NR 28 (599) 13 LIPCA 2008 CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)

TYGODNIK FORUM: Rzeźbienie profesjonalistów str. 13

ISSN 0867-4523
INDEKS 337 374

www.zolnierz-polski.pl

MEDIALNY
MISJE

POLIGON
WOJSKO: Sieć oszczerstw str. 18
KULISY: Pod gwieździstym sztandarem str. 57

ST. SZER. MACIEJ KRAKOWIAN: AMERYKAŃSKI SEN str. 28

W NUMERZE
NASZYM OKIEM

PRZEZ GÓRY I RZEKI

Zwiadowcy hrubieszowskiego 2 Pułku
Rozpoznania podczas intensywnego kursu
quadami w ciężkich górskich warunkach
udowodnili, że nie ma terenu niemożliwego
do pokonania STR. 32

TEMAT NUMERU
MEDIALNY POLIGON
Doświadczenia z misji zmieniły oblicze
służby prasowej w armii. Jeszcze
niedawno w Wojsku Polskim było
12 etatowych rzeczników – dziś jest
ich ok. 120
KULISY SŁUŻBA
POD GWIEŹDZISTYM
SZTANDAREM
Polacy na służbę pod gwieździstym
sztandarem decydują się z różnych
powodów – jedni są zafascynowani
wojskiem, inni chcą przeżyć
przygodę, a niektórzy chcą się
po prostu dorobić STR. 57
PYTANIA FORUM
O KOMANDOSÓW RZEŹBIENIE
STR. 4
W ciągu pięciu lat jednostki
Wojsk Specjalnych mają
PROFESJONALISTÓW
osiągnąć gotowość do użycia Profesjonalizacja niesie ze sobą
w ramach sił NATO konieczność przeprowadzenia wielu
reform. Zmiany będą dotyczyć
STR. 24
m.in. systemu szkolenia, zwłaszcza
szeregowych zawodowych i żołnierzy
kontraktowych STR. 13
WOJSKO PROBLEMY
GŁUCHY TELEFON
Do niedawna wojskowe telefony
w mieszkaniach żołnierzy
zawodowych i pracowników wojska
to była norma. Pod koniec czerwca
większość wojskowych stacji
telefonicznych zainstalowanych
w prywatnych mieszkaniach
zamilkła STR. 22

TYGODNIK
www.polska-zbrojna.pl
Dyrektor Redakcji Wojskowej
Redaktor naczelny
Artur Bartkiewicz, tel.: (0-22) 684 53 65,
684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845
365, 845 685, faks: 845 503;
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”:
Wojciech Kiss-Orski, tel.: (0-22) 684 02 22,
CA MON 840 222;
wko@redakcjawojskowa.pl
Redaktorzy prowadzący:
ppłk Artur Goławski , tel.: (0-22) 684 52 30,
CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska,
(0-22) 684 52 13, CA MON 845213;
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Publicyści:
Warszawa: Norbert Bączyk, Piotr
Bernabiuk, tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON
845 229; Jakub Czermiński, Anna
Dąbrowska, tel.: (0-22) 684 52 44,
CA MON 845 244; Paulina Glińska,
tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON 845 229;
Roman Przeciszewski, tel.: (0-22) 684 52
44, CA MON 845 244; Tadeusz Wróbel,
tel.: (0-22) 684 52 44, CA MON 845 244;
Bydgoszcz: Krzysztof Wilewski,
tel. (0-52) 378 25 90, CA MON 415 200;
Gdynia: Tomasz Gos, tel.: (0-58) 626 24
Egzemplarze czasopism dostępne w wewnętrznym kolportażu wojskowym są bezpłatne
13, CA MON 262 413; kmdr ppor. Mariusz
Konarski, tel.: (0-58) 626 62 07,
CA MON 266 207; Kraków: Magdalena
Kowalska-Sendek, Jacek Szustakowski,
tel.: (0-12) 613 17 80, CA MON 131 780;
Poznań: Piotr Laskowski, CA MON 572 446,
mjr Tomasz Szulejko, tel.: (0-61) 857 52
40, CA MON 572 240; Wrocław:
Bogusław Politowski, tel.: (0-71) 765 38
53, CA MON 653 853;
Fotoreporter:
Jarosław Wiśniewski,
tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON 845 229;
Współpracownicy:
Andrzej Jonas, Robert Czulda,
Krzysztof Głowacki, Paweł Henski,
Marcin Kaczmarski, Włodzimierz Kaleta,
Damian Markowski
Dział graficzny:
tel.: (0-22) 684 51 70, CA MON 845 170;
Marcin Dmowski (kierownik),
Monika Klekociuk, Paweł Kępka,
Andrzej Witkowski
Opracowanie stylistyczne:
tel.: (0-22) 684 03 55,
CA MON 840 355;
Renata Gromska (kierownik),
Małgorzata Mielcarz, Katarzyna Pietraszek,
Joanna Rochowicz
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) ,
Małgorzata Szustkowska
tel. (0-22) 684 53 87, 684 51 80, 684 55
03, faks: (0-22), CA MON 845 387;
reklama@redakcjawojskowa.pl

2 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO | | | |

WOJSKO KONFLIKT

REDAKTOR
NACZELNY
Artur Bartkiewicz

MARTWA STREFA
Wprowadzone na początku roku
przez wojewodę wielkopolskiego
nowe i większe od
dotychczasowych strefy
ograniczonego użytkowania
wokół lotniska wojskowego
w Poznaniu-Krzesinach znów
wywołują protesty okolicznych
mieszkańców STR. 26
WOJSKO SZKOLNICTWO
AMERYKAŃSKI SEN
Jeszcze dwa lata temu w elitarnej
Akademii Sił Powietrznych Stanów
Zjednoczonych w Colorado Springs
nie było żadnego Polaka. Teraz do
st. szer. Kajetana Łapczuka dołączył
drugi Polak – st. szer. Maciej
Krakowian STR. 28
Prenumerata:
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS, GLM.
Informacja: (0-22) 684 04 00
Kolportaż i reklamacje:
Bellona SA – (0-22) 457 04 37,
6879 041, CA MON 879 041
Druk: Drukarnia Wydawnicza „Trans-Druk”, Golina
Numer zamknięto: 07.07.2008 r.
Zdjęcie na okładce: Archiwum BGB/M. Dmowski
Projekt graficzny: Łukasz Kaugan, CaStudio
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze
odzwierciedla stanowisko redakcji.
Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Zastrzega sobie prawo do skrótów.
Nakład: 20 000 egz.
Żołnierze słowa
J ak cię widzą, tak cię piszą – to znane od bardzo dawna przysłowie dziś, w dobie
społeczeństwa informacyjnego, nabiera szczególnego znaczenia. Obecnie o po-
strzeganiu rzeczywistości przez opinię publiczną niemal w każdym wypadku decydu-
ją ci, którzy piszą – ludzie mediów. Nieważne, czy swoje myśli utrwalają na papierze,
w pliku dźwiękowym czy na taśmie filmowej. Większość z nas zaczyna dzień od szyb-
kiego przejrzenia gazety, a kończy obejrzeniem jednego z licznych serwisów informa-
cyjnych w telewizji. W ciągu dnia jesteśmy jeszcze bombardowani lawiną informacji
przez radio i surfujemy po dziesiątkach stron internetowych. Jeśli dodać do tego czas
potrzebny na pracę, kontakt z najbliższymi, rozrywkę – okaże się nie ma w życiu zbyt
wiele miejsca na samodzielne poznawanie świata. Dlatego dziennikarze zyskali
chlubne miano „czwartej władzy”.
Wojsko bardzo długo pozostawało na marginesie strumienia informacji. Poprzedni
ustrój, który opierał się m.in. na panowaniu władzy nad tym, co media mogą przeka-
zać społeczeństwu, okrył armię szczelną zasłoną tajemnicy. Wszystko, co istotne, by-
ło niejawne, a dziennikarz na terenie jednostki wojskowej miał szansę pojawić się
przede wszystkim wtedy, kiedy został powołany do odbycia zasadniczej służby wojsko-
wej. Rezultat był taki, że kolejne pokolenia żołnierzy „odzwyczajały” się od mediów,
mając kontakt co najwyżej z „Żołnierzem Wolności”, który jednak nad rzetelną in-
formację przedkładał przekaz propagandowy. Tak weszliśmy w lata dziewięćdziesią-
te. Wybuch demokracji w Polsce wiązał się nieodłącznie z błyskawicznym rozwojem
wolnej, niecenzurowanej prasy. Dziennikarze coraz częściej zaczęli zerkać w stronę
armii, żeby wydrzeć jej przynajmniej część skrywanych dotychczas tajemnic. Nagle
okazało się, że żołnierze wobec mediów są bezbronni. By podjąć z nimi grę na rów-
nych warunkach, potrzeba bowiem narzędzi, których wojsko dotychczas nie posiada-
ło. Potrzebna była wojskowa służba prasowa.
Dziś służba ta istnieje i dynamicznie się rozwija. Przyspieszony kurs dojrzewania
przeżywa podczas trudnych misji w Iraku czy Afganistanie, które cieszą się ogrom-
nym zainteresowaniem mediów, przez co stawiają przed rzecznikami prasowymi
w mundurach szczególnie duże wymagania (vide artykuł Magdaleny
Kowalskiej-Sendek „Medialny poligon”). Wciąż chyba jednak zbyt rzadko praca ofi-
cera prasowego jest odpowiednio doceniania. Żołnierze liniowi krzywią się, że ich
koledzy prasowcy są żołnierzami na niby, bo co to za żołnierze, którzy zamiast z bro-
nią częściej mają do czynienia z dyktafonem, a zamiast ćwiczeń poligonowych orga-
nizują konferencje prasowe. Tymczasem sukces wojska bardzo często zaczyna się
właśnie w gabinetach oficerów prasowych. Ciekawe dla dziennikarzy inicjatywy, ela-
styczna reakcja na teksty ukazujące się w prasie, umiejętność sprzedawania pozytyw-
nych dla armii informacji – to wszystko buduje wizerunek wojska – najpierw wśród
dziennikarzy, a potem wśród czytelników, widzów czy słuchaczy. Od tego, czy rzecz-
nik prasowy zyska sobie przychylność ludzi mediów, czy wręcz przeciwnie – zrazi ich
do siebie po pierwszym kontakcie, zależy potem, jak jego jednostka będzie przedsta-
wiana w mediach – a więc również to, jak będzie na nią patrzyło najbliższe, cywilne
otoczenie. Dziś sukces jest sukcesem tylko wtedy, gdy media go zauważą. Inaczej zgi-
nie w natłoku innych informacji.
Niektórzy mawiają, że dobrze wykonana praca nie potrzebuje reklamy i „sztuczek”
rzeczników. Tak oczywiście powinno być, ale niestety w świecie rządzonym przez me-
dia tak nie jest. Znana fraza biblijna mówi, że „na początku było Słowo”. Dziś na
końcu też jest Słowo. I tym, którzy walczą o to, by brzmiało ono dobrze dla armii, na-
leży się szacunek.

nr 28/2008 Polska Zbrojna 3

AAAAAAA
TEMAT NUMERU
AAAAAAAA
Doświadczenia z misji
Magdalena zmieniły oblicze służby prasowej

Kowalska-
w armii. Jeszcze niedawno
w Wojsku Polskim było
12 etatowych rzeczników

-Sendek
– dziś jest ich ok. 120.
I – jak zgodnie podkreślają ci,
którzy wchodzili w skład
poszczególnych PKW
– na misji rzecznik może się

MEDIALNY P
nauczyć naprawdę wiele.

Czasy, gdy nieetatowym rzecznikiem

prasowym był oficer społeczno-wychowaw-
czy, minęły bezpowrotnie. Brak profesjo-
nalnej służby prasowej zaczął być odczu-
walny z chwilą, gdy opinia publiczna de-
mokratycznego społeczeństwa zaczęła się
domagać dokładniejszych informacji na te-
mat działania poszczególnych formacji woj-
skowych. Presja ta wzrosła jeszcze bardziej,
gdy polscy żołnierze zaczęli częściej wy-
jeżdżać na coraz trudniejsze misje zagra-
niczne. Punktem krytycznym stał się począ-
tek misji polskich żołnierzy w Iraku. W cza-
sie pierwszej zmiany w polskiej bazie przez
cały czas przebywało ok. 30 dziennikarzy,
podczas gdy komórka prasowa składała się
zaledwie z trzech osób.
INNY ŚWIAT
Rzecznicy prasowi z bogatym doświad-
czeniem misyjnym zgodnie twierdzą, że
nie sposób porównać pracy prasowca na
misji z tą wykonywaną przez niego w kra-
ju. Mjr Dariusz Kacperczyk, rzecznik pra-
sowy Dowództwa Operacyjnego SZ, któ-
ry ma za sobą udział w misjach w Iraku
i Pakistanie, twierdzi, że o ile główne za-
sady działania oficera prasowego w kra-
ju i na misji są takie same, o tyle zupeł-
nie inna jest specyfika pracy. – Proble-
mem jest już chociażby różnica czasu:
między Polską a Pakistanem wynosiła ona
cztery godziny, a między Polską a Irakiem
– dwie. To wymusza inny rytm pracy,
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

inaczej wyglądają też jej warunki. – W kra-

ju pracujemy w swoich, zgranych zespo-
łach. Na misji wszystko jest nowe, do te-
go dochodzi współpraca z siłami między-
narodowymi. Znacznie częściej niż w kra-

4 Polska Zbrojna nr 28/2008


ju zdarzają się również sytuacje trudne,
czasami dramatyczne. Mogę ze smut-
kiem powiedzieć, że działanie w sytu-
acjach kryzysowych stało się moją spe-
cjalnością, bo podczas mojej zmiany
w Iraku najwięcej było rannych i zabi-
tych polskich żołnierzy – opowiada
kpt. Krzysztof Plażuk, oficer prasowy
podczas III zmiany PKW Irak, a w naj-
bliższym czasie rzecznik PKW Czad. Do
różnic zaliczyć należy także ogromną od-
powiedzialność za pracę osób na mi-
POLIGON
sjach. Doświadczeni rzecznicy przyzna-
ją, że każdy błąd na misji, czyli np. po-
danie nieprecyzyjnego komunikatu pra-
sowego czy nawet użycie niewłaściwego
słowa, ze względu na międzynarodowe
zainteresowanie skutkuje poważnymi
konsekwencjami.
PROBLEMY TO ICH SPECJALNOŚĆ
Problemy rzeczników prasowych zwią-
zane z udziałem w misjach zagranicznych
często rozpoczynają się już w kraju. Nie-
którzy dowódcy niechętnie patrzą na sze-
ściomiesięczny wyjazd dobrego i doświad-
czonego prasowca, którego często nie ma-
ją kim zastąpić. Idealną sytuacją byłoby,
gdyby dowódca kontyngentu zabierał ze
sobą oficera prasowego ze swojej jednost-
ki. Niestety, na razie nie jest to możliwe
z prostego powodu: nie ma tylu ludzi przy-
gotowanych do wyjazdu.
Problem z terminowym obsadzeniem
etatu rzecznika bardzo utrudnia, a czasem
wręcz uniemożliwia właściwe przygoto-
wanie się do wyjazdu. Zdarza się, że rzecz-
nik w ostatniej chwili dowiaduje się, iż ma
się spakować i jechać na misję. Na szczę-
ście powoli się to zmienia, o czym świad-
czy chociażby sytuacja kpt. Plażuka, któ-
ry przygotowania do wyjazdu z PKW
Czad rozpoczął wraz z całym kontyngen-
tem na początku roku. – Na misji najważ-
niejszy jest zgrany zespół. Przed wyjaz-
dem na V zmianę do Iraku spędziłem na
poligonie w Nowej Dębie prawie dwa mie-
siące z kolegami z zespołu prasowego
– kmdr. por. Bartoszem Zajdą i chor. Ro-
bertem Suchym. W rezultacie od pierw-
szych dni misji działał zgrany zespół pra-
sowy, któremu dobrze współpracowało się
nr 28/2008
ze sztabem i dowództwem wielonarodo-
wej dywizji – mówi płk Sylwester Michal-
ski, dziś rzecznik prasowy Sztabu Gene-
ralnego WP.
Na miejscu nie jest łatwiej. Brakuje
sprzętu fotograficznego, komputerów,
czasem są spore problemy z łącznością:
– Współpraca z koalicjantami czy dzien-
nikarzami wymaga utrzymywania stałe-
go kontaktu. Niestety, podczas naszej
zmiany zdarzało się, że przekaz informa-
cji był utrudniony przez wolny transfer
internetowy. Przesyłanie zdjęć w wyso-
kiej rozdzielczości nadających się do pu-
blikacji było praktycznie niemożliwe
– wyjaśnia kpt. Mirosław Ochyra, oficer
prasowy II zmiany PKW Afganistan.
Na misjach zawodzi jednak nie tylko
sprzęt. Do zadań rzeczników należy
m.in. kontaktowanie dziennikarzy z oso-
bami kompetentnymi do wypowiadania
się na dany temat. Bywa jednak, że gdy
dziennikarze z kamerą stoją za bramą
i czekają na zrobienie materiału, umówio-
na na wywiad osoba nagle stwierdza, że
nie chce rozmawiać, ponieważ może się
to nie spodobać dowódcy w kraju. – Czę-
sto zdarzają się przypadki, gdy koledzy
z kontyngentu odmawiają udzielenia wy-
powiedzi, zasłaniając się tysiącem powo-
WALDEMAR FRANZ
PRZEŁOM w polityce informacyjnej MON na-
stąpił w 1993 r., kiedy to powołano Biuro Prasy
i Informacji (BPiI), przekształcone w 2004 r.
w Centrum Informacyjne MON (CI MON). W wy-
niku zmian organizacyjnych 1 stycznia 2007 r.
CI MON zostało zastąpione przez Departament
Prasowo-Informacyjny. W 2006 r., poza
CI MON, liczba etatów oficerów prasowych na
wszystkich poziomach dowodzenia sił zbroj-
nych wynosiła 12. Obecnie służbę prasową
tworzy ok. 120 osób, a docelowo liczba ta ma
się zwiększyć do 179.
MISJE
X SELEKCJA
dów. A tymczasem w niektórych spra-
wach dla opinii publicznej wiarygodniej
będzie brzmiał np. lekarz mówiący o sta-
nie zdrowia rannych żołnierzy niż rzecz-
nik prasowy – podkreśla kpt. Plażuk.
SIEWCY OPTYMIZMU
Maksyma mówiąca o tym, że złe wia-
domości sprzedają się same, jest powszech-
nie znana. Natomiast sprzedanie pozytyw-
nej informacji wymaga szczególnych sta-
rań. Dla mediów najatrakcyjniejsze są więc
tragedie będące udziałem ludzi w czasie
działań wojennych. Właśnie dlatego – co
podkreśla mjr Kacperczyk – rzecznik mu-
si robić wszystko, aby obraz przekazywa-
ny mediom nie składał się wyłącznie z ne-
gatywnych zdarzeń. Inaczej niemal natych-
miast następuje spadek poparcia dla udzia-
łu Polski w misjach. – Moje doświadcze-
nia pokazują, że dobre informacje najle-
piej sprzedają się w polskich mediach lo-
kalnych. Jeżeli żołnierz zrobił coś dobre-
go, lokalna gazeta z regionu, w którym
mieszka na co dzień, chętnie to opubliku-
je. Ludzi tak naprawdę nie interesuje roz-
wój gospodarki Iraku czy założenia misji,
ale to, co robi tam ich sąsiad – wyjaśnia
mjr Kacperczyk.
Rzecznicy na misjach nie koncentrują
się jednak wyłącznie na mediach krajo-
wych. Ogromną wagę przywiązują rów-
nież do mediów z tzw. teatru działań. To
właśnie telewizja, radio i gazety irackie czy
afgańskie mogą pomóc w zapewnieniu
bezpieczeństwa polskim żołnierzom, prze-
kazując informacje o tym, co Polacy robią
dla lokalnych społeczności. – Przekazanie
pozytywnego wizerunku naszego kontyn-
gentu irackiej czy afgańskiej opinii pu-
blicznej przez lokalne media powinno być
bezwzględnym priorytetem oficera pra-
sowego PKW. Od jakości tego przekazu
może zależeć bezpieczeństwo, a czasem
nawet życie naszych żołnierzy – mówi
płk Sylwester Michalski. – Kiedy Irakij-
czycy przeczytają o tym, co dobrego żoł-
nierze z biało-czerwoną flagą robią dla nich
i dla ich bliskich, to następnym razem, gdy
zobaczą Polaków, nie obrzucą ich kamie-
niami, tylko np. pomachają ręką – dodaje
mjr Kacperczyk. 
Polska Zbrojna 5
AAAAAAA
TEMAT NUMERU
AAAAAAAA
Prasowcy mają sposoby na to, by zjed-
nać sobie przychylność mediów w kra-
jach, w których pełnią misję. I tak np.
płk Michalski przyznaje, że w czasie je-
go zmiany informacje o sukcesach ope-
racyjnych szkolonej przez Polaków irac-
kiej armii były przekazywane lokalnym
mediom głównie przez rzecznika 8 Dy-
wizji armii irackiej, który pracował
w składzie biura prasowego wielonaro-
dowej dywizji. Jego przekaz był bowiem
bardziej wiarygodny.
Rzecznik prasowy VII zmiany wspomi-
na natomiast pomoc, jaką strona polska za-
oferowała Irakijczykom przy budowie no-
wej siedziby radia i telewizji. I choć, jak
twierdzi, pomagali im bezinteresownie, po
6 Polska Zbrojna
cichu liczyli na to, że pomoc ta wpłynie sku się zmienia. Postęp wynika ze zmie-
pozytywnie na wzajemne relacje. – Mie- niających się warunków pracy: gwałtow-
liśmy nadzieję, że gdy okażemy im nego rozwoju mass mediów i rosnących
wsparcie, to oni w odpowiedzi zechcą potrzeb społeczeństwa. – Mamy coraz
z nami współpracować, za- więcej dobrze wyszkolo-
czną przychodzić na konfe- Wojsko powinno nych i, co ważne, etato-
rencje prasowe, zamiast agresywniej wych oficerów prasowych.
czerpać przekłamane infor- Lepiej też potrzebę współ-
macje od bojowników. I nie operować obrazem pracy z mediami rozumie-
pomyliliśmy się – wspomi- i dźwiękiem, kładąc ją nasi dowódcy, co ma
na mjr Kacperczyk. ogromne znaczenie dla po-
jednocześnie duży wodzenia misji rzecznika
WŁASNE SPOJRZENIE – mówi płk Michalski.
Pod wpływem doświad-
akcent na internet Rzecznik SGWP twier-
czeń z misji w Iraku, Afganistanie, na Bał- dzi, że obecnie tworzenie dobrych komu-
kanach i w innych regionach świata moż- nikatów prasowych to za mało. Wojsko
na powiedzieć, że służba prasowa w woj- powinno agresywniej operować obrazem
i dźwiękiem, kładąc akcent na internet.
– W Afganistanie trwa wojna informa-
cyjna. Internetowe portale i programy
newsowe są pełne subiektywnych, często
nieprawdziwych obrazów, które dyskre-
dytują misję ISAF. Brak reakcji na to jest
błędem – przyznaje płk Sylwester Michal-
ski. Jest jednak szansa na zmiany.
16 czerwca w Dowództwie Operacyj-
nym powstał długo wyczekiwany etat dla
zespołu reporterskiego, tzw. combat ca-
mery. – To jedno z podstawowych narzę-
dzi współczesnej służby prasowej. Jego
brak był wyraźnie odczuwalny – wspomi-
na kpt. Mirosław Ochyra. Combat came-
ra to już nie tylko potrzeba, ale wręcz ko-
nieczność. Świadczy o tym chociażby
fakt, że NATO uruchomiło ostatnio spe-
cjalny kanał telewizji internetowej. Stwo-
rzenie combat camery jest również ukło-
nem w stronę dziennikarzy, którzy nie za-
wsze mogą uczestniczyć w obecnie pro-
wadzonych operacjach. Dziś często jesz-
cze zdarza się, że poszczególne stacje TV
przy okazji wzmianki z Iraku pokazują
zdjęcia z poprzednich rotacji. – Dzienni-
karze nie mają skąd wziąć aktualnych ma-
teriałów – wyjaśnia mjr Kacperczyk. Woj-
skowa combat camera może rozwiązać
ten problem. Marzeniem Dowództwa
Operacyjnego jest, aby docelowo powsta-
ło pięć takich zespołów. Posiadane pienią-
dze pozwolą na stworzenie dwóch dwu-
osobowych zespołów. 
Napisz do autorki:
magdalena.kowalska@redakcjawojskowa.pl
nr 28/2008
AAAAAAA
WYDARZENIA
AAAAAAAA
ZAPIS

MISJA
LOTNIKÓW
Polski Kontyngent Wojskowy na
Litwie to jedyny kontyngent, w którym
rolę decydującą pełnią pododdziały
z Sił Powietrznych, a ich podstawowym
wyposażeniem są statki powietrzne,
a nie sprzęt naziemny. W przyszłości
takich operacji może być więcej
i może się zdarzyć, że będą one
realizowane także z dala
od granic Polski

MICHAŁ STATKIEWICZ
ŁĄCZNIE polscy lotnicy przeprowadzili 59 misji treningowych i dziewięć lotów testowych, przebywając w powietrzu przez 170 godzin.

Orlik wylądował NORBERT BĄCZYK

Zakończyła się misja Wojska Polskiego na Litwie. Po ponad trzech miesiącach dyżurów bojowych
żołnierze PKW Orlik 2 wrócili do domu. To już druga zakończona sukcesem misja tego rodzaju,
w której decydującą rolę odgrywał komponent lotniczy.
a lotnisku 22 Bazy Lotniczej no drogą powietrzną, jak i lądową, miał przed domkiem pilota w strefie dyżuru
pod Malborkiem dowódca miejsce na początku lipca, a jego zwień- bojowego. W swych wystąpieniach za-
SP gen. broni pil. Andrzej czeniem była wspomniana uroczystość równo Jacek Olbrycht, jak i gen. Błasik
Błasik w towarzystwie dy- w Malborku. podkreślali, że operacje takie jak „Air Po-
rektora generalnego MON licing” służą zacieśnianiu więzi sojuszni-
Jacka Olbrychta oraz szefa sztabu, za- Bliskość sojuszników czych, dzięki czemu podnosi się poziom
stępcy dowódcy operacyjnego SZRP Kontyngentem dowodził ppłk pil. Ma- bezpieczeństwa nie tylko ochranianych
gen. bryg. Piotra Pcionka przyjął we wto- riusz Biajgo, na co dzień dowódca 41 elt. państw nadbałtyckich, ale również Polski.
rek 2 lipca defiladę żołnierzy z PKW Or- Po przyprowadzeniu na lotnisko czterech Na uroczystość zaproszono także rodziny
lik 2, którzy zakończyli właśnie swą służ- myśliwców złożył on meldunek o zakoń- żołnierzy, które nie ukrywały wzruszenia
bę na Litwie w ramach misji NATO „Air czeniu misji. Znalazł się także wśród kil- z powrotu swoich bliskich.
Policing”. kunastu żołnierzy, którzy za wzorowe peł-
W ramach kontroli przestrzeni powietrz- nienie obowiązków otrzymali nagrody Druga taka misja
nej państw nadbałtyckich między 15 mar- i wyróżnienia. Szczególne słowa uznania Siły Powietrzne już drugi raz wystawi-
ca a 30 czerwca polscy żołnierze, głów- gen. Błasik skierował do kpt. pil. Leszka ły kontyngent lotniczy w ramach „Air
nie z 22 Bazy Lotniczej i 41 Eskadry Lot- Błacha, który podczas awarii samolotu Policing”. Być może w 2010 r. wyruszą
nictwa Taktycznego, stacjonowali na lot- MiG-29 profesjonalnie zareagował na za- na Litwę ponownie. Warto zwrócić uwa-
nisku w Siauliai (Szawle), a ich podsta- istniałą sytuację i bezpiecznie wylądował gę, że żołnierze PKW Orlik 2 nawiązali
wowym wyposażeniem były cztery my- na lotnisku. Po wyróżnieniach dowódca też bardzo dobre kontakty z miejscową
śliwce MiG-29 z malborskiej eskadry. Sił Powietrznych i zastępca dowódcy ope- ludnością, angażując się m.in. w akcje
W skład liczącego blisko stu ludzi kon- racyjnego SZ podpisali dokumenty o po- humanitarne (pomoc dla sierocińca). Wi-
tyngentu wchodziło ośmiu pilotów. Łącz- wrocie komponentu lotniczego w podpo- zytówką Orlika była strona internetowa
nie polscy lotnicy przeprowadzili 59 mi- rządkowanie dowódcy Sił Powietrznych. kontyngentu, na której na bieżąco infor-
sji treningowych i dziewięć lotów testo- Ppłk pil. Mariusz Biajgo wręczył dyr. Jac- mowano o wszystkich ważnych wydarze-
wych, przebywając w powietrzu przez kowi Olbrychtowi flagę kontyngentu, któ- niach na misji. Teraz zadania „Air Poli-
170 godzin. Powrót kontyngentu, zarów- ra od 15 marca powiewała na maszcie cing” przejęli piloci niemieccy.

8 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY |
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE |
PO SŁUŻBIE ||
HISTORIAHISTORIA | |
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA ||
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO | | || || |

Prowincja
NA MISJACH
AFGANISTAN. Żołnierz koalicji an-
tyterrorystycznej zginął, a siedmiu in-

nadal polska
nych, w tym dwóch afgańskich, zostało
rannych. Żołnierze zostali zaatakowani
26 czerwca podczas patrolu zwiadow-
czego w okręgu Gulistan w prowincji
Farah.
Ceremonia przekazania przez siły koalicyjne armii irackiej odpowiedzialności
za bezpieczeństwo w prowincji Kadisija została odwołana.

Z aplanowana na 30 czerwca uroczy-

stość nie odbyła się z powodu złych
warunków atmosferycznych – słabej wi-
doczności i zawieszenia lotów śmigłow-
ców. Burza piaskowa uniemożliwiła
przybycie do Diwanii premiera rządu
irackiego oraz dowódcy Wielonarodo-
wego Korpusu. Szef MON Bogdan
Klich, który między 29 czerwca a 2 lip-
ca przebywał w Iraku, poinformował, że
nie ma jeszcze wyznaczonego nowego
terminu przekazania strefy. Jak powie-
dział, musi to jednak nastąpić w ciągu
dwóch, dwóch i pół miesiąca.
w październiku. Podczas wizyty w bazie
„Echo” w Diwanii minister omawiał
z dowódcą Wielonarodowej Dywizji
Centrum–Południe gen. dyw. Andrzejem
Malinowskim kwestie bieżącej działal-
ności WDCP i planów związanych z za-
kończeniem polskiej misji w Iraku. Szef
MON spotkał się także z gubernatorem
prowincji Kadisija szejkiem Hammedem
Musą Al-Khudrą. Szejk podziękował mi-
nistrowi za ogromny wkład Polski w osią-
gnięcie wysokiego poziomu bezpieczeń-
stwa oraz w odbudowę i rozwój prowin-
cji. Minister rozmawiał też z polskimi

Opóźnienie, jak podkreślił, w żaden
sposób nie przełoży się na termin wyco-
fania naszych wojs z Iraku. Ostatni pol-
scy żołnierze mają opuścić ten kraj
US DOD
żołnierzami, którym przedstawił plany
resortu obrony dotyczące profesjonaliza-
cji armii oraz związanych z nimi zmian
legislacyjnych. (ann)
AFGANISTAN. Żywność, ubrania,
odzież, obuwie oraz materiały piśmien-
nicze i tornistry dla najmłodszych
– w sumie ok. 250 kg darów rozdał
3 Zespół Wsparcia Taktycznego CIMIC
z bazy Szarana 1 lipca w ramach pomo-
cy humanitarnej mieszkańcom
Yosuf Khel. Przedsięwzięcie miało
pomóc w nawiązaniu kontaktów i uzy-
skaniu poparcia miejscowej ludności
dla działań ISAF. W tym samym dniu
w stolicy dystryktu Yosuf Khel żołnierze
odwiedzili ośrodek zdrowia i przekazali
zestaw podstawowych leków, a także
środki opatrunkowe i koce.

AFGANISTAN. Gen. bryg. Grzegorz

Buszka, dowódca PKW, spotkał się
2 lipca z przedstawicielami afgańskich
mediów w bazie Bagram. Generał zapo-
MNDCS

znał dziennikarzy z zadaniami, jakie wy-

SZEJK HAMMED MUSA AL-KHUDRA podziękował ministrowi za ogromny wkład Polski w osią-
gnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa oraz w odbudowę i rozwój prowincji.
RPO: POMOC DO ZMIANY
NIEWYSTARCZAJĄCA OPIE-
KA MEDYCZNA w przypadku
długotrwałego leczenia,
opóźnienia w wypłacie świad-
czeń, brak instytucji dbającej
o prawa poszkodowanych,
a także brak regulacji umożli-
wiających nabywanie przez
nich statusu inwalidy wojen-
nego, to – w ocenie
Rzecznika Praw
Obywatelskich – główne pro-
blemy dotyczące wsparcia
dla żołnierzy poszkodowa-
nych na misjach oraz ich ro-
dzin. Jak napisał 3 lipca
Rzecznik Praw Obywatelskich
w piśmie do ministra obrony
narodowej, z relacji poszko-
dowanych wnioskuje, że mają
oni duże trudności w zała-
twieniu należnej im prawnie
pomocy. Rzecznik wskazał, że
nie ma instytucji, która na
bieżąco zajmowałaby się sy-
tuacją rodzin żołnierzy po-
szkodowanych i zmarłych
podczas służby poza granica-
mi. Podkreślił też, że poszko-
dowani w misjach żołnierze
zawodowi, którzy z uwagi na
stan zdrowia są zwalniani ze
służby wojskowej, mogą ko-
rzystać wyłącznie z upraw-
nień rencisty wojskowego, po-
mimo że mają stosowną gru-
pę inwalidzką. Jego zdaniem
uzyskanie przez takich żołnie-
rzy statusu inwalidy wojsko-
wego stworzyłoby im możli-
wość skorzystania z nieco
większych świadczeń finan-
sowych oraz umożliwiłoby ła-
twiejszy dostęp do usług me-
dycznych. (ATD)
konują polscy żołnierze. Dowódca poin-
formował także, że zwiększona obecność
wojsk polskich w Ghazni przyczyni się do
poprawy bezpieczeństwa ludności, a za-
angażowanie polskiej kadry w Zespole
Odbudowy Prowincji będzie ważnym
elementem rozwoju regionalnego.
LIBAN. Pomnik ku czci poległych sa-
perów – żołnierzy Libańskich Sił
Zbrojnych (LAF) oraz Armii Francuskiej
odsłonięto 5 lipca w Tibninie. Blisko rok
temu podczas akcji rozminowywania
śmierć poniosło tam trzech żołnierzy LAF
oraz żołnierz kontyngentu francuskiego.
W uroczystości uczestniczyli m.in. przed-
stawiciele dowództwa Libańskich Sił
Zbrojnych oraz żołnierze UNIFIL z Francji,
Belgii, Włoch i Polski. (ad)

nr 28/2008 Polska Zbrojna 9

AAAAAAA
WYDARZENIA
AAAAAAAA
ZAPIS
W DRODZE DO NATO
Bezpieczeństwo na
Bałkanach, reforma armii
Chorwacji, współpraca jedno-
stek polskich i chorwackich
w operacjach wojskowych
– takie m.in. kwestie porusza-
no w rozmowach prowadzo-
nych przez gen. Franciszka
Gągora, szefa Sztabu
Generalnego WP, 2 lipca pod-
czas jego wizyty w Zagrzebiu.
Szef SGWP spotkał się z sze-
fem Sztabu Generalnego
Chorwackich Sił Zbrojnych
gen. Josipem Luciciem oraz
został przyjęty przez pełniące-
go obowiązki ministra obrony
Mate Rabotegę. Gen. Gągor
poinformował, że polska ar-
mia będzie wspierać siły zbroj-
ne Chorwacji w ich dążeniu
W RAMACH CYKLU letnich koncertów „Z ułańską fantazją” swoją twórczość zaprezentowali 6 lipca w Łazienkach Królewskich muzycy z Orkiestry
Reprezentacyjnej Policji. Zagrali utwory religijne, patriotyczne oraz przeboje muzyki popularnej w nowych interpretacjach. Z orkiestrą wystąpiła solistka
– Agnieszka Kowalska. Półtoragodzinny koncert zebrał dużą publiczność. W kolejne niedziele w Łazienkach zagrają orkiestry Wojska Polskiego oraz
Straży Granicznej. (ek)
10 Polska Zbrojna
Spotkania
do przystąpienia do sojuszu
północnoatlantyckiego oraz
podzieli się swoimi doświad-
czeniami z funkcjonowania
w NATO i transformacji sił
zbrojnych. Rozmówcy byli zgod-
ni co do tego, że armie obu
państw eksploatują podobne
uzbrojenie i sprzęt wojskowy,
co powinno się przyczynić do
rozwinięcia bardziej intensyw-
nej współpracy techniczno-woj-
skowej. Okazją do tego jest ak-
tywny udział policjantów chor-
wackich w Wielonarodowym
Batalionie Policji Wojskowej
wchodzącym w skład
Europejskich Sił Żandarmerii
Wojskowej. Polska jest nato-
miast „państwem ramowym”
tej formującej się obecnie jed-
nostki. (ad)
Oskarżenie
N aczelna Prokuratura Woj-
skowa w Poznaniu odrzu-
ciła wnioski obrońców żołnie-
rzy podejrzanych o ostrzelanie
wioski Nangar Khel i skieruje
8 lipca akt oskarżenia w tej
sprawie do sądu w Warszawie
– poinformował 7 lipca proku-
rator Karol Frankowski. Wobec
wszystkich siedmiu podejrza-
nych zostały utrzymane wcze-
śniej formułowane zarzuty.
Sześciu z nich prokuratura
oskarży o zabójstwo ludności
cywilnej, za co grozi im kara
do dożywocia, jednego – o atak
na niebroniony obiekt cywilny,
za co grozi do 25 lat więzienia.
Święto w Międzyrzeczu
Ż ołnierze międzyrzeckiej
17 Wielkopolskiej
Brygady Zmechanizowanej
im. gen. broni Józefa Dowbora-
-Muśnickiego obchodzili 4 lipca
12. rocznicę powstania jednost-
ki. Podczas zbiórki brygady pod
ratuszem urzędu miasta, w któ-
rej uczestniczył gen. broni
Prokuratura podjęła 28 czerw-
ca decyzję o zamknięciu śledz-
twa w tej sprawie. Teraz po-
nownie je otworzyła, aby do-
chować formalności – odrzuci-
ła wszystkie wnioski dowodo-
we obrońców podejrzanych, za-
mknęła śledztwo i podpisała
akt oskarżenia. Do prokuratu-
ry trafiły wnioski Andrzeja
Reichelta, obrońcy dwóch po-
dejrzanych – plut. Tomasza B.,
i chor. Andrzeja O. Domagał
się on m.in. przeprowadzenia
wizji lokalnej w afgańskiej
wiosce i zapoznania się ze ste-
nogramami z podsłuchów wy-
wiadu amerykańskiego. (ad)
Waldemar Skrzypczak, dowód-
ca Wojsk Lądowych, powitano
powracających z II zmiany PKW
w Afganistanie. Wyróżniono
także żołnierzy 17 WBZ odzna-
kami pamiątkowymi. Część ofi-
cjalną zakończyła defilada,
podczas której zaprezentowano
sprzęt bojowy. (ann)
EWA KORSAK
nr 28/2008
WSZYSTKO
ZAPIS | FORUM | NAO... 3| WOJSKO
CELOWNIKU BLTr| PORADY
KULISY | |PORADY | PO|SŁUŻBIE
PO SŁUŻBIE | HISTORIA
HISTORIA | MILITARIA
| MILITARIA
| ŚWIAT ||PRASA
PRASA||KULISY
ŚWIAT | TO I OWO

Amunicja dla przeciwlotników

Wojsko otrzyma 23 mm amunicję nowego typu do dział przeciwlotniczych ZU-23/23-2/23-4.

