpowiedzialny za pomoc miejsco-
stopniowo swoje zaangażowanie zaczną poziomu wyszkolenia i gotowości sił wej ludności. Jeśli chcemy samodziel-
zwiększać 12 BZ i 25 BKPow. Lepszy miejscowych – policji i Afgańskiej Ar- nie pomagać Afgańczykom w jakiejś
nadzór nad prowincją zapewnią dodat- mii Narodowej (ANA – Afghan Natio- prowincji, powinniśmy raczej mieć na-
kowe małe wysunięte bazy. nal Army), które powinny wykonywać rodowy PRT, do czego obliguje zresztą
gros zadań, oraz czegoś, czego samo nawet sama nazwa takiej jednostki. Oka-
Końca nie widać NATO zapewnić nie może – wzrostu po- zuje się jednak, że na początek oddele-
Ostatnie plany NATO zakładają ziomu życia miejscowej ludności. gujemy jedynie grupę żołnierzy do ame-
wzrost zaangażowania militarnego Niestety, choć obecnie siły ANA li- rykańskiego PRT i to nasi sojusznicy
w Afganistanie do poziomu 70 tys. żoł- czą około 50 tys. żołnierzy (według de- wezmą na siebie główny ciężar pomo-
nierzy, z czego połowę stanowić mają klaracji do 2010 r. ich liczebność ma cy. Stopniowo nasze zaangażowanie ma
Amerykanie. Trzeba wzmocnić trans- zwiększyć się do 80 tys.), ludzie ci są się zwiększać, niemniej większość wy-
port powietrzny, miej- słabo wyszkoleni i kiep- datków ponosić będą Amerykanie.
scowe grupy lotnicze,
Deklarujemy zamiar sko opłacani. Poważ- Kwestie finansowe okazują się zatem po
zapewnić ISAF odpo- skierowania kontyngentu nym problemem jest ko- raz kolejny poważnym wyzwaniem.
wiednio silne jednost- rupcja i niska skutecz- Tymczasem to nie liczba samolotów,
ki odwodu operacyj- o sile do 1600 żołnierzy, ność policji. Choć dziś śmigłowców czy piechoty zdecyduje
nego. Głównie na nie- czyli chcemy wzmocnić w Afganistanie funkcjo- o sukcesie lub porażce w Afganistanie.
spokojnym południu nują aż 34 OMLT (Ope- Już dziś ISAF ma nad swymi przeciw-
potrzeba więcej jed- PKW aż o 30 proc. rational Mentoring and nikami absolutną przewagę technolo-
nostek manewrowych ze stosownym Liaisoning Team – Operacyjne Zespo- giczną. Obecność wojska jest oczywi-
wsparciem. Według długoterminowych ły Doradczo-Łącznikowe) zajmujące ście bezwzględnie konieczna, gdyż tyl-
założeń, wojska międzynarodowe pozo- się szkoleniem agańskich sił zbrojnych, ko dzięki zewnętrznej interwencji ten
staną w tym kraju nawet przez kolejnych NATO zwraca uwagę, że jest ich zbyt kraj, pogrążony w waśniach i borykają-
10–20 lat, oczywiście przy założeniu mało, a formowane jednostki są słabo cy się z brutalnością życia codziennego,
stosownej woli politycznej. Tymczasem wyposażone. w ogóle ma szansę na odbudowę. Jeśli
deklaracja o zwiększeniu polskiego kon- Największym wyzwaniem jest jednak jednak gospodarka nie zostanie odbudo-
tyngentu jest przyjmowana bardzo do- powszechna bieda, będąca naturalną ba- wana, a ludności nie stworzy się warun-
brze, ale i tak nie są to zbyt duże limi- zą dla rozwoju wszelkich patologii czy ków do normalnej egzystencji, „pełzają-
ty. Już dziś PKW Afganistan cierpi na terroryzmu. Jeszcze jakiś czas temu de- ca” wojna partyzancka w Afganistanie
zbyt małą liczbę ludzi w stosunku do klarowano, że Polska wystawi własny może nigdy się nie skończyć. 
wyzwań, i wzrost do poziomu 1600 mo- PRT (Provincional Reconstruction Te- Napisz do autora: norbert.baczyk@
że okazać się niewystarczającym am – Prowincjonalny Zespół Odbudo- redaqkcjawojskowa.pl

nr 15/2008 Polska Zbrojna 15

NA CELOWNIKU
Zakończył się szczyt NATO w Bukaresz-
cie. Jak ocenia Pan jego wyniki?
– Po pierwsze NATO potwierdziło swo-
ją witalność. Jesteśmy razem, działamy
wspólnie i chcemy, by NATO dalej łą-
czyło oba wybrzeża Atlantyku. Po dru-
gie – Ukraina i Gruzja otrzymały zielo-
ne światło do wstąpienia do sojuszu.
Choć nie została podjęta decyzja o przy-
znaniu Ukrainie i Gruzji Planu Działań
na rzecz Członkostwa (MAP), to jednak
sojusznicy zgodzili się, by wrócić do roz-
mów na ten temat w grudniu 2008 r.
Na szczycie zapadły też inne ważne de-
cyzje. Zdecydowaliśmy zaprosić do so-
juszu Chorwację i Albanię, choć żału-
ję, że zabrakło determinacji i woli zna-
lezienia kompromisu, by w tym gronie
znalazła się również Macedonia. NATO

Rozmowa ze
STANISŁAWEM JERZYM
KOMOROWSKIM,
podsekretarzem stanu
w Ministerstwie Obrony
ŚNIEWSKI (2)

Narodowej
JAROSŁAW WI

Świat się zm
przyjęło do wiadomości fakt budowy
elementów amerykańskiej tarczy anty-
rakietowej w Europie. Padły też dekla-
racje o wzmocnieniu sił działających
w operacji ISAF w Afganistanie, w tym
również nasza o zwiększeniu Polskiego
Kontyngentu Wojskowego o 400 żołnie-
rzy do poziomu 1600 oraz o skierowa-
niu na potrzeby operacji ośmiu helikop-
terów. Sukcesami szczytu były też za-
powiedź Francji powrotu do struktur woj-
skowych sojuszu czy gotowość Rosji do
pomocy w misji ISAF w Afganistanie
przez umożliwienie tranzytu przez swoje
terytorium.
Przed szczytem obserwowaliśmy jednak
dyskusję, w której niejednokrotnie sły-
szeliśmy, że NATO w obecnej formule
nie ma przed sobą przyszłości, że cze-
ka je głęboka reforma, a w najgorszym
wypadku rozłam. Okazuje się, że po za-
kończeniu zimnej wojny sojuszowi trud-
no się odnaleźć w sytuacji, gdy zniknął
główny przeciwnik…
– Życie jest łatwiejsze, kiedy można ła-
two zdefiniować, kto jest przyjacielem,
a kto wrogiem. Warto jednak pamiętać,
że w przypadku takiej organizacji jak
NATO o problemach mówi się od począt-
ku jej istnienia. Przesadą jest natomiast
mówienie o rozłamie. Na pewno sojusz
ewoluuje – tak jak zmienia się sytuacja
międzynarodowa. Z polskiej perspektywy
nie ma jednak żadnych wątpliwości, że
NATO jest potrzebne. Zresztą sojusz re-
aguje na zmiany sytuacji geostrategicznej
– każdy kolejny szczyt przynosi nowe roz-
wiązania i nowe uzgodnienia, a także
identyfikuje nowe cele. Tak było i tym ra-
zem – nowym polem aktywności sojuszu
stała się np. kwestia obrony przed ataka-
mi informatycznymi.
Dziś sojusz musi być coraz bardziej ak-
tywny poza swoim terytorium. I nie po-
lega to na tym, że NATO odchodzi od
swojego głównego celu, jakim jest obro-
na terytorium państw członkowskich. Po
prostu dziś tę obronę zaczyna się daleko
poza granicami Europy. Przykładem jest
wspomniany wcześniej Afganistan,
o którym były sekretarz generalny
NATO lord George Robertson mówił, że
jeśli my tam nie pójdziemy, to Afgani-
stan przyjdzie do nas. Dziś sytuacja
w tym kraju nie jest tak dobra, jak by-
śmy chcieli, ale obserwujemy postępy

16 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO KULISY
PORADY PORADY |
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO || || |

w stabilizacji i odbudowie kraju, choć ważne deklaracje, o których mówili pre-

może są one zbyt wolne. Ale reasumując
– NATO wciąż jest potrzebne.
Dziś paradoksalnie sojusz wykazuje
znacznie większą aktywność niż w cza-
sie zimnej wojny, a Afganistan, o któ-
rym Pan mówi, jest testem z solidarno-
ści sojuszników, a z tą różnie bywa…
– Kluczowym słowem jest tu przymiot-
nik „globalny”. NATO na pewno nigdy
nie będzie organizacją globalną, bo wte-
dy jako takie przestanie istnieć. Jest nato-
miast organizacją, która ma globalne in-
teresy. Polska, jako państwo, nie ma inte-
resów w Afganistanie czy Czadzie, ale ja-
ko członek organizacji międzynarodo-
wych jest gotowa brać udział w procesie
globalnej odpowiedzialności. W tym sen-
sie jako członek NATO czy UE stajemy
się globalnym graczem. To musi dotyczyć
wszystkich krajów członkowskich. Dziś
kontyngenty wielu państw NATO pełnią
misję w Afganistanie, mając ogranicze-
nia narodowe. My takich ograniczeń nie
mamy, bo uznaliśmy, że wchodząc do so-
juszu i uczestnicząc w tak ważnej misji,
powinniśmy wziąć na siebie wszystkie
obowiązki, jakie mogą z niej dla nas wy-
nikać. Świat zmienił się w porównaniu
z okresem zimnej wojny, kiedy NATO nie
musiało być aktywne na zewnątrz, ponie-
mier Donald Tusk i minister spraw za-
granicznych Radosław Sikorski. Na po-
siedzeniu Rady Europejskiej ustalili oni,
że podczas kolejnego posiedzenia Pol-
ska przedstawi znacznie bardziej niż do-
tychczas skonkretyzowany plan polity-
ki wschodniej UE. I tu będziemy ocze-
kiwać jednoznacznego poparcia np.
Francji.
Dla Polski solidarność państw NATO
jest bardzo ważna. De facto członko-
stwo w NATO zapewnia nam takie po-
czucie bezpieczeństwa, jakiego nigdy
nie mieliśmy…
– …dzięki NATO sytuacja geostrate-
giczna Polski jest tak komfortowa jak nig-
dy przedtem.
Jednak czy Polska, szukając przy oka-
zji negocjacji z Amerykanami dotyczą-
cych tarczy dodatkowych zabezpieczeń
w postaci np. umowy o dwustronnej
współpracy wojskowej, nie daje sygna-
łu, że dwa filary bezpieczeństwa
– NATO i UE to za mało?
– Mówiąc pół żartem, pół serio – stół
na trzech nogach nigdy się nie kiwa. Trzy
filary to bardzo dobra podstawa, na któ-
rej można oprzeć bezpieczeństwo pań-
stwa. Żaden z tych trzech elementów nie
Dziś bezpieczeństwo
jest wieloczynnikowe
– to nie tylko twarde
bezpieczeństwo
militarne, ale również
bezpieczeństwo
ekonomiczne,
informacyjne
A czy szukanie amerykańskich gwaran-
cji mimo wszystko nie wynika z tego, że
czujemy się nie do końca pełnopraw-
nym członkiem UE i NATO? Rosjanie
często zachowują się tak, jakby chcieli
podzielić członków tych dwóch organi-
zacji na kategorię A i B.
– To prawda, ale Polska w ostatnim
okresie, zachowując się bardzo zdecy-
dowanie i jednoznacznie, pokazuje, że
na taki podział nie pozwoli. Jesteśmy
gotowi do bardziej jednoznacznej inte-
gracji Polski ze strukturami międzyna-
rodowymi. Dobrym przykładem jest po-
siadanie na terytorium naszego kraju
struktur sojuszu. JFTC to na początek
dobry przykład.

zmienił
Musimy wspierać
naszych sojuszni-
ków, ponieważ tylko
wtedy będziemy
mieli moralne
prawo oczekiwać
wzajemności

waż broniło własnego terytorium przez
sam fakt swojego istnienia i realizowania
strategii wzajemnego odstraszania. Dziś
jednak nasze bezpieczeństwo rozstrzyga
się poza obszarem sojuszu. Nie tylko
w Afganistanie, ale również na „mięk-
kim podbrzuszu Europy” – w Kosowie.
Ale udział w tych misjach ma jeszcze in-
ny aspekt. Musimy wspierać naszych so-
juszników, ponieważ tylko wtedy będzie-
my mieli moralne prawo oczekiwać wza-
jemności.
O taką wzajemność trzeba jednak pro-
sić jak najszybciej. W polityce bardzo
szybko zapomina się o wdzięczności…
– Tak – politycy mają krótką pamięć.
Dlatego np., jeśli chodzi o nasz udział
w misji UE w Czadzie, już uzyskaliśmy
wyklucza pozostałych i dlatego każdy
z nich trzeba wzmacniać. Oczywiście
wzmacniać należy również mniejsze fila-
ry – ale te trzy są zasadnicze. Dziś bez-
pieczeństwo jest wieloczynnikowe – to nie
tylko twarde bezpieczeństwo militarne,
ale również bezpieczeństwo ekonomicz-
ne, informacyjne itd.
Nasze rozmowy z Amerykanami na te-
mat dodatkowych elementów wzmacnia-
jących bezpieczeństwo naszego kraju
w zamian za zgodę na lokalizację tarczy
powinny zakończyć się pozytywnie. Sło-
wa prezydenta USA po spotkaniu z pre-
mierem Donaldem Tuskiem świadczą
o tym, że w Stanach Zjednoczonych ist-
nieje zrozumienie dla potrzeb moderni-
zacyjnych polskiej armii, którego dawnej
nie widzieliśmy.
Rozmawiamy już długo, a ani razu nie
pojawiła się nazwa ONZ. Czy organi-
zacja ta schodzi na boczny tor?
– I tak, i nie. Sytuacja międzynarodo-
wa zmieniła się od momentu powołania
ONZ. Pozycja tej organizacji zupełnie in-
aczej wygląda z perspektywy euroatlan-
tyckiej, a inaczej z punktu widzenia kra-
jów leżących w innych częściach świata.
Jest bardzo wiele dziedzin i regionów,
w których rola ONZ jest w dalszym cią-
gu istotna, a wiele spraw załatwia się za
jej pośrednictwem. Jeśli my w Europie po-
trzebujemy ONZ mniej, to nie znaczy, że
jest ona niepotrzebna. 
Rozmawiali:
Artur Bartkiewicz, Tadeusz Wróbel
Szersza wersja wywiadu na portalu:
www.zolnierz-polski.pl

nr 15/2008 Polska Zbrojna 17

AAAAAAA PROFESJONALIZACJA
WOJSKO AAAAAAAA
KOSZARY
PEŁNE ETATÓW
Lubuskie: chętnych do zasadniczej służby wojskowej jak nie było, tak nie ma.
Czy zawodowstwo w armii spotka się z większym zainteresowaniem?
est już niemal pewne, że reklamo-
wanie trwającego właśnie pobo-
ru jako ostatniego nie wychodzi
wojsku na dobre. Między innymi
również dlatego, że w ostatnich
tygodniach niepokojąco wzrosła
liczba poborowych starszych roczników,
którzy wyjazd za granicę przedkładają nad
spełnienie konstytucyjnego obowiązku
obrony. W Lubuskiem np. jeszcze niedaw-
no było ich tylko 600, natomiast teraz – po-
nad dwa tysiące!
– Na nic zdała się kampania informacyj-
na, że przed wyjazdem za granicę poboro-
wy powinien dokonać pewnych formalno-
ści, m.in. meldunkowych. Na nic ostrzeże-
nia, że za te zaniedbania grozi odpowied-
ni paragraf. Większość z tych poborowych
liczy, że do końca listopada, gdy odbędą
się ostatnie wcielenia do jednostek wojsko-
wych, jakoś się przechowa, ukryje przed
zasadniczą służbą wojskową, a potem nikt
ich już nie będzie rozliczał z obowiązku,
który przestał być aktualny – analizuje płk
Zbigniew Domański, szef Wojewódzkiego
Sztabu Wojskowego w Zielonej Górze.
18 Polska Zbrojna
ROMAN PRZECISZEWSKI
Poza tym ten pobór nie różni się od po-
przednich. Do końca drugiej dekady mar-
ca na biurko szefa zielonogórskiego WSzW
spływają meldunki, które rozpoczynają się
optymistycznie, czyli: frekwencja utrzy-
muje się na stałym, wysokim poziomie
i wynosi 96 proc. Około 80 proc. poboro-
wych podstawowego rocznika dostało
w tych dniach kategorię zdrowia A i poten-
cjalnie może wspomóc siły zbrojne w re-
alizacji przynależnych im zadań. Jednak
tylko potencjalnie, gdyż – w tym miejscu
zaczyna się stały i jednocześnie nieco już
pesymistyczny ton meldunków wojskowej
administracji odpowiedzialnej za uzupeł-
nianie stanów osobowych armii – zdecy-
dowana większość poborowych podstawo-
wego rocznika kontynuuje naukę i o mun-
durze w ogóle nie myśli. Płk Domański re-
asumuje: choć dotychczas 2471 poboro-
wych otrzymało kategorię A, to do służby
zasadniczej będzie można przeznaczyć je-
dynie 191 z nich. Tymczasem „tegorocz-
ne potrzeby wojska” są znacznie większe.
Wcielenia odbywać się będą bowiem jesz-
cze w kwietniu, maju, czerwcu, lipcu,
sierpniu i listopadzie. Potem zaś... No wła-
śnie – nie potem, lecz już teraz trzeba my-
śleć o zbliżającej się profesjonalizacji woj-
ska, która przyniesie zupełnie inne wyzwa-
nia i zadania.
Życzenia dla rezerwy
Zielonogórskiemu WSzW podlegają
cztery wojskowe komendy uzupełnień:
w Gorzowie Wlkp., Sulęcinie, Zielonej Gó-
rze i Żaganiu. Obecnie poborowych ze swo-
jego terenu kierują do jednostek na terenie
całego kraju, jednakże niebawem głównym
ich zadaniem stanie się zaspokajanie po-
trzeb kadrowych miejscowej 11 Dywizji
Kawalerii Pancernej.
– Niedawno w Sulęcinie zorganizowa-
łem spotkanie z burmistrzami miast woje-
wództwa. Każdy przedstawiciel admini-
stracji cywilnej przyznawał, że 2200 zł
dla szeregowego zawodowego to sporo.
Jednak tylko pod dwoma warunkami: że
nie założył jeszcze rodziny i mieszka
w pobliżu jednostki. Płynął z tego wnio-
sek, że powinniśmy się skupić głównie
na pozyskiwaniu chętnych do zawodowej
nr 15/2008
 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY
KULISY PORADY |
PO SŁUŻBIE |
PO SŁUŻBIE ||
HISTORIAHISTORIA | |
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA ||
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO | | || || |

Trzy pytania do
POBOROWEGO X
Dostałeś właśnie kategorię zdro-
wia A. Po ukończeniu liceum za-
wodowego mógłbyś być przydatny
wojsku...
– Co pan mówi? Na razie konty-
nuuję naukę i o wojsku wcale nie my-
ślę. Ta bajka nie jest dla mnie.

Dlaczego?
Pokutuje – Jako szeregowy zawodowy zara-
białbym 2200 zł. Jako mechanik sa-
przekonanie, mochodowy na stażu w Guben, do
którego z Gubina mam dziesięć minut
że wojsko nie jest pieszo, na rękę oferują 720 euro.

ROMAN PRZECISZEWSKI
pewną instytucją
Jednak wojsko gwarantuje ci ter-
i może się zdarzyć, minowe uposażenie, ubezpiecze-
że trafi się nie i później emeryturę...
KAROLINA PRYMLEWICZ

– Tata był żołnierzem, i to wystar-

na drugi koniec czy. Teraz nie ma żadnej pracy i sie-
W ZIELONOGÓRSKIM WSzW szacują, że na tere-
dzi w domu. Wolę być mechanikiem,
Polski lub nie jego działalności mieszka 4430 żołnierzy re-
to bezpieczniejszy zawód.
zerwy, którzy jako szeregowi zawodowi mogliby
do cywila powrócić do wojska. Tylko jak ich pozyskać?

służby wojskowej na tym terenie, w jed-
nostkach 11 Dywizji – relacjonuje szef
WSzW.
Zaraz po tym spotkaniu sztab przystąpił
do działania. Najpierw we wszystkich urzę-
dach pracy województwa wywiesił plaka-
ty – opracowane przez mjr. Marka Wójci-
ka – zachęcające do zawodowej służby woj-
skowej. Jest na nich wszystko: co daje służ-
ba i jak się do niej dostać. Później sztab
przeanalizował zasoby żołnierzy rezerwy,
wybierając tych, którzy spełniają wyma-
gane kryteria i jako szeregowi zawodowi
mogliby powrócić do wojska.
– Z wyliczeń zrobionych przez wojsko-
we komendy uzupełnień wynika, że w wo-
jewództwie mamy 4430 takich żołnierzy
rezerwy. Do będących na przydziałach
służbowych wysłaliśmy życzenia świątecz-
ne i informację, że mają szansę na karierę
w wojsku. Pozostali dostali zawiadomie-
nia, że szukamy szeregowych zawodowych
w takich i takich specjalnościach – opowia-
dają w WSzW. Jaki będzie odzew? Tego
nikt nie wie.
Plakat zamiast rekonwersji
Tymczasem nieoficjalnie, poza Woje-
wódzkim Sztabem Wojskowym w Zielo-
nej Górze i podległymi mu wojskowymi
komendami uzupełnień, można usłyszeć,
że trudno przyjąć, by te działania od razu
przyniosły pożądane efekty. Z prostego po-
wodu: w regionie, który kiedyś „cały stał
wojskiem”, mundur nie jest aż tak popu-
larny. Po pierwsze, pokutuje przekonanie,
że wojsko wcale nie jest pewną instytucją
i może się zdarzyć, że w ramach dyspozy-
cyjności czy restrukturyzacji trafi się na
drugi koniec Polski lub do cywila. Po dru-
gie – obecne apanaże wojskowe wcale nie
są konkurencyjne.
– Nie ma miesiąca, byśmy nie dostawa-
li meldunku, że z jednostek 11 Dywizji od-
chodzi na własną prośbę 30–40 szerego-
wych zawodowych. Jeżeli teraz mamy pro-
blemy z uzupełnieniem tych stanowisk, to
co będzie po wprowadzeniu profesjonali-
zacji? Gdy nie pojawią się odpowiednie za-
chęty do służby zawodowej, może być
klops – uważa jeden z oficerów lubuskiej
dywizji.
Płk Domański potwierdza, że „potrzeby
kadrowe tego związku taktycznego są spo-
re”. Z naszych ustaleń wynika, że obecnie
dywizja mogłaby z otwartymi rękami przy-
jąć kilkuset szeregowych zawodowych,
między innymi do brygad w Świętoszowie
i Międzyrzeczu, które poza intensywnym
szkoleniem gwarantują dodatkowy zaro-
bek na misjach poza granicami kraju. Nie-
stety, ta perspektywa zbytnio już nie pocią-
ga. Co zatem mogłoby zachęcić do zosta-
nia żołnierzem zawodowym?
– Jesteśmy w Unii Europejskiej i wiemy,
jakie są rozwiązania za granicą – mówi
dwuznacznie jeden z poborowych.
Zielonogórski WSzW utrzymuje współ-
pracę z Dowództwem Obwodowym Bun-
deswehry w Dreźnie. Niemcy dzielą się
doświadczeniami i podpowiadają, że każ-
dy ich żołnierz na dwa lata przed zakoń-
czeniem kontraktu może zostać skierowa-
ny – w ramach rekonwersji – na wybrany
przez siebie kurs, a tuż przed zdjęciem
munduru dostaje konkretną ofertę pracy
w cywilu.
– Obecnie możemy zapewnić jedynie
w miarę dobre warunki służby i chyba nie
najgorsze uposażenie. Jednak o znalezie-
niu pracy w cywilu długo jeszcze nie bę-
dzie mowy – akcentują w zielonogórskim
WSzW i raz jeszcze pokazują plakat, któ-
ry ma zachęcić do pracy w mundurze. Tyl-
ko czy on chwyci? Czy na pewno przy-
ciągnie dzisiejszych poborowych i wczo-
rajszych rezerwistów? 
Napisz do autora:
roman.przeciszewski@redakcjawojskowa.pl

nr 15/2008 Polska Zbrojna 19

WOJSKO LOTNICTWO
NORBERT BĄCZYK

Siły Powietrzne z powodu

braku latających
tankowców nie są w stanie
zapewnić pilotom Jastrzębi W celu
możliwości szkolenia podtrzymywania
nawyków doświadczony pi-
i podtrzymywania nawyków lot F-16 musi powtarzać tanko-
w uzupełnianiu paliwa wanie w powietrzu maksymalnie
co 180 dni, a mniej zaawansowany
w locie. Ma się to zmienić – minimum cztery razy w roku. Jeśli te
wraz z pozyskaniem terminy zostaną przekroczone, kolej-
ne podejście pod zbiornikowiec
samolotów MRTT. powinno się przeprowadzić
w asyście drugiego
godnie z zapowiedziami, samolotu
w tym roku ma zostać roz-
pisany przetarg na zakup
dwóch samolotów klasy
MRTT (Multi Role Tanker
Transport), czyli wieloza-
daniowych maszyn transportowych.
O zamiarze ich zakupu mówi się od kil-
ku lat. Na początku tego roku w prezen-
tacji „Transformacja Sił Powietrznych do
aktualnych potrzeb SZRP”, przedsta-
wionej na 50. Konferencji Bezpieczeń-
stwa Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych RP,

TANKOWCE
napisano, że dwa takie samoloty mogły-
by zostać wprowadzone do służby do
2010 r. Również w upublicznionym wy-
kazie wyposażenia przewidzianego do
zakupów (lub wszczęcia procedur za-
kupowych) jeszcze w tym roku Depar-
tament Zaopatrywania SZ wymienił sa-

PILNIE POS
moloty MRTT. Przypomnijmy, iż lata-
jące tankowce stanowią ważne ogniwo
w procesie eksploatacji samolotów
F-16 przy założeniu, że wykorzystywa-
ne będą ich maksymalne możliwości
i użyte zostaną do wykonania zadań
związanych nie tylko z obroną macie-
BOEING

rzystej przestrzeni powietrznej, ale też

z operacjami zagranicznymi. Polska za-

deklarowała, że po 2010 r. użyczy nie-
wielką liczbę samolotów F-16 do takich
operacji, stąd latający na Jastrzębiach pi-
loci powinni mieć stosowne umiejętno-
ści, w tym uzupełniania paliwa w po-
ANDREAS GRESS
F-16 wykonuje dwa dzienne i jedno noc-
ne ćwiczebne tankowanie. Każde uzu-
pełnianie paliwa w locie obejmuje dwa
lub trzy pięciominutowe podejścia pod
zbiornikowiec. Po wykonaniu trzech po-

wietrzu. Ponadto nasze zobowiązania prawnych ćwiczebnych tankowań uzna-

MASZYNA KLASY MRTT powinna być przysto-
sowana do przewozu ok. 200 pasażerów
i dysponować zasięgiem co najmniej 5 tys. km.
Wnętrze byłoby dostosowywane, w zależności
od zadania, do roli pasażerskiej, transportowo-
-pasażerskiej, transportowej dla ładunków
małogabarytowych na paletach uniwersalnych,
medycznej, wreszcie tankowca powietrznego.
sojusznicze zakładają, że już w 2010 r.
powinniśmy mieć dwa latające tankow-
ce, a po kolejnych dwóch, trzech latach
co najmniej jeden z nich udostępniać
także innym członkom NATO.
KILKA DRÓG DO CELU
Zgodnie z systemem szkolenia reali-
zowanym w USA (trening podstawowy),
każdy pilot wytypowany do latania na
wane jest, że pilot będzie umiał wyko-
rzystać tę umiejętność w codziennej służ-
bie. Jednakże w celu podtrzymywania
nawyków nawet doświadczony pilot
F-16 musi powtarzać tankowanie mak-
symalnie co 180 dni, a mniej zaawanso-
wany – minimum cztery razy w roku,
przy czym połowa treningu powinna od-
bywać się nocą. Jeśli te terminy zostaną
przekroczone, kolejne podejście pod

20 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY |
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO || |
SAMOLOTY NOWE, takie jak KC-767, są raczej poza zasięgiem finansowym
MON. Poza tym czas oczekiwania na nie będzie zdecydowanie za długi
– przekroczy najdalszy dopuszczany obecnie termin dostawy, czyli rok 2012.

