NR 44 (615) 2 LISTOPADA 2008 CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)

TYGODNIK FORUM: Pilotaż profesjonalizacji str. 13

ISSN 0867-4523
INDEKS 337 374

www.zolnierz-polski.pl

KOSZTOWNY
POLIGON
NA CELOWNIKU: Żołnierz nie może czekać str. 16
WOJSKO: Od urzędu do korporacji str. 24
KULISY: LEKCJE Z IRAKU str. 56
W NUMERZE
 | | | | | | |
EDYTORIAL FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | |

Gdzie brama?
Marek Sarjusz-Wolski
Gdzie wróg?
N ic lepiej od zagrożenia nie spaja szyku. Zanim urodził się Władimir
Iljicz Uljanow ze swą teorią zaostrzania się walki klasowej w miarę
postępów rewolucji (czytaj: szukanie indywidualności we własnych
szeregach, nazywanie ich wrogami i eliminacja), żyrondyści musieli
dać gardła sankiulotom, podjudzanym przez kordelierów i jakobinów.
Część polskich polityków i dziś lansuje wroga wewnętrznego
i zewnętrznego. Na szczęście, są owi wrogowie tak głęboko ukryci
(w sobie), że sami nie posiedli wiedzy o swych wrażych konceptach.
Po teorii dwóch wrogów, której Polakom przyszło niestety doświadczyć
(lub nie), przyszedł czas na jednego nieprzyjaciela, klasowo-narodowego.
Ponieważ, z przyczyn niezależnych od PZPR, Polacy nie dali
zmobilizować się do walki z Amerykanami („Wypowiedzmy US Army
wojnę i od razu się poddajmy”), pozostała tylko faszystowsko-krzyżacka
hydra, której nawet w stanie wojennym odrosła na plakatach głowa
dawno nieżyjącego kanclerza Konrada Adenauera. Nie próbowano
jednak wykrzesać nienawiści wobec maleńkiej Danii, choć to Kopenhagę
właśnie miały „wyzwolić” polskie czerwone i niebieskie berety. Kiedy
w 2003 roku Svend Aage Christensen, kierujący rządowym projektem
„Sytuacja Danii podczas Zimnej Wojny” w Instytucie Studiów
Międzynarodowych (Institut for Internationale Studier), zapragnął
zbadać, czy rzeczywiście samoloty z szachownicą miały zrzucić na
teatrze działań Frontu Polskiego bombę jądrową, zarówno władze
polskie, jak i rosyjskie (w odróżnieniu od czeskich i węgierskich)
odmówiły mu dostępu do akt Układu Warszawskiego. Pierwszy Program
Telewizji Duńskiej DR1 w materiale „Polskie archiwa zamknięte”
określił jako skandal sytuację, w której obecni sojusznicy nie mogą
prowadzić wspólnie badań historycznych. Szczęściem Polaków
i Duńczyków (jak również Niemców i Norwegów, bo Narwik także
mieliśmy szturmować po raz drugi), spór o rzeczywistość wykreowaną
przez Stalina, Churchilla i Roosevelta, a zmodyfikowaną przez
Władysława Gomułkę (uroił sobie, że narodowy front będzie przejawem
suwerenności PRL), dotyczy wyłącznie archiwaliów.
Dla sojuszu północnoatlantyckiego tamta sytuacja też była jasna (choć
obie strony miały wyzwalać, niszcząc). A dziś? Czy Rosja jest dla NATO
wrogiem, skoro zaatakowała zaprzyjaźniony kraj, który tegoż sojuszu
pragnie być członkiem? Armie milczą, lecz ich cywilni zwierzchnicy
mają problem. „Rosja nigdy nie będzie wrogiem z naszego wyboru”,
pada odpowiedź, która wprowadza tylko więcej zamieszania. „Rosja
nie jest wrogiem, lecz naszym wyzwaniem”, oto kwintesencja nowomowy
politycznej poprawności. Ale przecież nie wszyscy tak myślą. Wystarczy
pojechać do Tallina lub Rygi. „Nie możemy nikogo zmuszać do
porzucenia swych wartości”. Czy Moskwa musiałaby zbombardować
Paryż lub Madryt, by uznać ją za wroga? „Jest różnica między
bronieniem terytorium, a obroną interesu”, odpowiedź nieco pokrętna,
ale wiele wyjaśniająca. Jej dopełnieniem może już być tylko wskazanie
miejsca, gdzie budujemy bramy do naszego zamku. Jeśli znajdzie się
pod nimi ktoś nieproszony, sam złoży podpis: „Jam wasz wróg!”.
W demokratycznym systemie ponowoczesnym próżno szukać wizerunku
wroga, który ma rozpalić wyobraźnię patriotyczną i wzbudzić imperatyw
sięgnięcia po karabin. Ani Europa, ani USA nie odpowiedzą zatem
Kremlowi na jego dziewiętnastowieczną poetykę mobilizacji Rosjan do
dumy i uprzedzenia. Wroga jednak mieć trzeba. Potrzebny jest do
mobilizacji. Jedynym nazwanym wrogiem może być terrorysta, choć
to przecież opis wyłącznie techniki walki, a nie substancji. Ale dlatego
właśnie bezpieczny i użyteczny. Niestety, służy także z powodzeniem
naszym… wyzwaniom. Oto pułkownik armii rosyjskiej Aleksander
Kosmodiemianski wraz z oficerem rosyjskiej floty komandorem
porucznikiem Igorem Blizjejewem, jako przedstawiciele Generalnej
Prokuratury Wojskowej, dowodzą przed moskiewskim sądem (powołując
się na szefa NKWD Ławrentija Berię), że wśród jeńców polskich
rozstrzelanych w Katyniu byli „szpiedzy, dywersanci i terroryści”.
Dawniej oficerowie rosyjscy mieli szacunek nie tylko do wrogów, lecz
przede wszystkim do własnego honoru. „Nie chowaj nienawiści po
wieczne czasy, ty, który sam nie jesteś wieczny” (Arystoteles).

W NUMERZE
TEMAT NUMERU Paulina Glińska Bogusław Politowski Tomasz Gos
Od urzędu Język na uwięzi 36 Radio z plecaka 47
Norbert Bączyk do korporacji 24
Kosztowny poligon 7 Tomasz Gos ŚWIAT
Tomasz Szulejko Odpływające misje 38
FORUM Zbroja wz. 2008 27 Marcin
Bogusław Kaczmarski
Włodzimierz Kaleta Michał Łazowski, Politowski Arktyczne
Pilotaż profesjonalizacji 13 Stanisław Pilhul Działonowa 40 ambicje 49
Zawód: żołnierz 29
NA CELOWNIKU Tomasz Szulejko Marek
NASZYM OKIEM Bieg życia 42 Orzechowski
Włodzimierz Kaleta Artykuł piąty 50
Żołnierz nie może czekać 16 Jacek HISTORIA
Szustakowski Tadeusz Wróbel
WOJSKO Desant Robert Czulda Budowa potęgi 52
na lotnisko 32 Druga bitwa o Anglię 43
Piotr Bernabiuk KULISY
Ważne małe sprawy 20 WOJSKO MILITARIA
Roman
Anna Dąbrowska Krzysztof Plażuk Przemysław Miller Przeciszewski
Armia kusi 22 OCHA w North Star 34 Rakietnice czy granatniki? 46 Lekcje z Iraku 56

nr 44/2008 Polska Zbrojna 3

AAAAAAA
WYDARZENIA
AAAAAAAA
ZAPIS
TYGODNIK

MAGDALENA KOWALSKA-SENDEK
www.polska-zbrojna.pl

Dyrektor Redakcji Wojskowej

Redaktor naczelny
Marek Sarjusz-Wolski, tel.: +4822 684 53 65,
684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845 365,
845 685, faks: 845 503;
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”:
Wojciech Kiss-Orski, tel.: +4822 684 02 22,
CA MON 840 222; wko@redakcjawojskowa.pl
Redaktorzy prowadzący:
ppłk Artur Goławski , tel.: +4822 684 52 30,
CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska,

Forum euroatlantyckie
+4822 684 52 13, CA MON 845213;
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Publicyści: Warszawa: Norbert Bączyk, Piotr
Bernabiuk, tel.: +4822 684 52 29, CA MON 845
229; Anna Dąbrowska, Maciej Milejski, Łukasz
Puchalski, Aaron Welman tel.: +4822 684 52 Dwudniowe Forum Bezpieczeństwa Euroatlantyckiego Europa–NATO–Ameryka odbyło się
44, CA MON 845 244; Paulina Glińska, tel.: 23–24 października tego roku w Krakowie. Spotkanie poświęcono obecnym relacjom
+4822 684 52 29, CA MON 845 229; Roman transatlantyckim i możliwościom ich rozwoju.
Przeciszewski, tel.: +4822 684 52 44, CA MON

C
845 244; Tadeusz Wróbel, tel.: +4822 684 52 zy sojusz jest organizacją funkcją sojuszu jest kolektyw- dzie afgańskim można dosko-
44, CA MON 845 244; Bydgoszcz: Krzysztof
Wilewski, tel. +4852 378 25 90, CA MON 415 działającą globalnie? Na na obrona zgodnie z zapisem nale zobaczyć, na czym pole-
200; Gdynia: Tomasz Gos, tel.: +4858 626 24 pytanie postawione w ten spo- artykułu 5. traktatu waszyng- ga współpraca transatlantycka,
13, CA MON 262 413; sób przez prezes Zarządu In- tońskiego. widać, na czym polega rzeczy-
Kraków: Magdalena Kowalska-Sendek, stytutu Studiów Strategicz- „Sojusz, zachowując funk- wista działalność sojuszu”,
Jacek Szustakowski, tel.: +4812 455 17 80, nych Annę Szymańską-Klich cje obronne, a od tego zależy mówił minister Sikorski.
CA MON 131 780; Poznań: Piotr Laskowski,
CA MON 572 446, mjr Tomasz Szulejko,
próbowali odpowiedzieć jego żywotność, może pełnić Podczas forum swoje odczy-
tel.: +4861 857 52 40, CA MON 572 240; uczestnicy pierwszego dnia funkcje zarówno organizacji ty mieli również były przewod-
Wrocław: Bogusław Politowski, tel.:+4871 765 konferencji. Zastanawiano się zarządzającej kryzysami niczący Rady Najwyższej Bia-
38 53, CA MON 653 853; także nad tym, czy sojusz pół- w dużej odległości od swoich łorusi Stanisław Szuszkie-
Fotoreporter: Jarosław Wiśniewski, nocnoatlantycki nadal będzie granic, jak i organizacji bez- wicz, Rob de Wijk z Haskie-
tel.: +4822 684 52 29, CA MON 845 229;
Współpracownicy:
podstawą bezpieczeństwa pieczeństwa zbiorowego. Te go Ośrodka Studiów Strate-
Andrzej Jonas, Robert Czulda, w obszarze euroatlantyckim, funkcje nie wykluczają się gicznych i Edwin Bakker z ho-
Krzysztof Głowacki, Paweł Henski, Mariusz czy będzie w stanie reagować wzajemnie, pod warunkiem, lenderskiego Instytutu Stosun-
Jędrzejko, Marcin Kaczmarski, Włodzimierz na zagrożenia globalne i po- że podstawowa funkcja soju- ków Międzynarodowych Clin-
Kaleta, Roman Kuźniar, Damian Markowski dejmować współpracę partner- szu, czyli wspólna obrona, bę- gendael. Wijk stanowczo pod-
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej:
ską z państwami spoza Euro- dzie zachowana”, mówił Bog- kreślał, że Ameryka musi po-
ppłk Lech Mleczko
Kwartalnik „Bellona”, przeglądy rodzajów sił py. Przemówienia wprowadza- dan Klich. Stephen Larrabee dążać ścieżką rozwijania ukła-
zbrojnych, lech.mleczko@redakcjawojskowa.pl, jące wygłosili zastępca sekre- podkreślał natomiast wagę dów transatlantyckich, co wy-
tel.: +4822 684 56 85; tarza generalnego NATO nowego partnerstwa transat- maga pewnych zmian w jej po-
Dział graficzny: Claudio Bisogniero oraz mi- lantyckiego, które wymaga dejściu.
tel.: +4822 684 51 70, CA MON 845 170; nister obrony narodowej Bog- realizacji pewnych oczekiwań „Amerykanie jednym gło-
Marcin Dmowski (kierownik), Monika Klekociuk,
Paweł Kępka, Andrzej Witkowski dan Klich. Uczestnikami dys- po obu stronach Atlantyku. sem z Europejczykami powin-
Opracowanie stylistyczne: kusji panelowej w pierwszej Do ważniejszych wyzwań sto- ni mówić o ważnych sprawach
tel.: +4822 684 03 55, CA MON 840 355; sesji byli: Stephen Larrabee jących obecnie przed soju- międzynarodowych. Ameryka
Renata Gromska (kierownik), Małgorzata Mielcarz, z The RAND Corporation szem Larrabee zaliczył prob- i Europa mogą bronić swoich
Katarzyna Pietraszek, Joanna Rochowicz i Roman Kuźniar z Uniwer- lem Iranu i Afganistanu. Sku- interesów w sposób najbardziej
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) , Anita
sytetu Warszawskiego. teczność działań podejmowa- skuteczny wówczas, gdy będą
Kwaterowska (tłumacz) Małgorzata „Obie strony Atlantyku zro- nych w Afganistanie wpłynie, działały wspólnie”, zaznaczył.
Szustkowska, tel. +4822 684 53 87, 684 51 zumiały, że sojusz powinien jego zdaniem, na reputację Podczas obrad poruszono
80, 684 55 03, faks: +4822 CA MON 845 387; pozostać forum dialogu ame- i wiarygodność NATO. także problem Bliskiego
reklama@redakcjawojskowa.pl rykańsko-europejskiego, bo od Wagę operacji w Afganista- Wschodu. W sesji poświęco-
Prenumerata:
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS,
tego zależy bezpieczeństwo nie podkreślał również mini- nej tematyce afgańskiej i ira-
GLM. Informacja: +4822 684 04 00 krajów członkowskich”, mówił ster spraw zagranicznych Ra- ckiej swoje stanowisko zapre-
Kolportaż i reklamacje: w swoim wystąpieniu Bogdan dosław Sikorski. zentowali: były szef sztabu
Bellona SA +4822 457 04 37, Klich. W pierwszym dniu ob- „Największym wyzwaniem SHAPE Rainer Schuwirth,
6879 041, CA MON 879 041 rad uczestniczyli między inny- dla relacji pomiędzy Stanami Aleksander Głogowski
Druk: Drukarnia Wydawnicza „Trans-Druk”, Golina
mi szef Sztabu Generalnego Zjednoczonymi a Europą jest z Uniwersytetu Jagiellońskie-
Numer zamknięto: 27.10.2008 r.
Zdjęcie na okładce: US DoD WP gen. Franciszek Gągor, przypadek Afganistanu, kraju go i ppłk Andrzej Dylong
doradca ministra obrony gen. szczególnie bliskiego mojemu z Dowództwa Operacyjnego
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze broni Mieczysław Bieniek. sercu. Pomyślność wspólnej Sił Zbrojnych RP, który przed-
odzwierciedla stanowisko redakcji. Szef resortu obrony RP operacji jest największym wy- stawił istotę współpracy cy-
Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca. podkreślał, że podstawową zwaniem NATO. Na przykła- wilno-wojskowej. (MKS)
Zastrzega sobie prawo do skrótów.

4 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY |
KULISY PORADY
Dyskusje parlamentarne
Przyszłoroczny budżet
obronny wyniesie ponad
24,5 miliarda złotych i bę-
dzie wyższy od tegorocznego
o blisko 2 miliardy, czyli real-
nie o 5,9 procent.
Przedstawioną przez MON
propozycję w tej sprawie po-
zytywnie zaopiniowała
22 października sejmowa
komisja obrony. Według pla-
nu zaprezentowanego przez
dyrektora departamentu bu-
dżetowego MON kontradm.
Czesława Rolika wydatki na
profesjonalizację wyniosą
1,418 miliarda złotych, na
zakupy prawie 3,7 miliarda
(wzrost o 4,4 procent). Na
kontynuację programu F-16
przewidziano około 0,5 mi-
nr 44/2008
36/2008
PO SŁUŻBIE|
PO SŁUŻBIE ||
HISTORIAHISTORIA | |
MILITARIAMILITARIA ||
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO I OWO || || |
Porozumienie
liarda złotych. Komisja
stwierdziła, że projekt budże-
W Centralnej Bibliote-
ce Wojskowej mini-
ster edukacji Katarzyna
sjonalizacją armii. Zawar-
cie porozumienia stanowi
podstawę do tworzenia
tu obronnego mieści się na
poziomie 1,95 procent pro-
Hall i minister obrony Bog- międzyresortowych ze-
duktu krajowego brutto, pla-
dan Klich podpisali 21 paź- społów, przygotowują-
nowana struktura wydatków
dziernika porozumienie cych szczegółowe progra-
spełnia też ustawowy wymóg
o współpracy na rzecz edu- my współpracy.
przeznaczenia ponad
kacji obywatelskiej, patrio- Ministrowie będą współ-
20 procent tego budżetu na
tycznej i proobronnej mło- działać między innymi po-
wydatki majątkowe. Posłowie
dzieży szkolnej. Jak powie- przez popularyzowanie
zaproponowali, aby udział
działa minister Hall, do w środowisku wojskowym
w PKB obliczać nie, jak do tej
programów nauczania, re- i szkolnym działań zmie-
pory, w odniesieniu do trwa-
alizowanych w szkołach rzających do kształtowa-
jącego roku budżetowego,
gimnazjalnych i liceach, nia świadomości histo-
lecz do planowanego.
dodany zostanie przedmiot rycznej oraz patriotyczno-
Komisja zaproponowała tak-
„Edukacja dla bezpieczeń- -obronnej młodzieży
że, aby dodać do projektu
stwa”, który zastąpi prowa- szkolnej, wspieranie i pro-
ustawy budżetowej zapis
dzone obecnie tylko w lice- mowanie inicjatyw zmie-
o przekazaniu ewentualnych
ach zajęcia z przysposobie- rzających do upowszech-
oszczędności w częściach
nia obronnego. niania wśród uczniów tra-
„Obrona narodowa”
Natomiast szef MON oce- dycji oręża polskiego oraz
i „Sprawy wewnętrzne” na do-
nił, że porozumienie nie wspieranie szkół realizu-
tacje dla służby zdrowia pod-
przypadkiem zostało pod- jących rozszerzony pro-
ległej MSWiA i MON. (ATU,LP)
pisane teraz, kiedy MON gram przysposobienia
pracuje nad pełną profe- obronnego. (ATU)
Polska Zbrojna 5
 KOMENTARZ
AAAAAAA AAAAAAAA

Roman Kuźniar
SZEF ZAKŁADU STUDIÓW Egzamin zdał
tylko żołnierz
STRATEGICZNYCH W INSTYTUCIE
STOSUNKÓW
MIĘDZYNARODOWYCH UW

W tym miesiącu polskie wojsko zakoń-
czyło swój udział w operacji stabilizacyj-
nej w Iraku. Ostatni żołnierze wracają
w tych dniach do kraju. Koniec takiej
operacji zawsze skłania do ocen
i podsumowań. Często pada wtedy
słowo bilans, rzadziej mówi się o lekcji.
którzy nawet mówienie o korzyściach uwa-
żali za rzecz wstydliwą. Interesy mogli mieć
Anglosasi, broń Boże Polacy; nasze wojsko
miało tam jechać dla idei. Nieudolność po-
lityków sprawiła, że żaden konkretny polski
interes nie został osiągnięty dzięki udziało-
wi w tej wojnie.
Nie było także oczekiwanych korzyści eko-
na siebie ciężar odpowiedzialności za bez-
pieczeństwo i stabilność sporej prowincji.
W tym pionierskim i niebezpiecznym zara-
zem wyzwaniu polskie wojsko wykazało
się zarówno znajomością żołnierskiego
etosu, jak i profesjonalizmem w działaniu.
Polski żołnierz pokazał kulturową wrażli-
wość, odwagę w zwalczaniu wroga, goto-

W ojna iracka była niewątpliwie lekcją

dla wszystkich w niej uczestniczą-
cych. Jednak znacznie ciekawsze od bilan-
su wydaje się pytanie o to, jak przez tę lek-
cję przeszliśmy i jakie płyną z niej wnioski.
A była to lekcja specyficzna. Madeleine
Albright nie wahała się nazwać inwazji na
Irak „złą wojną”. Udział w takiej wojnie za-
wsze budzi kontrowersje. Jeśli z takiej lek-
cji mają płynąć jakieś wnioski, jeśli ma ona
nas uczynić mądrzejszymi, to warto odważ-
nie przyjrzeć się temu, jak kto zdawał egza-
min z tej operacji. Ten egzamin już na wstę-
pie oblali politycy, którzy nie tylko źle oce-
nili sytuację w Iraku, ale też nie potrafili
z siły zbrojnej, którą na rzecz wojny prze-
znaczyli, uczynić instrumentu polityki.
Chodzi oczywiście o korzyści polityczne
i gospodarcze, które powinny wynikać
z polskiego udziału w operacji przeciwko
Irakowi. Co dziwniejsze, byli i tacy politycy,
nomicznych. Suma zysków z kontraktów
okazała się więcej niż skromna. Nie uzy-
skaliśmy także bezpośredniego dostępu
do pól naftowych, choć niektórzy polscy
politycy już witali się z gąską… Warto po-
wiedzieć, że tych nielicznych szans zrobie-
nia jakiegoś interesu pozbawiały nas bez
pardonu znajdujące się w Iraku w uprzywi-
lejowanej pozycji przedsiębiorstwa amery-
kańskie. Nie lepiej spisały się media
i znaczna część środowisk eksperckich.
Polskie media chętnie „kłaniały się okolicz-
nościom” i powtarzały jak za panią matką
amerykańską retorykę na rzecz wojny.
Ocierało się to o granice zakazu propagan-
dy wojennej. Cóż, zgodnie z powiedzeniem:
prawda jest pierwszą ofiarą wojny.
Egzamin z tej wojny zdał jedynie polski żoł-
nierz. I to nawet nie ten z fazy inwazji, który
występuje na wątpliwych fotografiach
z pojmanymi jeńcami, lecz ten, który wziął
wość do odbudowy zniszczonej infrastruk-
tury. Podziw musi też budzić zdolność do
uczenia się z marszu nowych rozwiązań
taktycznych, posługiwania się najnowo-
cześniejszym sprzętem, dowodzenia wielo-
narodową dywizją, współpracy z wojskami
innych państw, w tym z Amerykanami two-
rzącymi najnowocześniejszą armię świata.
Polski żołnierz w wyniku irackiego do-
świadczenia stał się nieporównanie lepszy
pod względem taktycznym i psychologicz-
nym. Udział w tej wojnie określa w poważ-
nym stopniu kierunek transformacji na-
szych sił zbrojnych.
Chciałoby się widzieć polskich polityków
tak szybko uczących się na tej wojnie
jak nasi żołnierze. A wnioski dla tych
pierwszych płyną przynajmniej dwa: ce-
nić kapitał, którym stają się nasze siły
zbrojne, oraz rozumnie podejmować de-
cyzje o jego wykorzystaniu.

terytorium, do osiągnięcia
sprawności ekspedycyjnej,
a także do utrzymania prestiżu
naszego państwa. Minister
Spotkania
OTWARTE JFTC w Bydgoszczy kolejnej instytu-
P ierwszy budynek szkolenio-
wy Ośrodka Szkolenia Sił
Połączonych (JFTC) NATO otwo-
cji NATO. (ATU, KW)

Bogdan Klich przypomniał, od-
nosząc się do słów prezydenta,
że zgodnie z planami będzie
ona liczyć 120 tysięcy żołnierzy.
SILNA POLSKA ARMIA Decyzja, ilu z nich znajdzie się
rzył 22 października w Byd-
goszczy minister Bogdan Klich.
„Udało nam się zwiększyć licz-
bę etatów tej instytucji do po-
nad stu stanowisk z nieco po-
SŁUŻEBNA LOGISTYKA
„I nspektorat Wsparcia
sprawdził się w działaniu.
Ma za sobą organizację tak
ważnego przedsięwzięcia, jak
«zamykanie» naszej misji ira-

„M usimy profesjonalizo-
wać siły zbrojne, aby ar-
mia była coraz silniejsza”, pod-
kreślił Lech Kaczyński, prezy-
dent RP, 24 października pod-
czas uroczystego apelu z okazji
90. rocznicy odrodzenia Sztabu
Generalnego WP. Prezydent do-
dał, że Polska jest blisko 40-mi-
lionowym krajem i stukilkudzie-
sięciotysięczna armia jest nam
potrzebna do obrony własnego
w siłach rezerwy, ma być ogło-
szona w grudniu. Szef SGWP
gen. Franciszek Gągor podkre-
ślił natomiast, że bezwzględnym
priorytetem działalności opera-
cyjnej sztabu jest zapewnienie
żołnierzom pełniącym służbę
w trudnych operacjach poza
granicami kraju jak najlepszego
uzbrojenia, wyposażenia oraz
możliwie najwyższego poziomu
bezpieczeństwa. (ad)
nad 80 pierwotnie planowa-
nych” powiedział minister.
Nowe obiekty JFTC zostały
29 września formalnie dopusz-
czone do użytku. Cały kom-
pleks będzie oddany wiosną
2009 roku. Podczas uroczysto-
ści minister obrony wraz z mi-
nistrem spraw zagranicznych
Radosławem Sikorskim po-
twierdzili, że bardzo zaawanso-
wane są starania o ulokowanie
ckiej. Ma też ogromne znacze-
nie w profesjonalizacji armii.
Podległe mu terenowe organy
administracji wojskowej już
wkrótce będą musiały stać się
nowoczesnymi ośrodkami re-
krutacyjnymi”, powiedział mini-
ster Bogdan Klich 22 paździer-
nika w Bydgoszczy podczas
uroczystej zbiórki z okazji Świę-
ta Inspektoratu Wsparcia Sił
Zbrojnych. (ann)