D epartament Zaopatrywa-
nia Sił Zbrojnych MON
zamówił w Zakładach Meta-
lowych Mesko SA dostarcze-
nie w latach 2008–2010
31 tys. nabojów z pociskiem
podkalibrowym stabilizowa-
nym obrotowo z rdzeniem
przeciwpancernym ze smuga-
czem APDS-T oraz 30 tys.
nabojów fragmentujących
FAPDS-T. Amunicja powsta-
ła dzięki pracy badawczo-roz-
wojowej wykonanej na rzecz
Departamentu Polityki Zbro-
jeniowej MON. W ubiegłym
roku zaliczyła badania zdaw-
czo-odbiorcze, a w tym roku
rusza jej produkcja seryjna.
W porównaniu z klasyczną
amunicją 23 mm (BZT
i OFZT) pociski APDS-T
i FAPDS-T są szybsze, mają
większą donośność ognia
skutecznego (nie 2 tys.,
a 3 tys. metrów), przez co bę-
dą skuteczniejsze w zwalcza-
niu celów powietrznych. Fir-
ma ze Skarżyska-Kamiennej
stała się pierwszym na świe-
cie producentem takiej amu-
nicji. Dodatkowo w 2008 r.
ma dostarczyć armii 15 tys.
ślepych nabojów kalibru
23 mm. Kontrakt zawarto pod
koniec czerwca. (ag)

Pieniądze za „falę”

S zczeciński sąd apelacyjny

PRZYGOTOWANIE TAKTYCZNEJ GRUPY BOJOWEJ
do wykonywania zadań w ramach wymuszania poko-
ju poza granicami kraju było celem batalionowego
ćwiczenia taktycznego „Żbik ’08”, którego III etap
przeprowadzono 23–26 czerwca w Ośrodku
Szkolenia Górskiego Trzcianiec. Taktyczną Grupę
Bojową stworzono głównie na bazie 5 Batalionu
Zmechanizowanego 21 Brygady Strzelców
zasądził 27 czerwca od
Marynarki Wojennej na rzecz
byłego marynarza Juliusza
Widery 1,7 mln złotych odszko-
dowania za utratę zdrowia oraz
8371 zł comiesięcznej renty.
Wyrok jest prawomocny. 42-let-
ni obecnie Widera odbywał
w MW w Kołobrzegu zasadni-
czą służbę wojskową w latach
1985–1987. W tym czasie je-
go koledzy z wojska znęcali się
nad nim, czego efektem było
poważne uszkodzenie kręgo-
słupa i późniejsze zaburzenia
neurologiczne. Widera prze-
szedł kilka poważnych operacji
Podhalańskich, pod dowództwem ppłk. Zbigniewa kręgosłupa. W 1988 r. sześciu
Ząbka. Grupę wspierały psy saperskie marynarzy skazano w procesie
z 2 Mazowieckiej Brygady Saperów. W trakcie ma- karnym za znęcanie się nad
newrów, którymi kierował gen. bryg. Tomasz Bąk, do- Widerą, a jednego uniewinnio-
wódca 21 BSP, ćwiczono m.in. przeszukiwanie tere-
nu i obiektów, uderzenie i zajęcie opanowanego no. Od tego momentu sąd roz-
przez przeciwnika budynku oraz działanie na poste- poznawał sprawę z powództwa
runku obserwacyjnym i kontrolnym. (ATU) cywilnego. (ann)

ZESPÓŁ ZAMIAST KOMISJI

– Zespół, który zastąpi komisję weryfikacyjną, zostanie powołany po 8 lipca, kiedy projekt rozporządzeń dotyczących jego po-
wstania zaopiniuje kolegium ds. służb specjalnych – zapowiedział 1 lipca minister Bogdan Klich.

C ztery rozporządzenia precyzują zasady

prowadzenia weryfikacji po 30 czerw-
ca, kiedy upłynął termin działania komisji
weryfikującej byłych żołnierzy Wojskowych
Służb Informacyjnych chcących służyć w no-
wych służbach. Zakładają one, że po tym ter-
minie będzie działać w MON powołany przez
ministra obrony zespół pełnomocników
– maksymalnie siedmioosobowy – złożony
z cywilnych ekspertów i żołnierzy zawodo-
wych. Weryfikacja na mocy nowych regulacji
ma odbywać się według dotychczasowych za-
sad – oświadczenia złożone przez byłych żoł-
nierzy WSI będą brane pod uwagę i konfron-
towane z materiałem zgromadzonym przez
służby oraz komisję weryfikacyjną. Na tej pod-
stawie zespół wyda opinię – pozytywną lub
negatywną. W parlamencie trwają prace nad
projektem ustawy, która dotyczy możliwości
wyznaczania, zatrudniania oraz mianowania
byłych żołnierzy WSI na stanowiska w SKW
i SWW. Jak poinformował 27 czerwca przed
Trybunałem Konstytucyjnym Janusz Zemke
z sejmowej Komisji ds. Służb Specjalnych,
dotąd do weryfikacji stanęło 2100 byłych
żołnierzy WSI, a zweryfikowano nieco po-
nad tysiąc osób. (ann)

nr 28/2008 Polska Zbrojna 11

 AAAAAAA WYDARZENIA ZAPIS
AAAAAAAA

PIOTR
S.GUZOWSKA

BERNABIUK

Kolorowe szaliki
W ostatnich dniach wdałem się po raz kolejny, i chyba znowu
niepotrzebnie, w bardzo trudne rozmowy o emocjach i pa-
triotyzmie. Brak patriotyzmu zarzucano mi już wielokrotnie i za-
Więcej
wsze w atmosferze nadmiernych emocji. Tym razem zaczęło się
oczywiście od piłki nożnej, w którą, oprócz mnie, grała podobno Podhalańczyków
cała Europa. Najpierw więc zostałem odsądzony od czci i wiary,
bo nie wspierałem, nawet duchowo, „Naszych Chłopców”. Po-
tem, gdy już „Nasi Chłopcy” „dali ciała”, powinienem kibicować
D wudziesta pierwsza Bry-
gada Strzelców Podha-
lańskich powiększyła swoje
28 czerwca w Kłodzku
i 30 czerwca w Przemyślu.
– Witamy na pokładzie – ty-
„Naszej Europie”, ze szczególnym uwzględnieniem Niemców. struktury. Decyzją szefa mi słowami dowódca 21 BSP
Zastosowano tu jakiś pokrętny argument, że dzięki zwycięstwu MON w podporządkowanie gen. bryg. Tomasz Bąk powi-
sąsiadów zza zachodniej granicy naszemu narodowi pokonane- dowódcy 21 BSP zostały włą- tał 14 bot, który zmienił na-
mu przez mistrzów kontynentu byłoby lżej. Próbowałem tłuma- czone 14 Batalion Obrony zwę na 14 Batalion Zmecha-
czyć, że piłkarskie emocje przestały mi się udzielać już przed laty, Terytorialnej z Przemyśla nizowany. Jego dowódcą jest
gdy moim kolegom sportowcom z wojskowego klubu, skoszaro- i 22 Karpacki Batalion Pie- ppłk Waldemar Rybak. Nato-
wanym mistrzom różnych dyscyplin, kazano sprzątać stadion po choty Górskiej Obrony Tery- miast 22 kbpg dowodzi ppłk
trzecioligowych graczach w piłkę. Uraz z dzieciństwa, nic więcej. torialnej z Kłodzka. Uroczy- Artur Warwas. W ten sposób
Patriotą zaś czuję się na wskroś w zupełnie innych sprawach. Je- stości związane z przejęciem w szeregach Podhalańczyków
śli się modlę, to nie o bramkę dla naszych, ale w intencji „Na- obu jednostek odbyły się jest teraz 14 jednostek. (ad)
szych Chłopców”, tylko nie tych od piłki. Kibicuję – proszę wyba-
czyć tak niezręczne słowo – podobnie jak wielu żołnierzy, „Sió-
demce z Nangar Khel”. Nie potrafię i nie usiłuję wprawdzie prze-
widzieć wyniku trwających od wielu miesięcy zmagań prawa
Dla rodziny poległego
z materią faktów i dowodów, ale bardzo bym chciał, by werdykt
zapadł na naszą korzyść. Oczywiście, nie wbrew faktom. Wynik
– jak mówią kibice piłkarscy, ocaliłby honor, godność armii, wia-
K oledzy poległego
w Afganistanie
20 czerwca por. Roberta
solwentem WSO Wojsk
Lądowych we Wrocławiu. W ar-
mii służył od połowy 2004 r. na
rę w polskiego żołnierza i w to wszystko, w czym dziś uczestniczy- Marczewskiego chcą pomóc stanowisku dowódcy plutonu
my. Znalazłby również odbicie w przyszłości. jego rodzinie. Spadochroniarze szturmowego 6 Batalionu
Pułkownik podzielający moje poglądy w tej sprawie rzucił całko- z 6 Brygady Desantowo- Desantowo-Szturmowego
wicie retoryczne pytanie: – A jak się wtedy poczują ci, którzy rzu- -Szturmowej wystąpili z inicja- w Gliwicach. W kwietniu
cali ciężkie słowa i jeszcze cięższe oskarżenia? – Otóż – odpowie- tywą przeprowadzenia dobro- 2008 r. wyjechał w ramach
działem – równie znakomicie jak uprzednio, bowiem w tym, co wolnej zbiórki funduszy dla III zmiany PKW do Afganistanu.
głosili światu, nie było nic osobistego. Rozmawiając z jednym wsparcia jego żony i 14-mie- To była jego pierwsza misja.
z nich, na postawioną nieśmiało wątpliwość usłyszałem: – Daje- sięcznego synka Doriana. Wpłat można dokonywać na
my to, czego oczekuje nasz odbiorca. A co będzie, jeśli nie zapad- Informację o zbiórce umieścili konto: PKO BP - 74 1020
nie „na naszą korzyść”? – napierał dalej rzeczony oficer... też na stronie internetowej jed- 5226 0000 6302 0273 0604
– Czy spalimy wówczas nasze kolorowe szaliki? nostki. 28-letni żołnierz był ab- z dopiskiem „Dla Doriana”. (ad)

Emerytury nie do SKOK

Bliżej prawa

LICZBA TYGODNIA
Ż ołnierze zawodowi po przejściu na
emeryturę lub rentę nie mogą zlecić
nionej na jej rachunek w banku albo za
pośrednictwem poczty lub innych osób
986 pralek automatycznych zamó-

wypłaty świadczenia spółdzielczym ka-
som oszczędnościowo-kredytowym.
Rzecznik praw obywatelskich zwrócił się
do ministra obrony narodowej z prośbą
o nowelizację przepisów ustawy o zaopa-
trzeniu emerytalnym żołnierzy zawodo-
wych oraz ich rodzin. Domaga się zmiany
art. 43 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Zgodnie
z tym przepisem wojskowe organy emery-
talne wypłacają emerytury i renty wraz
z dodatkami, zasiłkami i świadczeniami
pieniężnymi – na wniosek osoby upraw-
986
prawnych upoważnionych do prowadze-
nia działalności w zakresie doręczania
świadczeń. Natomiast w systemie
powszechnym renciści i emeryci
otrzymują emerytury z ZUS także na ra-
chunek w spółdzielczej kasie oszczędno-
ściowo-kredytowej. Zdaniem RPO taka sy-
tuacja prawna dyskryminuje żołnierzy za-
wodowych. (ATU)
§ (Dziennik Ustaw z 2004 r. nr 8,
poz. 66 z późniejszymi zmianami).
wiła Agencja Mienia
Wojskowego. Po raz kolejny (po ubiegłorocz-
nym kontrakcie) zlecenie dostawy zdobyła
warszawska hurtownia Promeks. Spółka
złożyła jedyną ofertę, wartą 828,811 tys. zł,
co daje cenę 840 zł za pralkę. Urządzenia
przed końcem października trafią do skład-
nic rejonowych baz materiałowych, a stam-
tąd do jednostek wojskowych w całym kra-
ju. Ich użytkownikami będą szeregowi kwa-
terujący w koszarach. (ag)

12 Polska Zbrojna nr 28/2008

 MOTTO TYGODNIA
OLGA TOKARCZUK (UR. 1962 R.), POLSKA PISARKA, ESEISTKA,
| | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA
AUTORKA |
MILITARIA PRASA
SCENARIUSZY, |
ŚWIAT TO I OWO
POETKA: | | |
– Są duże i małe wojny. Te duże zmieniają świat,
te małe – człowieka.

Norbert
Bączyk

Rzeźbienie profesjonalistów
Profesjonalizacja niesie ze sobą konieczność przeprowadzenia wielu reform. Zmiany będą dotyczyć
m.in. systemu szkolenia, zwłaszcza szeregowych zawodowych i żołnierzy kontraktowych.
mbitny projekt uzawodo-
wienia polskiej armii wią-
że się z jej kompleksową
przebudową. Wojsko Pol-
skie czekają m.in. zmiany
w systemie szkolenia
wojsk. Obecnie obowiązujące rozwiązania
dzielą personel Wojska Polskiego na dwie
zasadnicze grupy – żołnierzy zawodowych
oraz żołnierzy zasadniczej służby wojsko-
wej, których jeszcze w zeszłym roku było
przeszło 50 tys., a w tym nadal służyć bę-
dzie ok. 38 tys. To wciąż bardzo dużo.
Po podjętej kilka lat temu decyzji o skró-
ceniu służby zasadniczej do zaledwie dzie-
więciu miesięcy zaczęto zastanawiać się,
czy możliwe jest pełne wyszkolenie żoł-
nierzy zasadniczej służby wojskowej w tak
krótkim czasie. O ile bowiem żołnierze wy-
znaczeni do tzw. specjalności wojskowych
o niskiej złożoności szkolenia nie wyma-
gają długotrwałych i skomplikowanych tre-
ningów, o tyle nie da się tego powiedzieć
o stanowiskach specjalistycznych. A tych
jest w naszej armii sporo.
Dlatego decyzja o przechodzeniu na
zawodowstwo i zaniechanie poboru bę-
dzie miała pozytywny wpływ na spo-
istość i poziom wyszkolenia wojsk oraz
znajomość obsługi sprzętu przez żołnie-
rzy. Jest to jednocześnie wielkie wyzwa-
nie. Armia staje bowiem przed koniecz-
nością przygotowania do służby znacz-
nie większej niż dotychczas liczby żoł-
nierzy zawodowych, zwłaszcza szerego-
wych i podoficerów.
DWIE ARMIE
Przejście na armię zawodową oznacza,
że od podstaw należy stworzyć system re-
krutacji żołnierzy na niższe stanowiska
służbowe. Obecnie funkcjonowanie obok
US DOD
siebie pododdziałów w pełni zawodowych
i uzupełnianych żołnierzami ZSW spra-
wia, że obowiązują dwa modele szkole-
nia – 18-miesięczny dla żołnierzy zawodo-
wych oraz 9-miesięczny obejmujący żoł-
nierzy z poboru. Tymczasem, jak już wspo-
mniano, nie można mieć wątpliwości, że
rok to zdecydowanie za mało, aby dobrze
wyszkolić żołnierza.
Szkolenie specjalistyczne żołnierzy zsw
trwa zaledwie trzy miesiące, wliczając
w to miesiąc szkolenia podstawowego.
W tym okresie przygotowują się oni do
służby bądź w centrach i ośrodkach szko-
lenia (około 170 specjalności wojsko-
wych; obecnie WP dysponuje 12 centra-
mi i ośrodkami szkolenia, w tym siedem
należy do Wojsk Lądowych, dwa do Sił
Powietrznych, dwa do Marynarki Wojen-
nej i jeden do Inspektoratu Wojskowej
Służby Zdrowia), bądź bezpośrednio 

nr 28/2008 Polska Zbrojna 13

 AAAAAAA
FORUM PROFESJONALIZACJA
AAAAAAAA
BOGUSŁAW POLITOWSKI
WYZWANIEM jest konieczność znacznego doposażenia ośrodków szkoleniowych w zaawansowany sprzęt treningowy (symulatory, trenażery itp.).
w macierzystych jednostkach, jeśli peł-
niona przez nich funkcja nie jest zbyt
skomplikowana (około 90 specjalności
wojskowych). To pierwszy etap szkolenia.
Drugi trwa do końca służby zasadniczej.
W ciągu tych sześciu miesięcy teoretycz-
nie trwa szkolenie zgrywające w jednost-
ce wojskowej przygotowujące żołnierzy
do wykonywania zadań w pododdziale.
Decyzja o przyspieszonym przejściu na
pełne zawodowstwo wymusza na armii
zmianę tego systemu. Stąd jeszcze w ze-
szłym roku w Zarządzie Szkolenia Sztabu
Generalnego WP (P-7) rozpoczęto prace
nad nowym modelem szkolenia SZ w wa-
runkach pełnej profesjonalizacji. Wiosną
tego roku został on zaakceptowany i na je-
go podstawie przekazano do RSZ wytycz-
ne do opracowania programów szkolenia.
Zgodnie z harmonogramem do końca paź-
dziernika mają powstać odpowiednie pro-
jekty programów szkolenia pododdziałów
zawodowych wszystkich rodzajów wojsk,
a na ich podstawie od listopada ruszy szko-
lenie pilotażowe w wybranych centrach i
ośrodkach szkolenia, zarówno na poziomie
podstawowym, jak i specjalistycznym. Je-
sienią przyszłego roku będą one oceniane,
a następnie, po ewentualnych poprawkach,
powinny zostać ostatecznie przyjęte. Jeśli
taki scenariusz się sprawdzi, zostałyby
14 Polska Zbrojna
wprowadzone wraz z 2010 r., czyli w mo-
mencie pełnego uzawodowienia armii.
PODNOSZENIE POPRZECZKI
Zgodnie z przyjętymi założeniami szko-
leniu wojskowemu podlegać będą tylko
ochotnicy. Służbę wojskową zaczynaliby
od służby kandydackiej, której celem po-
winno być przygotowanie ich do objęcia
pierwszego stanowiska służbowego w ra-
mach służby kontraktowej lub ochotniczej
służby w rezerwie. Szkolenie podstawowe
zostanie wydłużone do trzech miesięcy
i będzie prowadzone w centrach i ośrod-
kach szkolenia. Plan przewiduje rozbudo-
wę obecnej bazy dydaktycznej, tak aby do-
celowo armia posiadała jedno skrzydło lot-
nictwa szkolnego, dziewięć centrów szko-
lenia i tyle samo ośrodków szkolenia. Jed-
nocześnie zachowanych zostanie osiem
szkół podoficerskich.
Szkolenie podstawowe stanie się bardzo
ważnym elementem, gdyż od jego pozy-
tywnego ukończenia zależeć będzie dalsza
kariera żołnierza. Takie szkolenie może
obejmować nawet do dziesięciu godzin za-
jęć dziennie i powinno zapoznać przyszłe-
go żołnierza z zasadami zachowania bojo-
wego oraz przetrwania na polu walki. Zo-
stanie podzielone na trzy etapy – zapo-
znawczy (tydzień), szkolenie indywidual-
TOMASZ BĄK
MARIAN KLUCZYŃSKI
ne (dziewięć tygodni) oraz szkolenie koń-
cowe (dwa tygodnie). Po trzech miesiącach
żołnierze przystępowaliby do dwudniowe-
go egzaminu obejmującego test z wiedzy
teoretycznej i umiejętności praktycznych.
Uzyskanie co najmniej dobrej oceny bę-
dzie przepustką do dalszego kształcenia.
Ci, którzy przejdą przez pierwsze sito
egzaminacyjne, zostaną skierowani na
szkolenie specjalistyczne, trwające w za-
leżności od funkcji od dwóch miesięcy do
nawet pół roku. Każdy powinien sam wska-
zać specjalność wojskową najbardziej mu
odpowiadającą, co powinno zagwaranto-
wać napływ na określone stanowiska ludzi
faktycznie zainteresowanych służbą w da-
nych pododdziałach. Szkolenie specjali-
styczne również będzie się kończyć egza-
minem. Jak widać, dopiero po dziewięciu
miesiącach służby kandydackiej (minimal-
nie pięciu) i dwóch istotnych egzaminach
ochotnik zacznie normalną służbę i roz-
pocznie… dalsze szkolenie w wybranej
jednostce w składzie pododdziału.
Wymagania przygotowane przez specja-
listów z P-7 są dość wysokie. Nie każdy
chętny zostać szeregowym zawodowym
czy żołnierzem kontraktowym przebrnie
przez wstępne egzaminy. Według planów
jednorazowo w ośrodkach i centrach szko-
lenie powinno przechodzić pięć tysięcy
nr 28/2008
 ||
ZAPIS FORUM
ZAPIS | |
FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE
SZKOLENIE
ZAŁÓG
okrętów
Marynarki
Wojennej
ma również
odbywać się
w cyklu
trzyletnim.
ochotników, a w jednym roku odbywałyby
się trzy takie turnusy. Już teraz armia jest
w stanie wyszkolić taką liczbę specjali-
stów, a zatem dysponuje stosownym za-
pleczem dydaktycznym. Wyzwaniem jest
konieczność znacznego doposażenia
ośrodków szkoleniowych w zaawansowa-
ny sprzęt treningowy (symulatory, trena-
żery itp.). Ceny takiego wyposażenia oce-
nia się dziś nawet na kilkaset milionów
złotych. Inwestycje są jednak konieczne,
podobnie jak poddawanie kandydatów
długotrwałym treningom. Przecież armia
ma pozyskać jak najlepszych żołnierzy.
Aby wyselekcjonowani kandydaci stali się
nimi naprawdę, muszą mieć do dyspozy-
cji nowoczesny sprzęt wraz z odpowied-
nim systemem treningowym.
NAUKA NA LATA
Armia w pełni zawodowa nie będzie się
już dzielić na żołnierzy z wyboru i tych,
którzy noszą mundur z konieczności. Nie
znaczy to jednak, że nie będzie się we-
wnętrznie różnić, także w systemie szko-
lenia. Rozważano np. wprowadzenie od-
miennego cyklu szkoleniowego dla wybra-
nych pododdziałów Wojsk Lądowych prze-
znaczonych w pierwszej kolejności do wy-
jazdu na misje. Jednak według obecnych
założeń szkolenie we wszystkich związ-
nr 28/2008
|
||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA
MILITARIAMILITARIA ||
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO
PIOTR LASKOWSKI
Wymagania
przygotowane przez
specjalistów z P-7 są
dość wysokie. Nie każdy
chętny zostać szeregowym
zawodowym czy żołnierzem
kontraktowym przebrnie
przez wstępne
egzaminy
kach taktycz-
nych ma odby-
wać się w cyklu trzyletnim i zostać podzie-
lone na trzy roczne etapy. Pierwszy rok to
doskonalenie indywidualne oraz szkolenie
zespołowe na symulatorach i trenażerach,
w uzasadnionych przypadkach także na
sprzęcie bojowym (drużyna, załoga obsłu-
ga). Drugi rok to szkolenie zgrywające
w ramach pododdziału przygotowujące do
obrony terytorium kraju (pluton–kompa-
nia). Wreszcie rok trzeci to szkolenie zgry-
wające batalion/grupę bojową i treningi
podtrzymujące nawyki, ewentualnie przy-
gotowanie do misji i udział w nich. Dzięki
temu powtarzającemu się cyklowi zawsze
część pododdziałów będzie gotowa do włą-
czenia się w operację zagraniczną. Szkole-
nie załóg okrętów MW ma również trwać
trzy lata. Tyle samo zajmie szkolenie pilo-
tów statków powietrznych po ich przyjściu
do eskadr SP i WL. Z kolei żołnierzy Wojsk
Specjalnych czeka 3,5-letnie szkolenie.
Żandarmi będą się szkolić przez dwa lata.
Jak należy oceniać założenia przygoto-
wane przez specjalistów Sztabu General-
nego? Cele i racje są oczywiste. Zarząd
Szkolenia opracował plan, który w przeko-
naniu jego twórców ma zapewnić siłom
zbrojnym nabór nowych żołnierzy na po-
ziomie umożliwiającym docelowo dyspo-
| |
|| || |
ARMIA w pełni zawodowa staje przed konieczno-
ścią przygotowania do służby znacznie większej
niż dotychczas liczby żołnierzy zawodowych,
zwłaszcza szeregowych i podoficerów.
Szkolenie podstawowe
Etap pierwszy – Należy przeznaczyć jeden
tydzień na realizację przedsięwzięć przygoto-
wujących ochotników do właściwego szkole-
nia programowego. Dwa dni zajmie umundu-
rowanie i załatwienie spraw formalnych. Trzy
kolejne – szkolenie zapoznawcze.
Etap drugi – Będzie realizowany przez dzie-
więć tygodni, z przeznaczeniem na szkolenie
indywidualne. W okresie tym należy przepro-
wadzić zajęcia teoretyczne z taktyki.
Jednocześnie ochotników będzie się podda-
wać intensywnym treningom fizycznym.
Wezmą oni udział również w zajęciach prak-
tycznych z zakresu szkolenia bojowego
i w zajęciach taktycznych.
Etap trzeci – Dwa tygodnie zajęć doskonalą-
cych i powtórzeniowych. Po zdanych egzami-
nach żołnierze składaliby przysięgę.
nowanie 120-tysięczną armią czynną, uzu-
pełnianą jeszcze liczącymi 30 tys. ludzi
formacjami rezerwowymi. System szko-
lenia szeregowych zawodowych i innych
żołnierzy kontraktowych uznać można za
kluczowy, gdyż ich liczebność w nadcho-
dzących latach ma wyraźnie wzrosnąć.
Rozbudowane i zmodernizowane zaple-
cze dydaktyczne ma kształcić tylu specja-
listów, aby na bieżąco uzupełniać natural-
ną rotację personelu.
Największym wyzwaniem będzie nie-
wątpliwie nadchodzący okres przejściowy,
gdy pobór zostanie ostatecznie zawieszo-
ny. Profesjonalistom stawiać się będzie
znacznie większe wymagania niż żołnie-
rzom służby zasadniczej. Przede wszyst-
kim trzeba pozyskać ochotników chcących
służyć w wojsku co najmniej kilka lat,
o odpowiednich cechach psychofizycz-
nych, mających od początku pełną świado-
mość, że służba wojskowa to także spore
wyzwanie. Następnie należy zainwestować
w ich rozwój i wyszkolić skutecznych żoł-
nierzy poruszających się sprawnie na no-
woczesnym polu walki. 
Napisz do autora:
norbert.baczyk@redakcjawojskowa.pl
Przygotowano na bazie materiałów Zarządu
Szkolenia Sztabu Generalnego WP
Polska Zbrojna 15
AAAAAAA
NA CELOWNIKU
AAAAAAAA
PROFESJONALNI ZAWOD
Czym dla Pana różni się żołnierz zawo-
dowy od żołnierza profesjonalisty?
– Profesjonalista to żołnierz zawodo-
wy, który jest doskonale wyszkolony,
przygotowany do służby w każdych wa-
runkach. Taki, który nie powie, że cze-
goś nie wykonał, bo nie potrafił.
Gdy rozmawiałem z Panem w czasie,
kiedy był Pan szefem Sztabu General-
nego WP, na temat uzawodowienia
wojska, wypowiadał się Pan co naj-
mniej wstrzemięźliwie…
– Profesjonalizacja to przedsięwzięcie
odbywające się w konkretnych warun-
kach politycznych, społecznych i ekono-
micznych. Od czasu, gdy rozmawialiśmy,
minęło pięć lat. Wiele się zmieniło: Pol-
ska należy do UE, mamy otwarte grani-
ce i rynek pracy oraz doświadczenia
z misji w Iraku. Przed siłami zbrojnymi
stanęły nowe zagrożenia i zadania. Po-
zyskaliśmy wiele nowego sprzętu, wy-
magającego od użytkowników dobrego
przygotowania. Dziś przy dziewięcio-
miesięcznej służbie zasadniczej nie mo-
16 Polska Zbrojna
żemy żołnierzowi z poboru powierzyć
wykonania żadnych poważnych zadań.
Gdy już zapozna się on z rzemiosłem
wojskowym, musimy go zwolnić do re-
zerwy. Opóźnianie czy zaniechanie pro-
fesjonalizacji byłoby błędem.
Najbliższe cztery lata będą stały pod
znakiem inwestycji w ludzi, a wydatki
modernizacyjne utrzymają się na po-
ziomie przewidzianym ustawowo – co
najmniej 20 proc. budżetu.
– To niemało, porównując z latami
2001–2002, gdy na ten cel przeznacza-
liśmy ok. 9 proc. budżetu. Później nastą-
pił stopniowy wzrost aż do ponad
23 proc. W roku 2009 wydatki na mo-
dernizację pochłoną nieco ponad 20 proc.
To zapewni dostawy nowoczesnego
uzbrojenia, sprzętu i części zamiennych.
Równolegle trzeba doinwestować system
szkolenia.
Pakiet korzyści, jakimi resort chce za-
chęcić nowych i utrzymać dotychcza-
sowych żołnierzy w służbie po 2010 r.,
Rozmowa
z CZESŁAWEM
PIĄTASEM,
sekretarzem
stanu w MON
ds. społecznych
i profesjonalizacji
jest bogaty: badania profilaktyczne,
opieka stomatologiczna, wieloskładni-
kowy system uposażeń, pomoc w do-
kształcaniu, rekonwersja, dbałość
o poszkodowanych na misjach, refun-
dacja kosztów obrony w sprawach kar-
nych związanych ze służbą…
– Nie będziemy już mogli liczyć na to,
że ktoś przyjdzie służyć, bo musi. Dla-
tego chcemy pokazywać atrakcyjność
służby, która nie ogranicza się do tego,
że żołnierz ładnie wygląda w mundurze
wyjściowym. Potrzebne są dobre uposa-
żenia, świadczenia socjalne, pomoc
w sytuacjach krytycznych – szczególnie
gdy żołnierze giną lub są ranni na mi-
sjach. Przewidujemy także pomoc rekon-
wersyjną dla małżonków żołnierzy pole-
głych w misjach. Oprócz tego zagwaran-
tujemy im mieszkanie, pomoc socjalną
oraz stypendia dla dzieci uczących się do
25. roku życia.
Czy temu pakietowi bonusów towarzy-
szyć będzie niezmienny i stabilny sys-
tem emerytalno-rentowy?
nr 28/2008
 ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO KULISY
PORADY PORADY
PO SŁUŻBIE|
PO SŁUŻBIE
HISTORIAHISTORIA
– Ten system jest podstawą stabilno-
ści służby. Teraz, po 15 latach służby,
żołnierz nabywa prawo do emerytury
w wysokości 40 proc. ostatniego upo-
sażenia z dodatkami stałymi. Maksy-
malnie po 30 latach służby może zwięk-
szyć emeryturę do 75 proc. uposaże-
nia. Tego systemu nie zamierzamy
zmieniać.
Ten rok zakończymy, mając w służbie
zapewne ok. 75–76 tys. żołnierzy za-
wodowych oraz do 9 tys. nadtermino-
wych, czyli w sumie 85 tys. zawodow-
ców.
– Plan jest taki, że 120 tys. stanowisk
etatowych przeznaczamy dla żołnierzy
służby czynnej, w tym około pięciu do
ośmiu tysięcy stanowisk dla podchorą-
żych w akademiach i szkołach oficer-
skich, kadetów w szkołach podoficer-
skich i kandydatów na szeregowych
w centrach szkolenia. W tym roku od-
notowujemy zdecydowanie dodatni bi-
lans naboru do korpusu szeregowych,
czego nie można powiedzieć o roku
2006. Sądzę, że to efekt rozszerzenia
kręgu osób, które mogą wstąpić do te-
go korpusu. Myślę zatem, że ostatecz-
ne stany osobowe zdecydowanie prze-
kroczą Pańskie prognozy.
ODOWCY
Po 1 stycznia 2010 r. MON chce odejść
od tzw. superetatu oraz dzielenia przez
Radę Ministrów kadry na korpusy.
Dlaczego?
– Odchodzimy od superetatu, bo chce-
my zachować elastyczność kadrową. Po-
trzeby kadrowe są przecież dyktowane
rodzajem i przeznaczeniem jednostki.
Usuwamy więc gorset utrudniający do-
tychczasowe działanie.
Być może w resorcie czynione są
jakieś przymiarki do nowego etatu
wojska?
Dziś przy dziewięciomiesięcznej służbie
zasadniczej nie możemy żołnierzowi z poboru
powierzyć wykonania żadnych poważnych
SYLWIA GUZOWSKA (2)
zadań. Gdy już zapozna się on z rzemiosłem
wojskowym, musimy go zwolnić do rezerwy.
Opóźnianie czy zaniechanie profesjonalizacji
byłoby błędem
nr 28/2008
|
||
| |
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA ||
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO | |
– O liczbie stanowisk dla szeregowych,
podoficerów i oficerów zadecyduje struk-
tura oraz liczba jednostek, sztabów i do-
wództw. Sądzę, że oficerowie będą sta-
nowić nieco poniżej 20 proc. kadry sił
zbrojnych. Natomiast około 40 proc. sta-
nowisk przeznaczonych będzie dla pod-
oficerów i szeregowych zawodowych.
Skoro o strukturach mowa – rozu-
miem, że będziemy dążyć do maksy-
malnego ukompletowania brygad i ko-
masacji ich na obszarze jednego gar-
nizonu.
– Na ukompletowanie brygad rozwi-
niętych, oprócz ich położenia operacyj-
nego i stanu infrastruktury, wpływa sy-
tuacja demograficzna w danym regio-
nie. Nie wykluczam więc, że niektóre
brygady będą mieć bataliony w różnych
miastach.
Nie zaprzecza Pan jednak, że dojdzie
do komasacji pododdziałów i likwida-
cji kilku małych garnizonów?
– Dziś za wcześnie o tym wyrokować.
Sztab Generalny WP przeprowadził prze-
gląd wszystkich garnizonów i nie wyklu-
czam, że niektóre (np. składy materiało-
we) zostaną połączone, by lepiej wyko-
rzystać powierzchnię magazynową, lub
zlikwidowane, jeśli okażą się zbędne.
Będziemy starali się lepiej wykorzystać
naszą infrastrukturę. Wiedzę o tym, czy
którekolwiek koszary okażą się zbędne,
zyskamy dopiero wtedy, gdy utworzy-
my Narodowe Siły Rezerwy oraz usta-
limy skład sił zbrojnych potrzebny na
„duży kryzys”.
Aby poszerzyć bazę naboru rekrutów,
planuje się obniżenie wymogów dla
kandydatów na oficerów i podofice-
rów. Wkrótce to nie magister, a licen-
cjat i inżynier, będzie zostawał podpo-
rucznikiem. Czy to nie przyciągnie do
służby nieodpowiednich ludzi?
– W 2004 r. zafundowaliśmy sobie bar-
dzo drogi system pozyskiwania kadr. Nie
wiem, ile jest na świecie armii, które żą-
dają od podporuczników, by na starcie
kariery zawodowej legitymowali się ty-
tułem magistra. Tego nie robią ani Ame-
|| || |
rykanie, ani Brytyjczycy. Uważam, że li-
cencjat czy dyplom inżyniera na tym po-
ziomie wystarcza. Nasz pomysł nie ozna-
cza jednak, że bardzo zdolny podchorą-
ży nie będzie mógł zakończyć studiów
jako magister. Taką szansę będą miały
osoby szczególnie zdolne, które mogły-
by w przyszłości prowadzić samodziel-
ną działalność naukową przydatną siłom
zbrojnym. Dziś podporucznik ma być do-
brym, nowocześnie myślącym dowódcą
plutonu. Natomiast oficer starszy (od ma-
jora) będzie musiał mieć tytuł magistra.
Szeregowi mają szkolić się w ośrod-
kach szkolenia, tak by jednostki linio-
we nie przekształcały się w centra
szkolenia.
– Do jednostek liniowych mają trafiać
już wyszkoleni żołnierze. W związku
z tym kandydaci na szeregowych zawo-
Oficerowie będą stano-
wić nieco poniżej 20 proc.
kadry sił zbrojnych. Nato-
miast po mniej więcej
40 proc. stanowisk prze-
znaczonych będzie dla
podoficerów i szerego-
wych zawodowych
dowych rzeczywiście będą musieli
przejść przez ośrodki szkolenia. W za-
leżności od tego, czy byli oni już kiedyś
w wojsku, czy też nie, ich szkolenie po-
trwa od trzech–czterech do sześciu–
ośmiu miesięcy i zakończy się egzami-
nami. Tylko po ich zaliczeniu będą przyj-
mowani do służby.
Dlaczego żołnierze służby kontrakto-
wej mają pełnić ją przez łączny okres
nieprzekraczający 12 lat?
– Uważamy, że w tym czasie będą mo-
gli przygotować się do podjęcia służby sta-
łej w korpusie podoficerów lub oficerów
oraz podjąć decyzję, czy chcą się wiązać
z wojskiem na dłużej. Zwracam uwagę na
to, że liczba stanowisk przewidzianych dla
szeregowych pozwala im awansować
i zmieniać stanowisko dwu- lub trzykrot-
nie w ciągu tego okresu. Później powinni
decydować się na wstąpienie do korpusu
podoficerskiego. Chcemy, by dobrze wy-
szkoleni szeregowi, z 10–12-letnim sta-
żem, zasilali ten korpus. 
Rozmawiał Artur Goławski
Pełną wersję wywiadu można przeczytać
na stronie www.zołnierz-polski.pl
Polska Zbrojna 17
WOJSKO KONFLIKT
Na internetowym forum
zwyciężyła opinia, że
u „Janosików” źle się służy,
a w jednostce nie ma dobrych
dowódców, którzy rozumieją
żołnierzy
O 8 Batalionie Walki Radioelektronicznej, czyli popularnych „Janosikach”, na NFoW jest
głośno od kilku lat. Jednostka została przedstawiona jedynie w czarnych barwach: dowódcy
są rzekomo niekompetentni, dorwali się do władzy i realizują swoje chore ambicje.
– Możemy się spotkać i porozmawiać
o realiach służby w „Janosikach”. Od ra-
zu uprzedzam, że moja pomoc w robieniu
jakiegokolwiek artykułu mającego wywo-
łać sensację w prasie bulwarowej nie wcho-
dzi w rachubę – „Mikado7” z NFoW od-
powiada wreszcie na kolejnego e-maila.
Jednak następna redakcyjna wiadomość,
że tematem zainteresowany jest nie wy-
słannik któregoś z polskich tabloidów, tyl-
ko reporter „Polski Zbrojnej” gwarantują-
cy rozmówcy pełną anonimowość i poda-
jący mu wszystkie swoje prywatne namia-
ry, spotyka się z milczeniem ze strony
„Mikado7”.
BATALIA O HONOR
Zamiast niego dzwoni inny żołnierz
z 8 Batalionu Walki Radioelektronicznej
w Grudziądzu: – Przeczytałem pana roz-
mowę z pewnym politologiem, który mó-
wił, że wojsko nie potrafi dbać o swój ima-
ge i dobre imię. Potwierdzam. Przecież nie
może być tak, że ktoś, korzystając z anoni-
mowości, oczernia jednostkę, a my udaje-
my, że nic się nie stało. Czy nikt nie widzi,
18 Polska Zbrojna
Z problemami
opisywanymi na
NFoW nikt się
nigdy do nas nie
zwracał – mówią
mężowie zaufania
korpusu oficerów
i podoficerów
SIEĆ
ROMAN PRZECISZEWSKI
OSZCZERSTW
że coraz bardziej cierpi na tym honor „Ja-
nosików”? – nie kryje rozżalenia żołnierz.
Ppłk Zbigniew Nowak do końca grud-
nia ubiegłego roku był „likwidatorem”
11 Batalionu Walki Elektronicznej w Leg-
nicy. Kilka tygodni wcześniej dowiedział
się, że zaraz po tym zadaniu przejmie do-
wodzenie podobną jednostką w Grudzią-
dzu. – Ten garnizon odwiedziłem tylko raz,
bodajże w 1997 r., gdy byłem na wyż-
szym kursie doskonalenia oficerów. Wte-
dy w Grudziądzu stacjonował 8 Pułk Ra-
dioelektroniczny. Poznałem jego struktu-
rę i sprzęt. Kiedy w tym roku przejmowa-
łem stanowisko w Grudziądzu, słyszałem,
że jest to już zupełnie inna jednostka. Wie-
działem również, że wcześniej dochodzi-
ło w niej do pewnych zadrażnień między
kadrą a dowódcą. Wierzyłem jednak, że
to już wyłącznie historia – opowiada
ppłk Nowak.
Tymczasem doniesienia o fatalnej at-
mosferze w Grudziądzu wciąż pojawiają
się na forum. Można przeczytać, że jest
ona niezdrowa do tego stopnia, iż żołnie-
rze ciągle korzystają ze zwolnień wysta-
wianych przez psychiatrów. – Rozwiąza-
nie jest jedno: o sprawie należy zawiado-
mić prokuratora. Chyba że kadra lubi być
gnębiona – jakiś czas temu zaproponował
jeden z internautów. Jego rada nie spot-
kała się ze zrozumieniem: – Jakoś prze-
żyję czas do końca kadencji dowódcy, sie-
dząc cicho w kancelarii, zaszczuty jak
pies – napisał jeden z internautów kry-
tycznie odnoszący się do sytuacji w Gru-
dziądzu. Swój sposób na przetrwanie tłu-
maczył następująco: w jednostce poja-
wiła się kontrola NIK, ale „kontroler nie
miał kompetencji, robił sztukę dla sztu-
ki”. Po nim zjawiła się inspekcja wojsko-
wa. W tym przypadku „imprezy, spon-
sorowane z środków budżetowych, zała-
twiły dobrą ocenę”. Podobnie było z kon-
trolą gospodarczą. – I co – ja mam wie-
rzyć w prokuraturę? – pytał na koniec.
Internetowe forum przyjęło jego tłuma-
czenie przychylnie.
Tymczasem z naszych ustaleń wynika,
że batalion przeszedł w tym roku dwie
duże kontrole. W czasie każdej z nich
przewodniczący komisji – zgodnie z prze-
nr 28/2008
 | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO
ski – żołnierz z kompanii kpt. Czarnasa.
– W jednostce jestem od 12 lat. Znam
wszystkich, wszyscy znają mnie. Kilka lat
temu ktoś zapytał, czy czytałem, co o ba-
talionie piszą na NFoW. Przeczytałem to
i… zdębiałem. Wszystko było bzdurą.
Problemy w jednostce oczywiście są, ale
zupełnie inne niż te, o których można
przeczytać na NFoW. – W batalionie
jest teraz 37 szeregowych zawodo-
KRYTYCY wych. Najważniejszy problem
Gdyby wierzyć ludziom pi- naszego korpusu to brak
szącym na forum, pierwszy do- mieszkań i miejsc w inter-
wódca był zły; drugi – choć znacznie nacie. Gdy wejdą dodatki
bardziej liberalny – tak samo; trzeci, za kwaterę służbową, na-
obecny – wcale im nie ustępuje. Czy za- stroje się poprawią – tłu-
tem w batalionie, zdaniem krytyków na maczy st. szer. Jabłoński.
forum, w ogóle może być dobrze?
– A z tego, co o „Janosi-
Chyba tylko, gdy nie będzie w nim
kach” piszą na forum, tylko
przełożonych i podwładnych.
się śmiejemy. Każdy wie, jak
Ale to oznacza koniec
jest i m.in. dlatego chętnych do
wojska...
naszego korpusu nie brakuje – do-
daje. O problemach w Grudziądzu
chętnie mówi również chor. Ziemski, ale
znów nie mają one nic wspólnego z oskar-
żeniami, jakie można przeczytać w inter-
necie: – W jednostce jestem od 15 lat.
Problemy służby są wszystkim znane:
przeniesiono jedną kompanię z Hrubie-
WWW.SXC.HU (3)
Co tych wszystkich, którzy oczerniają
naszą jednostkę w internecie, skłania do szowa, drugą wprowadzono do etatu jed-
anonimowości? – pyta retorycznie nostki, a WAM nie była w stanie zapew-
ppłk Zbigniew Nowak. nić im mieszkań. Najpierw kadrze ofero-
wano mieszkania w Dolnej Grupie, ale
pisami – zarezerwowali czas na skargi były one w skandalicznym stanie – nie-
i wnioski kadry. Za pierwszym razem za- wyremontowane, ze ścian sypał się tynk.
meldował się jeden żołnierz z pretensja- Dopiero po interwencji dowódcy agencja
mi, że dowódca wprowadził poranny roz- zaczęła robić remonty. Później znacznie
ruch fizyczny dla żołnierzy nadtermino- podniesiono opłaty za internat, które jed-
wych. Okazało się, że wcześniej żołnierz nak, po kolejnej interwencji, zamrożono.
ten dostał dwójkę z WF-u. Kolejny żoł- Obecnie te problemy rozwiązywane są na
nierz skarżący się na warunki służby nie szczeblu centralnym. Ewa Kwietniewska,
mógł pogodzić się z tym, że nowy dowód- przewodnicząca NSZZ Pracowników
ca zlikwidował parking znajdujący się na Wojska, uzupełnia obraz życia w jedno-
terenie jednostki. To, że jednocześnie wy- cie, mówiąc o problemach pracowników
znaczył nowe miejsce do parkowania po- batalionu: po ostatnich podwyżkach na-
jazdów prywatnych na terenie komplek- stroje się poprawiły, ale i tak daleko im do
su, wcale się nie liczyło. ideału. Średnia płaca w batalionie nie
Wbrew faktom na internetowym forum przekracza 1900 zł. W najtrudniejszej sy-
zwyciężyła opinia, że u „Janosików” źle tuacji znajdują się operatorzy grupy radio-
się służy, a w jednostce nie ma dowódców, wej, ludzie z wyższym wykształceniem.
którzy rozumieją żołnierzy. Kpt. Dariusz W resortowym wykazie stanowisk cywil-
Kraszewski, dowódca stanowiska dowo- nych nie ma dla niech odpowiednio za-
dzenia, przyznaje, że taka ocena przylgnę- szeregowanych etatów.
ła do batalionu. Kiedy jechał na ćwicze- – Rozwiązanie tych problemów nie le-
nia lub na odprawę poza jednostkę, za- ży w gestii dowódcy jednostki, a informa-
wsze słyszał: – Ależ macie cyrk! Tłuma- cje o nich przesłano do przełożonych
czył wtedy, że to potwarz i zwyczajne – podkreślają wszyscy rozmówcy.
kłamstwo. – Z problemami opisywanymi na NFoW
nikt się nigdy do nas nie zwracał – dodają.
PROBLEMY? TAK, ALE… Z perspektywy jednostki wszystko wy-
To samo tłumaczą kpt. Szymon Czar- daje się więc w porządku. Tymczasem
nas, mąż zaufania oficerów, mł. chor. w internecie temat wciąż żyje. Po obcho-
sztab. Piotr Ziemski, mąż zaufania pod- dach jubileuszu jednostki „Mikado7” wy-
oficerów, i st. szer. zaw. Mirosław Jabłoń- rokował: „nieudolność nowego dowódcy
nr 28/2008
| | | |
jest porażająca. Ten jubileusz to jedna
wielka klapa”. Skąd taka ocena? Otóż in-
ternauta burzy się, że impreza miała jedy-
nie lokalny charakter. Nie uczestniczyli
w niej przełożeni, nie zaproszono byłych
żołnierzy jednostki. Na dodatek święto
miało się skończyć balem dla kadry, któ-
ry okazał się niewypałem. Komu za to
wszystko trzeba wystawić rachunek? Wia-
domo – dowódcy i jego doradcom.
INTERNET A RZECZYWISTOŚĆ
Jak było naprawdę? Gdy trwały przy-
gotowania do uroczystości w garnizonie,
dowódca był na poligonie. Wcześniej od
prawników dowiedział się, że ze służbo-
wych pieniędzy nie sposób zorganizować
dużej imprezy z prostego względu – jego
fundusz reprezentacyjny wynosi 800 zł.
Wystarczy na kawę, herbatę i kwiaty. Je-
żeli dowódca wydałby nawet kilka złotó-
wek na co innego, natychmiast wytknęła-
by mu to kontrola gospodarcza. – Nie
chciałem zbagatelizować święta jednost-
ki, powiedziałem więc logistykowi bata-
lionu, że z własnych pieniędzy zapłacę za
obiad dla dodatkowych 30 osób zaproszo-
nych na jubileusz i pokryję koszty przy-
gotowania 300 porcji grochówki na festy-
nie. Z własnej kieszeni wyciągnąłem kil-
kaset złotych. Nie chciałem się tym ge-
stem chwalić, ale gdy nagle pojawiły się
plotki, że sięgnąłem po służbowe pienią-
dze i że traci na tym kadra, musiałem po-
wiedzieć, jak sytuacja wygląda naprawdę
– relacjonuje ppłk Nowak. Dowódca wy-
jaśnia też sprawę „niewypału”, jakim oka-
zał się bal dla kadry: – Padła propozycja,
że spotkamy się na wspólnej zabawie.
Zgodziłem się. Początkowo zgłosiło się
kilkadziesiąt par. Kiedy jednak okazało
się, że trzeba będzie zapłacić ok. 120 zł
od pary, zainteresowanie natychmiast
spadło. Okazało się, że w wyznaczonym
terminie pieniądze wpłaciło jedynie kil-
kunastu żołnierzy zawodowych. Kilka-
dziesiąt godzin przed balem zdecydowa-
łem, że na siłę nie będziemy niczego or-
ganizować. Czułem żal. Miało być ina-
czej. Wszystkiego jednak z własnej kie-
szeni dofinansować nie mogłem.
Obecny dowódca batalionu nie kryje
rozżalenia z powodu oszczerstw napisa-
nych na forum: – Dlaczego mój podwład-
ny nie miał odwagi, by zameldować się
i przedstawić sprawę wprost? To nie te
czasy, że dowódcy coś zamiatają pod
dywan, a podwładni są pozbawieni pra-
wa głosu. Co tych wszystkich, którzy
oczerniają naszą jednostkę w interne-
cie, skłania do anonimowości? – pyta
retorycznie ppłk Nowak. 
Napisz do autora: roman.przeciszewski@
redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 19
AAAAAAA SZKOLENIE
WOJSKO AAAAAAAA
cjach angielskiego na dodatkowe zajęcia
praktyczne. Swoim podwładnym będą
musiały bowiem imponować nie tylko
dobrą znajomością języka, ale rów-
nież innymi, bardziej „żołnier-
skimi” umiejętnościami.
Elewi żałują, Dlatego już cieszą się na
że w ciągu dziesięciu myśl o czekającym je
miesięcy spędzonych
w szkole za mało było
wkrótce przeprawianiu
zajęć praktycznych się przez przeszkodę
wodną w pełnym oporzą-
dzeniu na podręcznych
środkach przeprawowych,
chociaż na razie brzmi to dla nich
dość tajemniczo. Tego też jeszcze nigdy
nie ćwiczyły.
Podczas przerwy w zajęciach wyzna-
ły, że jak dotąd nie żałują swojej decyzji
o włożeniu podoficerskiego munduru. To,
ZASZCZYT zdobywania podoficerskich szlifów wśród zwiadowców przypadł jedynie st. szer. elew co już za nimi – unitarka, dobówki, tak-
Małgorzacie Kalce i szer. elew Żanecie Urbaniak. tyka, strzelania – spełniło ich oczekiwa-
BOGUSŁAW POLITOWSKI nia. Jak obie podkreślają, zawód żołnie-