SZUKIWANE
zbiornikowiec powinno się przeprowa-
dzić w asyście drugiego samolotu.
Niestety, polscy piloci przeszkoleni
w USA po powrocie do kraju nie mają moż-
liwości podtrzymywania takich nawyków
i w 2007 r. na naszych F-16 C/D Block
52+ nie wykorzystywano funkcji uzupeł-
niania paliwa w powietrzu (jeśli nie li-
czyć wykonywanych przez Amerykanów
przelotów transatlantyckich). Pierwotnie
SP zaplanowały, że zagadnienie to zosta-
nie rozwiązane dzięki stosownej umowie
ze stroną amerykańską. Jeszcze wiosną
zeszłego roku rozpoczęto formalności
związane z przygotowaniem aneksu do
umowy ACSA (Acquisition and Cross
Serving Agreement), gdzie w ramach sys-
temu wsparcia logistycznego byłoby
możliwe włączenie polskich F-16 do
wspólnych ćwiczeń sojuszniczych z uży-
ciem zbiornikowców US Air Force. Nie
pozwoliłoby to naszym pilotom na regu-
larne szkolenia, ale umożliwiło podtrzy-
mywanie stosownych nawyków (odpłat-
nie). Jednakże na przeszkodzie do jej
podpisania stanęły procedury biurokra-
tyczne. Zgodnie z aktualnym planem
aneks mógłby zostać podpisany w poło-
wie tego roku, co tym samym rozwiąza-
łoby przynajmniej najbardziej palący
problem braku kontaktu naszych pilotów
z jakimikolwiek latającymi zbiornikow-
cami. Kolejnym sposobem na rozwiąza-
nie tego zagadnienia może być zakon-
traktowanie dodatkowych szkoleń z wy-
korzystaniem tankowców amerykań-
skich, opłacanych w ramach funduszy
pomocowych FMS, jednakże takie roz-
wiązanie, nawet jeśli zostanie przyjęte,
ze względów formalnych mogłoby dać
konkretne wyniki nie wcześniej niż za
dwa lata. Trzecią wprowadzaną obecnie
w SP koncepcją zapewnienia naszym pi-
lotom możliwości tankowania w powie-
trzu ma być przystąpienie Polski do struk-
tur międzynarodowych organizacji trans-
portowych bazujących na potencjale eu-
ropejskich członków NATO i UE. Nasz 

nr 15/2008 Polska Zbrojna 21

AAAAAAA LOTNICTWO
WOJSKO AAAAAAAA
kraj stara się o przyjęcie do MCCE – Mo-
vement Coordination Centre Europe, or-
ganizacji, w której skład wchodzi m.in.
European Airlift Centre odpowiedzialne
za realizację porozumienia ATARES
– Air Transport and Air Refuelling and
other Exchange of Services – czyli za-
rządzania różnorodnymi formami trans-
portu powietrznego wykorzystującego
statki powietrzne państw sygnatariuszy.
MCCE, powołane do życia w czerwcu
2007 r. i koordynujące jednocześnie
transport morski i lotniczy, skupia dziś
17 państw, w tym czołowe mocarstwa
europejskie wyposażone w powietrzne
tankowce. W programie ATARES obo-
prowadzony przez Departament Zaopa-
trywania SZ. Przetarg ma być rozpisany
w tym roku, ale jego ostateczne rozstrzy-
gnięcie przed 2009 r. wydaje się wątpliwe.
Tak czy inaczej, wielkich szans na wypo-
sażenie SP w dwa tankowce w 2010 r. ra-
czej nie ma.
Zgodnie z założeniami, rozważane są
dwa warianty: kupno samolotów fabrycz-
nie nowych oraz konwersja używanych
cywilnych maszyn. Siły Powietrzne, ja-
ko gestor sprzętu, zainteresowane są ma-
szyną klasy MRTT, a zatem samolotem
wielofunkcyjnym, w którym tankowiec
będzie tylko jedną z kilku podstawowych
opcji. Maszyna powinna być przystoso-
W CIĄGU NAJBLIŻSZYCH LAT
SP chciałyby pozyskać
m.in. dwie maszyny klasy MRTT.
Na zdjęciu: latająca cysterna
AIRBUS
samolotu, oraz łączy miękkich, docze-
pianych pod skrzydłami w specjalnych
gondolach. Umowa ze zwycięzcą prze-
targu ma obejmować nie tylko samoloty,
ale też system logistyczny i przeszkole-
nie załóg oraz obsługi technicznej. Osob-
nym problemem jest stworzenie dla tych
samolotów odpowiedniego zaplecza
technicznego. Tankowce mogłyby korzy-
stać z bazy w Powidzu, gdzie SP dyspo-
nują największym lotniskiem; ma tam
siedzibę również dowództwo 3 Brygady
Lotnictwa Transportowego i bazuje
14 Eskadra Lotnictwa Transportowego,
która przygotowuje się do przyjęcia
C-130. Miejsce dla MRTT w 33 Bazie
Lotniczej też by się znalazło, ale dosto-
sowanie infrastruktury może zająć kilka
lat, czego dowodzą opóźnienia w budo-
wie bazy dla Herculesów.
Bardziej prawdopodobny wydaje się
wariant nabycia cywilnych (bądź cargo)
samolotów używanych i przebudowania
ich pod MRTT. W grę wchodzi właści-
wie tylko dwóch producentów – amery-
kański Boeing i europejski Airbus, a kon-
kretnie ich samoloty rodziny Boeing 767-
-200 oraz Airbus A310-200, ewentual-
nie większy od nich, ale i droższy A330-
200. Samoloty nowe, takie jak KC-767
czy A310 MRTT, są raczej poza zasię-
giem finansowym MON, poza tym czas
oczekiwania na nie będzie zdecydowa-
nie za długi i przekroczy najdalszy do-
puszczany obecnie termin dostawy, czy-
li rok 2012. Zgodnie z uzyskanymi w SP
i DZSZ informacjami, komisji przetar-
gowej będzie bardzo zależało na niedo-

wiązuje wymiana barterowa, a zatem
każdy sygnatariusz odpłaca się innym
transportem w ramach misji AT (Air Trans-
port) bądź AAR (Air-to-Air Refuelling),
zaś jednostką rozliczeniową jest godzina
lotu samolotu C-130. Przewiduje się, że
Polska mogłaby przystąpić do MCCE jesz-
cze w tym roku, a do programu ATARES
– najpóźniej w roku przyszłym.
BOEING KONTRA AIRBUS
Udział w programach międzynarodo-
wych ma być jedynie wstępem do eks-
ploatacji własnych powietrznych tankow-
ców. O ich zakupie mówi się już od kil-
ku lat. Tymczasem w zeszłym roku w SP
opracowano wstępne założenia taktycz-
no-techniczne (WZTT) pod taki samo-
lot, które zostały zatwierdzone przez Ra-
dę Uzbrojenia, a następnie przez ówcze-
snego szefa MON Aleksandra Szczygło.
Są one obecnie podstawą do opracowa-
nia wymagań szczegółowych dla plano-
wanego przetargu, jaki ma zostać prze-
Airbus A-310
puszczeniu do tego, aby któraś z kon-
strukcji dwóch potencjalnych producen-
wana do przewozu ok. 200 pasażerów tów byłaby faworyzowana, choć z dru-
i dysponować zasięgiem co najmniej giej strony decydenci mają świadomość,
5 tys. km. Wnętrze byłoby dostosowy- że duże zapotrzebowanie na samoloty ko-
wane, w zależności od zadania, do roli munikacyjne na rynkach światowych sta-
pasażerskiej, transportowo-pasażerskiej, wia ich w dość trudnej sytuacji. Skrom-
transportowej dla ładunków Rozważane są dwa ne polskie oczekiwania ra-
małogabarytowych na pale- czej nie zostaną potraktowa-
tach uniwersalnych, medycz- warianty: kupno ne priorytetowo nawet na
nej, wreszcie tankowca po- rynku samolotów używa-
wietrznego. Decyzja o wy-
samolotów nych. Dodatkowo firmy, któ-
borze MRTT, a nie „klasycz- fabrycznie nowych re oferują dziś przeróbki ma-
nego tankowca”, jest podyk- szyn komunikacyjnych do
towana dostępnymi dziś roz- oraz konwersja standardu MRTT, można po-
wiązaniami oraz analizą używanych liczyć na palcach jednej rę-
działań sojuszniczych. Jak ki. Tak czy inaczej, należy
wykazują statystyki, ponad cywilnych maszyn mieć nadzieję, że prace nad
50 proc. wszystkich operacji samolotów wymaganiami przetargu będą przebie-
MRTT wiąże się dziś z transportem lu- gać sprawnie, a ogłoszone oczekiwania
dzi i towarów, a nie paliwa dla samolo- stworzą z jednej strony szansę na uczci-
tów bojowych. Innym ważnym parame- wą rywalizację, z drugiej zaś będą stano-
trem w polskim MRTT ma być możli- wić wzmocnienie polskiego potencjału
wość zapewnienia tankowania z użyciem wojskowego. 
obu typów łączy, a zatem sztywnego Napisz do autora:
(tzw. boom), montowanego do kadłuba norbert.baczyk@redakcjawojskowa.pl

22 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO

nr 15/2008 Polska Zbrojna 25

WOJSKO PSYOPS

PŁK WITOLD
KLINGER, dowód-
ca Centralnej
Grupy Działań
Psychologicznych
w Bydgoszczy (z
prawej).

PPŁK. DAVID
HOPKINS z do-
wództwa Sił
Specjalnych
w Europie
(Stuttgart).

DWIE DROGI
Z płk. Witoldem Klingerem i ppłk. Davidem Hopkinsem
rozmawiamy o tym, jak można walczyć, używając ulotek,
lizaków i cukierków.
PPŁK DAVID HOPKINS
W wojsku zaczynał Pan jako czołgista...
DH: – W USA dowodziłem nawet kom-
panią czołgów. Na szczęście przy okazji
służby liniowej poznałem również możli-
wości PSYOPS i dałem się porwać tej per-
spektywicznej dziedzinie. W ramach wy-
miany kadrowej zostałem wysłany do Nie-
miec i dwa lata byłem oficerem działań
psychologicznych. Po powrocie do kraju
pracowałem w komórce produkcji mate-
riałów związanych z PSYOPS, a później
wróciłem do Europy, do dowództwa Sił
Specjalnych.
Dlaczego mówi Pan: „na szczęście po-
znałem możliwości PSYOPS”?
DH: – Ponieważ przejście do działań ki-
netycznych mnie odmieniło. Czuję, że one
angażują bardziej niż taktyka, że ten spo-
sób realizacji zadań wojskowych bardziej
mi odpowiada, że się w nim całkowicie
realizuję.
Czy dziś cukierkiem można zwycię-
żać bądź przekonywać do siebie nie-
przekonanych?
DH: – A dlaczego nie? Operacje psy-
chologiczne są ważnym elementem każde-
go wojskowego działania. Mają nie tylko
przeciwdziałać propagandzie lub celowej
dezinformacji prowadzonej przez wroga,
ale przede wszystkim wpływać na emocje,
zachowania czy sposoby postępowania
zwykłych ludzi. Jeżeli bowiem przekona-
my ich nawet częściowo do swoich racji, to
jesteśmy znacznie bliżej sukcesu. Ta wal-
ka o dusze i umysły musi zaś być prowa-
dzona takimi niemilitarnymi środkami
i metodami, by dały one jak najszybciej
możliwie najlepsze efekty. Raz więc przy-
niesie je cukierek dany przez żołnierza na
ulicy, raz krótka informacja podana w od-
powiedni sposób.
To piękne teorie, proszę Pana.
DH: – Teorie, które sprawdzają się w mi-
syjnej praktyce. Przekonałem się o tym
m.in. w Afganistanie. W kilku prowincjach
nasi żołnierze umieścili wysokie, kilkume-
trowe skrzynie, do których miejscowa spo-
łeczność mogła wrzucać napisane na kart-
kach uwagi o radiowym programie. Nie
kryję – robionym przez Amerykanów. I wie
pan, co udowodniła informacja zwrotna
w postaci tych, nieraz dość gęsto zapisa-
nych, karteczek? Że nas tam słuchają, że
znają na bieżąco podawane informacje i że
mają osobiste życzenia co do muzyki pusz-
czanej na antenie. Natychmiast wykorzy-
staliśmy te uwagi przy tworzeniu nowych
programów.
Mówi Pan: zrobiliśmy to, wykorzystali-
śmy tamto itp. My, to znaczy kto?
DH: – My, żołnierze Sił Specjalnych.
Nie dziwi Pana, że w Polsce to samo ro-
bią zwykli żołnierze liniowi?
DH: – Idziecie swoim torem i to jest bar-
dzo dobre. Struktury działań psychologicz-
nych powinny wspierać przedsięwzięcia Sił
Specjalnych, ale to wcale nie znaczy, że
muszą być ich integralną częścią. Jedni
umiejscawiają PSYOPS w pionie planowa-
nia operacji, drudzy w rozpoznaniu, jesz-
cze inni – m.in. ze względu na doświad-
czenia – w ogóle nie widzą ich w Siłach
Specjalnych. Powtarzam zatem: naśladow-

24 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
nictwo wzorów zachodnich nie musi być
korzystne dla każdego kraju.
Polska nie naśladuje i...
DH: – ...i jeżeli chodzi o PSYOPS, to ro-
bicie niesamowite rzeczy. Już teraz wiele
krajów mogłoby skorzystać z waszych do-
świadczeń. Nie tylko moim zdaniem,
w operacjach NATO stanowicie wspania-
ły lead nation...
Nie jest to grzecznościowa laurka?
DH: – Jestem amerykańskim oficerem
i rzeczy nazywam po imieniu.
PŁK WITOLD KLINGER
Powiedzmy wprost: był Pan radioelek-
tronikiem...
WK: – Specjalność wojskową zmieni-
łem nie tylko ja. W mojej jednostce są by-
li dowódcy obsług przeciwlotniczych, in-
formatycy, fizycy, a nawet żołnierze z dru-
żyny rurociągów dalekosiężnych. Teraz
jednak zajmujemy się zupełnie innymi
zadaniami.
Kilka lat temu, gdy „PZ” wyróżniła Pa-
na Buzdyganem, jeden ze sztabowców
zgryźliwie ocenił, że CGDP zajmuje się
„reklamą i promocją wojskowych za-
dań w nieprzychylnym sobie środowi-
sku cywilnym”.
nr 15/2008
| | |
ROMAN PRZECISZEWSKI, PSYOPS
WK: – Ależ on powiedział całą praw-
dę. Nie widzę w tym stwierdzeniu nic zło-
śliwego. Przecież mamy wspierać, i wspie-
ramy operacje wojskowe. Mamy zdoby-
wać, i zdobywamy przychylność tych, któ-
rzy są naszymi wrogami, albo też tych,
którzy są obojętni na nasze działania. Tak
było i jest w Iraku, Afganistanie czy na
Bałkanach.
Jaka jest najważniejsza broń Pańskie-
go żołnierza?
WK: – To informacja. Ale właściwie
przekazana. Mająca w określony sposób
wpłynąć na sferę psychiczną ludzi, do któ-
rych staramy się dotrzeć w czasie prowa-
dzonych operacji.
Nie lepiej postawić kropkę nad „i”,
przyznajac, że grupa zajmuje się zwy-
kłymi działaniami propagandowymi,
które mają przysporzyć zwolenników
forsowanym przez przełożonych
prawdom?
WK: – Dla mnie znacznie lepiej brzmi
stwierdzenie, że kształtujemy odbiór pu-
bliczny. Przekonujemy zarówno do treści
i słuszności pewnych prawd, jak i do in-
tencji oraz działań sojuszników.
W jaki sposób, jakimi metodami?
WK: – To już zależy od populacji, do
której chcemy dotrzeć, od kultury, oby-
czajów. Poza kwestiami politycznymi mój
| | | |
żołnierz doskonale musi więc znać i ro-
zumieć realia, w których się znalazł, i wy-
konać zadanie.
Narzędzia, którymi może się posłu-
żyć, nie są wcale nowe. Raz sięgnie
po ulotkę...
WK: – A żeby pan wiedział. Standar-
dowa ulotka często się sprawdza. Pamię-
tam swój pobyt w Iraku. Karbala, jedno
ze świąt muzułmańskich i groźba zama-
chów. Rozpoczęła się burza mózgów,
w jaki sposób najlepiej i najszybciej po-
wiadomić pielgrzymów o ewentualnym
zagrożeniu? I wybrnęliśmy z tego, druku-
jąc tysiące ulotek, na których z jednej stro-
ny był Allach, a z drugiej informacja
o możliwych aktach terroru i sposobie za-
chowania się w razie zagrożenia. Rozrzu-
cili je ze śmigłowców Amerykanie.
Użył Pan sformułowania „standardo-
wa ulotka”. Czy to znaczy, że stosuje-
cie również „niestandardowe”? A jeże-
li tak, to jakie?
WK: – Funkcję ulotki może pełnić wie-
le rzeczy, nie tylko kawałek papieru. Na
misjach w Iraku i Afganistanie jest więc
nią zarówno proporczyk z emblematem
Polski, jak i zeszyt, koszulka lub piłka noż-
na, na których znajduje się flaga Polski
i danego państwa oraz odpowiedni napis
po arabsku. Zapewniam pana, że te małe
dary czynią bardzo wiele dobrego.
Podobno wielką siłę oddziaływania
ma również zwykły... lizak oferowany
arabskim dzieciom przez polskich
żołnierzy.
WK: – Faktycznie tak jest. Ten smako-
łyk, zresztą bardzo tani, w miejscu opera-
cji dowodzi, że jesteśmy nastawieni poko-
jowo, że nie oczekujemy wdzięczności,
tylko dobrej komunikacji z daną
społecznością.
Korzystacie z wniosków innych
armii?
WK: – Z międzynarodową wymianą
doświadczeń nie jest najlepiej. W zasa-
dzie podpatrujemy, co kto robi albo w ja-
ki wyposażony jest sprzęt. Potem sporzą-
dzamy odpowiednie analizy i przesyłamy
je wyżej.
I tam, w Dowództwie Wojsk Lądo-
wych, trafiają one na dno służbowej
szuflady?
WK: – Myli się pan. Jeszcze niedaw-
no zazdrościliśmy Rumunom dobrych na-
dajników radiowych oraz potężnych po-
lowych studiów telewizyjnych, a już nie-
bawem będziemy mieć podobne.
Rozmawiał Roman Przeciszewski
Polska Zbrojna 25
AAAAAAA PROFESJONALIZACJA
WOJSKO AAAAAAAA
Sprawdzian ze sprawności fizycznej oraz
rozmowy z psychologiem i przedstawicie-
lami komisji kwalifikacyjnej odbywają się
w koszarach 1 Batalionu Strzelców Podha-
lańskich w Rzeszowie.
Kandydatom na szeregowych zawodo-
wych wyznaczono dwa spotkania. Na
pierwsze przyszło ich niespełna stu, na dru-
gie już 147. Od marca nabór przeprowa-
dzany jest w każdą pierwszą i trzecią śro-
dę miesiąca. W lutym ze względu na ob-
lodzenie trasy, na której miał się odbyć bieg
na 3 km, zrezygnowano z tej części spraw-
dzianu z wf. Kandydatów oceniano więc
tylko z zajęć na hali sportowej, gdzie pod-
ciągali się na drążku, robili skłony w przód
(tzw. brzuszki) oraz walczyli z czasem na
trasie biegu wahadłowego 10 razy 10 m.
Instruktor wf. chor. Tomasz Ryś z 1 bsp
nie martwił się tym, że nie sprawdził, jak
szybko kandydaci na szeregowych zawo-
dowych pokonują dystans 3 km. – Porów-
nując wyniki poszczególnych konkurencji
z innych egzaminów, mogę śmiało powie-
dzieć, że ktoś, kto radzi sobie w hali, uzy-
skałby pozytywną ocenę także za bieg na
3 km – twierdzi chor. Ryś.
Ogólnie instruktor wf. z 1 bsp był zado-
wolony z przygotowania kandydatów do
sprawdzianu. – Sporadycznie musimy ko-
goś dyskwalifikować za dwie dwójki już
w trakcie egzaminu. Kandydaci są coraz
lepiej przygotowani, a niektórzy, jak np.
st. marynarz Stanisław Jastrzębski, do-
stali trzy piątki. Ci, którym dzisiaj nie-
wiele zabrakło do zaliczenia sprawdzia-
nu, za miesiąc mogą przyjść po raz dru-
gi. Cztery tygodnie to minimalny czas,
żeby poprawić sprawność. Muszą jednak
przynajmniej trzy razy w tygodniu solid-
nie potrenować, a wtedy powinni sobie
poradzić z egzaminem.
Przewodniczący komisji kwalifikacyj-
nej, a zarazem szef sekcji personalnej do-
wództwa 21 BSP mjr Marek Kazanecki
również widzi poprawę sprawności fi-
zycznej kandydatów na szeregowych za-
wodowych. – Widać, że ci chłopcy gar-
ną się do wojska – mówi. – Przygotowu-
ją się do egzaminów, w 80 proc. zdają na
ocenę pozytywną.
ZMIANA STATUSU
Szer. Dawid Choma w kwietniu zakoń-
czy zasadniczą służbę wojskową w Polsko-
-Ukraińskim Batalionie Sił Pokojowych
w Przemyślu. Na maturze uzyskał bardzo
dobre wyniki i zamierzał pójść na studia
dziennikarskie. Rodzice przekonali go jed-
nak, żeby najpierw poszedł do wojska. Po-
słuchał ich rady i w czasie służby tak mu
się spodobało w armii, że postanowił zwią-
zać się z nią na dłużej. – Chciałbym zostać

ZOSTAĆ PODH JAC E K S Z U S TA KOW S K I

W 21 Brygadzie Strzelców
Podhalańskich trwa kolejny
nabór do korpusu
szeregowych zawodowych.
Na razie na kandydatów
czekają 54 etaty.
KAROLINA PRYMLEWICZ

26 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY
KULISY PORADY |
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO || | | || || |

szeregowym zawodowym lub nadtermino-
wym – mówi. – Podoba mi się służba
w Polsko-Ukraińskim Batalionie. Dużym
plusem pracy w wojsku jest możliwość pój-
ścia po 15 latach na emeryturę. Jeśli pozo-
stanę w służbie nadterminowej lub uda mi
się zmienić swój status na szeregowego za-
wodowego, noszę się z zamiarem rozpo-
częcia studiów. Chcę studiować zaocznie
w Rzeszowie lub Przemyślu. Myślę o pra-
wie celnym.
St. szer. nadt. Grzegorz Bukała pocho-
dzi z Rzeszowa. Ukończył liceum ogól-
nokształcące i 2,5-roczne medyczne stu-
dium zawodowe. Jest technikiem fizyko-
terapii. Przed wojskiem odrobił staż
w przychodni i choć podobała mu się pra-
ca w wyuczonym zawodzie, ciągnęło go
do armii. – W wojsku jest bardzo ciekawie
– mówi. – Jeszcze w trakcie służby zasad-
niczej zrobiłem prawo jazdy kategorii C.
Od maja 2006 r. do stycznia 2007 służy- – Tym razem bez problemów wykonałem
łem w Rzeszowie w 21 Kompanii Medycz- 65 skłonów w przód i jest piątka. Miesiąc
nej. Potem pojawiła się ciekawa propozy- treningów robi swoje – mówi.
cja wyjazdu na misję. Od marca do wrze-
śnia byłem w Kosowie, na etacie kierow- CIEKAWA OFERTA
cy-sanitariusza. Spora liczba kandydatów na szerego-
Technik fizykoterapii wykorzystał swo- wych zawodowych w 21 BSP świadczy
je doświadczenie do udzielania pomocy o tym, że oferta skierowana do młodych lu-
medyczno-humanitarnej w szpitalach. Ja- dzi spotkała się z dużym zainteresowaniem.
ko sanitariusz jeździł również zabezpieczać – Magnesem przyciągającym do nas jest
pracę patroli saperskich w terenie. Ma mo- specyfika służby w 21 Brygadzie – mówi
tywację do dalszych wyjazdów na misje p.o. dowódcy 1 bsp mjr Adam Bera. – Mło-
jako szeregowy zawodowy. – Jak będzie dym ludziom oferujemy wykonywanie
trzeba, to pojadę i do Afganistanu – pod- urozmaiconych zadań. Uczą się wspinacz-
kreśla. Wraz z nim na nabór do korpusu ki wysokogórskiej, doskonalą umiejętno-
szeregowych zawodowych przyjechało ści jazdy na nartach czy też mogą się spraw-
kilku kolegów, z którymi był w Kosowie. dzić na misjach zagranicznych.
St. szer. Bukała podchodzi już drugi raz Szeregowi zawodowi nie mogą mieć pro-
do egzaminu. Na styczniowym nie do- blemów ze zdrowiem psychicznym. Doro-
stał bowiem zadowalającej go oceny za ta Iwanek, psycholog z 1 bsp, stara się
„brzuszki”. sprawdzić, czy kandydatom do korpusu

DHALAŃCZYKIEM MŁODZI
LUDZIE uczą się
24 kwietnia z 1 bsp wspinaczki
odejdą do cywila ostatni wysokogórskiej,
żołnierze zasadniczej służby doskonalą
wojskowej. Jednostka umiejętność
z Lwowskiej będzie w stu
ARCHIWUM 21 BSP

jazdy na nartach.
procentach zawodowa Mogą się też
sprawdzić
na misjach
zagranicznych.