6 Polska Zbrojna nr 44/2008

 X SELEKCJA
MISJE
| | | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO

Norbert
Bączyk
KOSZTOWNY
POLIGON
US DOD

nr 44/2008 Polska Zbrojna 7

AAAAAAA
TEMAT NUMERU
AAAAAAAA

Udział polskich żołnierzy w misjach takich jak ta w Iraku, Afganistanie

czy Czadzie zmienia naszą armię. Zasadniczo dla Wojska Polskiego są to zmiany
na plus. Jednak jest i druga strona medalu. Operacje zagraniczne pokazują
nasze ograniczenia, przede wszystkim finansowe, co przekłada się
na ogólne możliwości sił zbrojnych.
szyscy życzyliby nienie bezpieczeństwa państwa nie za-
sobie, żeby do Ira- czyna się i nie kończy na jego granicy.
ku, Afganistanu Jest to zagadnienie wieloaspektowe.
czy Czadu nie trze- Wojskowe kontyngenty nie godzą
ba było wysyłać w konstytucyjne zadania armii, są ra-
żołnierzy, zaś kra- czej ich wypełnianiem. Tyle tylko, że
je te potrafiły funkcjonować samodziel- aby realizować nakreślone przez pań-
nie. Tymczasem obecność kontyngentów stwo cele, każda armia musi od tegoż
jest reakcją na kryzys, próbą odpowie- państwa otrzymać na to odpowiednie
dzi na określone zagrożenia. Mają one środki. Jeśli zaś ich nie dostaje, to albo
za zadanie unormować sytuację w da- tego nie zrobi, albo ich realizację przy-
nym rejonie. I dlatego misje noszą mia- płaci osłabieniem na innych odcinkach.
no „stabilizacyjnych” bądź „pokojo- Pod tym względem Wojsko Polskie jest
wych”, choć czasem wydawać się mo- dziś w dość niekorzystnej sytuacji. To-
że, że słowa te nie najlepiej oddają ich czy bowiem wojnę, której formalnie nie
rzeczywisty charakter. ma. W Polsce ta wojna nie jest zauwa-
Uczestnicząc w misjach, Polska po- żana, gdyż zarówno prawo, procedury,
twierdza polityczną obecność i aktyw- jak i nasz budżet obronny są dostoso-
ność, zaś udział w przedsięwzięciach wane do czasu pokoju. To między in-
o charakterze międzynarodowym, sygno- nymi dlatego kupowanie uzbrojenia
wanych przez tak ważne instytucje jak w ramach „pilnej potrzeby operacyj-
ONZ, UE czy NATO, wpływa na prestiż nej” może trwać rok i zakończyć się
czy sposób postrzegania danego kraju. fiaskiem (choć na ogół ta procedura się
Ten autorytet może być zachwiany tylko sprawdza, czasem pojawiają się spek-
w przypadkach wyjątkowych – z takim takularne porażki takie jako LOSP). Na
zjawiskiem mieliśmy do czynienia w Ira- części zamienne czy remonty trzeba
ku. Jednak społeczność międzynarodo- czekać dość długo, żołnierze trafiają-
wa uważa, że gros operacji jest potrzeb- cy przed sąd mogą nie otrzymać nale-
nych i służy światowej stabilizacji. Dla- żytego wsparcia prawnego, zaś kom-
tego w misje angażuje się większość pletowanie sprzętu pod misje nie jest
państw. Wszystko są to jednak sprawy najwyższym priorytetem w rozwoju sił
polityczne, a przecież zbrojnych. Z drugiej
siły zbrojne w kraju Z roku na rok wydatki na strony tych misji nie
demokratycznym nie misje rosną. Tylko między sposób lekceważyć,
kształtują postaw poli- zwłaszcza gdy giną
tycznych, a jedynie 2008 (680 milionów w nich nasi żołnierze.
służą ich realizacji. złotych) a 2009 rokiem ma Efekt – niedostatecz-
Żołnierzy nie pyta się, ne finansowanie wy- krwawy, co nie znaczy, że nie jest wy-
czy mają jechać, ale zostać odnotowana musza przekierunko- czerpujący. Przeciwnikiem są party-
czy ewentualnie mo-
gą, kiedy i w jakiej
różnica w skali 13 procent, wanie wydatków na
cele doraźne kosztem
zanci czy terroryści. Intensywność
konfliktu określa się nie liczbą pole-
liczbie. Politycznie ich choć nie będzie już misji długofalowych. Zdol- głych i rannych własnych żołnierzy, ale
obecność staje się po- ności taktyczne rosną jego kosztami finansowymi.
żądana. A co dają Woj- irackiej zaś kosztem możliwo- W Iraku byliśmy pięć lat. Gdy wy-
sku Polskiemu misje pod względem mi- ści operacyjnych na potencjalnym kla- ruszaliśmy w 2003 roku, publicznie de-
litarnym? Są wzmocnieniem, czy może sycznym polu walki. klarowano, że armia nad Tygrysem
wręcz odwrotnie, osłabiają nasz poten- Można oczywiście powiedzieć, że i Eufratem spędzi najwyżej rok. Wio-
cjał, godzą w najważniejszą powinność Wojsko Polskie żadnej otwartej wojny sną 2004 roku, gdy sadryści wyszli na
zapisaną w konstytucji – mówiącą o tym, nie toczy, więc biorąc pod uwagę inne ulice szyickich miast, to już była pra-
że siły zbrojne mają za zadanie przede problemy społeczne oraz wyzwania fi- wie regularna wojna. Potem znów przy-
wszystkim bronić kraju? nansowe, armia i tak znajduje się szło uspokojenie, wreszcie stopniowa
w uprzywilejowanej sytuacji. Tyle że stabilizacja. Wojsko Polskie nie toczy-
Niewypowiedziana wojna w konfliktach asymetrycznych drugą ło regularnych bitew, ale mieliśmy
Stosunkowo łatwo jest odpowiedzieć stroną nie jest już określone państwo. 22 zabitych i zmarłych oraz według ofi-
chyba tylko na ostatnie pytanie. Zapew- Konflikt asymetryczny nie jest tak cjalnych statystyk 116 rannych. Straci-

8 Polska Zbrojna nr 44/2008


liśmy dwa śmigłowce, kilkadziesiąt po-
jazdów mechanicznych.
Patrząc przez pryzmat zimnej kalku-
lacji, 99 procent żołnierzy, którzy prze-
szli przez Irak, nie zostało nawet dra-
śniętych, a sprzętu straciliśmy niewiele
więcej niż w wypadach na poligonach.
Tylko że to nie koniec wyliczanki. Przez
PKW Irak przewinęło się 15 tysięcy żoł-
nierzy, polscy saperzy zniszczyli 3,6 mi-
liona niewybuchów i niewypałów. Wy-
konano 88 tysięcy patroli i konwojów,
zorganizowano 46 tysięcy punktów kon-
trolnych. Przeszukano trzy miliony lu-
dzi. Według oficjalnych deklaracji kosz-
ty własne, liczone głównie przez pry-
zmat żołnierskich pensji i raczej bez wy-
datków majątkowych, gdyż naszą obec-
ność w Iraku w dużej mierze finanso-
wali Amerykanie, przekroczyły miliard
złotych. Siły zbrojne, a przede wszyst-
kim Wojska Lądowe, toczyły przez pięć
lat technologiczny wyścig ze swymi
przeciwnikami.
Teraz Irak został zastąpiony przez
Afganistan. Tam też w 2002 roku de-
nr 44/2008
klarowano, że będziemy w islamskiej
republice przez rok. Sześć lat później
Polacy mają pod kontrolą całą prowin-
cję, 1600 ludzi w kontyngencie i per-
spektywę obecności przez 10–15 lat.
Rosnące straty, obecność ciężkiego
sprzętu, jest coraz więcej specjalistycz-
nego wyposażenia. Nasi żołnierze prze-
US DOD
bywają w strefie pełzającego konflik-
tu wojennego. Odstawiając na bok se-
mantyczne niuanse – w Afganistanie
toczy się obecnie wojna, której formal-
nie nie ma, ale która pochłania coraz
większe środki.
Obok Afganistanu są też i inne kon-
tyngenty, dziś jakby trochę zapomnia-
ne i nie aż tak niebezpieczne. W 2009
roku planuje się wystawienie (konty-
nuowanie obecności) Polskiego Kon-
tyngentu Wojskowego w Międzynaro-
dowych Siłach Wsparcia Bezpieczeń-
stwa (ISAF) w Afganistanie, a także
PKW w Republice Czadu (i docelowo
zakończenie tej misji), PKW w Repu-
blice Bośni i Hercegowiny (EUFOR),
PKW w Siłach Międzynarodowych
MISJE
w Kosowie (KFOR), PKW w Tymcza-
sowych Siłach ONZ w Libanie (UNI-
FIL), PKW w Siłach Rozdzielająco-Ob-
serwacyjnych ONZ w Syryjskiej Repu-
blice Arabskiej (UNDOF), wysłanie
okrętu do operacji „Active Endeavour”
na Morzu Śródziemnym oraz posiada-
nie niewielkiej liczebnie Grupy Szkole-
niowej w Iraku. Łącznie w tym samym
czasie w operacje zagraniczne ma być
zaangażowanych nawet 3500 żołnierzy.
Do tego należy jeszcze doliczyć osoby
związane z bieżącym dowodzeniem mi-
sjami w ramach Dowództwa Operacyj-
nego oraz żołnierzy szykujących się do
wyjazdu i urlopowanych po powrocie.
Ile kosztują misje?
Teoretycznie misje nie kosztują Mi-
nisterstwa Obrony Narodowej aż tak
dużo. W planie budżetowym na rok
2009 przedstawionym w sejmie zapi-
sano, że wydatki na obronność mają
przekroczyć rekordowe 25 miliardów
złotych, podczas gdy na „wojskowe mi-
sje pokojowe” przeznaczonych zosta-
nie 765 milionów, czyli niewiele wię-
cej niż 3 procent budżetu MON. Tyle
że to statystyka, która uwzględnia dość
wąsko pojmowane koszty operacji za-
granicznych, gdyż wiele innych wydat-
ków kryje się w rachunkach płaconych
przez wojsko już w Polsce. Dotyczy to
zwłaszcza Wojsk Lądowych. Mało te-
go, nawet posługując się tylko tą suchą
statystyką budżetową, widać, że z ro-
ku na rok wydatki na misje rosną. Tyl-
ko między rokiem 2008 (680 milionów
złotych) i 2009 ma zostać odnotowana
różnica w skali 13 procent, choć prze-
cież nie będzie już poważnej misji irac-
kiej. „Zysk” po jej zakończeniu zniwe-
luje przede wszystkim operacja
w Afganistanie, gdzie nasz kontyngent
osiągnie rozmiary zbliżone do PKW
znad Eufratu z 2003 roku. Wzrost upo-
sażeń żołnierzy zawodowych pociągnie
za sobą także zwiększenie kosztów
osobowych w PKW, ponieważ od tych
uposażeń naliczana jest też wysokość
dodatków.
Z owych 765 milionów najwięcej ma
pochłonąć Afganistan – około 280 mi-
lionów przeznaczonych na przerzut
i bieżące funkcjonowanie misji. PKW
Czad według tego samego przeliczni-
ka to w przybliżeniu koszt 61 milio-
nów, EUFOR – 26 milionów, KFOR
– 34 miliony, iracka Grupa Szkolenio-
wa – pięć milionów złotych, UNIFIL
i UNDOF – 60 milionów, zaś pobyt okrę-
tów na Morzu Śródziemnym oszacowa-
no na 11 milionów (tak dużo, ponieważ
policzono nie tylko przyszłoroczne 
Polska Zbrojna 9
AAAAAAA
TEMAT
WYDARZENIA
NUMERU
AAAAAAAA
ZAPIS
przejście na ten akwen okrętu podwod-
nego, ale też tegoroczne koszty rejsu
fregaty, jakie mają być rozliczone w ro-
ku przyszłym). Łącznie na bieżące wy-
datki związane z funkcjonowaniem
wszystkich PKW zaplanowano w 2009
roku środki na poziomie 474 milionów
złotych. Z tego płace pochłoną 366 mi-
lionów, zakup różnych usług – 64 mi-
liony, dzierżawa łączy satelitarnych
– 11 milionów, zakupy materiałów pęd-
nych i smarów (poza planem rzeczo-
wym) – 11,5 miliona, badania lekarskie
– osiem milionów, reszta przeznaczo-
na zostanie na inne cele. Do tego doli-
czyć trzeba jeszcze nieco ponad 290 mi-
lionów na tak zwane centralne plany rze-
czowe, z czego na wydatki majątkowe
(zakupy uzbrojenia i sprzętu wojskowe-
go) 176 milionów, a na wydatki bieżą-
ce (remonty, zakupy amunicji i środków
materiałowych) ponad 115 milionów
złotych. Z tej ostatniej kwoty 7,5 milio-
na mają pochłonąć remonty, zaś amuni-
cja i środki wybuchowe to koszt prawie
9 milionów złotych. Jednak najwięcej
kosztować mają nowe mundury i ubra-
nia (przedmioty zaopatrzenia munduro-
wego) – prawie 90 milionów. Reszta to
głównie zapasy leków i medykamen-
tów o wartości ponad 9 milionów.
Porównując wydatki na misje plano-
wane na 2008 rok z tymi na rok przy-
szły, można zauważyć, że koszty płac
mają wzrosnąć o 50 milionów złotych,
natomiast dodatkowe wydatki moder-
nizacyjne – o 55 milionów. Czy rze-
czywiście to będą takie kwoty, pokaże
czas, tym bardziej że trudno określić,
jak na ceny wpłyną obecne wahania kur-
KRZYSZTOF PLAŻUK

sów walut i słabnąca złotówka. Cieka-

wie wygląda przy tym zestawienie wy-
datków na remonty uzbrojenia i sprzę-
tu wojskowego liczone w ramach PKW
– jeśli w tym roku chciano na ten
cel przeznaczyć aż 46 milionów zło-
tych, to w przyszłym zaledwie siedem.
A przecież przynajmniej część sprzętu
wracająca z Iraku powinna trafić do re-
montu właśnie w 2009 roku.
Nieco trudniej jest podsumować
koszty budżetowe ponoszone na misje
na przestrzeni ostatnich kilku lat, a to
głównie dlatego, że od 2008 roku obo-
wiązuje inna metoda liczenia wydat-
ków. W budżecie Ministerstwa Obro-
ny Narodowej na 2007 rok pod hasłem
wojskowe misje pokojowe figurowało
tylko około 300 milionów złotych, bo-
wiem wówczas wydatki na centralne
plany rzeczowe PKW uwzględniano
w innych działach. Stąd między latami
2007 i 2008 wydatki na misje wzrosły
w budżecie o niebotyczne 111 procent,
chociaż w rzeczywistości takiej dyna-
miki nie było. Ogólnie można powie-
dzieć, że od 2002 roku, licząc głównie
koszty bieżącego funkcjonowania kon-
tyngentów, bez dodatkowych zakupów
rzeczowych, wydaliśmy na misje oko-
ło dwóch miliardów złotych.
Syndrom śmigłowca
Po przeczytaniu powyższych wyli-
czeń budżetowych i planowanej liczeb-
ności wszystkich PKW można dojść do
wniosku, że misje kosztują wojsko
stosunkowo mało. Natomiast około
90 procent żołnierzy i 95 procent pie-
niędzy z MON liczonych w skali rocz-
nej nie ma nic wspólnego z operacja-
mi zagranicznymi. Jednak nie do koń-
ca. Wysiłek funkcjonowania PKW jest
w naszej armii rozłożony nierówno-
miernie. Inne są obciążenia Marynarki
Wojennej i Sił Powietrznych, a inne
Wojsk Lądowych (wraz z Wojskami
Specjalnymi oraz po części Żandarme-
rią Wojskową). Marynarze kierują na
rejsy pojedyncze jednostki, jednak jeśli
na misje wyrusza jedna fregata, to jest
to już połowa potencjału floty w tego
typu okrętach. Siły Powietrzne mogą
wystawić głównie samoloty transpor-
towe, ale z racji ich właściwości tech-
nicznych oraz niewielkiej liczby peł-
nią one dla PKW funkcje pomocnicze.
Przykładowo według informacji przed-
stawionych na konferencji podsumo-
wującej PKW Irak, w latach 2003–
–2008 (do września) ta misja doprowa-
dziła do wykonania na rzecz naszego

10 Polska Zbrojna nr 44/2008


| | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO |
Łącznie na bieżące wydatki związane
z funkcjonowaniem wszystkich PKW zaplanowano
w 2009 roku środki na poziomie 474 milionów złotych
kontyngentu 412 samolotolotów. W ra-
mach mostu powietrznego przewiezio-
no łącznie 19 468 osób i 2528 ton to-
warów. Samoloty C-295 z krakowskiej
eskadry operowały bardzo intensywnie
– przewiozły 1032 osoby i 161 ton to-
warów. Zupełnie inny charakter mają
natomiast misje typu Air Policing, któ-
re Siły Powietrzne organizują samo-
dzielnie (były już dwie, trzecia plano-
wana jest na 2010 rok). Nie są one jed-
nak aż tak kosztowne.
Ogólnie należy stwierdzić, że głów-
ny ciężar wystawienia PKW spoczywa
na barkach Wojsk Lądowych – naj-
większego rodzaju sił zbrojnych. Tak
było do tej pory w Iraku, tak też jest
i pozostanie w odniesieniu do misji
afgańskiej. Problemem nie są płace.
nr 44/2008
| | | |
Jest nim możliwość ukompletowania
stosownych pododdziałów wyposażo-
nych w odpowiedni sprzęt. Jeśli cho-
dzi o kadry, cykl misji, zakładający
długi okres przygotowań do służby
w PKW, obecności w nim oraz później-
szego należnego urlopu wpływa nega-
tywnie na codzienną dostępność spe-
cjalistów z różnych dziedzin. Może to
odbijać się na szkoleniu w kraju pod ką-
tem innych zadań lub na szybkości od-
twarzania gotowości bojowej. Jaskra-
wym przykładem była opisywana swe-
go czasu na łamach „PZ” dostępność pi-
lotów śmigłowców określonych typów
z szerokim zakresem umiejętności (na
przykład loty w dzień i w nocy). W po-
łowie 2008 roku jednoczesna realizacja
zadań w Iraku, Afganistanie i Czadzie
MISJE
| |
postawiła dywizjony śmigłowców Wojsk
Lądowych w dość trudnej sytuacji.
Naczynia połączone
Zagadnienie liczebności przeszkolo-
nych specjalistów nierozerwalnie łączy
się z tematem dostępności sprzętu.
W 2003 roku wydawało się, że tak jak
do tej pory kontyngenty zagraniczne
nie będą mieć specjalnie dużych po-
trzeb w tym względzie, zaś pomoc
techniczną zapewnią niemal w całości
sojusznicy. Życie szybko to zweryfiko-
wało. Zdefiniowano wówczas pod ką-
tem misji główne obszary koniecznej
modernizacji: wyposażenie osobiste,
systemy łączności, rozpoznania, śmi-
głowce, samoloty transportowe oraz
pojazdy opancerzone.
Aby zaradzić problemom, w ostat-
nich latach zaczęto na misje kierować
najnowszy sprzęt wdrażany do armii.
A zatem kontyngenty wojskowe, choć
nie ujmują tego przedstawione wyli-
czenia, w pewnej mierze pochłaniają
dodatkowe środki, formalnie przezna-
czane na modernizację techniczną sił
zbrojnych jako takich. Część tych pie-
niędzy od 2008 roku uwzględniono już
w budżecie właśnie jako środki wydat-
kowane na misje, ale tylko część. Przy-
kładem szczególnym jest tu wóz opan-
cerzony Rosomak.
Decyzja o nabyciu wozów AMV, któ-
re w 2004 roku stały się w Polsce Ro-
somakami, nie była podyktowana wnio-
skami z operacji zagranicznych, lecz
wpisywała się w szerszą koncepcję roz-
woju i modernizacji armii. Jednocześnie
jednak już w 2004 roku zaczęto dekla-
rować chęć skierowania tych pojazdów
na misje, gdzie ujawniły się dramatycz-
ne braki w zakresie opancerzonych środ-
ków transportu. Ostatecznie w 2007 ro-
ku trafiły one do Afganistanu. Teore-
tycznie można powiedzieć, że jako wy-
datek na misję należy policzyć tylko wy-
posażenie specjalne Rosomaka – dodat-
kowy pancerz, systemy zagłuszające,
kamery boczne, obrotnice dachowe
w wersji transportera oraz system loka-
lizacji strzelca plus koszty wysyłki i spe-
cjalnego serwisu na miejscu. Z drugiej
strony, jeśli w Afganistanie znajdzie się
docelowo 70–90 Rosomaków (a są tak-
że w Czadzie), to tylko one będą warte 
Polska Zbrojna 11
 TEMAT
WYDARZENIA
NUMERUZAPIS
co najmniej 700 milionów złotych. Po-
nadto w ten sposób armia zaangażuje
w zagraniczną operację co trzeci dostęp-
ny pojazd i musi się to boleśnie odbić
na dostępności sprzętu w kraju. Zatem
kompletowanie w Polsce batalionów
piechoty zmotoryzowanej może okazać
się niedostateczne, a to wydłuży okres
szkoleniowy i wpłynie negatywnie na
osiągnięcie gotowości bojowej przez ko-
lejne pododdziały przezbrajane w Ro-
WOJCIECH KALISZCZAK
somaki. Ponadto pojazdy na misji eks-
ploatowane są kilkakrotnie bardziej in-
tensywnie niż w te kraju, gdzie obowią-
zują określone limity. Ich zużycie bę-
dzie więc dużo szybsze. To z kolei bę-
dzie wymagać wyasygnowania kolej-
nych pieniędzy na części zamienne i re-
monty. Tymczasem program finansowa-
nia kontraktu na Rosomaka na lata
2004–2013 w ogóle nie zakładał takich
wydatków. Dodatkowo w Polsce remon-
ty uzbrojenia z racji obowiązujących
procedur i podpisywanych umów, ogra-
niczonego zaplecza oraz szczupłości
środków trwają bardzo długo.
Podobne problemy jak te z Rosoma-
kami są w jednostkach aeromobilnych
ze śmigłowcami Mi-17 oraz Mi-24.
W Iraku było sporo maszyn, które wy-
magają remontu. Teraz w Afganistanie
i Czadzie kontyngenty mają formalnie
siedem maszyn Mi-17 spośród 13 eks-
12 Polska Zbrojna
ploatowanych, czyli wysiłek jest jesz- alniła systemy szkoleniowe, dała żoł-
cze większy niż w przypadku Rosoma- nierzom lepszy sprzęt, zaczęto popra-
ków, ponieważ przekracza 50 procent wiać często nieżyciowe przepisy.
potencjału. Śmigłowców wysłanych do W wojsku zmieniła się mentalność.
Czadu nie ma już czym zastąpić. Plutony i kompanie, dotychczas pod-
Na misje posyłamy też większość no- oddziały z pozoru nieistotne, działają-
wych radarów, łączność satelitarną, ra- ce w obrębie dywizji, są teraz samo-
diostacje cyfrowe, samolociki bezzało- dzielnymi formacjami. Już nie pułkow-
gowe, systemy noktowizyjne. Dowódcy nicy i majorowie, ale porucznicy stali
wysyłający najnowsze wyposażenie na się samodzielnymi dowódcami. Zmia-
misje stają więc przed trudnym proble- ny w taktyce działania, zmiany w szko-
leniu i indywidualnym wyposażeniu
żołnierzy – to wielkie plusy, jakie da-
ły nam doświadczenia z misji. Pod tym
względem Irak i Afganistan to najlep-
sze poligony, jakie można sobie wy-
obrazić, choć cena udziału w nich by-
wa czasami bardzo wysoka.
Z drugiej strony na tej samej konfe-
rencji gen. Franciszek Gągor, szef
Sztabu Generalnego WP, zaznaczył, że
praktycznie raz w tygodniu nasza armia
nagabywana jest przez sojuszników
o możliwość przysłania do Afganista-
nu… nowych śmigłowców. Tylko skąd
je brać? Skąd brać odpowiednie ilości
gogli noktowizyjnych dla żołnierzy,
nowych kamizelek, karabinów z ce-
lownikami optycznymi i holograficz-
nymi, snajperską broń wyborową, łącz-
ność cyfrową i satelitarną, no-
we transportery opancerzo-
Cykl misji, zakładający ne, samoloty bezzałogo-
długi okres przygotowań we, śmigłowce trans-
do służby w PKW, obecności portowe? Wszystko to
w nim oraz późniejszego należnego wojsko kupuje, ale
urlopu wpływa negatywnie na wciąż odczuwalne są
codzienną dostępność specjalistów braki.
z różnych dziedzin. Może to odbijać się Misje formalnie
na szkoleniu w kraju pod kątem przecież nie są wojną,
innych zadań lub na szybkości siły zbrojne nie dosta-
odtwarzania gotowości ją wystarczających środ-
mem. Z jednej strony bojowej ków na takie ukompleto-
muszą zapewnić żołnie- wanie wyposażenia, aby za-
rzom PKW jak najlepszy pełnić krajowe arsenały, wypo-
sprzęt, z drugiej takie działania ogra- sażyć w sprzęt liczne oddziały i wysta-
niczają jego dostępność dla reszty armii wić jeszcze z nich kontyngenty. Pienię-
pozostającej w kraju, bo jest go za ma- dzy jest zwyczajnie za mało jak na na-
ło. Dodatkowo w okresie długofalowym sze, z pozoru przecież tak niewielkie za-
szybkie zużycie najnowszego wyposa- angażowanie. Nie zawsze też potrafimy
żenia, rzuconego do zadań doraźnych, je rozsądnie wydać. Tymczasem wzrost
może mieć groźne konsekwencje dla wydatków majątkowych na moderniza-
ogólnego potencjału wojska. cję techniczną został zahamowany. Te-
raz czeka nas niezwykle trudna opera-
Doświadczenia i pieniądze cja profesjonalizacji, prawdziwy prze-
Czy zatem misje wzmacniają, czy łom w historii Wojska Polskiego. Czy
osłabiają wojsko? Na konferencji pod- da się w związku z tym utrzymać w naj-
sumowującej misję iracką gen. broni bliższej przyszłości obecny poziom za-
Waldemar Skrzypczak, dowódca angażowania sił zbrojnych za granicą?
Wojsk Lądowych, powiedział, że „Woj- A jeśli tak, jak się to będzie dalej odbi-
ska Lądowe są już inne niż pięć lat te- jać na możliwościach sprzętowych
mu”. Te słowa miały pozytywny wy- wojsk? 
dźwięk, ponieważ istotnie armia zdo-
była ogromny bagaż doświadczeń, ure- norbert.baczyk@redakcjawojskowa.pl
nr 44/2008
 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO |
Włodzimierz
Kaleta
PILOTAŻ
ALEKSANDER RAWSKI
PROFESJONALIZACJI
Szef Sztabu Generalnego WP we wrześ-
niu tego roku wydał rozkaz przygotowa-
nia szkolenia pilotażowego, przydzielając
konkretne zadania poszczególnym zarzą-
dom sztabu oraz dowódcom rodzajów sił
zbrojnych. Szkolenie to ma między inny-
mi zweryfikować, czy przyjęto optymal-
ne rozwiązania dotyczące pozyskiwania
specjalistów wojskowych oraz kryteriów
ich naboru. Będzie to również okazja do
przyjrzenia się projektom programów
szkolenia specjalistów na najniższych
szczeblach – w drużynie i plutonie.
Testowanie zawodowstwa
Do końca września opracowano i za-
twierdzono projekt programu mającego
obowiązywać na czas eksperymentu.
W październiku natomiast do wyznaczo-
nych ośrodków trafia kadra przygotowana
do przeprowadzenia zajęć pierwszego eta-
pu, tak zwanego szkolenia podstawowego.
W połowie stycznia 2009 roku rozpocznie
się drugi etap eksperymentu – szkolenie
nr 44/2008
| | | |
specjalistyczne trwające od trzech do sześ-
ciu miesięcy. Czas trwania i liczbę godzin
szkolenia specjalistycznego ustalają do-
wódcy rodzajów sił zbrojnych.
Szkolenie pilotażowe zaplanowano dla
ochotników – żołnierzy służby zasadni-
czej wcielenia z listopada 2008 roku, któ-
rzy zadeklarowali chęć zostania w woj-
sku. W centrach szkolenia: Wojsk Lądo-
wych w Poznaniu, Sił Powietrznych
w Koszalinie, Marynarki Wojennej
w Ustce oraz Ośrodku Szkolenia Żan-
darmerii Wojskowej w Mazowieckim
Oddziale ŻW w Warszawie, około 350
żołnierzy przez kwartał będzie testować
nowe programy pod względem efektyw-
ności. Koordynować, sprawować nadzór
oraz monitorować przygotowanie szko-
lenia oraz jego przebieg będzie gen. dyw.
Marek Tomaszycki, szef Zarządu Szko-
lenia – P7 SGWP.
„To dla wojska standardowa procedura,
stosowana zawsze przed wprowadzeniem
do szkolenia wojsk nowych rozwiązań.
| |
Chociaż
zakończenie
procesu
profesjonalizacji sił
zbrojnych
przewidziano na
2010 rok, to na
mocy rozkazu szefa
SGWP już
w listopadzie
obecnego roku
ruszy szkolenie
pilotażowe
ochotników do
służby zawodowej.
W ciągu 30 dni od zakończenia szkolenia
pilotażowego zostaną opracowane mel-
dunki odnośnie do jego przebiegu oraz
efektywności. Pozwolą one na wprowa-
dzenie ewentualnych korekt do szkolenia
żołnierzy zawodowych w przyszłości”,
podkreśla generał Tomaszycki.
Analizę i ocenę wyników eksperymen-
tu przeprowadzi zarząd P7. Na podstawie
tych informacji szef Zarządu Organizacji
i Uzupełnień – P1 wprowadzi ewentualne
poprawki do etatów centrów i ośrodków
szkolenia, w których będzie prowadzone
szkolenie podstawowe i specjalistyczne.
Gruntowna zmiana systemu
Przygotowanie żołnierzy do wykonywa-
nia zadań w warunkach profesjonalizacji
wymaga gruntownej zmiany systemu
szkolenia wojsk.
„Przy opracowywaniu nowych progra-
mów korzystano z doświadczeń z misji za-
granicznych i tych zebranych przez żołnie-
rzy pododdziałów zasadniczej służby woj- 
Polska Zbrojna 13
FORUM PROFESJONALIZACJA
skowej i zawodowych”, wyjaśnia gen. bryg.
Leszek Cwojdziński, zastępca szefa P7.
Model szkolenia nowej armii, tak różny
od obecnie obowiązujących programów,
musi zapewniać skuteczność podejmowa-
nych przedsięwzięć edukacyjnych w od-
miennych warunkach, a także utrzymanie
zdolności bojowej oraz gotowości do wy-
konywania zadań w misjach sojuszni-
czych, koalicyjnych i mandatowych.
Najwięcej ochotników do szkolenia pi-
lotażowego jest w Marynarce Wojennej
– 120. W Wojskach Lądowych ekspery-
ment obejmie stu żołnierzy. Najmniej, za-
ledwie 40 ochotników szkolić się będzie
w Siłach Powietrznych. Do tego szkole-
nia przystąpi także 60 kandydatów na
żandarmów.
„Eksperyment przeprowadzony zosta-
nie w dwóch etapach. Pierwszy – szkole-
nie podstawowe – potrwa kwartał: od li-
stopada 2008 roku do lutego 2009. Drugi
etap – szkolenie specjalistyczne – rozpo-
czynający się w lutym, zakończy się po
sześciu miesiącach, w lipcu 2009 roku”,
wyjaśnia płk Zygmunt Mochocki, szef
sowego. Najważniejszym etapem tego eks-
perymentu będzie szkolenie specjalistycz-
ne, również prowadzone w tym centrum.
Przygotowany przez nas program dopaso-
wany jest do potrzeb naszych wojsk i obej-
muje najważniejsze, charakterystyczne dla
służby żandarma tematy, począwszy od
procedur prewencyjnych, przez zagadnie-
nia dochodzeniowo-śledcze, po typowe dla
wyspecjalizowanych jednostek policji woj-
skowej – oddziałów specjalnych ŻW”, mó-
wi płk Grzegorz Hajkowicz, szef Oddzia-
łu Szkolenia Komendy Głównej ŻW.
Dwa systemy
W 2009 roku w siłach zbrojnych będą
więc funkcjonować równolegle dwa syste-
my szkolenia. Stary – dla żołnierzy służ-
by zasadniczej, oraz nowy – dla żołnierzy
ochotniczej służby kontraktowej. Kandy-
daci do tej służby rekrutowani będą z re-
zerwy, służby zasadniczej (szkolenie pilo-
tażowe jest tego przykładem), służby nad-
terminowej oraz bezpośrednio z cywila,
w przypadku specjalistów szczególnie po-
trzebnych armii.