WSPINACZKA PO BELKI
rza jest gwarancją tego, że w żadnym mo-
mencie służby nie mają prawa się nudzić.
Przyszłe panie podoficer już przekonały
się, że w wojsku zawsze coś się dzieje,
Zmiany zachodzące w armii wyprzedziły życie. Mimo że w słowniku a przecież gdy za dwa miesiące trafią do
języka polskiego nie ma żeńskiego odpowiednika słowa elew, jednostek i zaczną dowodzić drużynami,
a kapral – niezależnie od tego, czy w spódnicy czy nie – zawsze jest zajęć im jeszcze przybędzie.
podoficerem, kobiety w wojsku czują się coraz pewniej. Jednak przedtem czekają je jeszcze eg-
zaminy końcowe. Zanim zdobędą pod-
ałgorzata i Żaneta zaraz wych bloków. Elewom bardzo spodoba- oficerskie szlify, będą musiały udowod-
po maturze wybrały po- ły się zajęcia, bo nigdy wcześniej nie ćwi- nić, że są godne tego, aby powierzyć im
dobną drogę. Wbrew ro- czyły wspinaczki, a przecież każda no- ludzi i sprzęt. Od wyników egzaminu za-
dzinom, które uważały, wa umiejętność może się kiedyś przydać. leży także końcowa średnia obu pań. To
że kobiecie nie wypada Trochę żałują, że tego typu zajęć jest zbyt bardzo ważne, bo wysoka średnia daje
służyć w armii, postanowiły spełnić ma- mało w ciągu dziesięciu miesięcy spę- możliwość wyboru garnizonu, w którym
rzenie o włożeniu munduru żołnierza. dzonych w szkole – chętnie zamieniłyby przyjdzie im służyć. Poza tym dobra
Najpierw przez dziesięć miesięcy kształ- wiele długich godzin spędzonych na lek- średnia jest dla przełożonych sygnałem,
ciły się w Szkole Podoficerskiej Wojsk że nowo promowanemu kapralowi moż-
Lądowych w Poznaniu, a od kilkunastu na zaufać, a belki na jego naramienniku
dni uczelnianą wiedzę przyszło im zmie- nie pojawiły się przez przypadek.
rzyć z praktyką. Jakby tego było mało, mi-
mo że obrały kierunek zmechanizowany, MARZENIA O LINII
staż i naukę zawodu w prawdziwych ko- Małgorzacie i Żanecie sen z powiek
szarach odbywają w kompanii rozpozna- spędza dziś tylko jedno – stanowisko
nia. Do 17 Wielkopolskiej Brygady Zme- sztabowe. Biurko i papierkowa robota to
chanizowanej w celu odbycia praktyk dla nich koszmar. Przez dziesięć miesię-
skierowano wielu elewów. Jednak za- cy przekonały się, że ich żywiołem są
szczyt zdobywania podoficerskich szlifów poligony. Nie przeraża ich nawet per-
wśród zwiadowców przypadł jedynie st. spektywa służby w zielonym garnizonie.
szer. elew Małgorzacie Kalce i szer. elew Zniosą wszystko – byle tylko służyć
BOGUSŁAW POLITOWSKI (2)

Żanecie Urbaniak. Dowódca kompanii w wymarzonej linii.

rozpoznania kpt. Jacek Patrzyński prak- Na razie ich marzenie się spełniło
tykantki przyjął miło, ale od razu ostrzegł, – znalazły się w bojowej jednostce i ma-
że przed nimi ciężka praca. ją szanse szkolenia z żołnierzami, z któ-
rych wielu ma za sobą misje w Iraku czy
WRESZCIE PRAKTYKA Afganistanie. Zresztą w okolice Między-
O tym, że ich praktyka będzie cieka- O TYM, że ich praktyka będzie ciekawa, dowie- rzecza trafią też po zakończeniu mie-
wa, dowiedziały się już na samym jej po- działy się już na samym jej początku. Niemal sięcznej praktyki – w ramach szkolnych
czątku. Niemal w pierwszym dniu służ- w pierwszym dniu służby trafiły bowiem na zajęć będą uczestniczyły w ćwiczeniach
by trafiły bowiem na szkolenie górskie szkolenie górskie międzyrzeckich zwiadowców, na wędrzyńskim poligonie. 
międzyrzeckich zwiadowców, które by- które było prowadzone na… ścianach koszaro- Napisz do autora:
wych bloków.
ło prowadzone na… ścianach koszaro- boguslaw.politowski@redakcjawojskowa.pl

20 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | | | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO

nr 28/2008 Polska Zbrojna 21

WOJSKO PROBLEMY
Zgodnie z opinią gen. bryg. Włodzimie-
rza Nowaka, dyrektora Departamentu In-
formatyki i Telekomunikacji MON, Pol-
ska jest jedynym krajem w NATO, który
utrzymuje w mieszkaniach tak rozległy sy-
stem łączności oparty na wojskowych sta-
cjach telefonicznych. Ze względu na to, że
potrzeby finansowe związane z moderni-
zacją sił zbrojnych są ogromne, w różnych
miejscach próbowano znaleźć oszczędno-
ści. Okazało się m.in., że według wyliczeń
Departamentu Informatyki i Telekomuni-
kacji ok. 30 proc. czynnej zawodowo ka-
dry i pracowników wojska ma w domach
telefony służbowe, ale tylko 1 proc. roz-
mów prowadzonych z tych aparatów jest
wykonywanych do macierzystej jednostki
wojskowej abonenta.
Komórka w wersji light
Funkcjonujący w armii wymóg szyb-
kiego powiadamiania i alarmowania wy-
musza stworzenie innego, alternatywnego
sposobu komunikacji, a rozwiązaniem
problemów ma być wykorzystanie sieci
korporacyjnej. Firma, która wygra prze-
targ, podpisze z MON umowę. Na tej pod-

Głuche
stawie do kadry trafią nowe telefony. – Sieć

telefony MAGDALENA KOWALSKA -SENDEK

Do niedawna wojskowe telefony w mieszkaniach żołnierzy zawodowych i

pracowników wojska to była norma. Pod koniec czerwca większość wojskowych stacji
telefonicznych (WST) zainstalowanych w mieszkaniach prywatnych zamilkła.
korporacyjna nie obejmie całej kadry, ale Łączności w Legionowie. Departament tów w ramach nowej sieci ma być znacz-
jej najważniejszą część, która musi być po- planuje, że niższa i średnia kadra otrzyma nie mniej. Resort obrony twierdzi, że naj-
wiadomiona w możliwie najkrótszym cza- telefony najpóźniej do 30 października ważniejsze jest, aby sprawnie funkcjono-
sie. Dotyczy to jednak osób, które nie ma- 2008 r. wał system powiadamiania i alarmowania,
ją służbowych telefonów komórkowych – Nowe rozwiązania nie budzą wśród ka- a zatem nie ma potrzeby, aby wszyscy żoł-
wyjaśnia dyrektor DIiT. dry entuzjazmu. Żołnierze obawiają się, nierze i pracownicy wojska byli abonenta-
System telefonii korporacyjnej funkcjo- że będą zmuszeni do wykorzystywania mi sieci korporacyjnej. Chcąc złagodzić
nuje już od jakiegoś czasu. Program jest prywatnych telefonów do celów służbo- skutki wycofania WST, departament stara
teraz testowany w Regionalnym Węźle wych. Obawy są o tyle zasadne, że apara- się, aby operatorzy sieci komórkowych

22 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO|
przygotowali specjalną ofertę dla tych, któ-
rzy przestaną korzystać w mieszkaniach
z telefonów wojskowych.
Pierwsze centrale cyfrowe instalowa-
ne były w 1992 r., obecnie kończy się
więc czas ich amortyzacji, a moderniza-
cja sieci po prostu się nie opłaca. Poza
tym utrzymanie dotychczasowego syste-
mu telefonii jest, jak uważa gen. bryg.
Włodzimierz Nowak, dość kosztowne.
Zajmują się nim bowiem nie tylko księ-
gowi, rozliczający faktury za połączenia
wychodzące poza centrale wojskowe, ale
i technicy. Dodatkowo urządzenia tech-
niczne w centralach do najtańszych nie
należą. Przykładowo – w średniej wiel-
kości centrali jedną baterię akumulato-
rów trzeba wymieniać co kilka lat, a jest
to koszt, bagatela, ok. 300 tys. zł. – Jak
duże są to sumy i z jak wieloma dziedzi-
nami związane, potrafią ocenić jedynie
ludzie od lat zajmujący się tą problema-
tyką w resorcie. Dla użytkownika WST
koszty te są niewidoczne. W związku
z tym głoszona teza, że utrzymanie WST
nr 28/2008
| | |
| | |
w domach nic nie kosztuje, jest niepraw- ci i byli żołnierze zawodowi, którzy wy-
dziwa – mówi gen. Nowak. łączenie telefonów wojskowych odczują
Użytkownicy telefonów wojskowych wyjątkowo boleśnie. Płk rez. Jerzy
w mieszkaniach prywatnych płacili za Romaniuk, były dowódca Garnizonu
połączenia z numerami innymi niż woj- Grudziądz, przesłużył w wojsku 45 lat.
skowe. Nie było jednak możliwości po- Nie zgadza się na zmiany: – 16 czerwca
bierania opłaty abonamentowej – czyli wysłałem do ministra obrony narodowej
tej, z której zdaniem ekspertów dokła- pismo, prosząc o pozostawienie mi apa-
dano by na utrzymanie sieci telefonicz- ratu służbowego, który otrzymałem
nej czy choćby opłacanie techników. w 1989 r. Jest mi on niezbędny, bo choć
Dodatkowym problemem stały się swe- mam już swoje lata, ciągle pracuję spo-
go czasu roszczenia wspólnot mieszka- łecznie i jako były żołnierz Szarych Sze-
niowych, które żądały od wojska opłat regów zajmuję się wychowaniem patrio-
np. za dzierżawę terenu, na tycznym młodzieży. Wy-
którym stoją wojskowe Telefonów łączenie telefonu sparali-
skrzynki teletechniczne. Na wojskowych nie żuje moją działalność.
podobnej zasadzie żądano Jak mam utrzymywać
także zwrotu kosztów za zostaną pozbawione kontakt ze swoim środo-
uszkodzenia elewacji bu- rodziny żołnierzy wiskiem? – pyta rozżalo-
dynków przy instalowaniu ny emeryt. – W przypad-
sieci. Tego jednak uniknąć przebywających na ku emerytów nie chodzi
się nie dało. – Jeżeli chcie- jedynie o korzyści finan-
liśmy podłączyć oficero- misjach sowe, lecz raczej o kwe-
wi telefon, można to by- zagranicznych stie ambicjonalne i emo-
ło zrobić na dwa sposo- cjonalne. Zależy im na
by – tłumaczy dyrektor DIiT. – Kab- możliwości podtrzymywania kontaktu ze
le mogły biec albo na zewnątrz, al- środowiskiem wojskowym, z ich jednost-
bo wewnątrz budynku. kami i różnymi wojskowymi instytucja-
U
SKI/WWW.SXC.H
Gen. bryg. Włodzimierz Nowak mi – mówi ppłk Waldemar Trzeszczkow-
podaje, że na Zachodzie zdarza ski, dziekan Korpusu Oficerów Pomor-
się czasem, iż armia zakłada ofi- skiego Okręgu Wojskowego.
cerom telefony. Nie odbywa się Konwent Dziekanów KOWP już ponad
MARCIN DMOW
to jednak w ramach sieci woj- półtora roku temu wystąpił z dokumentem
skowej, ale przez dzierżawę li- do MON, przedstawiając ewentualne skut-
nii telefonicznej od operatora ki podjętej decyzji. Płk Marian Babuśka,
cywilnego. – Pewne przyzwy- dziekan Korpusu Oficerów MON, również
czajenia sięgają u nas lat 80. i 90. wysłał w tym roku pismo do szefa Zarzą-
Poza tym, kiedy budowano wojsko- du Planowania Systemów Dowodzenia
wy system telekomunikacyjny, nie ist- i Łączności SGWP oraz do wiadomości
niały jeszcze telefony komórkowe, a jedy- dyrektora DIiT o wsparcie w odroczeniu
ny operator telekomunikacyjny oferował decyzji o likwidacji WST. – Kadra jest nie-
zainstalowanie telefonu w domu w ciągu zadowolona z zachodzących zmian. Wska-
dziesięciu lat. Wojsko musiało budować zaliśmy garnizony, w których z WST ko-
własną infrastrukturę telekomunikacyjną, rzysta się często, więc wyłączenie ich jest
by zapewnić możliwość alarmowania ka- moim zdaniem bezsensowne – wyjaśnia
dry – wyjaśnia gen. Nowak. płk Babuśka. – W wielu garnizonach, np.
Proponowane przez MON nowe rozwią- Czarne czy Przasnysz, utrzymanie miesz-
zania to coś w rodzaju telefonu komórko- kaniowej sieci telekomunikacyjnej zakoń-
wego w wersji light. Telefonia korporacyj- czonej WST nie pociąga za sobą kosztów
na oferuje jedynie połączenia w ramach związanych z dzierżawą otworów teleko-
jednej sieci, bez możliwości odpłatnego munikacyjnych. Korzystanie z WST nie ge-
wykonywania połączeń zewnętrznych. neruje więc kosztów utrzymania i ich li-
Dzięki temu miesięczne utrzymanie tele- kwidacja jest bezpodstawna w kontekście
fonu będzie dla MON mało odczuwalne. ewentualnych oszczędności resortu – po-
Nie powinno być również problemów twierdza płk Trzeszczkowski.
w określeniu, do kogo powinien trafić no- MON nie zamierza jednak zmieniać de-
wy telefon służbowy, bowiem zdecydują cyzji. Dyrektor DIiT uważa, że nie ma
o tym dowódcy poszczególnych jednostek z czym zwlekać, zwłaszcza że podejmowa-
wojskowych. ne kroki nie są dla żołnierzy zaskoczeniem.
O planowanym odłączeniu telefonów służ-
Rozczarowani bowych w lokalach prywatnych mówiło się
Poza kadrą zawodową jest jeszcze jed- już bowiem od listopada 2006 r. 
na grupa społeczna, której ciężko pogo- Napisz do autorki: magdalena.kowalska@
dzić się z nowymi regulacjami. To emery- redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 23
WOJSKO PROBLEMY
MINISTER OBRONY NARODOWEJ BOGDAN KLICH podczas posiedzenia sejmowej komisji obrony zapowiedział, że Wojska Specjalne będą naszym towarem eksportowym.

PIOTR BERNABIUK

PYTANIA O KOMANDOSÓW
Podczas pierwszych w historii obchodów święta Wojsk Specjalnych ich dowódca gen. dyw. Włodzimierz Potasiński
powiedział, że w tym roku rozpoczyna się „batalia o plan, który będzie stanowił o przyszłości tego rodzaju wojsk”. W ciągu
pięciu lat jednostki WS mają osiągnąć gotowość do użycia w ramach sił NATO.

olskie Wojska Specjalne cieszą
się rosnącym zainteresowa-
niem naszych sojuszników zza
Atlantyku. Obiecującą zapo-
wiedzią coraz bliższej współ-
pracy polskich i amerykańskich „specjal-
sów” jest fakt, że już teraz w Polsce prze-
bywa czterdziestu amerykańskich ofice-
rów komandosów. To jednak niejedyny ko-
rzystny dla polskich wojsk specjalnych syg-
nał. W kwietniu na zaproszenie gen. dyw.
Włodzimierza Potasińskiego gościł w Pol-
sce dowódca amerykańskich sił specjal-
nych admirał Eric T. Olson. Wizyta szefa
amerykańskich komandosów trwała kilka
dni, a w oficjalnym, podsumowującym wi-
zytę komunikacie stwierdzono, że jej ce-
lem był dalszy rozwój współpracy między
siłami specjalnymi USA i Polski. Jest to
informacja tyleż enigmatyczna, co znaczą-
ca. Amerykański admirał z całą pewnoś-
cią nie przyleciał bowiem do naszego kra-
ju po to, by zobaczyć przygotowany przez
GROM pokaz odbijania porwanego przez
terrorystów autobusu. Zapewne zna do-
skonale raporty zawierające opinie o moż-
liwościach bojowych Polaków i ich wspól-
nym działaniu z jego podwładnymi. Za-
ufanie partnerów zdobywaliśmy bowiem
przez kilka lat współpracy w najtrudniej-
szych sojuszniczych misjach.
O tym, że admirał Olson nie odwiedził
Polski bez powodu, świadczy przebieg te-
gorocznego Międzynarodowego Tygodnia
Sił Specjalnych (International SOF Week)
w Tampie na Florydzie. W tym roku w od-
bywającym się co trzy lata spotkaniu na
temat rozwoju sił specjalnych oraz walki
z terroryzmem wzięło udział siedmiuset
uczestników z 74 państw świata. Poza
Amerykanami jedynie przedstawiciel Pol-
ski został poproszony o publiczne wyra-
żenie swoich poglądów oraz zaprezento-
wanie możliwości rozwojowych wojsk
specjalnych w naszej części świata. Aplauz
słuchaczy, w większości najwyższej ran-
gi fachowców, był najlepszą oceną mery-
torycznej zawartości zaprezentowanego
przez gen. Potasińskiego projektu.
Rolę polskich Wojsk Specjalnych doce-
nia również minister obrony narodowej
Bogdan Klich, który podczas posiedzenia
sejmowej komisji obrony zapowiedział,
że Wojska Specjalne będą naszym towa-
rem eksportowym: – Zabiegamy o to, aby
miały dobre notowania u naszych najważ-
niejszych, w szczególności amerykań-
skich, sojuszników.
I właśnie w tym momencie pojawiają
się pytania: czy polskie Wojska Specjal-
ne rzeczywiście stoją dziś przed swoją
wielką szansą? Czy dzięki dotychczaso-
wemu dorobkowi i w efekcie dalszego roz-
woju mogą stać się w tej dziedzinie lide-
rem? I czy ambitnemu projektowi nie gro-
zi z naszej strony grzech zaniechania? Są
one wynikiem obserwacji tego, co w ostat-
nim czasie działo się wokół Dowództwa
Wojsk Specjalnych. Po opuszczeniu Byd-
goszczy komandosi wciąż nie doczekali
się docelowej siedziby i tylko co jakiś czas
prasę obiegają plotki o rychłych przeno-
sinach „specjalsów” w nowe miejsce. Ta-
ka sytuacja wywołuje w Dowództwie
Wojsk Specjalnych wrażenie tymczaso-
wości w oczekiwaniu na dalsze decyzje.
Nie trzeba dodawać, że w takiej atmosfe-
rze trudno jest w pełni oddawać się pra-
cy, czyli budowaniu i przygotowywaniu
kolejnych elementów organizacyjnych,
nieodzownych dla właściwego funkcjono-
wania tej formacji. Do dziś nie zostały
utworzone struktury dowodzenia, logisty-
ki, wsparcia powietrznego, bez których
istnienie wyodrębnionego dowództwa mi-
ja się z celem. Wojska Specjalne mają
wprawdzie swój budżet, ale to nie znaczy,