SPORA LICZBA szeregowych zawodowych bezproblemo-

KANDYDATÓW na wo minęła zasadnicza służba wojskowa.
szeregowych zawo-
dowych w 21 BSP Próbuje się również dowiedzieć, co ich mo-
świadczy o tym, że tywuje do ubiegania się o przyjęcie na etat
oferta skierowana do szeregowego zawodowego.
młodych ludzi Pani psycholog zdaje sobie sprawę, że
spotkała się z dużym do końca nie może wierzyć w to, co kan-
zainteresowaniem.
Przewodniczący
dydaci wypisują w ankietach na swój te-
komisji kwalifika- mat. – Wiadomo, że jak ktoś bardzo chce
cyjnej mjr Marek się dostać do pracy, to napisze o sobie sa-
Kazanecki przyznaje, me pozytywne rzeczy – mówi pani Doro-
że najmilej widziani ta. – Żołnierze nadterminowi, a zwłaszcza
są żołnierze, którzy
służyli w jednostkach
ci, którzy byli na misjach, przechodzili licz-
21 BSP i mają ne badania. Oni są już bardzo dobrze spraw-
doświadczenie dzeni pod kątem psychologicznym, a tak-
MAGDA KOWALSKA-SENDEK

wyniesione z udziału że przygotowania do zawodowej służby. Ta-

w misji zagranicznej. kich kandydatów jest jednak niewielu. Cie-
szy mnie, że wśród zgłaszających się do
nas żołnierzy rezerwy przeważają osoby ze
średnim wykształceniem. 
Napisz do autora:
jacek.szustakowski@redakcjawojskowa.pl

nr 15/2008 Polska Zbrojna 27

WOJSKO LOGISTYKA
Przez żołądek
do koszar TOMASZ SZULEJKO
Profesjonalizacja wymusza nowe podejście do żywienia wojska.
Logistycy myślą o poprawie organizacji cateringu
w koszarach i polu.
Różowa ryżowa zupa mleczna na śnia-
danie w żołnierskiej stołówce kilka lat te-
mu nie była niczym wyjątkowym. Pamiąt-
ka po obiedzie z poprzedniego dnia, uwa-
rzona w kotle, który posłużył do przygoto-
wania barszczu. Pojawiała się często w opo-
wieściach rezerwistów i doświadczonych
żołnierzy o menu armijnej kuchni.
Tymczasem Szefostwo Służby Żywno-
ściowej Inspektoratu Wsparcia Sił Zbroj-
nych zapowiada eksperymentowanie ze
zróżnicowanym i smacznym menu. W wy-
branej jednostce potrawy przygotują do-
świadczeni kucharze. Dania podawane
w estetycznych wnętrzach mają odmienić
stereotypowe postrzeganie żywienia w woj-
sku w kategoriach „karmy” lub „paszy”.
Marzenie to czy rychła rzeczywistość?
PRZYPADEK FRANKA DOLASA
Poznańskie Centrum Szkolenia Wojsk
Lądowych przysposabia do służby 1500
kucharzy w ciągu roku. Żołnierze służby
zasadniczej przechodzą intensywny kurs
nauki gotowania w Szkole Młodszych Spe-
cjalistów. W nowoczesnych pracowniach
technologicznych, pod okiem doświadczo-
nych instruktorów gotowania, absolwenci
szkół zawodowych o profilu gastronomicz-
nym, cukiernicy, piekarze albo zupełnie
przypadkowi kandydaci, poznają sekrety
kuchni. Szer. elew Daniel Popiwanow,
28 Polska Zbrojna
PODCZAS ZAJĘĆ w pracowniach technolo-
gicznych zwraca się uwagę na kulturę
przygotowania i podawania potraw. Ważne
jest, aby pyszną potrawę chciało się
jeść oczami.
wspominając pierwsze dni w ,,esemesce”,
mówi, że czuł się jak filmowy Franek Do-
las. Pozbawiony jakiegokolwiek doświad-
czenia kulinarnego obawiał się, że sam zo-
stanie wrzucony do kotła.
Po trzech miesiącach szkolenia kucha-
rze rozsyłani są do jednostek w całym kra-
ju. Kontynuują służbę, gotując w stołów-
kach żołnierskich, kuchniach polowych
oraz kasynach. Po zwolnieniu do cywila
często zatrudniają się w dobrych restaura-
cjach i kuchniach hotelowych. Zdarza się,
że emigrują za granicę, gdzie znajdują pra-
cę w branży gastronomicznej. Umiejętno-
ści z wojska bywają cenione przez praco-
dawców. Rezerwiści są chwaleni za dyscy-
plinę i dobrą organizację pracy. Przygoto-
wanie merytoryczne również ma duże zna-
czenie. Wcześniejsze uzdolnienia i kompe-
tencje w koszarach też się nie zmarnują.
Szer. elew Piotr Szymański przybył do woj-
ska jako absolwent poznańskiej Zawodo-
wej Szkoły Gastronomicznej im. Karola
Libelta. Przed powołaniem przez trzy lata
praktykował jako kucharz w czterogwiazd-
kowym hotelu. – Specjalizowałem się
w garmażerce. Moim popisowym daniem
TOMASZ SZULEJKO (4)
był schab w galarecie. Bardzo lubię deko-
rować potrawy. Wojskowi instruktorzy do-
cenili te umiejętności.
Wiesława Gil, instruktorka gotowania:
– Kandydaci na kucharzy bywają różni.
nr 15/2008
 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
Obfitość i róż-
norodność potraw
w amerykańskich stołów-
kach bywa imponująca. Na po-
czątku robi ogromne wrażenie.
Jednak po kilku tygodniach
,,plastikowego” jedzenia tęsk-
nimy do żuru, bigosu, gro-
chówki i pierogów
nr 15/2008
| | | |
Jedni mają talent i motywację. Efekty wi-
dać na talerzu. Inni trafiają do nas z przy-
padku. Przynajmniej nauczą się podstaw
gotowania.
Umiejętności zachowania się w kuchni
mogą mieć decydujące znaczenie w doro-
słym życiu. Instruktorka Maria Lipkowska
żartuje, że chłopcy po „esemce” są świet-
nymi kandydatami na mężów.
ŻUR CZY PLASTIK
Podczas zajęć w pracowniach technolo-
gicznych zwraca się uwagę na kulturę przy-
gotowania i podawania potraw. Ważne
jest, aby pyszną potrawę chciało się jeść
oczami.
Stołówkowa rzeczywistość w jednost-
kach bywa jednak różna. Wegetarianie lub
alergicy wciąż mają ciężkie życie. Nierzad-
ko uchodzą za buntowników. W najlep-
szym przypadku bywają uznani za dziwa-
ków. Na szczęście takie myślenie już ustę-
puje. Polscy żołnierze jeżdżą za granicę,
gdzie zdobywają nowe doświadczenia, ob-
serwują, poznają nawyki żywieniowe żoł-
nierzy innych państw. Obfitość i różnorod-
ność potraw w amerykańskich stołówkach
bywa imponująca. Na początku robi ogrom-
ne wrażenie. Jednak po kilku tygodniach
,,plastikowego” jedzenia tęsknimy do żu-
ru, bigosu, grochówki i pierogów. Święta
na misji są bardzo wyczekiwane. Żur na
pustyni jest szczególnym rarytasem. Od
2003 r. dobrą tradycją stało się oficjalne za-
opatrywanie kontyngentów w tradycyjne
polskie wiktuały.
Specjalistka Cyklu Logistyki poznań-
skiego centrum Krystyna Twardowska
przekonuje, że wojsko nie pozostaje głuche
na propozycje zmian. – Staramy się obser-
wować najnowsze tendencje w gastrono-
mii. Słuchamy sugestii elewów. Odpowia-
damy na potrzeby. Uczymy ich na przykład
przyrządzania pizzy.
Młodzi kucharze wojskowi mają satys-
fakcję, gdy podczas przepustki zaimponu-
ją sympatiom czy narzeczonym daniem,
które przyrządzą osobiście. Własnoręcznie
|
| |
przygotowana kolacja przy świecach robi
na dziewczynach wrażenie.
Sierż. sztab. Grzegorz Wawrzyniak
twierdzi, że kadra dydaktyczna bez waha-
nia wykorzystuje możliwość zmian progra-
mowych. W roku szkolnym instruktorzy
mogą samodzielnie zmienić do 10 proc.
treści nauczania. Inspiracje kulinarne
wzbogacają ofertę żywieniową i sprawia-
ją słuchaczom satysfakcję z uczestnictwa
w wojskowym kursie gotowania.
Najważniejsze jest, aby tę satysfakcję
wpisać w system profesjonalizacji sił zbroj-
nych. Świetnie przygotowana kadra oraz
baza szkoleniowa stanowią atuty poznań-
skiego centrum. Programy nauczania kon-
struowane są z uwzględnieniem systemu
zarządzania bezpieczeństwem żywności
HACCAP.
Instruktorzy nie kryją obaw o przyszłość.
Śledzą dyskusje i rozważania w mediach
na temat zmian w systemie żywienia woj-
ska. Pojawiające się głosy, popierające
wprowadzenie cywilnego cateringu, nie
przekonują ich. Przynajmniej nie w odnie-
sieniu do warunków pola walki. Twierdzą,
że są w stanie podołać wyzwaniom profe-
sjonalizacji. Kierownik Cyklu Logistyki
mjr Ryszard Andrzejewski uważa, że moż-
liwe jest szkolenie zawodowych kucharzy
przychodzących prosto z cywila, bez przy-
gotowania gastronomicznego. Po trzech
miesiącach przeszkolenia wojskowego po-
winni oni odbywać sześciomiesięczny kurs
specjalistyczny, z przedmiotami takimi jak
problemy podstaw żywienia, towaroznaw-
stwo czy organizacja żywienia w warun-
kach polowych.
Przeprowadzony w ostatnich dniach eg-
zamin końcowy elewów SMS dowiódł, że
wojsko może przygotować w krótkim cza-
sie kucharzy potrafiących przyrządzić
smaczne i urozmaicone potrawy. Sukces,
jak w każdej dziedzinie, zależy od organi-
zacji szkolenia oraz właściwego doboru
kandydatów. 
Napisz do autora:
tomasz.szulejko@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 29
PORADY PRAWO
Odroczenie?

Masz problem?
do wniosku o udzielenie odro-

§
czenia, zostały określone
Mam 19 lat. Za miesiąc czeka mnie komisja wojskowa. Czy
w rozporządzeniu Rady
w związku z tym, że moja dziewczyna jest niepełnoletnia (17 lat),
a w październiku zostaniemy rodzicami, przysługuje mi jakieś od- Ministrów z 31 maja 2006 r.
roczenie? w sprawie udzielania odroczeń
zasadniczej służby wojskowej

Z godnie z przepisem art. 39

ust. 1 ustawy z 21 listopa-
da 1967 r. o powszechnym
7) kształcenie w celu
zdobycia kwalifikacji przydat-
nych w wojsku na podstawie
(Dziennik Ustaw z 2006 r.
nr 118, poz. 800).
W myśl par. 4 ust. 1 tego aktu
obowiązku obrony umowy zawartej z wojskowym prawnego, we wniosku
Rzeczypospolitej Polskiej komendantem uzupełnień al- o udzielanie odroczenia zasad-
(Dziennik Ustaw z 2004 r. bo skierowania – na czas tego niczej służby wojskowej ze
nr 241, poz. 2416 i nr 277, kształcenia. względu na konieczność spra-
poz. 2742; z 2005 r. nr 180, Ponadto odroczenia zasadni- wowania bezpośredniej opieki
poz. 1496; z 2006 r. nr 104, czej służby wojskowej można nad członkiem rodziny za-
poz. 708 i 711 oraz nr 220, udzielić również ze względu na mieszcza się:
poz. 1600, a także z 2007 r. ważne sprawy osobiste lub ro- 1) imię i nazwisko poborowego;
nr 107, poz. 732 i nr 176, dzinne poborowego, a w szcze- 2) datę i miejsce urodzenia po-
poz. 1242), odroczenia zasad- gólności związane z zaistnie- borowego;
niczej służby wojskowej udziela niem trudnej sytuacji osobistej 3) adres zamieszkania albo
się poborowemu na jego udo- lub rodzinnej, które nie upo- inny adres do korespondencji,
kumentowany wniosek ze ważniają do udzielenia poboro- pod który skutecznie można
względu na: wemu odroczenia z tytułu spra- doręczyć dokumenty związane
1) wybór na posła – na czas wowania bezpośredniej opieki z odroczeniem zasadniczej
pełnienia mandatu; nad członkiem rodziny, albo służby wojskowej;
2) kandydowanie do sejmu z powodu konieczności zała- 4) numer ewidencyjny PESEL
– na czas trwania kampanii twienia spraw związanych poborowego;
wyborczej; z prowadzeniem przez poboro- 5) wyszczególnienie osób,
3) konieczność sprawowania wego przedsiębiorstwa, gospo- w stosunku do których zacho-
bezpośredniej opieki nad darstwa rolnego albo innej dzi konieczność sprawowania
członkiem rodziny wspólnie działalności gospodarczej bezpośredniej opieki, w tym
z nim zamieszkałym, który nie (art. 39 ust. 3). Odroczenia na ich imię i nazwisko, stopień po-
ukończył szesnastego roku ży- tej podstawie można udzielić krewieństwa w stosunku do
cia lub został uznany za całko- tylko jeden raz na okres od poborowego, datę urodzenia
wicie niezdolnego do pracy i do trzech do dwunastu miesięcy. oraz adres zamieszkania.
samodzielnej egzystencji, albo Szczegółowe warunki i tryb Do wspomnianego wniosku do-
który ukończył siedemdziesiąty udzielania odroczeń zasadni- łącza się decyzję wójta lub bur-
piąty rok życia, jeżeli nie ma in- czej służby wojskowej oraz do- mistrza (prezydenta miasta)
nego pełnoletniego członka ro- kumenty, które należy dołączyć o konieczności sprawowania
dziny bliższego lub równego
stopniem pokrewieństwa obo-
wiązanego do sprawowania tej
opieki, albo ze względu na
obowiązek sprawowania opieki
wynikającej z prawomocnego
orzeczenia sądu – na czas
sprawowania tej opieki (odro-
czenia tego udziela się nie wię-
cej niż trzy razy, każdorazowo
na czas określony we wniosku,
nie dłuższy jednak niż dwana-
ście miesięcy – art. 39 ust. 4);
4) pobieranie nauki w szkole
wyższej, jeżeli jest on studen-
tem – na czas pobierania tej
nauki;
5) pobieranie nauki w zakła-
dzie kształcenia nauczycieli
– na czas pobierania tej nauki;
6) pobieranie nauki w szkole
ponadgimnazjalnej, a do dnia
31 sierpnia 2008 r. także
w szkole ponadpodstawowej
– na czas pobierania tej nauki;

30 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO| |

CO NOWEGO
§ W Dzienniku Ustaw nr 41 z 2008 r. ogłoszone zostały roz-
porządzenia ministra obrony narodowej:
1) z 25 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
wyjazdów za granicę żołnierzy zawodowych w celach niezwią-
zanych ze służbą wojskową (poz. 247);
2) z 28 lutego 2008 r. w sprawie wykonywania pracy zarob-
kowej lub prowadzenia działalności gospodarczej przez żoł-
nierzy zawodowych (poz. 248).
Reguluje ono szczegółowe warunki i tryb postępowania
w sprawach udzielania żołnierzom zawodowym zezwoleń na
wykonywanie pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności
gospodarczej; dane, jakie powinien zawierać wniosek żołnie-
rza zawodowego o udzielenie zezwolenia na wykonywanie

ategia Arm
pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej;
szczegółowe warunki i tryb postępowania przy cofnięciu ze-
St r ia
zwolenia na wykonywanie pracy zarobkowej lub prowadzenie
działalności gospodarczej; szczegółowe warunki odmowy

ć
udzielenia zezwolenia na wykonywanie pracy zarobkowej lub

Obronnoś

Tec
prowadzenie działalności gospodarczej;
3) z 28 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie

hn
świadectw służby żołnierzy zawodowych (poz. 249).
Wejdą one w życie 26 marca 2008 r.

ik a
§ W Dzienniku Ustaw nr 48 z 2008 r. ukazało się rozporzą-
dzenie ministra obrony narodowej z 4 marca 2008 r.

Be
zmieniające rozporządzenie w sprawie umundurowania i wy-
a
yk

z
ekwipowania oraz ubiorów cywilnych żołnierzy zawodowych

p
i kandydatów na żołnierzy zawodowych (poz. 285). kt iec
Zgodnie z jego przepisami prawnie usankcjonowano możli-
zeń a
wość wydawania przedmiotów specjalistycznych przewidzia-
stwo T
nych tylko dla pilotów samolotów F-16 szkolonych w kraju.
Ponadto zrezygnowano z uszczegóławiania terminu wypłaty
równoważnika pieniężnego za środki higieny osobistej oraz
konserwacji obuwia.
Wejdzie ono w życie 5 kwietnia 2008 r. BELLONA
przez poborowego bezpośred- Do wspomnianego wniosku do-
niej opieki nad członkiem ro- łącza się dokumenty potwier-
dziny lub orzeczenie sądu dzające stan faktyczny (par. 7
o obowiązku sprawowania ta- ust. 2). Natomiast w przypadku
kiej opieki (par. 4 ust. 2). niemożliwości udokumentowa-
Z kolei we wniosku o udziele- nia przez poborowego stanu
nie odroczenia zasadniczej faktycznego wojskowy komen-
służby wojskowej ze względu dant uzupełnień może odebrać
na ważne sprawy osobiste lub od poborowego stosowne
rodzinne zamieszcza się oświadczenie (par. 7 ust. 3).
(par. 7 ust. 1): Jeżeli natomiast chodzi o tryb
1) imię i nazwisko poborowego; orzekania o konieczności spra-
2) datę i miejsce urodzenia po- wowania przez poborowego
borowego; bezpośredniej opieki nad
3) adres zamieszkania albo in- członkiem rodziny oraz doku-
ny adres do korespondencji, menty wymagane w tych spra-
pod który skutecznie można wach, to zostały one określone
doręczyć dokumenty związane w przepisach rozporządzenia
z odroczeniem zasadniczej
służby wojskowej;
Rady Ministrów w sprawie
orzekania o konieczności spra-
Spojrzenie
4) numer ewidencyjny PESEL
poborowego;
wowania przez poborowego
bezpośredniej opieki nad
Specjalistów,
5) informacje o okoliczno-
ściach uzasadniających udzie-
członkiem rodziny (Dziennik
Ustaw z 2006 r. nr 17,
Pogląd
lenie odroczenia. poz. 129). Praktyków
nr 15/2008 Polska Zbrojna 31
AAAAAAA OKIEM
NASZYM AAAAAAAA

JAROSŁAW WIŚNIEWSKI (2)

T rening kierowania ogniem dla 1 Dywizjonu Artylerii
Samobieżnej prowadził dowódca brygady płk Roman
Kłosiński. Uczestnicy szkolenia ćwiczyli taktykę, pracę bojo-
wą na sprzęcie, strzelanie i kierowanie ogniem z armatohau-
bicy Dana, wyrzutni RM-70 oraz z BM-21. W ćwiczeniach
wzięło udział 150 rezerwistów. Część z nich mogła sprawdzić
swoje umiejętności podczas ostrego strzelania z BM-21.

REZERWA TEŻ
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

Siedmiuset żołnierzy przez dwa tygodnie szkoliło się na poligonie

w Żaganiu. Zimowe zgrupowanie pododdziałów z 23 Śląskiej
Brygady Artylerii stacjonującej na co dzień w Bolesławcu
zakończyło się 11 kwietnia.

32 Polska Zbrojna nr 15/2008

ZAPIS ||
ZAPISFORUM ||
FORUMNANA
CELOWNIKU || | |
WOJSKOKULISY
CELOWNIKUWOJSKO | |
KULISYPORADY | |
PORADYPO PO
SŁUŻBIE | |
SŁUŻBIEHISTORIA | |
HISTORIAMILITARIA| |
MILITARIAPRASA | |
PRASAŚWIAT | |
ŚWIATTO TO
I OWO
I OWO

STRZELA
nr 15/2008 Polska Zbrojna 33
SIŁY POWIETRZNE
14 Eskadra Lotnictwa Transportowego w Powidzu
należy do najmłodszych jednostek w Siłach Powietrznych.
Służą w niej żołnierze z całego kraju,
i to nie tylko z SP.
Praca dla Herculesa
PLAN
DOSTAW
C-130E HERCULES
70-1273
– październik 2008 r.
70-1262 – luty 2009 r.
70-1272 – kwiecień 2009 r.
70-1263 – czerwiec 2009 r.
70-1276
– wrzesień 2009 r.
NAJWAŻNIEJSZYM zadaniem jednostki będzie transport oraz desantowanie ludzi i sprzętu wszystkich
rodzajów sił zbrojnych.
Czternasta Eskadra Lotnic-
twa Transportowego rozpo-
częła działalność 5 listopada
2007 r., a sformowana została
na podstawie decyzji ministra
obrony narodowej z 22 wrze-
śnia 2006 r. Jej dowódcą jest
ppłk pil. Mieczysław Gaudyn,
a jego zastępcą mjr pil. Cezary
Zdebski.
Wojsko Polskie zmienia swo-
je oblicze, nasi żołnierze bio-
rą udział w coraz większej
liczbie misji poza terytorium
kraju. Szybko okazało się, że
wysłużonych pięć samolotów
An-26 i planowanych (obec-
nie jest ich dziewięć w 13 eltr
w Krakowie) kilkanaście
C-295M CASA nie jest w sta-
nie zapewnić szybkiego trans-
portu różnego rodzaju ładun-
ków, sprzętu i wojsk do Iraku,
Afganistanu czy Czadu. Po-
trzebne są większe maszyny
34 Polska Zbrojna
PIOTR LASKOWSKI
transportowe. Po wielu nego-
cjacjach podjęto decyzję o wy-
posażeniu Sił Powietrznych
w nowe samoloty transportowe
C-130E Hercules. Pierwszy
z nich w październiku tego ro-
ku pojawi się na lotnisku w Po-
widzu.
Najważniejszym zadaniem
dla jednostki stanie się trans-
port oraz desantowanie sił
i środków wszystkich rodzajów
sił zbrojnych zarówno w syste-
mie narodowym, jak i w ra-
mach NATO. Ponadto eskadra
będzie m.in.: współpracowała
z wojskami powietrznodesan-
towymi i specjalnymi, wykony-
wała zadania transportowe
w ramach lotniczych misji hu-
manitarnych, zajmie się ewa-
kuacją rannych i chorych żoł-
nierzy wykonujących zadania
dla NATO i ONZ, przebywa-
jących w różnych rejonach
USAF
świata zagrożonych konfliktem
zbrojnym.
Obecnie jednak najważniej-
szym jej zadaniem jest prze-
szkolenie personelu latającego
i służby inżynieryjno-lotniczej
(SIL) w USA.
Kto ma szanse
14 eltr znajduje się w „budo-
wie”, a jej ukompletowanie nie
przekracza jeszcze nawet poło-
wy etatów, co wkrótce ma się
jednak zmienić. Spośród per-
sonelu latającego 25 osób wy-
jechało do USA, a pod koniec
marca udała się tam kolejna
grupa 25 członków SIL.
W Stanach Zjednoczonych
szkolili się piloci, czyli pięć za-
łóg, wraz z dowódcą eskadry.
W październiku 2009 r. na po-
kładzie pierwszego Herculesa
wrócą do Polski pierwsze dwie
pełne załogi.
Na co czeka 14 Eskadra?
– pięć samolotów C-130E Hercules z po-
nad dwiema załogami na samolot;
– sześć samolotów M-28 Bryza z dwiema
załogami na samolot – do tej pory są
tylko dwa samoloty w eskadrze;
– jedną siedzibę dla dowództwa, sztabu,
sekcji bezpieczeństwa lotów, pionu
szkolenia, sekcji planowania operacji
– do tej pory funkcjonuje w kilku
miejscach;
– hangar dla dwóch Herculesów (2009 r.)
z możliwością prowadzenia obsługi tech-
nicznej i tzw. Acceptance Inspection;
– zakup i instalacje hangaru lekkiego.
Jak twierdzi dowódca 3 Bry-
gady Lotnictwa Transporto-
wego gen. bryg. pil. Adam
Świerkocz, najważniejsi w ca-
łym przedsięwzięciu są wła-
śnie ludzie. – Na nich będzie
przecież spoczywał obowią-
zek obsługi zupełnie nowych
samolotów transportowych
w naszym lotnictwie i po pro-
stu muszą być do tego właści-
wie przygotowani.
Dlatego tak ważna jest odpo-
wiednia selekcja kandydatów
do eskadry. Muszą to być lu-
dzie, którzy chcą służyć i pra-
cować, mają odpowiedni wiek,
ponieważ Hercules będzie ich
samolotem docelowym. To nie-
zwykle trudne wyzwanie. Nie
opłaca się bowiem szkolić pi-
lota, którego po kilku latach bę-
dzie musiał zastąpić nowy
i znowu trzeba zapłacić za je-
go szkolenie. Dodatkowo wy-
nr 15/2008
FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA

borom nie sprzyja sytuacja na Od 1 stycznia 2009 r. w Po- moloty, więc piętnaście załóg FLESZ
rynku pracy, który kusi pilo- widzu powstanie baza lotnic- to byłoby za dużo. Wychodzi- POZNAŃ-KRZESINY. 1 kwietnia
tów większymi zarobkami twa transportowego. W jej łoby wtedy po pięć załóg na sa- powstała w Krzesinach nowa
w innych firmach, a ci niejed- skład wejdzie również 14 eltr. molot. Obecnie zakłada się, że baza. Na specjalnie zorganizowa-
nokrotnie decydują się na odej- Aby dowódca eskadry mógł będą to ponad dwie załogi na nych zbiórkach podsumowano
ście z wojska. skupić się tylko na szkoleniu każdą z pięciu maszyn. 3 Bry- dotychczasową pracę kończącej
Herculesy mają być wyko- lotniczym, sprawami technicz- gada chce przeszkolić w USA działalność 31 Bazy Lotniczej.
rzystywane w eskadrze od nymi zajmie się tzw. GOT, czy- pierwszych pięć załóg do koń- – Od dzisiaj będziemy już mówili
na miejsce stacjonowania
naszych Jastrzębi 31 Baza
Historia programu C-130 dla Polski Lotnictwa Taktycznego.
Listopad 2004 r. – podpisanie umowy kosztów programu, pięcioletnie opóźnie- Wchłonęła ona podległe do tej po-
na sześć samolotów C-130K z zasobów nie dostaw samolotów; ry dowódcy 2 Brygady Lotnictwa
rezerw RAF; 2006–2007 – oferta dostawy pięciu Taktycznego eskadry 3 i 6
Maj 2005 r. – zaniechanie programu C-130E z rezerw USAF, a w ramach pakietu – mówił dowódca nowej bazy
C-130K ze względu na zaawansowaną m.in.. dostarczenie dodatkowych pięciu sil- płk Rościsław Stepaniuk. Eskadry,
korozję i zmęczenie płatowca, wzrost ników i śmigieł oraz szkolenie personelu. od tej chwili stanowiące integral-
ną część bazy, będą pododdziała-
mi w tzw. grupie działań lotni-
czych. Wprowadzenie nowej
struktury w 31 Bazie Lotnictwa
Taktycznego nie zmieni podległo-
ści krzesińskiego lotniska
– nadal będzie podlegać dowód-
cy 2 BLT w Poznaniu.

POZNAŃ-KRZESINY.
Trzymane do tej pory
w tajemnicy nowe lo-
go 31 Bazy Lotnictwa
Taktycznego ujrzało
światło dzienne.
Zwycięska oznaka au-
PIOTR LAKOWSKI (2)

DOWÓDCA 3 Brygady Lotnictwa Transportowego gen. bryg. pil. Adam Świerkocz i zastępca dowódcy 14 eltr
mjr pil. Cezary Zdebski złożyli pamiątkowe podpisy wewnątrz skrzydła Herculesa remontowanego dla eskadry.
15 do 18 lat, na tyle też muszą
związać się z nimi załogi. Za-
kłada się bowiem, że maszyny
będą wylatywały ok. 500 godz.
w ciągu roku, a żywotność ich
silników obliczona jest na bli-
sko 18 tys. godzin.
Propozycje służby w 14 eltr
dostaną więc przede wszystkim
ludzie sprawdzeni, najpierw
z rozformowanych eskadr lot-
nictwa transportowo-łączniko-
wego w Bydgoszczy i Wrocła-
wiu. Dowódca brygady wystą-
pił również z pismem do do-
wódcy MW, skąd pochodzi już
dwóch pilotów, a następnych
dwóch szykuje się do przejścia
do Powidza.
Wielu kandydatów może też
trafić do eskadry z Dęblina, po-
nieważ WSOSP w wyniku cięć
finansowych została kadrowo
pomniejszona i ludzie stamtąd
poszukują pracy.
li Grupa Obsług Technicznych.
Powstanie wspólna SIL dla
eskadry i bazy.
Herculesy nie będą jednak
naprawiane w Polsce, gdyż
utrzymywanie własnego serwi-
su jest opłacalne przy 15 samo-
lotach, a my będziemy mieli
tylko pięć.
Załoga
W skład załogi Herculesa
wchodzą: dwóch pilotów, na-
wigator, technik załadunku,
czyli operator ładowni (Load
Master) i technik pokładowy.
Początkowo zakładano, że na
jeden samolot C-130 będą po-
trzebne trzy załogi, podobnie
jak jest to w norweskich siłach
powietrznych. Ale Norwego-
wie mają 12 samolotów, a na-
sze SP tylko pięć. Przy zakła-
danej sprawności 50–70 proc.
zawsze w użyciu będą trzy sa-
ca lutego 2009 r., a resztę do
końca tegoż roku. W ten spo-
sób w Powidzu znalazłoby się
osiem załóg i pięć Herculesów,
a później docelowo już dziesięć
załóg.
W kwietniu tego roku gen.
Świerkocz poleci do bazy ame-
rykańskich sił powietrznych
w Little Rock w stanie Arkan-
zas, żeby zobaczyć, jak wyglą-
da szkolenie lotników 14 Eska-
dry. Gospodarzem bazy jest
314 Skrzydło Transportu Lot-
niczego. Na jej terenie znajdu-
je się centrum szkolenia Air
Education and Training Com-
mand, które w tym roku odwie-
dził dowódca SP gen. broni. pil.
Andrzej Błasik, gdy uzgadniał
m.in. wolne terminy szkolenia
dla załóg Herculesów.  skażeń plutonu chemicznego pod
Napisz do autora:
piotr.laskowski@
redakcjawojskowa.pl
torstwa Piotra
Łysakowskiego nawiązuje do
tradycji lotniczych Krzesin,
Poznania i Wielkopolski.
Widnieje na niej charakterystycz-
ny poznański kruk, który był wy-
korzystywany w znakach identyfi-
kacyjnych eskadr i pułków stacjo-
nujących w Poznaniu. Samoloty
F-16 symbolizują dwie krzesiń-
skie eskadry lotnicze, a liczba
„31” nawiązuje do zapisu nume-
rowego wykorzystywanego
w ostatnim okresie przez 3 elt,
a wcześniej 3 Pułk.
SKWIERZYNA. Głównym punk-
tem zgrupowania poligonowego
pododdziałów rozpoznania ska-
żeń oraz drużyn dowodzenia jed-
nostek sił powietrznych, przepro-
wadzonego 25–28 marca na ba-
zie 61 Brygady Rakietowej Obrony
Powietrznej, były strzelania bojo-
we z broni pokładowej BRDM.
Najlepsze rezultaty osiągnęły dru-
żyny rozpoznania skażeń kompa-
nii chemicznej z 2 BLot pod do-
wództwem kpt. Ireneusza
Przybyszewskiego i rozpoznania
dowództwem ppor. Piotra
Gryszana.
Oprac. SG

nr 15/2008 Polska Zbrojna 35

AAAAAAA
MARYNARKA WOJENNA
DODATEK AAAAAAAAAAAAAAAAAAA

Na straży
Bałtyku TOMASZ GOS

Wszystko, co dzieje się w polskiej strefie Morza Bałtyckiego, jest na co dzień monitorowane
i kontrolowane przez Centrum Operacji Morskich. Na wypadek eskalacji morskiego konfliktu zbrojnego
to właśnie COM ma przejąć funkcję organu dowodzenia.