Oddziału Analiz Szkolenia Wojsk w P7.
Każdy etap szkolenia zakończy się eg-
zaminem. Do specjalistycznego szkolenia
zakwalifikowani zostaną kandydaci, któ-
rzy uzyskają ocenę bardzo dobrą lub do-
brą. Żołnierzom tym (szacuje się, że bę-
dzie ich około 25 procent, z wyjątkiem ma-
rynarzy) wojsko zaproponuje przejście do
służby nadterminowej w wybranych przez
nich jednostkach, z perspektywą ukończe-
nia szkolenia specjalistycznego w syste-
mie kursowym.
W Wojskach Lądowych zajęcia będą
prowadzone na przykład w specjalnoś-
ciach: działonowy – operator KTO Roso-
mak (sześć miesięcy), załoga T-72/kierow-
ca lub piechota zmechanizowana/strzelec
karabinka (cztery miesiące). W specjalno-
ści logistyka żołnierze zdobywać będą
– przykładowo – umiejętności kucharza
(sześć miesięcy) czy mechanika pojazdów
gąsienicowych (pięć miesięcy). Dla Sił Po-
wietrznych szkolić się będą operatorzy
oraz obsługi zespołów prądotwórczych
(dwa miesiące), zaś w Marynarce Wojen-
nej obsługi okrętowych urządzeń nawiga-
cyjnych, stacji radiolokacyjnych i radiosta-
cji okrętowych, urządzeń elektrotechnicz-
nych oraz artylerii okrętowej (przez sześć
miesięcy). Przyszli specjaliści brzegowi
przez cztery miesiące mają zgłębiać ob-
sługę rozpoznawczego urządzenia prze-
chwytu sygnałów radiowych i telegrafii,
a także obsługę armaty przeciwlotniczej.
„Szkolenie podstawowe będziemy pro-
wadzić w Centrum Szkolenia ŻW w Miń-
sku Mazowieckim. Tematycznie nie bę-
dzie się ono zbytnio różniło od dotychcza-
KRZYSZTOF PLAŻUK
„Od stycznia 2009 roku mundury będą
mogli wkładać także ochotnicy bez prze-
szkolenia wojskowego, którzy skierowani
zostaną na trzymiesięczne szkolenie pod-
stawowe w trzech turnusach – styczniu,
maju i wrześniu”, podkreśla gen. dyw. An-
drzej Wasilewski, szef Zarządu Organi-
zacji i Uzupełnień – P1 SGWP.
Z analiz i prognoz opracowanych przez
sztabowców wynika, że do 2012 roku na-
leżałoby szkolić około 15 tysięcy ochotni-
ków rocznie. Do tego czasu, w tak zwa-
nym okresie przejściowym, wykruszenia
ze służby kontraktowej sięgną 20–30 pro-
cent. Po roku 2012 potrzeby szkoleniowe
w wyniku tychże „wykruszeń” mają wy-
nosić jakieś 15 procent korpusu szerego-
wych, czyli około 7,5 tysiąca żołnierzy.
„Stawiamy na jakość, nie ilość. Nie za-
mierzamy dla zwiększenia liczby przyj-
mowanych kandydatów obniżać norm
egzaminacyjnych. Nie chcemy również,
by w początkowym okresie szkolenia żoł-
nierze nabrali złych nawyków. Stąd de-
cyzja szefa Sztabu Generalnego WP
o szkoleniu podstawowym i specjali-
stycznym w centrach oraz ośrodkach
przygotowanych pod każdym względem
do prowadzenia zajęć dla ochotników”,
deklaruje płk Mochocki.
Gdyby zdarzyło się tak, że kandydatów
do służby w korpusie szeregowych będzie
więcej niż to wynika z analiz, sztabowcy
planują dodatkowe szkolenie ochotników
w czterech wyznaczonych brygadach ogól-
nowojskowych.
Służba kandydacka w najważniejszym
dla sił zbrojnych korpusie szeregowych
NOWE PROGRAMY wprowadzą znaczne zmiany jakościowe
zawodowych ma obejmować trzymie-
sięczne szkolenie podstawowe oraz szko-
lenie specjalistyczne trwające, zależnie od
specjalności, od trzech do sześciu miesię-
cy – według potrzeb dowódców rodzajów
sił zbrojnych. Szkolenie podstawowe, pro-
wadzone zgodnie z takim samym progra-
mem we wszystkich rodzajach sił zbroj-
nych, odbywać się będzie w centrach
i ośrodkach szkolenia.
Szkolenie z przyszłości
Nowe programy wprowadzą poważne
zmiany jakościowe w żołnierskiej eduka-
cji. Czas szkolenia profesjonalistów wy-
dłuży się trzykrotnie w porównaniu do
obecnie obowiązujących norm, według
których zajęcia unitarne trwają miesiąc,
a specjalistyczne – dwa.
Po zdaniu egzaminów i objęciu stano-
wisk w jednostkach specjaliści będą nadal
doskonalić umiejętności podczas szkole-
nia zgrywającego. Ma się ono odbywać
„w dwuletniej strukturze szkolenia w trzy-
letnim okresie przygotowania”. Przekła-
dając ten sztabowy termin na konkrety
edukacji w jednostkach, wyjaśniamy, że
będzie się ono odbywało w dwóch etapach.
Pierwszy podzielony został na dwa okre-
sy, z których każdy ma trwać rok. Pierw-
szy rok pierwszego etapu poświęcony zo-

14 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | |

w żołnierskiej edukacji. Czas szkolenia profesjonalistów wydłuży się trzykrotnie w porównaniu do obecnie obowiązujących norm.

stanie szkoleniu indywidualnemu oraz ze- W programie szkolenia zgrywającego żu według procedur VFR (loty z widzial-
społowemu żołnierzy przede wszystkim żołnierzy oraz pododdziałów zostaną nością ziemi), nawigowanie, manewrowa-
na symulatorach i trenażerach, a także uwzględnione zadania wynikające z arty- nie taktyczne oraz działanie w ugrupowa-
zgrywaniu drużyny i plutonu. W drugim kułu 5. traktatu waszyngtońskiego oraz niu pary i klucza trwać będzie półtora ro-
rocznym okresie tego etapu przez sześć z obrony kraju. Zwieńczeniem dwuletnie- ku. Kolejne dziesięć miesięcy przewidzia-
miesięcy trwać ma zgrywanie kompanii, go szkolenia będzie ćwiczenie z wojska- no na szkolenie taktyczne i tak zwane za-
a przez kolejne pół roku – zgrywanie ba- mi dla pododdziałów pozostających w kra- stosowanie bojowe (zaawansowane szko-
talionu lub szkolenie pododdziałów do ju oraz ćwiczenia certyfikujące dla żołnie- lenie taktyczne, szkolenie z wykorzysta-
udziału w misjach. Żołnierze wyznaczeni rzy wyjeżdżających na misję. niem niekierowanego i kierowanego uzbro-
do wyjazdu będą przygotowywać się do Szkolenie w Marynarce Wojennej RP jenia klasy powietrze–powietrze) oraz
wykonywania konkretnych zadań wynika- również zaplanowano zgodnie z przypisa- osiem miesięcy na szkolenie doskonalące
jących ze specyfiki Przy opracowywaniu nymi jednostkom tego ro- i instruktorskie, podczas którego będzie
danej misji. dzaju sił zadaniami. Zało- czas na zgrywanie taktyczne załóg, loty
W czasie drugiego nowych programów gi okrętów mają szkolić w ugrupowaniach mieszanych oraz kom-
etapu tego szkolenia, się zadaniowo, w powią- pleksowe szkolenie instruktorskie.
czyli w trzecim roku korzystano z doświadczeń zaniu z cyklem eksploa- Nowe systemy szkolenia, podobne do
cyklu, główny wysi- z misji zagranicznych tacyjnym okrętu, w okre- tych dla pododdziałów Wojsk Lądowych,
łek żołnierzy skiero- sie trzyletnim. Obejmie przewidziano również dla pododdziałów
wany zostanie na pododdziałów zasadniczej on szkolenie indywidual- brzegowych Marynarki Wojennej, pod-
przygotowanie i wy- służby wojskowej ne, szkolenie załogi okrę- oddziałów lądowych Sił Powietrznych,
konywanie zadań tu, narodowe oraz sojusz- Inspektoratu Wsparcia SZ, Dowództwa
w misjach zagranicznych trwających pół nicze szkolenie marynarzy w grupie i ze- Garnizonu Warszawa oraz Żandarmerii
roku. Po powrocie z misji pododdziały bę- spole okrętów, jak również udział w mi- Wojskowej.
dą odtwarzać – również przez sześć mie- sjach lub w tak zwanym szkoleniu podtrzy- Rozwiązania zaproponowane w nowym
sięcy – zdolność bojową. Jeśli w tym cza- mującym zdolności operacyjne w sytuacji modelu szkolenia cechuje uniwersalizm.
sie nikt z jednostki nie wyjedzie za grani- nieuczestniczenia w misjach. Przystają one do realizowanych i perspek-
cę, żołnierze wezmą udział w ćwiczeniach Także piloci eskadr lotniczych mają być tywicznych zadań zarówno obrony teryto-
podtrzymujących nawyki i umiejętności szkoleni zgodnie z programami opracowa- rium kraju, jak i potrzeb znacznego zaan-
bojowe, w tym w ramach ćwiczeń taktycz- nymi dla poszczególnych statków po- gażowania Sił Zbrojnych RP w misje po-
nych wyższego szczebla będą zgrywać ele- wietrznych w trzyletnim cyklu szkolenia. za jego granicami. 
menty systemu walki. Założono, że podstawowe techniki pilota- polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl

nr 44/2008 Polska Zbrojna 15

AAAAAAA
NA CELOWNIKU
AAAAAAAA
Rozmowa
z generałem
brygady
GRZEGORZEM
GIELERAKIEM,
dyrektorem
Wojskowego
Instytutu
Medycznego
Rząd planuje zmiany w systemie
ochrony zdrowia. Efektu prze-
kształceń dziś nie znamy, ale dy-
rektor największego wojskowego
szpitala wie zapewne, jaka formu-
ła resortowych placówek medycz-
nych byłaby najlepsza: dla MON,
dla żołnierzy pacjentów i dla sa-
mych lekarzy.
– We wszystkich wariantach reform
kluczowa jest kwestia finansowania.

Żołnierz
Gdyby Narodowy Fundusz Zdrowia
miał być podzielony na regionalne to-
warzystwa ubezpieczeniowe, dla wojska
najlepsze byłoby utworzenie munduro-
IEWSKI (2)

wego towarzystwa, adresowanego do żoł-

nierzy i funkcjonariuszy wszystkich

nie może
JAROSŁAW WIŚN

służb. Odrębny fundusz pozwoliłby kon-

trolować, jak i na kogo wydatkowane są
pieniądze ze składek i subwencji.

Przecież wojsko ma przedstawicieli

w NFZ, a więc i pewną kontrolę nad

opłacaniem świadczeń medycznych.
– Ci ludzie reprezentują interesy wojska,
ale nie są decydentami finansowymi. Efekt
jest taki, że gdy szpital taki jak nasz ma
oszczędności – bo nie wykorzystał części
kontraktu – to te środki nie mogą przejść
na inny szpital resortowy. Oddział regio-
nalny funduszu przekazuje je tam, gdzie
uzna za stosowne. Nawet gdy inny wojsko-
wy szpital potrzebuje tych pieniędzy, bo
wykonano w nim większą liczbę usług niż
zakładano.
Załóżmy, że powstaną towarzystwa re-
gionalne, bez wojskowego. Co wtedy?
– Ministerstwo obrony powinno dążyć
do stanu, w którym przedstawiciele woj-
ska będą dysponentami środków na lecze-
nie. Moglibyśmy wtedy aktywnie kreować
politykę zdrowotną. Teraz tego nie może-
my robić. Trudno racjonalnie uzasadnić te-
zę, zgodnie z którą wszystkie szpitale woj-
skowe powinny zostać wydzielone poza
MON, na przykład w drodze przekazania
czekać
jednostkom samorządu terytorialnego. Mu-
simy zachować potencjał wojskowego lecz-
nictwa zamkniętego.
Co zrobić, by szpitale zamiast długów
miały przychody?
– Zmieniając funkcjonowanie WIM dba-
łem o zachowanie pryncypiów opieki zdro-
wotnej. Zachowaliśmy cały obszar lecznic-
twa i diagnostyki. Nadal mamy 28 klinik,
z których co najmniej siedem jest niedo-
chodowych. Tak są bowiem wycenione
procedury lecznicze. Przyjęliśmy jednak,
że dla nas liczy się nie tylko rachunek eko-
nomiczny szpitala, ale także jego misja. Pa-
cjent musi mieć zagwarantowaną komplek-
sową opiekę. Nie możemy pozbawić go
niektórych świadczeń, ponieważ są deficy-
towe. Stąd kliniki będące „na plusie” dofi-
nansowują jednostki uzyskujące słabsze
wyniki ekonomiczne. Chcemy być nadal
szpitalem wieloprofilowym, jedynym tej
wielkości w Polsce.
Niestety, w ogólnopaństwowym systemie
gubi się żołnierz, od którego państwo wy-
maga dyspozycyjności, ale któremu nie
pomaga w utrzymaniu zdrowia.
– Powinniśmy dążyć do zagwarantowa-
nia naszym mundurowym podopiecznym