24 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
Polska
specjalność
Polacy zrobili pierwszy krok ku przejęciu odpowiedzialności za prowincję Ghazni.
GROM (2)
W ysoka pozycja Polski nie
powinna być dziś dla niko-
go zaskoczeniem, gdyż proces
dochodzenia do niej wypraco-
wywany jest od lat, i to równole-
gle przez dokonania naszych
komandosów, jak i procesy poli-
tyczne. Należy pamiętać, że na
szczycie w Pradze w 2002 r.
padła deklaracja, iż polską spe-
cjalnością w NATO będą wojska
specjalne. Cztery lata później,
w 2006 r. w Rydze, Stany
Zjednoczone, Holandia,
Norwegia i Polska zaprezento-
wały wspólną wizję transforma-
cji Wojsk Specjalnych NATO.
Jednym z punktów tej inicjatywy
było utworzenie NSCC, czyli
Wielonarodowego Centrum
Operacji Specjalnych w Mons.
że mogą nim samodzielnie gospodarować,
a wiążący im ręce system „wojskowej
biurokracji” nie odpowiada specyfice
tych wojsk, głównie ze względu na zbyt
długi czas, jaki jest potrzebny na dopeł-
nienie wszystkich procedur.
Pytania dotyczą również przyszłego
międzynarodowego umocowania pol-
skich Wojsk Specjalnych: czy przewidu-
jemy utworzenie w naszym kraju regio-
nalnego dowództwa operacji specjalnych
NATO? Kiedy zostanie utworzona pol-
ska struktura dowodzenia operacjami
specjalnymi i czy gdy powstanie, to po
certyfikacji będzie zdolna do użycia ja-
ko regionalna struktura dowodzenia
NATO?
Na razie, mimo uznania Amerykanów,
siła przebicia polskich komandosów
w sojuszu nie jest zbyt duża. Litwini, mi-
mo że ich wojska specjalne nie są zbyt
liczne, mają w NSCC (Centrum Koor-
dynacji Działań Specjalnych NATO) kil-
ku przedstawicieli, zaś Polacy, prezentu-
jący nieporównywalnie większy poten-
cjał i przywódcze ambicje regionalne,
tylko jednego.  a także usprawnianiu funkcjonowania ad-
Napisz do autora: piotr.bernabiuk@
redakcjawojskowa.pl
nr 28/2008
| |
| | | | |
Debiut
w Ghazni KRZYSZTOF WILEWSKI
28 czerwca odbyła się uroczystość wciągnięcia na maszt działającego tam
cywilno-wojskowego zespołu odbudowy prowincji (Provincial Reconstruction
Team – PRT) biało-czerwonej flagi.
AGNIESZKA DOLATOWSKA
Jesteśmy pierwszym pododdziałem, który został przemieszczony do prowincji Ghazni w ra-
mach planu konsolidacji sił – podkreślał dowódca polskiego personelu PRT ppłk Wiesław Pyć.
odczas ceremonii dowódca pol- cja bierze udział w budowaniu autorytetu
skiego personelu PRT ppłk legalnej władzy wśród Afgańczyków.
Wiesław Pyć przypomniał pol- Polski personel PRT w Ghazni, który roz-
skim i amerykańskim żołnierzom biorą- począł działalność w ramach istniejącego
cym udział w uroczystości, że poza po- w tej prowincji amerykańskiego zespołu,
mocą ludności afgańskiej polski perso- będzie zaangażowany w realizację projek-
nel PRT Ghazni ma jeszcze jedno nie- tów rozwojowych na obszarze całej pro-
zwykle ważne zadanie: – Jesteśmy wincji. Pierwsze propozycje „polskich”
pierwszym pododdziałem, który został projektów, które będą finansowane z fun-
przemieszczony do prowincji Ghazni duszy Departamentu Współpracy
w ramach planu konsolidacji sił. Rozwojowej Ministerstwa Spraw
Jesienią tego roku Polska przejmie peł- Zagranicznych, powstały w ciągu ostat-
ną odpowiedzialność za tę prowincję. To nich dwóch tygodni. Wszystkie projekty są
od nas i naszych dzia- Polski personel PRT efektem konsultacji z władza-
łań będzie zależeć, w ja- mi lokalnymi oraz starszyzną
ki sposób ludność i wła- Ghazni będzie plemienną, dzięki czemu
dze Ghazni będą po- można mieć pewność, że są
zaangażowany
strzegać żołnierzy no- one rzeczywiście potrzebne
szących na rękawach w realizację projektów miejscowej ludności. Polacy
biało-czerwoną opaskę. wezmą udział w budowie mo-
Cywilno-wojskowe zespo- rozwojowych na stu, dostarczą wodę pitną dla
ły odbudowy prowincji to obszarze całej obozu uchodźców, wyremon-
kluczowe elementy tują sierociniec zamieszkały
w strukturze sił ISAF. Ich prowincji przez ok. 200 dzieci, a także
głównym zadaniem jest wspieranie afgań- stworzą eksperymentalną uprawę roślin
skich władz w pracach nad rozwojem go- sadowniczych przy prowincjonalnych od-
spodarczym i kulturalnym poszczególnych działach departamentu rolnictwa. 
regionów, odbudowie infrastruktury, Współpraca: kpt. Agnieszka Dolatowska
Napisz do autora: kszysztof.wilewski@
ministracji publicznej. W ten sposób koali- redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 25
WOJSKO PROBLEMY
PROBLEMY
PIOTR LASKOWSKI
Wprowadzone na początku roku przez
wojewodę wielkopolskiego nowe i większe od
dotychczasowych strefy ograniczonego
użytkowania wokół lotniska wojskowego
w Poznaniu-Krzesinach znów wywołują
protesty okolicznych mieszkańców.
MARTWA ST ojsko, a w jego imieniu
Wojskowy Zarząd In-
frastruktury (WZI), ma
do połowy lipca przed-
stawić koncepcję syste-
mu monitoringu hałasu. Natomiast do koń-
ca roku, w porozumieniu z wydziałem śro-
dowiska i rolnictwa urzędu wojewódzkie-
go, ma oddać ten system do użytku. Wia-
domo już jednak, że tego nie zrobi, bo szef
WZI płk Jacek Adamek odwołał się od de-
cyzji wojewody wielkopolskiego do mini-
stra środowiska.
Zarządzenia ministra określają, kiedy na-
leży montować urządzenia do monitoro-
wania hałasu. Ma to się odbywać po 10 tys.
operacji lotniczych wykonywanych w cią-
gu roku na danym lotnisku. – Taką liczbę
operacji, według planów sporządzonych
przez Dowództwo Sił Powietrznych, lotni-
sko w Krzesinach osiągnie pod koniec
przyszłego roku – mówi płk Adamek. Da-
ne dotyczące lotów zostały szczegółowo
przeanalizowane z szefostwem szkolenia
sił powietrznych 2 Brygady Lotnictwa Tak-
tycznego i 31 Bazy Lotnictwa Taktyczne-
26 Polska Zbrojna
go. – Nie zgadzamy się z nierównym trak-
towaniem lotnisk. Decyzja została wyda-
na z naruszeniem prawa, stąd nasz wnio-
sek odwoławczy. Zaplanowaliśmy wyko-
nanie stałego monitoringu w przyszłym ro-
ku. Teraz nawet nie mamy na to środków,
a koszt założenia i utrzymania systemu
trzech punktów pomiaru hałasu to wyda-
tek rzędu kilkuset tysięcy złotych – doda-
je płk Adamek.
Gdzie oni latają?
Minister powinien odpowiedzieć na od-
wołanie w ciągu 30 dni. WZI w swoim piś-
mie odniósł się do poszczególnych para-
grafów zarządzenia ministra środowiska,
które w jego ocenie zostały naruszone. Na
przykład nie ma problemu, jeśli chodzi
o potrzebę wykonania monitoringu hałasu
na lotnisku w Krzesinach w ogóle. Sprawa
rozbija się tylko o termin wykonania.
– Chcemy, żeby lotniska wojskowe nie by-
ły traktowane inaczej niż na przykład ko-
mercyjne porty lotnicze, wokół których nie
ma jeszcze stref hałasu – wyjaśnia płk Ada-
mek. Dyrektor Wydziału Środowiska i Rol-
nictwa w Urzędzie Wojewódzkim w Po-
znaniu Jolanta Ratajczak uważa, że wojsko
nie wykazuje dobrej woli i nie chce moni-
torować hałasu wywoływanego przez sa-
moloty F-16. – Mamy doniesienia o innych
torach lotów i innej ich intensywności od
wcześniej deklarowanej – mówi dyr. Rataj-
czak, choć jednocześnie, ponieważ nie ma
danych z monitoringu, trudno jej określić,
jak teraz samoloty latają.
W sumie mają powstać trzy stacje po-
miarowe w miejscach najbardziej narażo-
nych na hałas: w Marlewie, Głuszynie i Lu-
boniu. Tymczasem na zlecenie dyr. Rataj-
czak wojewódzki inspektor ochrony środo-
wiska zamierza przeprowadzić doraźną
kontrolę hałasu w wymienionych punktach.
Urząd chce uzyskać dane, które pozwolą
ewentualnie zweryfikować granice strefy
ograniczonego użytkowania wokół lotni-
ska lub sprawdzić, czy zostały one wyty-
czone poprawnie.
Prowadzone przez samorząd Lubonia sa-
modzielne badania hałasu nic nie dały, bo
były wykonywane nieprofesjonalnie – wy-
niki nie były powtarzalne. Hałas chwilo-
nr 28/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY
PORADY PORADY |
PO SŁUŻBIE
TREFA
wy, na który mieszkańcy zwracali uwagę,
nie był dla badań tak istotny, bowiem liczą
się głównie średni hałas dobowy i liczba
operacji powietrznych. – Zmarnowali tyl-
ko pieniądze – mówi dyr. Ratajczak o sa-
morządzie Lubonia.
Jednak mieszkańcy stref ograniczonego
użytkowania nie dają za wygraną. Sprawa
dotyczy terenów, na których zaczęły obo-
wiązywać ograniczenia w budowie nowych
domów i rozbudowie już istniejących.
Właściciele 2–3 tys. m kw. ziemi nie mają
nabywców, bo nie można na takim grun-
cie budować domów.
Tylko sąd
Niedawno lokalną prasę obiegła wiado-
mość, że rodzinie, w której są chore i star-
sze osoby, nie wydano pozwolenia na prze-
budowę i dostosowanie domu do ich po-
trzeb właśnie ze względu na to, że budy-
nek znalazł się w pierwszej strefie ograni-
czonego użytkowania. – Takie jednostko-
we przypadki należałoby rozwiązywać
na korzyść wnioskujących – uważa dyr.
Ratajczak. I zaraz dodaje, że jeśli takie
nr 28/2008
||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO || | | || || |
PIOTR LASKOWSKI/SMLW KRZESINY
PIOTR LASKOWSKI
Ograniczenia
W raz z nowym obszarem ograniczonego użytkowania wpro-
wadzono zmiany w zakresie przeznaczenia terenu, określo-
no wymagania techniczne dotyczące budynków oraz sposób ko-
rzystania z terenu. Właściciel nieruchomości, która znalazła się
w I strefie, może sądownie żądać wykupienia jego nieruchomo-
ści lub pozostać na niej i domagać się ochrony akustycznej. Jego
żądania mogą dotyczyć zamontowania przegród budowlanych o
odpowiedniej izolacyjności akustycznej lub wyciszenia budynku
przez zastosowanie odpowiednich okien dźwiękoszczelnych.
Trzy strefy
O bszar ograniczonego użyt-
kowania podzielono na trzy
strefy, w których hałas określa-
ny według specjalnych pomia-
rów wynosi: dla strefy I – 60
dB, dla strefy II – 55 dB, a dla
strefy III – 45 dB. Cały obszar
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
PŁK JACEK ADAMEK
ograniczonego użytkowania ma
– Chcemy, żeby lotniska woj-
skowe nie były traktowane ina- teraz powierzchnię ok. 225 km
czej niż na przykład komercyj- kw. Obszar strefy I obejmuje
ne porty lotnicze, wokół których ok. 33 km kw., a strefy
nie ma jeszcze stref hałasu II 83 km kw.
NA HAŁAS NAJBARDZIEJ i spadek wartości nieruchomości. A oso-
bom, które takie decyzje podjęły i są właś-
NARZEKAJĄ MIESZKAŃCY cicielami np. domu z ogrodem, rzeczo-
LUBONIA, MOSINY znawcy majątkowi wyceniają nierucho-
mości na poziomie zakupu dwu- lub trzy-
I PUSZCZYKOWA, CHOCIAŻ pokojowego mieszkania w bloku. To ma-
NAJGŁOŚNIEJ JEST ło. – Problem hałasu w Marlewie dotyka
co drugi, trzeci dom. Nie wiem, czy wszy-
W MARLEWIE I POZNANIU.
scy mieszkańcy będą starali się o wykup
pozwolenie rodzina miała wydane, za- swoich nieruchomości, ale boję się, że nikt
nim wprowadzono nową strefę, to nadal nam już nie pomoże. Dalej będziemy żyć
jest ono ważne. w hałasie – mówi Małecki.
Mieszkańcy, którzy do tej pory występo- Jak twierdzi dyr. Ratajczak, na hałas naj-
wali o odszkodowania i liczyli na szybkie bardziej narzekają mieszkańcy Lubonia,
pieniądze poza sądem, zapominają, że ob- Mosiny i Puszczykowa, chociaż najgłoś-
szar ograniczonego użytkowania jest in- niej jest w Marlewie i Poznaniu. Burmistrz
strumentem prawnym, który pozwala zwra- Puszczykowa stwierdziła nawet na antenie
cać się z roszczeniami do sądu za to, że ich TVP Info, że wpływają do niej liczne skar-
domy znalazły się w strefie hałasu. Jak gi mieszkańców na to, że samoloty są
uważa przewodniczący Stowarzyszenia szczególnie dokuczliwe i budzą mieszkań-
Ekologiczne Marlewo Grzegorz Małecki, ców w nocy. – Typowe nocne loty nie są
koszty związane z prowadzeniem sprawy w ogóle wykonywane – informuje oficer
w sądzie są bardzo wysokie i sięgają od prasowy 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego
kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy zło- kpt. Waldemar Krzyżanowski. 
tych. Niewielu więc upomina się teraz Napisz do autora:
o odszkodowania za wyciszenie domów piotr.laskowski@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 27
WOJSKO SZKOLNICTWO
Jeszcze dwa lata temu
w elitarnej Akademii Sił
Powietrznych Stanów
Zjednoczonych w Colorado
Springs nie było żadnego
Polaka. Teraz do st. szer.
Kajetana Łapczuka dołączył
drugi Polak – st. szer. Maciej
Krakowian.
ROBERT CZULDA
Przed wyjazdem do Colorado Springs
Maciej Krakowian złożył przysięgę i zo-
stał powołany do służby w korpusie sze-
regowych zawodowych w stopniu
starszego szeregowego.
Zanim na cztery lata
opuścił Polskę, po-
żegnał się z rodzi-
WIEŻA BABEL
ną, odebrał ostat- W Colorado Springs uczą
nie wskazówki się kadeci z Senegalu, Belize,
od przełożonych, Brunei, Singapuru, Ekwadoru,
a co najważniej- Madagaskaru, Serbii, Tunezji,
sze – wysłuchał Peru. Wśród 1300 studentów
dobrych rad Kaje- pierwszego roku jest dwu-
dziestu obcokrajow-
tana Łapczuka, ko-
ców
legi jeszcze z czasów
Ogólnokształcącego Li-
ceum Lotniczego w Dęblinie,

który przyleciał z Colorado Springs do
Krzesin na kurs doszkalający. – Kajetan
opowiedział mi o swoich doświadcze-
niach i udzielił kilku rad – mówi przy-
szły kadet.
DOBRE RADY KOLEGI
– Jestem w nieco lepszej sytuacji niż
Kajetan, który musiał przecierać szlaki
w USA – przyznał Maciej tuż przed swo-
im wylotem z Warszawy. – Będę miał
okazję skorzystać z jego doświadczeń
– dodaje. Kajetan zdradził koledze, że
najtrudniejsze są początki w akademii
– nowe środowisko, zwyczaje oraz mnó-
stwo nowych ludzi różnych narodowości.
– Są tu kadeci z Senegalu, Belize, Bru-
nei, Singapuru, Ekwadoru, Madagaska-
ru, Serbii, Tunezji, Peru – wymienia Ma-
ciej. Aby ułatwić aklimatyzację w no-
wym otoczeniu, każdy kadet trafia pod
skrzydła amerykańskiej rodziny. „Rodzi-
cami” Macieja zostali: James, instruktor
w akademii, oraz jego żona Sylwia, z po-
chodzenia Polka.
Na początku rekruci – jeszcze w cy-
wilnych ubraniach – poznają akademię,
słuchają prelekcji o szkoleniu, a także do-
stają wskazówki od starszych kolegów.
– Wiem już, że ci sami ludzie niedługo
zaczną na nas krzyczeć – zdradza Ma-
AMERYKAŃSK
ciej. Te informacje zawdzięcza również
koledze z Dęblina. – Kajetan powiedział
mi wszystko o podstawowym szkoleniu,
które sam uznał za najtrudniejszy okres
w swoim życiu.
Mimo tych przestróg Maciej nie tra-
ci dobrego humoru: – Wiem, co mnie
czeka, i nie obawiam się tego, bo w Dę-
blinie zostaliśmy dobrze przygotowani
do służby.
MARZENIA O SKRZYDŁACH
Dla Macieja Krakowiana wyjazd do
Colorado Springs to szansa na speł-
nienie marzeń. Od najmłodszych lat
jego pasją było lotnictwo. Wszystko
zaczęło się na pokazach lotniczych,
gdy jako kilkuletni chłopiec usiadł za
sterami śmigłowca. – Od tego dnia co-
dziennie chodziłem na lądowisko
– wspomina. – Zapragnąłem zostać pi-
lotem. Nic zatem dziwnego, że mło-
dy Maciej podjął naukę w liceum lot-
niczym w Dęblinie.
Kiedy do jego szkoły przyjechali z wi-
zytą studenci z Colorado Springs, uznał, że
jeśli pojawi się szansa na podjęcie nauki
w USA, warto z niej skorzystać. Informa-
cja o tym, że jego szkolny kolega dostał się
do akademii, jedynie umocniła go w prze-
konaniu co do planów na przyszłość. Dla-
tego, gdy postanowiono kontynuować na-
bór do Colorado Springs, Maciej nie wa-
hał się ani przez chwilę. Nie było jednak
łatwo, bo Dęblin wystawił aż siedmiu kan-
dydatów. Czterech z nich – w tym Maciej
– przeszło rozmowę kwalifikacyjną do-
puszczającą do egzaminów w amerykań-
skiej ambasadzie. Wszyscy zdali amery-
kańską maturę i testy sprawnościowe.
Okazało się, że Maciej był z całej
czwórki najlepszy. – Przewaga nad po-
zostałymi kandydatami była niewielka
– dodaje skromnie, ale jego znajomi
nie mają wątpliwości. – Włożył wiele
pracy w to, żeby osiągnąć swój cel,
i z pewnością zasłużył, aby zostać ka-
detem w Colorado Springs – uważa je-

28 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | |

ST. SZER. MACIEJ „PZ” radzi

KRAKOWIAN: – JESTEM W YGLĄD ZEWNĘTRZNY
W NIECO LEPSZEJ
SYTUACJI NIŻ KAJETAN,
Golić
KTÓRY MUSIAŁ
czy nie golić
Zgodnie z Regulaminem Ogólnym
PRZECIERAĆ SZLAKI Sił Zbrojnych RP nie ma żadnego
W USA. BĘDĘ MIAŁ przepisu zakazującego żołnierzowi
noszenia brody i wąsów.
OKAZJĘ SKORZYSTAĆ

St. szer. Kajetan Łapczuk

St. szer. Maciej
Krakowian
Z JEGO DOŚWIADCZEŃ W rozdziale II pod hasłem „stosu-
nek żołnierzy do munduru, wy-
gląd zewnętrzny” w punkcie 96 czy-
tamy: „Żołnierz powinien mieć włosy
(wąsy, brodę) schludnie ostrzyżone.
Kobiety na czas pełnienia służby
i wykonywania ćwiczeń wojskowych
upinają włosy w taki sposób, by nie
przeszkadzały podczas wykonywania
czynności służbowych”. A zatem ani

USAF, SYLWIA GUZOWSKA, ARCHIWUM M. KRAKOWAINA

słowa o tym, że brody nosić nie moż-
na. Jeszcze nie tak dawno – ci, któ-
rzy mają brody, dobrze to pamiętają
– na noszenie zarostu żołnierz mu-
siał otrzymać zgodę dowódcy jed-
nostki. Na jakich podstawach taka
zgoda była wydawana, dziś nikt nie
potrafi albo nie chce powiedzieć.
Pojawiają się głosy, że zależało
to od układów z dowódcą, względnie
od warunków zdrowotnych. Lekarz
miał prawo wystawić zaświadczenie,

KI SEN
w którym stwierdzał np., że żołnierz
ma wyjątkowo liczne i widoczne bli-
St. szer. Maciej Krakowian: – W Colorado
zny, które należy zakryć brodą, albo
Springs chciałbym nauczyć się przede wszyst-
kim radzenia sobie w ciężkich sytuacjach, ma chorobę skórną i zarost w tej sy-
współpracy. Liczę także na to, że udoskonalę tuacji też jest wskazany. Dziś taki
swoje zdolności przywódcze. problem w świetle obowiązującego
prawa nie istnieje.
go przyjaciel Jacek. – Na pewno da so- uda im się odbyć dodatkowe szkolenie Warto jednak zwrócić uwagę na jed-
bie radę – dodaje. na pilotów F-16. Wiele zależy od tego, ną kwestię. Czy widział ktoś żołnie-
Choć do zakończenia studiów pozo- czy zmienione zostaną przepisy, bo we- rza służby zasadniczej z brodą? Nie.
stały cztery lata, świeżo upieczony ka- dług obecnych absolwenci akademii wró- I choć nie regulują tego żadne prze-
det już dziś myśli o przyszłości. Na ra- cą do kraju jedynie z tytułem licencjata. pisy, życie w jednostkach wojsko-
zie jedyne, czego może być pewien, to Aby szkolić się na pilotów Jastrzębi, mu- wych pokazuje, że w stosunku do
powrót do Polski, gdzie rozpocznie służ- sieliby przejść dodatkowe, 20-miesięcz- szeregowych wymagania są nieco
bę w naszej armii. W jakiej jednostce? ne szkolenie i uzyskać tytuł magistra. wyższe. Podobne problemy mają
Tego jeszcze nie wiadomo. – Chciałbym – Liczymy jednak, że po powrocie nasze szeregowi zawodowi. Jak się okazu-
służyć w Siłach Powietrznych. To moje czteroletnie studia zostaną uznane za je, w tym temacie panuje dezinfor-
marzenie – wyznaje. – Nie ma nic bar- równorzędne ze studiami magisterskimi macja. Bo o ile oficer sztabowy bro-
dziej fascynującego niż pilotowanie – przyznaje otwarcie Maciej. dę może nosić, o tyle „świeży” żoł-
wojskowego odrzutowca. Wizja kariery To jednak bardzo odległe plany. Na ra- nierz zawodowy miewa z tym pro-
cywilnej go nie ekscytuje. – Kiedy sia- zie Maciejowi przyjdzie zmagać się blem. W sumie zawsze decydujący
da się za sterami cywilnego samolotu, z ciężkim treningiem podstawowym. głos w tej sprawie ma dowódca jed-
nawet dużego Boeinga, jest się bardziej Każdy dzień będzie dla niego i pozosta- nostki, choć przepisy są dość libe-
powietrznym taksówkarzem niż pilo- łych kadetów wielkim wyzwaniem. Naj- ralne – zezwalają na noszenie brody
tem. Aby zwiększyć swoje szanse na ka- większym jednak problemem Macieja i wąsów. Mks
rierę pilota w mundurze, Maciej ma za- jest rozłąka z bliskimi. – Brakuje mi przy-
miar wykonać maksymalny nalot w Co- jaciół, mojej dziewczyny oraz rodziny Spróbujemy rozwiązać
lorado, gdzie kadeci mogą szkolić się – wyznaje. – Z resztą jakoś sobie pora- inne Wasze problemy.
na Cessnach i szybowcach. dzę – zapewnia. Czekamy na pytania pod adresem:
Zarówno Maciej Krakowian, jak i Ka- Napisz do autora: polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
jetan Łapczuk liczą po cichu, że może robert.czulda@redakcjawojskowa.pl

nr 28/2008 Polska Zbrojna 29

PORADY PRAWO
Czy mogę się zwolnić?

Masz problem? § Zawsze chciałem być żołnierzem. Zgłosiłem się więc na ochot-
nika, a potem zostałem w służbie nadterminowej. Ukończyłem
kilka kursów z bardzo dobrymi wynikami. Starałem się o to, by zo-
stać żołnierzem zawodowym, ale wciąż słyszałem, że nie ma etatu.
Tak minęły cztery lata służby. Teraz znalazłem inną pracę, również
w służbach mundurowych, jednak aby się tam zatrudnić, muszę
odejść z wojska. W kancelarii personalnej powiedzieli mi, że mnie
nie zwolnią przed końcem kontraktu (nadmieniam, iż jest to trzeci
kontrakt), a ja muszę odejść trzy miesiące wcześniej. Czy sekcja
personalna lub dowódca jednostki mogą mnie trzymać na siłę? Pro-
szę o podanie podstaw prawnych.

N adterminowa zasadnicza
służba wojskowa jest
szczególną formą pełnienia za-
sadniczej służby wojskowej.
Zgodnie z art. 86 ustawy
z 21 listopada 1967 r. o po-
wszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej
(DzU z 2004 r. nr 241,
poz. 2416 z późn. zm.) żołnie-
rze zasadniczej służby wojsko-
wej mogą dobrowolnie zgłosić
się do nadterminowego jej peł-
nienia na okres od roku do
siedmiu lat. Zgodnie z ust. 2
art. 86 ustawy żołnierze pozo-
stawieni w zasadniczej służbie
wojskowej są zobowiązani do
nadterminowego jej pełnienia
przez okres, na jaki się zgłosili.
Kwestia zwolnienia żołnierza
odbywającego nadterminową
służbę wojskową przed upły-
wem okresu, na który się zgło-
sił, została uregulowana
w art. 87a ustawy o powszech- rzy z zasadniczej służby woj-
nym obowiązku obrony skowej i z nadterminowej za-
Rzeczypospolitej Polskiej oraz sadniczej służby wojskowej
w rozporządzeniu ministra (DzU z 2006 r. nr 72,
obrony narodowej z 11 kwiet- poz. 499).
nia 2006 r. w sprawie wcze- Obligatoryjnie dowódca jed-
śniejszego zwalniania żołnie- nostki zwalnia żołnierza ze

CO NOWEGO
§ W Dzienniku Ustaw nr 100 z 2008 r. ukaza-
ły się rozporządzenia Rady Ministrów
z 27 maja 2008 r. w sprawie:
1) ustalenia szczegółowego wykazu stanowisk
i funkcji prokuratorów, asesorów i aplikantów
wojskowych jednostek organizacyjnych proku-
ratury równorzędnych pod względem wynagro-
dzenia i uposażenia ze stanowiskami i funkcja-
mi prokuratorów, asesorów i aplikantów po-
wszechnych jednostek organizacyjnych proku-
ratury (poz. 643);
2) wielokrotności kwoty bazowej stanowiącej
przeciętne uposażenie funkcjonariuszy Służby
Kontrwywiadu Wojskowego (poz. 644);
3) wielokrotności kwoty bazowej stanowiącej
przeciętne uposażenie funkcjonariuszy Służby
Wywiadu Wojskowego (poz. 645).
Weszły one w życie 26 czerwca 2008 r.
dzenia w resorcie obrony narodowej postępo-
wania przetargowego na długofalowe usługi
w obszarze informatyki, teleinformatyki i tele-
komunikacji (poz. 121)
– weszła w życie z dniem ogłoszenia;
2) Nr 235/MON z 14 maja 2008 r. zmieniają-
ca decyzję w sprawie naboru kandydatów do
uczelni wojskowych w 2008 r. (poz. 122),
3) Nr 236/MON z 14 maja 2008 r. zmieniająca
decyzję w sprawie określenia kierunków kształ-
cenia, na które odbędzie się rekrutacja kandyda-
tów do uczelni wojskowych w 2008 r. (poz. 123),
4) Nr 268/MON z 29 maja 2008 r. zmieniają-
ca decyzję w sprawie zasad korzystania ze
służbowych samochodów osobowych i samo-
chodów dyżurnych w resorcie obrony narodo-
wej (poz. 124)
– weszły w życie z dniem ogłoszenia, z mocą
od dnia podpisania;

§ W Dzienniku Ustaw nr 98 z 2008 r. ukazało

się rozporządzenie Rady Ministrów
z 23 maja 2008 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie świadczeń osobistych na rzecz obro-
ny w czasie pokoju (poz. 636).
Weszło ono w życie 24 czerwca 2008 r.
obwieszczenie:
– ministra obrony narodowej z 15 maja
2008 r. w sprawie wykazu jednostek badaw-
czych i wykazu jednostek certyfikujących, któ-
rym udzielono akredytacji w zakresie obronno-
ści i bezpieczeństwa (akredytacji OiB) oraz za-
kresów akredytacji (poz. 125);

§ 10 czerwca 2008 r. wydany został nr 10

Dziennika Urzędowego Ministra Obrony
Narodowej. Ukazały się w nim:
decyzje:
1) Nr 234/MON z 13 maja 2008 r. zmieniają-
ca decyzję w sprawie zasad i trybu przeprowa-
porozumienie:
– o współpracy między ministrem obrony naro-
dowej i Stowarzyszeniem Seniorów Lotnictwa
Wojskowego Rzeczypospolitej Polskiej zawarte
w Warszawie 8 maja 2008 r. (poz. 126), które
weszło w życie 25 czerwca 2008 r.

30 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
służby w sytuacji uznania go
za trwale lub czasowo niezdol-
nego do czynnej służby woj-
skowej ze względu na stan
zdrowia, wybrania go do sej-
mu, powołania do zawodowej
służby wojskowej lub przyjęcia
do służby wojskowej w charak-
terze kandydata na żołnierza
zawodowego, uzyskania niedo-
statecznej opinii służbowej,
skazania na karę pozbawienia
wolności lub orzeczenia środ-
ka karnego pozbawienia praw
publicznych, a także w przy-
padku utraty stopnia wojsko-
wego, prawomocnego orzecze-
nia kary usunięcia z nadtermi-
nowej zasadniczej służby woj-
skowej, w przypadku niewyra-
żenia przez żołnierza zgody na
pełnienie służby w innej jedno-
stce wojskowej po zreformowa-
niu tej, której ewidencją jest
objęty, bądź na zmianę stano-
wiska służbowego.
W sytuacji, kiedy nie zachodzi
żadna z wyżej wskazanych
przesłanek obligatoryjnego
przedterminowego zwolnienia
żołnierza z odbywania nadter-
minowej zasadniczej służby
wojskowej, istnieje możliwość
zwolnienia żołnierza na jego
uzasadniony szczególnie waż-
nymi względami osobistymi lub
rodzinnymi wniosek bądź
w przypadku, kiedy w okresie
warunkowego zawieszenia wy-
konywania kary pozbawienia
wolności nie wywiązuje się
z obowiązków służbowych.
nr 28/2008
| | | | | | |
| |
Podstawą zwolnienia żołnierza
odbywającego nadterminową
służbę wojskową przed upły-
wem okresu, na który zgłosił
się do tej służby na jego uza-
sadniony wniosek, jest wyraże-
nie zgody na zwolnienie przez
dowódcę jednostki wojskowej
w postaci adnotacji dokonanej
na wniosku. Odmowa udziele-
nia zgody na zwolnienie żołnie-
rza na jego wniosek z nadter-
minowej zasadniczej służby
wojskowej przed upływem okre-
ategia
ślonego okresu następuje
w drodze decyzji administracyj- r Arm
nej, którą doręcza się żołnierzo- St ia
wi na piśmie wraz z uzasadnie-
ć
niem. Od takiej decyzji żołnie-
Obronnoś
Tec
rzowi przysługuje odwołanie,
hn
które wnosi się za pośrednic-
twem dowódcy jednostki woj-
ik a B
skowej wydającego tę decyzję
do bezpośredniego przełożone-
go tego dowódcy.
ka
e
Konkludując należy wskazać,
zp
że zasadą jest obowiązek peł- y zeń ak
t iec
nienia nadterminowej zasadni- stwo T
czej służby wojskowej przez
okres, na który żołnierz się
zgłosił. Jeżeli w przedmiotowej
sprawie nie zachodzi żadna
z przesłanek obligatoryjnego
przedterminowego zwolnienia
z odbywania nadterminowej
BELLONA
zasadniczej służby wojskowej
żołnierz ma możliwość złoże-
nia uzasadnionego ważnymi
względami rodzinnymi bądź
osobistymi wniosku, który jest
rozpatrywany przez dowódcę
jednostki wojskowej. W sytu-
acji niewyrażenia zgody przez
dowódcę na przedterminowe
zwolnienie żołnierza z nadter-
minowej zasadniczej służby
wojskowej żołnierzowi temu
przysługuje odwołanie do bez-
pośredniego przełożonego
ww. dowódcy. W przypadku ne-
gatywnego rozpatrzenia przed-
miotowego odwołania żołnierz,
zgodnie z zasadą wyrażoną
w ust. 2 art. 86 ustawy o po-
wszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej, zo-
bowiązany jest pełnić nadter-
minową zasadniczą służbę Spojrzenie
wojskową do końca okresu,
na jaki się zgłosił. Specjalistów,
Marzena Grabowska
Pogląd
Kancelaria Radców Prawnych s.c.
K. Przymęcka, J. Przymęcki
Praktyków
Polska Zbrojna 31
Polska Zbrojna 31
NASZYM OKIEM

NIEMOZLIWE JE
32 Polska Zbrojna nr 28/2008
 JAROSŁAW WIŚNIEWSKI (2)
Klasyczny off road polega
na pokonywaniu pojazdami terenu,
który według logiki i doświadczenia
kierowców wydaje się niemożliwy
do przejechania.

PIOTR BERNABIUK

Z wiadowcy hrubieszowskiego 2 Pułku Roz-

poznania podczas intensywnego kursu
quadami w ciężkim terenie górskim udowod-
nili, że nie ma terenu niemożliwego do pokona-
nia. Przejeżdżając w bród rzeki, wspinając się
zboczami głębokich jarów, walcząc godzinami
o każdy metr terenu, odkrywali nie tylko nie-
zwykłe możliwości polarisów, maszyn najnow-
szej generacji, ale także swoje własne – serce
do walki i zupełnie nieprzeciętne zdolności.

EST MOZLIWE
nr 28/2008 Polska Zbrojna 33
 WOJSKA LĄDOWE
HISTORIA

1944 r. Rozkazem
naczelnego
dowódcy Wojska Polskiego
została powołana 2 Bryga-
da Saperów. Formowanie
jednostki rozpoczęło się
6 września 1944 r. we Wło-
dawie nad Bugiem.

1946 r. W Radomiu
wręczono
brygadzie sztandar. W tym
samym roku jednostce
nadano Krzyż Grunwaldu
II klasy.

1994 r. 3 września
podczas uro-
czystości w Kazuniu bryga-
da otrzymała nowy sztan-
dar. Akt nadania podpisał
26 sierpnia 1994 r. prezy-
dent Lech Wałęsa.

1994 r. 2 Brygadzie
Saperów na-
dano wyróżniającą nazwę
„Mazowiecka”, a na sztan-
darze jednostki i jej odzna-
ce pamiątkowej umieszczo-
no herb Mazowsza.

Gotowi na wszystko PAULINA GLIŃSKA

Miniony rok był dla 2 Mazowieckiej Brygady Saperów niezwykle pracowity.

Przebiegał pod znakiem intensywnego szkolenia, zmiany struktury i formowania
komponentu inżynieryjnego do misji ISAF.

B
rygada saperów z Kazunia jest
przygotowana do pełnienia dwóch
funkcji – obronnej i humanitarnej.
W ramach pierwszej żołnierze budują za-
pory inżynieryjne, prowadzą rozbudowę
fortyfikacyjną, rozminowują tereny
i obiekty. Jednocześnie żołnierze bryga-
dy uczestniczą w likwidacji skutków klęsk
żywiołowych, biorą udział w akcjach
przeciwpowodziowych i przeciwlodo-
wych, w oczyszczaniu terenu z przedmio-
tów wybuchowych i niebezpiecznych,
wchodzą także w skład chemiczno-radia-
cyjnego zespołu awaryjnego. Biorąc
udział w akcjach przeciwpowodziowych
i przeciwlodowych, brygada chroni mo-
sty na Wiśle, Bugu, Wkrze, Narwi i Pili-
cy. O tym, że mazowieccy saperzy radzą
sobie z tym doskonale, można się było
przekonać w czasie powodzi stulecia
w 1997 r., kiedy zbudowali 17 mostów na
rzekach nowosądecczyzny.
Profesjonalna profesjonalizacja
Pełne uzawodowienie brygady to pro-
ces rozłożony na kilka lat. – Od 1 stycz-

P o zakończeniu działań wojennych sape-

rzy przystąpili do wykonywania zadań
przy odbudowie zniszczonego kraju,
m.in. obiektów przemysłowych, mostów,
dróg. Uczestniczyli w budowie falochronów
w Gdańsku, Gdyni, elektrowni w Dąbiu, Ma-
zowieckich Zakładów Petrochemicznych
w Płocku, Ośrodka Badań Jądrowych
w Świerku oraz wielu obiektów w Warsza-
wie, np. huty, Domu Słowa Polskiego czy też
większości arterii komunikacyjnych stolicy.
Budowniczowie kraju
nia 2010 r. w jednostkach nie będzie żoł-
nierzy z poboru. Już teraz zmniejszamy
wcielenia żołnierzy zasadniczej służby
wojskowej, a na ich miejsce przychodzą
do nas żołnierze zawodowi i nadtermi-
nowi – mówi dowódca brygady płk Wal-
demar Zakrzewski. Od ponad roku ka-
zuńska jednostka prowadzi akcję promo-
cyjną związaną z popularyzacją służby
zawodowej: – Chcemy pozyskiwać żoł-
nierzy z rejonu Kazunia, dlatego w pro-
mieniu 60 km od brygady odwiedzamy
szkoły, urzędy pracy, sołtysów, informu-
jąc, że mamy etaty i chętnie przyjmie-

34 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | WOJSKA LĄDOWE | SIŁY POWIETRZNE | MARYNARKA WOJENNA | ŻANDARMERIA WOJSKOWA | LOGISTYKA
EKSPERT
Płk Waldemar
Zakrzewski,
dowódca
2 Mazowieckiej
Brygady Saperów:
ARCHIWUM MNDCS
– Doceniam wysiłek kadry związany
z reorganizacją brygady, tworzeniem
nowych pododdziałów, przygotowa-
niem komponentu III zmiany PKW
w Afganistanie. Wszystkie pododdziały
osiągnęły już gotowość do działa-
nia w nowych strukturach.
W brygadzie jest Stworzyliśmy jedyny
60 wolnych stanowisk w Wojskach Lądowych
w korpusie szeregowych zawo- pododdział przewodni-
dowych. W najbliższym okresie ków psów do wykry-
planuje się utworzenie następnych wania materiałów wy-
65 etatów. Zainteresowanie jest bar- buchowych, broni
dzo duże. 10 proc. chętnych nie
i amunicji, udało się
spełnia jednak wymagań zdrowot-
nam również przefor-
nych, a 5 proc. wchodziło
mować i skierować do
w przeszłości w konflikt Afganistanu pododdział
z prawem inżynieryjny z sekcją pluto-
nu przewodników psów. Roz-
budowaliśmy specjalistyczną bazę
szkoleniową na potrzeby pododdzia-
łów kierowanych na misje.
my do służby zawodowej ludzi z odpo- nych częściach świata, w 2007 r. do eta-
wiednią specjalnością – dodaje dowód- tu brygady wprowadzony został pod-
ca brygady. Dzięki sześciu małym i czte- oddział – pluton przewodników psów.
rem dużym akcjom promocyjnym prze- Oprócz żołnierzy przewodników i kie-
prowadzonym przez utworzony w bry- rowców służbę pełni także 16 psów
gadzie zespół rekrutacyjno-promocyjny służbowych. Wszystkie sekcje plutonu
chętnych do służby jest dziś więcej niż osiągnęły gotowość do wykonywania
miejsc, dlatego płk Zakrzewski zwrócił zadań, a jedna pełni już nawet służbę
się do dowódcy Wojsk Lądowych o do- w Afganistanie, gdzie wspiera działa-
datkowe 40 etatów zawodowych. nia naszych żołnierzy przy poszukiwa-
W każdej beczce miodu jest jednak łyż- niu materiałów wybuchowych, broni
ka dziegciu. Wieloletnie niedoinwestowa- i amunicji – mówi szef sztabu brygady
nie wymusza poprawę stanu infrastruktu- ppłk Andrzej Łopata.
ry koszarowej i garażowej jednostki. Prob- 2 Mazowiecka Brygada Saperów nie
lemem są braki kadrowe na stanowiskach zapomina również o współpracy z wła-
podoficerskich, które próbuje się łatać po- dzami samorządowymi: Starostwem Po-
woływaniem podoficerów z rezerwy. wiatowym i Urzędem Miasta Nowego
W garnizonie brakuje także mieszkań dla Dworu Mazowieckiego oraz Urzędem
żołnierzy zawodowych. To efekt tego, że Gminy Czosnów. Wspólnie z nimi orga-
przez ostatnich kilka lat Wojskowa Agen- nizuje uroczystości patriotyczno-wojsko-
cja Mieszkaniowa nie prowadziła żadnych we. Brygada ma również kontakt z były-
inwestycji mieszkaniowych w garnizonie. mi żołnierzami Armii Krajowej Grupy
Sytuację poprawi jednak być może odda- Kampinos, a także organizacjami społecz-
nie w 2009 r. do użytku kilku bloków nymi i pozarządowymi. Od ponad dzie-
mieszkalnych w Legionowie. sięciu lat jednostka sprawuje patronat nad
klasami o profilu wojskowym z Liceum
Na misjach i w kraju Ogólnokształcącego Zespołu Szkół nr 1
Od 1973 r. kazuńscy saperzy biorą w Płońsku, ma też kontakty z młodzieżą
udział w misjach organizowanych przez Szkoły Podstawowej im. 2 Brygady Sape-
ONZ i NATO. Żołnierzy brygady moż- rów w Kazuniu i Liceum Ogólnokształ-
na było spotkać m.in.: w Libanie, Sy- cącego im. Wojska Polskiego w Nowym
rii, Kambodży, Bośni i Hercegowinie, Dworze Mazowieckim.  Oprac. GP
Kosowie, Iraku i Afganistanie. – Ana- Napisz do autorki:
lizując doświadczenia z misji w róż- paulina.glinska@redakcjawojskowa.pl
nr 28/2008
FLESZ
ORZYSZ. 27 czerwca odbyła się
uroczystość rozformowania Litewsko-
-Polskiego Batalionu Sił Pokojowych.
Podsumowano działalność jednostki,
wskazano niekwestionowane zasługi
żołnierzy w realizacji założeń przy-
świecających rozwojowi międzynaro-
dowej współpracy z Litwą. Dowódca
15 Brygady Zmechanizowanej
gen. bryg. Zbigniew Smok i dowódca
LITPOLBAT-u ppłk Mirosław Polakow
za długoletnią służbę i zasługi dla
jednostki wręczyli żołnierzom odzna-
ki 15 Brygady Zmechanizowanej, od-
znaki Litewsko-Polskiego Batalionu
Sił Pokojowych, ryngrafy i nagrody
pieniężne.
PRZEMYŚL. 14 Batalion Obrony
Terytorialnej z Przemyśla 30 czerwca
przeszedł w podporządkowanie 21 BSP
i zmienił nazwę na 14 Batalion
Zmechanizowany. Protokół przekaza-
nia podpisali przedstawiciel DWL, za-
stępca szefa sztabu Wojsk Lądowych
gen. bryg. Grzegorz Duda oraz dowód-
ca 21 Brygady gen. bryg. Tomasz Bąk.
W przekazaniu udział wzięli także: szef
sztabu 1 Warszawskiej Dywizji
Zmechanizowanej płk Wiesław
Kałkowski oraz lokalne władze samo-
rządowe na czele z prezydentem
Przemyśla Robertem Chomą, przedsta-
wiciele służb mundurowych, komba-
tanci oraz dowódcy wszystkich jedno-
stek 21 BSP.
ŚWIĘTOSZÓW. Szef szkolenia
Wojsk Lądowych gen. dyw. Ryszard
Sorokosz przeprowadził kurs instruk-
torsko-metodyczny w 11 Lubuskiej
Dywizji Kawalerii Pancernej. Od 24 do
26 czerwca gen. Sorokosz przebywał
w 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej.
Pełniący obowiązki dowódca brygady
ppłk Dariusz Nawrocki na początku
kursu zapoznał uczestników z obiekta-
mi szkoleniowymi brygady oraz przed-
stawił możliwości realizacji szkolenia
przy wykorzystaniu systemu szkolno-
-treningowego Śnieżnik. Następnie za-
prezentowano im przyjęte w brygadzie
rozwiązania w zakresie organizacji
i funkcjonowania stanowiska dowo-
dzenia batalionu. Kolejnego dnia
gen. Sorokosz wraz z dowódcą
11 DKPanc gen. dyw. Pawłem Lamlą
dokonali otwarcia budynku szkolenio-
wego Ośrodka Szkolenia Leopard.
W ośrodku będzie prowadzone szkole-
nie obsad czołgów Leopard oraz wy-
szczególnionego specjalnego sprzętu
niemieckiego stanowiącego wyposa-
żenie 10 Brygady.
Polska Zbrojna 35
SIŁY POWIETRZNE

HISTORIA
1954 r. W Krzesi-
nach przy-
stąpiono do formowania
62 Pułku Szkolno-Trenin-
gowego Lotnictwa My-
śliwskiego.