entrum Operacji
Morskich istnie-
je od 2002 r. Je-
go powstanie
wiąże się z reor-
ganizacją polskiego systemu
dowodzenia operacyjnego
oraz dostosowaniem go do
standardów NATO. COM jest
odpowiedzialne za planowa-
nie operacyjne, dowodzenie
i kierowanie siłami wydzielo-
nymi do operacji, koordyna-
cję i nadzór nad wykonywa-
niem zadań Marynarki Wo-
jennej w obrębie polskiej stre-
fy Bałtyku, jak i w misjach
pokojowych czy stabilizacyj-
nych poza polskimi obszara-
mi morskimi. W praktyce
oznacza to, że Centrum Ope-
racji Morskich sprawuje bez-
pośredni nadzór nad działal-
nością wszystkich jednostek
MW na morzu, w powietrzu
i na lądzie podczas wykony-
wania przez nie zadań szko-
leniowych i operacyjnych.
Rozbudowane systemy infor-
matyczne i zobrazowania sytu-
acji na morzu, lądzie i w po-
wietrzu wykorzystywane
przez COM są nieustannie ak-
tualizowane. Najświeższe in-
formacje przesyłają tam urzę-
dy morskie, Straż Graniczna,
Morska Służba Poszukiwania
i Ratownictwa oraz dowódz-
twa komponentów morskich
NATO z Northwood w Wiel-
kiej Brytanii i z Neapolu we
Włoszech. – W COM skupia-
ne są informacje kształtujące
nie tylko obecny obraz sytu-
acji w danym obszarze, ale co
najważniejsze, informacje po-
zwalające prognozować roz-
wój wydarzeń i przewidywać
rodzaje i obszary występowa-
nia potencjalnych zagrożeń –
mówi kontradmirał Ryszard
Demczuk, dowódca COM.
W COM działają trzy pio-
ny: planowania operacji, dzia-
łań bieżących i szefa sztabu.
W Pionie Działań Bieżących
znajduje się jedna z najważ-
niejszych komórek – Dyżur-
na Służba Operacyjna. Dzia-
ła ona przez całą dobę. Jej za-
daniem jest alarmowanie
i ostrzeganie o zagrożeniu na
Bałtyku, zbieranie danych
o sytuacji na morzu i przed-
stawianie meldunków prze-
łożonym. Do obowiązków
Dyżurnej Służby Operacyj-
nej należy także przekazywa-
nie doraźnych rozkazów
i zbieranie meldunków. Służ-
ba ta współpracuje między in-
nymi z Centrum Operacji Po-
wietrznych w celu koordyna-
cji wspólnych przedsięwzięć
MW i SP.
Wśród znawców tematu bez-
pieczeństwa kraju pojawiają się
jednak głosy, że w obszarze
działań reagowania kryzysowe-
go nadal istnieją ogromne moż-
liwości pełniejszego wykorzy-
stania potencjału informatycz-
nego, analitycznego oraz orga-
nizacyjnego Centrum Operacji
Morskich.
Kryzys z zatoce
Dwa lata temu na wodach
Zatoki Gdańskiej odbyły się
zakrojone na bardzo szeroką
skalę ćwiczenia służb porząd-
ku publicznego oraz admini-
stracji morskiej. Scenariusz
zakładał, że prom pasażerski
tuż po wyjściu z gdyńskiego
portu zostanie opanowany
przez uzbrojonych terrory-
stów. Jego kapitan zdołał
nadać sygnał alarmowy do
Centrum Bezpieczeństwa
Morskiego – VTS (Vessel
Trafic System – system kon-
troli ruchu statków). Stamtąd
wiadomość o zdarzeniach, ja-

36 Polska Zbrojna nr 15/2008

 FORUM | SŁUŻBA | WYDARZENIA | LUDZIE | MILITARIA | W GARNIZONIE | PORADY | ŚWIAT | TO I OWO | SPORT | HISTORIA
MARIAN KLUCZYŃSKI (2)
Zadania COM
– planowanie ope- do udziału w ope- cej jednostek MW;
racyjne, dowodze- racjach i zespołach – nieprzerwany
nie i kierowanie NATO oraz zadekla- monitoring żeglugi
działalnością bojo- rowanych do sił UE; i analiza skażeń
wą sił wydzielonych – koordynacja dzia- w rejonie odpowie-
do przeprowadze- łalności operacyj- dzialności MW;
nia operacji; nej sił MW w ob- – współpraca
– sprawdzanie szarze wyłącznej z Morską Służbą
przygotowania, strefy ekonomicz- Poszukiwania
a także koordyno- nej RP; i Ratownictwa
wanie działań sił – monitorowanie w zakresie ratowa-
MW wydzielonych działalności bieżą- nia życia na morzu.
kie zaszły na promie, przeka- nych wcześniej do działań
zano do Centrum Reagowa- w sytuacjach kryzysowych
nia Kryzysowego Wojewody – tłumaczy kontradmirał
Pomorskiego oraz dyrektora Demczuk. – Zgodnie z zapi-
Urzędu Morskiego w Gdyni sami ustawy o zarządzaniu
i Centrum Bezpieczeństwa kryzysowym biorą w tych
Morskiego. Następnie sygnał działaniach udział głównie ta-
dotarł na szczebel ministerial- kie podmioty jak Straż Gra-
ny, do resortów odpowiedzial- niczna i Policja.
nych za porty i żeglugę, do
Centrum Operacji Morskich Informacja
Marynarki Wojennej oraz do dwudziestej
Morskiej Służby Poszukiwa- Zgodnie z obowiązującymi
nia i Ratownictwa. W końcu przepisami wymiana infor-
Centrum Reagowania Kryzy- macji pomiędzy dyżurną służ-
sowego Wojewody Pomor- bą operacyjną Morskiego
skiego uaktywniło procedury, i Pomorskiego Oddziału Stra-
na podstawie których do dzia- ży Granicznej a dyżurną służ-
łań skierowano formacje pod- bą operacyjną Centrum Ope-
ległe MSWiA: Policję i Straż racji Morskich Marynarki
Graniczną. – Z opisu funkcjo- Wojennej odbywa się stan-
nowania całego systemu za- dardowo raz na dobę, do go-
rządzania kryzysowego wy- dziny dwudziestej. Natomiast
nika, że rola Marynarki Wo- w razie stwierdzenia awarii
jennej w przypadku zagroże- jednostek pływających lub
nia terrorystycznego na Bał- statków powietrznych Straży
tyku sprowadza się praktycz- Granicznej informacja prze-
nie do przygotowania odpo- kazywana jest do COM na-
wiednich planów oraz do tychmiast. Podobna procedu-
utrzymywania w gotowości ra obowiązuje w przypad-
sił i środków zadeklarowa- kach stwierdzenia rażącego
nr 15/2008
Dowódcy COM
– kontradmirał
Marian Prudzienica
(01.07.2002 – 07.01.2004)
– admirał floty
Jędrzej Czajkowski
(08.01.2004 – 28.01.2005)
– p.o. kontradmirał
Adam Mazurek
(28.01.2005 – 17.04.2005)
– admirał floty
Marek Brągoszewski
(18.04.2005 – 14.08.2007)
– kontradmirał Ryszard Demczuk
(od 15.08.2007)
naruszenia przepisów obo-
wiązujących na polskich ob-
szarach morskich. Jednostka
Straży Granicznej ma wów-
czas obowiązek przekazać do
COM nazwę wykrytego stat-
ku i jego banderę. Jeśli zaob-
serwowano zanieczyszcze-
nia, to strażnicy muszą okre-
ślić ich rejon, rozmiary oraz
kierunek przemieszczania.
Muszą też podać pozycję wy-
krytego statku i określić ro-
dzaj prowadzonych przez nie-
go działań albo zaobserwowa-
nych awarii, a także podać
źródło informacji o statku.
Zgodnie z rozporządze-
niem ministra spraw we-
wnętrznych i administracji
z 2004 r., współdziałanie Stra-
ży Granicznej z Marynarką
Wojenną w zakresie ochrony
granicy państwowej na morzu
organizuje i koordynuje ko-
mendant główny Straży Gra-
nicznej.  żeń charakteru misji, jakie załogi
Napisz do autora:
tomasz.gos@
redakcjawojskowa.pl
FLESZ
DARŁOWO. Śmigłowiec ratowni-
czy Mi-14 PS z 29 Darłowskiej
Eskadry Lotniczej przetranspor-
tował 29 marca pracownika plat-
formy wiertniczej na Bałtyku
z podejrzeniem wstrząśnienia
mózgu. Pod opieką załogi dyżur-
nej poszkodowany trafił na lądo-
wisko w Gdańsku-Oliwie, gdzie
został przekazany personelowi
medycznemu. To druga w tym ro-
ku akcja z udziałem śmigłowca
ratowniczego z Gdyńskiej
Brygady Lotnictwa MW.
HEL. Marynarze grupy płetwo-
nurków minerów 13 Dywizjonu
Trałowców przeprowadzili reko-
nesans wraku, tzw. kanonierki,
znajdującego się w pobliżu hel-
skiego portu. Płetwonurkowie
operowali z pokładu niszczyciela
min ORP „Flaming” dowodzone-
go przez kpt. mar. Jarosława
Tuszkowskiego. Podczas akcji
st. bosmat Krzysztof Knitter i bos-
mat Damian Dominik znaleźli
pięć bomb głębinowych z II wojny
światowej. Po oczyszczeniu ich,
m.in. z muszli, załoga „Flaminga”
przy użyciu specjalnego pojazdu
podwodnego Ukwiał wykonała
dokumentację filmową znalezi-
ska, która posłuży specjalistom
MW do likwidacji zagrożenia.
SIEMIROWICE. Na zmodernizo-
wanym samolocie patrolowo-roz-
poznawczym An-28 B 1 RM
Bryza Bis od 25 marca
w 30 Kaszubskiej Eskadrze
Lotniczej Marynarki Wojennej
w Siemirowicach szkolą się piloci
MW. Najważniejsze jest zapozna-
nie się personelu eskadry z moż-
liwościami nowego samolotu i je-
go wyposażeniem oraz wypraco-
wanie procedur do wykonywania
przyszłych zadań. Chodzi także
o wyszkolenie nawigatorów, którzy
mają certyfikaty Przemysłowego
Instytutu Telekomunikacji, do po-
ziomu instruktorskiego. Ten etap
zajęć ma również posłużyć do
opracowania szczegółowych zało-
samolotu będą mogły realizować
samodzielnie i we współpracy z si-
łami okrętowymi MW.
Oprac. SG
Polska Zbrojna 37
 ŻANDARMERIA WOJSKOWA
EKSPORTOWI ŻANDARMI
W Oddziale Specjalnym ŻW w Mińsku Mazowieckim trwa ciągła rotacja. Żołnierze albo
przygotowują się do misji, albo ją pełnią, albo, powróciwszy, odtwarzają gotowość.
Był 17 stycznia 2005 r. Na
dworze siedem stopni mrozu.
Do Mińska Mazowieckiego
przybyło siedemnastu żandar-
mów grupy organizacyjnej,
wśród nich elita szkarłatnych
beretów – płk Zbigniew Powę-
ska, płk Krzysztof Gombrych,
płk Marcin Fitas, płk Dariusz
Bogacki, ppłk Andrzej Ise-
man, ppłk Tomasz Połuch,
mjr Zbigniew Marcińczyk.
Mieli zadanie – stworzyć Od-
dział Specjalny Żandarmerii
Wojskowej (OSŻW). Do mar-
ca powstawała dokumentacja,
a jednocześnie trwał nabór do
OS-u. W dniu Święta Żandar-
merii Wojskowej oddział do-
stał sztandar, we wrześniu 140
specżandarmów ćwiczyło na
poligonie w Bemowie Piskim,
a już w marcu 2006 r. pierw-
szy pluton wyruszył na misję
do Bośni i Hercegowiny – po
czterech miesiącach dołączy-
38 Polska Zbrojna
SY LW I A G U ZOW S K A
ła do nich reszta kompanii. Nie
był to jednak debiut, bo pod
koniec 2005 r. dwóch oficerów
w trybie „awaryjnym” wyru-
szyło na misję do Iraku, a je-
den na Bałkany.
Kolejne ważne wydarzenie
w historii mińskiego OS-u to
otrzymanie 15 sierpnia 2007 r.
flagi z rąk prezydenta RP. Ten
rok to również zmiana dowód-
cy. Pułkownika Zbigniewa Po-
węskę zastąpił płk Dariusz
Bogacki. 31 marca komen-
dant OSŻW odebrał z rąk pre-
zydenta RP „Znak Honorowy
Sił Zbrojnych Rzeczypospo-
litej Polskiej” przyznany od-
działowi za szczególne osią-
gnięcia w wykonywaniu za-
dań w misjach poza granica-
mi kraju.
Moduł podstawą
Oddział Specjalny ŻW
w Mińsku Mazowieckim jest
w 100 proc. uzawodowiony, do
pełnego ukompletowania bra-
kuje mu około 30 proc. Two-
rzą go dwa piony – sztabowy
i manewrowy. Pierwszy to
sztab, logistyka i szkolenie.
Drugi, stanowiący prawie
80 proc. jednostki, to pięć kom-
panii manewrowych, każda po
około stu żołnierzy. Plutony
manewrowe tworzące kompa-
nie składają się z czterech sek-
cji manewrowych poruszają-
cych się land-roverami i sekcji
wsparcia, której środkiem trans-
portu jest lekko opancerzony
pojazd interwencyjny Dzik,
i która ma dodatkowo karabin
maszynowy oraz granatnik
przeciwpancerny. Każda skła-
da się z sześciu żołnierzy
– trzech podoficerów i trzech
starszych szeregowych.
Jak widać, struktura oddzia-
łu jest modułowa. W zależno-
ści od zadania można „wyjąć”
sekcję, dwie czy pluton
i wzmocnić inny pododdział.
Przygotowani
Komendant OSŻW w Miń-
sku Mazowieckim płk Dariusz
Bogacki, opowiadając o swo-
jej jednostce, koncentruje się
na szkoleniu i misjach:
– W naszym oddziale trwa cią-
gła rotacja. Żołnierze albo
przygotowują się do misji, al-
bo ją pełnią, albo, powróciw-
szy, odtwarzają gotowość. By-
wa, że liczba zadań związa-
nych ze szkoleniem i misjami
rozkłada się po połowie. Ko-
mendant akcentuje, że bezcen-
ne jest szkolenie poligonowe:
– Trzy tygodnie poligonu są
jak dwa–trzy miesiące szkole-
nia w garnizonie.
Mińscy specżandarmi szli-
fują swoje umiejętności, szko-
ląc się nie tylko na poligonie.
Korzystają z doświadczeń an-
nr 15/2008
 J eżeli chodzi o szkolenie, to wyjazd na poligon jest miodem na serce dowódcy.
Specżandarmi z Mińska Mazowieckiego ćwiczą na poligonach trzy–cztery razy w roku
– dwa razy w Bemowie Piskim, gdzie wykonują 70 proc. strzelań i 30 proc. działań tak- FLESZ
tycznych, i raz w Wędrzynie – tu w związku z możliwością ćwiczenia w terenie zurbanizo-
wanym proporcje są odwrotne. DĘBE WIELKIE. 177 lat temu
pod Dębem Wielkim męstwo żan-
darmów dowodzonych przez
Udział OSŻW w Mińsku Mazowieckim w misjach poza granicami kraju:
ppłk. Franciszka Sznajdego zawa-
PKW EUFOR VIII zmiana (2008 r.) – 87 żołnierzy pod żyło na zwycięstwie jednej z waż-
V zmiana (2006 r.) – 90 żołnierzy pod dowództwem kpt. Arkadiusza Wojtaczki niejszych bitew powstania listopa-
dowództwem kpt. Dariusza Stokłosy PKW UNIFIL dowego. 30 marca przedstawicie-
VI zmiana (2007 r.) – 88 żołnierzy pod XXIX zmiana (2008 r.) – 129 żołnierzy le Żandarmerii Wojskowej, władze
dowództwem kpt. Marcina Lipki pod dowództwem kpt. Jacka Jacewicza samorządowe i lokalna społecz-
VII zmiana (2007–2008 r.) – 87 żołnierzy Inne misje: Irak – sześciu żołnierzy, ność zgromadzili się na przyko-
pod dowództwem kpt. Artura Wyrębiaka obecnie jeden; Syria – jeden żołnierz. ścielnym terenie w Dębem
Wielkim, by uczcić rocznicę tego
wydarzenia. Uczestnicy uroczysto-
ści wzięli udział we mszy św., zło-
żyli wieńce pod tablicami upa-
miętniającymi ppłk. Franciszka
Sznajdego i podległych mu żan-
darmów oraz 100. rocznicę bitwy

ARCH. OSŻW W MIŃSKU MAZOWIECKI (3)

pod Dębem Wielkim. Komendant
główny ŻW gen. bryg. Marek
Chcesz Witczak wręczał pamiątkowe ryn-
być specżandar- grafy ŻW i listy okolicznościowe.
mem? Musisz mieć co
najmniej 175 cm wzrostu,
być sprawny fizycznie, przejść
pozytywnie testy z WF-u i psy- WARSZAWA. 66 żołnierzy kursu
chologiczne, rozmowę kwalifi- młodszych specjalistów, pod bacz-
kacyjną oraz procedurę spraw- nym okiem przedstawicieli
dzenia. Drzwi stoją otwo- Wojskowego Centrum
tyterrory- rem również dla pują w roli instruk- tową, siłownię z 40 przyrząda- Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa,
kobiet 27 marca na terenie
stów z Wro- torów, szkoląc żołnie- mi. Nie wstydzą się również
Mazowieckiego Oddziału ŻW odda-
cławia, kolegów rzy z innych jednostek. swojego wyposażenia. Mają
wało honorowo krew. Każdy z nich
z GROM-u i Fundacji Mińscy żandarmi wspierają m.in.: land-rovery, Dziki, gra- podzielił się z potrzebującymi 450
Gryf, Straży Pożarnej, byłych działania jednostek ŻW oraz natniki przeciwpancerne, mi- mililitrami cennego płynu. Krew
instruktorów Straży Granicz- Policji, zabezpieczają w zakre- ni-beryle, glocki, kamizelki trafiła do Wojskowego Instytutu
nej, Policji (pododdział pre- sie prewencyjno-ochronnym taktyczne i kuloodporne róż- Medycznego przy ul. Szaserów.
wencji z Piaseczna) i oferty ważne imprezy, uroczystości, nych klas. Obecnie trwa do- W mińskim oddziale żołnierze służ-
szkoleniowej byłych żołnierzy ćwiczenia. Uczestniczą rów- posażenie w celowniki holo- by zasadniczej od trzech lat wspie-
jednostek specjalnych. Szkolą nież w akcjach wzmożonego graficzne. rają akcję honorowego krwiodaw-
się również za granicą, np. patrolowania organizowanych Minusem jest brak strzelni- stwa. Od 2004 r. 1240 żandar-
w lipcu 2007 r. 30 żołnierzy podczas świąt i wakacji. cy, ale jeśli wszystko pójdzie mów oddało 556 litrów krwi.
uczestniczyło w międzynaro- Miński OS może poszczy- zgodnie z planami, w 2010 r.
dowym ćwiczeniu pododdzia- cić się świetnym zapleczem strzelania będą się odbywały
łów żandarmerii we Francji. sportowym. Żandarmi mają na miejscu – w krytej strzelni-
WARSZAWA. 26 marca odbyło
Niejednokrotnie to oni wystę- do dyspozycji basen, halę spor- cy karabinowej i pistoletowej.
się walne zebranie sprawozdaw-
Prawdziwą bolączką, nie tyl- czo-wyborcze Stowarzyszenia
ko mińskiego OS-u, jest brak
WYSPORTOWANI dodatku, który dostają ich ko-
Żandarmerii Wojskowej
„Żandarm”. Obradujących odwie-
codziennie, wymienia m.in. ledzy z Warszawy. W doku- dził komendant główny ŻW
kpt. Arkadiusza Wojtaczkę, mentach normatywnych gen. bryg. Marek Witczak, który
mł. chor. Piotra Juńczyka, z 2003 r. powstał zapis stano- wyraził uznanie dla pracy stowarzy-
chor. Krzysztofa Banacha. Nie wiący, że dodatek specjalny szenia. Po dokonaniu oceny dwu-
zapomina o „pozytywnie za- przysługuje OSŻW w War- letniej działalności „Żandarma”
kręconych” – mjr. Mariuszu szawie. Komendant główny wybrano nowe władze. Prezesem

N iektórzy nazywają ich od-

działem pościgowym.
Prawdą jest, że działają szyb-
ko i skutecznie, jednak okre-
ślenie jest efektem sukce-
sów, jakie odnoszą w rywali-
zacji sportowej, zwłaszcza
w biegach. Tu komendant,
który daje przykład, biegając
Piórkowskim, który angażuje
się rokrocznie w organizację
Spartakiady Żandarmerii
Wojskowej, i kpt. Tomaszu
Radomińskim – motorze
sprawczym rajdu przygodowe-
go Nawigator, który w tym ro-
ku startuje 22 sierpnia
(www.nawigator.net.pl).
ŻW gen. bryg. Marek Wit-
czak obiecał, że przedstawi
został ppłk rez. Jan Skośkiewicz.
Zarząd tworzą: płk rez. Henryk
Kowalczyk – wiceprezes, płk rez.
ministrowi obrony narodowej
Jan Suliński – II wiceprezes, ppłk
wniosek dotyczący dodat-
rez. Tadeusz Żołnierczyk
ków specjalnych dla żandar- – sekretarz generalny, ppłk rez.
mów z Mińska Mazowieckie-
Edward Klajner – skarbnik, płk
go i Gliwic.  rez. Władysław Kot, ppłk rez.
Napisz do autorki: sylwia. Andrzej Ludwiszewski.
guzowska@redakcjawojskowa.pl Oprac. SG

nr 15/2008 Polska Zbrojna 39

WOJSKO LUDZIE

ARCHIWUM 17 WBZ (2)

opiekowały się dziewczynką. – Dla tak
małego dziecka był to duży szok. Bała
się latać, a czekała ją naprawdę długa po-
dróż – wspomina Edyta Górlicka, która
spędziła w Iraku kilkadziesiąt miesięcy,
pełniąc misje kolejno w ramach V, VIII,
IX i X zmiany. Równie ważne było bar-
dzo wymierne wsparcie udzielone całej
akcji przez ks. Piotra Turka z Archidie-
cezjalnego Duszpasterstwa Niesły-
szących oraz Fundację Bezpie-
czeństwa dla Pacjentów.
Dzięki tym wszystkim
W Międzynarodowym ludziom udało się ze-
Centrum Leczenia i Rehabilitacji brać pieniądze na po-
Słuchu w Kajetanach pod krycie kosztów poby-
Warszawą zespół lekarzy pod kierun- tu Hudy w Polsce. Po
kiem prof. dr. hab. n. med. Henryka
wizycie w Centrum
Skarżyńskiego wszczepił dziewczynce
Zdrowia Matki Polki
implant ślimakowy. Zabieg sprawił,
w Łodzi i przeprowa-
że usłyszała ona pierwsze
dzeniu szczegółowych
w życiu dźwięki
badań pod kierownic-

Wyzwolona
twem prof. dr. hab. n. med.
Andrzeja Makowskiego leka-
rze stwierdzili, że dziewczynce
trzeba wszczepić specjalne urządzenie

z ciszy – implant ślimakowy – by mogła odzy-

JAC E K M AT U S Z A K
Dzięki naszym
żołnierzom
służącym w Iraku
6-letnia Huda
Ali Muhammad
Hamdallah dostała
życiową szansę
– odzyskała słuch.
szystko zaczęło się
podczas VIII zmiany
Polskiego Kontyngen-
tu Wojskowego w Ira-
ku, kiedy żołnierze
z 17 Wielkopolskiej Brygady Zmechani-
zowanej zorganizowali cykliczną akcję
udzielania pomocy medycznej. Pomysło-
dawcą i koordynatorem tego przedsię-
wzięcia był szef służby zdrowia stacjo-
nującej w prowincji Wasit Polskiej Gru-
py Bojowej ppłk Zbigniew Aszkiela-
niec, który w kraju jest szefem służby
zdrowia 17 Brygady. – Zauważyliśmy,
że pomoc medyczna jest Irakijczykom
potrzebna – mówi ppłk Aszkielaniec.
Podczas jednej z takich akcji, nazywa-
nych „dniami arabskimi”, do lekarzy
przyprowadzono sześcioletnią dziew-
czynkę. Jej ojciec, jak się później oka-
skać słuch. Niestety, w czerwcu
2007 r. nie było to możliwe. Dlate-
go Irakijka wróciła do domu.
zało żołnierz armii irackiej, bardzo pro-
sił, żeby jej pomóc. Po postawieniu dia-
gnozy zdecydowano, że małej Hudzie
można pomóc, ale… tylko w Polsce.
ŁAŃCUCH SERC
Żołnierze z „siedemnastki” zabrali się
ostro do pracy, ponieważ trzeba było po-
konać sporo przeszkód, by mała Irakijka
mogła polecieć do Polski. Zaangażowa-
nie dowódcy PGB i dowódcy 17 Bryga-
dy gen. bryg. Mirosława Różańskiego
oraz polskiej placówki dyplomatycznej
w Bagdadzie okazało się bezcenne. Ale
to był dopiero początek trudności.
Aby mała Huda mogła przylecieć do
naszego kraju, potrzebna była pomoc
wielu osób. Szczególne podziękowania
należą się m.in. paniom Edycie Górlic-
kiej i st. kpr. Agnieszce Kubsik, które za-
DRUGA PODRÓŻ
Starania o to, by Huda odzyska-
ła słuch, kontynuowano w Między-
rzeczu, już po powrocie żołnierzy do
kraju. I wreszcie po kilku miesiącach
udało się całą akcję doprowadzić do
szczęśliwego finału. 1 marca Irakijka
w towarzystwie Edyty Górlickiej znów
przyleciała na kilka dni do Polski.
W Międzynarodowym Centrum Le-
czenia i Rehabilitacji Słuchu w Kajeta-
nach pod Warszawą zespół lekarzy pod
kierunkiem prof. dr. hab. n. med. Hen-
ryka Skarżyńskiego wszczepił dziew-
czynce implant ślimakowy. Zabieg spra-
wił, że po kilku dniach usłyszała ona
pierwsze w życiu dźwięki. – Mała czu-
je się dobrze i już nie może doczekać
się powrotu do domu i najbliższych. Co
bardzo miłe, niezwykle ciepło reaguje
na widok polskiego munduru – mówi
Edyta Górlicka.
Po dziesięciu dniach od operacji dziew-
czynka wróciła do Iraku. – Teraz chodzi
tylko o to, by mała nauczyła się prawi-
dłowo korzystać z tego urządzenia. Uzy-
skaliśmy zapewnienie ze strony irackiej,
że Huda może liczyć na fachową pomoc
i opiekę w swoim kraju – podkreśla
ppłk Aszkielaniec. 
Napisz do autora:
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl

40 Polska Zbrojna nr 15/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE
PO SŁUŻBIE||
HISTORIAHISTORIA
K S I Ą Ż K A
Bez ułatwień
W
ycieczki z rodzicami w góry, week-
endowe wyprawy w Alpy i pierwsze
nieśmiałe próby wspinaczki – tak
zrodziła się górska pasja jednego z najbar-
dziej znanych wspinaczy skalnych, Stefana
Glowacza. Z godną podziwu łatwością opo-
wiada on na łamach książki o swojej karie-
rze wspinaczkowej. Opisuje pierwsze kroki
w skale, pierwszą poważną i niebezpieczną
drogę wspinaczkową czy pierwsze, budzące
wówczas wiele kontrowersji, wygrane zawody
we wspinaczce sportowej. Wiele miejsca po-
święca także pra-
com nad filmem
„Krzyk kamienia”,
współpracy z Wer-
nerem Herzo-
giem, przyjaźni
z Reinholdem
Messnerem. Au-
tor nie szczędzi
przy tym czytelni-
kowi licznych
anegdot z czasów
młodości, barwnie
prezentuje portre-
ty wspinaczkowych partnerów oraz przedsta-
wia drogę, która doprowadziła go do innej pasji
– wytyczania nowych linii na wielkich ścianach
w nieznanych i trudno dostępnych rejonach.
Paradoksalnie jednak największym atutem
tej książki nie są opisy przygód i wypraw, ja-
kie Stefan Glowacz ma za sobą, a postawa,
którą prezentuje. Dotrzeć pod ścianę o wła-
K S I Ą Ż K A
Między miłością a władzą
K
ilka tygodni temu na
ekrany kin wszedł film
Shekhara Kapura „Elż-
bieta. Złoty wiek”. Wydawnic-
two Dolnośląskie oddaje do rąk
czytelników książkę pod tym
samym tytułem, napisaną na
podstawie scenariusza filmo-
wego. Być może komuś, kto
wcześniej widział film, ta pozy-
cja wyda się mało interesująca,
warto jednak po nią sięgnąć.
Wartka akcja, barwna narracja,
często uzupełniająca historię
o epizody, których zabrakło biety I w Wielkiej Brytanii nie-
w filmie, ciekawe portrety bo- pokojonej przez wojny na tle re-
haterów – to wszystko przema- ligijnym, zamieszki wewnątrz
wia na korzyść tej książki. „Zło- państwa i walkę z wrogami ko-
ty wiek” opowiada o okresie rony. Jednocześnie to historia
rozkwitu rządów królowej Elż- samej królowej – kobiety, która
nr 15/2008
| |
MILITARIAMILITARIA | |
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO
TO II OWO
OWO ||
snych siłach, nawet wtedy, gdy wydaje się to
niewykonalne lub bardzo ryzykowne, nie uła-
twiać sobie zadania, być fair – godne podziwu
w czasach, gdy dostanie się do bazy np. heli-
kopterem jest na porządku dziennym i nie bu-
dzi już żadnych kontrowersji.
Pozycję tę warto jednak przeczytać przede
wszystkim z powodu cennych przemyśleń, któ-
rymi autor wzbogaca swoje wspomnienia. Za-
chowuje przy tym dystans do przeszłości i do
siebie. Niczego nie ukrywa, nie stara się siebie
wybielić, potrafi przyznać się do błędów popeł-
nionych przed laty. Zachwyca nie tylko szczero-
PLUS MINUS
Opis przygód połączony z celnymi
spostrzeżeniami i wartościowymi
przemyśleniami
Mało uwagi poświęcono życiu pry-
watnemu
ścią, z jaką pisze o marzeniach, sukcesach i po-
rażkach, ale przede wszystkim pokornym sto-
sunkiem do życia „na czubkach palców”, przyro-
dy oraz konsekwentnym realizowaniem swoich
planów. „Być”, które wyeliminowało „mieć”.
Przecież „za lasem, za siedmioma górami zaczy-
na się bezkres”. (ao)
Stefan Glowacz, „W skale i w lodzie. Życie na
czubkach palców”, Wydawnictwo Dolnoślą-
skie, Wrocław 2008
musi odnaleźć w sobie siłę, by
sprawnie rządzić państwem,
odpierać ataki nieprzyjaciół
i przygotować kraj do wojny
z Filipem II, królem Hiszpanii,
chcącym przywrócić w całej
Europie wiarę katolicką. Przed
królową stoi także inne wyzwa-
nie – rodzące się w niej uczu-
cie do podróżnika Waltera Ra-
leigha, które musi pogodzić
z obowiązkami królowej i ocze-
kiwaniami poddanych, nie za-
wsze pokrywającymi się z jej
wyobrażeniami o szczęściu
osobistym. (ao)
Tasha Alexander, „Elżbieta.
Złoty wiek”, Wydawnictwo
Dolnośląskie, Wrocław 2008
|| |
I N T E R N E T
PASJONACI MAJĄ OGROMNĄ
PRZEWAGĘ NAD ZWYKŁYMI
LUDŹMI – CHCE IM SIĘ
O K R E T Y W O J E N N E. Z A. P L
DZIAŁAĆ. A gdzie jest wola i pa-
sja, tam musi być pozytywny
efekt. Tak jest w przypadku Mate-
usza Ossowskiego, który stworzył
encyklopedię współczesnych okrę-
tów wojennych. Serwis jest impo-
nujący. Autor prezentuje obszerne
i szczegółowe opisy okrętów wo-
jennych powstałych po II wojnie
światowej. Aby internauta w zale-
wie informacji nie poszedł na dno,
Ossowski podzielił prezentowany
materiał na działy. Mamy tu lotni-
skowce, krążowniki, niszczyciele,
fregaty, korwety oraz myśliwskie
i balistyczne okręty podwodne.
Opisując klasy okrętów, autor pre-
zentuje historię powstania jedno-
stek, ich osiągi i uzbrojenie. Do-
datkowo zamieszcza dane tak-
tyczno-techniczne, schematy oraz
listę znajdujących się w służbie na
świecie okrętów. Witryna jest bo-
gato ilustrowana, a niektóre zdję-
cia przyprawiają o zawrót głowy.
Dodatkiem do serwisu jest słow-
nik akronimów, zawierający ponad
sto skrótów opisujących świat
okrętów wojennych. Sprawdzenie,
czym jest LAMPS i co to jest TUMS,
nigdy nie było prostsze. Mówiąc
krótko – Współczesne Okręty Wo-
jenne to porządna robota! (jcz)
W Y S T A W A
KONKURS
FOTOGRAFICZNY
K
lub Garnizonowy w Gdańsku
jest organizatorem I Ogólno-
polskiego Konkursu
Fotograficznego „Barwy i głosy
przyrody”. Wszelkie informacje
oraz regulamin konkursu znajdu-
ją się na stronie:
www.pow.mil.pl w dziale Kultura.
Klub Garnizonowy w Gdańsku
ul. Słowackiego 3,
tel. (0 58) 348 22 40,
CA MON 21 22 40
Polska Zbrojna 41
POŻEGNANIA
AAAAAAA AAAAAAAA