16 Polska Zbrojna nr 44/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU |
CELOWNIKU WOJSKO KULISY
PORADY PORADY |
PO SŁUŻBIE
łatwiejszego dostępu do usług medycz-
nych. Nowelizacja ustawy pragmatycznej
uczyniła już wyłom w odniesieniu do we-
teranów misji – oni mogą korzystać z po-
mocy medycznej poza kolejnością.
Ale nadal sytuacja żołnierzy w służbie
czynnej nie jest satysfakcjonująca!
– Niestety, to prawda. Jeśli szukamy ar-
gumentów, które pomogą zwiększyć licz-
bę rekrutów, to obok wynagrodzenia
i kwatery powinniśmy zachęcać do wstę-
powania do wojska właśnie pakietem so-
cjalnym, którego atutem musi być dobra
opieka zdrowotna. Zwłaszcza jeśli dorzu-
cimy do tego zapewnienie opieki rodzi-
nom żołnierzy w służbie czynnej.
Nie sądzi Pan, że wystarczy podwyższyć
uposażenia, aby znaleźli się rekruci?
– Obecnie argument finansowy dla
20–30-latków nie jest już najważniejszy.
Zyskały na znaczeniu społeczne warto-
ściowanie pracy, systemy opieki socjalnej
nad pracownikiem i jego rodziną, często
spotykane w armiach naszych sojuszni-
ków. Lepszy dostęp do opieki medycznej
wynika ze specyfiki zawodu – żołnierz
musi być stale w dobrej formie fizycznej,
a jeśli ją utraci, powinien ją szybko odzy-
skać. To się opłaca. Często koszty świad-
czeń wypłacanych kontuzjowanemu żoł-
nierzowi przewyższają koszty operacji
i rehabilitacji. Żołnierz musi mieć także
pewność, że jeśli coś mu się stanie na po-
lu walki czy na poligonie, zajmie się nim
fachowo wojskowa służba zdrowia i zro-
bi wszystko, by przeżył. Wtedy będzie
lepiej wypełniał obowiązki. I jeszcze jed-
no. Tak jak nie powinien się martwić
o siebie, także nie może martwić się
o bliskich. Musi mieć pewność, że jego
rodzina również będzie miała najlepszą
z możliwych opiekę medyczną.
Jak to zorganizować? Tworzyć osobne
okienka dla pacjentów mundurowych
czy domagać się rozwiązań formalno-
prawnych?
– Zapisy ustawowe są niezbędne, bo
służba zdrowia działa, opierając się na kil-
ku ustawach. I tu mamy paradoks: ustawa
o zakładach opieki zdrowotnej wprowa-
dza system kolejkowy. Dziś, jeśli żołnierz
dozna urazu kolana – to częsty przykład
w naszej praktyce – i wymaga stosowne-
go zabiegu, zgodnie z obowiązującymi
regulacjami prawnymi musi stanąć
w kolejce i... zgodnie z planem... za dwa
lata będzie miał wykonaną operację.
Z punktu widzenia interesów państwa
i żołnierza taka sytuacja jest nie do przy-
jęcia. Jeśli to dotyczy komandosa, odło-
żenie operacji oznacza, że znajdzie się on
nr 44/2008
||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO I OWO
na ponad dwa lata poza wojskiem i już do
niego nie wróci – kilkaset tysięcy dolarów
wydanych na jego szkolenie będzie stra-
conych. Nie wspominam już o konse-
kwencjach zdrowotnych.
W interesie wojska jest więc szybkie za-
jęcie się pacjentem żołnierzem. Czy to
wymaga zmiany statusu szpitali woj-
skowych?
– Wystarczy zmienić status pacjentów
wojskowych. Oni muszą stać się – wiem,
że to niepopularne określenie – grupą
uprzywilejowaną. Jako wykonawcy po-
lityki zagranicznej państwa w niebez-
piecznych misjach zasługują na to. Po-
święcają swoje życie i zdrowie. Taka po-
stawa zawsze powinna skutkować ade-
kwatną reakcją – troską ze strony pań-
stwa. Ten postulat nie ma nic wspólnego
z tworzeniem przywilejów: każdy Polak
miał, ma lub będzie miał szanse wybrać
zawód wojskowego.
Niektóre szpitale MON będzie musiał
jednak przekazać samorządom.
– Zdecydują o tym przełożeni. Jestem
zdania, że musimy w MON utrzymać
szpitale, sanatoria i ośrodki rehabilitacyj-
ne w wymiarze niezbędnym do zapewnie-
nia skutecznej opieki medycznej nad żoł-
nierzami. Dotyczyć to powinno najlep-
szych ośrodków, w które wojsko dużo za-
inwestowało.
Ale w tych placówkach żołnierze i tak
stanowią mniejszość. I to będzie trud-
ny argument do zbicia.
– Nie można się tu posługiwać suchą
statystyką. Przed podjęciem decyzji
o transferze placówek pod zarząd samo-
rządów należałoby poddać analizie, co
zrobiono w wojsku, jakie programy pro-
filaktyczne wdrożono, by żołnierze mo-
gli z ich pomocy skorzystać. Jeśli mieli-
by korzystać z nich na zasadzie odpłatno-
ści, w trakcie urlopu, to nie oczekujmy, że
będą częstymi ich gośćmi. Jeśli tak syste-
mu nie ułożymy, to nie mówmy, że środo-
wisko wojskowe nie jest zainteresowane
sanatoriami, szpitalami, rehabilitacją. Bo
urazy fizyczne i psychiczne są i długo bę-
dą konsekwencją służby. Musimy zatem
oprócz opieki szpitalnej mieć sprawny
aparat opieki poszpitalnej.
Co wojskowa służba zdrowia i WIM ro-
bią na rzecz poprawy jakości opieki nad
pacjentami żołnierzami?
– Rolą WIM jest promowanie najwyż-
szych standardów w udzielaniu świadczeń
zdrowotnych. Między innymi poprzez cią-
głe doskonalenie kadr medycznych w ca-
łym wojsku – lekarzy i innego personelu.
|| || |
Chcemy, aby początkowo każdy lekarz
wyjeżdżający na misję zagraniczną, a do-
celowo każdy lekarz w jednostce, szkolił
się w naszym Szpitalnym Oddziale Ra-
tunkowym (SOR). Tylko tam można ze-
tknąć się z pacjentami mającymi urazy
wielonarządowe, bardzo podobne do tych,
jakie spotyka się na misji lub wojnie. Ta-
ki dwu–trzymiesięczny cykl szkolenia
musi stać się normą. Wymaga to – obok
podjęcia stosownych czynności organiza-
cyjnych – finansowego wsparcia.
Dzisiaj szpitale uciekają od takich trud-
nych, nieprzewidywalnych pacjentów.
– Wolą leczyć pacjentów planowych.
Pacjent, który przyjeżdża z wypadku,
z założenia jest deficytowy. Dlatego jeśli
chcemy podjąć się takiej misji – ratowa-
nia życia w skomplikowanych przypad-
Ministerstwo obrony
powinno dążyć do stanu,
w którym przedstawiciele
wojska będą dysponentami
środków na leczenie.
Moglibyśmy wtedy
aktywnie kreować politykę
zdrowotną
kach, a przy okazji doskonalenia kadr me-
dycznych armii, co doprowadzi do pod-
niesienia jakości opieki medycznej na mi-
sjach – musimy mieć wsparcie.
Jak duże?
– Samo funkcjonowanie SOR w try-
bie, o którym wspomniałem, wymaga
dodatkowych 3,5 miliona złotych rocz-
nie. Wierzę, że cykle szkoleń w SOR
sprawią, że wielu ambitnych, młodych,
niebojących się wyzwań lekarzy, takich,
na których najbardziej nam zależy, bę-
dzie garnąć się do służby w mundurze.
Bo nigdzie indziej tak szybko nie zdobę-
dą takiego doświadczenia zawodowego,
fachowych umiejętności.
Skoro pacjenci wypadkowi są deficyto-
wi dla szpitali, to czy żołnierze ulegają-
cy wypadkom powinni zabiegać o ho-
spitalizację w resortowych placówkach
– ze szkodą dla tych instytucji?
– Sprawa ma wiele aspektów. Wszyst-
kie przemawiają za tym, by żołnierze le-
czyli się w szpitalach wojskowych. Z me-
dycznego punktu widzenia – mamy do-
świadczonych lekarzy, działających w to-
warzystwach wojskowych medyków 
Polska Zbrojna 17
AAAAAAA
WOJSKO
NA CELOWNIKU
PROBLEM
AAAAAAAA
w swoich specjalnościach, wypracowują-
cych efektywniejsze metody diagnostyki
i leczenia, znających realia służby wojsko-
wej. Jeśli wojskowi będą do nas trafiać, to
automatycznie będziemy powiększać na-
sze doświadczenia i wypracowywać sku-
teczniejsze metody leczenia.
Z orzeczniczego punktu widzenia też po-
winni się zgłaszać do naszych szpitali. Je-
śli dziś żołnierz trafi do placówki cywilnej
i uzyska tam pomoc, to wszelka informa-
cja o jego stanie zdrowia po wyjściu ze szpi-
tala jest niedostępna dla wojska.
Czy nie należałoby wprowadzić usta-
wowego obowiązku hospitalizowania
żołnierzy w szpitalach wojskowych?
– To byłoby celowe. Choćby dlatego,
że w wojsku dbamy o ochronę informa-
cji niejawnych. Załóżmy, że mamy oso-
bę zajmującą stanowisko związane z do-
stępem do tajemnic. I – zgodnie z obowią-
zującym prawem – korzysta ona z usług le-
karza rodzinnego, który zna jej nałogi, na-
wyki, choroby, a więc słabości. To są czę-
sto intymne sprawy i bezcenna wiedza,
a my ją dziś dajemy niemal na talerzu. In-
formacje o zdrowiu żołnierzy powinny krą-
żyć w zamkniętym obiegu. Po co dbać
o ochronę informacji, skoro gdy ktoś bę-
dzie chciał dotrzeć do tej osoby i wykorzy-
stać jej słabe strony, to łatwo zdobędzie da-
ne na temat jej zdrowia?
WIM powinien dysponować najlepszą
kadrą i najnowocześniejszym sprzętem
spośród wojskowych szpitali. Jak jest
faktycznie?
– Chcemy być placówką elitarną. Na
rynku medycznym jesteśmy tak postrze-
gani. Mamy świadomość, że jeśli przy
obecnej dynamice zmian na rynku usług
medycznych nie będziemy o to dbać, szyb-
ko utracimy tę pozycję. Najważniejsi są pra-
cownicy, ważne jest również wyposażenie,
tak by lekarze, których chcemy zatrudniać,
byli przekonani, że trafią do placówki, któ-
ra jak żadna inna oferuje możliwość pracy
w najlepszych warunkach, na najlepszym
sprzęcie, co z kolei umożliwi im podnosze-
nie swoich kwalifikacji. Jeśli doda się do
18 Polska Zbrojna
tego jasno zdefiniowaną ścieżkę rozwoju
zawodowego (kariery) to taka oferta staje
się bardzo konkurencyjna. Wojsko powin-
no być tym zainteresowane.
Instytut ma stać się ważnym miejscem
kształcenia podyplomowego lekarzy. Co
Pan sądzi o obecnym systemie specjali-
zacji? Czy także w tej dziedzinie wojsko-
wi nie powinni mieć przywilejów?
– Nie wydaje mi się to potrzebne. Wszy-
scy lekarze powinni, tak jak dotychczas,
robić specjalizacje na tych samych, jedna-
kowych dla wszystkich zasadach. Dla le-
karzy w mundurach jest to ważne, choć-
by dlatego, że po odejściu ze służby bez
problemu znajdą zatrudnienie. Zmienić
się jednak powinien dostęp lekarzy
w mundurach do specjalizacji oraz spo-
sób ich odbywania.
Żołnierz musi mieć pewność, że jeśli coś mu
się stanie na polu walki czy na poligonie,
zajmie się nim fachowo wojskowa służba
zdrowia i zrobi wszystko, by przeżył. Wtedy
będzie lepiej wypełniał obowiązki
Na czym powinny polegać zmiany?
– Chcielibyśmy, aby lekarze wojskowi,
ze względu na obowiązki służby, mogli
zintensyfikować czas robienia specjaliza-
cji. Jeśli przykładowo na jakiś blok przed-
miotów przewidziano 310 godzin w cią-
gu roku, to lekarz wojskowy miałby moż-
liwość przerobienia tej samej liczby go-
dzin w sześć miesięcy. Nie może też być
tak, z czym zresztą zgadza się Minister-
stwo Zdrowia, że oficer lekarz nie może
wylecieć na misje, bo zgodnie z obowią-
zującymi przepisami półroczna przerwa
w odbywaniu specjalizacji skutkuje jej
przerwaniem. A przecież na misji wykona
często o wiele więcej zabiegów niż jego
kolega w tym czasie w kraju. Według opra-
cowywanych przepisów czas służby poza
krajem będzie zaliczany lekarzom do spe-
cjalizacji. Oczywiście pod warunkiem, że
będą pracować pod merytorycznym nad-
zorem specjalistów, którzy odnotują wy-
konane przez nich procedury medyczne.
Na początku tej dekady MON skąpił
pieniędzy na inwestycje w szpitalach.
Jak jest teraz?
– NFZ nie płaci za sprzęt. Opłaca tylko
wykonane usługi medyczne. Funduszu nie
interesuje, skąd bierzemy środki na inwe-
stycje. Stąd zadaniem organu założyciel-
skiego powinno być wspieranie takich pla-
cówek. Podkreślam – w interesie zawodo-
wego wojska, nie tylko służby zdrowia,
jest, byśmy posiadali elitarne ośrodki me-
dyczne z odpowiednio zmotywowaną ka-
drą. Jesteśmy w stanie to osiągnąć. Waru-
nek: musimy inwestować w ludzi, sprzęt,
infrastrukturę.
Dobrze Pan wie, że służba zdrowia
w każdym kraju jest w stanie wchłonąć
każde pieniądze. Tak jak armia.
– Zgoda. Ale sprzęt służy pacjentom,
jest też zachętą dla najlepszych lekarzy,
bo tylko takimi powinniśmy być zaintere-
sowani. Jeśli nie zadbamy o to, aby perso-
nel wojskowej służby zdrowia prezentował
najwyższe normy etyczne i fachowe, to cze-
ka ją marna przyszłość. Na całym świecie
jest tak, że wysokiej klasy specjaliści gar-
ną się do wojska, bo wiedzą, że spotkają
się tam z technologią i metodami leczenia,
które w cywilu upowszechnią się kilka lat
później. Tak samo powinno być w Polsce.
Na inną formę organizacji wojskowej służ-
by zdrowia nas nie stać.
Wcześniej trzeba będzie do tego prze-
konać decydentów odpowiedzialnych za
służbę zdrowia. Najmłodszemu gene-
rałowi w Wojsku Polskim może nie być
łatwo walczyć o interesy instytutu czy
służby zdrowia.
– Świadomość konieczności pewnego
uprzywilejowania pacjenta wojskowego
w szpitalach podległych MON jest coraz
większa. Powtórzę: zmiana przepisów to
dla wojska konieczność wynikająca z obo-
wiązków służby, a nie tęsknota za przy-
wilejami. Jako dyrektor WIM czuję się
zmotywowany do tego, co robię. Moim
awansem doceniono instytucję, którą kie-
ruję. Jest sukcesem nas wszystkich, że pro-
blemy, jakie zastałem, obejmując stano-
wisko dyrektora, udało się rozwiązać za-
ledwie w ciągu roku. Od kilku miesięcy
odnotowujemy zysk w prowadzonej dzia-
łalności, a część z uzyskanych środków
mogliśmy zainwestować w instytut. Zro-
biliśmy coś, z czym konkurenci na rynku
opieki zdrowotnej nie potrafią w większo-
ści sobie poradzić. 
Rozmawiał Włodzimierz Kaleta
nr 44/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM ||
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU |
WOJSKO KULISY ||
PORADY PORADY
PO SŁUŻBIE| |
PO SŁUŻBIE ||
HISTORIAHISTORIA | | ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA|| |
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO

nr 44/2008 Polska Zbrojna 19

AAAAAAA PROBLEMY
WOJSKO AAAAAAAA

WAŻNE MAŁE
SPRAWY PIOTR BERNABIUK

Pracownik wojska nie może kojarzyć się dziś jedynie z „wakowcem”

w drelichu z młotkiem w ręku. Cywile są w siłach zbrojnych wszędzie.
Na nich oparta jest między innymi logistyka, w Inspektoracie
Wsparcia Sił Zbrojnych stanowią trzy czwarte personelu,
a w rejonowych bazach materiałowych nawet 90 procent.

rofesjonalizacja sił zbroj- go szkolenia nawet najlepszy inżynier

nych, uwzględniając zakres
zachodzących zmian i tem-
po, w jakim jest przeprowa-
dzana, stanowi przedsię-
stanie się po kilku latach wtórnym anal-
fabetą. Żołnierze owszem, pobierają na- Związkowcom nie chodzi
o „urawniłowkę”, lecz
uki w kraju i za granicą, jeżdżą z kursu o zlikwidowanie przy okazji
na kurs, armia inwestuje w nich z rozma- profesjonalizacji absurdów,

wzięcie niemalże rewolu-
cyjne. Zdaniem Zenona Jagiełły, prze-
wodniczącego Niezależnego Samorząd-
nego Związku Zawodowego Pracowni-
ków Wojska, jest to jedyna okazja do upo-
rządkowania wielu z pozoru tylko drob-
nych problemów wpływających na rela-
cje między żołnierzami zawodowymi
a pracownikami wojska. Moment ten na-
leży wykorzystać także dlatego, by po za-
kończeniu procesu przemian nikt nie mu-
siał już grzebać w wojskowych „kwitach”.
Sprawy, o które związkowcy zabiegają,
stanowią dziś normy cywilizacyjne, a po-
nadto będą miały wpływ na dobre samo-
poczucie zarówno pracowników, jak
i współpracujących z nimi na co dzień żoł-
nierzy zawodowych. Obecnie różnie
z tym bywa.
Lepiej wymienić
Przykładów nie trzeba szukać daleko.
Szczytem absurdu jest między innymi to,
że resortowi obrony narodowej często
bardziej opłaca się zwolnić długoletnie-
go pracownika ze względu na niedosta-
tek profesjonalnej wiedzy i na jego miej-
sce zatrudnić kolejnego, niż wysłać go
na szkolenie. Wprawdzie minister edu-
kacji narodowej wydał na mocy ustawy
rozporządzenie mówiące o dokształca-
niu i doszkalaniu pracowników, ale do-
wódca jednostki ma rozporządzenia swo-
jego szefa resortu, a w nich o edukacji
pracowników nic nie ma.
Do armii tymczasem wchodzą nowe
technologie, pojawia się nowoczesny
sprzęt informatyczny. Bez permanentne-
KAROLINA PRYMLEWICZ
chem. Cywil tymczasem dokształca się
na własną rękę – za własne pieniądze
i w czasie poza pracą. Ponadto często ma
trudności z uzyskaniem dnia wolnego na
zajęcia czy egzamin. Zdaniem związ-
kowców, powinno więc zostać zapisane
gdzieś w dokumentach resortowych, że
wraz z wejściem nowej technologii czy
nowego systemu „unowocześniamy”
również ludzi, płacąc za ich naukę, bo
robimy to zarówno w interesie jednostki
wojskowej, jak i całych sił zbrojnych.
Pracownik wojska nie może kojarzyć
się dziś jedynie z „wakowcem” w dreli-
chu z młotkiem w ręku. Cywile są
w siłach zbrojnych wszędzie, i będzie ich
przybywać. Na nich oparta jest między
innymi logistyka, w Inspektoracie Wspar-
cia SZ stanowią trzy czwarte personelu,
a w rejonowych bazach materiałowych
– 90 procent.
„Profesjonalny żołnierz ma być jedy-
nie od walki – przytacza oczywistość
przewodniczący Jagiełło – i nie powi-
nien się o nic innego martwić. A ponad-
to na emeryturze być może przyjdzie pra-
cować do jednostki, bo przecież dziś oko-
ło sześciu tysięcy pracowników wojska
to byli żołnierze zawodowi”. Wspomnieć
należy przy okazji, że szczególnie w od-
dalonych garnizonach „służą od matury
do emerytury”, na dodatek często cały-
mi rodzinami.
Idąc jakby tropem tej logiki służby,
z inicjatywy SGWP i NSZZPW wpro-
wadzono pracownicze przydziały mobi-
lizacyjne. Wcześniej przykładowo pra-
cownik Centralnego Węzła Łączności
często różniących
żołnierzy i cywilów
w Warszawie na czas „W” miał stawić
się w jednostce telekomunikacyjnej
w Białymstoku. Wspólnie więc ustalo-
no, że w przypadku mobilizacji rezerwi-
sta włoży mundur i pozostanie na swo-
im stanowisku, robiąc to, czym się na co
dzień zajmuje. Teraz czekają na zapisa-
nie tej zmiany w ustawie o powszechnym
obowiązku obrony ojczyzny. Jeśli bo-
wiem coś pozostanie jedynie rozporzą-
dzeniem ministra, to – jak uczy doświad-
czenie – przy najbliższej okazji ktoś mo-
że przy tym zacząć kombinować.
Dach nad głową
Zmian powinno dokonać się także
w ustawie o zakwaterowaniu sił zbroj-
nych. Mieszkania, przy niewysokich za-
robkach w resorcie, mogłyby stanowić
silny magnes przyciągający ludzi do woj-
ska. Niechby nawet były dostępne tylko
na czas umowy o pracę, podobnie jak woj-
skowi korzystają z kwater służbowych
w okresie służby. Skorzystaliby na tym za-
równo pracownicy, jak i wojsko, bo wy-
starczy popatrzeć, jak wygląda obecnie
sytuacja mieszkaniowa.
Ponieważ w Dęblinie mnóstwo miesz-
kań stoi wolnych, Agencja Mieszkaniowa
przekazuje je miastu na tymczasowe za-
kwaterowanie, przykładowo na pięć lat.

20 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
W tym czasie zakłady remontowo-budow-
lane wykonują w mieście, w cyklu sze-
ścioletnim, duże obiekty na potrzeby Sił
Powietrznych. I wynajmują wojskowe
mieszkania od miasta, płacąc czterokrot-
nie więcej, bo nie tylko za czynsz i me-
dia, ale również dodatkowo pokrywają
koszty dzierżawy. Część pieniędzy idzie
z kieszeni pracowników, część z puli za-
kładu, wszyscy dokładają.
Podobnie jest w Grudziądzu i w wielu
innych garnizonach, gdzie mieszkania sto-
ją puste, a pracownicy nie mogą z nich sko-
rzystać. Zdaniem Zenona Jagiełły, jeżeli
profesjonalizacja jest sztandarowym zada-
niem dla wojska, to przy okazji porządko-
wania dokumentów i przepisów można
również tę sprawę doprowadzić do normal-
ności: „Gdyby była możliwość umieszcze-
nia w ustawie o zakwaterowaniu zapisu, że
w szczególnych przypadkach określonych
potrzebami wojska jest możliwość przy-
dzielenia mieszkania na czas wykonywa-
nia pracy, to nikt niczym nie ryzykuje,
a pracownik płaci koszty utrzymania loka-
lu... I to, między innymi, chcemy przedło-
żyć sejmowej komisji obrony, bo wiemy,
że teraz w sejmie będzie zielone światło
dla profesjonalizacji i kluby parlamentar-
ne nie będą sobie przeszkadzały. Jeśli się
teraz coś przegapi, to potem trzeba będzie
nr 44/2008
| | | |
długo czekać. Dziś należy wybiegać my-
śleniem daleko w przyszłość”.
Miska niezgody
Przy okazji profesjonalizacji i dokony-
wania zmian w ustawie należałoby pomy-
śleć również o tym, że pracownicy woj-
ska bardzo często towarzyszą żołnierzom
przy wykonywaniu obowiązków służbo-
wych, zarówno w kraju, na poligonach,
jak i podczas misji zagranicznych. Do tej
pory pracownik, wyjeżdżając w delega-
cję, dostawał dietę, nie mógł jednak ko-
rzystać z bezpłatnego wyżywienia. W sto-
łówce żołnierzom podawano obiad, a cy-
wil maszerował do sklepu, by kupić sobie
bułkę i kiełbasę. Pod warunkiem, że w po-
bliżu był jakikolwiek sklep, oczywiście.
Zazwyczaj więc dowódca jednostki wy-
chodził z założenia, że jeśli „na kotle” ży-
wi się pięciuset żołnierzy, to dwudziestu
cywilów też się przy okazji wykarmi.
Nie dość na tym. W nowym, profesjo-
nalnym systemie poniedziałek ma być
dniem rozruchu – szkolenia z zakresu
musztry, regulaminów, instrukcji. Od wtor-
ku do czwartku żołnierze będą ćwiczyli na
poligonie, w piątek nauką obsługi sprzętu
zamkną tydzień służby. Zgodnie z przepi-
sami, podczas zajęć w polu zawodowcom
będzie przysługiwał posiłek regeneracyj-
| | |
CYWIL dokształca się na własną rękę – za
własne pieniądze i w czasie poza pracą.
OPINIE
Zenon Jagiełło,
przewodniczący
Niezależnego
Samorządnego
Związku Zawodowego
Pracowników Wojska:
„Nie tylko chcemy, żeby te wszystkie
wynegocjowane, psujące dotąd krew
sprawy wyprostować, ale też aby zna-
lazły one uregulowanie w dokumen-
tach o profesjonalizacji. Problem bo-
wiem często tkwi w tym, że gdy po
długotrwałych i usilnych zabiegach
uda nam się przekonać kolejnego mi-
nistra do naszych racji, po zmianie
opcji politycznej przychodzi kolejna
ekipa, i wszystko, co wypracowaliśmy,
trzeba zaczynać od nowa, bo ktoś ma
inne widzenie rzeczywistości”.
ny. A cywilom pracującym razem z nimi
przy sprzęcie? Czy zacznie się niepotrzeb-
ne gadanie, że wojskowi nie dość, iż mają
wyższe pensje za taką samą robotę, to jesz-
cze dostają jeść, a cywile nie? Czy z tak
błahego powodu mają powstać kolejne ani-
mozje i przykra atmosfera? Tych ludzi łą-
czy wspólna praca, wspólny cel. Po co ich
rozdzielać akurat przy misce?
Takie właśnie, tylko z pozoru błahe,
sprawy muszą być załatwione formalnie,
a nie poprzez życzliwe gesty dowódców.
Co będzie, gdy przyjedzie departament
kontroli i zmierzy poziom grochówki
w kotle?
Związkowcom nie chodzi o „urawniłow-
kę”, lecz o zlikwidowanie przy okazji pro-
fesjonalizacji absurdów, często różniących
żołnierzy i cywilów. Długo – to kolejny
z przykładów – solą w oku był przewóz dzie-
ci na kolonie. Dzieciaki żołnierzy jechały
bezpłatnie, a cywilów płaciły. Tu akurat nie
chodzi o znaczące pieniądze, tylko o zwy-
kłą przyzwoitość. O to, by nie tworzyć
dwóch kategorii ludzi. Aby nie mieszać
w to dzieciaków, które nadzwyczaj szybko
dostrzegają i boleśnie odczuwają takie nie-
równości, wypłacano po kilkanaście złotych
ze świadczeń socjalnych. Minister już wpro-
wadził w tej kwestii równość. 
piotr.bernabiuk@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 21
AAAAAAA TARGI
WOJSKO AAAAAAAA
PRACY
ARMIA KUSI
Zarobki, stabilizacja i mieszkanie – to przyciąga młodych ludzi do wojska. Łatwo ich jednak zniechęcić
długim oczekiwaniem na wolny etat albo skomplikowanymi procedurami.
Przemek odsłużył wojsko siedem lat te-
mu w 15 Brygadzie Zmechanizowanej. Był
w Giżycku zwiadowcą-celowniczym.
„Chciałbym teraz wrócić do armii jako
żołnierz zawodowy”, mówi.
Mjr Marcin Warda z 15 BZ spogląda
do komputera: „W 1 Batalionie Czołgów
w Orzyszu jest nieobsadzony pluton roz-
poznawczy”, informuje. „Na początek za-
praszamy w każdy piątek na egzamin z WF.
Jak wszystkie etapy kwalifikacji pójdą do-
brze, za miesiąc może być pan już w jed-
nostce”, zachęca major.
Maturzysta w mundurze
Takich propozycji na II Targach Pracy
i Szkolnictwa Wojskowego w Ostrołęce by-
ło kilkaset. Kto nie zdążył, następnego dnia
mógł odwiedzić te same stoiska w Prza-
snyszu. Pierwsze takie targi Wojskowa Ko-
menda Uzupełnień w Ostrołęce zorganizo-
wała w marcu tego roku.
„To było trochę za późno dla maturzy-
stów, dlatego teraz ofertę przedstawiamy
jesienią. Osoby, które myślą o wojskowych
uczelniach, gdzie na świadectwie dojrza-
łości jest obowiązkowa matematyka, mo-
gą jeszcze zdecydować się, co zdawać na
22 Polska Zbrojna
ANNA DĄBROWSKA
maturze”, wyjaśnia komendant WKU
w Ostrołęce ppłk Krzysztof Gemza.
Halę sportową, gdzie rozstawiono sto-
iska szkół i jednostek wojskowych, oblega
cały dzień ponad dwa tysiące młodych lu-
dzi, przede wszystkim uczniowie liceów
i techników. Najbardziej interesuje ich ofer-
ta szkół. Zbierają ulotki i informatory, wy-
pytują o wymagania i egzaminy.
„Praca po takiej szkole jest pewna, a za-
robki niezłe”, podkreślają.
„Ja chciałbym pójść do szkoły oficer-
skiej, najchętniej do Wojskowej Akademii
Technicznej”, zaznacza Kamil Jasiński.
Chętnych do studiowania na WAT jest
zresztą znacznie więcej.
„Trudno się dziwić. Jesteśmy dobrą
uczelnią, a po skończeniu u nas nauki – tak-
że studiów cywilnych – nie ma kłopotu
z pracą”, zachwalają przedstawiciele aka-
demii. Na stoisku obok dwóch młodych lu-
dzi dopytuje się o zasady odbywania uni-
tarki na Akademii Marynarki Wojennej.
„Marzy nam się morze i służba na okrę-
cie, ale jeszcze nie wiemy, czy dalibyśmy
radę”, tłumaczą Adam i Paweł.
Ich kolega Tomek woli szkołę podofi-
cerską.
EWA KORSAK
„Łatwiej się dostać. Nauka trwa jedena-
ście miesięcy, a potem, jak zechcę, mogę
uczyć się dalej”, przekonuje.
„Nie narzekamy na brak zainteresowa-
nia”, potwierdza st. chor. Zbigniew Płacz-
kiewicz, rzecznik prasowy Szkoły Podofi-
cerskiej Wojsk Lądowych w Toruniu. Opo-
wiada, że rok temu martwili się o kandy-
datów, a w 2008 roku było już czterech
chętnych na jedno miejsce.
„Mimo otwartych rynków pracy na Za-
chodzie młodzi wybierają armię, bo myślą
o stabilizacji”, uważa. Kiedy dwie ostrołę-
czanki pytają, czy szkoła przyjmuje także
dziewczyny, chorąży zachęca: „Studiuje
u nas teraz 19 pań, czyli najwięcej ze
wszystkich szkół podoficerskich”.
Najlepiej być kierowcą
Dla rezerwistów też było sporo propo-
zycji. 15 Mazurska Brygada Saperów
przyjechała z 55 wolnymi stanowiskami
dla szeregowych zawodowych – specjali-
stów operatorów maszyn inżynieryjnych,
elektromechaników, nurków i kierowców
kategorii C+E.
„A coś dla mojego syna – kaprala rezer-
wy?”, pyta pan, podchodząc do stolika.
nr 44/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY
PORADY PORADY
PO SŁUŻBIE |
PO SŁUŻBIE
HISTORIAHISTORIA || | |
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA ||
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO | | || || |

„Niestety wakaty dla podoficerów już

obsadziliśmy”, odpowiada kpt. Krzysztof
Kowalski, dowódca kompanii drogowo-
-mostowej. Także 2 Brygada Saperów z Ka-
zunia szuka 25 starszych szeregowych
– głównie ze specjalnościami saperskimi.
„Kilka osób wzięło telefon do jednostki
– kończą szkołę za rok lub dwa i już chcą
się dowiedzieć o zasady służby”, mówi por.
Dominik Kaczmarek z kazuńskiej bryga-
dy. Natomiast 1 Batalion Remontowy
z Łomży jest prawie ukompletowany.
„Potrzebujemy trzech techników – pra-
cowników cywilnych, lekarza i pięciu
szeregowych zawodowych jako kierow-
ców”, wylicza kpt. Marek Niedźwiec-
ki. Także 15 Brygada Zmechanizowana
ANNA DĄBROWSKA

ma obsadzone już około 70 procent eta-

tów. Zostały jeszcze 224 wakaty, głów-
nie w specjalnościach zmechanizowa-
nych i logistycznych.
Jednak największym powodzeniem cie-
szył się stolik 10 Warszawskiego Pułku Sa-
mochodowego.
„Poszukujemy 140 osób, przede wszyst-
kim kierowców, także z kategorią B.
W Ostrołęce jest technikum samochodo-
we, i stąd tylu chętnych”, wyjaśnia st. chor.
Krzysztof Szałkiewicz z sekcji personal-
nej pułku. Atutem jednostki jest także to,
że można rozpocząć w niej pracę bez wcze-
śniejszego odbycia służby zasadniczej.
„Wystarczy trzymiesięczne szkolenie
podstawowe, a pierwsza pensja to 1800 zł
brutto. Do tego zakwaterowanie i wyży-
wienie oraz możliwość podwyższenia ka-
tegorii prawa jazdy aż do D”, zachęca sierż.
Sebastian Odziemczyk. Kilka dziewcząt
bierze ulotkę z normami z WF.
„Egzaminy mamy we wtorki i 85 pro-
cent osób się po nich kwalifikuje”, zazna-
cza chorąży.
„To superszansa. W Ostrołęce co naj-
wyżej pracowałabym w sklepie, a tak po-
jadę do Warszawy, będę wozić ważnych
ludzi i sporo zarobię”, planuje Kasia
Czarniecka.
Braki w bazie
„Wiosenne targi oraz akcja reklamowa
«Zawód – żołnierz. Dołącz do najlepszych»
przynoszą efekty”, uważa podpułkownik
Gemza. Z terenu administrowanego przez
WKU liczba powołanych do zawodowej
służby wojskowej wzrosła trzykrotnie.
W 2007 roku było ich około 20, teraz słu-
ży już 60 osób, a kolejnych 20 załatwia for-
malności. Do szkół wojskowych przyjęto
w ubiegłym roku 11 kandydatów, w 2008
roku naukę rozpoczęło 25 osób, w tym
14 na WAT.
„Stajemy się jednym z wielu pracodaw-
ców na rynku”, mówi podpułkownik
Gemza.
HALĘ SPORTOWĄ,
GDZIE ROZSTAWIONO STOISKA
SZKÓŁ I JEDNOSTEK
WOJSKOWYCH, OBLEGAŁO
PONAD DWA TYSIĄCE
MŁODYCH LUDZI
Tak naprawdę po marcowych targach
chętnych było nawet za dużo – pojawił się
bowiem problem z brakiem etatów w jed-
nostkach.
„Dzwonili do nas młodzi ludzie i pytali,
co z ich pracą, bo żołnierze zapisali nazwi-
ska, a oni teraz czekają na odzew”, tłuma-
czą w WKU. „Dlatego na targach są tylko
te jednostki, które etaty już mają i mogą
zaproponować od razu podjęcie pracy”, za-
pewnia podpułkownik Gemza.
„Wolimy przedstawić o kilka stanowisk
mniej, ale za to pewnych, niż stracić zapał
młodych ludzi”, przekonuje ppłk Jarosław
Cyckowski, zastępca szefa Wojewódzkie-
go Sztabu Wojskowego w Warszawie.
W WKU obiecują, że teraz chętnym do
służby w armii znajdą stanowisko w ty-
dzień, a proces kwalifikacji do służby trwa
około miesiąca.
Zdaniem pracowników WKU, łatwiej
byłoby im jednak szukać etatów, gdyby ist-
niała baza danych o wszystkich wolnych
stanowiskach w armii.
„Na razie jest tylko baza «Starszy szere-
gowy». W WSzW zbieramy dodatkowo
dane o wolnych etatach z mazowieckich
jednostek”, tłumaczy podpułkownik Cyc-
kowski. Jak uzupełnia podpułkownik
Gemza, kiedy przychodzi do nich rezer-
wista – kapral czy plutonowy – muszą
dzwonić i szukać dla niego stanowiska.
„Dlatego system informacji o wszyst-
kich wolnych etatach w armii byłby dla
nas rewelacyjny”, uważa szef ostrołęc-
kiego WKU.
Kasa i kwatera
Zainteresowani służbą w wojsku pytali
na targach przede wszystkim o warunki so-
cjalne, mieszkanie i zarobki. Nie da się bo-
wiem ukryć, że pieniądze to dzisiaj jeden
z najważniejszych czynników branych pod
uwagę przy wyborze pracy.
„WKU przekazało nam ostatnio ponad
300 ofert pracy w armii. Ludzie się nimi
interesują, bo mogą zarobić, a często wy-
starczy tylko wykształcenie gimnazjalne”,
mówi Magdalena Prot z Wojewódzkiego
Urzędu Pracy, filia w Ostrołęce. Choć jed-
nak armia oferuje (bez dodatków) dla star-
szego szeregowego 2200 złotych, kaprali
– 2700, a podporuczników – 3540 zł, to
sporo ochotników rezygnuje, kiedy dowia-
dują się, że nie ma wolnych stanowisk
w jednostkach blisko domu.
„Mam stu takich chętnych. Dlatego bar-
dzo przydałyby się nam uregulowania do-
tyczące dodatku mieszkaniowego. Gdyby
młody żołnierz dostawał od armii zwrot
części kosztów wynajęcia mieszkania,
z tych stu osób pewnie połowa zdecydo-
wałaby się na służbę nawet w dalszych re-
jonach Polski”, twierdzi podpułkownik
Gemza.
„Mimo to armia zawodowa to nadal
szansa dla młodych ludzi na atrakcyjną
pracę, szczególnie w naszym regionie,
który nie jest zbyt bogaty”, uważa Ja-
nusz Kotowski, prezydent Ostrołęki.
„A dla części z nich wojsko może stać
się nie tylko pracodawcą, ale i sposobem
na życie”, dodaje. 
anna.dabrowska@redakcjawojskowa.pl

nr 44/2008 Polska Zbrojna 23

AAAAAAA MIESZKANIA
WOJSKO AAAAAAAA
OD URZĘDU
DO KORPORACJI
GRAFIKA: PAWEŁ KĘPKA
Obecne kierownictwo WAM dobrze
zdaje sobie sprawę, że profesjonalizacja ar-
mii w sposób bezpośredni dotknie również
agencję.
„Będziemy mieli więcej klientów. Dą-
żymy do tego, aby każdy z nich był zado-
wolony z naszych usług. Dziś tak nie jest,
a winą za całą sytuację obarczyć można
przede wszystkim «urzędniczą kulturę»
wewnątrz firmy i przerost pionów pomoc-
niczych nad merytorycznymi. To wszyst-
ko przekłada się na niską jakość świadczo-
nych usług”, tłumaczy prezes WAM Pa-
weł Kossecki. Dlatego jednym z prioryte-
tów będzie zmiana podejścia do klienta,
tak by efekty były faktycznie widoczne.
Agencja musi przejść jednak spore zmia-
ny organizacyjne.
„Dziś pracuje u nas 1248 osób, z czego
ponad połowa zajmuje stanowiska w tak
zwanych działach pomocniczych, czyli ka-
drowych, ekonomicznych i organizacyj-
24 Polska Zbrojna
nych. Sprawami stricte mieszkaniowymi
i obsługą klienta w 11 naszych oddziałach
zajmuje się zaledwie 160 osób. To zdecy-
dowanie za mało. Dlatego planujemy prze-
nieść punkt ciężkości i zmniejszając licz-
bę stanowisk pomocniczych, zwiększyć
liczbę tych odpowiedzialnych za bezpo-
średni kontakt z klientem”, wyjaśnia Pa-
weł Kossecki. Z pewnością planowane
zmiany nie odbiją się negatywnie na żoł-
nierzach. Wystarczy spojrzeć na rynek cy-
wilny, gdzie firmy zatrudniające kilka ty-
sięcy osób mają jedynie stuosobowe dzia-
ły finansowe. Bez nadmiernej biurokracji,
zbędnych kosztów…
„Dlaczego my mamy nie spróbować?”,
pyta retorycznie prezes WAM.
Częściowa centralizacja
Zmiany organizacyjne nie skończą się
na zmianie stanowisk. Nowa strategia
WAM zakłada, że wszystkie funkcjonują-
PAULINA GLIŃSKA
Poprawa jakości
świadczonych usług, lepsza
obsługa klienta, największe
od lat zmiany organizacyjne
i nowe spojrzenie na budżet
– to najważniejsze założenia
nowej strategii Wojskowej
Agencji Mieszkaniowej.
Zmian oczekuje środowisko
wojskowe i MON.
Zapowiedział je również
sam premier Donald Tusk.
ce w oddziałach regionalnych działy po-
mocnicze zostaną scentralizowane. Teraz
wiele funkcji w centrali i oddziałach się du-
bluje, a całość przypomina federację nie
zawsze działającą na korzyść klienta. Każ-
dy z oddziałów ma swoje finanse, swój
dział windykacji, a to powoduje, że i spo-
sób planowania nie jest najlepszy.
„Podam chociażby przykład z ostatnich
dni: w jednym z oddziałów chciano kupić
mieszkania. Po przetargu podano mi cenę,
przesłano dokumenty do podpisu. Nie by-
łem z niej zadowolony, więc powołałem
własną komisję i stwierdziliśmy, że usta-
lone już ceny mogą być niższe jeszcze
o 10–20 procent. Zacząłem więc renego-
cjować warunki umów i dzięki temu uzy-
skaliśmy ponad 8 milionów złotych real-
nych oszczędności. Takich przykładów jest
więcej, a pokazują one jedynie, że dzisiej-
sze funkcjonowanie agencji mimo rozbu-
dowanych struktur jest nieefektywne. Dy-
rektorzy oddziałów regionalnych, zamiast
skupiać się na potrzebach mieszkaniowych
żołnierzy, muszą myśleć o wszystkich in-
nych sprawach dotyczących funkcjonowa-
nia oddziału. Dlatego centralizacja jest po-
nr 44/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY
PORADY PORADY |
PO SŁUŻBIE
trzebna”, mówi Paweł Kossecki. Dla po-
tencjalnych klientów takie plany oznaczać
mogą tylko zmiany na lepsze. Oddziały re-
gionalne pozostaną, ale pozbawione dzia-
łów pomocniczych będą mogły koncentro-
wać się wyłącznie na obsłudze klienta.
„Staniemy się firmą usługową działają-
cą na rynku na podobnych zasadach jak in-
ne firmy, z tą tylko różnicą, że naszymi
klientami będą żołnierze”, mówi Tadeusz
Wyrzykowski, doradca prezesa WAM.
Nowa struktura organizacyjna ma być go-
towa w styczniu 2009 roku.
W ludziach siła
Jak przyznaje Paweł Kossecki, aby
agencja mogła zapewnić klientowi efek-
tywną obsługę, będzie potrzebowała wy-
kwalifikowanych pracowników. Jednym
z elementów nowej strategii ma być za-
tem także optymalizacja zatrudnienia
i wdrożenie systemu doboru profesjonal-
nej kadry.
„Niemożliwe jest zaprogramowanie
człowieka jak maszyny w taki sposób, że-
by każdy z dnia na dzień zaczął dobrze ob-
sługiwać klienta. Zdajemy sobie sprawę,
że zarządzanie zasobami ludzkimi to pro-
ces ciągły i bardzo skomplikowany, wy-
magający czasu, ale jesteśmy na to przy-
gotowani”, wyjaśnia Hanna Pyszkiewicz-
-Kopała, pełnomocnik prezesa WAM do
spraw zarządzania zasobami ludzkimi. Pra-
cownicy WAM mają nadzieję, że wszelkie
zmiany kadrowe zostaną przeprowadzone
bezboleśnie.
„Przede wszystkim będziemy chcieli
wykorzystać swoje zasoby i spośród pra-
cowników agencji wyszukać tych, którzy
mogą rozwinąć swoje umiejętności. Chce-
my opracować skuteczny system ocen pra-
cowników, gdzie po pierwsze każdy z nich
będzie oceniał się sam, a po drugie, będą
go oceniali klienci, czyli żołnierze, i bez-
pośredni przełożony. Z tego wyciągnie-
my średnią ocenę”, tłumaczy Hanna
Pyszkiewicz-Kopała. Z pewnością jed-
nak pierwszym krokiem w drodze do
zmian będzie poprawa komunikacji we-
wnętrznej w agencji, która dziś, jak przy-
znają pracownicy, kuleje.
„Sukces wdrożenia nowej strategii za-
równo w zakresie kontrolingu, budżetu, jak
i obsługi klienta zależeć będzie od komu-
nikacji wewnątrz naszej firmy, od tego, jak
pracownicy odbiorą zmiany, czy je zrozu-
mieją i czy będą chcieli czynnie brać
w nich udział”, wyjaśnia pełnomocnik pre-
zesa WAM do spraw zarządzania zasoba-
mi ludzkimi.
Jednym z wyzwań stojących przed
WAM ma być także przygotowanie budże-
tu w taki sposób, by umożliwić nadzór nad
racjonalnym wykorzystaniem zasobów.
nr 44/2008
||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA
MILITARIAMILITARIA ||
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO
„Dotychczas było tak, że budżet powsta-
wał w pionie finansowym, i na dobrą spra-
wę to on, a nie wykonawca, był jego dys-
ponentem. Brakowało w tych rozwiąza-
niach odpowiedzialności za podejmowa-
ne decyzje. Chcemy to zmienić tak, aby
dysponentami budżetu byli konkretni wy-
konawcy, którzy będą za niego odpowie-
dzialni i będą się musieli z niego rozliczyć”,
tłumaczy Tadeusz Wyrzykowski. W sze-
roko pojętej działalności finansowej ma po-
móc także planowany do wdrożenia w po-
łowie przyszłego roku Zintegrowany Sys-
tem Informatyczny, który pozwoli na bie-
żącą kontrolę kosztów.
„Budżet to niezwykle ważna sprawa,
a my chcemy dokładnie znać koszty, wie-
dzieć, co z czego wynika, ile możemy za-
inwestować”, mówi prezes WAM, zasta-
nawiając się jednocześnie nad nowymi
sposobami finansowania inwestycji. „Ma-
my co prawda dotację z MON, mamy swój
kapitał rezerwowy, wynoszący dziś pół mi-
liarda złotych, ale musimy myśleć przy-
szłościowo. Planujemy poszukać alterna-
tywnych źródeł finansowania na rynku ze-
wnętrznym, na przykład ewentualnych kre-
dytów w prywatnych bankach czy wspól-
nych inwestycji z dużymi deweloperami.
Myślimy też o odejściu od tworzenia swo-
istych „enklaw wojskowych” na rzecz osie-
dli, w których jedynie część mieszkań bę-
dzie przeznaczona na zakwaterowanie żoł-
nierzy, pozostałe zaś będą sprzedawane na
rynek prywatny przede wszystkim przy po-
mocy naszej spółki WTBS Kwatera”.
Prezes w garnizonie
Bez wątpienia na ocieplenie chłodnego
dotąd wizerunku WAM wpłyną też bezpo-
średnie kontakty prezesa agencji z żołnie-
rzami w jednostkach całej Polski. To też
jeden z elementów nowej strategii.
„Chcemy być bliżej żołnierzy w dosłow-
nym tego słowa znaczeniu. Zaczęliśmy od
takich prostych ruchów, jak wizyty w róż-
nych garnizonach. Z bliska przyglądamy
się, jak to wszystko wygląda i powoli po-
znajemy potrzeby. Wychodzę z założenia,
że komunikacja na tych najniższych szcze-
blach jest niezwykle istotna. Te nasze wi-
zyty – bo zaczęli też jeździć ludzie z od-
działów regionalnych – są bardzo dobrze
odbierane przez żołnierzy, co potwierdza
nawet ostatni meldunek o nastrojach ka-
dry”, mówi Paweł Kossecki.
Po krokach najprostszych przyjdzie czas
na rozwiązania systemowe: zmiany orga-
nizacyjne, ocenę pracowników, nowy sys-
tem doboru kadr. To wszystko, jak twier-
dzi prezes WAM, musi przynieść efekty.
Pierwsze, jak obiecuje, będą widoczne już
w przyszłym roku.  nie zamiarów inwestycyjnych.
paulina.glinska@redakcjawojskowa.pl
| |
|| || |
OPINIE
Płk Anatol
Tichoniuk,
przewodniczący
Konwentu Dziekanów
Korpusu Oficerów WP:
„Trudno nie zauważyć nowego stylu
zarządzania, który konsekwentnie
wprowadza prezes Wojskowej Agencji
Mieszkaniowej. Zwłaszcza odbiuro-
kratyzowanie struktur oraz zasada
funkcjonowania agencji „bliżej żołnie-
rza”, w tym bezpośrednie spotkania
kierownictwa z kadrą zawodową
w garnizonach, to krok w dobrym kie-
runku. Takie jest przecież oczekiwa-
nie całego środowiska wojskowego.
Pozostaje tylko życzyć dużo wytrwało-
ści w mierzeniu się z realiami życia
garnizonowego. A te realia to głównie
standard zakwaterowania tymczaso-
wego żołnierzy zawodowych w inter-
natach i kwaterach internatowych,
dalsza realizacja procesu prywatyza-
cji zasobu mieszkaniowego oraz nie-
zrozumiały dla żołnierzy – zdecydowa-
nie wyższy niż na rynku cywilnym
– poziom bieżących opłat w zasobach
Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.
W tle natomiast wyrasta nowe wy-
zwanie, jakim jest zabezpieczenie za-
kwaterowania dla wszystkich żołnie-
rzy zawodowych w związku z proce-
sem profesjonalizacji sił zbrojnych.
Stąd też interes resortu obrony oraz
oczekiwania kadry zawodowej
w sferze zakwaterowania są wyjątko-
wo duże”.
Określenie potrzeb
mieszkaniowych
W celu lepszego monitoringu po-
trzeb mieszkaniowych i możliwo-
ści podejmowania dzięki temu trafnych
decyzji WAM rozszerzyła współpracę ze
Sztabem Generalnym WP. Pozwoli to
ustalić ogólną liczbę żołnierzy i określić
ich rozmieszczenie w poszczególnych
garnizonach. Dzięki temu potrzeby
mieszkaniowe zostaną skonkretyzowa-
ne i będzie je można porównać z zaso-
bem dyspozycyjnym WAM. W dalszej
perspektywie pozwoli to na precyzowa-
Polska Zbrojna 25
WOJSKO DYSCYPLINA
Szanowni Państwo!

W imieniu Zarządu Głównego Krajowego Stowarzyszenia Ochrony Informacji Niejawnych uprzejmie

Państwa zapraszam na organizowane wspólnie z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Oficerów
Rezerwy Wojska Krąg Mars i Merkury – Polska oraz w porozumieniu z Polską Izbą Producentów na
Rzecz Obronności Kraju i Stowarzyszeniem Dostawców na rzecz Służb Mundurowych III Forum
Przedsiębiorców dotyczące przetargów publicznych (w tym MON i NATO) związanych z dostępem
do informacji niejawnych, które odbędzie się 19–20 listopada 2008 r. w WDW Rynia koło Warszawy.
Forum adresowane jest do prezesów, dyrektorów, członków rad nadzorczych, kadry zarządzającej oraz
pełnomocników ochrony przedsiębiorstw, jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych, które aktual-
nie realizują kontrakty związane z dostępem do informacji niejawnych lub zamierzają ubiegać się
o wykonywanie takich kontraktów.
Forum ma na celu przybliżenie uczestnikom tematyki związanej z zapewnieniem bezpieczeństwa in-
formacji objętych ochroną prawną i prawidłową realizacją umów lub zadań, których wykonywanie łą-
czy się z dostępem do informacji niejawnych, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony informacji nie-
jawnych w zakresie bezpieczeństwa przemysłowego, tajemnicy handlowej, służbowej i państwowej.
(-) Mieczysław T. Koczkowski, prezes zarządu

RAMOWY PROGRAM FORUM

Pierwszy dzień 19 listopada (środa)
Przyjazd uczestników i zakwaterowanie
do godz. 13.00.
Otwarcie forum: powitanie uczestników
i gości, przedstawienie wykładowców, omó-
wienie przebiegu obrad i spraw organiza-
cyjnych.
• Wystąpienie merytoryczne Polskiego
Przedstawiciela Wojskowego przy komite-
tach wojskowych NATO i UE.
• Aktualne i przewidywane zagrożenia dla
bezpieczeństwa informacji niejawnych i biz-
nesowych wynikające z sytuacji międzyna-
rodowej i krajowej.
Maria Wągrowska – b. wiceminister re-
sortu obrony narodowej, ekspert stosun-
ków międzynarodowych
• Wybrane problemy międzynarodowych
standardów i uwarunkowań ochrony infor-
macji niejawnych. Współpraca zagraniczna
– praktyczne aspekty.
płk dr Krzysztof Broda – ekspert bezpie-
czeństwa informacji
• Krajowe i zagraniczne (NATO, UE i UZE)
regulacje prawne bezpieczeństwa informa-
cji niejawnych w gospodarce narodowej
i przedsiębiorstwie.
mgr Maciej Hejduk – dyrektor Biura
Ochrony Informacji Niejawnych
Ministerstwa Gospodarki
• Wystąpienie tematyczne przedstawiciela
SKW dotyczące procedur bezpieczeństwa
informacji niejawnych.
• Bezpieczeństwo firmy a ochrona
informacji prawnie chronionych
– wady i zalety aktualnych rozwiązań
legislacyjnych.
mgr Ryszard Taradejna – b. dyrektor
Departamentu Prawnego MSWiA, eks-
pert sejmowy
Drugi dzień 20 listopada (czwartek)
• Deklaracja uprawnienia przepustką do
kontraktów natowskich. Procedury jej uzy-
skiwania.
kmdr Bogdan Wójtowicz – Departament
Spraw Obronnych Ministerstwa
Gospodarki
• Natowskie i polskie normy i wymagania
dla przedsiębiorców zawierających umowy
związane z dostępem do informacji niejaw-
nych. Zasady bezpieczeństwa przemysło-
wego, które muszą być uwzględnione w to-
ku realizacji inwestycji.
płk mgr Leszek Woźniak – Zakład
Inwestycji Organizacji Traktatu
Północnoatlantyckiego MON
• Doświadczenia i uwagi na temat wdroże-
nia i funkcjonowania w przedsiębiorstwie
procedur ochrony informacji niejawnych
NATO oraz przekazywanie informacji nie-
jawnych w kontaktach międzynarodowych.
dr inż. Józef Jakubczyk – prezes Zarządu,
Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Centrum
Techniki Morskiej SA
kmdr Jacek Wojtasik – pełnomocnik
ds. OIN, Ośrodek Badawczo-Rozwojowy
Centrum Techniki Morskiej SA
• Bezpieczeństwo przemysłowe – praktycz-
ne funkcjonowanie pionu ochrony w przed-
siębiorstwie w związku z ubieganiem się
i realizacją kontraktów związanych z dostę-
pem do informacji niejawnych krajowych
i zagranicznych.
dr inż. Marek Ryszkowski – ekspert
ochrony informacji, wykładowca Studiów
Podyplomowych, Uniwersytet Śląski
• Zarządzanie bezpieczeństwem informa-
cji w systemach i sieciach teleinformatycz-
nych przy realizacji kontraktów związanych
z dostępem do informacji niejawnych krajo-
wych i zagranicznych.
płk mgr inż. Franciszek Kumor – ekspert
BTI
• Certyfikacja systemów zarządzania: jako-
ścią, środowiskowego, bezpieczeństwem
informacji, bezpieczeństwem i higieną pra-
cy, bezpieczeństwem żywnościowym. AQAP
a kontrakty wojskowe.
dr inż. Witold Pokora – zastępca dyrekto-
ra ds. Certyfikacji, Zakład Systemów
Jakości i Zarządzania MON
• Gromadzenie i przetwarzanie znacznych
ilości informacji.
mgr inż. Zbigniew Maryniak – CPU
Service SJ
• Narzędzia, metody i nowoczesne techno-
logie ułatwiające zdobywanie/zabezpiecza-
nie informacji oraz ich ochrona.
mgr inż. Andrzej Góralski – prezes firmy
Agtes
Losowanie nagród ufundowanych przez or-
ganizatorów i sponsorów. Podsumowanie
przebiegu obrad Forum i wręczenie certyfi-
katów uczestnictwa. Wykwaterowanie i wy-
jazd uczestników III Forum
godz. 16.00.
 | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | |

Prace nad stworzeniem

munduru pola walki na miarę
oczekiwań żołnierzy
i możliwości przemysłu
przynoszą efekty.
W Wojskowym Ośrodku
Badawczo-Wdrożeniowym
Służby Mundurowej w Łodzi
zaprezentował je
29 września zespół zadaniowy.

ierwszy ,,us”, ubiór spe-

cjalny, pojawił się w jed-
nostkach w latach 60. ubie-
głego stulecia. Był to tzw.
deszczyk. Kolejno zmie-
niał się w „moro” i „pu-

ZBROJA
TOMASZ SZULEJKO mę”. Od lat 90. używany jest wzór 127A
zwany „panterą”, którego są dwie wer-
sje – letnia (wzór 124Z) i pustynna
(wzór 124Pl). W ciągu kilkudziesięciu
lat użytkowania polowych uniformów
oprócz wzoru kamuflażu zmieniały się
w zasadzie tylko liczba kieszeni oraz
ich rozmieszczenie. Najwięcej emocji

WZ. 2008
budziły kieszenie na nogawkach spodni.
Przygotowano nawet wersję ze schow-
kami na przedniej ich części (tzw. wer-
sja dla ułanów), co się jednak nie
sprawdziło i kieszenie wróciły na bocz-
ny szew. Formułę dotychczasowego
uniformu wyczerpało wyprucie gumo-
wego ściągacza bluzy. Ostatnią mody-
fikacją było pozbawienie kurtki zimo-
wej kołnierza typu ,,miś”. Czy na tym
koniec zmian?
Matka potrzeba
W projektowaniu ubioru pomagają do-
świadczenia z Iraku czy Afganistanu.
Żołnierze dobrze wiedzą, że mundur
musi być jak druga skóra. Intuicyjne
znalezienie kieszeni i to, że ubrania nie
czuje się na sobie, powinny być wy-
znacznikami jego funkcjonalności i wy-
gody. Choćby dlatego, że dzisiejsze mo-
dułowe oporządzenie taktyczne znaczą-
co różni się od tego, którego używano
kilka lat temu. Ważne też, aby mundur
był estetyczny.
O zaletach i wadach rozwiązań stoso-
wanych przez projektantów mundurów
decydują detale. Wiele z pozoru nieistot-
nych szczegółów ma znaczenie. Jeśli
konstruktorzy tego nie pojmą, mogą
stworzyć co najwyżej wygodne ciuchy
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

dla miłośników survivalu lub myśli-

wych.
W armiach państw bogatszych od Pol-
ski przy konstruowaniu munduru pola
walki myśli się o wykorzystaniu osią- 

nr 44/2008 Polska Zbrojna 27

AAAAAAA WYPOSAŻENIE
WOJSKO AAAAAAAA
gnięć nauki. Kluczową rolę w inteligent-
nym ubiorze, który stanie się kiedyś tak-
że schronieniem, tarczą i opatrunkiem,
ma odgrywać nanotechnologia. Upłynie
jednak wiele czasu, nim uda się stworzyć
futurystyczny uniform do wszechstron-
nego zastosowania. Choć technologie już
są dostępne, brakuje pieniędzy na ich ma-
sowe wdrożenie.
Stąpając po ziemi
Latem do wybranych jednostek bojo-
wych Wojsk Lądowych dotarły pierwsze
egzemplarze testowe nowego polskiego
umundurowania pola walki. Inspektorat
Wsparcia Sił Zbrojnych zdążył już ze-
brać pierwsze opinie żołnierzy użytku-
jących prototypowy wzór 2008. Spotka-
nie w Łodzi było więc okazją do anali-
zy wniosków oraz wskazania kierunków
modyfikacji nowych mundurów po eta-
TOMASZ SZULEJKO
pie badań użytkowych. Rozmawiali
o tym decydenci, naukowcy, żołnierze,
producenci oraz niezależni eksperci.
Moderatorami konferencji byli płk Bo-
gusław Hapoński, szef Szefostwa Służ-
by Mundurowej IWSZ, i ppłk Krzysz-
tof Kacprzak, komendant WOBWSM.
Głos zabrali też płk rez. Krzysztof Cy-
wiński z Departamentu Polityki Zbro-
jeniowej MON oraz ppłk Adam Dem-
bek z Dowództwa Wojsk Lądowych.
Nie zabrakło żołnierzy reprezentują-
cych wszystkie związki taktyczne WL.
Pojawili się przedstawiciele firm produ-
kujących ubiory dla wojska. Spostrzeże-
niami dzielili się również Adam Dubiel
z ,,Raportu – WTO” oraz Mateusz Kur-
manow i Michał Sitarski z ,,Nowej
Techniki Wojskowej”.
„Sugestie i opinie praktyków wyrażo-
ne w ankietach posłużyły do opracowa-
nia wniosków, które po przeanalizowa-
niu zostaną uwzględnione przy produk-
cji wdrożeniowej partii umundurowa-
nia”, obiecał ppłk Jacek Zdanowicz,
starszy specjalista Szefostwa Służby
Mundurowej IWSZ.
28 Polska Zbrojna
Różne punkty widzenia pozwoliły
wszechstronnie ocenić zastosowane w
prototypach munduru rozwiązania. Cen-
ne okazały się zwłaszcza uwagi żołnie-
rzy, którzy testowali uniform polowy
wzór 2008 (również w wersji letniej),
polowy tropikalny w kamuflażu pu-
stynnym wzór 2008 oraz koszulobluzę
pod kamizelkę ochronną. Dyskutanci
rozmawiali też o kombinezonie oraz
kurtce zimowej czołgisty. Zasadniczo
doceniono zmianę podejścia służb
mundurowych do sposobu pozyskiwa-
nia nowych ubiorów. Dotychczasowe
próby tworzenia przedmiotów zaopa-
trzenia mundurowego polegały na do-
starczaniu do jednostek gotowego asor-
tymentu, który trudno było modyfiko-
wać po zakupie. Teraz jest inaczej.
Przed wprowadzeniem do masowej
produkcji konkretnego wyrobu słucha
Ostatnie półwiecze
przyniosło kilka
ewolucyjnych zmian
w umundurowaniu
żołnierzy Wojska
Polskiego. Mundur polowy
modyfikowano, nie
poprawiając jednak istotnie
jego funkcjonalności
się opinii użytkowników, które mogą
(choć nie muszą) być uwzględnione
w ostatecznej specyfikacji munduru.
Łódzkie spotkanie posłużyło do spi-
sania swoistego protokołu uzgodnień
i rozbieżności. Zwrócono uwagę, że
nadal nie mamy nowoczesnego kamu-
flażu o odpowiedniej kontrastowości,
a dotychczasowy jest obarczony błę-
dem produkcji i odbioru technicznego.
Na pozór identyczny mundur miewa
różne odcienie tych samych barw. Trze-
ba też zająć się niepalnością tkanin
używanych do wyrobu mundurów.
W tym przypadku niezbędne jest uzy-
skanie kompromisu pomiędzy odpor-
nością na ogień i zdolnością do ,,oddy-
chania” tkanin. Brakuje jeszcze wnio-
sków z użytkowania kurtki zimowej
czołgisty. Tu trzeba poczekać na srogą
zimę, która będzie najlepszym testem
dla nowego wyrobu. Poprzednie pomy-
sły były nietrafione. Teraz WOBWSM
proponuje kombinezon, który oprócz
walorów użytecznych oraz bojowych
ma element poprawiający bezpieczeń-
stwo żołnierza: zintegrowane z kombi-
nezonem szelki ewakuacyjne ułatwią
w razie czego akcję ratunkową. Kon-
strukcja ubioru nawiązuje tym samym
do standardów światowych.
Mundurowcy zapowiadają, że teraz
kolej na poważną dyskusję o ubiorach
lotników.
Stójka, flaga, pas
Wiele miejsca w dyskusji poświęcono
różnym detalom umundurowania. Przy-
kładem dobrego patentu jest kołnierz
munduru w kształcie stójki. Jednak nie-
które proponowane rozwiązania nie
sprawdzają się w praktyce. Poprawy
wymagają między innymi rozmiesz-
czenie kieszeni bluzy, ich rozmiar i kąt
nachylenia. Trzeba też ulepszyć zapię-
cia. Nieporozumieniem jest umieszcze-
nie naszywek flag na patkach kiesze-
ni. Należy wrócić do sprawdzonego
usytuowania ich trzy centymetry po-
niżej wszycia rękawów. Żołnierze
użytkownicy prototypów wskazywali,
że nie sprawdza się umieszczenie stop-
nia wojskowego w rozmiarze 10 cen-
tymetrów kwadratowych na lewej pier-
si. Prostszym, kompromisowym wyj-
ściem wydaje się umieszczenie na
środku bluzy patki umożliwiającej
przypięcie używanego już, wsuwane-
go naramiennika z oznaką wojskowej
szarży. Przemyślenia wymaga ponad-
to stosowanie gumek naciągających
spodnie pod stopą. Żołnierze potrze-
bują takiej konstrukcji nogawki, która
pozwoli – w zależności od potrzeb
– nosić spodnie wpuszczone w cholew-
ki butów lub na zewnątrz. Natomiast
alternatywę dla szelek podtrzymują-
cych spodnie powinien stanowić uni-
wersalny parciany pasek z prostą klam-
rą zaciągającą.
Nareszcie mamy produkt, który speł-
nia podstawowe oczekiwania żołnierzy.
Rozważania takie jak spotkanie w Ło-
dzi służą poprawianiu detali. Istotne jest
również to, że personel Wojskowego
Ośrodka Badawczo-Wdrożeniowego
Służby Mundurowej potrafi wsłuchiwać
się w głosy praktyków z jednostek linio-
wych. Jeszcze bardziej cieszy to, że ci
fachowcy zachęcają żołnierzy użytku-
jących mundury do dzielenia się z ni-
mi opiniami, zaś Inspektorat Wsparcia
daje zielone światło i przekłada luźne
uwagi na konkretne decyzje. Tego
w wojsku jeszcze nie było! To dowód,
że w procesie profesjonalizacji sił
zbrojnych nie zapomina się o człowie-
ku i jego potrzebach. Wszak to ludzie
są tu najważniejsi. 
tomasz.szulejko@redakcjawojskowa.pl
nr 44/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY |
PORADY PORADY
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO || || |

Ponad sto artykułów prasowych

w prasie ogólnopolskiej i lokalnej, in-
formacji w telewizyjnych i radiowych
serwisach czy też internetowych wiado-
mości poświęconych rekrutacji do armii
i procesowi jej profesjonalizacji świadczy
o niemal społecznej debacie. Jej efekty
wskazał wrześniowy sondaż przeprowa-
dzony przez Gfk Polonia – 91 procent.Po-
laków uważa, że potrzebna jest armia
zawodowa. W badaniu opubli-
kowanym przez CBOS
Promocja polskiej w lutym tego roku idea
armii to nie doraźne całkowitej profesjona-
działanie „od kampanii lizacji cieszyła się je-
do kampanii”. To instytucje dynie… 54-procento-
i osoby zaangażowane wym poparciem.
w kształtowanie pozytywnego
wizerunku i wspomaganie Pierwszy krok
procesu rekrutacji Pierwsza w historii
naszych sił zbrojnych wi-
zerunkowa akcja reklamo-
wa została zakończona. Ale

JANUSZ BŁASZCZAK
nie oznacza to absolutnie przerwania

ZAWÓD: ŻOŁNIERZ
nieustannego procesu tworzenia pozy-
tywnego wizerunku armii. Szczególnie
że budowa wizerunku pracodawcy to
proces długofalowy. Od początku Woj-
Wojsko Polskie w 2008 roku po raz pierwszy w historii sko Polskie korzysta z najnowocześniej-
szych wzorców. Naszym celem jest nie
przeprowadziło kampanię społeczną zachęcającą do zawodowej tylko pozyskanie chętnych do służby, ale
służby wojskowej. Niezależnie od gustów odbiorców jedno również zmiana wizerunku armii. Czy
jest pewne: o żadnym innym zawodzie nie było w Polsce tak głośno w tym roku to zadanie zostało wykona-
jak o zawodzie żołnierza. ne? Proszę zapytać tych młodych ludzi,
którzy ze zdziwieniem, ale i życzliwym
M I C H A Ł Ł A ZOW S K I , S TA N I S Ł AW P I L H U L zainteresowaniem spoglądali po raz
pierwszy na „wojskowe miasteczko”
Z całą pewnością nie sposób nie za- pie jej tworzenia wsparli nas eksperci promujące służbę wojskową podczas
uważyć rosnącego zainteresowania od reklamy społecznej. Pozyskaliśmy „Przystanku Woodstock”.
wśród młodzieży podjęciem zawodowej potężnych partnerów, zarówno medial- Promocja polskiej armii to nie doraź-
służby wojskowej. Wskazują na to in- nych, jak i instytucjonalnych oraz spo- ne działanie „od kampanii do kampa-
formacje z wojskowych komend uzupeł- łecznych. Loga Telewizji Polskiej, nii”. To instytucje i osoby zaangażowa-
nień i jednostek wojskowych. Na pew- Poczty Polskiej, Polskich Kolei Pań- ne w kształtowanie pozytywnego wi-
no nie można tego zainteresowania stwowych oraz „Gazety Wyborczej” zerunku i wspomaganie procesu rekru-
przypisywać wyłącznie wiszącym na umieszczone na ponad 2000 billboar- tacji. W bieżącym roku ujrzała światło
pocztach czy dworcach kolejowych pla- dów w całej Polsce to niewątpliwy suk- dzienne decyzja ministra obrony naro-
katom czy reklamowym filmom. Kam- ces. I nie chodzi tu o oszczędności wy- dowej w sprawie działalności promo-
pania promocyjna z pewnością jednak nikające z umożliwienia bezpłatnej cyjnej w resorcie obrony narodowej.
zwróciła uwagę młodych osób na ofer- emisji telewizyjnych spotów, praso- Dzięki niej dowódcy poszczególnych
tę, jaką przygotowała dla nich armia. wych ogłoszeń czy też plakatów. Poka- rodzajów sił zbrojnych uzyskali narzę-
Być może zauważony w małej miejsco- zaliśmy, że proces profesjonalizacji to dzia do promowania swoich żołnierzy
wości nad morzem albo w górach pla- nie wewnętrzna sprawa polskiej armii. i jednostek. To niezwykle ważne, bo
kat lub obejrzany w telewizji w prze- Działaliśmy nie jak typowy pracodaw- już w niedalekiej przyszłości będzie-
rwie meczu spot promujący Wojsko Pol- ca, ale jak instytucja najwyższego spo- my mieli do czynienia z sytuacją,
skie były impulsem do zastanowienia łecznego zaufania – którą z całą pew- w której o jednego Kowalskiego kon-
się: a może warto podążyć właśnie tą nością jesteśmy. Udowodniliśmy, że kurować będą Wojska Lądowe, Siły Po-
drogą… Nigdy nie będziemy mieli pew- służba wojskowa jest służbą dla dobra wietrzne, jak też Marynarka Wojenna
ności, co ostatecznie zadecydowało całego społeczeństwa. A reklama od- czy Żandarmeria Wojskowa. 
o tym, że dana osoba została szerego- powiadająca profilowi naszej działal-
wym, podoficerem czy oficerem. ności to najszlachetniejsza z reklam Michał Łazowski, Stanisław Pilhul
– reklama społeczna. Niech o sile spra- są pracownikami Departamentu
Wewnętrzna sprawa wojska wy zaświadczy zaproszenie do promo- Wychowania i Promocji Obronności MON
Kampanii promocyjnej „Zawód: żoł- wania profesjonalnej służby wysłane do
nierz” nie prowadziliśmy sami. Na eta- wojska przez Jerzego Owsiaka. polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl

nr 44/2008 Polska Zbrojna 29

AAAAAAA PRAWO
PORADY AAAAAAAA
Dodatek za rozłąkę

Masz problem?
– w przypadku, gdy nie przesie-

§
dlili się oni wraz z nim do nowe-
Mam pytanie dotyczące dodatku za rozłąkę, gdyż nie wiem, jak
go miejsca pełnienia służby
do końca interpretować przepis par. 7a ust. 1 rozporządzenia
i zamieszkują w miejscowości,
ministra obrony narodowej z 28 maja 2004 r. w sprawie należno-
do której nie jest możliwy co-
ści żołnierzy zawodowych za przeniesienia i podróże służbowe.
dzienny dojazd publicznymi
W 2006 r. wziąłem ślub. Rok później, po zdaniu egzaminu, zosta-
środkami transportu.
łem przyjęty do Szkoły Podoficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie.
W roku 2008 ukończyłem szkołę, a w lipcu zostałem promowany Biorąc pod uwagę, że stanowi-
na stopień kaprala i objąłem stanowisko służbowe w Mirosławcu, sko służbowe w Mirosławcu
oddalonym od Dęblina 560 kilometrów. Moja żona została w ro- jest pierwszym stanowiskiem
dzinnym domu w Dęblinie, ja natomiast zamieszkałem w interna- służbowym w czasie pełnienia
cie w Mirosławcu. Czy z tego tytułu należy mi się dodatek za roz- zawodowej służby wojskowej,
łąkę i czy mam prawo się o taki ubiegać. nie może być w tym przypadku
mowy o nowym stanowisku,

D odatek za rozłąkę przy-

sługuje żołnierzowi zawo-
dowemu mającemu małżonka
lub pozostające na jego utrzy-
maniu dzieci własne, dzieci
jego małżonka, dzieci przy-
sposobione i przyjęte
na wychowanie, w tym w ra-
mach rodzin zastępczych, al-
bo inne dzieci, których opie-
kunem prawnym został usta-
nowiony żołnierz lub jego
małżonek:
1) do ukończenia osiemnastu lat
życia lub do ukończenia dwudzie-
stu pięciu lat życia, jeżeli kształcą
się w szkole lub studiują;
2) które stały się całkowicie
niezdolne do pracy lub niezdol-
ne do samodzielnej egzystencji
przed osiągnięciem wspomnia-
nego wieku
i dlatego w opisanej sytuacji
przedmiotowa należność pie-
niężna nie przysługuje.
ŹRÓDŁO PRAWA: par. 7a ust. 1 w związ-
ku z par. 3 ust. 2 rozporządzenia ministra
obrony narodowej z 28 maja 2004 r.
w sprawie należności żołnierzy zawodo-
wych za przeniesienia i podróże służbowe
(DzU z 2004 r. nr 140, poz. 1487
i z 2007 r. nr 192, poz. 1389).

Podwyżki
T rwają uzgodnienia międzyre-
sortowe w sprawie rozporzą-
dzenia Ministerstwa Obrony Naro-
dowej dotyczącego uposażenia
kandydatów na żołnierzy zawodo-
wych. Jeśli propozycje zostaną za-
akceptowane, od stycznia elewi
i podchorążowie będą mogli liczyć
na znaczące podwyżki żołdu. No-
we stawki mają zależeć od procen-
towej stawki najniższego uposa-
żenia, jakie otrzymuje żołnierz za-
wodowy, a także od wykształcenia
i roku nauki. Jeśli przepisy wejdą
w życie od nowego roku, elewi
w ośmiu wojskowych szkołach
podoficerskich otrzymają 35 pro-
cent najniższego uposażenia żoł-
nierza. Najniższa pensja wojsko-
wego ma wynieść 2500 zł brutto,
czyli kandydat na podoficera otrzy-
małby 875 zł (obecnie 210 zł).
W uczelniach wojskowych, propo-
nuje się następujące stawki: na
pierwszym roku 40 procent mini-
malnego uposażenia kadry zawo-
dowej (1000 zł, obecnie 280 zł
miesięcznie), na drugim – 50 pro-
cent (1250 zł, obecnie 350 zł), na
trzecim – 60 procent (1500 zł,
obecnie 420 zł), na czwartym
– 70 procent (1750 zł, obecnie
490 zł), na piątym i szóstym
– 80 procent (2000 zł, obecnie
560 zł). Podchorąży w tytułem ma-
gistra podczas nauki w studium ofi-
cerskim miałby otrzymać 2000 zł
brutto (obecnie 560 zł). (PG)
CO NOWEGO
§ 10 października 2008 r. wydany został Dziennik Urzędo-
wy Ministra Obrony Narodowej nr 18. Ukazały się w nim:
zarządzenia:
1) Nr 25/MON z 12 września 2008 r. zmieniające zarządze-
nie w sprawie nadania statutu samodzielnego publicznego
zakładu opieki zdrowotnej (poz. 237),
2) Nr 26/MON z 17 września 2008 r. zmieniające zarządze-
nie w sprawie prowadzenia rejestru wojskowych statków po-
wietrznych (poz. 238)
– weszły w życie 25 października 2008 r.,
3) Nr 27/MON z 25 września 2008 r. zmieniające zarządze-
nie w sprawie nadania jednostkom organizacyjnym Wojsk
Lądowych statutu jednostki budżetowej (poz. 239)
– weszło w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od 1 lipca 2008 r.;
decyzje:
1) Nr 417/MON z 4 września 2008 r. zmieniająca decyzję
w sprawie ustalenia terenów zamkniętych w resorcie obrony
narodowej (poz. 240)
– weszła w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia podpi-
sania,
2) Nr 420/MON z 12 września 2008 r. w sprawie wprowadze-
nia w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej systemu do-
skonalenia zawodowego żołnierzy zawodowych (poz. 241)
– weszła w życie 25 października 2008 r.,
3) Nr 421/MON z 12 września 2008 r. w sprawie ustalenia
sposobu realizacji pracy wdrożeniowej pod tytułem „Rozsze-
rzenie oprogramowania systemu SZAFRAN-ZT o moduły
funkcjonalne” kryptonim BRATEK (poz. 242)
– weszła w życie z dniem ogłoszenia,
4) Nr 427/MON z 17 września 2008 r. zmieniająca decyzję
w sprawie określenia reguł prac normalizacyjnych (poz. 243)
– weszła w życie z dniem podpisania,

30 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY
PORADY PO |
POSŁUŻBIE |
HISTORIA MILITARIA
SŁUŻBIE HISTORIA || ||
MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO || | | | |

waszym zdaniem
Podstawą profesjonalizacji armii jest dobór
odpowiednich kandydatów na stanowiska wojskowych
specjalistów. Doraźne akcje promocyjne, jak na przykład
„Dołącz do najlepszych”, prowadzone obecnie oraz
w przyszłości nie przyniosą satysfakcjonujących efektów.
Lansowanie drogi życiowej w mundurze skierowane jest
do wąskiej grupy młodych ludzi, z których część nie ma
jeszcze wykrystalizowanych planów życiowych. Wojsko
jest dla nich czasowym zajęciem, a nawet przygodą.
System pozyskiwania Ogólnopolskie szkolne olimpiady
kandydatów przybie- wiedzy o Wojsku Polskim niech mają
rze głębszy i szerszy właściwe nagłośnienie medialne,
wymiar, jeżeli wzmocnione zosta- a finaliści są odpowiednio uhonoro-
ną bodźce stymulujące wybór żoł- wywani. Uczniowie szkół średnich
nierskiego zawodu przez młodzież wykazujący ponadprzeciętne zainte-
szkolną. Już w szkołach podstawo- resowania wojskowością wyróżniani
wych i gimnazjach oraz w szkolnic- powinni być stypendiami ministra
twie ponadgimnazjalnym powinno obrony narodowej.
rozwijać się zamiłowania military- Podczas wakacji dużą atrakcją dla
styczne, co zaowocuje w przyszło- wytypowanych młodych ludzi byłyby
ści liczbą kandydatów i ich pre- szkolno-treningowe obozy wojskowe
dyspozycjami. Na jeden wakat na poligonach. Odpowiedzialni za
w armii będzie kilka ofert. politykę obronną powinni zauważyć,
Czy należy się urlop? Realizacja takiego programu wyma- że nie ma nawet cyklicznego progra-
ga większej współpracy Ministerstwa mu wojskowego w telewizji. Dzięki te-