1994 r. W 40. rocz-

nicę po-
wstania pułk otrzymał
nowy sztandar i nazwę:
3 Pułk Lotnictwa Myśliw-
skiego „Poznań”, dziedzi-
cząc tradycje wszystkich
wielkopolskich i poznań-
skich eskadr myśliw-
skich.

2000 r. Pułk Lot-

nictwa
Myśliwskiego został
31 grudnia przeformowa-
ny w 31 Bazę Lotniczą
i 3 Eskadrę Lotnictwa
Taktycznego.

2006 r. 9 listopada
baza przy-
jęła pierwsze samoloty
F-16.

2008 r. 31 marca
działalność

Baza po nowem
zakończyły 31 Baza Lot-
nicza oraz 3 i 6 eskadry PIOTR LASKOWSKI
lotnictwa taktycznego.
Od 1 kwietnia w ich miej-
sce powstała 31 Baza
Lotnictwa Taktycznego.

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami i założonym harmonogramem, 1 kwietnia

2008 r. w Poznaniu-Krzesinach rozpoczęła działalność nowa baza.

Z
jednostki typowo lotniczej prze-
kształciła się w bazę lotnictwa
taktycznego – przyszłe centrum
operacji lotniczych na miarę XXI w.
i wyzwań współczesnego pola walki. Ba-
za podlega dowódcy 2 Brygady Lotnic-
twa Taktycznego w Poznaniu gen. bryg.
pil. Włodzimierzowi Usarkowi.
Amerykański przykład
Nowy program pilotażowy dotyczący
zmiany struktury baz objął na razie tyl-
ko jednostkę w Krzesinach, ale po kilku
miesiącach działalności będzie można
wprowadzić go również do innych baz
lotniczych w Polsce. To, że zmiany roz-
poczęły się właśnie w 31 BLotT, było re-
zultatem przyjęcia sprawdzonej już ame-
rykańskiej organizacji szkolenia lotnicze-
go, co wiązało się z rozpoczęciem przez
jednostkę obsługiwania nowoczesnego
samolotu wielozadaniowego F-16.
Z amerykańskimi rozwiązaniami, róż-
niącymi się znacznie od tych przyjmo-
wanych dotychczas przez nas, polscy pi-
loci i technicy zapoznali się podczas po-
bytu w jednostkach amerykańskich sił
powietrznych, gdzie nie tylko zdobyli
umiejętności pozwalające na obsługę no-
Od dzieci do emerytów
31 Baza nawiązała współpracę
z członkami Stowarzyszenia
Miłośników Lotnictwa Wojskowego
Krzesiny, którzy pomagają
m.in. tworzyć wystawy fotograficzne.
Z pomocą stowarzyszenia organizowa-
ne są spotkania w szkołach, domach
dziecka, a także z seniorami lotnictwa.
– Nie jestem w stanie zliczyć dzieci
w różnym wieku i członków stowarzy-
szeń seniorów, którzy odwiedzili
31 Bazę w ciągu ostatniego półrocza
– mówi kpt. Waldemar Krzyżanowski.
wego myśliwca wielozadaniowego, ale
zmienili również swoje myślenie na te-
mat jego eksploatacji i organizacji zaple-
cza logistycznego.
Do czasu powołania pierwszej w Pol-
sce bazy lotnictwa taktycznego dowódca
31 BLotT wypełniał zadania związane
wyłącznie z przygotowaniem sprzętu
i środków do wykonywania lotów dla ope-
rujących z bazy eskadr lotnictwa taktycz-
nego. Po zmianach jest już w całości od-
powiedzialny za całokształt realizowanych
przez eskadry przedsięwzięć lotniczych.
Wchłonięte eskadry
Eskadry 3 i 6 stanowią obecnie inte-
gralną część bazy lotnictwa taktyczne-
go. Jako pododdziały bazy w tzw. gru-
pie działań lotniczych funkcjonują te-
raz odpowiednio jako 1 i 2 eskadry lot-
nicze (każda składa się z czterech klu-
czy lotniczych) i podlegają dowódcy

36 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | WOJSKA LĄDOWE | SIŁY POWIETRZNE | MARYNARKA WOJENNA | ŻANDARMERIA WOJSKOWA | LOGISTYKA
FLESZ
KOSZALIN. 27 czerwca podcho-
rążowie, absolwenci szkół wyższych
odbywający długotrwałe przeszkole-
nie wojskowe, zakończyli służbę
w Centrum Szkolenia Sił
Powietrznych. Pożegnanie ze sztan-
darem centrum odbyło się w sali
tradycji w obecności zastępcy ko-
mendanta ppłk. Włodzimierza
Pigonia. Wszyscy podchorążowie zo-
stali rozkazem komendanta cen-
trum mianowani na stopień kaprala

K. WALCZAK
podchorążego.

KRAKÓW. Ponad 60 tys. widzów

DOWÓDCA 31 BAZY
LOTNICTWA TAKTYCZNEGO
PŁK PIL. ROŚCISŁAW STEPANIUK:
– Duży nacisk kładziemy na pozy-
skanie specjalistów z różnych spe-
cjalności i ich odpowiednie wyszko-
lenie. Chodzi przede wszystkim
o personel techniczny. Program no-
wej bazy, w którym uczestniczymy,
ma być próbą dopasowana ludzi
i sprzętu do właściwej obsługi w no-
woczesnych bazach w Krzesinach,
Łasku czy w Powidzu. Mamy świado-
mość, że wszystkie ewentualne nie-
prawidłowości, jakie wkradną się
w nasze struktury, będą się powta-
rzały również w przypadku kolejnych
podziwiało podniebne akrobacje na
V Małopolskim Pikniku Lotniczym,
który w weekend 28–29 czerwca od-
był się w Krakowie. W imprezie zorga-
nizowanej przez Muzeum Lotnictwa
Polskiego pod honorowym patrona-
tem marszałka województwa mało-
polskiego Marka Nawary i dowódcy
Sił Powietrznych gen. broni pil.
Andrzeja Błasika zaprezentowali się
spadochroniarze z 6 Brygady
Desantowo-Szturmowej, zespół
akrobacyjny Biało-Czerwone Iskry
z 1 Ośrodka Szkolenia Lotniczego
z Dęblina i grupa akrobacyjna
Żelazny. Piknik uatrakcyjnili również
skoczkowie ze Spadochronowej
Grupy Sportowo-Pokazowej 6 Brygady

emu
baz lotniczych, w których program Desantowo-Szturmowej, którzy szybo-
wali z flagami: biało-czerwoną, woje-
PIOTR LASKOWSKI

będzie wdrażany. Stąd nasz wysiłek,

grupy działań lotniczych – ppłk. pil. Ce-
zaremu Wiśniewskiemu. Jest on odpo-
wiedzialny za szkolenie lotnicze oby-
dwu eskadr i podlega bezpośrednio do-
wódcy 31 BLotT, któremu podlegają
również dowódca grupy wsparcia i do-
wódca grupy obsługi. Pierwszym jest
były szef logistyki – ppłk Wojciech Sat-
aby wraz ze zmianą sprzętu i zmianą wództwa małopolskiego, Krakowa
myślenia zmienić również to, co nie- oraz z symbolem 6 BDSz.
potrzebne i niepraktyczne. Zaprezentowali m.in. efektowną
„kanapę” (st. plut. Tomasz Krężałek
i szer. Kamil Wójciak).
kowski, który w dalszym ciągu odpo-
wiada za logistyczne przygotowanie
POZNAŃ. W związku z obję-
sprzętu w bazie. Dowódcą grupy obsłu- ciem od 1 lipca przez mjr. Mariana
gi jest z kolei ppłk Jarosław Zieliński, Borowiaka stanowiska dowódcy
odpowiedzialny za techniczne przygo-
towanie samolotów. 
Napisz do autora:
piotr.laskowski@redakcjawojskowa.pl

31 BLotT: Profesjonalizacja
31 Baza Lotnictwa Taktycz- – mówi oficer prasowy w Lesznie o specjalności
nego stara się przybliżyć 31 Bazy kpt. Waldemar technik awionik. Bierze
młodym ludziom zawód żoł- Krzyżanowski. Kolejne wy- też czynny udział w nabo-
16 Batalionu Usuwania Zniszczeń
nierza i lotnika. Najwięk- stawy odbyły się w Cen- rze do jednego z funkcjo-
Lotniskowych w Jarocinie,
szym powodzeniem cieszą trum Medycznym LIM nujących w Poznaniu gim- 26 czerwca odchodzącego z jed-
się organizowane przez ba- w Starym Browarze oraz nazjów lotniczych. – Sta- nostki oficera uroczyście pożegna-
zę wystawy fotograficzne. w Wyższej Szkole Umie- ramy się przyciągać ludzi no w 2 Brygadzie Lotnictwa
– Pierwsza z nich powsta- jętności Społecznych do jednostki konkursami, Taktycznego w Poznaniu.
ła na tarasie widokowym w Poznaniu. Baza zorgani- np. na logo bazy lotnictwa Gratulacje oraz wyrazy podziękowa-
Portu Lotniczego im. Hen- zowała również uroczyste taktycznego, na który zgło- nia za służbę w Dowództwie 2 BLT
ryka Wieniawskiego w Po- pasowanie uczniów Ze- szono kilkadziesiąt prac złożył m.in. zastępca dowódcy tej
znaniu. Mogło ją obejrzeć społu Szkół Elektroniczno- z całej Polski – dodaje jednostki płk pil. Cezary Wasser.
kilkadziesiąt tysięcy osób -Telekomunikacyjnych kpt. Krzyżanowski. Oprac. GP

nr 28/2008 Polska Zbrojna 37

ŻANDARMERIA WOJSKOWA
HISTORIA
2005 r. Nadano
i poświęcono sztandar
Oddziału Specjalnego
Żandarmerii
Wojskowej
w Gliwicach.

2006 r. W sty-
czniu żołnierze oddzia-
łu biorą udział w akcji
ratowniczej po kata-
strofie budowlanej
hali targowej
w Katowicach.

2006 r. W maju
jednost-
ka bierze udział w or-
ganizacji wizyty papie-
ża Benedykta XVI
w Polsce.

2007 r.
Minister obrony na-
rodowej wyróżnił od-
dział z Gliwic za
szczególne osiągnię-
cia w misjach poko-
jowych organizacji
międzynarodowych. MAGDALENA KOWALSKA -SENDEK
Jednostka została
odznaczona
Intensywne – to określenie, które w pełni oddaje tempo pracy w Oddziale
Znakiem Specjalnym ŻW w Gliwicach. I nie chodzi tylko o służbę żandarmów w
Honorowym Sił
Zbrojnych RP. kraju, ale również o ich zaangażowanie w misje zagraniczne.

Oddział wędrowny
G
liwicki Oddział Specjalny ŻW, po-
dobnie jak oddziały w Warszawie
i Mińsku Mazowieckim, powstał
w 2005 r., żeby sprostać nowym zadaniom,
jakie postawiono przed żandarmerią.
Wśród zadań tych znalazło się również
przeciwdziałanie terroryzmowi oraz prze-
stępczości zorganizowanej. W wyniku
zmian w strukturach ŻW utworzono od-
działy mobilne, zdolne do natychmiasto-
wego udziału w misjach zagranicznych,
czyli tzw. żandarmerię operacyjną. W cza-
sie, kiedy powstawały oddziały specjalne,
mówiło się, że są one przyszłością żandar-
merii. I rzeczywiście, obecnie aż 40 proc.
stanu etatów w Żandarmerii Wojskowej
przypada na te oddziały.
Przejazdem w Polsce
Afganistan, Irak, Liban, Kosowo, Boś-
nia i Hercegowina, Kongo, Syria i nieba-
wem Czad – to miejsca, w których żołnie-
rze gliwickiego oddziału służyli lub będą
służyć, a powyższa lista z pewnością nie
jest jeszcze zamknięta. Niedawno żołnie-
rze w szkarłatnych beretach wrócili z Li-
banu, teraz jedna kompania przygotowuje
się do wyjazdu do Bośni i Hercegowiny,
a wielkimi krokami zbliża się także misja
w Czadzie. Po półrocznym pobycie na mi-
sji, urlopie wypoczynkowym i zdrowot-
nym, żandarmi rozpoczynają nowy, trzy-
miesięczny cykl szkolenia i znów wyjeż-
dżają. Dlatego komendant oddziału żar-
tuje, że żołnierze w Polsce są jak na sta-
cji PKP – tylko przejazdem. – Więcej ma-
my zadań operacyjnych na misjach niż
w kraju – dodaje.
Właśnie ze względu na te ciągłe wyjaz-
dy żołnierzy w przypadku gliwickiego od-
działu specjalnego trudno jest mówić o cy-
klicznym szkoleniu. – Każde szkolenie jest
inne, bo każda misja jest inna. Nie może-
my działać sztampowo. Żołnierze przygo-
towują się do konkretnych misji – inaczej
to wygląda przed wyjazdem do Czadu, ina-
czej, kiedy jadą do Bośni. Z tego wniosek,
że szkolimy się zadaniowo, nie programo-
wo – mówi komendant oddziału
płk Dariusz Siekiera. Zwykle jednak kła-
dzie się nacisk na prawo konfliktów zbroj-
nych i prawo humanitarne. Żołnierze sku-
piają się na ochronie osób i obiektów, na
konwojowaniu i patrolowaniu oraz zwal-
czaniu szeroko pojętej działalności ter-
rorystycznej w ramach misji. O tym, że
żandarmi nie szkolą się według szablo-
nów, świadczyć może chociażby przygo-
towanie do zbliżającej się misji w Cza-
dzie. – Szkolenie było dla nas raczej nie-
typowe. Jeździliśmy na Rosomakach
i strzelaliśmy z 23 mm dział przeciwlot-
niczych. W Rabce trenowaliśmy jazdę
samochodem w trudnych warunkach te-
renowych. Było to dla nas prawdziwe
wyzwanie – wyjaśnia komendant.
W Czadzie żandarmi mają odpowiadać
za ochronę konwojów i osób, które będą
nieść pomoc uchodźcom i przesiedleń-
com. To novum dla żołnierzy, choć aż
40 proc. wyjeżdżających ma już na kon-
cie doświadczenia misyjne, chociażby

38 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | WOJSKA LĄDOWE | SIŁY POWIETRZNE | MARYNARKA WOJENNA | ŻANDARMERIA WOJSKOWA | LOGISTYKA
MAGDALENA KOWALSKA-SENDEK
z Konga. Komendant jednostki z Gliwic
nie chce wartościować poszczególnych mi-
sji. Twierdzi, że na każdej z nich żandar-
mi mogą być narażeni na niebezpieczeń-
stwo. – Świat jest dziś tak niestabilny, że
trudno przewidzieć najgorszy wariant. My
jednak musimy być zawsze przygotowani
na najgorsze – dodaje płk Siekiera.
Zostać czy odejść
Przez pierwsze dwa lata funkcjonowa-
nia oddziału specjalnego w Gliwicach du-
żym problemem dla jednostki były na-
SYLWIA GUZOWSKA
nr 28/2008
PŁK DARIUSZ SIEKIERA, KOMEN-
DANT ODDZIAŁU SPECJALNEGO ŻW
W GLIWICACH:
– W zeszłym roku oddział został odznaczo-
ny znakiem honorowym SZ za działalność
na misjach w 2006 r. Jesteśmy przygoto-
wani do tego, aby zapewnić wsparcie poli-
cyjne jednostek operacyjnych działających
zarówno w kraju, jak i poza jego granicami.
bór kandydatów i ich rotacja. Teraz, jak
podkreśla płk Siekiera, problem został
opanowany i żandarmi nie zwalniają się
z pracy tak często jak wcześniej. Jest to
jednak tylko połowiczny sukces. Komen-
dant przyznaje, że tak naprawdę kwestie
związane z wymówieniami żołnierzy
rozwiążą się w najbliższym czasie.
W tym roku oddział nie może pochwa-
lić się dużym zainteresowaniem młodzie-
ży. Chociaż należy do czołówki najlep-
szych jednostek w kraju i może zagwa-
rantować ciekawe szkolenie oraz uroz-
maicenie służby, młodzi ludzie zdają so-
bie sprawę z trudu pracy, a także z wy-
rzeczeń, jakie ponosi żołnierz tej forma-
cji. – Znużenie pojawia się po pewnym
czasie. Najczęściej po dwóch lub trzech
misjach. Problem zaczyna się wtedy, kie-
dy mężczyzna chce się ustatkować, my-
śli o założeniu rodziny, żonie, dzieciach.
Chce ułożyć sobie życie. A ta praca mo-
że to utrudnić – wyjaśnia płk Siekiera.
Z drugiej strony, komendant przyznaje,
że mało jest zajęć, które pozwalają spraw-
dzić się w trudnych sytuacjach, a jedno-
cześnie poznawać inne kultury.
Jednostka ma również problemy z ob-
sadzeniem stanowisk młodszych ofice-
rów, bo wbrew oczekiwaniom nie rośnie
zainteresowanie wykształconej młodzie-
ży wojskiem. Oferowane pieniądze i za-
bezpieczenie socjalne nie są imponują-
ce, zwłaszcza dla dobrych specjalistów
po pięcioletnich, ciężkich studiach.
Napisz do autorki:
magdalena.kowalska@redakcjawojskowa.pl
O ddział specjalny w Gliwicach współ-
tworzy Wielonarodowy Batalion
Policji na potrzeby NATO. W jego skład
wchodzą kompania polska i trzy plutony:
chorwacki, słowacki i czeski. Sztab ba-
talionu jest wielonarodowy. Batalion
spotyka się dwa razy w roku na zintegro-
wanych ćwiczeniach. W tym roku odbyło
się już ćwiczenie dowódczo-sztabowe,
a we wrześniu odbędzie się szkolenie
taktyczne z wojskami na poligonie
w Wędrzynie.
Oddział na miarę NATO
FLESZ
FLESZ
FRANCJA. W Centrum Szkolenia
Żandarmerii w Saint Astier 20 czerwca
zakończyły się ćwiczenia Europejskich
Sił Policyjnych. Wzięło w nich udział po-
nad 320 policjantów i funkcjonariuszy
żandarmerii z 13 krajów. W ich gronie
znaleźli się także: przedstawiciel
Komendy Głównej ŻW oraz 17 żandar-
mów z Oddziału Specjalnego ŻW w Gli-
wicach. Głównym celem ćwiczeń była
poprawa stanu przygotowania i we-
wnętrznej współpracy jednostek żan-
darmerii i policji krajów członkowskich
Unii Europejskiej podczas operacji za-
rządzania kryzysowego. Uczestników
trwającego od 9 czerwca szkolenia od-
wiedziła delegacja cywilnego komitetu
zarządzania kryzysowego UE (CIVCOM),
która potwierdziła zasadność organizo-
wania i kontynuowania tego typu szko-
leń. Szczególne słowa uznania kierowa-
no pod adresem polskich żandarmów.
KRAKÓW. Oddział Żandarmerii
Wojskowej zorganizował punkt promo-
cyjny w czasie odbywającego się
28–29 czerwca V Małopolskiego Pikni-
ku Lotniczego w Krakowie. Żandarmi
informowali o kryteriach naboru do for-
macji oraz zaprezentowali swoje wypo-
sażenie. Kilkunastu z nich wraz z poli-
cjantami z sekcji ruchu drogowego Ko-
mendy Miejskiej Policji w Krakowie za-
bezpieczało imprezę.
LUBLIN. W Oddziale Żandarmerii
Wojskowej 19 czerwca odbył się Dzień
Otwartych Koszar. Dzieci wraz z wycho-
wawcami ze Szkoły Podstawowej nr 40
w Lublinie mogły zapoznać się ze sprzę-
tem prewencyjnym oraz kryminalistycz-
nym, jakim dysponuje żandarmeria.
Zwiedzanie koszar zakończyło rozstrzyg-
nięcie konkursu plastycznego pt. „Woj-
sko Polskie widziane oczami dzieci”.
Oprac. GP
Polska Zbrojna 39
WOJSKO LUDZIE
W ciągu kilku miesięcy jej życie zmieniło się diametralnie. Została żołnierzem i wyjechała na
misję do Iraku. Doskonale sprawdziła się w ekstremalnych warunkach na wojnie,
wielokrotnie ratując rannych i pomagając chorym.
ŻOŁNIERZ
Z PRZYPADKU
od patronatem sekretarza sta-
nu USA co roku odbywa się
międzynarodowy plebiscyt
o miano odważnej kobiety
świata. Ma on na celu wyłonie-
nie kobiety, która wykazała się wyjątkową
odwagą oraz umiejętnościami przywód-
czymi w promowaniu spraw kobiet w sfe-
rze politycznej, społecznej lub ekonomicz-
nej. W czasie obecnej edycji konkursu za
sprawą pełnomocnika ministra obrony na-
rodowej do spraw wojskowej służby kobiet
płk Beaty Czuby, dowódców jednostek
oraz wielu niewojskowych grup społecz-
nych do ambasady USA w Warszawie na-
płynęły z całej Polski zgłoszenia wielu kan-
dydatek do tego miana. W październiku
ubiegłego roku ambasador USA Victor
Ashe na reprezentantkę naszego kraju
w tym plebiscycie wybrał st. sierż. Elżbie-
tę Grodzką – instrumentariuszkę z 2 Szpi-
tala Operacji Pokojowych we Wrocławiu.
Sierżant Grodzka znalazła się wśród 90
kandydatek z całego świata. Mimo że nie
weszła do ścisłego finału ośmiu najodważ-
40 Polska Zbrojna
BOGUSŁAW POLITOWSKI
ARCHIWUM E. GRODZKIEJ
niejszych, wyróżnieniem jest już sam fakt
nominacji. W maju w ambasadzie USA
w szpitalu wojskowym w pierwszych
dniach czerwca trafiła do Bydgoszczy na
w Warszawie pani sierżant otrzymała z rąk szkolenie mające przygotować ją do misji,
ambasadora gratulacje, pisemne podzię- a w lipcu 2004 r. poleciała do Iraku.
kowanie oraz okolicznościową statuetkę. Od lipca 2004 r. st. sierż. Grodzka była
na czterech zmianach w Iraku. Służyła
MAŁA REWOLUCJA w polowym szpitalu polskiej dywizji,
Sierżant Grodzka nie ukrywa, że żołnie- gdzie pomagała nie tylko Polakom, ale tak-
rzem została przypadkowo. Przez kilka lat że żołnierzom innych narodowości oraz
pracowała jako instrumentariuszka na blo-
ku operacyjnym w szpitalu w Opolu. Pew-
nego dnia, pod koniec 2003 r., dostała
z WKU skierowanie na rozmowę do
2 Szpitala Operacji Pokojowych we Wroc-
ławiu. Nie zamierzała zmieniać pracy, ale
ARCHIWUM E. GRODZKIEJ
w końcu, za namową męża, pojechała na
spotkanie. – No to pani jest już nasza. Po-
trzebujemy doświadczonych instrumenta-
riuszek – powiedział jej na przywitanie ko-
mendant formowanej placówki płk Robert
Salamon. Po miesiącu przyszło z WKU
wezwanie na dwutygodniowe przeszkole- SŁUŻBA MEDYCZNA podczas misji nigdy nie
nie w Łodzi. W kwietniu była już żołnie- ma czasu wolnego. O ile żołnierze po patrolu
mogą chwilę odpocząć, o tyle medycy muszą
rzem Szpitala Operacji Pokojowych. Po
być w gotowości przez całą dobę.
zajęciach w jednostce oraz praktykach
nr 28/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE
PO SŁUŻBIE ||
HISTORIAHISTORIA | |
MILITARIAMILITARIA | |
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY
ŚWIAT TO | |
TO II OWO
OWO || || |
M U Z E U M
miejscowej ludności. Najbardziej trauma-
tycznym przeżyciem była katastrofa śmi-
głowca, w której zginęło trzech Polaków.
W powietrzu były wtedy dwie maszyny:
Morze w centrum Polski
Sokół i Mi-8, w którym leciała sierż. Jaki związek z morzem ma położone w centrum Polski Kutno?
Grodzka razem z koleżankami. Gdy Odpowiedź na to pytanie można poznać, oglądając najnowszą
w pewnej chwili do kabiny pasażerskiej
wszedł zdenerwowany pilot i próbował
wystawę w kutnowskim muzeum regionalnym.
przekrzyczeć hałas silników, pomyślała, że
zostali ostrzelani. Dopiero po kilku gwał-
townych manewrach maszyny, która szyb-
ko zeszła do lądowania, uzmysłowiła so-
bie, że musi być jakiś inny powód ewaku-
acji ze śmigłowca, ponieważ nie słyszała
strzałów. Wkrótce zobaczyli na ziemi
szczątki rozbitego Sokoła.
Sanitariuszki, chcąc udzielić pomocy
rannym, szybko wyskakiwały ze śmigłow-
ca, który jeszcze nie wylądował. Sierżant
Grodzka skręciła wówczas nogę, ale ra-
zem z koleżankami udało się jej dotrzeć
do rozbitej maszyny. Wszystkie starały się
jak najszybciej udzielić poszkodowanym

pierwszej pomocy. Ona przejmowała wy-
prowadzonych. Jakiś czas później, w ba-
zie, dowódca kontyngentu na mocy posta-
nowienia prezydenta RP odznaczył pie-
lęgniarki Krzyżami Zasługi za Dzielność.
Oprócz sierż. Grodzkiej otrzymały go tak-
że sierż. Teresa Bosacka oraz mł. chor.
Bernadeta Woś.
St. sierż. Grodzka była w Iraku na trze-
ciej, piątej, szóstej i ósmej zmianie. Naj-
trudniej było na trzeciej. – Wtedy mieli-
śmy najwięcej pracy. Było wielu rannych.
Przeprowadzaliśmy dużo zabiegów. Cały
zespół robił zawsze wszystko, co tylko by-
ło można, aby pomóc rannym. Niestety
zdarzało się, że niektórych żołnierzy mo-
gliśmy tylko przygotować do ostatniej dro-
gi do domu – ze smutkiem opowiada pa-
ni sierżant.
PRZED KOLEJNĄ MISJĄ
Po powrocie z ósmej zmiany st. sierż.
Grodzka wykorzystała urlop, ukończyła
kurs językowy i już przygotowuje się do
kolejnego kursu. Podjętej w 2003 r. decy-
zji nie żałuje. Ma olbrzymią satysfakcję
z tego, co robi. Wdzięczna jest też mężo-
wi, bo dzięki niemu mogła wziąć udział
w tylu misjach. Podczas jej nieobecności
doskonale zajął się domem i zaopiekował
córkami – 15-letnią Małgorzatą oraz
11-letnią Moniką.
Niedawno, w uznaniu za bardzo do-
brą służbę, sierżant Grodzka została
skierowana przez komendanta 2 Szpita-
la Operacji Pokojowych na kurs oficer-
ski w ramach przygotowań do objęcia
stanowiska asystentki komendanta do
spraw pielęgniarstwa.  chodzącą z Kutna i związaną z Marynarką
Napisz do autora: boguslaw.politowski@
redakcjawojskowa.pl
„A
może morze w Kutnie” to tytuł
wystawy w kutnowskim muze-
um regionalnym. Jej autorzy
postanowili pokazać, jak silny jest związek
między leżącym w centrum Polski mia-
stem a Bałtykiem. W 1969 r. zwodowany
został statek m/s „Kutno II”, którego mat-
ką chrzestną została pochodząca z Kutna
Leokadia Kajca, działaczka Polski Pod-
ziemnej. Jak mówi Tomasz Czyżewski, or-
ganizator wystawy, w trakcie przygotowy-
wania ekspozycji okazało się, że wyjątko-
wą rolę odegra w niej gdyńskie Orłowo:
– Ciotka Leokadii Kajcy miała tam przed
PLUS MINUS
Bardzo ciekawy pomysł na
przedstawienie związków
Kutna z Bałtykiem.
Brak katalogu lub folderu do-
kumentującego wystawę.
wojną pensjonat. Okazało się również, że co
najmniej dwóch marynarzy z Kutna za-
mieszkało w Orłowie. Stamtąd pochodzi też
Ryszard Listewnik, który wypożyczył nam ta-
lerz pamiątkowy z przedwojennego Święta
Morza. Jego rodzina mieszkała tam, zanim
jeszcze wybudowano port w Gdyni.
Dzień przed otwarciem wystawy organizato-
rzy mieli już listę 17 marynarzy pochodzą-
cych z Kutna. Zaraz po wernisażu liczba ta
zwiększyła się do 19. Wśród nich są przed-
stawiciele Marynarki Wojennej, na przykład
bosman w stanie spoczynku Zbigniew Zduń-
czyk czy mechanik okrętowy Wiesław Kwiat-
kowski. Jednak najbardziej znaną osobą po-
Wojenną jest kontradmirał Stefan Tandecki.
W 1975 r. został skierowany do 3 Flotylli
Okrętów w Gdyni, gdzie służył jako oficer
mechanik na jednostkach pływających. Po-
tem pracował w Ośrodku Badawczo-Rozwo-
jowym Centrum Techniki Morskiej w Gdyni.
Następnie pełnił funkcję starszego specjali-
sty Oddziału Eksploatacji w Szefostwie
Służb Technicznych i Zaopatrzenia Marynar-
ki Wojennej w Gdyni. Był również starszym
specjalistą w Polskim Przedstawicielstwie
Wojskowym przy Kwaterze Głównej NATO
w Brukseli. Od powrotu do Polski służy w Do-
wództwie Marynarki Wojennej w Gdyni.
W 2006 r. przez krótki czas był zastępcą
szefa sztabu Marynarki Wojennej. Następ-
nie został szefem Logistyki Marynarki Wo-
jennej. W zeszłym roku wyznaczono go na
asystenta szefa Sztabu Generalnego Woj-
ska Polskiego.
Na wystawie oprócz mnóstwa fotografii
można zobaczyć obrazy marynistyczne, eks-
ponaty wypożyczone z Centralnego Muze-
um Morskiego w Gdańsku, zbiory filateli-
styczne oraz modele statków wykonane
przez mieszkańców Kutna. (TG)
Muzeum Regionalne w Kutnie
plac Marszałka J. Piłsudskiego 20
Tel.: (0-24) 254 79 64
Wystawa jest czynna do połowy września.

nr 28/2008 Polska Zbrojna 41

AAAAAAA
PO SŁUŻBIE
AAAAAAAA
K S I Ą Ż K A F I L M

ZROZUMIEĆ TROJĘ Paryski zachód słońca

B rytyjski historyk przed-
stawia losy upadku Troi
– z zastrzeżeniem, że wiele
faktów nadal trzeba odkryć.
Legenda wojny trojańskiej
przetrwała tysiąclecia i do
dziś rozpala emocje – głów-
nie historyków, którzy stara-
snym świecie. Wiedzę z róż-
nych źródeł zebrał i połączył
brytyjski historyk Rodney
Castleden. Swoje przemy-
ślenia na temat Troi oparł
na źródłach historycznych
oraz poematach. Co istot-
ne, autor nie odrzuca
Czytelnik ma szansę poznać
miasto przed zagładą – jego
usytuowanie, wielkość,
umocnienia obronne. Opisu-
jąc każdy z elementów histo-
rii miasta, Castleden przemy-
ca wiele ciekawych szczegó-
łów, dzięki którym lektura

ją się dotrzeć do prawdy.
Nie wszystko wiadomo
– wątpliwości są nawet
w sprawach podstawowych,
jak data czy znaczenie
upadku miasta w ówcze-
a priori literatury pięknej ja-
ko bezwartościowej. „Ilia-
da” i kilka pomniejszych za-
chowanych dzieł są dla nie-
go cenną wskazówką.
Zaletą „Wojny trojańskiej”
jest naukowe podejście au-
tora. Castleden prawie cał-
kowicie odciął się od mitolo-
gii i skupił na faktach – na-
wet jeśli są dwuznaczne.
Wszystkie niejasności autor
zaznacza, i choć wyraźnie
promuje jedną wersję jako
najbardziej prawdopodobną,
to czyni to subtelnie. Na pod-
stawie dostępnych danych
archeologicznych opisuje sie-
dem etapów
rozwoju Troi.
jest przyjemniejsza. Trzeba
jednak uprzedzić, że „Wojna
trojańska” nie jest książką
łatwą w lekturze. Wobec na-
gromadzenia faktów z powo-
dzeniem mogłaby służyć za
licealny czy akademicki pod-
ręcznik. Jednak jeżeli chce-
my poznać kompleksową hi-
storię Troi, to książka Castle-
dena nadaje się do tego
świetnie. (kub)
Rodney Castleden,
„Wojna trojańska”,
Dom Wydawniczy
Bellona SA,
Warszawa 2008 r.
N
awiązujące do filmów Woody’ego Alle-
na i Richarda Linklatera „Dwa dni w Pa-
ryżu” to szczera w wymowie tragikomedia
o trudnej sztuce bycia razem. Dobre kino,
pozostawiające uczucie lekkiego niedosytu.
Oto dwoje nietypowych, neurotycznych bo-
haterów i duże miasto w tle. Żadnej wartkiej
akcji, żadnych banałów. To filmy budowane
na rysunku postaci i dialogach. Jeżeli rozmo-
wy będą słabe, a bohaterowie niewiarygod-
ni, z filmu nie zostanie nic.
Bohaterami autorskiego dzieła Delpy są więc
Francuzka Marion (w tej roli reżyserka) i Ame-
rykanin Jack (przekonujący Goldberg). Po
dwóch latach związku przeżywają kryzys.
Podczas podróży po Europie przyjeżdżają do
Paryża, by spotkać się z rodzicami dziewczy-
ny. Zgodnie z teorią „małego świata” na każ-
dym rogu spotykają któregoś z licznych by-
łych chłopaków Marion. Tytułowe dwa dni
uświadomią bohaterom, jak mało się znają

www.1939.pl i ile kompromisów ich czeka, jeśli zdecydują

MIŁOŚNIKÓW HISTORII i militariów zapew-
ne zainteresuje obszerna, kompetentnie pro-
wadzona strona poświęcona pierwszemu
miesiącowi II wojny światowej i nazwana
Kampania Wrześniowa, www.1939.pl. Strona
funkcjonuje w sieci już ponad dziesięć lat,
zdążyła więc wyrobić sobie pewną markę
wśród największych entuzjastów historii pol-
skiej wojskowości. Znajdziemy tu bogate,
zróżnicowane materiały dotyczące polskiego
września, wśród nich m.in. dotyczące prze-
biegu wydarzeń podczas kampanii, wyposa-
żenia armii polskiej, Wehrmachtu i Armii
Czerwonej w 1939 r.; prezentujące organiza-
cję wojsk polskich i niemieckich, a wreszcie
obszerne opracowania omawiające przebieg
bitew rozegranych podczas kampanii. (mks)
się na utrzymanie związku. Osią komedii jest
zderzenie hipochondrycznego, nieznające-
go francuskiego Jacka z Paryżem, który
u Delpy jest miastem dziwactw, wynaturzeń
i braku subtelności. Kapitalne dialogi i dow-
cipy przeplatane są tanimi, pozbawionymi
smaku odzywkami, a przesadzona seksual-
na otoczka osłabia film i w jakiejś części od-
biera mu urok. (Mim)
„Dwa dni w Paryżu”, Francja, Niemcy,
2007 r., reż. Julie Delpy, scenariusz
Julie Delpy, wyst. Julie Delpy, Adam
Goldberg. Czas trwania: 96 min.

42 Polska Zbrojna nr 28/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE ||
HISTORIAHISTORIA
PO SŁUŻBIE | |
MILITARIAMILITARIA ||
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO I OWO || || |

IPN (2)
POR. ADAM DEDIO nie pozwolił, aby przed egzekucją zawiązano mu oczy. Zwrócił się do żołnierzy mających go zabić słowami: – Chłopcy! A teraz
strzelajcie odważnie i celnie! Raz, dwa, trzy! Na zdjęciu: Adam Dedio przed plutonem egzekucyjnym w gdańskim więzieniu. Prezentacja
Trójmiejskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznych.