D wóch uczniów zabitego

Mistrza z Nazaretu wędro-
wało ku zachodowi słońca.
Wyrazy szczerego współczucia
i głębokiego żalu
Pani Dorocie JATCZAK

O Nim tylko mogli rozmawiać,

wyrazy głębokiego żalu
Panu Pułkownikowi i współczucia z powodu śmierci
a On przyłączył się do nich,
Dariuszowi TREPTANOWI
nierozpoznany. My to dzisiaj wiemy, ale
OJCA
dwaj zdążający do Emaus byli całkowicie
z powodu śmierci składają
przybici: „a myśmy się spodziewali, że On współpracownicy
właśnie miał wyzwolić Izrael!”. Ta nadzieja OJCA z Departamentu Transformacji
wyzwolenia stała się ulubionym tematem. składają Ministerstwa Obrony Narodowej.
Widzimy, jak Jezus ofiaruje dwóm uczniom kadra oraz pracownicy wojska
w drodze liturgię słowa, wykazując prze- Oddziału Personalnego DWLąd.
dziwną zgodność między wydarzeniami Je- Panu
go życia a Bożym planem zbawczym zna- ppłk. Andrzejowi PUCHALE
nym nam z Biblii. Zarzuca im zaślepienie Wyrazy szczerego współczucia
serc, ale zarazem te serca rozjaśnia i roz- i głębokiego żalu wyrazy szczerego współczucia
grzewa coraz bardziej, tłumacząc im oraz głębokiego żalu
Pisma. To właśnie słowo Boże przygoto- Panu płk. rez. z powodu śmierci
wuje każdego z nas do rozpoznania Zmar- Lechowi PIETRZAKOWI
twychwstałego. „Wiara rodzi się z tego, co
MATKI
z powodu śmierci składają:
się słyszy, tym zaś, co się słyszy, jest słowo
dowództwo,
Chrystusa”.
MATKI kadra i pracownicy wojska
Krzysztof Kolumb zwerbował marynarzy
składają 12 Bazy Lotniczej w Mirosławcu.
i wyruszył w euforii i chwale w drogę do koleżanki i koledzy z Oddziału
Indii. Dowodził wyprawą z największego Wychowawczego DWLąd.
statku „Santa Maria”. Po paru tygo- Wyrazy szczerego współczucia
dniach marynarze, nie widząc żadnego i głębokiego żalu
lądu, zaczęli się jednak obawiać, czy uda
im się wrócić. Stracili nadzieję, że dotrą Wyrazy szczerego współczucia Panu płk. Leszkowi SŁOMCE
do Indii. Wówczas dostrzegli na wodzie i głębokiego żalu
zieloną, kwitnącą gałązkę i kij obcięty z powodu śmierci
ludzką ręką. Wróciła nadzieja. Po dwóch Panu
miesiącach od chwili wypłynięcia z portu płk. rez. TEŚCIA
jeden z marynarzy zaczął krzyczeć: Zie- Lechowi PIETRZAKOWI składają
mia! Ziemia!. Gdy wylądowano, wszyscy kadra i pracownicy wojska Centrum
uklękli, by podziękować Bogu, a Kolumb z powodu śmierci Szkolenia Obrony przed Bronią
Masowego Rażenia w SZ RP.
pocałował ziemię. Ląd ten okazał się wy-
MATKI
spą, którą nazwano San Salvador, by
składają
uczcić Chrystusa Zbawiciela. Tak odkry-
koleżanki i koledzy z Oddziału Z powodu śmierci
to Amerykę. Wychowawczego DWLąd.
Przygodę podobną do przygody marynarzy OJCA
Kolumba przeżyli Apostołowie i uczniowie Panu mjr. Rafałowi MOLISOWI
Chrystusa. Podobną, bowiem nie szukali Z głębokim smutkiem i żalem
Indii ani bogactw, ale Królestwa Bożego na przyjęliśmy wiadomość o tragicznej wyrazy szczerego współczucia
ziemi i zbawienia wiecznego w niebie. Na- śmierci składają
tomiast przeżyli podobne dni wiary, nadziei, łączący się z nim w bólu
załamania i zwątpienia oraz jakże radosne- majora Krzysztofa LEGĘZY koledzy ze Zgrupowania nr 2
go zakończenia. w Gardez – Afganistan.
Nasza podróż przez życie też jest podobna W Zmarłym tracimy szlachetnego
do podróży uczniów z Emaus. Wiara i na- człowieka, wspaniałego oficera
dzieja także u nas przeplatają się ze smut- i przyjaciela. Panu
kiem i zwątpieniem. Wyruszyliśmy w drogę płk. Dariuszowi TREPTANOWI
RODZINIE ZMARŁEGO,
w chwili urodzenia. Podróż potrwa nie dwa
JEGO NAJBLIŻSZYM wyrazy głębokiego współczucia
miesiące, jak u Kolumba, ale znacznie,
i szczerego żalu z powodu śmierci
znacznie dłużej. Portem zaś, do którego
szczere wyrazy współczucia
zmierzamy, nie jest Ameryka, ale – tak jak składają: OJCA
u uczniów z Emaus – Królestwo Boże. komendant, żołnierze i pracownicy składają:
Centrum Szkolenia dyrekcja, kadra i pracownicy
ks. ppłk Jerzy Niedbała Wojsk Lądowych w Poznaniu. Departamentu Kadr MON.

42 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | |

Trupia czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami

przez wieki była międzynarodowym symbolem doborowych
oddziałów gardzących śmiercią i bezlitosnych dla wroga.

Huzarzy śmierci
PIOTR BERNABIUK

W lipcu 1920 r. na froncie bolszewic-
kim źle się działo. Zręczny i doświad-
czony taktyk Michaił Tuchaczewski parł
nieustannie na rozciągnięte szeroko pol-
skie jednostki. Mieliśmy wówczas na
froncie ponad dwanaście dywizji pie-
choty i ledwie jedną brygadę kawalerii,
toteż rosyjski 3 Korpus Kawalerii, nę-
kając nieustannie nieruchliwych piechu-
rów, odbierał im szansę manewru i wia-
rę w możliwość powstrzymania zbliża-
jącej się do Warszawy bolszewickiej na-
wały. „Zdarzały się przypadki wybuchu
paniki na sam widok nadciągających
»czerwonych kozaków Gaj-Chana«,
otoczonych ponurą sławą zbrodniarzy
wojennych”. Aby stawić im czoło i obro-
nić kraj, musieliśmy mieć jazdę.
WOŁYŃSCY ZAGOŃCZYCY
Organizowano ją gorączkowo na wo-
jennym zapleczu. Na czele Ochotnicze-
go Dywizjonu Jazdy 1 Armii stanął po-
rucznik Siła-Nowicki, oficer z legendar-
nego wołyńskiego Dywizjonu Jazdy
Kresowej dowodzonego przez mjr. Fe-
liksa Jaworskiego. Wołyńscy zagończ-
cy, bezwzględni i do szaleństwa odważ-
ni, posługiwali się makabrycznym, ale
doskonale dla przeciwnika czytelnym
symbolem trupiej czaszki umieszczo-
nym na granatowych proporczykach. Si-
ła-Nowicki, podtrzymując tradycje swej
poprzedniej jednostki, szybko zgroma-
dził pod groźnym znakiem pół setki
BEZ LITOŚCI
jeźdźców, podnosząc młodym ochotni-
kom morale samowolnie ustanowioną
nazwą oddziału – Dywizjon Huzarów
Śmierci. Dołączali do niego dawni kom-
pani jaworczycy, ułani z pułku jazdy ta-
tarskiej, doborowi kawalerzyści z innych
oddziałów, a także wszelkiej maści ma-
ruderzy i niedobitki. Na koniec wresz-
cie wcielono ochotniczy szwadron sfor-
mowany z Policji Państwowej. Wszyst-
kich łączył wspólny znak: „trupia czasz-
ka wycięta z blachy konserwowej lub
nawet wymalowana białą farbą”.
ZATRZYMANE NATARCIE
Tydzień po rozpoczęciu formowania
w pierwszej szarży pod wsią Dzierzby
kawalerzyści zdobyli dwa karabiny ma-
szynowe. W drugiej dekadzie sierpnia
wzięli na siebie znacznie poważniejsze
i trudniejsze zadanie – obronę przepra-
wy na Narwi, ostatniej znaczącej prze-
szkody wodnej przed Warszawą. Spisy-
wali się dzielnie w walkach pod Seroc-
kiem i Nieporętem, a ponadto znakomi-
cie podnosili morale piechoty i artyle-
rii, które wreszcie zakończyły drama-
tyczny odwrót, zatrzymując natarcie
wroga. Huzarzy wraz piechotą, wiążąc
przeważające siły wroga, umożliwili
głównym siłom polskim wykonać ma-
newr oskrzydlający, który przeszedł do
naszej historii jako „Cud nad Wisłą”.
Potem poszli tropem przeciwnika, prze-
śladując go w dzień i w nocy, zdobywa-
jąc bezcenne konie, działa i biorąc jeń-
ców. Szli za Rosjanami jak wilki, aż do
Puszczy Kurpiowskiej. Ci zaś „stawia-
li coraz słabszy opór, porzucali sprzęt
i tabory, by jak najszybciej oderwać się
od pościgu”.
Kozacy Gaj-Chana mieli szczególne
powody do pośpiechu, wiedząc, że do-
ścignięci będą musieli gardłem zapłacić
za wymordowanie pacjentów i persone-
lu szpitala w Płocku oraz za inne, nie-
zliczone okrucieństwa. Naciskani przez
piechurów 4 Armii dosięgli granicy, lecz
24 sierpnia wpadli wprost na huzarów
śmierci. Nie pomogła im przewaga li-
czebna ani wsparcie artylerią. Szarża,
poprowadzona przez samego Siłę-No-
wickiego, rozbiła Kozaków w puch,
zmuszając do panicznej ucieczki.
W tym samym czasie również „poli-
cyjny” szwadron roznosił oddziały prze-
ciwnika. Wśród nieprzebranych łupów
zdobyli najcenniejszy: ponad dwieście
koni. Ledwie odetchnęli po walce, już
następnego dnia wieczorem pod Lema-
nem dopadli siejących dotąd postrach
w polskich szeregach „czerwonych Ko-
zaków”. Tylko stu spośród nich zdąży-
ło na czas rzucić broń.
Różne były później koleje losów Dy-
wizjonu Huzarów Śmierci – przeformo-
wywano ich, gdzieś tam dołączano, pod-
porządkowywano, zmieniano nazwę...
W czasach pokoju byli nikomu niepo-
trzebni. Wszczynając bójki, a nawet do-
puszczając się grabieży, zasłynęli jako
„wojacy swawolni”. Wreszcie i por. Jó-
zefowi Sile-Nowickiemu puściły nerwy:

P roblem trupiej czaszki,

którą ktoś ponoć do-
strzegł u naszych żołnierzy
pełniących służbę w zagra-
nicznej misji, nieustannie
powraca w dość histerycz-
nych reakcjach dziennika-
rzy. Trudno się dziwić sko-
jarzeniom, szczególnie
w przypadku osób zajmu-
jących się wojskiem oka-
zyjnie i powierzchownie.
ŻOŁNIERZ DYWIZJONU HUZARÓW ŚMIERCI na pocztówce z 1920 r. (drugi z lewej)
Tymczasem niejednokrotnie
widywano ten symbol nie tyl-
ko u szeregowych żołnierzy,
ale również w skali 1:1 w ga-
binetach dowódców. Trupia
czaszka ze skrzyżowanymi
piszczelami była bowiem od
wielu dziesięcioleci oznaką
jednostek elitarnych wielu ar-
mii. Jej przesłanie brzmiało:
mamy pogardę dla śmierci
i nie znamy litości.
w obronie swoich ludzi stanął wobec
wyższych rangą okoniem, po czym
zniknął gdzieś tajemniczo i słuch po nim
zaginął. Po kolejnym przeformowaniu
w 2 Dywizjon 3 Pułku Strzelców Kon-
nych zniknął groźny symbol huzarów,
a żurawiejka o nowej formacji głosiła:
„Kawał d... zamiast pyska, to są strzel-
cy z Wołkowyska”. 
Oprac. na podstawie „Czerwone chmury
nad Polską” Piotra Galika
Napisz do autora:
piotr.bernabiuk@redakcjawojskowa.pl

nr 15/2008 Polska Zbrojna 43

 | | WOJSKO PORADY
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO |
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE||
PO SŁUŻBIE || | |
MILITARIAMILITARIA
HISTORIA HISTORIA ŚWIAT PRASA ||
PRASA KULISY | |KOSOWO
ŚWIAT TO I OWO || || POLEMIKI
|

Więcej wiropłatów
USAF

USA. Departament Obrony podpisał z konsorcjum utworzonym przez
firmy Boeing i Bell Helikopter kontrakt na 167 wiropłatów V-22
Osprey o wartości niemal 10,4 mld dol. W jego ramach do październi-
ka 2014 r. Korpus Piechoty Morskiej ma dostać 141 maszyn MV-22.
Pozostałe 26, w wersji CV-22 przeznaczonej do operacji specjalnych,
trafi do sił powietrznych. Kontrakt przewiduje rozszerzenie zamówie-
nia. Dotychczas wyprodukowano setkę wiropłatów. Obecnie wyposa-
żona w tuzin MV-22 eskadra lotnictwa piechoty morskiej uczestniczy
w działaniach bojowych w Iraku. Wiropłaty operują z bazy lotniczej
Al-Asad. (ww)

Obecnie realizuje ona drugi i zarazem naj-

większy kontrakt na tego typu haubice dla
amerykańskiej piechoty morskiej i wojsk
lądowych, podpisany w marcu 2005 r.
Zgodnie z nim w latach 2005–2009 BAE
Systems ma dostarczyć 494 M777. Pierwszy
US DOD
Nowe zakupy
IRAK. Defense Security Cooperation Agency
poinformowała Kongres USA o możliwości
sprzedaży Irakowi broni, sprzętu

kontrakt zawarty w grudniu 2002 r. opiewał wojskowego i amunicji. Bagdad chciałby

Trzeci kontrakt
USA. BAE Systems dostała z Departamentu
Obrony USA kolejne zamówienie wartości
176 mln dol. na lekkie haubice M777A
kal. 155 mm, przystosowane do strzelania
precyzyjną amunicją. W ramach kontraktu
firma ma dostarczyć w 2010 r. 87 dział.
na 94 sztuki za 135 mln dol. Jak informuje
producent, z 589 haubic już ponad 300 trafiło
do odbiorcy. Dzięki użyciu w konstrukcji ele-
mentów z tytanu i aluminium M777
jest najlżejszą 155-milimetrową haubicą
na świecie. Waży poniżej 4220 kg, czyli
o połowę mniej niż wcześniejsze
systemy. (w)
m.in. 2 tys. pięciotonowych ciężarówek
i 1,2 tys. ośmiotonowych, a także 700 opan-
cerzonych samochodów M1151. W pakie-
cie są też pojazdy specjalistyczne, jak cho-
ciażby cysterny na wodę i naczepy. Jest też
zamówienie na 100 tys. karabinków M16A4
(na zdjęciu) i tyleż samo M4. Do tego docho-
dzą m.in. pistolety, sprzęt noktowizyjny,
lornetki, radiostacje i mundury. Jeśli wszyst-
kie opcje zostałyby zrealizowane,
wartość kontraktów wyniosłaby
blisko 1,39 mld dol. (ted)

Wymiana tankowców
WIELKA BRYTANIA. Resort
obrony zawarł z konsorcjum
AirTanker i jego udziałowcami
27-letni kontrakt na zabezpie-
czenie Królewskim Siłom
Powietrznym (RAF) zdolności
w obszarach tankowania w po-
wietrzu i transportu. Dostarczy
ono 14 maszyn wielofunkcyjnych
na bazie pasażerskiego odrzu-
towca Airbus A330-200 (wersja
wojskowa nosi oznaczenie A330
MRTT), z których pierwsze wejdą
do służby w 2011 r. Zastąpią
19 samolotów VC-10 i dziewięć
Tristar. Choć Airbusy będą latać
w barwach RAF, pozostaną wła-
snością konsorcjum, które two-
rzą firmy Cocham, EADS, Roll-
-Royce (dostawca silników),
Thales i VT Group. Nowe latające
tankowce będą stacjonować
w bazie lotniczej Brie Horton,
gdzie już w maju rozpocznie się
przygotowywanie infrastruktury
niezbędnej do ich obsługi. Po
sukcesie w Ameryce A330 MRTT
zaczyna dominować na rynku la-
tających tankowców. W jego
zbiornikach mieści się maksy-
malnie 111 ton (139 tys. litrów)
paliwa, którego niemal 5 tys. li-
trów może zostać przepompowa-
nych w ciągu minuty do poszcze-
gólnego samolotu. Airbus może
być również wykorzystany jako
transportowiec. Jeśli natomiast
zajdzie taka potrzeba, można za-
aranżować kabinę samolotu do
ewakuacji rannych. (wr)

nr 15/2008 Polska Zbrojna 45

AAAAAAA MARYNARKA
MILITARIA AAAAAAAA WOJENNA
PŁYWAJĄCY HOLENDER
TA D E U S Z W RÓ B E L
Holenderska marynarka
wojenna wzbogaci się o cztery
duże okręty patrolowe.
Jednostki mają chronić wody
terytorialne i morskie strefy
ekonomiczne Królestwa
Holandii, Antyli Holenderskich
i Aruby.
o ponaddwuletnich anali-
zach holenderskie mini-
sterstwo obrony zawarło
20 grudnia 2007 r. z firma-
mi Thales Netherlands
i Schelde Marinebouw B.V.
kontrakty na budowę czterech dużych
jednostek patrolowych. Ze strony resor-
tu swój podpis złożył pod nimi Lex Hen-
dricks, dyrektor Beleid Defensie Mate-
rieel Organisatie. Thales reprezentował
dyrektor Adri Blokhuis, a Schelde Ma-
rinebouw B.V. Hein van Ameijden. Fir-
ma Thales za 125 milionów euro dostar-
czy dla nich zintegrowane maszty. Cał-
kowity koszt programu budowy czterech
46 Polska Zbrojna
ROYAL SCHELDE GROUP (2)
jednostek oscyluje w granicach pół mi-
liarda euro.
Dwa pierwsze okręty powstaną w stocz-
ni Schelde w Vlissingen, a dwa kolejne
w rumuńskiej stoczni w Galati. Obie na-
leżą do grupy stoczniowej Damen. Plan
zakłada, że pierwszy z patrolowców zo-
stanie dostarczony w listopadzie 2010 r.,
a ostatni ma być przekazany dwa lata
później. Znane są imiona trzech okrętów.
Będą to F818 „Zeeland”, F819 „Frie-
sland” i F820 „Holland”.
ANTYLSKI PATROLOWIEC
Prace studialne nad nowymi patrolow-
cami rozpoczęły się jesienią 2005 r. Ho-
lendrzy zdecydowali się na bardzo duże
okręty, o wysokiej dzielności, które będą
zdolne do długich patroli oceanicznych.
Kadłub patrolowca będzie miał długość
107,9 m (102,4 m w linii wodnej) i szero-
kość 16,2 m. Wyporność sięgnie 3750 ton,
czyli będzie taka sama jak zbudowanych
w latach 80. przez Royal de Schelde dla ho-
lenderskiej floty dwóch fregat obrony po-
wietrznej „Jacob van Heemskerck” i „Wit-
te de With”. Jednocześnie zanurzenie bę-
dzie stosunkowo małe – 3,2–4,55 m.
Przewidziano dla nich nowoczesne wy-
posażenie elektroniczne. Będą to pierwsze
holenderskie jednostki pływające, na któ-
rych znajdą się zintegrowane systemy sen-
sorów i czujników (Geintegreerde Sensor-
en Communicatie Suite) Thalesa. Zostaną
wyposażone w radary SMILE (eksporto-
we oznaczenie SEAMASTER 400) i pra-
cujący w paśmie X SEASTAR (znaczenie
eksportowe SEAWATCHER 100) oraz sys-
tem Gatekeeper (elektrooptyczny/pod-
czerwień) zapewniający obserwację
w promieniu 360 stopni. Wszystkie te
systemy wraz z urządzeniami łączności
znajdą się w zintegrowanym maszcie.
Na rufie okrętów są zaplanowane han-
gar i lądowisko dla śmigłowca. Przewi-
duje się, że z pokładów patrolowców bę-
dą startować maszyny NFH 90. Poten-
cjalnie w ich wyposażeniu mogą się zna-
leźć także bezpilotowce. Natomiast na
pewno pojawią się dwie 12-metrowe ło-
dzie RHIB mogące rozwinąć prędkość
ponad 40 węzłów. Będzie je można
spuszczać na wodę i wciągać na pokład
przy stanie morza 5 w skali Beauforta.
Podstawowy napęd patrolowca stano-
wić mają dwa silniki wysokoprężne, każ-
dy o mocy około 5,4 MW. Natomiast do
działań wymagających małych prędkości
alternatywą będzie napęd elektryczny.
Hybrydowy dieslowo-elektryczny napęd
zapewni jednostce maksymalną prędkość
pływania w granicach 22 węzłów. Z pręd-
kością ekonomiczną 16 węzłów będzie
mogła przebyć 5000 mil morskich.
Holenderski okręt będzie miał, jak in-
ne jednostki patrolowe, tylko uzbrojenie
artyleryjskie. Najważniejszy jego element
to 76-milimetrowa armata włoskiej OTO
Melary, ulokowana na dziobie. Uzupeł-
nienie arsenału stanowić będą automa-
tyczna armata kal. 27 mm oraz dwa kara-
biny maszynowe kal. 12,7 mm. Pojawiły
się informacje, że siła ognia może być
w razie konieczności zwiększona jeszcze
nr 15/2008
 | | |
WOJSKO PORADY
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY||
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | | ||
MILITARIAMILITARIA
HISTORIA HISTORIA ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY| |
ŚWIAT TO I OWO || || |

PRACE STUDIALNE NAD

NOWYMI PATROLOWCAMI
ROZPOCZĘŁY SIĘ JESIENIĄ
2005 R. HOLENDRZY
ZDECYDOWALI SIĘ NA BARDZO
DUŻE OKRĘTY, O WYSOKIEJ
DZIELNOŚCI, KTÓRE BĘDĄ
ZDOLNE DO DŁUGICH PATROLI
OCEANICZNYCH
przez sześć karabinów maszynowych
kal. 7,62 mm. Jako broń mogą być wyko-
rzystane armatki gaśnicze.
Wysoki poziom automatyzacji powo-
duje, że do obsługi okrętu wystarczy
50-osobowa załoga. Na pokładzie będzie
jeszcze 40 dodatkowych miejsc, dla ob-
sługi śmigłowca, personelu medyczne-
go czy też grupy abordażowej. W razie
potrzeby patrolowiec będzie mógł za-
brać na trzy–cztery dni stu rozbitków
lub żołnierzy.
SŁUŻBA PRZEZ ĆWIERĆ WIEKU
Nowe okręty znacząco wzmocnią zdol-
ności operacyjne holenderskiej marynar-
ki wojennej. Plany zakładają, że pierwszy
z patrolowców po osiągnięciu gotowości
operacyjnej, już w połowie 2011 r., powi-
nien udać się do leżących na Morzu Kara-
ibskim Antyli Holenderskich. Najwyraź-
niej Holendrzy chcą, by jednostka znalazła
się tam przed sezonem huraganów, bowiem
jedną z potencjalnych misji patrolowców
ma być pomoc ofiarom klęsk żywioło-
wych. Mogą być też użyte do zwalcza-
nia piratów, przeciwdziałania przemyto-
wi narkotyków, jak też w operacjach
antyterrorystycznych. Roczne koszty
eksploatacyjne okrętu oszacowano na
5,3 mln euro w cenach z 2006 r., z cze-
go 2,8 mln euro pochłoną koszty mate-
riałowo-techniczne, a 2,5 mln potrzebne
będzie na utrzymanie personelu. Zakła-
da się, że patrolowce pozostaną w służ-
bie przez ćwierć wieku. W sumie ich
utrzymanie ma kosztować w tym czasie
blisko 600 mln euro.
Napisz do autora:
tadeusz.wrobel@redakcjawojskowa.pl
Wielka
wyprzedaż
FREGATA (w niektórych publikacjach określana
jako niszczyciel) klasy De Zeven Provinciën
N a początku lat 90. holenderska ma-
rynarka wojenna dysponowała
15 fregatami rakietowymi. W połowie
Ze służby wycofano też dwie przestarzałe
jednostki klasy Tromp. Obecnie trzon ho-
lenderskich sił nawodnych stanowią cztery
dekady ich liczba zbliżyła się do 20. nowoczesne, duże fregaty (w niektórych
Teraz ma ich jed- publikacjach określa-
FREGATA
nak tylko osiem, ne jako niszczyciele)
klasy
a niebawem zosta- Doorman klasy De Zeven
nie zaledwie sześć, Provinciën. Weszły
ponieważ dwie fre- one do służby po
gaty wielozadanio- 2000 r. Do tego do-
we klasy Doorman chodzą dwie fregaty
(M-fregat) zostały klasy Doorman.
sprzedane Cięcia nastąpiły też
Portugalii. w siłach przeciwmi-
Pierwsza z nich ma nowych. Już na po-
być przekazana na- czątku lat 90. wycofa-
bywcy w grudniu tego roku, a druga no ze służby stare trałowce. Natomiast nie-
12 miesięcy później. Już wcześniej po dawno zredukowano liczbę niszczycieli min
parze tych fregat, które holenderska flo- klasy Kalmar z 15 do 10. Zbędne jednostki
ta dostała w latach 1991–1995, sprze- nabyła Łotwa.
dano Belgii i Chile. Chilijczycy nabyli
w Holandii również dwie fregaty obrony
powietrznej. Jednak największym klien-
tem była Grecja, która po 1990 r. zaku-
piła aż osiem starszych fregat klasy
Kortenaer. Pierwsze dwie Grecy nabyli
jeszcze w trakcie ich budowy, na począt-
ku lat 80. Poza tym dwa eks-holender-
skie Kortenaery sprzedano STARSZA FREGATA
 klasy Kortenaer
Zjednoczonym Emiratom Arabskim.