§ Od lipca tego roku przeszedłem (po odbyciu dziewięciu miesię-

cy zasadniczej służby wojskowej) do służby nadterminowej.
Obrony Narodowej z Ministerstwem
Edukacji Narodowej. Przybliżenie
Chciałbym się dowiedzieć, czy od dnia rozpoczęcia tej służby na- wojska uczniom powinno też leżeć
leży mi się urlop wypoczynkowy w wymiarze 26 dni, czy też musi na sercu dowódcom jednostek woj-
minąć jakiś czas, żeby mi przysługiwał? skowych, którzy mogliby współpra-
cować bezpośrednio z dyrektorami
mu największemu medium Polacy
poznaliby swoją armię, jej strukturę
organizacyjną, uzbrojenie i wyposa-
żenie, obowiązujące mundury, a tak-
że dowódców. Każda działalność
proobronna realizowana w szkołach

W myśl obowiązujących
przepisów, urlopu wypo-
czynkowego udziela się żoł-
nierzom odbywającym nadter-
minową zasadniczą służbę
wojskową w jednym nieprze-
rwanym okresie – w wymiarze
26 dni kalendarzowych,
z wyłączeniem niedziel i świąt
oraz dni dodatkowo wolnych
ŹRÓDŁO PRAWA: par. 9 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 rozporządzenia ministra obrony narodo-
wej z 2 lipca 2004 r. w sprawie urlopów żołnierzy niezawodowych (DzU z 2004 r.
nr 162, poz. 1700).
Co z odznaką?
od służby, w każdym roku
jej odbywania. Nie istnieje
przy tym warunek, że należy
odbyć jakiś minimalny czas
tej służby, aby otrzymać
urlop wypoczynkowy.
Na wniosek żołnierza dowódca
jednostki wojskowej może
udzielić urlopu wypoczynkowe-
go w dwóch częściach.
szkół. Uczniowie we własnej szkole
powinni mieć możliwość pogłębiania
zaowocuje w przyszłości zaintereso-
waniem armią i jej rozwojem.
swych zainteresowań, uczestnicząc
w nieobowiązkowych zajęciach woj- por. w st. spocz. Waldemar Panert,
skowego koła zainteresowań. Lipno
5) Nr 434/MON z 23 września 2008 r. zmieniająca decyzję
budżetową na rok 2008 (poz. 244)
– weszła w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia podpi-
sania,
6) Nr 435/MON z 23 września 2008 r. w sprawie ustanowie-
nia dorocznego Święta 25 Dywizjonu Rakietowego Obrony
Powietrznej (poz. 245),
7) Nr 436/MON z 23 września 2008 r. w sprawie ustanowie-
nia dorocznego Święta Regionalnego Węzła Łączności w Byd-

§ Jestem podoficerem zawodowym służącym w Siłach Powietrz-

nych. Ukończyłem cywilny kurs spadochronowy, podczas które-
goszczy (poz. 246),
8) Nr 437/MON z 23 września 2008 r. w sprawie ustanowienia
go wykonałem siedem skoków. Czy w związku z tym mogę nosić na dorocznego Święta 104 Batalionu Zabezpieczenia (poz. 247),
mundurze odznakę skoczka spadochronowego Sił Powietrznych?
9) Nr 438/MON z 23 września 2008 r. w sprawie wprowadze-
nia odznaki pamiątkowej, oznaki rozpoznawczej i proporczy-
U kończenie cywilnego kur-
su spadochronowego nie
daje podstaw do noszenia
Rzeczypospolitej Polskiej
(PSS-2000), do noszenia od-
znaki skoczka spadochrono-
ka na beret 9 Batalionu Łączności (poz. 248)
– weszły w życie 25 października 2008 r.
wspomnianej odznaki. wego (bez podkładki uwidacz- Ponadto w dzienniku tym ukazał się komunikat o wydanych
Zgodnie z obowiązującym niającej liczbę wykonanych aktach prawnych opatrzonych cechą MON, nieogłoszonych
Programem Szkolenia skoków), uprawnia wykonanie w Dzienniku Urzędowym Ministra Obrony Narodowej
Spadochronowego w Lotnic- zadania 2. tego programu w III kwartale 2008 r.
twie Sił Zbrojnych (5–8 skoków).

nr 44/2008 Polska Zbrojna 31

AAAAAAA OKIEM
NASZYM AAAAAAAA

JACEK SZUSTAKOWSKI
N a krótko w czasie trwania ćwiczeń pod kryptonimem
„Pantera (’08)” obiektem na terytorium obcego państwa
stało się lotnisko w Leźnicy Wielkiej. Cały ciężar uwolnienia
zakładników i powodzenia operacji spoczywał na dowódcy
3 Kompanii Szturmowej kpt. Sławomirze Kożuchu, jego pod-
władnych i plutonie rozpoznawczym, który desantował się
przed siłami głównymi. Błąd jednego z żołnierzy mógł zni-
weczyć niebezpieczną misję. Żołnierze z Bielska-Białej szyb-
ko opanowali wszystkie obiekty, uwolnili zakładników i ewa-
kuowali ich samolotem w bezpieczne miejsce.

JAC E K S Z U S TA KOW S K I

Desant na Dowództwo 6 Brygady Desantowo-Szturmowej

po raz kolejny powierzyło żołnierzom
z 18 Batalionu Desantowo-Szturmowego
z Bielska-Białej wykonanie trudnego zadania.
Tym razem mieli zająć i utrzymać lotnisko oraz
uwolnić i ewakuować z niego zakładników.

32 Polska Zbrojna nr 44/2008

ZAPIS ||
ZAPISFORUM ||
FORUMNANA
CELOWNIKU || | |
WOJSKOKULISY
CELOWNIKUWOJSKO | |
KULISYPORADY | |
PORADYPO PO
SŁUŻBIE | |
SŁUŻBIEHISTORIA | |
HISTORIAMILITARIA| |
MILITARIAPRASA | |
PRASAŚWIAT | |
ŚWIATTO TO
I OWO
I OWO

lotnisko

JACEK SZUSTAKOWSKI

nr 44/2008 Polska Zbrojna 33

WOJSKO MISJE
OCHA W NORTH STAR
Oficerowie dowództwa, sztabu oraz kompanii manewrowych PKW Czad uczestniczyli
w szkoleniu, które w bazie North Star przeprowadziła Marie-Sophie Reck,
przedstawicielka działającej pod egidą ONZ organizacji OCHA (Office for the
Coordination of Humanitarian Affairs).
W ramach współpracy polskich żołnie-
rzy z ONZ, w głównej bazie czadyjskiego
kontyngentu odbywają się spotkania oraz
szkolenia, które mają przybliżyć zadania
realizowane zarówno przez personel ONZ,
jak i pracowników pozarządowych organi-
zacji humanitarnych (Non-Governmental
Organizations, NGO). Polacy biorą rów-
nież udział w odprawach poświęconych sy-
tuacji w rejonie odpowiedzialności sformo-
wanego na bazie PKW Czad Wielonarodo-
wego Batalionu Północ EUFOR, które or-
ganizowane są w lokalnej siedzibie wyso-
kiego komisarza ONZ do spraw uchodź-
ców (United Nations High Commissioner
for Refugees, UNHCR) w Iribie.
Pomoc humanitarna
Współdziałanie w ramach pomocy hu-
manitarnej to w szczególności domena ze-
Świętowali „czadyjscy” łącznościowcy
18 października w bazie North Star odbyła
się zbiórka z okazji Święta Wojsk Łączności
i Informatyki. Dowódca PKW Czad wyróż-
nił z tej okazji najlepszych żołnierzy.
„D zisiaj, z dala od naszej ojczyzny, ob-
chodzimy święto łącznościowców.
Dlatego tym bardziej możemy poczuć, jak
ważny jest dla żołnierzy przebywających na
każdej zagranicznej misji pion łączności i in-
formatyki. To właśnie dzięki waszej efektyw-
nej pracy możemy utrzymywać kontakty z na-
szymi rodzinami, kolegami i bliskimi oraz, co
niezmiernie ważne, zapewnić bezpieczeń-
stwo naszym żołnierzom wykonującym zada-
34 Polska Zbrojna
KRZYSZTOF PLAŻUK
społu współpracy cywilno-wojskowej (Ci-
vil Military Cooperation, CIMIC) kiero-
wanego przez kpt. Roberta Żurawskiego.
To właśnie za sprawą CIMIC do North Star
przybyła, już po raz drugi, Marie-Sophie
Reck, która odpowiada za koordynację
współpracy pomiędzy cywilnymi organi-
zacjami reprezentowanymi przez ONZ a si-
łami Unii Europejskiej rozlokowanymi
w Czadzie i Republice Środkowoafrykań-
skiej. W czasie spotkania z polskimi żołnie-
rzami przybliżyła ona główne zadania re-
alizowane przez ONZ oraz uwarunkowa-
nia prawne towarzyszące tej działalności.
„Według szacunków z początku tego roku
w samym Czadzie w 12 obozach dla
uchodźców znajdowało się prawie 280 ty-
sięcy osób. Od stycznia 2008 roku do tych
obozów przybyło 12 tysięcy uchodźców
z Darfuru. Trzeba pamiętać również o nie-
nia bojowe w rejonie misji”, powiedział, zwra-
cając się do łącznościowców, płk Wojciech
Kucharski, dowódca czadyjskiego kontyngen-
tu. Kpt. Rafał Kowalczuk odczytał punkt z roz-
kazu dziennego dowódcy PKW o wyróżnie-
niach. Wśród osób, które tego dnia zostały uho-
mal 60 tysiącach uchodźców z Sudanu znaj-
dujących się w obozach rozmieszczonych
w Republice Środkowoafrykańskiej”, po-
wiedziała Marie-Sophie Reck.
„Pomoc humanitarna dla tak ogromnej
rzeszy ludzi wymaga naprawdę sporego
wysiłku oraz właściwej koordynacji dzia-
łań, co z kolei stanowi poważne wyzwanie
dla mojej instytucji”, dodała przedstawi-
cielka OCHA. Liczba przebywających
obecnie na terytorium wschodniego Cza-
du (w rejonie operacji EUFOR) sudańskich
uchodźców jest znaczna, szczególnie jeśli
weźmie się pod uwagę, że teren ten
zamieszkuje zaledwie 700 tysięcy rdzen-
nych mieszkańców. Mówiąc o działalności
ONZ i NGO, należy podkreślić, że pomoc
humanitarna dostarczana jest również dla
180 tysięcy przesiedleńców, czyli Czadyj-
czyków, którzy ze względu na sytuację za-
norowane za wzorową służbę, znaleźli się mię-
dzy innymi: kpt. Maciej Oskroba, chor. Krzysztof
Piskorowski, st. sierż. Łukasz Małachowski,
sierż. Krzysztof Łoskot, sierż. Mariusz Łażewski
i pan Tadeusz Krzyczowski. W trakcie zbiórki do-
wódca polskiego kontyngentu wręczył również
– w imieniu dowódcy sił EUFOR w Czadzie
i Republice Środkowoafrykańskiej – pamiątko-
we medale sił Unii Europejskiej dla tych żołnie-
rzy, którzy niebawem zakończą służbę na afry-
kańskim kontynencie.
Medale takie otrzymują żołnierze i pracowni-
cy wojska pełniący służbę pod unijną flagą
po minimum 40 dniach służby. Wśród wyróż-
nionych znaleźli się przede wszystkim żołnie-
nr 44/2008
 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO
grażającą ich życiu musieli opuścić swoje
domostwa. Przesiedleńcy umieszczeni są
obecnie w 29 różnych miejscach.
Nowe doświadczenie
Bezpośrednim dostarczaniem pomocy
humanitarnej we wschodnim Czadzie zaj-
muje się 60 różnego rodzaju agencji, z cze-
go 47 to organizacje pozarządowe – pozo-
stałe agencje działają pod szyldem ONZ.
Personel tych instytucji liczy prawie 3 ty-
siące osób.
„Służba w Czadzie to zupełnie nowe do-
świadczenie dla mnie i dla moich dwóch
kolegów z zespołu. Na tej misji skupiamy
się przede wszystkim na współpracy z po-
zarządowymi i międzynarodowymi orga-
nizacjami pomocowymi oraz na monitoro-
waniu sytuacji w rejonach sześciu obozów
dla uchodźców, które znajdują się w stre-
rze z Narodowego Elementu Wsparcia
z 10 Brygady Logistycznej z Opola, logistyki
z 1 Brygady Logistycznej z Bydgoszczy oraz plu-
tonów manewrowych z 11 Dywizji Kawalerii
Pancernej z Żagania oraz Oddziału Specjalnego
Żandarmerii Wojskowej z Gliwic.
„Czadyjscy” łącznościowcy to przede wszyst-
kim żołnierze z 10 Brygady Kawalerii Pancernej
ze Świętoszowa oraz Oddziału Specjalnego
Żandarmerii Wojskowej z Gliwic. Służba pionu
łączności i informatyki PKW Czad, kierowana
przez kpt. Macieja Kędzię, zabezpiecza łącz-
ność z bazą dla patroli i konwojów oraz komu-
nikację wewnątrz bazy. Zarówno w bazie pol-
skiego kontyngentu North Star, jak i w Stars
nr 44/2008
| | |
| | | |
FLESZ
DUSZNIKI-ZDRÓJ. Od 6 do
16 października pod przewodnictwem
st. sierż. Krzysztofa Grymułka
i Tadeusza Dornowskiego fotograficy
i plastycy z Wojsk Lądowych szlifowali
swoje artystyczne umiejętności.
Uczestnikami warsztatów zorganizo-
wanych przez Klub Wojsk Lądowych
w malowniczych okolicach Kotliny
Kłodzkiej w Ośrodku Szkolenia
Piechoty Górskiej „Jodła” byli przede
wszystkim kierownicy klubów
żołnierskich.
KAZUŃ. 16 października
w 2 Mazowieckiej Brygadzie Saperów
odbył się V Kongres Stowarzyszenia
KRZYSZTOF PLAŻUK (3)
Saperów Polskich. Za ogromny wkład
w kultywowanie tradycji saperskich
podziękowano dotychczasowemu pre-
fie odpowiedzialności naszego batalionu”,
mówi kpt. Żurawski.
„Porównując czadyjską misję w kontek-
ście zadań realizowanych przez CIMIC do
tych w Iraku czy Afganistanie, należy po-
wiedzieć, że tutaj w dużo mniejszym stop- zesowi stowarzyszenia gen. bryg
niu angażujemy się w projekty pomocowe. Januszowi Lalce. Nowym prezesem zo-
Wynika to z mandatu danego EUFOR przez stał płk Bogusław Bębenek. W swoim
Radę Bezpieczeństwa ONZ”, zauważa szef inauguracyjnym przemówieniu pod-
CIMIC PKW Czad. W Iribie oprócz sie- kreślił ogromny wkład stowarzyszenia
dziby UNHCR znajdują się dwie inne agen- w dbałość o historię wojsk inżynieryj-
cje ONZ oraz przedstawicielstwa sześciu nych, przedstawił też plany na okres
NGO. Do najważniejszych i największych przewodniczenia.
organizacji działających w rejonie operacji
EUFOR należą: World Food Programme SZCZECIN. 17 października
(WFP), World Health Organization (WHO), łącznościowcy obchodzili swoje
United Nations International Children’s święto. W dniu otwartym koszar
Emergency Fund (UNICEF), Oxfam, Care, w batalionie dowodzenia 12 Brygady
Help, Save the Children.  Zmechanizowanej blisko 200 szczeci-
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl nian mogło zobaczyć najnowszy sprzęt
łączności. Wszystkim osobom zainte-
resowanym zawodem żołnierza udzie-
lano wyczerpujących informacji doty-
Camp w Abeche, gdzie stacjonuje Grupa czących służby w Wojskach Lądowych.
Lotnicza PKW Czad, działają kawiarenki in-
ternetowe czynne 24 godziny na dobę. Każdy SZCZECIN. Żołnierze 12 Brygady
z polskich żołnierzy może codziennie zadzwo- Zmechanizowanej ze Szczecina oraz
nić do kraju na jeden z wcześniej podanych 6 Brygady Desantowo-Szturmowej
numerów stacjonarnych (połączenie trwa z Krakowa uczestniczyli 18 październi-
10 minut), oraz na numer telefonu komórko- ka w uroczystości odsłonięcia tablicy
wego (połączenie czterominutowe). W trak- pamiątkowej poświęconej generałowi
cie służby na Czarnym Lądzie realizowane Sosabowskiemu oraz otwarcia ulicy
są różne inne przedsięwzięcia wykorzystu- jego imienia, zorganizowanej przez ra-
jące najnowsze zdobycze techniki, na przy- dę osiedla Krzekowo-Bezrzecze oraz
kład wideokonferencje z krajem. Urząd Miasta Szczecina. Pamiątkowy
obelisk odsłonili wnuk generała
Major Krzysztof Plażuk Wiesław Użarowski oraz dziennikarka
jest oficerem prasowym PKW Czad Joanna Pieciukiewicz.
Oprac. PG
Polska Zbrojna 35
WOJSKO PROBLEMY
Wystarczy przejść przez jed-
nostkę lub korytarzem dowolnej
instytucji, by usłyszeć słowa jak
spod budki z piwem. Przeklinają
nie tylko szeregowi, ale też żołnie-
rze innych korpusów. Nawet gene-
rałowie. Od bluzgania nie stroni
również żeńska część kadry. Trud-
no natomiast usłyszeć opinię, że
używanie „łaciny” jest niezgodne
z regulaminem, sprzeczne z Kodek-
sem Honorowym Żołnierza Zawodo-
wego WP, a często z prawem. A Tym-
czasem jest, szczególnie gdy zwroty
uważane powszechnie za obelżywe na-
ruszają czyjś honor lub obrażają god-
ność osobistą.
24 lipca tego roku oficerska kultu-
ra słowa, a raczej jej zupełny brak, sta-
ła się tematem interpelacji parlamen-
tarnej. Poseł Mirosław Pawlak z PSL
zwrócił się do ministra obrony o wy-
jaśnienie skandalicznych, wulgarnych
i odrażających, a także deprawujących
zachowań niektórych oficerów Sił
Zbrojnych RP. Poseł był zbulwersowa-
ny po przeczytaniu, a następnie odsłu-
chaniu na internetowych stronach por-
talu Pardon wypowiedzi oficera, kapi-
tana, który podczas apelu porannego
ubliżał żołnierzom, używając rynszto-
kowego słownictwa. W czasie wulgar-
nego słowotoku oficer poniżył publicz-
nie Ordynariat Polowy WP.

Język
„Czy używanie wulgaryzmów, poni-
żanie, ubliżanie żołnierzom młodszym
stopniem stanowi normę w Wojsku Pol-
skim? Czy w resorcie obrony istnieje ko-
mórka bezpośrednio odpowiedzialna za
sprawy naruszenia dyscypliny i godno-

na uwięzi
ści ludzkiej? Czy wobec mającej nastą-
pić wkrótce profesjonalizacji Sił Zbroj-
nych RP nie należałoby już z góry uprze-
dzić i uświadomić kandydatów na przy-
szłych żołnierzy, jak rzeczywiście mogą
być traktowani przez przełożonych?”, py-
tał poseł szefa resortu.
Antyapel BOGUSŁAW POLITOWSKI
Dotarliśmy do wspomnianego nagra-
nia. Istotnie, kapitan – jak wynika z za- O ile „urywania” i „przerywniki” mogą mniej razić
pisu, dowódca kompanii saperów – za- w rozmowie szeregowych na poligonie, o tyle
czynając apel poranny, nie przebiera
w słowach. Zdenerwowany alkoholowy- niedopuszczalne jest, by stały się normą podczas odpraw
mi ekscesami, których nocą dopuścili się służbowych czy apeli w pododdziałach.
jego podwładni, głosi przemowę umo-
ralniającą. Próbuje podwładnych zawsty- wych, nie mają mocy pozytywnego Oficer nie osiągnął żadnego efektu wy-
dzić, skrytykować ich postępowanie. oddziaływania. chowawczego, przemawiając do podko-
Niestety, robi to w sposób arogancki, „O co tu k...a jego mać chodzi w tym mendnych, zapewne niebędących bez wi-
uwłaczający ich godności. burdelu?”, pyta oficer podwładnych. ny, językiem rynsztoka. Co najwyżej ich
O ile można zrozumieć zdenerwowa- „Naje...ło wam prądu w kitę. Stalu- obraził. Podczas słuchania nagrania,
nie dowódcy, o tyle sposób jego oka- chom pier...ym”, krzyczy. Nazywa żoł- oprócz uczucia niesmaku wywołanego
zania jest naganny. Rzeczowniki na nierzy baranami, a nawet bardziej słownictwem oficera, nasuwa się reflek-
„k”, „ch”, jak też wiele innych obelży- dosadnie. sja: teraz to żołnierze – wzorem uczniów

36 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO | | |

w szkołach – zaczęli nagrywać dowód- obyczajowych i moralnych, tak by stano- FLESZ

ców wychowawców. Podwładni kapi- wili oni wzór kultury osobistej i dobre-
tana zrobili to z premedytacją, umiesz- go wychowania. DĘBLIN. Szkolenie przyszłych pod-
czając w pobliżu miejsca apelu dobrej Ustosunkowując się do pytania doty- oficerów zawodowych, zmiany w obo-
jakości sprzęt rejestrujący. Apel zo- czącego oceny działalności Ordynaria- wiązujących aktach normatywnych
oraz problemy nurtujące środowisko
stał utrwalony w całości, sprzęt wy- tu Polowego WP, minister zapewnił, że
podoficerów były głównymi tematami
łączono dopiero po jego zakończe- zasadność jego funkcjonowania nie bu- szkolenia dla pomocników dowódców
niu. Przełożony był znany z używa- dzi wątpliwości. Dowodzą tego pozy- do spraw podoficerów jednostek woj-
nia wulgaryzmów i najwyraźniej tywne oceny dowódców dotyczące skowych Sił Powietrznych, które odbyło
ktoś chciał go za to ukarać. Powin- współpracy z kapelanami w jednostkach się 14–15 października w Wyższej
no to dać do myślenia innym do- w kwestii wychowania, zaś incydental- Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych.
wódcom, którzy nie przebierają na wypowiedź oficera nie stanowi prze- W spotkaniu, zorganizowanym przez
w słowach, kiedy zwracają się do słanki do negowania roli duszpasterstwa pomocnika dowódcy Sił Powietrznych
podwładnych. wojskowego. do spraw podoficerów st. chor. sztab.
Jeśli jakiś dowódca, czytając ten ma- Grzegorza Janczaka, udział wzięli mię-
Łamanie zasad teriał, uśmiecha się i myśli, że to slo- dzy innymi dziekan Korpusu Oficerów
Minister Bogdan Klich w usta- gany, nic nieznaczące ostrzeżenia, wy- Sił Powietrznych płk Janusz Chwiej-
czak, pomocnik dowódcy Śląskiego
wowym terminie odpowiedział po- jaśniamy, że bardzo się myli. Finał
Okręgu Wojskowego do spraw podofi-
słowi na interpelację. Wyjaśnił, że sprawy jest bowiem przykry dla kapi- cerów st. chor. sztab. Wojciech Stę-
na podstawie tana, którego niewy- pień, komendant Szkoły Podoficerskiej
jednego przy- Przeklinają nie tylko bredne słownictwo wy- Sił Powietrznych w Dęblinie st. chor.
padku nie szeregowi, ale też żołnierze wołało interpelację. sztab. Krzysztof Gogacz.
można oce- Oto ciąg dalszy odpo-
niać wszyst- innych korpusów. Nawet wiedzi ministra na py- KOSZALIN. Podczas przysięgi
kich ofice- tania posła Pawlaka: podchorążych, absolwentów szkół wyż-
rów. Z ubole- generałowie. Od bluzgania „Dotychczasowe usta- szych, uhonorowano byłego komen-
waniem danta Wyższej Szkoły Oficerskiej gen.
nie stroni również żeńska lenia dokonane przez bryg. Witolda Niedka – z okazji 30-le-
przyznał, że wojskowe organa ści-
użyte przez część kadry gania wskazują, że za- cia jego nominacji na stopień genera-
ła. Dowódca 1 Śląskiej Brygady Rakie-
kapitana słownictwo było nie- chowanie oficera wyczerpało znamio-
towej gen. bryg. Andrzej Łosiński wraz
odpowiednie i obraźliwe dla na wykroczenia określonego w artyku- z pełniącym obowiązki komendantem
podwładnych. Zaznaczył przy le 141 ustawy z 20 maja 1971 roku Ko- ppłk. Włodzimierzem Pigoniem złożyli
tym, że każdy żołnierz zawo- deksu Wykroczeń. W związku z po- generałowi życzenia oraz wręczyli
dowy zobowiązany jest do wyższym Placówka Żandarmerii Woj- upominek.
prezentowania najwyż- skowej w Stargardzie Szczecińskim
szych wartości moralnych rozpoczęła czynności wyjaśniające KOSZALIN. Przysięga złożona
.SXC.HU

i etycznych oraz postawy w sprawie o wykroczenie. W ich toku przez podchorążych w Centrum Szkole-
godnej munduru. polecono uzyskać stanowisko dowód- nia Sił Powietrznych zakończyła pierw-
I/ /WWW