Zabójcze Oko TOMASZ GOS

W maju 1947 r. wykonano w Gdańsku wyrok śmierci na 29-letnim poruczniku Marynarki

Wojennej Adamie Dedio, dowódcy ścigacza ORP „Bystry”. Powodem rozstrzelania
polskiego oficera była przynależność do tajnej organizacji niepodległościowej.
orucznik Adam Dedio
został aresztowany przez
funkcjonariuszy Miejskiego
Urzędu Bezpieczeństwa Pu-
blicznego w Gdyni w 1946 r.
Postawiono mu zarzut przy-
należności do tajnej organizacji podziem-
nej „Semper Fidelis Victoria”. Na począt-
ku maja 1946 r. służba bezpieczeństwa
aresztowała wielu jej członków. – Do de-
konspiracji organizacji doszło w dość nie-
jasnych okolicznościach. Według jednej
z wersji, 9 maja 1946 r. jedna z łączniczek
okręgu została zauważona przez postron-
nego obserwatora podczas wykopywania
z ziemi słoika z dokumentami – mówi Piotr
Semków, główny specjalista w Referacie
Badań Naukowych Oddziałowego Biura
Edukacji Publicznej IPN w Gdańsku. Czło-
wiek ten doniósł o swym spostrzeżeniu do
Urzędu Bezpieczeństwa, co pozwoliło na
aresztowanie kobiety oraz oczekującego na
nią Pietrasiewicza (założyciela organiza-
cji). Według drugiej wersji, Pietrasiewicz
ujawnił się sam w Wojewódzkim Urzędzie
Bezpieczeństwa Publicznego w Gdańsku.
Miał wtedy przekazać funkcjonariuszom
WUBP dokumenty i pieczęcie organizacji
– dodaje Piotr Semków. Według mjr. Wal-
demara Kowalskiego, zastępcy dyrektora
Aresztu Śledczego w Gdańsku i autora
przygotowywanej do druku książki o Ada-
mie Dedio, zachowane materiały wskazu-
ją jednoznacznie, że prawdziwa jest dru-
ga wersja.
Brutalne przesłuchanie
W wyniku dekonspiracji por. mar.
Adam Dedio, dowódca ścigacza ORP
„Bystry”, został zatrzymany przez funk-
cjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa.
– Stanowiło to jawne naruszenie obowią-
zujących wówczas przepisów dotyczących
zatrzymań żołnierzy – wyjaśnia zastępca
dyrektora Aresztu Śledczego w Gdańsku.
– Zgodnie z uregulowaniami ustawowy-
mi oraz rozkazami Naczelnego Dowódz-
twa WP wydanymi w porozumieniu z mi-
nistrem bezpieczeństwa publicznego po-
dejrzanych marynarzy mogły zatrzymać
i aresztować wyłącznie organy informacji
MW, z wykluczeniem jakichkolwiek in-
nych organów.
Wraz z por. Dedio aresztowano wów-
czas Jana Zbonika, kierownika magazy-
nów Marynarki Wojennej w Gdyni,
ppor. mar. Henryka Dąbrowskiego, ofice-
ra materiałowego w Gdyni-Oksywiu,
bsm. Franciszka Piwoniego z oddziału sa-
nitarnego dowództwa Głównego Portu
Marynarki Wojennej w Gdyni, st. bsm.
Bronisława Bonka, księgowego wydzia-
łu taborowo-mundurowego Marynarki
Wojennej w Gdyni i bsmt. Eugeniusza
Menczaka, kierownika kancelarii ogólnej
Sztabu Marynarki Wojennej.
19 lipca 1946 r. rozpoczęło się przesłu-
chanie porucznika Dedio. – Prowadził je
starszy oficer śledczy Oddziału Informa-
cji Marynarki Wojennej por. Wiktor Gę-
bal – opowiada Piotr Semków. – Dedio
opowiadał, co wydarzyło się w jego ży-
ciu od 1939 r. Zeznał, że podczas wojny
był członkiem Armii Krajowej i miał
pseudonim „Kopiec”. Służył w oddziale 

nr 28/2008 Polska Zbrojna 43

HISTORIA XX WIEK
POR. ADAM DEDIO z załogą ścigacza ORP „Bystry”. Gdynia-Oksywie, marzec 1946 r.
dowodzonym przez rotmistrza „Dzika”,
z którym utrzymywał kontakt również po
wyparciu Niemców z Polski. W 1945 r. za
zgodą „Dzika” Dedio wstąpił w Poznaniu
do MO, gdzie pracował w charakterze re-
ferenta śledczego. Jak dodał, zrobił to
„w celu zakonspirowania się” – mówi Piotr
Semków.
Dedio zeznał również, że był oficerem
wywiadu w „Semper Fidelis Victoria”.
Miał przekazywać dowództwu organiza-
cji meldunki dotyczące stanu uzbrojenia
jednostek Marynarki Wojennej oraz cha-
rakterystyki osób, uznanych przez niego
za działające na szkodę organizacji. Za-
znaczył, że grupa nie miała kontaktów za-
granicznych.
O tym, jak wyglądały metody śledcze
stosowane w tego typu przesłuchaniach,
wspominał Eugeniusz Menczak: – Z por.
Dedio widziałem się trzy razy w trakcie
konfrontacji. Kiedy się spotkaliśmy,
w pierwszym momencie go nie poznałem,
bowiem był tak opuchnięty i miał twarz aż
czarną od bicia. Bito nas w tym samym po-
koju. Kopano nas w żołądek, twarz oraz
głowę. Torturowanie Adama Dedio po-
twierdza też Stanisław Kłos: – Podczas
trwania śledztwa Dedio mówił mi, że przy-
znał się zarówno do rzeczy popełnionych,
jak i niepopełnionych. Widziałem na jego
ciele sińce, na policzkach i na rękach. Sie-
dział w jakimś karcerze Informacji MW.
Wyrok w sprawie marynarzy ogłoszono
14 lutego 1947 r. Sąd Marynarki Wojennej
uznał wszystkich marynarzy oskarżonych
w procesie grupy „Semper Fidelis Victo-
ria” winnymi zarzucanych im czynów i ska-
zał por. mar. Adama Dedio na karę śmier-
44 Polska Zbrojna
Semper Fidelis Victoria
P oczątki tej organizacji sięgają 1944 r.
Wówczas w Grodzisku pod Warszawą po-
wstał Narodowy Związek Zbrojny, który używał
później nazwy Narodowe Zjednoczenie
Wojskowe. NZZ był organizacją łączącą w walce
o niepodległość Polski wszystkie kierunki zbroj-
nej konspiracji narodowo-demokratycznej.
W drugiej połowie 1945 r. przybył do Gdyni
Stanisław Pietrasiewicz, który rozpoczął organi-
zowanie XII Okręgu Morskiego NZW. Okręgowi
funkcjonującemu na bazie Armii Krajowej,
Narodowej Organizacji Wojskowej i Narodowych
Sił Zbrojnych nadano kryptonim „Semper
Fidelis – V”. Okręg ten zwany był również
„Semper Fidelis Victoria”. Organizacja stopnio-
wo rozrastała się, licząc w szczytowym okresie
kilkudziesięciu członków. W jej ramach utworzo-
no komórkę wywiadu, żandarmerię, Pogotowie
Akcji Specjalnych oraz sądownictwo.
Organizacja kolportowała podziemną prasę
IPN
oraz emitowała bony traktowane przez człon-
ków jako obligacje państwowe.
ci z utratą praw publicznych i obywatel- niu tajnego informatora o pseudonimie
skich praw honorowych na zawsze oraz „Oko”. Człowiek ten, określany w mate-
przepadkiem mienia w całości; ppor. mar. riałach Informacji MW jako podoficer za-
Henryka Dąbrowskiego i st. bsm. Jana Zbo- wodowy – szef tajnej kancelarii Szefostwa
nika na karę dziesięciu lat więzienia; Służby Zdrowia Marynarki Wojennej,
st. bsm. Bronisława Bonka na dziewięć lat, w latach 1945–1946 miał być członkiem
bsmt. Eugeniusza Menczaka na osiem, SFV i brać udział w rozpracowaniu tej or-
a bsm. Franciszka Piwoniego na karę sze- ganizacji. – Oznaczałoby to, że od począt-
ściu lat więzienia. ku działalności konspi-
Wykonanie wyroku na Sukces Informacji MW racyjnej marynarzy
por. Dedio nadzorował w rozbiciu „Semper „Oko” informował orga-
z ramienia prokuratury na kontrwywiadu woj-
Marynarki Wojennej Fidelis Victoria” polegał skowego o poczyna-
kpt. Michał Ruadze, któ- głównie na zwerbowaniu niach grupy – mówi spe-
ry od 27 marca 1946 r. cjalista z IPN. – Po roz-
pełnił obowiązki zastęp- tajnego informatora biciu części wojskowej
cy prokuratora Marynar-
ki Wojennej i zarazem
o pseudonimie „Oko” SFV w 1947 r. „Oko”
funkcjonował w charak-
prokuratora gdyńskiego garnizonu. Za- terze tajnego informatora aż do roku 1953,
chowała się spisana przez matkę Adama kiedy to zaczęto go określać w UB jako
Dedio relacja księdza Romana Ruchaja, dwulicowca.
w której opisane są ostatnie chwile życia W lutym 1953 r. Informacja MW aresz-
marynarza: ,,Egzekucja odbyła się w (...) towała „Oko” na 48 godzin, ponieważ
pomieszczeniu, w którym ściany są tak chciała uaktywnić go jako agenta. Kiedy
skonstruowane, że więzną w nich kule. im się to nie udało, wystąpili do dowódz-
Mimo to jedna z kul odbiła się od ściany twa marynarki o postawienie go przed są-
i drasnęła oficera prowadzącego egzeku- dem honorowym, usunięcie z wojska
cję. Adama po przyprowadzeniu przywią- i przekazanie do dyspozycji Urzędu Bez-
zano do słupa i chciano mu zawiązać oczy, pieczeństwa w celu dalszego rozpracowy-
ale on na to nie pozwolił. Zwrócił się do wania byłych członków SFV. – Dostępne
żołnierzy mających go zabić ze słowami: źródła wskazują jednoznacznie, że aresz-
– Chłopcy! A teraz strzelajcie odważnie towania były przede wszystkim skutkiem
i celnie! Raz, dwa, trzy! I na jego rozkaz udanej gry operacyjnej ze strony UB – mó-
padły strzały, które go przeszyły”. wi mjr Kowalski. – Pewne przesłanki po-
zwalają jednak przyjąć, że inicjatywa wy-
Podpatrzeni przez „Oko” szła ze sztabu Pietrasiewicza. 
Według Piotra Semkowa, sukces Infor-
macji MW w rozbiciu „Semper Fidelis Napisz do autora:
Victoria” polegał głównie na zwerbowa- tomasz.gos@redakcjawojskowa.pl
nr 28/2008
 ||
ZAPIS FORUM
ZAPIS FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY||
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA ||
PRASA KULISY
ŚWIAT TO ||
TO II OWO
OWO || ||

W
Wyrazy szczerego współczucia Wyrazy szczerego współczucia ielokrotnie i na różne
i głębokiego żalu i głębokiego żalu sposoby przemawiał nie-
gdyś Bóg do ojców naszych
Panu płk. Sławomirowi Panu mjr. przez proroków” – zapisał autor
KOŁODZIEJSKIEMU Leszkowi ŁUKSZY Listu do Hebrajczyków (Hbr 1,
1–2). Wielokrotnie i na różne sposoby
z powodu śmierci z powodu śmierci
przemawiał też Jezus, zarówno poprzez
OJCA OJCA znaki – cuda, którymi potwierdzał swoją
składają: składają: Boską moc, jak również poprzez słowa,
kierownictwo, kadra, koledzy kierownictwo, kadra, koledzy w których wyjaśniał tajemnice królestwa
i pracownicy wojska i pracownicy wojska niebieskiego. Aby Jego nauczanie głębiej
Zarządu Planowania Operacyjnego Zarządu Planowania Operacyjnego zapadło w świadomość uczniów, posługi-
P-3. P-3. wał się przypowieściami, w których za po-
mocą obrazów wziętych z codziennego ży-
cia objaśniał tajemnice dotyczące zbawie-
Z wielkim żalem i smutkiem żegnamy absolwenta Wyższej Szkoły Oficerskiej nia. W XV niedzielę zwykłą czytamy przy-
Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki
powieść o siewcy. „Oto siewca wyszedł
siać. A gdy siał, niektóre ziarna padły na
por. Roberta MARCZEWSKIEGO
drogę (...), inne na miejsca skaliste (...),
Wyrazy szczerego i głębokiego współczucia inne między ciernie (...), inne na ziemię
żyzną” (Mt 13, 1–23). Siewcą jest Bóg,
RODZINIE ziarnem Jego słowo, glebą zaś ci, którzy
składają: słuchają owego słowa – wyjaśnił Chry-
komenda, senat, kadra, pracownicy wojska oraz studenci stus. Wsłuchując się w przypowieść,
Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych trzeba dzisiaj zapytać siebie o owoce Bo-
im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu. żego słowa w moim życiu. Psalmista Pań-
ski podpowiada: „Na żyznej ziemi ziarno
wyda plony”, zaś prorok Izajasz uczy, że
Koledze i przełożonemu Najszczersze wyrazy współczucia słowo, które wychodzi z ust Boga, jest za-
z powodu tragicznej śmierci wsze żywe i skuteczne, jak deszcz, który
Płk. rez. prof. Stanisławowi naszego kolegi, spadochroniarza
nawadnia spragnioną ziemię. Oznacza to,
KŁOSOWICZOWI i współtowarzysza broni
że postęp w Bożej mądrości i łasce zależy
por. Roberta od człowieka, który słucha Bożego słowa
wyrazy szczerego współczucia
i żalu z powodu śmierci MARCZEWSKIEGO i albo zaczyna nim żyć, przynosząc owoc
w postaci nawrócenia i godnego życia,
OJCA, BOLESŁAWA RODZINIE albo je odrzuca, czyniąc ze swojego życia
POLEGŁEGO ŻOŁNIERZA ugór. Gdy Nikita Bondariew umierał na
składają: raka, umierał tak, jak żył – bez Boga. Nie
dziekan, koleżanki i koledzy składają: dowódca, kadra, brał lekarstw uśmierzających ból, bo ich
z Wydziału Nowych Technologii pracownicy wojska oraz żołnierze albo nie było, albo były za drogie. Jednak
i Chemii WAT. 6 Brygady Desantowo-Szturmowej. powoli zaczął wracać do Boga, a wszystko
zaczęło się od dnia, gdy córka Natasza
przyniosła mu Ewangelię. Z początku
„Zaszczytem jest dzieło żołnierza, a najwięcej zaszczytem jest jego życie. czytał ją niechętnie, ale później robił to
Poświęcone w całości innym – nie sobie...” już codziennie. Szczególnie czytał opisy
Z ogromnym smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość o tragicznej śmierci męki Pańskiej, tak że pewne fragmenty
znał już na pamięć. Pewnego dnia z ża-
por. Roberta MARCZEWSKIEGO
lem powiedział do córki: – Dlaczego
wcześniej o tym nie wiedziałem? A potem
z 6 Batalionu Desantowo-Szturmowego w Gliwicach,
który wspólnie z żołnierzami naszej brygady służył szlachetnej sprawie dodał: – Ale zdążyłem. Chwała Jezusowi
i poświęcił to, co jest najcenniejsze – własne życie. Chrystusowi! Zasłuchania w głos Boga
uczy nas młody Samuel, który słysząc wo-
RODZINIE ZMARŁEGO, JEGO NAJBLIŻSZYM łanie: – Samuelu! Odpowiada: – Mów
Panie, bo sługa Twój słucha. Zawierzenia
szczere wyrazy współczucia Bożemu słowu uczy nas także Maryja. Bo
składają: choć nie rozumiała do końca tego, co
dowództwo, żołnierze zawodowi zwiastował jej Archanioł, powiedziała:
i zasadniczej służby wojskowej oraz pracownicy wojska – Niech mi się stanie według słowa twego.
12 Brygady Zmechanizowanej im. gen. broni Józefa Hallera w Szczecinie. ks. por. Andrzej Piersiak

nr 28/2008 Polska Zbrojna 45

MILITARIA
AAAAAAA AAAAAAAA
Milionowe
zamówienia
amunicyjne

DWUNASTY ODKRYWCA
USA. General Dynamics NASSCO podpisała nych zostanie 14 jednostek. Jednostka klasy
MARIAN KLUCZYŃSKI

wart 100 mln dol. kontrakt na budowę 12. już
okrętu logistycznego (T-AKE) klasy Lewis and
Clark dla US Navy. Budowa jednostki ma rozpo-
cząć w pierwszym kwartale 2011 r. i potrwać
do końca następnego roku. Z 11 zamówionych
dotychczas logistyków marynarka wojenna
POLSKA. 750 zapalników do
Lewis and Clark zabiera ponad 10 tys. ton amu-
nicji, paliwa, wody pitnej, żywności oraz innych
zapasów niezbędnych do działań na morzu ze-
społów okrętów wojennych. Na rufie logistyka
umiejscowiono lądowisko i hangar dla dwóch
śmigłowców. Załoga okrętu składa się ze

US NAVY
otrzymała pięć. Możliwe, że w sumie zamówio- 172 osób. (w)
min kotwicznych typu „Konik
morski” (na zdjęciu), wartych
12,4 mln zł, dostarczy Marynarce
Wojennej Ośrodek Badawczo-
Nowe Enstromy
-Rozwojowy Centrum Techniki
Morskiej SA. Stosowny kontrakt
wieloletni zawarto 30 maja.
 Zakłady Produkcji Specjalnej
w Pionkach wyprodukują w la-
tach 2008–2010 dla WILKI W ANDACH
PERU. Firma Enstrom Helicopter Corporation poinformowała
10 Brygady Kawalerii Pancernej
w czerwcu, że zakończyło się szkolenie grupy pilotów i techników CHILE. Armia chilijska postano-
(zamówienie przez DZSZ MON)
peruwiańskiej marynarki wojennej, którzy będą obsługiwać pro- wiła zakupić dwie duże maszy-
5140 ćwiczebnych pocisków
dukowane przez nią maszyny F28F Sentinel. Peruwiańczycy, któ- ny MineWolf służące do mecha-
podkalibrowych typu
rzy w styczniu 2008 r. zamówili sześć śmigłowców, niebawem nicznego oczyszczania pól mi-
APFSDS-T-TP do 120 mm arma-
otrzymają pierwsze dwa. F28F Sentinel jest lekką jednosilnikową nowych. Rząd w Santiago chce
ty czołgowej Leopardów 2A4.
maszyną mieszczącą trzy osoby. Najczęściej wykorzystuje się ją bowiem rozminować do 2012 r.
Pociski zaprojektowano swe granice z Argentyną,
do szkolenia pilotów. W Peru mają być używane także w misjach
w Wojskowym Instytucie Boliwią i Peru. MineWolf jest
poszukiwawczych oraz do patrolowania i transportu niewielkich
Technicznym Uzbrojenia. produkowany przez niemiecko-
ładunków. (ww)
W tym roku dostarczone ma być -szwajcarską firmę MineWolf
3140 sztuk. Systems AG. 26-tonowy pojazd
 Zakłady Metalowe Mesko SA gąsienicowy może skutecznie
podpisały kontrakt na produkcję niszczyć miny przeciwpiechotne
prawie 14 mln sztuk amunicji i przeciwpancerne zawierające
7,62x51 mm – klasycznej do 10 kg TNT. Dziennie
(z rdzeniem ołowianym Ball), „Wilk” może oczyścić
smugowej i przeciwpancernej. teren 15–30 tys.
Gros dostaw do składów mate- m kw. (do 3800 m kw.
riałowych nastąpi jeszcze w tym w ciągu godziny). (wt)
roku. Całość rozliczona ma być
w ciągu dwóch lat. (Ag)

Paryska prezentacja
NIEMCY. Podczas wystawy EUROSATORY w Paryżu Daimler AG pokazał dwuosiowy wariant swej najnowszej terenowej ciężarówki dla
wojska Mercedes-Benz Zetros 1833 A. Pojazd ten będzie mógł przewozić ładunki o masie od 4 do 6 ton. W ofercie będzie też trzyosiowy
Zetros 2733, zabierający od 7 do 10 ton. W obu przypadkach pojazdy będą miały napęd na wszystkie koła, cechować je też będzie wy-
soki poziom unifikacji części. Niska kabina, umiejscowiona za silnikiem, czyni niemiecki pojazd stabilnym. Umożliwia również bezpro-
blemowy przewóz Zetrosa samolotami transportowymi C-130 Hercules lub C-160 Transall. Kabina jest przystosowana do tego, aby w ra-
zie potrzeby zamontować na niej opancerzenie. (wr)

46 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
US NAVY | | |

PAWEŁ HENSKI

BAJKI ROBOTÓW
Już nie musimy oglądać filmów science fiction, żeby dowiedzieć się, jak będzie wyglądało
pole bitwy przyszłości. Wystarczy przyjrzeć się projektom, którymi zajmuje się
amerykańska Agencja Zaawansowanych Projektów Obronnych DARPA.
przez ostatnie lata do bezzało- 8,5 kg. Owalny pojazd napędzany jest tło- do interfejsu operatora przesyłany jest
gowych statków powietrznych kowym silniczkiem spalinowym i mieści obraz wideo w czasie rzeczywistym. Urzą-
(UAV) zdążyliśmy się już przy- się w plecaku. Startuje i ląduje pionowo, dzenie jest na tyle precyzyjne, że może la-
zwyczaić. Różne ich typy może też pozostawać w zawisie. Steruje tać między budynkami i „zaglądać” w ok-
wprowadza do swojego wypo- się nim za pomocą radia, ale można mu na. RQ-16A jest już testowany przez ar-
sażenia większość armii na świecie. Cze- również wcześniej zaprogramować trajek- mię amerykańską w Iraku.
ka nas jednak prawdziwa rewolucja w ich torię lotu. Pojazd ma zamontowane kame- Wasp, nad którym również pracuje
rozwoju i sposobach użycia. Badania ry skierowane w przód i w dół, z których DARPA, jest sterowany radiowo, ma
zmierzają w dwóch kierunkach: UAV mo- kształt latającego skrzydła i silnik ze śmi-
gą być miniaturyzowane albo osiągnąć Gekony w mundurach głem umieszczonym z przodu. Jego roz-
znaczne rozmiary i zdolność do globalne- piętość wynosi 33 cm, a waga – 210 g. Sil-
go działania.
Jedną z koncepcji DARPA, która zosta-
D zięki programowi Z-Man żołnierze bę-
dą wspinać się po pionowych po-
wierzchniach bez użycia lin czy drabin.
nik napędzają baterie litowo-jonowe. Roz-
winięciem MAV jest program budowy na-
ła wprowadzona w życie, jest miniaturo- Inspiracją programu są zdolności do wspi- nostatku powietrznego (Nano Air Vehic-
wy statek powietrzny (Micro Air Vehicle nania się gekonów, pająków albo myszy, le – NAV), który będzie miał wielkość
– MAV) oznaczony jako RQ-16A G-MAV, które wykorzystują chropowatość po- ok. 7 cm i wagę mniejszą niż 10 g! Pro-
wyprodukowany przez firmę Honeywell. wierzchni oraz tzw. siły van der Waalsa. gram zakłada używanie NAV na otwartej
Statek ten ma 40 cm wysokości i waży przestrzeni i w budynkach. W związku 

nr 28/2008 Polska Zbrojna 47

AAAAAAA DARPA
MILITARIA AAAAAAAA
z tym trzeba będzie opracować dla niego
technologię nawigacji bez użycia GPS-u
oraz zautomatyzowany system omijania
przeszkód. Natomiast projekt nazywany
roboczo SP2S zakłada budowę miniaturo-
wego zwiadowczego statku powietrznego,
który będzie mógł „przyczaić się” w po-
bliżu wroga. Po wysłaniu w powietrze
i dotarciu na miejsce pojazd wyląduje np.
na dachu budynku, skąd będzie mógł prze-
syłać obraz wybranego obiektu w czasie
rzeczywistym za pomocą różnego rodza-
ju kamer i czujników.
Z kolei większe samoloty bezzałogowe
będą w przyszłości bić rekordy prędkości
i czasu pozostawania w powietrzu. Wyob-
raźmy sobie samolot, który będzie latał
bez przerwy, bez lądowania, nawet przez
pięć lat! Być może stanie się to możliwe
dzięki prowadzonemu przez DARPA za-
awansowanemu programowi o nazwie
Vulture. Przewiduje on budowę latającej
konstrukcji z silnikami śmigłowymi
o własnościach pseudosatelitarnych. Vul-
ture będzie wyglądał jak proste skrzydło.
Jego lekka modułowa konstrukcja będzie
zdolna do przenoszenia najwyżej 500 kg
wyposażenia pokładowego. Samolot bę-
dzie latał z relatywnie małą prędkością, na
wysokościach stratosferycznych, czyli
19–27 tys. metrów. Wśród jego możliwo-
ści znajdzie się retransmitowanie naziem-
nej komunikacji radiowej oraz prowadze-
nie zwiadu i rozpoznania. Modułowa kon-
strukcja umożliwi mu długie pozostawa-
nie w powietrzu. W momencie, gdy pali-
wo samolotu będzie się wyczerpywać,
część modułów odłączy się od niego,
a w ich miejsce pojawią się nowe, które
dostarczą z ziemi kolejny zapas paliwa. Sa- Obecnie problemem nie jest zbudowanie pojazdów
molot będzie więc zaopatrywany podob- bezzałogowych, ale ich usamodzielnienie czy zdolność uczenia się
nie jak orbitująca stacja kosmiczna.
Celem innego projektu DARPA o nazwie i percepcji. DARPA zajmuje się tym w ramach programu
Falcon jest zbudowanie bezzałogowego sa-
(LL – Learning Locomotion) nauki lokomocji
molotu zdolnego do osiągnięcia hiperso-
nicznych prędkości przelotowych rzędu
6 Ma. Program lotów hipersonicznych (Hy- W ramach programu
Fly) zakłada, że startujący z terenu USA sa- BigDog zbudowano
prototyp zdalnie stero-
molot ma być zdolny do przeniesienia wanej maszyny kroczą-
6 t uzbrojenia na dystansie 16 tys. km cej. Jest wielkości ku-
w czasie krótszym niż dwie godziny. cyka, a podstawowe jej
Zdalne sterowanie zagościło już na do- zadanie to odciążenie
bre w świecie pojazdów lądowych. Obec- żołnierzy w noszeniu
ekwipunku.
nie są testowane różnego rodzaju bezzało-
gowe samochody i pojazdy gąsienicowe.
Naukowcy z wydziału robotyki uniwersy- oddzielny silnik elektryczny. Ich baterie celu, jego rozpoznanie i przekazanie infor-
tetu Carnegie Mellon na podstawie pro- ładowane są za pomocą centralnego silni- macji dalej. Wiąże się z tym również po-
jektu DARPA opracowali bezzałogowy ka Diesla. Pojazd może przenosić 2700 kg trzeba dobrej komunikacji i orientacji. Jest
pojazd terenowy o nazwie Crusher. Ten opancerzenia oraz uzbrojenia i poruszać to szczególnie ważne w terenie zabudowa-
ważący 6,5 t sześciokołowy bezzałogowy się w terenie z prędkością do 40 km/h. nym, gdzie komunikacja radiowa zanika
pojazd bojowy (UGCV) może być stero- bądź jest zakłócana. DARPA pracuje nad
wany zdalnie przez operatora-kierowcę, POTĘGA INFORMACJI systemem o nazwie LANDroids (Local
ale może również poruszać się w terenie Na polu bitwy przyszłości największe Area Network Droids). System będzie
samodzielnie. Każde z jego kół napędza znaczenie będzie miało szybkie wykrycie składał się z małych cyfrowych przekaź-

48 Polska Zbrojna nr 28/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO
WOJSKO PORADY ||
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE
PO SŁUŻBIE ||
MILITARIAMILITARIA
HISTORIAHISTORIA ŚWIAT PRASA||
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO I OWO || | | || || |

AUTOMATYCZNY LEKARZ
DARPA zajmuje się także kach bojowych. Urządzenie (Surviving Blood Loss – SBL)
problemami rannych żołnie- ma działać dzięki wykorzy- ma pomóc żołnierzom prze-
rzy na polu bitwy. Program staniu wykrywania dopple- trwać na polu bitwy znaczą
AMERYKAŃSKA AGEN- wykrywania i powstrzymywa- rowskiego oraz intensywnej utratę krwi, gdy niemożliwa
CJA ZAAWANSOWA- nia krwotoków (Deep i skupionej wiązki ultra- jest szybka ewakuacja.
NYCH PROJEKTÓW Bleeder Acoustic dźwięków. Będzie mogło DARPA pracuje również nad
OBRONNYCH powstała Coagulation – DBAC) zakła- być obsługiwane przez każ- umożliwieniem żołnierzom
w 1958 r. Zajmuje się da zbudowanie przenośnego dego i pozwoli na wyelimi- pozostawania w dobrej kon-
opracowywaniem teore- lekkiego urządzenia do wy- nowanie problemu wykrwa- dycji psychofizycznej pomi-
tycznych podstaw oraz krywania, lokalizacji i koa- wiania się rannych w drodze mo długotrwałego braku snu
wdrażaniem rozwiązań gulacji krwotoków w warun- do szpitala. Inny program w warunkach bojowych.
naukowych na potrzeby
wojska. Budżet agencji Orientację w terenie zabudowanym za- ści zbliżonej do podczerwieni (Visible/
wynosi 3,2 mld dol. pewni oddziałom lądowym system mapo- Near Infrared – VNIR). Obraz będzie tra-
Obecnie DARPA składa wania trójwymiarowego UrbanScape fiał na wyświetlacz, być może wygląda-
się z siedmiu biur ba- (US). Będzie to zobrazowanie przestrzen- jący jak monokl celowników lotniczych.
dawczych, z których ne terenu miejskiego generowane w wy- Co ciekawe, MANTIS pozwoli na nagry-
każde zajmuje się przy- sokiej rozdzielczości na podstawie danych wanie obrazu i ponowne odtworzenie go
najmniej kilkudziesię- zbieranych z rozpoznawczych statków bez- w dowolnym momencie. Dzięki nadajni-
cioma programami. załogowych i pojazdów naziemnych. Wy- kowi radiowemu nagrania wideo lub zdję-
świetlany obraz, po wstępnej obróbce wy- cia wygenerowane z nagranych filmów
konywanej np. na poziomie dowództwa będzie można przekazywać pomiędzy po-
Jedną z koncepcji kompanii, będzie można przesyłać do in- szczególnymi systemami MANTIS. Ad-
DARPA, która zo-
stała wprowadzona
nych odbiorników, np. palmtopów. aptacyjność systemu pozwoli w przyszło-
w życie, jest minia- System SPI-3D (Standoff Precision ID ści odbierać również nagrania czy obrazy
turowy statek po- In 3-D) ma mieć możliwość precyzyjnej ze zwiadowczych pojazdów i samolotów
wietrzny (Micro Air geolokacji celów połączonej z ich zob- bezzałogowych.
Vehicle – MAV) razowaniem trójwymiarowym w wyso-
oznaczony jako
kiej rozdzielczości, nawet gdy rozpozna- NIEWIDOCZNE CELE
RQ-16A G-MAV, wy-
produkowany przez nie będzie przebiegać w nocy czy nad te- Wszystkie dane zwiadowcze, materiały
firmę Honeywell. renem zalesionym. Wszystko to stanie wizualne oraz możliwości technologiczne
Statek ma 40 cm się możliwe bez potrzeby bezpośrednie- będą rzecz jasna podporządkowane żoł-
wysokości i waży go przelatywania nad celem. Samoloty nierzowi i to on będzie decydował, co zro-
8,5 kg. rozpoznawcze będą mogły znajdować się bić w danej sytuacji. Technologia zapew-
w znacznej odległości od rozpoznawa- ni poszczególnym żołnierzom czy małym
Technologia zapewni po- nego obszaru. oddziałom olbrzymie, nieporównywalne
szczególnym żołnierzom Z kolei program wideoweryfikacji toż- z dzisiejszymi zdolności uderzeniowe
czy małym oddziałom ol- samości (VIVID) zakłada opracowanie i operacyjne. Równocześnie umożliwi du-
brzymie, nieporównywal-
ne z dzisiejszymi zdolno-
działających w podczerwieni zasobników żą precyzję działania, pozwalającą na mak-
ści uderzeniowe i opera- rozpoznawczych dla samolotów bezzało- symalne zmniejszenie tzw. strat pobocz-
cyjne. Równocześnie gowych, które automatycznie będą śledzić nych (Collateral Damage).
umożliwi dużą precyzję raz rozpoznany cel. Gdy namierzony sa- System ataku i rozpoznania bliskiego
działania. mochód znajdzie się pomiędzy innymi, zasięgu (Close Combat Lethal Recon
identycznymi samochodami, system dalej – CCLR) ma zapewnić każdemu żołnie-
będzie wiedział, który cel jest właściwy. rzowi możliwość uderzenia w cel znajdu-
Wszystkie informacje zbierane na polu jący się poza zasięgiem wzroku w warun-
walki będą mogły trafiać bezpośrednio do kach miejskich. System będzie się składał
poszczególnych żołnierzy. DARPA opra- z kompaktowych, odpalanych ręcznie po-
US NAVY (3), USMC

cowuje multispektralny adaptacyjny sy- cisków typu Cruise sterowanych optycz-

ników radiowych, które żołnierze będą
mogli rozmieszczać na terenie swojego
działania. Kilkanaście lub kilkadziesiąt ta-
kich przekaźników będzie się nawzajem
automatycznie wykrywało, tworząc sieć
wzmacniającą komunikację radiową. Sa-
me też będą wskazywały miejsca, w któ-
rych powinny być rozlokowane, żeby stwo-
rzyć optymalną sieć.
stem zobrazowania taktycznego MANTIS
(Multispectral Adaptive Networked Tacti-
cal Imaging System). Będzie on składał
się z nahełmowego zestawu czujników po-
łączonego z procesorem, wyświetlaczem
wysokiej rozdzielczości, radiem i prze-
nośnym źródłem energii. MANTIS po-
zwoli żołnierzowi na oglądanie cyfrowe-
go, multispektralnego obrazu wideo do-
starczanego przez czujniki pracujące
w podczerwieni krótkofalowej (Short Wa-
ve Infrared – SWIR), długofalowej (Long
Wave Infrared – LWIR) oraz widzialno-
nie i satelitarnie za pomocą ręcznego in-
terfejsu. Snajperzy zostaną wyposażeni ce-
lowniki zdolne do pracy we wszystkich
warunkach pogodowych w dzień i w no-
cy. Celownik będzie mógł działać w pod-
czerwieni oraz cyfrowo zwiększać wi-
dzialność celu w warunkach pogarszają-
cej się widoczności. Natomiast program
nazwany w skrócie „Jeden strzał” (One
Shot) ma umożliwić snajperowi oddanie
tylko jednego, skutecznego strzału. 
Napisz do autora: polska-zbrojna@
redakcjawojskowa.pl

nr 28/2008 Polska Zbrojna 49

ŚWIAT AFGANISTAN

Marcin
Kaczmarski
Walki w Afganistanie toczą się już prawie siedem lat. W ostatnich
miesiącach liczba ofiar wojsk koalicji przewyższyła straty
poniesione w Iraku. Po raz kolejny pojawia się pytanie: jakie są
perspektywy zakończenia konfliktu w tym kraju?
Trwałe zwycięstwo będzie możliwe dopiero wtedy, kiedy Zachodowi uda się zwiększyć siłę polityczną i gospodarczą rządu afgańskiego.