nr 15/2008 Polska Zbrojna 47

AAAAAAA BEZPIECZEŃSTWO
MILITARIA AAAAAAAA
PAWEŁ HENSKI ASM-135 ASAT
Gdy w lutym br. ASM-135 ważyła 1180 kg, miała długość rotów oraz 63 silniczki rakietowe
5,42 m, średnicę 51 cm i osiągała pręd- umieszczone dookoła, służące do sta-
Amerykanie zapowiedzieli kość 24 tys. km/h (prędkość, z jaką po- bilizacji toru lotu i nakierowywania po-
zestrzelenie swojego ruszają się satelity, to 27 tys. km/h). jazdu na cel. Pojedynczy silniczek
satelity szpiegowskiego, Składała się z trzech członów. Pierwszy
(silnikowy) zaadaptowano z rakiety prze-
miał długość 50 cm, przekrój 12,7 cm
i był zdolny do wytworzenia ciśnienia
rosyjskie ministerstwo noszącej głowice atomowe typu Boeing rzędu 630 barów podczas jednej dzie-
obrony wyraziło AGM-69 SRAM (Short-Range Attack siątej sekundy czasu pracy! Wszystkie
Missile). Oprócz głównego silnika na pali- systemy MKV były zminiaturyzowane.
zaniepokojenie, wo stałe pocisk miał dodatkowe małe sil- Ważący 363 gramy komputer napro-
że jest to próba niki kierunkowe napędzane hydrazyną, wadzania miał moc obliczeniową
potrzebne do stabilizacji toru lotu w wyż- ok. 24 kilobajtów (pamiętajmy, że był
przeniesienia wyścigu szych partiach atmosfery. to początek lat 80.!). MKV nie wyposa-
zbrojeń w kosmos. Zaprojektowany przez LTV środkowy żono w żadne ładunki wybuchowe
człon ASM-135 zawierał przyrządy do na- – miał zniszczyć satelitę siłą kinetycz-
wigacji inercyjnej, zbiornik z helem służą- ną, poprzez bezpośrednie uderzenie.
cym do chłodzenia systemu celowania Po odłączeniu się od rakiety nośnej
Od czasu, gdy w latach 50. ubiegłego w podczerwieni oraz zbiornik z hydrazy- MKV, lecąc z prędkością 25–27 tys.
wieku ZSRR zaczął wystrzeliwać na orbi- ną. Dziobowy człon rakiety, również pro- km/h i obracając się wokół własnej
tę okołoziemską sputniki, stało się oczywi- jektu LTV, zawierał prawdziwe dzieło sztu- osi z prędkością 33 razy na sekundę,
ste, że sztuczne satelity będzie można wy- ki inżynierskiej tamtych czasów, czyli coś, miał lecieć w kierunku satelity, kieru-
korzystywać w celach szpiegowskich. Od co nazywano miniaturowym naprowadza- jąc się jego śladem termicznym.
początku pracowano też nad bronią zdol- jącym się pojazdem (MHV – Miniature Obracające się czujniki podczerwieni
ną do niszczenia wrogich satelitów. Projek- Homing Vehicle), a mniej oficjalnie tworzyły obraz celu i przekazywały da-
ty zarówno amerykańskie, jak i radzieckie – miniaturowym pojazdem niszczącym ne do komputera naprowadzania, któ-
zakładały trzy rozwiązania: użycie rakiet (MKV – Miniature Kill Vehicle). ry korygował lot za pomocą silniczków
przenoszonych przez samoloty, detonację Zbudowany w kształcie walca MKV miał rakietowych. Uderzenie ważącego
ładunków atomowych w wyższych par- czujnik podczerwieni, komputer napro- 14 kg pojazdu-pocisku w satelitę mia-
tiach atmosfery oraz użycie promieni lase- wadzania, żyroskop laserowy, czujnik ob- ło wystarczyć do jego zniszczenia.
ra kierowanych z ziemi, innych satelitów
bądź stacji kosmicznych.
Amerykanie rozpoczęli testy z rakieta-
mi powietrze–powietrze już w 1959 r.
Pierwsze próby nie były zachęcające – po-
ciski mijały cel w odległości co najmniej
sześciu kilometrów. Po kilku latach pro-
gram wstrzymano. Pod koniec lat 70. wy-
szło na jaw, że Rosjanie pracują nad wła-
snym systemem antysatelitarnym na bazie
rakiet przenoszonych przez ciężkie myśliw-
ce MiG-31. Zdopingowało to USAF do
działania. W 1977 r. rozpisano konkurs na
opracowanie rakiety powietrze–powietrze
zdolnej do zniszczenia satelity. Wygrał pro-
jekt LTV Aerospace – oddziału firmy Vo-
ught Corporation.
Rakieta oznaczona później jako ASM-
-135 ASAT (Anti-SATellite – przeciwsate-
litarna) została zaprojektowana do niszcze-

ZABÓJCA SA
nia sztucznych satelitów na wysokości do

48 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | |
WOJSKO PORADY
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO ||
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | | ||
MILITARIAMILITARIA
HISTORIA HISTORIA ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO
USAF (2)
650 km, czyli na niskiej orbicie okołoziem-
skiej. Operowała na niej (i nadal tak jest)
większość satelitów szpiegowskich i komu-
nikacyjnych (działających w sieci), poza po-
jedynczymi satelitami komunikacyjnymi
wymagającymi orbity geostacjonarnej.
Szczęśliwa trzynastka
Do testów antysatelitarnych wyznaczo-
no stacjonujący w kalifornijskiej bazie
Edwards 6512 Dywizjon Testowy, który
później przekształcono w połączoną jed-
nostkę do testów antysatelitarnych (ACTF
– Anti-satellite Combined Test Force). Do-
wódcą jednostki został pilot doświadczal-
ny dywizjonu mjr Wilbert D. „Doug” Pe-
arson Jr. 21 stycznia 1984 r. przeprowadzo-
no pierwsze pomyślne odpalenie z myśliw-
ca F-15 rakiety ASM-135 ASAT. Była to
jeszcze rakieta bez miniaturowego pojaz-
du niszczącego.
13 listopada 1984 r. po raz pierwszy wy-
strzelono rakietę z pojazdem MKV w kie-
runku wybranej gwiazdy. Kolejny test miał
polegać na zestrzeleniu prawdziwego sate-
lity. Za cel obrano wystrzelonego przez
USA w 1979 r. i orbitującego na wysoko-
ści ok. 550 km nad ziemią przestarzałego
satelitę spektroskopowego typu Solwind
P78-1. Miał on średnicę 7 m i ważył 850
kg. Przenoszący rakietę F-15A został spe-
cjalnie w tym celu zmodyfikowany. Wy-
montowano z niego magazynek na amuni-
cję do działka pokładowego, umieszczając
w tym miejscu zbiornik z ciekłym he-
lem służącym do schładzania czuj-
nika podczerwieni w podwie-
szonej pod kadłubem F-15
rakiecie ASM-135.
20 sierpnia 1985 r.
prezydent Ronald Re-
agan wydał zgodę na
Mjr Wilbert D.
Pearson Jr. został pierw-
szym pilotem myśliwskim,
który ma na koncie zniszczenie
satelity. Operacja idealnie wpisała
się w ogłoszoną w marcu 1983 r.
przez prezydenta Reagana koncep-
cję obrony strategicznej USA, na-
ATELITY
zwanej później programem
„Gwiezdnych wojen”
nr 15/2008
| |
||
|| |
przeprowadzenie testu. Początkowo zapla-
nowano go na 4 września, ale z powodu
wymaganej 15-dniowej notyfikacji dla
Kongresu przesunięto go o dziewięć dni.
Akurat na piątek 13 września 1985 r. Tego
dnia satelita przelatywał z południa na pół-
noc, wzdłuż zachodniego wybrzeża USA.
Za sterami F-15 zasiadł mjr Wilbert D. Pe-
arson Jr. Startował jednak nie z bazy
Edwards, ale z położonej nad brzegiem Pa-
cyfiku bazy Vandenberg. Lecąc z prędko-
ścią 1,22 Ma, 320 km na zachód od bazy,
rozpoczął 65-stopniowe wznoszenie z prze-
ciążeniem 3,8 g. Był na kursie kolizyjnym
ze zbliżającym się od południa satelitą. Ra-
kieta ASM-135 odpaliła się automatycznie
na wysokości 11,6 km nad ziemią i po-
mknęła w kierunku orbitującego na wyso-
kości 530 km satelity. Pojazd MKV znisz-
czył satelitę, uderzając z dokładnością do
15 cm od punktu celowania.
Niebiański orzeł
Zestrzelenie było prawdziwym sukce-
sem całego zespołu ASAT, a mjr Wilbert
D. Pearson Jr. został pierwszym pilotem
myśliwskim, który ma na koncie zniszcze-
nie satelity. Operacja idealnie wpisała się
w ogłoszoną w marcu 1983 r. przez prezy-
denta Reagana koncepcję obrony strate-
gicznej USA, nazwanej później programem
„Gwiezdnych wojen”. Wywołała spore za-
niepokojenie w Moskwie, ale też była przy-
czynkiem do odprężenia w stosunkach
USA–ZSRR i zakończenia zimnej wojny.
Kolejne dwa testy rakiet ASM-135 prze-
prowadzono w 1986 r., nakierowując je na
gwiazdy. Planowano rozpoczęcie produk-
cji stu rakiet za 500 mln dol. Wyproduko-
wano jednak tylko 15 pocisków, systema-
tycznie obcinając koszty całego programu.
Ostatecznie w 1988 r. z powodu komplika-
cji technologicznych i zbyt wysokich kosz-
tów program ASAT został zamknięty.
Mjr Wilbert D. „Doug” Pearson Jr. ka-
rierę w USAF zakończył w 2005 r. w stop-
niu generała majora i na stanowisku szefa
ośrodka testowego w bazie Edwards.
F-15A, na którym wykonał historyczną mi-
sję, do dziś znajduje się w wyposażeniu
125 Skrzydła Myśliwskiego Gwardii Naro-
dowej Stanu Floryda. 13 września 2007 r.
dzięki inicjatywie personelu tego skrzydła
odbył się lot historycznego F-15. Maszynę
pilotował syn generała – kpt. Todd Pearson
– również pilot myśliwski, latający na F-15
w 390 Dywizjonie Myśliwskim, który sta-
cjonuje w bazie Mountain Home w stanie
Idaho. F-15 dostał z tej okazji pamiątkowy
napis pod kabiną: „Celestial Eagle”, czyli
„Niebiański orzeł”. Myśliwiec będzie wy-
cofany ze służby w 2009 r. 
Napisz do autora:
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 49
ŚWIAT PAKISTAN

MUNDUR
BEZ POLITYKI

US DOD (2)

ROBERT CZULDA

Po ostatnich krwawych miesiącach Pakistan stara się wyjść na prostą. Nowy rząd,
z którym większość mieszkańców wiąże olbrzymie nadzieje, wziął się ostro do pracy.
ierwszą decyzją nowego rzą- Decyzję z radością przywitało wielu Pa- politycznym następcą. Nic dziwnego, że
du było zwolnienie z aresztu kistańczyków, liczących na szybkie i grun- przemawiający w parlamencie Gilani
domowego niechętnych pre- towne zmiany w tym targanym niepokoja- wspominał „męczeństwo Bhutto, które
zydentowi Pervezowi Mu- mi wewnętrznymi kraju. Rząd premiera umożliwiło powrót demokracji do Pakista-
sharrafowi sędziów. W listo- Yousafa Razy Gilaniego (Partia Pracy), nu”. W odpowiedzi z sali popłynęły okrzy-
padzie ubiegłego roku – podczas obowią- oskarżonego swego czasu przez ludzi Mu- ki „Benazir Bhutto nie umarła”.
zywania w kraju stanu wyjątkowego – Mu- sharrafa o korupcję (i skazanego na pięć lat
sharraf nakazał ich zatrzymanie. Jeśli no- więzienia) zdobył 264 miejsca w 342-oso- MUSHARRAF W DEFENSYWIE
wy rząd zezwoli sędziom na powrót na utra- bowym parlamencie. Nie byłoby to możli- Nadchodzą ciężkie czasy dla prezyden-
cone stanowiska, szanse na drugą kaden- we, gdyby nie powiązania z tragicznie ta. Jego polityczni zwolennicy doznali do-
cję Musharrafa spadną do zera. zmarłą Benazir Bhutto, której Gilani jest tkliwej klęski w wyborach parlamentar-

50 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO| |
nych. Nowy rząd, złożony z przeciwników
prezydenta, nie zamierza stosować żadnej
taryfy ulgowej. Nie jest to jedyny cios
w Musharrafa, którego autokratyczna wła-
dza zdaje się trząść w posadach. Już w li-
stopadzie ubiegłego roku prezydent ustą-
pił ze stanowiska szefa sztabu armii. Jego
następcą został gen. Ashqaf Kiani, czło-
wiek dbający o apolityczność. Kilka dni te-
mu gen. Kiani podjął zaskakujące decyzje
– zdymisjonował dwóch z dziewięciu do-
wódców korpusów, jawnie sympatyzują-
DLA WASZYNGTONU Musharraf to jeden z najważniejszych sojuszników w walce z terroryzmem. Stany
Zjednoczone będą naciskać, aby premier nie pozwolił sędziom storpedować reelekcji prezydenta.
Na zdjęciu: prezydent Pakistanu i Robert M.Gates
cych z prezydentem. Gen. płk Shafaat
Ullah Shah został zastąpiony na stanowi-
sku dowódcy korpusu z Lahore przez gen.
płk. Ijaza Ahmeda Bakhshiego. Korpus
z Mangla przejął gen. płk Nadeem Ahmed,
który zastąpił na tym stanowisku gen. płk.
Sajjada Akrama.
„Usunięcie dwóch generałów to znak, że
gen. Kiani chce usunąć armię z polityki”
– uważa korespondent „Telegraph” w Pa-
kistanie, Isambard Wilkinson. Już w stycz-
niu Kiani wydał rozkaz zakazujący utrzy-
mywania wojskowym kontaktów z polity-
kami, co stanowiło odejście od filozofii
Musharrafa, w której granica pomiędzy
tym, co polityczne, a co wojskowe, jest
płynna. Zmiany nie będą radykalne. Kilka
nr 15/2008
| | | AAAAAAAA
|
tygodni temu gen. Kiani jasno zadeklaro-
wał, że „wojsko nie będzie się dystansować
od prezydenta”. To wyraźna spłata długu
wdzięczności, bo Kiani został wskazany na
to stanowisko właśnie przez Musharrafa.
Mimo bliskich stosunków z prezydentem,
gen. Kiani jest także zaufanym człowie-
kiem osób związanych z Benazir Bhutto.
MIĘDZY MŁOTEM A KOWADŁEM
Premier Gilani staje przed trudnym za-
daniem. Ma co prawda znaczące poparcie
polityczne i społeczne, Pakistańczycy bo-
wiem chcą unormowania sytuacji w kraju
i popierają nowy rząd. Gilani ma także
wsparcie koalicjantów na czele z Nawazem
Sharifem, byłym premierem Pakistanu
i swego czasu sojusznikiem Bhutto w wal-
ce przeciwko Musharrafowi. Jego partia
zajęła drugie miejsce w wyborach. Gilani
przejął także duchową i moralną schedę po
Bhutto. Warto odnotować, że na parlamen-
tarnym wystąpieniu Gilaniego obecny był
syn byłej premier, Bilawal Bhutto-Zardari,
który ze wzruszeniem wymieniał uprzej-
mości z Gilanim.
To wszystko może nie wystarczyć. Ła-
ska opinii publicznej nie trwa wiecznie. Sy-
tuacja polityczna jest skomplikowana,
|AAAAAAA
a przeciwnicy Gilaniego niezwykle trudni
do pokonania. Walka z islamskim ekstre-
mizmem, który w Pakistanie poczyna so-
bie coraz śmielej, to wielkie wyzwanie.
Gen. Kiani jest zwolennikiem apolitycz-
ności wojska, ale z drugiej strony łączą go
wieloletnie relacje – nie tylko służbowe
– z Musharrafem. Poza tym tępienie isla-
mistów nie będzie jednak możliwe przy
jednoczesnym zwalczaniu Musharrafa,
a istnieje obawa, że nowy rząd – a przede
wszystkim Sharif – będzie chciał pozba-
GEN. ASHFAQ PARVEZ KIANI (KAYANI) uro-
dził się w prowincji Punjab w rodzinie sunnic-
kiej. Edukację wojskową pobierał najpierw
w akademii wojskowej w rodzinnym regionie
Jhelum, a następnie w Stanach
Zjednoczonych. Jako młody oficer ukończył
kurs w Fort Leavenworth w stanie Kansas. Po
powrocie do kraju Kiani studiował w Akademii
Obrony Narodowej w Islamabadzie. W 1971 r.
w stopniu pułkownika walczył w wojnie prze-
ciwko Indiom w oddziale piechoty. W 1988 r.
został wiceministrem obrony narodowej w rzą-
dzie Benazir Bhutto. W 2003 r. Kianiego mia-
nowano dowódcą X Korpusu stacjonującego
w Rawalpindi. Rok później został dyrektorem
generalnym agencji wywiadu, gdzie blisko
współpracował z Amerykanami w działaniach
przeciwko terrorystom. W 2007 r. został gene-
rałem i otrzymał funkcję zastępcy szefa armii,
którą wtedy dowodził prezydent Pervez
Musharraf. W swej wojskowej karierze, prócz
dowodzenia X Korpusem, był także dowódcą
batalionu piechoty, brygady piechoty oraz dy-
wizji piechoty.
wić Musharrafa władzy. To niepokoi Sta-
ny Zjednoczone. Gilani znajduje się pod
silną presją Amerykanów, którzy chcą,
aby nowy premier przestał krytykować
prezydenta. Dla Waszyngtonu Mushar-
raf to jeden z najważniejszych sojuszni-
ków w walce z terroryzmem. Stany Zjed-
noczone będą naciskać, aby premier nie
pozwolił sędziom storpedować reelekcji
prezydenta. Gilani już wkrótce stanie
przed poważnym dylematem – kto jest
większym zagrożeniem pakistańskiej de-
mokracji – islamscy radykałowie czy pre-
zydent-dyktator? 
Napisz do autora:
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 51
ŚWIAT
ŚWIAT KENIA
ARMIA CZESKA
W ubiegłym roku w Czechach spośród
blisko 7,3 tys. wstępnie zainteresowanych,
z których 4193 przystąpiło do selekcji, wy-
łoniono 935 nowych żołnierzy służby za-
wodowej. Były wśród nich 74 kobiety. Tym
samym plan rekrutacji wykonano
w 100,5 proc. Należy uwzględnić jeszcze
315 absolwentów i studentów szkół woj-
skowych. Równocześnie 96 żołnierzy ode-
szło z armii z powodów organizacyjnych.
Tym samym według stanu na 1 stycznia
2008 r. liczyła ona 25 177 żołnierzy.
Ostatni poborowi opuścili koszary
w 2004 r. Od 1 stycznia 2005 r. czeska
armia ma tylko profesjonalistów. Proces
ten oznaczał jej znaczną redukcję. 1 stycz-
nia 2004 r., jak podaje informator „The
Armed Forces of the Czech Republic in
2007”, czeskie siły zbrojne liczyły
27 383 żołnierzy, w tym 6359 z poboru.
Rok później było ich 22 272, czyli o nie-
mal 19 proc. mniej. W następnych latach
liczba żołnierzy zaczęła wzrastać. Do
1 stycznia 2008 r. udało zwiększyć li-
czebność sił zbrojnych o blisko trzy ty-
siące. Równocześnie w latach 2003–
–2007 zachodziły zmiany w poszcze-
gólnych korpusach osobowych. W tym
okresie zredukowano liczbę oficerów.
Cięcia dotknęły w nieco mniejszym
stopniu chorążych. Przybyło natomiast
mniej więcej dwukrotnie żołnierzy niż-
szych stopni. Z kolei od 1 stycznia
2004 r. spadła liczba pracowników woj-
ska – z niemal 18,5 tys. do nieco ponad
13,6 tys. Tylko w minionym roku blisko
tysiąc cywilów odeszło w wyniku zmian
restrukturyzacyjnych.
Przejście na zawodowstwo spowodo-
wało zmniejszenie struktur. Rozwiązano
wiele jednostek. Wojska lądowe mają tyl-
ko dwie brygady bojowe – zmechanizo-
waną i szybkiego rozmieszczenia (czte-
ry bataliony zmechanizowane oraz po
jednym czołgów i powietrznodesanto-

101 PROCENT NORMY TA D E U S Z W RÓ B E L

W czeskich siłach zbrojnych od 1 stycznia 2005 r. służą tylko
profesjonaliści. W ostatnich latach trwały równolegle dwa procesy
– zwiększania liczby żołnierzy i redukcji personelu cywilnego.

Miniony rok był dobry dla cze-

skiego lotnictwa, które poza
nowymi samolotami szkolno-
-bojowymi na bazie L-159
wzbogaciło się o dwie nowo-
czesne maszyny transporto-
we Airbus A-319CJ. Zastąpiły
one Tu-154M, które – jak po-
dała w tym miesiącu agencja
CTK – zostały przez siły po-
wietrzne sprzedane.

W 2007 r. ponad 1800 czeskich i jednostka przeciwchemiczna. W na- wały dwa czeskie śmigłowce Mi-17.
MISJE

żołnierzy uczestniczyło w sied-
miu operacjach na obszarze czterech
państw. Na początku minionego roku
18-osobowy kontyngent saperów
w Międzynarodowych Siłach Wsparcia
Bezpieczeństwa (ISAF) stacjonował na
lotnisku w Kabulu. W kwietniu zastąpi-
ło go 99 żołnierzy – szpital polowy
stępnym miesiącu 35-osobowa
Specjalna Grupa Operacyjna
Żandarmerii Wojskowej rozpoczęła mi-
sję w prowincji Helmand. Największe
zgrupowanie, około 110 żołnierzy, było
w ramach prowincjonalnego zespołu
odbudowy w Fayzabad. Na Bałkanach
między kwietniem a grudniem opero-
Praga zadeklarowała też symboliczny
udział w misji Unii Europejskiej w Cza-
dzie i Republice Środkowoafrykańskiej,
kierując po jednym żołnierzu do jej do-
wództw, w Mont Valerien i Abeche.
Poza tym Czechy miały 28 obserwato-
rów wojskowych w pięciu misjach
pokojowych ONZ.

52 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
wym). W brygadzie artylerii natomiast
są zaledwie dwa dywizjony ogniowe.
Dwa bataliony ma też brygada logistycz-
na, a aż siedem – brygada inżynieryjna.
Znacząca część poszczególnych rodza-
jów uzbrojenia i sprzętu wojskowego tra-
fiła do magazynów. „The Military
Balance 2007” podaje, że z 240 czołgów
T-72 w użyciu pozostały, uwzględniając
pojazdy szkolne, 54. Tylko 30 z nich
zmodernizowano. Podobnie rzecz się ma
z bojowymi wozami opancerzonymi
i systemami artyleryjskimi.
Redukcja nie ominęła także lotnictwa.
W służbie pozostała zaledwie jedna trze-
cia z 72 lekkich samolotów bojowych
L-159. Część wycofanych maszych posta-
nowiono przerobić na szkolno-bojowe. Po-
za nimi Czesi mają tylko jedną eskadrę sa-
molotów wielozadaniowych – Gripenów.
AKTYWNA REZERWA
W sparciem dla wojska jest aktywna
rezerwa. Służący w niej ochotnicy
podpisują trzyletnie kontrakty. Osoby, któ-
re nie były wcześniej w wojsku, przecho-
dzą w pierwszym roku ośmiotygodniowe
szkolenie, a w następnych dwu latach tre-
nują po trzy tygodnie. Taki sam, trzytygo-
dniowy wymiar szkoleń co roku przewi-
dziano dla rezerwistów, którzy nosili wcze-
nr 15/2008
| | |
| | | |
Równolegle z profesjonalizacją pro- nia zamówienia do 234 transporterów.
wadzony jest w Czechach proces moder- Czesi nabyli dla nich w izraelskiej fir-
nizacji sił zbrojnych. W minionym roku mie Rafael 92 zdalnie sterowane stacje
wojska lądowe wyposażono m.in. w no- uzbrojenia RWCS-30 z automatyczną ar-
we noktowizory. Dostarczono też sprzęt matą kal. 30 mm. 78 z nich miało być
zwiększający zdolności i bezpieczeń- wyposażonych dodatkowo w podwójną
stwo personelu jednostek saperskich li- wyrzutnię przeciwpancernych pocisków
kwidujących improwizowane ładunki kierowanych Spike LR. Transakcja obej-
wybuchowe (IED). W związku z tym za- mowała też 47 modułów Mini-Samson,
grożeniem na potrzeby misji w Afgani- które można uzbroić w karabiny maszy-
stanie zakupiono pojazdy LMV Lince nowe kal. 7,62 lub 12,7 mm.
i Dingo 2. Niestety, pojawiły się proble- Jednak w grudniu 2007 r. Czesi anulo-
my ze sztandarowym programem mo- wali kontrakt, stwierdzając, że transpor-
dernizacyjnym w czeskiej armii – zaku- tery nie spełniają wymogów technicz-
pem kołowych transporterów opancerzo- nych. Pandur otrzymał mimo to drugą
nych Pandur II. W czerwcu 2006 r. pod- szansę. Tygodnik ekonomiczny „Euro”
pisany został kontrakt na dostawę poinformował 29 lutego na swej stronie
199 wozów w 19 wersjach, którego war- internetowej, że resort obrony chciałby
tość wyniosła 20 mld koron (około kupić 107 KTO, które dostarczono by do
800 mln euro). Była też opcja rozszerze- 2012 r. Minister obrony Vlasta Parkano-
va potwierdziła to na początku marca.
Przy czym było to tylko sześć wersji KTO
SIŁY zamiast 19. Będą też przeprowadzane dal-
sze testy Pandurów. Jeśli ich wyniki oka-
SPECJALNE żą się pozytywne, podpisany zostanie list
intencyjny. Według minister Parkanovej
W składzie sił zbrojnych
Czech jest 601 Grupa
Sił Specjalnych. Podlega ona
wszystko powinno rozstrzygnąć się w naj-
bliższych kilku tygodniach.
W 2007 r. kupiono natomiast m.in.
ministrowi obrony pośrednio
95 samochodów ciężarowych Tatra-815.
poprzez dyrektorów sił spe-
W sumie, poczynając od 2006 r. po
cjalnych i wywiadu wojskowe-
2014 r., armia powinna otrzymać
go. Pod obecną nazwą jed-
977 nowych średnich ciężarówek. Do
nostka funkcjonuje od re-
jednostek trafiło w 2007 r. 114 tereno-
strukturyzacji w 2003 r., po-
wo-osobowych wozów Land-Rover De-
wstała zaś dwa lata wcze-
fender 110 Tdi Military, które zastępu-
śniej jako 6 Grupa Sił
ją posowieckie UAZ-469.
Specjalnych. Kontynuuje tra-
Miniony rok był dobry dla czeskiego
dycje czechosłowackich jed-
lotnictwa, które poza nowymi samolota-
nostek spadochronowych
mi szkolno-bojowymi na bazie L-159
i utworzonej w 1995 r.
wzbogaciło się o dwie nowoczesne ma-
6 Brygady Specjalnej.
szyny transportowe Airbus A-319CJ. Za-
Żołnierze 601 Grupy uczest-
stąpiły one Tu-154M, które – jak podała
niczą obecnie w misji NATO
w tym miesiącu agencja CTK – siły po-
w Afganistanie.
wietrzne sprzedały. Jednak Czechów cze-
UK MOD, MON CZECH, JIRI ZEDKA, NATO (2)
ka jeszcze jeden zakup – nowych transpor-
towców, które zastąpią An-26. Poza tym
w latach 2005–2006 Czesi dostali z Rosji
w ramach spłaty długów dziesięć bojo-
wych śmigłowców Mi-35 i 16 Mi-171S.
Wzmocnione zostały też siły naziemnej
obrony powietrznej, gdyż kupiono 16 ze-
stawów rakietowych RBS-70. Kontynu-
owano również budowę stanowisk dla ra-
darów RAT-31DL w miejscowościach Ne-
śniej mundur. Są oni zorganizowani
w 14 kompanii piechoty podległych regio-
nalnym dowództwom wojskowym. Każda
polisy i Sokolnice, jak też rozpoczęto te-
sty radaru w tej pierwszej.
Proces reformowania czeskich sił zbroj-
z nich ma poza dowództwem trzy plutony nych jest rozłożony na wiele lat. W tym
piechoty, a także po jednym plutonie logi- roku rozpoczęła się jego druga faza, któ-
stycznym oraz dowodzenia i wsparcia bo- rej założeniem jest osiągnięcie do 2018 r.
jowego. Rezerwista w stopniu szeregowe- gotowości operacyjnej. 
go otrzymuje rocznie 6750 koron, czyli Napisz do autora:
w granicach 250 euro. tadeusz.wrobel@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 53
ZAPIS WYDARZENIA
Kilo dla
Chaveza
ROSJA–WENEZUELA. W rosyj-
skich mediach pojawiła się infor-
macja, że Moskwa liczy na kon-
kretny lukratywny kontrakt na do-
stawy broni i sprzętu wojskowego
dla Wenezueli. Po samolotach,
śmigłowcach i karabinkach Ka-
łasznikowa kraj ten jest zaintere-
sowany zakupem od Rosjan okrę-
tów podwodnych. Wenezuela ma
obecnie dwa zbudowane przed
ponad 30 laty w Niemczech
THE WHITE HOUSE
MARIAN KLUCZYŃSKI