WĘZEŁ AFGAŃSKI
Siły NATO wspierane przez armię af-
gańską rozpoczęły 18 czerwca operację
mającą na celu wyparcie talibów z przed-
mieść Kandaharu i prowincji Arghandab.
W ciągu kilku dni udało się im przejąć
kontrolę nad tym obszarem. Sukces ten
nie powinien jednak przysłaniać faktu,
że sytuacja w Afganistanie wciąż jest
trudna i daleka od stabilnej. Według da-
nych wojsk koalicyjnych pierwsze pięć
miesięcy 2008 r. przyniosło wzrost ata-
ków we wschodnim Afganistanie
o 40 proc. w porównaniu z tym okresem
w roku ubiegłym.
Operacja sił NATO była bezpośrednią
reakcją na atak talibów przeprowadzony
13 czerwca na więzienie w Kandaharze,
w którego efekcie doszło do uwolnienia
przetrzymywanych tam bojowników.
Kłopotliwe sąsiedztwo
Kilka dni później, 22 czerwca, na gra-
nicy afgańsko-pakistańskiej doszło do
wymiany ognia między siłami NATO
i rebeliantami. W tym samym czasie wła-
dze Afganistanu (w tym prezydent Ha-
mid Karzaj) zażądały od władz Pakista-
nu powstrzymania działalności talibów
na swoim terytorium, grożąc, że w razie
dalszej bierności Islamabadu zostaną
zmuszone do użycia siły. Gotowość do
działań zbrojnych przeciwko „pakistań-
skim talibom” wyrazili przy tym przed-
stawiciele afgańskich plemion z prowin-
cji Paktika.
Polityka sąsiadów Afganistanu – Ira-
nu i Pakistanu – zdecydowanie nie sprzy-
ja ustabilizowaniu sytuacji w regionie.
Oba kraje są oskarżane przez władze
w Kabulu o mieszanie się w sprawy we-
wnętrzne Afganistanu, a służby specjal-
ne Pakistanu zostały nawet oskarżone
o udział w nieudanym zamachu na pre-
zydenta Karazja, do którego doszło
w kwietniu. Natomiast państwa zachod-
nie, zwłaszcza USA i Wielka Brytania,
regularnie oskarżają Teheran o wspiera-
nie antyrządowej opozycji.
Napięcie w stosunkach z sąsiadami Af-
ganistanu wzrosło jeszcze bardziej
w związku z pojawiającymi się sugestia-
mi o planowanej na terytorium Pakista-
nu operacji sił zachodnich. Islamabad za-
reagował zapewnieniami o niedopusz-
czeniu do wykorzystania swojego tery-
torium przez talibów, ale zastrzegł jed-
nocześnie, że nie godzi się na operację
na swoim terytorium. W zapewnienia Is-
lamabadu nie wierzy kończący swą ka-
dencję dowódca sił NATO w Afganista-
nie amerykański generał Dan McNeill.
Jego zdaniem bez uniemożliwienia tali-
bom swobodnego działania w północ-
nych prowincjach Pakistanu walki party-
zanckie w Afganistanie będą toczyć się
przez następne kilka lat. To w Pakistanie
bowiem są trenowani i rekrutowani bo-
jownicy talibów, a rząd pakistański nie
sprawuje żadnej kontroli nad tym regio-
nem. Próbując zmienić tę sytuację, wła-
dze pakistańskie zdecydowały się na roz-
poczęcie rozmów pokojowych z bojow-

50 Polska Zbrojna nr 28/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE
Talibowie nie są w stanie na trwałe ustanowić formalnej kontroli nawet nad częścią
Afganistanu. Z drugiej strony również rząd w Kabulu nie kontroluje całego terytorium państwa
Próbując zmienić sytuację,
władze pakistańskie zdecy-
dowały się na rozpoczęcie
rozmów pokojowych z bo-
jownikami, na których cze-
le stoją Baitullah Mehsud
i Maulana Fazlullah (na
zdjęciu).
nikami, na których czele stoją Baitullah
Mehsud i Maulana Fazlullah. Na razie
nie wiadomo jeszcze, jak zakończą się
te rozmowy.
Biorąc pod uwagę uwarunkowania mię-
dzynarodowe i wciąż napiętą sytuację
w samym Afganistanie, wydaje się, że ist-
nieją cztery możliwe warianty stabilizacji
kraju dające koalicji perspektywy na za-
kończenie misji sukcesem.
Cztery drogi wyjścia
Pierwszy wariant zakładałby atak sił za-
chodnich (przede wszystkim wojsk ame-
rykańskich) na północno-zachodnie pro-
wincje Pakistanu graniczące z Afganista-
nem bądź na Federalnie Zarządzane Tery-
toria Plemienne. O tym, że taki wariant mo-
że być rozważany, świadczy fakt, że prezy-
dent USA George Bush i premier brytyj-
ski Gordon Brown poparli wezwanie pre-
zydenta Afganistanu, by władze w Islama-
badzie przejęły wreszcie kontrolę nad re-
gionem przygranicznym. Pojawiały się
przy tym ostrzeżenia, że niekontrolowane
przez rząd Pakistanu terytorium może stać
się bazą dla zwiększonych ataków terrory-
stycznych na państwa zachodnie. Kilka dni
przed deklaracją zachodnich polityków lot-
nictwo amerykańskie dokonało ataku na
placówkę Korpusu Granicznego Pakista-
nr 28/2008
||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
ŚWIAT PRASA
MILITARIAMILITARIA PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO
US DOD (2)
nu, uważanego za sprzymierzeńca talibów.
Zdaniem części analityków jest to sygnał,
że USA zmieniają strategię względem Pa-
kistanu i chcą doprowadzić do sytuacji,
w której normą stanie się prowadzenie
przez siły zachodnie operacji transgranicz-
nych na terytorium tego państwa.
Takie rozwiązanie ma jeden poważny
minus – otwarte działania USA na tery-
torium Pakistanu mogą jednak poważnie
zdestabilizować sytuację w tym kraju,
a ewentualne starcia z armią pakistańską
mogłyby doprowadzić do wybuchu kon-
fliktu. Nie ma żadnych gwarancji, że roz-
szerzenie konfliktu afgańskiego na pół-
nocny Pakistan spowoduje jego wygasze-
nie. Dużo bardziej prawdopodobne, że
na mapie świata pojawi się wówczas trze-
ci, po Iraku i Afganistanie, front walki
z terroryzmem.
Drugim wariantem jest przekazanie od-
powiedzialności siłom afgańskim między
2010 a 2012 r. Do 2009 r. armia afgańska
ma liczyć około 80 tys. żołnierzy (dziś jest
to 57 tys.). Obecnie możliwości jej działa-
nia wciąż pozostają ograniczone, ale pre-
sja na wycofanie wojsk może rosnąć wśród
opinii publicznej części krajów zachodnich
wraz ze wzrostem strat własnych, a także
z powodu obserwowanego braku solidar-
ności w ramach NATO. Poszczególni so-
jusznicy znajdują się w bardzo różnej sy-
tuacji, jeśli chodzi o natężenie walk w swo-
ich regionach, jak i sytuację polityczno-
-wojskową. To wszystko może spowodo-
wać, że siły afgańskie zostaną niejako zmu-
szone do wzięcia na siebie głównego cię-
żaru odpowiedzialności za kraj.
Trzeci wariant zakłada próbę doprowa-
dzenia do politycznego rozwiązania sytu-
acji i zawarcia jakiegoś porozumienia mię-
dzy prezydentem Karzajem oraz przynaj-
mniej częścią sił antyrządowych. Trudno
jednak uwierzyć, że strategia taka przynie-
sie sukces, ponieważ prezydent Karzaj po-
dejmował kilkakrotnie na przestrzeni ostat-
|| || |
nich lat próby rozmów z talibami, ale nie
przyniosły one oczekiwanych rezultatów.
Było wręcz przeciwnie – zawieranie poro-
zumień prowadziło jedynie do eskalacji żą-
dań opozycji.
Czwartą możliwością dalszego rozwoju
wypadków w Afganistanie jest utrzymy-
wanie się, a nawet wzrost zachodniej obec-
ności wojskowej w tym kraju. Komentując
obecną sytuację w Afganistanie, jeden
z dowódców sił NATO stwierdził wprost,
że sojusz potrzebuje dodatkowych 5–6 tys.
żołnierzy (wojska zachodnie stacjonujące
w Afganistanie liczą już 70 tys., z czego
52 tys. przypadają na prowadzoną przez
NATO operację ISAF). To pozornie naj-
prostsze rozwiązanie, ale decydując się na
rosnące zaangażowanie wojsk zachodnich
w konflikt afgański, należy wziąć pod uwa-
gę doświadczenie historyczne. Zachód pro-
wadzi w Afganistanie wojnę typu kolonial-
nego. Talibowie nie są w stanie pokonać
sił koalicyjnych na polu bitwy, nie potrafią
również na trwałe ustanowić formalnej
kontroli nawet nad częścią Afganistanu.
Z drugiej strony również rząd w Kabulu nie
kontroluje całego terytorium państwa. Nie
ma żadnych gwarancji, że znaczne zwięk-
szenie sił koalicji biorących udział w afgań-
skiej operacji, na co szansę stwarza wycofa-
nie znaczących sił z Iraku i zamknięcie jed-
nego frontu wojny z terroryzmem, dopro-
wadzi do zmiany tej patowej sytuacji.
Zamiast epilogu
Prawda o wojnie w Afganistanie wyglą-
da tak, że militarnie talibowie nie są w sta-
nie zmusić państw zachodnich do wycofa-
nia się z tego kraju. Ich dotychczasowe
działania należy zatem odczytywać prze-
de wszystkim jako demonstrację przeciw-
ko obecności wojsk zachodnich na teryto-
rium Afganistanu. Przewaga militarna jest
jednak pozorna – dotychczasowa historia
konfliktów typu kolonialnego w XX w. nie
daje większych nadziei stronie zachodniej
na trwałe zwycięstwo. Będzie ono możli-
we dopiero wtedy, kiedy Zachodowi uda
się zwiększyć siłę polityczną i gospodar-
czą rządu afgańskiego, który będzie ponad-
to dysponował poparciem większości spo-
łeczeństwa. I to jest piąty, najlepszy wariant
rozwoju sytuacji w tym środkowoazjaty-
ckim kraju. 
Napisz do autora:
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Autor jest pracownikiem Instytutu Stosunków
Międzynarodowych UW i Ośrodka Studiów
Wschodnich
Polska Zbrojna 51
ŚWIAT
AAAAAAA
ŚWIAT KENIA
ZIMBABWE
AAAAAAAA
Wynik drugiej tury wyborów prezydenc-
kich w Zimbabwe, w których Robert Mu-
gabe zdobył 85,5 proc. głosów, sekretarz
stanu USA Condoleezza Rice określiła ja-
ko „szalbierstwo”. Nie była w tej opinii od-
osobniona. – Komisja Europejska nie uzna-
je tych wyborów za legalne czy ważne
– powiedziała rzeczniczka KE Krisztina
Nagy, natomiast Rada Bezpieczeństwa
ONZ wyraziła w wydanym z tej okazji
oświadczeniu „głębokie ubolewanie”, że
wybory przeprowadzono mimo braku wa-
runków do tego, by były one wolne i uczci-
we. Także obserwatorzy z ramienia Unii
Afrykańskiej uznali, że wybory nie speł-
niały standardów przyjętych przez tę orga-
nizację. Elekcję Mugabego skrytykowała
też Human Rights Watch i zaapelowała do
Unii Afrykańskiej o wprowadzenie sank-
cji wobec władz Zimbabwe.
Wybory bez wyboru TA D E U S Z W RÓ B E L
Obiekcje organizacji międzynarodo-
wych wzbudził fakt, że Robert Mugabe nie Rządzący od 28 lat
mógł przegrać wyborów, ponieważ był je- Zimbabwe 84-letni Robert
dynym kandydatem startującym w drugiej Mugabe nie zamierza oddać
turze. Jego konkurent, przywódca partii władzy. 27 czerwca
Ruch na rzecz Zmian Demokratycznych
(MDC) Morgan Tsvangirai, wycofał się wygrał kolejne wybory
z rywalizacji po pierwszej turze wyborów, prezydenckie, w których był
by nie narażać swoich zwolenników na re- jedynym kandydatem na
presje. To rezultat aktywności proprezy- najwyższy urząd w państwie.

WIECZNY
denckich bojówek związanych z partią
Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe
– Front Patriotyczny (ZANU-PF), które za-
mordowały blisko 90 opozycjonistów, a po-
nad 200 tys. innych zmusiły do ucieczki
z domów. Poza tym, według nieoficjalnych

PREZYDENT
danych, do drugiej tury w ogóle nie powin-
no dojść, ponieważ Tsvangirai uzyskał po-
nad 50 proc. głosów w przeprowadzonej w
marcu I turze wyborów. Oficjalne wyniki
ogłoszone przez komisję wyborczą po kil-
US DOD

ku miesiącach były jednak zupełnie inne.

Farsa wyborcza to kolejny etap kryzysu,
w którym Zimbabwe jest pogrążone od kil-
ku lat. W efekcie coraz głośniej mówi się o
tym, by rozmieścić w tym kraju międzyna-
rodowe siły pokojowe. Raila Odinga, pre-
mier Kenii, wezwał do wysłania do Zimba-
bwe wojsk Unii Afrykańskiej. Za interwen-
cją wspólnoty międzynarodowej opowie-
dział się też laureat Pokojowej Nagrody No-
bla – południowoafrykański arcybiskup De-
smond Tutu. Apele te będą jednak najpraw-
dopodobniej nieskuteczne. Podczas szczy-
tu Unii Afrykańskiej, który na przełomie
czerwca i lipca odbył się w egipskim Szarm
el-Szejk, ograniczono się do wezwania le-
ciwego Mugabego, by rozpoczął dialog
z politycznymi oponentami.
Na korzyść dyktatora Zimbabwe działa
to, że państwa afrykańskie nie są jedno-
myślne co do kroków, jakie należy podjąć
wobec tego kraju. Prezydent Gabonu
Omar Bongo potwierdził legalność wła-
dzy Mugabego, podkreślając, że „został
on wybrany, zaprzysiężony i jest wśród
nas jako prezydent”. Prezydent Tanzanii
Jakaya Kikwete zachował się bardziej dy-
plomatycznie – pogratulował wyboru
mieszkańcom Zimbabwe, ale nie same-
mu Mugabemu.
Wstrzemięźliwa postawa przywódców
53 państw afrykańskich nie powinna dzi-
wić. Prezydent Zimbabwe nie jest jedy-
nym wśród nich, który nie ma ochoty od-
dać władzy. W wielu krajach afrykań-
skich demokracja wciąż jest fasadowa,
a wyniki wyborów znane są na długo
przed ich rozpisaniem. Nawet gdyby
Unia Afrykańska zdecydowała się na in-
terwencję w Zimbabwe, prawdopodob-
nie nie znajdzie się zbyt wielu chętnych
gotowych wystawić kontyngenty do hi-
potetycznej misji. Nie ma również gwa-
rancji, że byłaby ona skuteczna – wcze-
śniejsze zaangażowanie UA w operacje
pokojowe prowadzone w Darfurze i So-
malii nie dało większych efektów i ob-
nażyło słabości tej organizacji.
Płonne są również nadzieje na wysła-
nie do Zimbabwe misji pokojowej pod egi-
dą Organizacji Narodów Zjednoczonych,
co według brytyjskiej prasy postuluje li-
der opozycji Tsvangirai. Próbę uchwale-
nia przez Radę Bezpieczeństwa ONZ re-
zolucji o wysłaniu „błękitnych hełmów”
do Zimbabwe zablokowałyby prawdopo-
dobnie Chiny utrzymujące zażyłe stosun-
ki z reżimem Mugabego. Pekin dostarcza
dyktatorowi broń, a nieoficjalnie wiadomo

52 Polska Zbrojna nr 28/2008

 ZAPIS
VIVIAN WATTS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE
HISTORIAHISTORIA| |
MILITARIAMILITARIA ||
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO || || |

Zbrojne
ramię dyktatury
P oza bojówkami ZANU-PF podporą wła-
dzy prezydenta Mugabego są wojsko
i policja. Siły zbrojne liczą, zależnie od
źródeł, między 29 a 36 tys. żołnierzy, któ-
rzy wchodzą w skład wojsk lądowych i sił
powietrznych. Armia Zimbabwe dysponuje
około 40 czołgami, ponad 160 bojowymi
wozami piechoty i transporterami opance-
rzonymi oraz blisko 240 systemami artyle-
ryjskimi. Lotnictwo ma 45 samolotów bojo-
wych i kilka szturmowych śmigłowców. KRYZYS W ZIMBABWE już przysparza proble-
W arsenale armii Mugabego dominuje mów sąsiadującym z tym państwem krajom
sprzęt chiński, taki jak: czołgi Typ 59 i 69, tworzącym Południowoafrykańską Wspólnotę
lekkie samoloty bojowe K-8 (na zdjęciu) czy Rozwoju (SADC), które są zalewane falą
uchodźców uciekających przed politycznymi
myśliwce J-7. Zimbabwe posiada też brazy- prześladowaniami i pogłębiającą się nędzą.
lijskie i południowoafrykańskie pojazdy Niewykluczone, że rządy państw południowo-
pancerne, a także broń brytyjską odziedzi- afrykańskich zmusi do większej aktywności opi-
czoną po armii rodezyjskiej. Prezydent nia publiczna. Przed kilkoma tygodniami związ-
Mugabe może również liczyć na niemal ki zawodowe w Republice Południowej Afryki
skutecznie zablokowały tranzyt chińskiej broni
22 tys. policjantów.
dla armii Mugabego. Na zdjęciu: demonstracja
przeciwko reżimowi Roberta Mugabego przed
Brytyjski dylemat Ambasadą Zimbabwe w Londynie 2006 r.

W ubiegłym miesiącu „The

Times” poinformował, że
pomimo oficjalnych zaprzeczeń
zajmująca się zarządzaniem
kryzysowym komórka brytyjskie-
go resortu obrony przygotowała
plany wysłania wojsk do
Zimbabwe. Jeden zakłada roz-
mieszczenie żołnierzy celem
rozwiązania kryzysu humanitar-
nego, drugi wiążę się z ewaku-
acją obywateli brytyjskich (są ni-
mi potomkowie europejskich
osadników), jeśli sytuacja w kra-
ju się pogorszy. Cytowany przez
gazetę gen. mjr Julian
Thompson, który dowodził
3 Brygadą Komandosów
Królewskiej Piechoty Morskiej
podczas wojny o Falklandy,
uważa, że operacja militarna by-
łaby stosunkowo prosta, gdyż
ludność prawdopodobnie powi-
tałaby siły interwencyjne jako
wyzwolicieli. Jednak do tego,
aby wojska brytyjskie dotarły do
Zimbabwe, potrzebna jest zgo-
da sąsiednich państw na tran-
zyt brytyjskich wojsk i przeloty
samolotów, o którą nie będzie
łatwo. Tymczasem lordowie
Ashdown i Carrington uważają,
że operacja militarna byłaby dla
Londynu kłopotliwa politycznie,
gdyż mogłaby wzbudzić
w Afryce antykolonialne resen-
tymenty. Stąd ich zdaniem było-
by najlepiej, gdyby rozwiąza-
niem problemu Mugabego zaję-
ła się Unia Afrykańska.

też, że w Harare, stolicy kraju, przebywa-
ją chińscy doradcy wojskowi. Niewyklu-
czone, iż stanowisko Chin poparłaby Ro-
sja. Z tego samego powodu nie uda się też
raczej uchwalić sankcji ekonomicznych
wobec Zimbabwe, o co na forum ONZ za-
biegają Stany Zjednoczone.
Postawa świata zachodniego wobec Zim-
babwe nie jest jednolita. Podczas gdy po-
litycy mówią o sankcjach, niektórzy biz-
nesmeni zamierzają kontynuować interesy
prowadzone z Mugabem. Tuż przed wy-
borami prezydenckimi brytyjska firma gór-
nicza Anglo American ogłosiła plan zain-
westowania 200 mln funtów w budowę ko-
palni platyny w regionie Unki. Zapowiedź
ta spotkała się z krytyką, na którą szefowie
koncernu odpowiedzieli, że inwestycję tę
planują już od pięciu lat. Argumentowali
też, że z kopalni po zmianie władzy sko-
rzysta następca Mugabego.
Między zgodą a wojną
Eksperci widzą wiele możliwych scena-
riuszy dalszego rozwoju wypadków
w Zimbabwe. Najkorzystniejsze dla kraju
byłoby zawarcie porozumienia między Ro-
bertem Mugabem a opozycją i oddanie
Tsvangiraiemu fotela premiera. Tyle tylko,
że lider opozycji chciałby, by jego partia
przejęła pełnię władzy. Jednocześnie, jak
podała brytyjska gazeta „Sunday Tele-
graph”, Tsvangirai nie wyklucza sytuacji,
w której Robert Mugabe zachowałby re-
prezentacyjną funkcję głowy państwa.
Możliwe są również inne scenariusze
– m.in. dalsze trwanie reżimu bojkotowa-
nego przez część społeczności międzyna-
rodowej: USA, UE, Australię i Kanadę.
Sankcje wprowadzone przez te kraje pro-
wadziłyby do dalszego upadku gospodar-
czego Zimbabwe. Już dziś kraj ten może
się poszczycić najwyższą na świecie infla-
cją, która w końcu czerwca osiągnęła po-
ziom dziewięciu milionów procent! Dalszą
konsekwencją takiego rozwoju wypadków
może być upadek rządów prezydenckiej
partii ZANU-PF. Hipotetycznie w zamian
za gwarancję nietykalności część jej dzia-
łaczy może porozumieć się z opozycyjną
MDC i odsunąć od władzy Mugabego. Naj-
gorszy scenariusz wiąże się z wybuchem
wojny domowej w Zimbabwe. W takiej sy-
tuacji rzeczywiście mogłoby dojść do in-
terwencji zewnętrznej w tym kraju. 
Napisz do autora:
tadeusz.wrobel@redakcjawojskowa.pl

nr 28/2008 Polska Zbrojna 53

ZAPIS WYDARZENIA
Obawy
w Pentagonie
IZRAEL–IRAN. Amerykański re-
sort obrony poważnie obawia się,
że Izrael może przed końcem te-
go roku zaatakować irańskie in-
stalacje nuklearne. Niedawno
pojawiły się informacje, że izrael-
skie siły powietrzne ćwiczyły taką
operację. Jak podała 1 czerwca
telewizja ABC
News, pragnący za-
chować anonimowość przed-
stawiciel Pentagonu wymienił
dwie „czerwone linie”, których
USAF
przekroczenie mogłoby spowo-
dować uderzenie. Pierwsza to
wyprodukowanie przez Irańczy-
ków takiej ilości wzbogaconego
uranu, z której można zbudo-
wać ładunek nuklearny. Zaś
druga – dostarczenie Tehera-
nowi przez Rosję rakietowego
systemu obrony powietrznej
S-300. Co do terminu ataku
uważa się, że Izraelczycy mogą
przeprowadzić go przed wybo-
rami w USA, bo następca
George’a W. Busha „może
w mniejszym stopniu popierać
Izrael”. Amerykanie uważają,
że ta operacja spowoduje tylko
chwilowy paraliż irańskiego
programu atomowego, sprowo-
kuje za to odwet Teheranu,
nie tylko przeciwko Izraelowi,
ale i USA.
Niedawno dowódca irańskiego
Korpusu Strażników Rewolucji
Islamskiej Mohammad al-Dża-
fari zagroził zamknięciem stra-
tegicznej cieśniny Ormuz, przez
którą tranzytem przepływa oko-
ło 40 proc. światowego trans-
portu ropy naftowej. Niebawem
dowódca V Floty Marynarki Wo-
jennej USA wiceadm. Kevin
Cosgriff zapowiedział, że siły
amerykańskie na to nie pozwo-
lą. To tylko jeden kraj, który
grozi zamknięciem cieśniny
Ormuz. Oczywiście wspólnota
międzynarodowa tego nie za-
akceptuje – oświadczył na kon-
ferencji prasowej w Manamie,
stolicy Bahrajnu. (wrob)
54 Polska Zbrojna
Reformy pani minister
Hiszpańskie siły zbrojne czekają kolejne duże zmiany. Jednym z ich celów
jest zwiększanie zdolności do prowadzenia działań połączonych.
HISZPANIA. Minister obrony
Carme Chacon Piqueras po po-
wrocie w końcu czerwca z zale-
dwie sześciotygodniowego ur-
lopu macierzyńskiego ostro
wzięła się do pracy. Podczas
spotkania z parlamentarną ko-
misją obrony zapowiedziała, że
w najbliższych tygodniach do-
kona zmian personalnych na
szczytach dowódczych sił
zbrojnych. Odejść mają dowód-
cy wojsk lądowych gen. Carlos
Villar, marynarki wojennej
adm. Sebastian Zaragoza i sił
powietrznych gen. Francisco
Jose Garcia de la Vega. Mini-
ster przeforsowała też odwoła-
nie szefa sztabu obrony
gen. Felixa Sanza Roldana,
choć jak napisał dziennik
w skrócie
Zapowiedź
Moskwy
ROSJA. Ambasador Rosji przy
NATO Dmitrij Rogozin powie-
dział 1 lipca, że Moskwa zapro-
ponuje sojuszowi we wrześniu
szczegółowy plan utworzenia
wspólnego systemu bezpieczeń-
stwa zbiorowego dla półkuli
północnej, ale nie przedstawił
żadnych konkretów. Podczas
niedawnego szczytu Rosja–Unia
Europejska prezydent Dmitrij
Miedwiediew wyraził opinię, że
sojusz atlantycki nie jest w sta-
nie zapewnić bezpieczeństwa
„El Pais”, premier chciał go po-
zstawić na stanowisku. Szefowa
resortu podziękowała wojsko-
wym za ich dotyczasową pracę.
Chacon nie ujawniła, kto zastą-
pi Roldana, zapowiedziała nato-
miast wzmocnienie pozycji sze-
fa sztabu obrony. Nowe kompe-
tencje mają dać mu większy
wpływ m.in. na przygotowanie
wszystkich rodzajów sił zbroj-
nych do działań połączonych.
Minister przedstawiła też inne
zamierzenia, takie jak rozpoczę-
cie prac nad nową strategią bez-
pieczeństwa narodowego czy
zwiększeniem liczby żołnierzy
ze 126 tys. do 130 tys. Chce
również znowelizować przepisy
o prawach i obowiązkach woj-
skowych. Carme Chacon Pique-
kontynentowi europejskiemu.
Moskwa głosi, iż NATO jest
zimnowojennym przeżytkiem,
który powinien zniknąć.
Wybuch
amunicji
BUŁGARIA. W magazynach
wojskowych koło wioski Czepin-
ci, 15 km na północny wschód
od Sofii, w czwartek 3 lipca rano
eksplodowała amunicja. Znajdo-
wało się tam do 2 tys. ton różne-
go rodzaju nabojów do broni
strzeleckiej, min, granatów oraz
20 ton trotylu. W zbudowanych
w okresie międzywojennym ma-
MO HISZPANII
ras ma ponadto w planach duże
zmiany w wojskowej służbie
zdrowia (redukcja liczby szpita-
li) i szkolnictwie. Chce popra-
wić opiekę socjalną. Ma też za-
miar działać na rzecz poprawy
sytuacji kobiet w armii. Nie bę-
dzie natomiast zmian w misjach
zagranicznych, w których
uczestniczy hiszpańskie wojsko.
Szefowa resortu obiecała par-
mantarzystom, że będzie dążyć
do większego konsensu w kwe-
stiach obronności. W odniesie-
niu do kontrowersji wokół zapo-
wiedzi redukcji garnizonów
w afrykańskich enklawach Ceu-
cie i Melilli, zwróciła uwagę, że
po restrukturyzacji wojsk lądo-
wych stacjonuje tam 350 żołnie-
rzy więcej. (ted)
gazynach przechowywano trotyl
i amunicję, które planowano
zniszczyć na pobliskim poligo-
nie. Generał Nikoła Kolew, do-
radca prezydenta Bułgarii Ge-
orgi Pyrwanowa ds. bezpieczeń-
stwa, zapewnił, że nie było tam
żadnych materiałów promienio-
twórczych czy środków che-
micznych. Do kolejnych eksplo-
zji doszło w następnych dniach.
Opóźniły one wejście na teren
składów ekspertów, prokuratury
wojskowej i Państwowej Agencji
Bezpieczeństwa Narodowego
(DANS), którzy mieli ustalić
przyczyny incydentu. W związ-
ku z tymi wydarzeniami do dy-
misji podał się zastępca sztabu
nr 28/2008
 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
Nowy dowódca lądówki
FRANCJA. Rada ministrów mia-
nowała 2 czerwca nowym do-
wódcą francuskich wojsk lądo-
wych 57-letniego gen. Elricka
Irastoranzę. Jego poprzednik,
gen. Bruno Cuche, złożył dzień
wcześniej dymisję. Prezydent Ni-
colas Sarkozy, który jest
zwierzchnikiem sił zbrojnych,
przyjął jego rezygnację. Gen. Cu-
che podał się do dymisji z powo-
du tragicznego wypadku, jaki
Łowcy kokainy
WIELKA BRYTANIA. Z kilkudnio-
wą zwłoką ministerstwo obrony
podało, że fregata Królewskiej
Marynarki Wojennej HMS „Iron
Duke”, na której służbę pełni por.
książę William, we współpracy
z amerykańską strażą przybrzeż-
ną udaremniła 28 czerwca prze-
myt 900 kilogramów kokainy.
Brytyjski okręt zatrzymał 15-me-
trową łódź motorową z pięcioma
osobami na pokładzie na pół-
nocny wschód od wyspy
Barbados, co wskazywało, iż kie-
ruje się w stronę Afryki
Zachodniej bądź Europy.
Jednostkę przemytników wykrył
operujący z „Żelaznego Księcia”
generalnego bułgarskich sił
zbrojnych ds. zasobów gen. por.
Rumen Cokow. Jego odejścia
zażądał minister obrony Nikołaj
Conew.
Generałowie
w areszcie
TURCJA. Dowódca wojsk lądo-
wych gen. Ilker Basbug, uzna-
wany za osobę numer dwa w tu-
reckich siłach zbrojnych, zaape-
lował do wojskowych o zacho-
wanie spokoju. – Turcja przeży-
wa obecnie trudne chwile.
Wszyscy musimy kierować się
rozwagą, działać ostrożnie i od-
nr 28/2008
| | | |
miał miejsce 29 czerwca w ko-
szarach 3 Pułku Spadochronia-
rzy Piechoty Morskiej w Carcas-
sonne. Podczas pokazu uwalnia-
nia zakładników jeden z żołnie-
rzy użył ostrej amunicji zamiast
ślepej. Rannych zostało 17 osób,
w tym 15 cywilów. Minister obro-
ny Herve Morin zażądał we wto-
rek „natychmiastowych sankcji”
w sprawie incydentu, „nie czeka-
jąc na wyniki śledztwa”. (t)
UK MOD
śmigłowiec Lynx. Następnie na
jej pokład weszła zaokrętowana
na fregacie grupa inspekcyjna
US Coast Guard, która znalazła
tam 45 paczek narkotyków
o wartości 40 mln funtów.
Niewykluczone, że zatrzymując
przemytników, uratowano im ży-
cie. Ich łódź była w bardzo złym
stanie technicznym i niebawem
poszła na dno.
To nie pierwsza taka akcja
HMS „Iron Duke” w rejonie
Karaibów. Przed pięciu laty,
25 czerwca 2003 r., fregata
udaremniła przemyt ponad
3,7 ton kokainy wartej ćwierć
miliarda funtów. (w)
powiedzialnie – oświadczył ge-
nerał. Kręgi wojskowe poruszyło
zatrzymanie przez policję 1 lipca
emerytowanych generałów, byłe-
go dowódcy 1 Armii WL Hursi-
ta Tolona i Senera Eruygura, któ-
ry dowodził paramilitarną żan-
darmerią. Oskarżono ich
o utworzenie i kierowanie organi-
zacją terrorystyczną Eregenekon,
której celem było obalenie rządu
Partii Sprawiedliwości
i Rozwoju (AKP). Ogółem poli-
cja zatrzymała około 60 osób.
Część z nich, w tym emerytowa-
nego gen. mjr. Ilkera Govena, by-
łego szefa departamentu wywia-
du żandarmerii, zwolniono
z aresztu. Stojący na czele Stowa-
|
| |
Andrzej Jonas
REDAKTOR NACZELNY
„THE WARSAW VOICE”
Z tarczą
J asne jest, że na sojuszu woj-
skowym należy zyskiwać,
a nie tracić. Zarówno doraźnie,
jak i długofalowo. Z rokowań
w sprawie usytuowania w Polsce
baterii antyrakiet trzeba wyjść
z tarczą. W obu znaczeniach tego
sformułowania. Dlatego przeko-
nujące wydają się słowa premiera
Donalda Tuska wyrażające goto-
wość zawarcia porozumienia z
Amerykanami, o ile umowa bę-
dzie korzystna dla obu stron. Opi-
nia prezydenta Lecha Kaczyń-
skiego o tym, że warto związać
się odrębnym sojuszem wojsko-
wym z USA, także jest słuszna,
ale skierowana w przyszłość. Nie
uwzględnia natomiast aktualnej
sytuacji w takim stopniu jak po-
stawa rządu.
By jednak ustalić, dlaczego
umowy nie zawarto, należy
Oficjalne zarzuty
USA. Departament Obrony poin-
formował 1 czerwca o postawie-
niu formalnych zarzutów czoło-
wemu terroryście Al-Kaidy Ab-
delowi al-Rahimowi al-Nashirie-
mu, który w 2000 r. był jednym
ze współorganizatorów zamachu
rzyszenia Myśli Ataturka gen.
Eruygur organizował w minio-
nym roku wiece przeciwko rzą-
dom AKP. Według obserwatorów
45
aresztowania potwierdzają, że po-
głębiają się rozdźwięki między
rządem islamistów a obrońcami
świeckiego statusu państwa. Tuż
po wtorkowych zatrzymaniach
prokurator generalny Abdurrah-
man Yalcinkaya przedstawił w
sądzie akt oskarżenia przeciwko
AKP. Domaga się w nim delega-
lizacji tej partii oraz objęcia 71 jej
członków, w tym premiera Rece-
pa Tayyipa Erdogana i prezyden-
ta Abdullaha Gula, pięcioletnim
zakazem prowadzenia działalno-
ści politycznej. (wr)
| |
przeanalizować nie tylko sta-
nowisko polskie, ale i amery-
kańskie. Czy ich bezpieczeń-
stwo nie jest warte zainstalo-
wania w Polsce na stałe kilku
baterii patriotów? A może
są inne względy? Międzyna-
rodowe (stosunki z Rosją),
lub wewnętrzne (stosunki
z Kongresem)?
I tu wyłania się kwestia moim
zdaniem kluczowa, czyli ter-
min zawarcia umowy o tarczy
i moc tego porozumienia. Po
pierwsze, w opinii niektórych
analityków taka umowa to je-
dynie wstęp. By ją zrealizo-
wać, administracja będzie mu-
siała przekonać do niej Kon-
gres, bo to on dysponuje pie-
niędzmi. A pamiętajmy, że
będzie to nowa administracja
nowego prezydenta, wybrane-
go w listopadzie tego roku,
który bez wątpienia będzie
demonstracyjnie odcinać się
od George’a W. Busha. Czy
istotnie musimy nowego pre-
zydenta stawiać w niewygod-
nej sytuacji spadkobiercy
umowy zawartej z powszech-
nie krytykowanym byłym pre-
zydentem? Walczącego o nią
z niechętnym jej Kongresem?
Jeśli naprawdę chcemy dobre-
go, chcianego i trwałego soju-
szu ze Stanami Zjednoczony-
mi, to może warto parę mie-
sięcy poczekać?
bombowego na niszczyciel
US Navy USS Cole w porcie
w Adenie w Jemenie. Zginęło
wówczas 17 marynarzy. Schwy-
tany pod koniec 2002 r. w rejo-
nie Zatoki Perskiej szef operacji
Al-Kaidy przebywa w więzieniu
w bazie amerykańskiej Guanta-
namo na Kubie. (tw)
LICZBA TYGODNIA
45
zagranicznych żoł-
nierzy zginęło
w czerwcu w Afganistanie.
Było wśród nich 27 Amery-
kanów i 13 Brytyjczyków. To
największe straty, jakie po-
niesiono w ciągu jednego
miesiąca od początku inter-
wencji przeciwko reżimowi
talibów w końcu 2001 r.,
i wyższe niż w Iraku, gdzie
w czerwcu śmierć poniosło
co najmniej 31 żołnierzy sił
międzynarodowych, w tym
29 Amerykanów.
Polska Zbrojna 55
PRZEGLĄD PRASY
MANEWRY
Z POLSZCZYZNĄ
Maciej Malinowski
jest mistrzem
polskiej ortografii,
popularyzatorem
poprawnej

TOMASZ SZULEJKO
polszczyzny

Bomby poczekają GAZETA W YBORCZA

Rzewnie czy żywnie
Z astanówmy się, czy można powiedzieć:
„Marek zawsze robi to, co mu się rzew-
S kandal! Dopiero w czwar-
tek wojsko udostępni po-
ligon, na którym będzie moż-
nili, że pośród drzew zalega co
najmniej 350 bomb. Wszyst-
kie trzeba wywieźć i zdetono-
ne zadania przyjdzie kolej póź-
niej – tłumaczył. Obiecał jed-
nak, że zastanowi się, czy nie
nie podoba”; „Kasia spędza wolne chwile, na zdetonować bomby z cza- wać. Najbliżej jest na leżący pójść na rękę mieszkańcom
gdzie jej się rzewnie podoba”? Czy w zwro- sów II wojny światowej. Dziś nieopodal Łukowa poligon gminy Białej Podlaskiej. Po po-
tach tych coś przypadkiem nie zgrzyta? Czy niebezpieczne ładunki zale- w Jagodnem. Tymczasem woj- łudniu okazało się, że poligon
słowo rzewnie zostało tu użyte właściwie? gają w lesie nieopodal Białej sko do dziś wywiozło jedynie będzie czynny dla saperów od
Otóż nie! Jeśli ktoś robi to, co chce, i tak, Podlaskiej. Pilnują ich strażni- 19 sztuk. Powód? – saperzy czwartku.
jak chce, chodzi tam, gdzie chce i kiedy cy ochotnicy. W piątek składo- na poligonie mogą przebywać
chce, to robi, co mu się „żywnie” podoba,
wisko bomb z czasów II wojny tylko przez dwa dni w tygo- Od redakcji: Uganianie się pra-
światowej odkrył przypadkowo dniu. Wczoraj rano o dostęp sy za rzekomymi skandalami
chodzi, gdzie mu się „żywnie” podoba, wy-
zbieracz jagód. O znalezisku do poligonu zapytaliśmy płk. jest czasami zabawne. Cieka-
chodzi, kiedy mu się „żywnie” podoba. poinformował Wiesława Pana- Bogusława Znojka, szefa we, co by napisała „Gazeta
Trzeba wiedzieć, że wyrazu „żywnie” używa siuka, wójta gminy Biała Pod- 6 Bazy Lotniczej w Dęblinie, Wyborcza”, gdyby bomby de-
się dziś wyłącznie w tym frazeologizmie, laska. Ten poprosił o pomoc któremu podlegają tereny tonowano wśród ćwiczących
choć dawniej mógł on wystąpić w wielu po- saperów z jednostki wojsko- w Jagodnem. – Na poligonie lotników. To byłby chyba więk-
łączeniach, gdyż znaczył „bez wyjątku”, wej w Dęblinie. Żołnierze oce- szkolą się teraz piloci, na in- szy skandal.
„zgoła”, „ze wszystkim”, „bardzo”. Mówiono
np. „Żywnie (czyli: bardzo) mi się ta Hania Prymus ze Słupska
podoba!”; „Zapraszam żywnie (czyli: bez GŁOS POMORZA
wyjątku) wszystkich z okolicy na weselisko
mojej córki”. Właśnie dlatego, że forma
żywnie nie funkcjonuje już w polszczyźnie, K rzysztof Pająk ze Słupska ukończył w tym
roku Akademię Marynarki Wojennej w Gdy-
ni jako prymus. W historii tej szkoły nikomu jesz-
– opowiada podporucznik marynarki Krzysztof
Pająk. Przed kilkoma dniami obronił pracę ma-
gisterską. Otrzymał za nią ocenę bardzo dobrą.
mylona jest ze słowem „rzewnie” mającym
cze nie udało się zdobyć lepszych ocen końco- Dzięki temu jego średnia ocen wyniosła 4,82 zł,
zupełnie inne znaczenie. „Rzewny” to prze-
wych. Krzysztof Pająk wywodzi się z rodziny, któ- a z obrony – 4,91. Okazał się najlepszym stu-
cież „pełen smutku, żalu, melancholii; tkli-
ra nie ma tradycji marynarskich, ale gdy koń- dentem w dotychczasowej historii szkoły. W na-
wy; smętny; tęskny”. Mówi się, że „ktoś pła- czył I LO, zdecydował się ubiegać o przyjęcie do grodę mógł wybrać miejsce przyszłej pracy. Zde-
kał rzewnymi łzami”. uczelni kuszącej prestiżem i wymaganiami. cydował się na okręt podwodny ORP „Orzeł”.
Także przymiotnik „rzewny” rozumiano – Egzaminy wstępne trwały pięć dni. Obejmo- Regularną służbę rozpocznie 22 lipca.
przed wiekami inaczej. Wywodzi się on bo- wały nie tylko matematykę i angielski, ale tak-
wiem z zapomnianego już czasownika że testy: sprawnościowy, psychologiczny, na in- Od redakcji: Jednym słowem – marynarz na piąt-
„rzwieć”, czyli „ryczeć z gniewu”. Pierwotnie teligencję i z wiedzy technicznej. O jedno miej- kę! Z taką kadrą nasza Marynarka Wojenna
więc „rzewny” (albo rzewliwy, rzewniwy) sce ubiegało się siedem osób, przyjęto 70 nawet bez okrętów będzie potęgą.
znaczyło „ryczący, gniewny, rozzłoszczony”.
Nasi przodkowie doskonale rozumieli sens Niemowlę w ministerstwie
określenia rzewny lew (wcale nie był to… RZECZPOSPOLITA
smutny lew). Jak widać, w przymiotniku
„rzewny” doszło do całkowitej zmiany zna- ła, regularnie konsultowała się z zastępującym
czenia, dziś bowiem „rzewny” to „smutny, ją szefem MSW i ze swymi współpracownika-
pełen żalu, melancholijny”. Prof. Andrzej mi. Zamieszkała nawet w ministerstwie obro-
Markowski tłumaczy to następująco: naj- ny, by trzymać rękę na pulsie. Wreszcie prze-
pierw „rzewny” znaczył „ryczący z gniewu”, rwała przysługujący jej 16-tygodniowy urlop
potem „ryczący z płaczu, głośno płaczący”, macierzyński i wróciła do pracy. Urlop dokoń-
następnie „płaczący”, wreszcie „płaczliwy” czy za nią mąż – jak innych 1280 hiszpańskich
MO HISZPANII

i w końcu „smutny, tęskny”. ojców opiekujących się obecnie niemowlęta-

A zatem musimy uważać, kiedy chcemy się
posłużyć wyrazami nieco już przestarzały-
mi. Zmiana jednej samogłoski może bo-
wiem spowodować całkowitą zmianę zna-
czenia. W wypadku mylenia słów „żywnie”
i „rzewnie” w grę wchodzi jeszcze odmien-
na pisownia.
H iszpańska minister obrony wróciła do pra-
cy sześć tygodni po porodzie. Małym Mi-
guelem zajmie się jej mąż. Carme Chacon jesz-
cze tuż przed porodem wizytowała wojska hisz-
pańskie w Afganistanie i Libanie. Gdy urodzi-
mi w zastępstwie pracujących mam.
Od redakcji: Mieszkanie w ministerstwie obrony
narodowej z kilkutygodniowym dzieckiem to
już chyba pracoholizm. Z drugiej strony, gdyby
tak do pracy podchodzili wszyscy urzędnicy,
świat byłby piękniejszy.

56 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | |

Pod gwieździstym
US DOD
sztandarem ROBERT CZULDA

Żołnierze polskiego pochodzenia służący w amerykańskiej armii nie są rzadkością.

Na służbę pod gwieździstym sztandarem decydują się z różnych powodów – jedni są zafascynowani
wojskiem, inni pragną przeżyć przygodę, a niektórzy chcą się po prostu dorobić.
ierżant Robert Szepietow- Robert służył m.in. w Iraku i Kuwejcie. sił powietrznych. – Nie chciałem jednak
ski w Stanach Zjednoczo- Twierdzi, że to nie pieniądze zdecydowa- służyć w związanej z władzą komuni-
nych mieszka od 1993 r. ły o jego wyborze: – Poszedłem do woj- styczną armii czasów PRL.
(jego mama wygrała wizę ska z powodów patriotycznych. Chciałem Na pierwszym roku studiów na AWF
emigracyjną na loterii). odwdzięczyć się nowej ojczyźnie – prze- wyjechał z przyjacielem do USA, by – jak
Ponieważ wojskiem inte- konuje. Po ośmiu latach odszedł ze służby, sam mówi – „zasmakować wielkiej przy-
resował się od dziecka, nic dziwnego, że a w nagrodę armia opłaciła mu studia. gody”. Taką szansę stworzyła mu US Ar-
zdecydował się na służbę w US Army. my, w której przez sześć lat służył w kor-
– Wybór był łatwy. Po prostu postanowi- Miłość do wojska... pusie podoficerskim. Następnie ukończył
łem związać swoją przyszłość ze Stana- Również Piotr Jahołkowski z zamiło- kurs oficerski i przez pewien czas pełnił
mi Zjednoczonymi – tłumaczy swoją de- wania do wojska postanowił zostać ame- służbę w amerykańskich jednostkach sta-
cyzję sierż. Szepietowski. Od razu jed- rykańskim żołnierzem. Jego dziadek był cjonujących w Niemczech. Obecnie znów
nak dodaje: – Gdybym mieszkał w Pol- kapitanem AK i poległ w pierwszych służy w Stanach Zjednoczonych.
sce, to zapewne próbowałbym zostać dniach powstania warszawskiego. – Od Przyjaciel Piotra Jahołkowskiego mjr
żołnierzem zawodowym w Wojsku zawsze marzyłem o wstąpieniu do woj- Waldemar Pawłowski wyjechał do USA
Polskim. ska – wspomina major amerykańskich w 1979 r. – Od zawsze podobały mi się 

nr 28/2008 Polska Zbrojna 57

KULISY SŁUŻBA

– JUŻ NA WSTĘPIE wojsko zaproponowało mi

pokrycie kosztów studiowania na wyższej uczel-
ni – mówi mjr Waldemar Pawłowski. Na zdję-
ciu przy polskim F-16 w Teksasie. ARTUR MARNIK niedawno zakończył służbę na okręcie desantowym LHD1 USS Wasp.

samoloty – opowiada. – Gdy miałem
okazję spotkać się i porozmawiać z ame-
rykańskim sierżantem z sił powietrznych,
zacząłem poważnie myśleć o wojsku.
…i pieniądze
Niektórzy decydują się na służbę
w US Army z powodów finansowych. Cho-
ciaż, jak zauważa major Jahołkowski, na
początku służby pieniądze, na jakie mogą
liczyć żołnierze, są niewielkie. Wojsko da-
je natomiast możliwość lepszego startu ży-
ciowego, pomagając chociażby w ukoń-
czeniu studiów. – Już na wstępie wojsko
zaproponowało mi pokrycie kosztów stu-
diowania na wyższej uczelni – mówi mjr
Pawłowski. Jednym z setek tysięcy Pola-
ków szukających lepszych zarobków był
Artur Marnik, który w czasie studiów nie-
raz wyjeżdżał do pracy za Atlantyk. W koń-
cu postanowił zostać tam na stałe. Szuka-
jąc zatrudnienia, trafił w internecie na ofer-
tę pracy z US Army. – Początkowo myśla-
łem, że to praca cywilna dla rządu – wspo-
mina. – Dopiero później okazało się, że ar-
mia proponuje regularną służbę w mary-
narce. Dla imigranta z Polski oferta była ku-
sząca. – Tutaj nawet w zwykłym sklepie
można liczyć na upusty po okazaniu legi-
tymacji wojskowej – opowiada. – A po

MARINE ZE STRZEGOMIA
MAGDALENA KOWALSKA -SENDEK

Polak stał się w Ameryce legendą. Stawiany jest za wzór bohaterstwa

i niezłomnej odwagi. A wszystko po tym, jak – nie zważając na swoje
bezpieczeństwo – ratował życie kolegów, kiedy w Iraku
pod ich samochodem wybuchła mina.
Mateusz Erszkowicz w Stanach nosił wojskowe moro. Po ukończeniu szkoły
Zjednoczonych mieszka już od dobrych kilku zaczął studiować inżynierię na Uniwersytecie
lat. Rodzinny Strzegom opuścił w 1993 r., kie- Rutgersa. Koledzy i nauczyciele nazywali go
dy jego rodzice w loterii wizowej wygrali zielone E-Z Boy – Amerykanie nie byli po prostu
karty pozwalające na legalną pracę w stanie wymówić trudnego dla nich polskie- POZA MATEUSZEM (na zdjęciu) atak na kon-
wój przeżył tylko szer. Crawford. Pozostali
w USA. Osiedlili się wraz z czwórką dzieci go nazwiska. Młodzieńcze zainteresowanie
żołnierze umarli na rękach Polaka.
– Teresą, Ryszardem, Tomaszem i Mateuszem wojskiem zaczęło nabierać wyraźniejszych
– w Passaic, w stanie New Jersey. kształtów na przedostatnim roku studiów. Inżynieryjnego US Marine Corps w Folsom,
Wtedy to właśnie Mateusz Erszkowicz zaczął w stanie Pensylwania.
E-Z boy się poważnie interesować amerykańską pie- Pierwszy raz do Iraku kapral Erszkowicz poje-
Państwo Erszkowicz wspominają, że Mateusz chotą morską. Postanowił spełnić marzenia chał na pół roku w marcu 2003 r. Zajmował
od dziecka żywo interesował się wojskiem, i po doskonale zdanych egzaminach się tym, czego uczył się na studiach – praca-
sportem i techniką. W szkole średniej był mi- w 2001 r. wstąpił do marines. Dostał przy- mi inżynieryjnymi, budowaniem mostów i re-
strzem w zapasach i biegach, a na co dzień dział do Kompanii Mostowej 6 Batalionu konstruowaniem tych, które zostały zniszczo-

58 Polska Zbrojna nr 28/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO|
US DOD
TO, ŻE POLACY pełnią służbę w misjach poko-
jowych i stabilizacyjnych nie tylko w polskich
kontyngentach, łatwo zauważyć, śledząc cho-
ciażby nazwiska żołnierzy poległych w Iraku
i Afganistanie – Matthew Blaskowski, Robert
Dembowski, Kasper Dudkiewicz, Justin
Galewski, Steven Ganczewski, Marcus
Golczyński, Kenneth Iwasiński, Stanley
Łapiński i wielu innych. Służyli w armii amery-
kańskiej. Snajper piechoty morskiej Nicholas
Ziółkowski zginął w 2004 r. w walkach
w Faludży. Jego dziadek walczył jako kawalerzy-
sta w czasie wojny obronnej 1939 r. – Nick był
dumny z polskiego pochodzenia – wspomina
jego matka. Na zdjęciu: pożegnanie sierż.
Matthewa Blaskowskiego 28 września 2007 r.
w Camp Blessing w Afganistanie.
dwóch–trzech latach służby można kupić
sobie własny dom. Dlaczego wybrał ame-
rykańską marynarkę wojenną? – Żołnierze
wojsk lądowych i piechoty morskiej mu-
szą brać udział w regularnych walkach,
tymczasem marynarka zajmuje się głów-
nie transportem i zaopatrzeniem – przed-
stawia swoje kalkulacje.  cjalną wizytą jako żołnierz amerykań-
Napisz do autora:
robert.czulda@redakcjawojskowa.pl
ne. Po powrocie z misji nie spędził w USA zbyt
wiele czasu, bo już na początku 2004 r. do-
wiedział się, że wraca nad Eufrat na kolejną
zmianę. Rodzice, jak mówią, od początku
mieli złe przeczucia dotyczące wyjazdu syna.
Jakby tego było mało, kilkanaście dni po wy-
locie Mateusza w Passaic w pożarze spłonęło
całkowicie ich mieszkanie wraz z całym do-
bytkiem. Młody żołnierz ciężko to przeżył. Był
bezsilny, bo na odległość nie mógł wesprzeć
rodziny. Na szczęście pomoc Erszkowiczom
zaoferowała US Army i polskie stowarzysze-
nie działające przy Uniwersytecie Rutgersa.
Tragiczny konwój
Kilka miesięcy później, pod koniec czerwca,
polski marines brał udział w konwoju.
Początkowo miał jechać w hummerze, który
był drugim pojazdem w kolumnie, ale w ostat-
niej chwili uległ prośbie kolegi i zamienił się
z nim na miejsca. Wsiadł do pierwszego pojaz-
du. Zamiana okazała się brzemienna w skutki.
Konwój został zaatakowany. Około 3 km od
Rustamii pod hummerem, w którym jechał
nr 28/2008
| |
Trzy pytania do
MAJORA PIOTRA
JAHOŁKOWSKIEGO,
żołnierza sił powietrznych
Stanów Zjednoczonych
Początki w armii amerykańskiej
musiały być trudne...
– Przyjechaliśmy do koszar w Lac-
kland w Teksasie o czwartej rano. Usta-
wili nas w rzędzie jeszcze w cywilnych
ubraniach i zaczęli cos krzyczeć. Mi-
mo że byłem w Stanach Zjednoczonych
od ponad roku i nieźle mówiłem po an-
gielsku, nie mogłem nic zrozumieć.
Pamiętam, jak kiedyś podszedł do mnie
taki mały sierżant instruktor i szepnął
mi do ucha: „dobierzemy się do ciebie,
Gorbaczow”. Na szczęście sześć tygo-
dni „teksańskiego piekła” minęło bez-
powrotnie i zaczęło się normalne życie
szeregowego w US Air Force.
Czy współpracował Pan kiedyś
z polskimi żołnierzami?
– Jako oficer dostałem przydział do
Geilenkirchen, gdzie bazuje NATO
AWACS. Tam pierwszy raz spotkałem
polskich żołnierzy i wówczas też po raz
pierwszy przyjechałem do Polski z ofi-
ski. Po przeniesieniu do Ramstein pra-
Polak, wybuchła mina pułapka. W pojeździe
byli wówczas również kapral John Todd, sierż.
Alan Herman, szer. Matthew Crawford i szer.
Patrick Adle. Erszkowicz wspomina, że nie sły-
szał eksplozji, odczuł jedynie potężny wstrząs.
Siła wybuchu wyrzuciła pojazd na drugą stro-
nę drogi. Relacja z tych wydarzeń przypomina
amerykański film wojenny. Erszkowicz opowia-
da, że aby wysiąść z hummera, musiał wy-
pchnąć drzwi ze swojej strony. Następnie wy-
ciągnął przytomnego kolegę z pojazdu. Inny
z żołnierzy miał silny krwotok i przestrzeloną
szyję. E-Z Boy próbował więc tamować krew
kawałkiem materiału. Nie udało się. Po chwili
nie wyczuwał już tętna kolegi. Próbował jesz-
cze wyciągnąć z pojazdu kierowcę, ale w tym
przypadku na ratunek także było już za późno.
Poza Mateuszem atak przeżył tylko szer.
Crawford. Pozostali żołnierze umarli na rękach
Polaka. Pod wpływem szoku Erszkowicz nie
zauważył nawet własnych obrażeń. Został ran-
ny w twarz, rękę i nogę.
Wydarzenia z 29 czerwca 2004 r. sprawiły,
że dzielny polski emigrant przestał być
| | ARMIE
| | ŚWIATA
cowałem jako koordynator kontaktów
z lotnictwem krajów Europy Środko-
wej i Wschodniej, gdzie poznałem
wielu polskich oficerów. Moja znajo-
mość języka polskiego przydała się
szczególnie przy współpracy związa-
nej z pozyskaniem przez Polskę my-
śliwców F-16.
A może znajomość polskiej kultury
i języka przydały się Panu w jakiejś
niecodziennej sytuacji?
– W pamięci utkwiło mi szczególnie
jedno wydarzenie. Któregoś dnia po-
wiadomiono mnie, że do Landstuhl
przywieziono z Iraku młodego polskie-
go żołnierza i nie sposób się z nim po-
rozumieć. Chłopak z trzema ranami
postrzałowymi miał się właśnie wybu-
dzić po operacji i wszyscy lekarze oraz
pielęgniarki zebrali się, żeby wytłuma-
czyć mu, co się dzieje. Był jeszcze
w szoku i nie rozumiał mówiącego po
angielsku personelu szpitala. Dopiero
kiedy zacząłem do niego mówić po pol-
sku, zobaczyłem ulgę w jego oczach.
w Ameryce osobą anonimową. Lokalna prasa
rozpisywała się na temat jego bohaterstwa,
próby ratowania kolegów, i tego, że dla nich
narażał własne życie. W chwili, kiedy w USA
odbywał się pogrzeb pierwszej ofiary – sier-
żanta marines Alana Hermana – Eryszkowicz
przebywał w szpitalu wojskowym w bazie
Ramstein w Niemczech. Po powrocie do domu
otrzymał medale „Brązowa Gwiazda”, odzna-
czenie za odwagę na polu walki, oraz
„Purpurowe Serce”, za rany odniesione na po-
lu walki. Po powrocie do swojej jednostki
w Pensylwanii awansował na sierżanta.
Mateusz Erszkowicz nie żałuje decyzji, którą
podjął w 2001 r., wstępując do amerykańskiej
piechoty morskiej. Nie żałuje też, że pojechał
do Iraku. Twierdzi, że służba w marines zmie-
niła go jako człowieka. Przygotowała lepiej do
życia. I choć dziś pracuje w zakładzie produku-
jącym zautomatyzowane drzwi do hangarów,
deklaruje, że w każdej chwili jest gotowy wró-
cić do służby w swojej formacji. 
Napisz do autorki:
magdalena.kowalska@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 59
AAAAAAA AAAAAAAA

Goban-Klas Węgrzyn Rzepka Kwiatkowski

„Oblicza wojny” to cykl, w którym
pragniemy pokazać naszym

TOMASZ GOS (2)

Czytelnikom, jak na wojsko, konflikty
i kwestie bezpieczeństwa patrzą
językoznawcy, socjolodzy,
pisarze lub historycy.
Prof. Elżbieta Zawacka

Uciekała Pani podobno przed gestapo

z walizką pełną pieniędzy?
– Komenda Główna Armii Krajowej,
żeby działać, stale potrzebowała pienię-
dzy. W 1942 r. przyszła do nas informa-
cja, że w Berlinie czeka gotówka, którą
muszę odebrać.

Dużo było tych pieniędzy?

– Kilkadziesiąt tysięcy dolarów. Za-
wrotna suma. Jak przewieźć do kraju ty-
le pieniędzy? Zwłaszcza że gen. Grot-
-Rowecki prosił, aby były to możliwie
małe nominały, bo takie łatwiej wprowa-
dzić w obieg. Gdybym jednak miała prze-
wieźć tak dużą kwotę w jednodolarów-
kach, to walizka musiałaby być napraw-
dę ogromna. Dlatego dostałam dziesię-
ciodolarówki. Kupiłam starą i obszarpa-
ną walizkę wyłożoną marmurkowym pa-

Wykonałam
pierem. Na punkcie kontaktowym w Ber-

rozkaz
linie u „Dr Iwo” delikatnie podnieśliśmy
ten papier, a potem każdą dziesięciodo-
larówkę zwilżaliśmy lekko cukrzoną wo-
dą, żeby się nie ślizgała. I układaliśmy
jedną obok drugiej i jedną na drugiej. Na
te dolary z powrotem przykleiliśmy pa-
pier. Nie pojechałam jednak od razu
z Berlina prosto do Warszawy.
To było zbyt niebezpieczne?
– Właśnie. Dlatego pojechałam do
Klary, mojej siostry, która mieszkała
w Sosnowcu, skąd tajną drogą miałam
przedostać się do Warszawy. Przyszłam
na podwórze domu Klary i na umówio-
ny sygnał rzuciłam kilka razy kamykiem
w okno, ale światło się nie zapaliło.
W końcu poszłam i zapukałam do jej
drzwi. Nikt nie otworzył. Zapukałam
więc do sąsiadki. Kiedy mnie zobaczy-
ła, zbladła i wystraszona powiedziała
mi, że Klarę przed chwilą aresztowało
gestapo. Wtedy już wiedziałam, że to
wpadka.
Ktoś zdradził?
– Miałam młodszą koleżankę Sabę,
która podobnie jak ja była instruktorką
Przysposobienia Wojskowego Kobiet.
Ona mieszkała w Krakowie, a ja potrze-
bowałam jej pomocy w Katowicach. Ka-
załam jej przejść przez zieloną granicę
do Katowic, nie wiedząc, że ona nie umie
chodzić.
Nie umie chodzić?
– Trzeba było wiedzieć, co wolno ze
sobą zabrać, jak się zachować. Powie-
działam jej wcześniej, że będzie prowa-
dziła zajęcia w tajnej podchorążówce ko-
biecej. Kiedy się o tym dowiedziała, za-
brała ze sobą polski przedwojenny pod-
ręcznik podchorążówki, z którym chcia-
ła przejść przez zieloną granicę. To by-
ła wielka głupota.

60 Polska Zbrojna nr 28/2008


| | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO|
Domyślam się,
że koleżanka zo-
stała przez to
aresztowana.
– Tak. Musiała
prawdopodobnie
opornie zeznawać,
bo wzięli ją na że-
lazne łoże, czyli łóż-
ko z żelaza, przez
które puszczało się
prąd. Spowodowany
tym ból jest wówczas
nie do wytrzymania.
Pierwsze badanie Sa-
ba wytrzymała i nic
nie powiedziała, ale
kiedy zagrozili jej dru-
gim, złamała się i zaczę-
ła sypać.
Wróćmy do historii
z walizką. Mieszkanie
siostry było puste?
– Kiedy Niemcy zabie-
rali kogoś z domu, zwykle
organizowali „kocioł”. Je-
den lub kilku gestapowców
zostawało w mieszkaniu
i zatrzymywali wszystkich,
którzy do niego wchodzili.
Taki kocioł zorganizowano
również w mieszkaniu Klary,
ale kiedy przyszłam, mieszka-
nie było puste, bo gestapowiec,
który go pilnował, wyszedł na
kolację.
Dopisało Pani szczęście. Co
było dalej?
– W Sosnowcu miałam wielu
znajomych. Poszłam do przyja-
ciółki Staszki Sojkówny i tam spę-
dziłam noc. Następnego dnia wsta-
łam bardzo wcześnie i udałam się
na dworzec, żeby nadać walizkę.
Niemcy na dworcach mieli jednak
swoich obserwatorów z gestapo. Za-
uważyłam, że jestem przez kogoś obser-
wowana. Nie zastanawiając się wiele,
wsiadłam do tramwaju, który jechał do
Katowic. Ktoś jednak wciąż mnie śledził.
Byłam pewna, że to już koniec. Pomy-
ślałam, że Saba musiała zdradzić, że nie
działam na Śląsku, tylko pracuję dla Ko-
mendy Głównej AK. Tym tłumaczyłam
sobie to, że nie zostałam aresztowana od
razu na dworcu w Sosnowcu. Byłam śle-
dzona, bo gestapo liczyło na to, że do-
prowadzę ich do moich kontaktów
w Warszawie. Musiałam szybko pozbyć
się walizki. W Sosnowcu zostawiłam ją
w przechowalni bagażowej i martwiłam
się tylko, jak pozbyć się kwitu. Pojecha-
nr 28/2008
| | |
łam więc dalej – z Katowic do Krako-
wa. To miasto znam dość dobrze, więc
zaczęłam kluczyć – wchodziłam do do-
mu jednym wyjściem, a wychodziłam
drugim. Zrobiłam to jeden raz, drugi,
trzeci. Przez kilka godzin spacerowałam
tak, próbując zgubić śledzącą mnie oso-
bę. W końcu poszłam do apteki, w któ-
rej mieliśmy swój punkt kontaktowy. Po-
prosiłam głośno po niemiecku o proszek
od bólu głowy. Aptekarka przyniosła mi
go, a ja potajemnie wsunęłam jej do rę-
ki kwit do przechowalni i powiedzia-
łam, że ktoś się po niego zgłosi. Pozna-
ła, że jestem „swój”. W ten sposób po-
zbyłam się kwitu.
Pozostało jeszcze tylko dojechać do
Warszawy...
– Późnym wieczorem poszłam na dwo-
rzec. Wsiadłam do wagonu, na którym
było napisane „tylko dla Niemców”. Na-
gle zobaczyłam, że siedzi w nim męż-
czyzna, który wcześniej mnie śledził. Po-
nieważ pociąg miał ruszyć dopiero za ja-
kieś dwie godziny, pomyślałam, że się
przejdę. Zostawiłam rzeczy w pociągu
i wyszłam na peron, gdzie spotkałam Ma-
rię Wittekównę (komendantkę Wojsko-
wej Służby Kobiet w Komendzie Głów-
nej AK – przyp. red.). Nie mogłam do
niej podejść, ale gdy zbliżał się czas od-
jazdu i przy wejściach do wagonów zro-
bił się tłok, stanęłam tuż przy niej. Nie
chciałam, aby mnie zobaczyła, bo nie
wiedziała, że jestem śledzona. Napisa-
łam wcześniej kartkę: „Saba sypie. Je-
stem obserwowana.” i wetknęłam ją do
jej kieszeni.
Wciąż jednak była Pani śledzona…
– Pomyślałam, że muszę się zabić, bo
nie wytrzymam żelaznego łoża i będę sy-
pać. Zaczęłam intensywnie myśleć, jak
to zrobić. A może się uratować, wyska-
kując z pociągu – przemknęło mi przez
głowę. Wiedziałam, że niedaleko siedzi
gestapowiec. Wyszłam z przedziału ni-
by do toalety, dlatego zostawiłam
w środku torebkę i buty. Obejrzałam się
i zobaczyłam, że ten mężczyzna stoi na
korytarzu i mnie obserwuje. Poszłam
więc do toalety naprawdę. Znajdowała
się ona przy drzwiach wejściowych wa-
gonu, przy których stał polski kolejarz.
Krzyknęłam do niego, żeby trzymał
drzwi i zdradziłam mu, że jestem z AK.
Pomógł mi wyskoczyć. Pociąg się nie
zatrzymał. Potoczyłam się po żwirze.
Byłam cała zakrwawiona, ale przeży-
łam. Tylko jak teraz dojść z Żyrardowa
do Warszawy? Nie miałam ani portfela,
ani butów, ani płaszcza. Było bardzo
wcześnie rano. Nagle zobaczyłam, że
OBLICZA WOJNY
| | |
przede mną idzie kobieta z chustą na
głowie. Ściągnęłam z palca pierścionek
i wymieniłam go na chustę. Zadowolo-
na z korzystnej transakcji kobieta odda-
ła mi jeszcze torbę ze śniadaniem. Szłam
przez las i po słońcu orientowałam się,
w jakim kierunku iść. Około południa
dotarłam do stacji podmiejskiej kolejki
warszawskiej Jaktorów. Byłam jednak
bez grosza przy duszy, a musiałam ku-
pić bilet. Podeszłam do jakiegoś męż-
czyzny i poprosiłam go, żeby mi kupił
bilet do Warszawy. Zgodził się. W ten
sposób dotarłam do stolicy. Tam po-
szłam do lokalu konspiracyjnego mojej
Pomyślałam,
że muszę się zabić,
bo nie wytrzymam
brutalnego
przesłuchania
i będę sypać. Zaczęłam
intensywnie myśleć, jak
to zrobić
komórki, tzn. do lokalu Emilii Malessy
ps. „Marcysia”, mojej przełożonej,
i przekazałam jej adres tej krakowskiej
apteki. Ona po kilku dniach pojechała
tam i wydobyła walizkę z dolarami.
Jednym słowem wykonała Pani
rozkaz.
– Byłam spolegliwa. Zna pan to sło-
wo? Na kobiecie można polegać, bo jest
spolegliwa. 
Rozmawiał Tomasz Gos
Gen. bryg. prof. dr hab.
Elżbieta Zawacka
Pseud. „Zelma”, „Zo” (ur. 19 marca
1909 r. w Toruniu) – legendarna
kurierka Komendy Głównej Armii Krajo-
wej, jedyna kobieta wśród cichociemnych,
generał w stanie spoczynku, emerytowa-
na profesor Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika w Toruniu. W 1990 r. została
odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu
Odrodzenia Polski, a w 1993 r. Krzyżem
Komandorskim tego orderu z gwiazdą.
Od 1995 r. jest profesorem nauk humani-
stycznych, a od maja 2006 r. generałem
brygady Wojska Polskiego, jako druga
kobieta w historii kraju (pierwszą była
Maria Wittek).
Polska Zbrojna 61
TO I OWO
UCY WILIZOWANY
Mądrość żołnierska głosi
SZPIEG
Lecz nim się obszyjesz wężykiem
Kryj ją przed pułkownikiem
Czterej pancerni
w odwrocie
W czytanej przeze mnie niedawno po-
wieści na temat Waterloo można
znaleźć bardzo interesujący dialog. Jeden
z oficerów angielskich, obserwując ma-
szerujące tyraliery żołnierzy, dzieli się
z kolegą refleksją, że już wkrótce na polu
walki żołnierze zyskają dużo większą sa-
modzielność, bitwy zmienią się w poje-
dynki strzeleckie między niewielkimi for-
macjami, a pułki nacierające na wroga
w zwartych formacjach przejdą do histo-
rii. Kolega oficera nie przyjmuje tego do
wiadomości, uznając te tezy za zbyt rewo-
lucyjne. Ta scena sprzed prawie dwóch
wieków wypisz wymaluj przypomina mi
dyskusje, jakie dziś toczy się na temat
przyszłego rozwoju sztuki wojennej i sa-
mego wojska. W takich dyskusjach za-
wsze ścierają się konserwatyści i wizjone-
rzy. Ci pierwsi, tak jak niegdyś tyraliery
i kawalerii – tak dziś zaciekle bronią licz-
nej armii masowej i ciężkich wojsk pan-
cernych, które decydowały o tryumfie
w II wojnie światowej i które od tego cza-
su stały się symbolem siły militarnej pań-
stwa. Dzisiejsi wizjonerzy natomiast, sły-
sząc takie słowa, patrzą na swoich inter-
lokutorów z politowaniem i cierpliwie tłu-
maczą, że świat posuwa się do przodu
i dziś najpotężniejszą nawet armię pan-
cerną można szybko spacyfikować dzięki
broni precyzyjnej, a także oślepić i ogłu-
szyć dzięki przewadze elektronicznej. Ich
zdaniem przyszłość należy do nowocze-
snych armii – mniejszych niż te dawne,
ale mobilniejszych, dysponujących naj-
nowszymi technologiami i uderzających
rzadko, ale precyzyjnie i śmiertelnie groź-
nie. Pocisk trafiający w cel z dokładno-
ścią co do metra uważają za skuteczniej-
szy niż huraganowy ogień artylerii
o trudnym do określenia rozrzucie.
I wieszczą zmierzch ciężkiej broni pan-
cernej. Kto ma rację w tym sporze? Ja,
wychowany na „Czterech pancernych
i psie”, wolałbym, aby zwyciężyli konser-
watyści, no bo jak to – wojna bez dywizji
pełnych „Rudych” 102 i natarcia piecho-
ty? Ale z drugiej strony – kto dziś pamięta
o tyralierze i piechocie tworzącej czworo-
boki, by odeprzeć szarże kawalerii?
62 Polska Zbrojna
Ukryta buława
Że każdy buławę nosi ROZMOWY NA SPOCZNIJ
PORAŻKA
– Panie pułkowniku, jesteśmy w sta-
nie wykonać każde postawione nam
zadanie.
– A skąd taka pewność?
– Ponieważ zakładamy, że przełożeni
nie postawią przed nami zadań niemoż-
IV Bieg Katorżnika liwych do wykonania.
– A jaką szkołę ukończył pan porucznik?
(15–17 SIERPNIA) – Oficerską. I kurs liderów biznesu.
Myślisz, że poradzisz sobie w każdych – Rozumiem, kurs liderów biznesu... Bo
w szkole, a jak podejrzewam, to raczej
warunkach? Sądzisz, że 7 km biegu to
w studium oficerskim, nie uczą dziś ta-
„lekka przebieżka”? Jeśli jesteś taki kiego podejścia.
twardy, udowodnij to! – Nie uczą, dlatego światły oficer powi-
B ieg Katorżnika to jedna z zaledwie czte- nien uzupełniać wykształcenie.
rech tego typu imprez w Europie. Sied- – Taaak. A co zdaniem pana porucznika
zrobi oficer, przed którym zostanie po-
miokilometrowa trasa biegu wiedzie przez
stawione zadanie nie do wykonania?
stawy, bagna i rowy melioracyjne, dzięki cze-
– Sądzę, że powinien zwrócić się do
mu zawodnicy mogą się spodziewać wielu przełożonych o dogłębną analizę.
nieprzewidzianych sytuacji. Na każdego, kto – Dobrze! A jeśli takie zadanie postawi
dobiegnie do mety, czeka pamiątkowa Pod- przed nim przeciwnik? Też powinien
kowa Katorżnika oraz koszulka imprezy. Jed- zwrócić się o analizę?
nak sam Bieg Katorżnika to niejedyna atrak- – Będzie trudniej. Niemniej, odpowied-
cja czekająca na uczestników. Rozegrana zo- nio przygotowanego menadżera poraż-
stanie również rywalizacja drużynowa, w któ- ka jedynie wzmocni.
rej zawodnicy będą walczyli o Puchar Szefa – Jeśli go nie zabije. Bo na wojnie różnie
Biura Bezpieczeństwa Narodowego Włady- bywa.
sława Stasiaka. Ponadto najmłodsi będą mo- – Panie pułkowniku, jeśli będę zakła-
gli wziąć udział w Biegu Małego Katorżnika, dał porażkę, to podświadomie będę
do niej dążył.
a przez trzy dni imprezy trwać będzie Festyn
– A jak już się zdarzy?
Militarny. Na zakończenie organizatorzy prze-
– Wie pan, geniusze wojenni potrafili
widzieli jeszcze jeden mocny akcent: II Mi- porażki sprzedawać jako zwycięstwa.
strzostwa Polski w Biegu Tyłem. – Nie wiem, czy pan porucznik jest ge-
Wszystkich zainteresowanych serdecznie niuszem wojennym, ale chciałem wła-
zapraszamy na oficjalną stronę imprezy śnie panu zakomunikować, że to, co
www.biegkatorznika.pl, na której można też pan przed chwilą odstawił ze swoimi
do 31 lipca zapisać się do biegu. plutonami, to właśnie jest porażka.
Nonsens tygodnia: Atrakcyjność niejedno ma imię
Felietoniści to ludzie z natury złośliwi. Istotą felietonu jest najczęściej komentowanie rze-
czywistości przyprawione szczyptą ironii i sarkazmu. Nawet jednak w felietonie trzeba
zachować pewne proporcje i nie przekroczyć granicy dobrego smaku. Jednemu z felieto-
nistów „Przekroju” niestety się to nie udało.
Autor ów postanowił przyj- świadczenia jego dziadka, jest atrakcyjny jak śmierć
rzeć się organizowanej przez który ledwie uniknął śmierci w płomieniach, zawód poli-
MON kampanii reklamowej podczas II wojny światowej. cjanta atrakcyjny jak postrze-
zachęcającej do wstępowa- A wszystko to spięte wprowa- lenie przez bandytę, a zawód
nia w szeregi armii zawodo- dzającym w felieton zda- dziennikarza jak porwanie
wej, a konkretniej jej hasłu: niem: „właśnie się dowie- przez terrorystów korespon-
„Zawód żołnierz od zawsze działem, że strzelanie do lu- denta wojennego. W ten spo-
atrakcyjny”. Słowo „atrakcyj- dzi jest atrakcyjne. A ja, głu- sób można dojść do wnio-
ność” tak zakuło go w oczy, pi, myślałem, że to ostatecz- sku, że atrakcyjne jest jedy-
że postanowił rozebrać ność”. Prawda, że zgrabne nie bezpieczne leżenie we
„atrakcyjność” służby woj- i ironiczne? Szkoda tylko, że własnym łóżku. Na przy-
skowej na czynniki pierwsze. dziennikarz nie ciągnie swo- szłość podpowiadamy: za-
I wyszło mu, że w wojsku jego wywodu konsekwentnie wód żołnierza jest atrakcyjny
„atrakcyjna” jest „fala”, dalej. Przecież równie dobrze jak każdy inny. Atrakcyjny nie
strzelanie do terrorystów na mógłby zacząć rozwodzić się jak strzelanie, ale jak służba
Bliskim Wschodzie i do- nad tym, że zawód strażaka ojczyźnie. (ap)
nr 28/2008
 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
TYTUŁ NAJLEPSZEGO KIEROWCY WOJSKA
POLSKIEGO w kategorii żołnierzy zawodo-
wych, kontraktowych, nadterminowych i pra-
cowników wojska zdobył st. mar. zaw. Krzysz-
tof Pilarski – Marynarka Wojenna, a w kate-
gorii żołnierzy zasadniczej służby wojskowej
szer. Jakub Krzyżosiak z Inspektoratu Wspar-
cia Sił Zbrojnych.
Na przełomie czerwca i lipca w Ustce trzydzie-
stu trzech kierowców, reprezentantów wszyst-
kich rodzajów sił zbrojnych, stanęło do rywa-
lizacji w V Finale Konkursu o miano najlepsze-
CZAS NA TEST. Nasz dowódca nieustannie
zaskakuje nas kształcącymi ciekawostkami.
Podczas poniedziałkowej odprawy wygłosił
odczyt pod tytułem: „Granice percepcji
– czas a przyswajalność informacji”. Po za-
kończeniu zajęć obudził wszystkich, rozdał
kartki i zrobił sprawdzian z nowo przekazanej
wiedzy. Znaczna część kolegów, szczególnie
starszych wiekiem i stopniem, oddała kartki
puste. Młodsi coś pisali, ale okazało się, że
nie na temat. Dowódca wyjaśnił, że test nie
będzie miał wpływu na ocenę naszej dyscypli-
ny, stanowi bowiem badanie do jego pracy
doktorskiej. Ta zaś nie może obyć się bez ba-
dań, których wyniki, po wieloletnich doświad-
czeniach, można założyć z góry.
D O M O W A
O J N A
nr 28/2008
| | |
| | | |
MISTRZ KIEROWNICY
R. BIERNACZYK
go kierowcy sił zbrojnych. Pretendenci do tytu-
łu mistrza kierownicy rywalizowali w siedmiu
konkurencjach w postaci testów pisemnych
i sprawdzianów praktycznych (m.in. slalom,
jazda tyłem i przodem, jazda sprawnościowa
na trolejach) na dwóch typach samochodów,
osobowych i ciężarowych. Dużym zaintereso-
waniem wśród uczestników konkursu cieszy-
ły się konkurencje przygotowane przez Akade-
mię Doskonalenia Jazdy firmy General Motors,
w których każdy mógł skonfrontować swoje Gen. bryg. Jan Dziedzic gratuluje
umiejętności ze specjalistami akademii. st. mar. zaw. Krzysztofowi Pilarskiemu
JADWIGA STANISZKIS:
– Patriotyzm to duma, a nie wieczne
poczucie krzywdy i zagrożenia.
(Wirtualna Polska)
Czy wiesz, że…
…w Berlinie w gabinecie figur woskowych Madame Tussauds można było zobaczyć fi-
gurę Adolfa Hitlera w pomieszczeniu stylizowanym na bunkier pod Kancelarią Rzeszy,
gdzie miał popełnić samobójstwo. Ze względu na szacunek dla ofiar II wojny świato-
wej zabroniono fotografowania figury i pozowania z nią do zdjęć. Ustawiono nawet ta-
bliczki z napisami po angielsku i niemiecku: „Przez wzgląd na innych zwiedzających
oraz szacunek dla milionów ofiar II wojny światowej dotykanie, fotografowanie oraz
pozowanie z figurą Adolfa Hitlera jest zabronione”. Jednak i tak nie odbyło się bez
skandalu. Jeden ze zwiedzających rzucił się na figurę z okrzykiem „Nigdy więcej woj-
ny” i pozbawił Hitlera głowy.
Polska Zbrojna 63