U-209/1900. W Moskwie liczą,

że sprzedadzą co najmniej trzy
Dialog o tarczy
Pomimo dobrej atmosfery, w jakiej toczyły się rozmowy prezydentów USA i Rosji
jednostki klasy Kilo. Według
„Kommiersanta”, kraj ten chce
Gerge’a W. Busha i Władimira Putina, nie przyniosły one przełomu w sprawie lokalizacji
nabyć cztery okręty za miliard do- tarczy antyrakietowej w Europie Środkowej, ale obie strony chcą kontynuować dialog.
larów. Rosjanie mają udzielić Ca-
USA–ROSJA. – Atmosfera nym. Podobnie ocenił je ekspert nie udało się przełamać sprze-
racas kredytu w wysokości do szczytu była bardzo dobra, Pu- ds. europejskich z Uniwersytetu ciwu Moskwy wobec amery-
800 mln dolarów. Prawdopodob- tin był bardzo pojednawczy. Georgetown Charles Kupchan: kańskich planów budowy ele-
nie kontrakt zostanie podpisany Widać, że zależy mu na do- – Pozytywną wiadomością ze mentów systemu obrony anty-
podczas majowej wizyty wenezu- brych stosunkach z USA. Nie- szczytu jest to, że atmosfera na rakietowej na terenie Polski
elskiego prezydenta Hugo Chave- wiele jednak osiągnięto. Szczyt nim wydawała się serdeczna i Czech. Jednak we wspólnej
za w Moskwie. (wt) potwierdził tylko, że Putin do- – obie strony unikają teraz deklaracji po spotkaniu w So-
cenia amerykańską ofertę środ- ostrej retoryki. Rozczarowuje czi znalazł się zapis, że Mo-
ków budowy zaufania towarzy- jednak to, że nie nastąpił żaden skwa docenia zaproponowane
szących tarczy antyrakietowej postęp w najważniejszych spra- przez Waszyngton środki bu-
Chiński szpieg – powiedział PAP emerytowany
profesor Uniwersytetu Harvarda
wach. Kupchan zauważył, że
po spotkaniu ogłoszono tylko
dowy zaufania, a ich wdroże-
nie może zmniejszyć rosyjskie
USA. 24 lata więzienia dla chiń- Richard Pipes, komentując roz- tzw. ramowe porozumienie, obawy. Dlatego rozmowy ame-
skiego szpiega Chi Maka, który mowy prezydentów USA i Ro- w którym nie ma wiele istotnej rykańsko-rosyjskie mają być
wykradał plany okrętów podwod- sji w Soczi nad Morzem Czar- treści. Prezydentowi Bushowi prowadzone dalej. (tw)
nych i innych okrętów wojennych,
to ostrzeżenie dla Pekinu. Nie był w skrócie walczące od kilkudziesięciu lat wania spokoju w kraju. Szef
on pierwszym chińskim szpie-
o utworzenie niezależnego ta- rządu ogłosił też program po-
giem sądzonym w tym roku.
W ostatnim dniu marca do prze- Politycy milskiego państwa. mocy ludności wartości
W zamachu zginął minister 42 mln dol. W ubiegłym tygo-
kazywania tajnych informacji Pe- na celowniku komunikacji i transportu dro- dniu na południu Haiti miały
kinowi przyznał się były analityk gowego Jeyaraj Fernandopul- miejsce demonstracje przeciw-
SRI LANKA. W zamachu bom-
w Pentagonie Gregg W. Berger- le. Jest kolejnym w tym roku ko biedzie i wysokim cenom
bowym w miejscowości Weli-
sen. Dziennik „Washington Post” lankijskim ministrem, który żywności. Podczas gwałtow-
veriya, 30 km na zachód od
napisał, że to zaledwie wierzcho- stracił życie w zamachu. nych wystąpień ludności
centrum stolicy Sri Lanki
łek góry lodowej. Gazeta, powołu- W styczniu w wyniku odnie- 4 kwietnia w mieście Les
Kolombo, zginęło 6 kwietnia sionych ran zmarł minister
jąc się na amerykańskie źródła Cayes, odległym o 190 km na
co najmniej 14 osób, a prawie ds. integracji narodowej D.M. południe od stolicy Haiti Port-
rządowe, napisała, że chiński wy- sto zostało rannych. Zamacho-
wiad na terenie Stanów Zjedno- Dassanayake. W pobliżu kon- au-Prince, interweniujący żoł-
wiec-samobójca wysadził się woju pojazdów, w którym je- nierze sił pokojowych
czonych jest coraz bardziej aktyw- w tłumie uczestników obcho- chał wybuchła mina pułapka. ONZ zostali ostrzelani. Błękit-
ny, a zarazem coraz skuteczniej- dów noworocznych. Władze ne hełmy odpowiedziały na
szy. Od 2000 r. wszczęto ponad lankijskie oskarżyły o ten akt
540 postępowań w sprawie nie- terroru separatystyczne ugrupo- Nowe zamieszki atak ogniem. W zamieszkach
w Les Cayes zginęły co naj-
legalnego eksportu broni do Pań- wanie Tygrysów-Wyzwolicieli HAITI. Premier Jacques-Edo- mniej cztery osoby, a około
stwa Środka. (t) Tamilskiego Ilamu (LTTE), uard Alexis wezwał do zacho- 20 zostało rannych.

54 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO |
Kontrowersyjne szkolenie
NIEMCY. Dziennik „Sueddeut-
sche Zeitung” poinformował
4 kwietnia, że minister spraw we-
wnętrznych kraju związkowego
Nadrenia Północna-Westfalia
Ingo Wolf złożył doniesienie do
prokuratury w Düsseldorfie
w sprawie szkolenia przez poli-
cjantów i członków jednostek spe-
cjalnych agentów libijskich służb
bezpieczeństwa. Dla władz w Try-
polisie w latach 2005–2007 pra-
cowało w czasie wolnym ponad
30 policjantów i żołnierzy. Byli
wśród nich członkowie uznawa-
nej za jedną z najlepszych na
świecie jednostek antyterrory-
stycznych GSG9. W organizacji
szkoleń pośredniczyła firma
ochroniarska BDB Protection
GmbH, którą prowadzi jeden
z jej byłych członków. Za swe
usługi otrzymała od Libii 1,6 mln
euro. Jednak w następnych
dniach niemieckie media ujaw-
B-1 W PŁOMIENIACH
KATAR. Bombowiec B-1 zapalił
się 4 kwietnia wieczorem po wy-
lądowaniu w amerykańskiej ba-
zie lotniczej Al-Udeid. Uratowali
się wszyscy czterej członkowie
załogi. Incydent zdarzył się, gdy
samolot kołował po wylądowa-
niu. Siły powietrzne USA nie
Ostatni weteran
TURCJA. W Eskisehir na pół-
nocny zachód od Ankary
zmarł 2 kwietnia Yakup Satar,
ostatni turecki weteran I wojny
światowej. Miał 110 lat. Satar
walczył przeciwko Brytyjczy-
kom na terenach dzisiejszego
Iraku. Był on równocześnie
ostatnim żyjącym uczestni-
kiem wojny przeciwko Gre-
kom w latach 1919–1923.
Rakietowy
bagaż
NIEMCY. Dopiero po dwóch
miesiącach od zdarzenia ujaw-
nr 15/2008
| | | |
niły nowy kontekst całej sprawy.
Otóż o szkoleniach członków li-
bijskich służb bezpieczeństwa
wiedziały zarówno niemiecki
wywiad, jak i ambasada w Try-
polisie, ponieważ nie były one je-
dynie kontrowersyjnym przedsię-
wzięciem biznesowym. Według
gazet były formą zapłaty dla Mu-
ammara Kadafiego za pomoc
w uwolnieniu trójki niemieckich
zakładników uprowadzonych na
Filipinach w 2000 r. przez terro-
rystów z ugrupowania Abu Sa-
jef. Prasa niemiecka napisała, że
o wszystkim miał wiedzieć były
kanclerz Gerhard Schroeder. Po-
noć szef niemieckiego rządu sam
rozmawiał z Kadafim, jak zre-
wanżować się mu za pomoc
w uwolnieniu rodziny Wallertów,
podczas spotkań w latach 2003–
–2004. Jednak Schroeder ogłosił,
że o szkoleniach w Libii nic nie
wiedział. (tw)
USAF
ujawniły przyczyny pożaru.
Według anonimowych wojsko-
wych na lotnisku doszło do kolizji
B-1 z inną maszyną. Położona
32 km na południe od stolicy
Kataru, Dohy, Al-Udeid jest głów-
ną bazą amerykańskiego lotnic-
twa na Bliskim Wschodzie. (wt)
niono, że w czasie kontroli we
wschodniej Bawarii niemieccy
celnicy znaleźli w bagażniku
prywatnego samochodu dwie
ręczne wyrzutnie rakiet prze-
ciwlotniczych i pociski. Była to
broń produkcji radzieckiej. Nie
podano, czy w związku z tym
incydentem ktoś został areszto-
wany. Przenośne wyrzutnie ra-
kiet uchodzą za niezwykle
groźną broń w rękach terrory-
stów. Mogą być wykorzystane
do zestrzelenia samolotów pa-
sażerskich. Takie próby miały
już miejsce. Chociażby w li-
stopadzie 2002 r. terroryści
próbowali zestrzelić izraelskie-
go Boeinga 757 w kenijskiej
Mombasie. (t)
|
| |
Andrzej Jonas
REDAKTOR NACZELNY
„THE WARSAW VOICE”
ITAN
S ojusz północnoatlantycki ma
dwie nazwy oficjalne: North
Atlantic Treaty Organization
i Organisation du Traité de l’A-
tlantique Nord, NATO i ITAN.
Nazwa francuska nie utraciła
pełnego obywatelstwa nawet
wtedy, gdy prezydent de Gaulle
w trosce o wielkość ojczyzny
wycofał Paryż z wojskowych
struktur paktu. 42 lata później
polityczny wnuk generała powo-
dowany tą samą ideą prowadzi
Francję w odwrotnym kierunku.
„Jesteśmy gotowi. Francja pod
moimi rządami chce odnowić
i zacieśnić stosunki z sojuszem”
– oświadczył prezydent Sarkozy
na szczycie w Bukareszcie.
„Kluczowe decyzje zostaną
ogłoszone pod koniec roku, gdy
będzie dobiegało końca nasze
przewodzenie w Unii Europej-
Porwano żaglowiec
Panujący przez lata chaos polityczny i brak centralnego
rządu w Somalii uczynił jej wybrzeża siedliskiem piratów.
SOMALIA. Piraci somalijscy
porwali 4 kwietnia na wodach
Zatoki Adeńskiej kolejną jed-
nostkę pływającą. Tym razem
ich łupem padł luksusowy
88-metrowy żaglowiec „Le Po-
nant” płynący z Seszeli na Mo-
rze Śródziemne. Na jego pokła-
dzie nie było pasażerów, tylko
32-osobowa załoga, złożona
głównie z Francuzów, ale byli
|
skiej” – zapowiedział.
Gdy francuscy generałowie
opuszczali Kwaterę Główną
NATO, amerykańskie przy-
wództwo w świecie zachodnim
było niezachwiane i Francja
nie zamierzała go kwestiono-
wać. De Gaulle nie cierpiał
jednak śpiewać w żadnym chó-
rze, a już na pewno nie pod
amerykańską batutą. Gdy fran-
cuscy generałowie powracają
do Kwatery Głównej, na Ame-
rykanach nadal spoczywa od-
powiedzialność za globalne
bezpieczeństwo, ale przywódz-
two jest przedmiotem debaty.
Waży się rola NATO, waży się
odpowiedzialność Unii Euro-
pejskiej. Nowe wyzwania wy-
magają nowych scenariuszy.
Paryż chce być wśród autorów
najbardziej wpływowych i naj-
bardziej wtajemniczonych.
42 lata temu wyjście de
Gaulle’a osłabiało Stany Zjed-
noczone, bo Paryż stawał się
niezależnym ośrodkiem. 42 lata
później powrót Sarkozy’ego
osłabia Stany Zjednoczone, bo
Paryż wzmacnia głos NATO
i głos Europy, o czym Wa-
szyngton i Warszawa przekona-
ły się w Bukareszcie podczas
dyskusji o Ukrainie i Gruzji.
Co zatem widać w perspekty-
wie: NATO czy ITAN? Jak
mamy grać w tę grę?
COMPEGNIE DES ILES PONANT
też Ukraińcy. W rejon, gdzie do-
szło do ataku piratów, wysłano
samoloty zwiadowcze, popłynął
tam też amerykański okręt wo-
jenny. Międzynarodowe Biuro
Morskie (IMB) od dawna
ostrzega przed groźbą takich na-
paści u wybrzeży Somalii i zale-
ca statkom handlowym zacho-
wanie odległości co najmniej
200 mil morskich od brzegu. (w)
Polska Zbrojna 55
PRZEGLĄD PRASY
MANEWRY
Z POLSZCZYZNĄ
Maciej Malinowski
jest mistrzem
polskiej ortografii,
popularyzatorem
poprawnej
polszczyzny
Bynajmniej
czy przynajmniej
M ylenie znaczenia wyrazów „bynaj-
mniej” i „przynajmniej” jest niesły-
chanie częste. Za jeden z powodów takie-
go stanu rzeczy językoznawcy uważają to,
że partykuły „bynajmniej” nie używa się
powszechnie, że ma ona ciągle charakter
książkowy. Druga przyczyna to podobień-
stwo brzmieniowe omawianych słów, róż-
niących się jedynie pierwszą sylabą.
Bezsensowne używanie słowa „bynaj-
mniej” dobrze ilustruje anegdota o przepi-
jających do siebie kumplach (przytoczona
przez prof. Witolda Doroszewskiego w po-
radniku językowym „O kulturę słowa”), kie-
dy to jeden mówi: „W wasze ręce, kumie,
perswaduję”, a drugi odpowiada:
„Bynajmniej”.
Co znaczy zatem słowo „bynajmniej”
i w jakiej konstrukcji gramatycznej można
się nim posłużyć? Najczęściej występuje
ono z przeczeniem „nie” i wtedy znaczy
‘wcale nie; zupełnie nie; ani trochę’. Można
go także użyć po zaprzeczonym czasowni-
ku (Bynajmniej mi to nie przeszkadza, czyli:
Wcale mi to nie przeszkadza).
Nie budzi też zastrzeżeń posłużenie się
słowem „bynajmniej” w takich połącze-
niach:
– Cieszyłeś się z jej przyjazdu?
– Bynajmniej… (tzn. wcale nie, zupełnie
nie…).
Komicznie brzmią natomiast zwroty typu
„Bynajmniej tyle mogę dla ciebie zrobić”
lub „Pan mnie bynajmniej rozumie”.
Nierozróżnianie znaczenia wyrazów „by-
najmniej” i „przynajmniej” jest typowe
przede wszystkim dla ludzi mieszkających
na wsi i posługujących się gwarą (głównie
chodzi o obszary Polski centralnej i Pomo-
rza). Dr Artur Czesak z Instytutu Języka
Polskiego PAN w Krakowie uważa, że owo
mało popularne, dotąd książkowe słowo
do tego stopnia przeniknęło do polszczy-
zny mówionej warstw osób mniej wykształ-
conych, że zostało nawet zaaprobowane
w literackim języku kaszubskim: forma
bënômni „bynajmniej” jest tam… synoni-
mem przënômni „przynajmniej”.
56 Polska Zbrojna
Gwiezdne wojny FAK T
T o rewolucja w systemie
obrony USA. Pentagon za-
prezentował prototyp samolo-
sowanym samolocie Boeing
747-400F, czyli popularnym
Jumbo Jecie. – Prototyp jest
przeciwnik miał świadomość,
że w razie zniszczenia rakiety
w początkowej fazie lotu reszt-
tu z laserem, który jest w sta- w fazie testów. Jeżeli wszystko ki głowicy spadną na jego tery-
nie stopić czołg z odległości się powiedzie, do seryjnej pro- torium – podkreślają przedsta-
15 km. Wiązką lasera o śred- dukcji samolot trafi w 2009 r. wiciele Pentagonu.
nicy 10 cm można dowolnie – informuje Pentagon. Wyko-
sterować. Niszczy ona cały po- rzystywany będzie jednak inny Od redakcji: To dopiero „Gwiezd-
jazd z załogą albo tylko go unie- model samolotu C-130. Ame- ne wojny” w praktyce. Idąc za
ruchamia, np. zrywając gąsie- rykanie chcą, by laser był w sta- ciosem, należy wyposażyć pie-
nicę. Ta superbroń jest zamon- nie zniszczyć lecący pocisk chotę w miecze świetlne.
towana na specjalnie przysto- z głowicą nuklearną. – I by Niech moc będzie z nami!
Gdyby nie media… Chorzy na urojenia
PAP POLSKA
T rzej francuscy żołnierze wojsk powietrzno-
desantowych fotografowali się na tle flagi
ze swastyką, z rękoma uniesionymi w hitlerow-
skim pozdrowieniu – napisała w środę gazeta
„Le Canard enchaine”, publikując na dowód
jedno z takich zdjęć. Gazeta twierdzi, że spa-
dochroniarze stacjonujący w Montauban na
południu Francji gloryfikowali niemiecki Wehr-
macht i umieszczali symbol SS na hełmach.
A z żołnierzem, który zgłaszał to dowództwu,
wojsko postanowiło się rozstać. Oficer o arab-
skim imieniu i nazwisku Jamel Benserhir czuł
się dyskryminowany i złożył skargę na neona-
zistowskie ekscesy kolegów. Dowództwo uzna-
ło, że jest „niestabilny emocjonalnie” i nie prze-
dłużyło z nim kontraktu. Natomiast trzem spa-
dochroniarzom, którzy pozdrawiali się hitlerow-
skim gestem, nic się nie stało; dwaj z nich
Z astępca Osamy ibn Ladina i numer 2
w Al-Kaidzie Ajman al-Zawahiri
w 90-minutowym przemówieniu zamiesz-
nadal są w wojsku – donosi „Le Canard en- czonym w internecie wezwał do ataku na
chaine”. Radio francuskie poinformowało Żydów w Izraelu i poza jego granicami.
w środę, że jednak wszczęto śledztwo przeciw- Bronił również ataków wymierzonych w
ko owym spadochroniarzom. placówki ONZ na świecie, określając tę
organizację mianem wroga islamu i mu-
Od redakcji: Propagowanie nazizmu przez zułmanów. Al-Zawahiri zapewnił przy tym,
Francuzów ma w sobie coś z masochizmu że ibn Ladin jest w dobrym zdrowiu.
– wszak Francja dość szybko padła ofiarą
nazistowskiej agresji. W tej historii wszystko Od redakcji: Są takie jednostki chorobowe
jest zresztą dziwne – propagujący nazizm jak paranoja, psychoza maniakalno-de-
spadochroniarze pozostają w wojsku, a ten, presyjna, schizofrenia. Kiedy czytamy
który donosi o przestępstwie, zostaje z woj- apele wyznawców Al-Kaidy, nie możemy
ska usunięty. Ech, co by było ze sprawiedli- się oprzeć wrażeniu, że ich autorzy są ob-
wością, gdyby nie media. ciążeni jedną z tych chorób.
nr 15/2008
 | | |
WOJSKO PORADY
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO ||
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIA HISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA ||
PRASA KULISY
ŚWIAT PRASA ||
ŚWIAT TO I OWO || |

ROMAN PRZECISZEWSKI

Mija rok od czasu, gdy

Komitet Wykonawczy FIFA
powierzył Polsce oraz
Ukrainie organizację
Euro 2012 i – jak dotąd
– wszyscy zastanawiają się
tylko nad jednym:
czy zdążymy na czas
z niezbędną infrastrukturą?

astanawiające może być

tylko to, że jednocześnie
mało kto publicznie pyta,
co będzie z gwa-
rancjami bez-
pieczeństwa Program za-
tego sportowego wyda- pewnienia bezpieczeń-
rzenia? – Akademia stwa podczas europejskiej
Obrony Narodowej jest imprezy sportowej powinien
uczelnią specyficzną być zapoczątkowany minimum
i – zgodnie ze swoją mi- 3,5–4 lata przed jej rozpoczę-
sją – poszukuje zagrożeń ciem. Gdy się nie dotrzyma
tam, gdzie na razie ich nie tych terminów, może być
ma – mówi gen. bryg. dr różnie

Obronić
hab. inż. Janusz Kręcikij, ko-
mendant-rektor AON, organizu-
jąc konferencję naukową na powyższy
temat. – Między innymi dlatego zajęli-
śmy się zagadnieniem bezpieczeństwa
Euro 2012. Wiadomo, że Ministerstwo
Spraw Wewnętrznych i Administracji

Euro
w tej sprawie będzie grało pierwsze
skrzypce. Jednakże otwarte pozostaje
pytanie: jakie miejsce w tym zespole
zajmą Siły Zbrojne RP?
– Jeżeli się nie sprawdzimy, niewątpli-
wie będzie to kompromitacja obu krajów
oraz dyskwalifikacja całej klasy politycz-
nej – dolewa oliwy do ognia prof. dr hab.
inż. Roman Kulczycki, szef specjalnie
powołanego zespołu rembertowskiej aka-
demii, zajmującego się problemami bez- najmniej 1,5–2 mln ludzi, którzy osobi- za prawa medialne do tegorocznych mi-
pieczeństwa piłkarskich mistrzostw Eu- ście chcieliby poczuć atmosferę Euro strzostw Europy w piłce nożnej trzeba
ropy za cztery lata. 2012 i zdecydują się na oglądanie me- było zapłacić 680 mln euro. Za cztery
czów m.in. z telebimów. Polska i Ukra- lata, gdy organizatorami Euro będą Pol-
SIŁA PIENIĘDZY I FUTBOLU ina dały gwarancje rządowe, że te mi- ska z Ukrainą, te prawa mogą już kosz-
Konferencje rządzą się swoimi prawa- strzostwa będą w tym czasie najważniej- tować ponad miliard euro! Siła pienię-
mi. Zawsze jednak kończą się pewnymi szymi imprezami w obu krajach. I że oba dzy idzie więc w parze z siłą futbolu.
wnioskami, które kierowane są „gdzieś państwa wypracują własne, narodowe Rosną przy tym koszty gwarancji bez-
tam wyżej”. Tym razem adresatem na systemy gwarantujące bezpieczeństwo pieczeństwa wszelkich imprez sporto-
pewno są najwyższe władze Polski i Ukra- piłkarzom i kibicom – mówi Adam Ol- wych. Kmdr por. dr inż. Tomasz Szu-
iny. Tym bardziej że: kowicz, przewodniczący Zespołu PZPN brycht z Akademii Marynarki Wojen-
– Tylko do Polski na mecze przyjedzie ds. UEFA Euro 2012. nej przypomina, że zabezpieczenie
500 tys. kibiców mających bilety. Szacu- To jasne – wchodzimy w świat wiel- igrzysk olimpijskich w Sydney koszto-
jemy, że oprócz nich zjedzie z Europy co kiego sportu i wielkiego biznesu. Tylko wało ponad 160 mln dolarów, natomiast 

nr 15/2008 Polska Zbrojna 57

ARMIE ŚWIATA
KULISY BEZPECZEŃSTWO
TURCJA
już cztery lata później w Atenach te sa-
me procedury pochłonęły niemal dzie-
sięć razy więcej środków! Mimo że „Ibn
Ladin ogłosił akurat trzymiesięczny
rozejm”.
– Program zapewnienia bezpieczeń-
stwa podczas europejskiej imprezy spor-
towej powinien być zapoczątkowany mi-
nimum 3,5–4 lata przed jej rozpoczęciem.
Gdy się nie dotrzyma tych terminów,
może być różnie – mówi kmdr Tomasz
Szubrycht.
BEZ FALSTARTU, ALE...
Czy u nas nie ma już zatem falstar-
tu? Paweł Suchanek, zastępca dyrekto-
ra Departamentu Bezpieczeństwa Pu-
blicznego w Ministerstwie Spraw We-
wnętrznych i Administracji, zapewnia,
że nie. Jego zdaniem, „chociaż z takim
obszarem zobowiązań nie mieliśmy jesz-
cze do czynienia, to wszystko idzie zgod-
nie z kalendarzem przygotowań do Euro
2012”. Stąd systematyczne spotkania ofi-
cerów łącznikowych, wizyty i rewizyty
ministrów spraw wewnętrznych obu kra-
jów, a także wspólne, polsko-ukraińskie
szkolenia i spotkania ekspertów, którzy
mają ujednolicić procedury wszystkich
postępowań.
– Przygotowujemy się do eliminowa-
nia wszystkich możliwych zagrożeń.
W czasie piłkarskich mistrzostw Euro-
py musimy zapewnić bezpieczeństwo
kibicom, drużynom, sędziom, mia-
stom, stadionom, osobom publicznym,
a także tranzytowi ludzi. Wiemy, że
możemy mieć do czynienia z wybry-
kami chuligańskimi, przestępstwami
pospolitymi i zorganizowanymi, a tak-
że z przestępczością na tle politycz-
nym... – wylicza dyrektor Suchanek.
Niezbędna będzie też współpraca
z Siłami Zbrojnymi RP. – Już teraz ma-
my dobre doświadczenia ze wspólne-
go patrolowania miast przez policję
i żandarmerię wojskową – dodaje dy-
rektor Suchanek.
Na tym w zasadzie koniec. Pan dy-
rektor wspomina jeszcze o konieczno-
ści współdziałania MSWiA z MON
w czasie Euro 2012 m.in. jeśli chodzi
o zakwaterowanie osób zabezpieczają-
cych mistrzostwa, transport powietrz-
ny, opiekę medyczną lub nawet rozpo-
znanie, lecz nie podaje przy tym żad-
nych konkretów, jak miałoby to wyglą-
dać w praktyce. Dlaczego?
– Siły zbrojne mają przecież u nas
inne zadania. Ewentualną wojskową
pomoc mogą regulować jedynie zapi- jak będzie kierowane czy wspierane lo-
sy ustawy o zarządzaniu kryzysowym. gistycznie...
Wątpię jednak, czy można nimi wytłu-
maczyć wszystkie planowane działania SCENARIUSZE PEŁNE GROZY
mające zabezpieczać Euro 2012. Nad Na razie najwięcej o swoich zada-
tym zagadnieniem trzeba jeszcze po- niach w zabezpieczeniu piłkarskich mi-
pracować – w kuluarach konferencji strzostw Europy wie Żandarmeria. Płk
przyznaje jeden z jej uczestników. Je- Jerzy Żygadło z Komendy Głównej ŻW
go kolega dopowiada: sypie danymi: planuje się, że do tej
– Trzeba jak najszybciej ustalić, ja- akcji codziennie będzie wydzielanych
kie zadania w zabezpieczeniu Euro 700–800 żandarmów. Będą oni wyposa-
2012 otrzyma wojsko. Należy też roz- żeni w sprzęt prewencyjny, kryminali-
strzygnąć, jakie powinno wydzielić styczny, a także dostaną psy do wykry-
siły, co musi mieć w wyposażeniu, wania materiałów wybuchowych i nar-

Sprawa honoru
Rozmowa z ppłk. Vasileiosem Tasoulisem

Na początku 2004 r. służby mundurowe myślały wtedy o zu-
Grecy – podobnie jak pełnie innej kwestii: jak tym igrzyskom
teraz Polacy – scep- zapewnić pełne bezpieczeństwo, co zro-
tycznie pytali: czy aby bić, by nie dopuścić do jakichkolwiek
na pewno zdążymy zdarzeń, które mogłyby stanowić uszczer-
z inwestycjami na ma- bek dla idei olimpiady i jednocześnie ho-
jącą się rozpocząć noru naszego państwa.
olimpiadę?
– Mogę panu zagwa- Skąd ten patos?
rantować, że wszystkie – To nie patos, tylko stwierdzenie fak-
tu. Proszę pamiętać, że ta olimpiada by-
Ppłk Vasileios Tasoulis pełni ła pierwszą po tragedii z 11 września.
Przed krajem gospodarzem – czyli Gre-
służbę w greckim sztabie cją – stanęło więc poważne wyzwanie:
generalnym obrony zagwarantować bezpieczeństwo igrzysk,
w których uczestniczy i które obserwu-
narodowej je cały świat! Już w zarodku musieliśmy
eliminować każde zagrożenie, nie mo-
gliśmy dopuścić do najmniejszego nie-
bezpieczeństwa. Cztery lata przed olim-
piadą powołano w Grecji Olimpijski Ko-
mitet Bezpieczeństwa. Zanim rozpoczę-
ły się igrzyska, przeprowadził on ponad
400 teoretycznych i praktycznych ćwi-
czeń, dzięki którym wiadomo było,
kto ma się czym zajmować, kto za co
odpowiada.
Jaką rolę przypisano wówczas woj-
sku?
– Całością działań kierowało minister-
stwo spraw wewnętrznych. Został w nim
utworzony specjalny wydział ds. bezpie-
czeństwa igrzysk, a w jego skład weszli

58 Polska Zbrojna nr 15/2008

 | | |
WOJSKO PORADY
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY||
PO SŁUŻBIE
kotyków. – Bardzo wiele jest do zrobie-
nia w sprawach legislacyjnych. Na przy-
kład musi zostać wskazana jedna osoba,
która będzie podejmować najtrudniejsze
decyzje. Choćby o ewentualnym użyciu
snajpera, by zastrzelił terrorystę, który
z ładunkiem wybuchowym zbliża się do
kibiców. Muszą się także zmienić proce-
dury szkolenia żołnierzy, musi być więk-
sza znajomość prawa w szeregach tych,
którzy będą zabezpieczać mistrzostwa
– akcentuje płk Żygadło.
Żołnierze mówią językiem konkre-
tów. Analizując różne zagrożenia, two-
m.in. przedstawiciele pozostałych resor-
tów siłowych oraz wywiadu i kontrwy-
wiadu. Wśród nich był więc także trzy-
gwiazdkowy generał naszej armii, na
czas olimpiady kierujący nową, specjal-
nie utworzoną komórką sił zbrojnych,
bezpośrednio podległy szefowi sztabu
generalnego. Jego wojskowi delegaci
znaleźli się również w centrach zarzą-
dzania kryzysowego w każdym mieście,
gdzie miano rozgrywać zawody. Nasz
obowiązek był oczywisty: wszystkimi
możliwymi siłami i środkami mamy za-
bezpieczać igrzyska z morza, powietrza
i na lądzie.
Ilu greckich żołnierzy zostało oddele-
gowanych do tych zadań?
– Bezpośrednim zabezpieczeniem
igrzysk zajmowało się około 70 tys. lu-
dzi. Wśród nich było 15 tys. żołnierzy re-
prezentujących wszystkie służby. Ponad-
to do „obsługi” olimpiady wydzieliliśmy
700 naszych lekarzy i ratowników me-
dycznych.
nr 15/2008
||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIA HISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
PRASA KULISY
ŚWIAT PRASA
rzą zarazem scenariusze pełne grozy.
Przykładowo, co by się stało, gdyby
w pobliżu stadionu wybuchła cysterna
z amoniakiem? Albo – jakie należy
podjąć działania w przypadku terrory-
stycznego skażenia wody i żywności?
Lub też – co trzeba byłoby zrobić w ra-
zie uderzenia na stadion narodowy
z różnych kierunków? Odpowiedzi są
NAJWIĘCEJ
O SWOICH ZADANIACH
W ZABEZPIECZENIU
PIŁKARSKICH MISTRZOSTW
EUROPY WIE ŻANDARMERIA
WOJSKOWA. PLANUJE SIĘ,
ŻE DO TEJ AKCJI CODZIENNIE
BĘDZIE WYDZIELANYCH
700–800 ŻANDARMÓW
różne, często zaskakują. Na przykład
gra symulacyjna wykazała, że w przy-
padku uderzenia na stadion najlepiej
sprawdziłyby się środki stojące w bez-
pośrednim położeniu obiektu. Przykła-
dowo – zestaw artyleryjski Loara
z amunicją inteligentną...
– Lepiej być przygotowanym na naj-
większe nieszczęście, niż potem przy-
znawać, że mądry Polak po szkodzie
– jeden z oficerów wyjaśnia sens two-
rzenia czarnych scenariuszy.
Płk dr hab. nawig. Piotr Makowski
z AON przypomina, jak wyglądało
Czy tak duże wojskowe zaangażowa-
nie w cywilną, masową imprezę nie bu-
dziło żadnych kontrowersji?
– Udział sił zbrojnych w dużych przed-
sięwzięciach, wymagających odpowied-
niego zabezpieczenia, jest stałym elemen-
tem polityki państw zachodnich. Podczas
tamtej olimpiady poszliśmy nawet o krok
dalej: po raz pierwszy w historii – by unik-
nąć zagrożenia terrorystycznego – nasze
państwo zwróciło się z prośbą o pomoc do
NATO. I tę pomoc otrzymaliśmy. Między
innymi w postaci samolotów AWACS czy
specjalistycznych pododdziałów różnych
państw sojuszu, które przybyły na teryto-
rium naszego kraju.
Jakiej rady udzieliłby Pan tym wszyst-
kim, którzy mają dbać o bezpieczeń-
stwo Euro 2012?
– To nie jest rada, tylko wniosek z na-
szych przygotowań do igrzysk olimpij-
skich w Grecji: planowanie przedsię-
wzięć związanych z zabezpieczeniem tak
dużej i masowej imprezy wymaga odpo-
||
ŚWIAT TO I OWO|| || |
m.in. zabezpieczenie powietrzne szczy-
tu praskiego. – Stworzono wówczas
zintegrowany system obrony, w którym
znajdowały się elementy sił powietrz-
nych kilku państw NATO – mówi. Czy
u nas wystarczy więc dyżur bojowy pa-
ry MiG-29? Gen. bryg. Leszek Cwoj-
dziński, szef Zarządu Szkolenia P-7
w Sztabie Generalnym WP, prostuje:
parasol bezpieczeństwa w 2012 r. two-
rzyć będą raczej F-16. A jeżeli tak, to
trzeba pomyśleć o cysternach umożli-
wiających tankowanie w powietrzu
i tym samym pełne wykonywanie
zadań w strefach. Kmdr dr Krzysztof
Rokiciński z Akademii Marynarki
Wojennej wskazuje na inny problem:
MW nie wykona zadań typu „renega-
de”, gdyż nie ma lotnictwa myśliwskie-
go. Ktoś musi ją zatem wesprzeć. Płk
dypl. Tadeusz Kurek z Dowództwa
Wojsk Lądowych potwierdza raz jesz-
cze, że jest wiele niedopowiedzeń:
– Jak najszybciej muszą być sprecyzo-
wane obszary współdziałania i odpo-
wiedzialności...
Zegar odmierza czas bezlitośnie,
z właściwą sobie skrupulatnością, i nie
pozostawia miejsca na bujanie w obło-
kach. Co prawda zespół profesora Kul-
czyckiego wypracował propozycje
pewnych rozwiązań systemowych, jed-
nak droga od teorii do praktyki nie na-
leży do krótkich i łatwych. 
Napisz do autora:
roman.przeciszewski@redakcjawojskowa.pl
Na razie wszyscy
zastanawiają się,
czy zdążymy z budową
stadionów, hoteli
i autostrad?
Jednocześnie mało kto
publicznie pyta, co będzie
z gwarancjami bezpie-
czeństwa tego sportowego
wydarzenia
wiedniego czasu. Jak pokazały nasze do-
świadczenia – zgrania wszystkich służb,
wypracowania procedur i zasad współ-
działania, opracowania odpowiednich
dokumentów nie da się zrobić z miesią-
ca na miesiąc. U nas zajęło to cztery peł-
ne lata. I były to lata ciężkiej pracy tysię-
cy ludzi. 
Polska Zbrojna 59
AAAAAAA AAAAAAAA
Karolczak Kulesa
„Oblicza wojny” to cykl, w którym
pragniemy pokazać naszym
Czytelnikom, jak na wojsko, konflikty
i kwestie bezpieczeństwa patrzą
językoznawcy, socjolodzy,
pisarze lub historycy.
Czy major Henryk Sucharski był bo-
haterem?
– A co to znaczy „być bohaterem”?
Dla jednych bohaterstwem będzie zacię-
ty opór przed wrogiem, dla innych tego
szczególnego wymiaru nabierze podanie
Odbrązowić
kromki chleba więźniowi obozu koncen-
tracyjnego czy jeńcowi. Postać mjr. Hen-
ryka Sucharskiego wykreował już
w 1947 r. Melchior Wańkowicz, przeby-
wający wówczas na emigracji. Wiado-
mo, że zbierane do swych prac relacje
Wańkowicz odpowiednio „ubarwiał”,
tworząc w ten sposób mity i legendy nie
zawsze odpowiadające prawdzie. Uwa-
żam, że „odbrązowienie” postaci Suchar-
skiego przy jednoczesnym eksponowa-
niu zasług jego zastępcy – kpt. Francisz-
ka Dąbrowskiego powinno się odbywać
w atmosferze rzeczowej dyskusji histo-
rycznej, bez zacietrzewienia, z rozważe-
niem wszystkich „za” i „przeciw”.
Załamywali się i popełniali błędy
w 1939 r. lepsi od Sucharskiego…
– Uznawany za największy talent woj-
skowy II Rzeczypospolitej gen. dyw.
Władysław Bortnowski, dowódca Armii
„Pomorze”, zawiódł całkowicie we wrze-
śniu 1939 r. A Sucharski nie był człowie-
kiem o stalowych nerwach i mógł się cał-
kowicie załamać. Westerplatte miało się
bronić przez 12 godzin i Sucharski ten
rozkaz wypełnił.
Upowszechniany jest pogląd, jakoby
obrona Westerplatte miała dla Polaków
wielką wartość symboliczną, bez istot-
nego znaczenia militarnego. W rzeczy-
wistości, załoga polska w liczbie około
200 żołnierzy wiązała walką nieprze-
rwanie przez siedem dni poważne siły
60 Polska Zbrojna
Gruszczyński
TOMASZ GOS (2)
Dr hab. Piotr Semków
hitlerowskie. Czyżby więc obrona We-
sterplatte miała większe znaczenie mi-
litarne, niż się powszechnie sądzi?
– Związanie sił niemieckich, które mo-
gły być rzucone do walk o Gdynię, i blo-
kada portu w Gdańsku miały wymiar mi-
litarny. Natomiast walka w osamotnieniu,
w całkowitej izolacji, bez możliwości po-
mocy z zewnątrz, miała i ma wymiar sym-
bolicznego bohaterstwa żołnierza polskie-
go we wrześniu 1939 r. W historiografii
przez długie lata utrzymywał się pogląd,
że na Westerplatte padły pierwsze strzały
II wojny światowej. Badania potwierdziły,
że było inaczej. Eskadra Stukasów dowo-
dzona przez por. Bruno Dilleya wystarto-
wała o godz. 4.26 z lotniska pod Elblągiem
i dla zmylenia nadlatując od południa,
o godz. 4.34, zbombardowała dworzec
PKP w Tczewie, zachodni przyczółek mo-
stów przez Wisłę oraz koszary 2 Batalio-
nu Strzelców. Bomby zrzucono też w cen-
trum miasta, w rejonie elektrowni. Nalot
na te obiekty powtórzono dwa razy. Trwał
on około dziesięć minut. Byli zabici i ran-
ni: cywile, kolejarze i żołnierze.
Starszego sierżanta Leonarda Piotrow-
skiego, który brał udział w obronie We-
sterplatte, niektórzy uważają za kola-
boranta. 14 października 1943 r. ode-
brał on niemiecki dowód z III grupą,
a 19 stycznia 1945 r. został włączony
do oddziału roboczego przy wojskowej
składnicy gąsienic pociągowych w Ber-
linie.
– Losy Piotrowskiego są typowe dla lo-
sów mieszkańców Pomorza podczas II woj-
ny światowej. Leonard Piotrowski urodził
w miejscowości Nowe nad Wisłą, zatem
na obszarze, który 8 października 1939 r.
dekretem Adolfa Hitlera został uznany za
Abbas
część wcielonych terenów wschodnich
i wszedł w skład okręgu Rzeszy Gdańsk–
–Prusy Zachodnie. Rozporządzenie
o Niemieckiej Liście Narodowościowej
z 1941 r. dotyczyło określenia stopnia przy-
należności państwowej mieszkańców tere-
nów wcielonych do Rzeszy. O ile sytuacja
prawna osób zakwalifikowanych do I lub
II grupy była dość jasna (Niemcy miesz-
kający w okresie międzywojennym poza
granicami III Rzeszy, którzy czynnie lub
biernie optowali na rzecz państwa niemiec-
kiego), o tyle do grupy III zaliczano wszyst-
kich tych, których uznano za „ciążących
ku niemieckości”. Do grupy tej zaliczono
ludność Pomorza (zamieszkałą na tym te-
renie w 1918 r.) i Kaszubów. Grupę IV sta-
nowili ludzie, których uznano, mimo po-
chodzenia germańskiego, za całkowicie
spolonizowanych. Niemiecka Lista Naro-
dowościowa była swoistym rozwiązaniem
podziału narodowościowego mieszkańców
na wcielonych terenach wschodnich. Szcze-
gólnego wymiaru wpisów „wniemczają-
cych” nabrały te do III grupy Niemieckiej
Listy Narodowościowej z roku 1943, czy-
li po klęsce stalingradzkiej. Posiadacze
III grupy byli zobowiązani do służby w ar-
mii niemieckiej, natomiast nie przysługi-
wało im obywatelstwo Rzeszy, a jedynie
„niemiecka przynależność państwowa do
odwołania”. Oznaczało to, że w ciągu dzie-
sięciu lat od przyznania im III grupy pod-
legali swoistemu „sprawdzeniu”, po któ-
rym można było im przyznać obywatel-
stwo Rzeszy lub cofnąć III grupę.
A co ze sprawą dowódcy ORP „Orzeł”
ppor. Henrykiem Kłoczkowskim?
– W 1942 r. Morski Sąd Wojenny
w Londynie rozpatrywał sprawę kmdr.
ppor. Henryka Kłoczkowskiego. Uzna-
nr 15/2008

| | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO
posągi
no go winnym następujących zarzutów:
po pierwsze, w trzecim dniu wojny po-
łożył okręt na dnie morza (bez uzasad-
nionych przyczyn), wyłączając go w ten
sposób z patrolowania wyznaczonego re-
jonu. Po drugie, wbrew otrzymanym roz-
kazom opuścił wyznaczony do patrolo-
wania rejon w Zatoce Gdańskiej i samo-
wolnie udał się pod Gotlandię. Po trze-
cie, wbrew otrzymanym rozkazom nie
objął dozoru w południowej części wy-
znaczonego sektora, i po czwarte,
14 września 1939 r. w celu uzyskania dla
siebie pomocy lekarskiej wszedł do por-
tu w Tallinie, powodując w ten sposób
internowanie okrętu.
Jednocześnie Kłoczkowskiego unie-
winniono od zarzutu uchylania się od
walki poprzez symulację choroby.
– Rzeczywiście, Kłoczkowski już
3 września 1939 r. postanowił opuścić
wyznaczony mu sektor działania, nie
uzgadniając tej decyzji z dowódcą floty
kontradm. Józefem Unrugiem. Dzień
nr 15/2008
| | | |
później zadecydował o przejściu w rejon
Gotlandii. Dla załogi „Orła” dowódca
okrętu jawił się coraz wyraźniej jako oso-
ba uchylająca się od walki z nieprzyja-
cielem. Przykładem może być sytuacja
z 12 września 1939 r., kiedy to Kłocz-
kowski nie chciał atakować przepływa-
jącego w pobliżu „Orła” niemieckiego
zbiornikowca „Bremen”. Choroba, na
którą zapadł na okręcie (podejrzenie du-
ru brzusznego lub zapalenia wyrostka ro-
baczkowego) spowodowała, że przestał
jeść w mesie. „Klocza” zaczęto określać
jako symulanta. Po poinformowaniu do-
wódcy floty o chorobie Kłoczkowskiego
kontradm. Unrug odpowiedział: „podać,
jaka choroba i jaki stan. Próbować po-
dejść do Helu i zmienić dowódcę okrę-
tu. Jeżeli niemożliwe – wysadzić dowód-
cę okrętu w porcie neutralnym. Zastęp-
ca dowódcy okrętu obejmie dowodze-
nie”. ORP „Orzeł” wszedł na redę Talli-
na nocą z 14 na 15 września. Kłoczkow-
ski opuścił okręt i udał się do szpitala,
zabierając ze sobą wszystkie rzeczy oso-
OBLICZA WOJNY
| | |
Odbrązowienie”
postaci Sucharskiego
powinno się odbywać
w atmosferze rzeczowej
dyskusji historycznej,
bez zacietrzewienia,
z rozważeniem wszystkich
„za” i „przeciw
biste, w tym dubeltówkę i maszynę do
pisania. Wskazywało to, że nie zamie-
rzał wracać na okręt niezależnie od dia-
gnozy. Dowództwo objął zastępca, kpt.
Jan Grudziński. Po latach od tych wyda-
rzeń 3 sierpnia 1942 r. Morski Sąd Wo-
jenny skazał kmdr. ppor. Henryka Kłocz-
kowskiego na degradację do stopnia ma-
rynarza, cztery lata więzienia oraz wy-
dalenie z Marynarki Wojennej.
ORP „Orzeł” przedarł się jednak
w końcu do Wielkiej Brytanii…
– Przybycie polskich okrętów podwod-
nych wprawiło w niemałe zakłopotanie
sztab Home Fleet (Floty Ojczyźnianej),
gdyż ich kursy prowadziły przez sektory, w
których dozorowały angielskie okręty pod-
wodne i lotnictwo, oraz po akwenach pa-
trolowanych przez lekkie siły nawodne. Po
przybyciu do Anglii „Orzeł” został podda-
ny remontowi. Na początku 1940 r. okręt
skierowano do samodzielnych patroli na
Morzu Północnym. ORP „Orzeł” odbył ich
siedem. W trakcie piątego, 8 kwietnia
1940 r., zatrzymał i zatopił niemiecki sta-
tek „Rio de Janeiro”, ujawniając jednocze-
śnie plany niemieckiej inwazji na Norwe-
gię. Zginęło wówczas prawie 400 przewo-
żonych tym statkiem żołnierzy, zniszczo-
ny został również transportowany sprzęt
wojskowy. Z siódmego patrolu, w maju
1940 r., ORP „Orzeł” nie wrócił. 
Rozmawiał Tomasz Gos
Dr hab. Piotr Semków
A utor około stu publikacji (artykuły,
biogramy, recenzje) z historii Polski
XX w., w tym trzech monografii: „Polityka
Trzeciej Rzeszy wobec ludności polskiej
na terenie byłego Wolnego Miasta Gdań-
ska w latach 1939–1945”, Toruń 2001;
„Dzieje Sopotu 1939–1945”, Gdańsk
2003; „Informacja Marynarki Wojennej
w latach 1945-1957”, Warszawa 2006.
Główny specjalista w Referacie Badań
Naukowych Oddziałowego Biura Edukacji
Publicznej IPN Oddział w Gdańsku.
Polska Zbrojna 61
TO I OWO
UCY WILIZOWANY
SZPIEG
Co wy
NA TO?
S ztuką równie trudną jak skonstruowa-
nie perpetuum mobile jest znalezienie
osoby lub stworzenie organizacji, której
poczynania będą satysfakcjonowały
wszystkich. Co więcej – nawet usatysfak-
cjonowanie dużej części jest praktycznie
niemożliwe. NATO, które właśnie zakoń-
czyło kolejny szczyt, tym razem zorganizo-
wany w Bukareszcie, jest jedną z takich
organizacji, na którą psioczą niemal wszy-
scy. Jedni mówią, że jest nieskuteczne,
drudzy – że skuteczne aż zanadto, bo zbyt
ochoczo rusza do walki, czym nawiązuje
do niechlubnych tradycji różnych świato-
wych agresorów. Jedni pytają, po co
NATO jest w ogóle potrzebne, skoro zimna
wojna się skończyła, inni – po co nam po-
trzebne NATO w takim kształcie, który był
odpowiedni do realiów lat 50., ale nie do
współczesności. Jednym nie podoba się to,
że dużą rolę w NATO odgrywają Amery-
kanie – drugim to, że NATO robi się zbyt
europejskie. No i są wreszcie tacy, którzy
istnienie NATO kwestionują dla zasady
– bo przecież każdy sojusz militarny jest
zły, bo to źródło wojen. Paradoksalnie to,
że wszyscy kręcą nosem na istnienie
NATO, jest… sukcesem tej organizacji.
W latach zimnej wojny jakoś nikt nie wąt-
pił, że sojusz był potrzebny, wszyscy z po-
korą znosili jego słabości – ale nie dlatego,
że NATO było lepsze, tylko dlatego, że
świat był gorszy. Przerażeni wizją atomo-
wej hekatomby mieszkańcy państw człon-
ków sojuszu chwytali się NATO jak kotwi-
cy. NATO zimną wojnę wygrało, świat stał
się bezpieczniejszy – i dopiero wtedy dla
sojuszu zaczęły się kłopoty. Wiadomo
– o złych czasach wszyscy szybko zapomi-
nają, a do dobrych łatwo się przyzwyczaić.
Poza tym nagły wzrost bezpieczeństwa
wiąże się też z ogromnym przyrostem od-
wagi. Życie. Piszę o tym nie po to, aby ide-
alizować NATO. Niech trwa dyskusja,
niech trwa krytyka – lepsze to niż realne
zagrożenie. Ale piszę to pod rozwagę tym
wszystkim, którzy dziś ochoczo zestawiają
NATO ze wszystkimi plagami współczesne-
go świata. Trochę rozwagi – bo potem głu-
pio będzie chować się pod parasol sojuszu
z podwiniętym ogonem.
62 Polska Zbrojna
Wojskowy HISTORIA
Z PRZYMRUŻENIEM OKA
nietoperz Komunikat agencji prasowej Havas
S amolot szpiegowski
naśladujący lot noc-
nych zwierząt powstaje na zamówienie
z niedzieli 3 marca 1940 r.: „Liczby
dotyczące strat materiałowych
Finów, opublikowane w sobotnim
armii USA. Zwiadowca, jak pisze
„Rzeczpospolita”, będzie miał 15 cm dłu- radzieckim komunikacie wojskowym,
gości i ważył niewiele ponad 100 g. wzbudziły wielką wesołość w fińskim
Latający szpieg, który niezauważony był- sztabie generalnym, ponieważ nie wie-
by w stanie zbierać dane i przekazywać dziano tam wcale, że armia fińska dys-
je żołnierzom w czasie rzeczywistym, to
ponuje tak dużą liczbą sprzętu”.
od lat marzenie armii amerykańskiej.
W USA pracuje nad tym m.in. zespół inży-
nierów z Uniwersytetu Michigan.
Powierzono im opracowanie narzędzi ko-
munikacji i konstrukcji baterii. To oni wy-
posażą samolot w miniaturowe kame- Wiosna
ry do budowania przestrzennego ob- Wiosna przyszła – czas miłości
razu, mikrofony, które będą wyłapy-
wać dźwięki oraz czujniki promienio- cywil rzekł wzruszony
wania i gazów. Miniaturowy radar Wiosna przyszła – westchnął
i wyrafinowany system nawigacji po-
zwolą nietoperzowi orientować się żołnierz
w przestrzeni w zupełnych ciemno- Czas na poligony
ściach. Na razie miniaturowy samolot
to tylko projekt, choć wiele urządzeń jest
już prawie gotowych. (ATU)
OSOBLIWE EKSPONATY
„P ióropusz Generała Hallera. Rara et curio-
sa” to tytuł otwartej 3 kwietnia w Muzeum
Wojska Polskiego wystawy eksponatów pocho-
nich fragmenty umocnień i budowli historycz-
nych, elementy ich wyposażenia, a także przed-
mioty z pobojowisk, m.in. grosz z 1769 r. znale-
dzących z najgłębszych zakamarków muzealne- ziony pod Maciejowicami. (ann)
go zaplecza. Tytułowy pióropusz został podaro-
wany generałowi podczas podróży po Ameryce
Północnej w 1923 r. przez wodza indiańskiego
plemienia Onandoga. Na wystawie można zoba-
czyć też przedmioty codziennego użytku należą-
ce do historycznych bohaterów m.in. brzytwy Ta-
MWP W WARSZAWIE
deusza Kościuszki, tabakierę Jerzego Waszyng-
tona, podarowaną Julianowi Niemcewiczowi, któ-
rą następnie w drodze spadku dostał gen. Chło-
picki. Zaprezentowano również nietypowe pa-
miątki związane z bitwami i potyczkami, wśród
Nonsens tygodnia: Dziennikarstwo kreatywne
O tragicznej w skutkach katastrofie samolotu transportowego CASA pod
Mirosławcem w ostatnich dniach jest w mediach bardzo głośno ze względu na upu-
blicznienie raportu dotyczącego jej przyczyn. Niestety, niektóre tytuły tak się zapę-
dziły w zdobywaniu gorących newsów na ten temat, że odstawiły na bok dzienni-
karską rzetelność.
Tak rzecz się miała m.in. Powietrznych i pisząc o tym wszystko nie uprawnia do
z „Dziennikiem”, który pi- rodzaju sił zbrojnych, wypa- radosnej twórczości w dzie-
sząc o katastrofie, kilka- dałoby używać właściwej dzinie nazewnictwa. Dzien-
krotnie stawiał zarzuty… nazwy. Tworzenie nazw in- nikarze mają informować,
nieistniejącemu Dowódz- stytucji ad hoc, na potrzeby a nie dezinformować. Dzien-
twu Wojsk Lotniczych. Ro- artykułu, nie świadczy naj- nikarstwo „kreatywne” nie
zumiemy, że istotą informa- lepiej o profesjonalizmie pi- powinno znajdować się na
cji było co innego, ale od szących. Rozumiemy po- łamach poważnych me-
ładnych paru lat w Polsce śpiech charakterystyczny diów. Cóż – żółta kartka
funkcjonuje Dowództwo Sił dla dzienników, ale to mimo i nonsens tygodnia. (ap)
nr 15/2008
 | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO| | | |

St. szer. Jolanta Strzop ze Szkoły Podoficerskiej Wojsk

Lądowych we Wrocławiu:
– Ostatnio byłam na przepustce i poszliśmy z ojcem
na mecz. Tato jak zwykle chciał umoralniać kibiców
przeciwnej drużyny, by byli spokojniejsi. Już brali się
do bitki, kiedy ojciec wrzasnął: Barany!
Moja córka jest komandosem! Położy was jednym
palcem. (Dziennik Wschodni)
ROZMOWY NA SPOCZNIJ
PRZERWA NA LUNCH
– Panie majorze, czy to prawda, że mamy
pracować do godziny osiemnastej z prze-
rwą na obiad?
– Na lunch!
– ???
– Na lunch, panie sierżancie!
– Aha, to jak ktoś ma obiad w domu, to nie
musi jeść tego lunchu i pracuje po staremu?
– Nie, po staremu to już nic nie będzie. Bę-
dzie pan jadł lunch. Jesteśmy w sojuszu,
gdzie się jada lunch.
– Problem w tym, że jak się nawet moja żo-
na przestawi z gotowaniem, to i tak nie zdą-
żę obrócić tam i z powrotem, nie mówiąc
o jedzeniu.
– To będzie pan jadł w kasynie!
D O M O W A
O J N A
– No to ja panu moją żonę przyślę i pan jej
to powie osobiście. Spróbujemy?
– Pan mi tu jakiś test urządza?
– Tak, na odwagę. Bo ja jej tego nie po-
wiem. A w ogóle, to mi na takie fanaberie
kasy nie da.
– Trudno, będzie pan głodny siedział.
– Kanapki sobie wezmę.
– I proszę, jak żołnierz pomyśli, to znajdzie
rozwiązanie.
– Panie majorze, bo tak sobie pomyśla-
łem... A może założymy w jednostce PŻK,
jak dawniej.
– Lepiej nie, strasznie podłe żarcie było.
– Zatrudnilibyśmy moją żonę... Dobrze ko-
bita gotuje.
NOWA MIOTŁA. Zakaz wjazdu pojazdami
prywatnymi na teren naszej jednostki zo-
stał przyjęty przez część kadry ze zrozumie-
niem. Oczywiście, przez tych żołnierzy jedy-
nie, którzy następnego dnia otrzymali ze-
zwolenie znoszące powyższy zakaz i mogli
nadal parkować na ogrodzonym terenie.
W ten sposób dowódca zapewnił sobie nie
tylko wyegzekwowanie rozkazu, ale również
moralne wsparcie w zbożnym dziele ze
strony menedżerów i przywódców. Plebs za-
czął upychać swoje „strucle” i „złomy”, ma-
jąc do wyboru konflikt z przyrodą lub z lo-
kalsami, czyli, w praktyce, między manda-
tem za niszczenie zieleni a dewastacją po-
jazdu przez nieprzyjazną w tych okoliczno-
ściach ludność. W tej sytuacji zatarły się
podziały na sztabowców i liniowców, na
podoficerów i oficerów, pozostał jeden
– na tych, którzy mogą wjechać, i resztę.
Dojeżdżamy z daleka i o bardzo wczesnej
porze, więc nie możemy korzystać z komu-
nikacji zbiorowej... Na szczęście nasz nowy
dowódca znalazł doskonałe rozwiązanie
problemu, mianowicie zaproponował nieza-
dowolonym, by przyjeżdżali do pracy auto-
busami poprzedniego dnia, i nocowali
w kancelariach. Wdzięczni za pomysł ślemy
gorące pozdrowienia naszemu nowemu,
ale tak już bliskiemu dowódcy, w imieniu
swoim, miejscowej ludności i przyrody.
Żołnierze

nr 15/2008 Polska Zbrojna 63