W odpowiedzi przypo- cy jednostki wojskowej oraz pokrzyw- szy etap szkolenia ochotników. Komen-
mniał także, że do odpo- dzonych na temat ścigania karnego te- dant centrum wyróżnił: szer. pchor.
Wojciecha Szymelpfeniga, szer. pchor.
DMOWSK

wiedniego zachowania go oficera za znieważenie żołnierzy, to

Tomasza Sobkowiaka, szer. Piotra Ło-
zobowiązuje żołnierzy jest za popełnienie przestępstwa z ar- sińskiego. Przeszkolenie podchorążych
Regulamin Ogólny Sił tykułu 351 paragraf 1 Kodeksu Karne-
MARCIN

trwać będzie trzy miesiące. Po zdaniu

Zbrojnych RP, wprowa- go. Ponadto w zakresie, w którym prze- egzaminów zakończą służbę wojskową
dzony do użytku decy- pisy karne nie obejmują popełnionych
GRAFIKA

w stopniu kaprala podchorążego.

zją nr 306/MON przez tego oficera czynów, a które spo-
z 12 listopada 2003 ro- wodowały naruszenie przepisów Regu- WARSZAWA. Mszą świętą w roz-
ku. Stanowi on, że: żoł- laminu Ogólnego SZRP, żołnierz mo- poczęły się 10 października obchody
nierze w stosunku do innych żołnierzy że zostać pociągnięty do odpowiedzial- święta 3 Warszawskiej Brygady Rakie-
i do osób cywilnych są obowiązani prze- ności dyscyplinarnej przez przełożone- towej Obrony Powietrznej. Na zbiórce
strzegać zasad etycznych, norm współ- go dyscyplinarnego na zasadach brygady jej dowódca gen. bryg. Ryszard
życia społecznego oraz zachowywać się i w trybie określonych w ustawie o dy- Szulich złożył meldunek szefowi sztabu
– zastępcy dowódcy Sił Powietrznych
z godnością, uprzejmie i taktownie. Po- scyplinie wojskowej. Ewentualne uka-
gen. dyw. Krzysztofowi Załęskiemu i po-
nadto żołnierza obowiązuje poszanowa- ranie żołnierza możliwe będzie po za- witał przybyłych gości. Żołnierzy i pra-
nie języka ojczystego, kultura słowa, po- kończeniu prowadzonego postępowa- cowników wojska uhonorowano odzna-
wstrzymywanie się od używania słów nia”, napisał minister. czeniami resortowymi oraz nagrodami
wulgarnych i nieprzyzwoitych. Sprawa nie została zatuszowana. Nie- pieniężnymi i rzeczowymi. Gen. Szulich
Minister przyznał, że kapitan złamał wykluczone, że oficer stanie przed są- i dowódca 60 Wieliszewskiego Dywizjo-
także zasady Kodeksu Honorowego Żoł- dem. Tego zaś, co dla kariery oficerskiej nu Rakietowego ppłk Robert Stachurski
nierza Zawodowego WP, nakazującego znaczy wyrok, nie trzeba nikomu uświa- wyróżnieni zostali przez wiceprezesa
żołnierzom szczególną dbałość o zacho- damiać. Wstyd, że kultury słownej mu- ZG Związku Oficerów Rezerwy ppłk. rez.
wanie wysokiej kultury dowodzenia, szą nas uczyć ludzie z zewnątrz, Alfreda Kabatę srebrnymi Medalami Za-
okazywanie szacunku podwładnym oraz i to z trybuny parlamentarnej.  sługi dla ZOR RP.
Oprac. PG
prezentowanie najwyższych wartości boguslaw.politowski@redakcjawojskowa.pl

nr 44/2008 Polska Zbrojna 37

WOJSKO MARYNARKA WOJENNA

Operacja
„Active Endeavour”
N a Morzu Śródziemnym rozpo-
częła się w październiku
2001 roku. Prowadzona jest przez
siły morskie NATO na mocy artyku-
łu 5. traktatu waszyngtońskiego
(kolektywna obrona zaatakowane-
go członka NATO) jako reakcja na
ataki terrorystyczne z 11 września
2001 roku. To pierwsza w historii
NATO operacja prowadzona zgod-
nie z tym artykułem. Jej głównym
celem jest zapewnienie bezpie-
czeństwa żeglugi i zapobieganie
aktom terroru na jednym
z najważniejszych światowych
akwenów. Nasza Marynarka
Wojenna już czterokrotnie skiero-
wała okręty do działań w „Active
Endeavour”. Dwukrotnie uczestni-
czyły w niej okręt podwodny ORP
„Bielik” (lata 2005 i 2006/2007)
oraz fregata rakietowa ORP „Gen.
K. Pułaski” (w 2006 i 2008
roku – na zdjęciu). ORP „Gen.
K. Pułaski” nadal przebywa na
Morzu Śródziemnym w Siłach
Odpowiedzi NATO. Załoga ORP
„Kondor” będzie zatem piątym
polskim kontyngentem uczestni-
czącym w tej operacji.

ODPŁYWAJĄCE MISJE TOMASZ GOS

Bez inwestycji we flotę pływające polskie kontyngenty staną się wkrótce rzadkością.
ORP „Kondor”, który 10 października
wypłynął na natowską misję „Active En-
deavour” na Morzu Śródziemnym, jest
obecnie najstarszym polskim okrętem (nie
licząc oczywiście ORP „Błyskawicy”). Zo-
stał zbudowany w niemieckiej stoczni
Rheinstahl – Nordseewerke w Emden
w 1964 roku. W tym samym roku wszedł
do służby we flocie norweskiej. Norwedzy
przestali na nim pływać w 2001 roku i dwa
lata później przekazali go Polsce. Komplek-
sową modernizację jednostka przeszła
w latach 1990–1992, podobnie jak trzy po-
zostałe Kobbeny pływające dziś w polskiej
flocie: OORP „Sokół”, „Sęp” i „Bielik”.
Ten ostatni dwa razy z powodzeniem brał
udział w operacji „Active Endeavour”. Naj-
nowszym wśród polskich podwodniaków
jest ORP „Orzeł”, który obecnie stoi
w stoczni remontowej. O samym remoncie,
poza tym, że trwa i ma kosztować 35 mi-
lionów złotych, nic więcej nie wiadomo.
Marynarze podkreślają, że sprawność
techniczna i operacyjna okrętów typu Kob-
ben jest zadziwiająco dobra. Wpływa na
to wysoka kultura obsługi okrętu i dosko-
nałe przygotowanie zawodowe załóg. Po-
za tym wszystkie okręty regularnie prze-
chodzą remonty i przeglądy. W optymi-
stycznych prognozach szacuje się, że Kob-
beny posłużą w polskiej MW nawet do
2018 roku. Nie zmienia to faktu, że po-
trzeba zakupu nowych okrętów podwod-
nych jest paląca. Janusz Walczak, nieza-
leżny publicysta wojskowy i były rzecz-
nik prasowy MW, zwraca również uwagę
na fakt, że polskie okręty podwodne jako
jedyne same przechodzą w rejon opera-
cji. Inne marynarki takie okręty przerzu-
cają statkami ciężarowymi lub dokami,
głównie z powodu obciążenia załogi oraz
niebezpieczeństw związanych z konstruk-
cją samej jednostki. „Okręt płynie w po-
łożeniu nawodnym przez bardzo ruchli-
we akweny (kanał La Manche czy Gibral-
tar), a nie jest do tego dostosowany”, tłu-
maczy J. Walczak. „Łatwo może trafić
na jakiegoś nonszalanckiego szypra z ku-
tra rybackiego, który się z nimi zderzy”,
dodaje.
Z braku części
Od stycznia 2006 roku w skład natow-
skiego zespołu SNMG-1 wchodzi ORP
„Gen. K. Pułaski”. Jako USS „Clark” słu-
żył w US Navy od maja 1980 roku. Ame-
rykanie wycofali go ze służby dwadzieścia
lat później i w tym samym roku podniesio-
no na nim polską banderę. Żywotność fre-
gaty w polskiej Marynarce Wojennej, po-
dobnie jak siostrzanego ORP „Gen. T. Ko-
ściuszko”, ocenia się również na zaledwie
kilka najbliższych lat. Obie fregaty to obec-
nie największe nasze jednostki pływające.
Wyposażone są we względnie nowoczesne
rakiety Standard i Harpoon.

38 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO
„Pułaski” kilka tygodni temu brał udział
w manewrach sojuszu pod kryptonimem
„Noble Midas 2008” na Morzu Śródziem-
nym. Media podały wówczas, że ćwicze-
nia te są egzaminem dla okrętów, które
stworzą wkrótce morską część Sił Odpo-
wiedzi NATO. Problem w tym, że za sześć
lat Amerykanie przestaną produkować
części do okrętów tej klasy co „Pułaski”
i „Kościuszko”. Polskie fregaty nie będą
więc mogły pełnić zadań w elitarnej gru-
pie okrętów.
Chlubą polskiej floty jest w tej sytuacji
ORP „Kontradmirał X. Czernicki”. Po po-
wrocie z misji w Zatoce Perskiej okręt tra-
fił do Stoczni Marynarki Wojennej. Mo-
dernizacja polega na przystosowaniu go do
pełnienia roli jednostki dowodzenia siłami
minowymi oraz bazy dla załóg trałowców.
Zostanie on wyposażony w odpowiednie
systemy wsparcia logistycznego. Jak mó-
wią byli dowódcy okrętu, „Czernicki” od
początku był pomyślany jako platforma lo-
gistyczna. Podczas misji w Zatoce Perskiej
atutem jednostki okazało się niewielkie za-
nurzenie. Dzięki temu skierowano ją na rze-
kę Kaa, która jest zlewnią Eufratu i Tygry-
su. „Czernicki” wykonywał zadania w re-
jonie, do którego inne okręty z grupy, z któ-
rą współpracował, nie były w stanie się zbli-
nr 44/2008
| | |
| |
W OPTYMISTYCZNYCH PROG-
NOZACH szacuje się, że
Kobbeny posłużą w polskiej MW
MARIAN KLUCZYŃSKI
nawet do 2018 roku,
pozostając cały czas sprawne.
Nie zmienia to faktu, że
potrzeba zakupu nowych
okrętów podwodnych jest paląca.
żyć. To bez wątpienia jeden z najnowocze-
śniejszych okrętów w polskiej MW i spraw-
dzi się jeszcze na niejednej misji.
Obietnica ministra
Bogdan Klich, minister obrony, zapo-
wiedział podczas wrześniowych manew-
rów „Anakonda” na poligonie Ustka-Wic-
ko, zwiększanie budżetu wojska o ponad
2 miliardy złotych rocznie. Podkreślił przy
tym potrzebę podniesienia nakładów na
modernizację naszej floty. Przypomniał, że
trwają prace nad korwetą wielozadaniową
„Gawron” i że w ciągu najbliższych lat ze-
chcemy kupić jeden okręt podwodny. Roz-
pocznie się też produkcja niszczyciela min.
Flota otrzyma dziewięć nowych śmigłow-
ców, a do 2012 roku zakończy się uzbraja-
nie okrętów rakietowych w nowe pociski
RBS-15 Mk3. Powstanie też nabrzeżny dy-
wizjon rakietowy. Na razie są to tylko mniej
lub bardziej zaawansowane projekty, pla-
ny lub budowy. Jeśli pieniądze na moder-
nizację Marynarki Wojennej się nie znaj-
dą, pływające polskie kontyngenty wojsko-
we staną się niedługo rzadkością. Aby za-
spokoić potrzeby marynarzy, trzeba by wy-
dać wiele miliardów złotych. Budżet obron-
ny nie jest tak zamożny.  rzy oddało przeszło 485 litrów krwi.
tomasz.gos@redakcjawojskowa.pl
| |
FLESZ
BAŁTYK. 17 października rozpoczęły
się wielonarodowe ćwiczenia „Northern
Coasts 2008” Biorą w nich udział siły
z Niemiec, Danii, Estonii, Finlandii,
Francji, Holandii, Litwy, Łotwy, Polski
i Szwecji – łącznie półtora tysiąca mary-
narzy i lotników morskich, ponad
30 okrętów, samolotów i śmigłowców
oraz jednostki operujące na lądzie.
Uczestnicy z dziesięciu państw przećwi-
czą prowadzenie wielonarodowej opera-
cji pokojowej na morzu w obliczu lokalne-
go kryzysu. Polski ORP „Piorun” wejdzie
w skład jednej z grup taktycznych i wspól-
nie z pozostałymi jednostkami będzie
prowadził operację kontroli żeglugi oraz
akcje embarga w rejonie kryzysu.
USTKA. Tajniki służby w Marynarce
Wojennej miało okazję poznać
ponad 30 uczniów Zespołu Szkół
Ponadgimnazjalnych nr 4 w Słupsku.
ROBERT BIERNACZYK
Młodzież dowiedziała się, jak zostać ma-
rynarzem lub podoficerem zawodowym
w morskim rodzaju sił zbrojnych oraz za-
poznała się z warunkami szkolenia
w Centrum Szkolenia Marynarki
Wojennej i w Szkole Podoficerskiej
Marynarki Wojennej. Celem spotkania
było zaprezentowanie zawodu marynarza
jako propozycji przyszłej kariery.
USTKA. W związku z ogromnym bra-
kiem krwi i rosnącymi potrzebami
Regionalnego Centrum Krwiodawstwa
i Krwiolecznictwa w Słupsku usteccy ma-
rynarze licznie stawili się na kolejną, je-
denastą już w tym roku, akcję honorowe-
go krwiodawstwa zorganizowaną przez
CSZMW
Klub Honorowych Dawców Krwi przy
Centrum Szkolenia MW. 19 października
120 marynarzy oddało 54 litry krwi.
W tym roku w czasie jedenastu akcji ho-
norowego krwiodawstwa 1084 maryna-
Oprac. PG
Polska Zbrojna 39
WOJSKO LUDZIE
Zdarza się, że służba w mundurze pozwala spełniać marzenia,
daje satysfakcję, wiarę w siebie.
DZIAŁONOWA
ważnie obserwowała przed-
pole. Skupiona, czuła, jak
ręce się pocą, ściskając wo-
lant. Zauważyła cel. Napro-
wadzanie trwało chwilę. Po
komendzie wcisnęła przy-
cisk odpalania. Studwudziestomilimetro-
wa armata przemówiła. W hełmofonie
usłyszała huk, czołg zadrżał. Poczuła
swąd spalonego prochu. Po chwili przez
intercom powiadomiono ją, że cel został
trafiony. Odetchnęła z ulgą.
Później, na rubieży wyjściowej, wszy-
scy widzieli, jak przez poligonowe wer-
tepy biegnie do punktu amunicyjnego,
przyciskając do siebie kryzę po wystrze-
lonym pocisku, jakby to był skarb. Osią-
gnęła cel – potrafi precyzyjnie strzelać,
została działonową.
Dziecko poligonu
Sylwiana Kujawa urodziła się i wy-
chowała tuż przy świętoszowskim poli-
gonie. Od dziecka przywykła do huku
wysadzania, do strzałów z czołgowych
armat. Widok militarnego sprzętu nie ro-
bi na niej wrażenia. Na początku ten ar-
senał zdobiły czerwone gwiazdy. Później
40 Polska Zbrojna
BOGUSŁAW POLITOWSKI
Rosjanie wyszli, a na drogach pojawiły
się polskie pododdziały. Jako mała dziew-
czynka postanowiła, że kiedyś zostanie
żołnierzem. Było to jednak trudne do zre-
alizowania. Po szkole podstawowej zdo-
była zawód kucharki. Zamiast do kuch-
ni, z konieczności trafiła do sklepu, do
pracy za ladą.
Pewnego dnia po zakupy przyszedł
Krzysztof. Młody, przystojny podoficer
w mundurze już po pierwszym spotka-
niu pozostał w myślach, a po jakimś cza-
sie w sercu. Po dwóch latach postanowi-
BOGUSŁAW POLITOWSKI (2)
W CZASIE, gdy Sylwiana pełni służbę, Krzysztof
zajmuje się dwuletnią Anią.
li się pobrać. On plutonowy, ona młoda
ładna dziewczyna marząca o tym, aby
kiedyś także założyć mundur.
Gdy na świat przyszła Ania, Sylwiana
musiała skorygować plany. Wiedziała, że
co najmniej pół roku poświęci córce.
Później nie czekała już ani chwili. Sio-
stra Ewa zgodziła się zaopiekować
dzieckiem. Mąż, sceptyczny wobec po-
mysłu Sylwiany, nie zgłaszał jednak
sprzeciwów. Któregoś dnia zebrała więc
potrzebne dokumenty i zgłosiła się
w 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej.
Powiedziała, że bardzo pragnie zostać
żołnierzem.
Zdała egzaminy i otrzymała wymarzo-
ny mundur. Gdzieś wewnątrz pozostał
niedosyt. Jedynym etatem, na który mo-
gła zostać przyjęta, było stanowisko ku-
charki. Zadziałał jednak zmysł taktycz-
ny. „Najważniejsze, aby zostać żołnie-
rzem, uchwycić w jednostce przyczółki.
A z czasem zaatakować etat, który da sa-
tysfakcję”, pomyślała.
Życie w rodzinie Kujawów na pewien
czas trochę się zmieniło. Podczas jej uni-
tarki, zamiast wieczornego wspólnego
oglądania telewizji, była nauka regula-
nr 44/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY
PORADY PORADY|
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO || || |

minów, ćwiczenia z wchodzenia do po- w załodze daje sobie radę i jest dobrym FLESZ
mieszczeń służbowych czy oddawania ho- działonowym. FLESZ
norów w miejscu. Podczas spacerów z cór- „Służyłem już z trzema działonowy- BIEDRUSKO. Od 10 do 12 paź-
ką trzymanie się za ręce zostało zastąpio- mi, ale Sylwiany bym na kogoś innego dziernika trwał zorganizowany przez
ne przez szlifowanie kroku równego i de- nie zamienił. Jest nie tylko dobra w tej WSAR VII Międzynarodowy Wielobój
filadowego. Na przysięgę przyjechała ro- specjalności, ale doskonale współpracu- Strzelecki o Puchar Ministra Obrony
dzina, nie tylko ta mieszkająca blisko. je z załogą – także wtedy, gdy podczas Narodowej, Prezesa Federacji
obsługi trzeba wymontować silnik, gdy Stowarzyszeń Rezerwistów
Kucharka w czołgu trzeba spiąć gąsienice, czyścić lufę i ca- i Weteranów Sił Zbrojnych RP. W zawo-
Kucharzem była tylko raz, podczas po- ły wóz”, argumentuje. dach wzięło udział 48 drużyn z kraju
ligonu w Trzebieniu, gdzie wyjechała Po dwumiesięcznym szkoleniu nadszedł i zagranicy. Wśród startujących nie za-
z całym batalionem. Przełożeni już pod- czas egzaminów. Sylwiana zdała bez pro- brakło żandarmów – reprezentacja
czas szkolenia podstawowego zwrócili blemów. Intensywna nauka (często noca- OŻW z Poznania zajęła 17. miejsce
uwagę na zaangażowanie Sylwiany, na mi, gdy córka zasnęła) nie poszła na mar- w klasyfikacji generalnej. Żołnierze
jej wyniki strzelań. Po czasie doszli do ne. Pokazała, że budowa czołgu, jego elek- z wielkopolskiego oddziału Żandarmerii
wniosku, że szkoda, aby taki zdolny żoł- tronika, hydraulika i wszystkie przedziały Wojskowej, którzy wcześniej uczestni-
nierz marnował się przy kuchennym ko- bojowe nie mają dla niej tajemnic. czyli w specjalistycznym kursie, otrzy-
tle. Przeszła niezbędne testy. Później za- Później zaczęły się ćwiczenia, wielo- mali licencje sędziowskie III stopnia
proponowano jej zmianę stanowiska. dobowe pobyty na poligonie. Noce spę- Polskiego Związku Strzelectwa
Jedną odważną decyzją z kucharki stała dzone pod pancerzem i pierwsze strzela- Sportowego.
się działonową. nie z armaty. „Strzelanie było przyjem-
Dostała szansę. Nie miała jednak po- ne. Czułam moc naszego wozu, siłę je- LUBLIN. 8 października obowiązki
jęcia, ile czeka ją nauki, ile poświęceń, go uzbrojenia. Po męczącej teorii wresz- komendanta Oddziału Żandarmerii
aby poznać wszystkie instrukcje, zasady cie przyszedł czas na praktykę. Spraw- Wojskowej w Lublinie objął dotychcza-
i procedury. Pichcenie schabu po królew- dziłam się. Bywało, że podczas taktyki sowy szef Oddziału Kadr i Uzupełnień
sku zeszło na plan dalszy. W domu czę- i pozorowanych walk z użyciem Agdu- w Komendzie Głównej ŻW płk Adam
ściej od kuchni gazowej zaczęli używać sów (symulatory, czujniki trafień) uniesz- Włodarczyk. Pułkownik Włodarczyk za-
mikrofalówki. Kobiece pisma zastąpio- kodliwiałam czołgi kolegów znacznie stąpił na tym stanowisku wieloletniego
ne zostały przez instrukcje strzelań, sche- starszych stażem ode mnie”, opowiada dowódcę oddziału płk. Bogusława
maty budowy czołgu czy instrukcje uży- z uśmiechem. Kalwasa, który 3 października, w obec-
wania termowizji. ności komendanta głównego ŻW
Życie służbowe 23-letniej starszej sze- Żołnierz spełniony gen. bryg. Marka Witczaka, uroczyście
regowej zaczęło się toczyć w ośrodku Kiedyś była zła, że mąż idzie na całą pożegnał się z jednostką.
szkoleniowym Leopardów. Przez dwa dobę do jednostki, bo ma służbę. Teraz
miesiące w trenażerach i na poligonie po- sama pełni służby, a Krzysztof w tym RZESZÓW. Podobnie jak cała
znawała tajniki szybkie- czasie zajmuje się dwu- Polska miasto to aktywnie uczestniczy
go wykrywania celów, Początki były trudne. letnią Anią. Bywa, że w promocji programu profesjonalizacji
namierzania i niszcze- Znaleźli się sceptycy, jednocześnie są na służ- polskiej armii. Od 9 do 10 października
nia ich pociskami ku- bie, a ich córką zajmuje placówka ŻW na zaproszenie szefa
mulacyjnymi lub odłam- którzy uważali, że się Ewa. Jak mówią, mi- Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego,
kowo-burzącymi.
Początki były trudne.
dziewczyna nie podoła, mo poligonów i wielu
zadań, które zabierają
wzięła udział w Międzynarodowych
Targach Pracy.
Znaleźli się sceptycy, że wróci do gotowania sporo czasu, są szczęśli-
którzy uważali, że wą rodziną. Marzą, że WARSZAWA. Uczniowie
dziewczyna nie podoła, w polowych kuchniach. kiedyś za uzbierane pie- klas V i VI Niepublicznej Szkoły
że wróci do gotowania Ona się nie poddała niądze kupią własny Podstawowej działającej przy Fundacji
w polowych i stacjonar- mały domek.
nych kuchniach. Nie poddała się. Nawet Starszy szeregowy Sylwiana Kujawa
wtedy, gdy trudno jej było kręcić korbą ma za sobą rok służby. 1 października
przy ręcznym obracaniu armaty. Zaci- z mężem obchodziła skromnie ten mały
snęła zęby i zaczęła więcej czasu spędzać jubileusz. Była radość ze spełnionego
na siłowni. marzenia, ale i refleksja, że służba doda-
„Leopard to doskonały czołg, w pełni ła jej pewności siebie.
zautomatyzowany. Ćwiczymy jednak Pierwsza w naszej armii kobieta dzia-
wszelkie warianty. Gdybyśmy na polu wal- łonowa, i to w Leopardzie, nie zamierza
ki zostali trafieni, automaty mogą przestać spocząć na laurach. Od września zaczę- Pomocy Ludziom Niepełnosprawnym
działać. Dlatego muszę umieć ręcznie, kor- ła naukę w liceum ogólnokształcącym. wzięli udział w zajęciach przeprowadzo-
bami wycelować armatę. Do tego potrze- Zdradza nam, że chce zostać podofice- nych 13 października przez żandarmów
ba wysiłku, ale już daję radę” opowiada. rem i pierwszą w armii kobietą dowód- z sekcji profilaktyki Mazowieckiego
Kierowca-mechanik czołgu o numerze cą Leoparda. Znając jej upór, wierzymy, Oddziału Żandarmerii Wojskowej.
taktycznym „0224” st. szer. Rafał Za- że tak będzie. A może jeszcze zdąży zo- Spotkanie poświęcone było bezpie-
rzeczny mówi, że powiedzenie baba stać oficerem – dowódcą całej kompanii czeństwu w ruchu drogowym i ogólnym
z wozu, koniom lżej nie ma odniesienia czołgów.  zadaniom Żandarmerii Wojskowej.
do Sylwiany. Zapewnia, że dziewczyna boguslaw.politowski@redakcjawojskowa.pl Oprac. PG

nr 44/2008 Polska Zbrojna 41

AAAAAAA LUDZIE
WOJSKO AAAAAAAA
TOMASZ SZULEJKO
BIEG ŻYCIA
Sierżant Karol Adamski udowodnił,
że warto walczyć. Pokonał dystans
maratonu jak wielu biegaczy.
Jednak jego droga do mety była
dłuższa niż 42 kilometry
i 195 metrów.
W 2001 roku miał 24 lata. Był młodym i przychodziły okresy zwątpienia. Jednak
żołnierzem, który idzie przez życie z pod- zawsze była przy nim rodzina oraz życz-
niesioną głową. Rutynowe badanie lekar- liwi ludzie. Motywowali go do wysiłku
skie wykazało, że z organizmem dzieje się i robili wszystko, co możliwe, aby wybić
coś niepokojącego. Dodatkowa konsulta- mu z głowy złe myśli. Przykładem prze-
cja medyczna przyniosła diagnozę, która zwyciężenia choroby i słabości był dla nie-
zwaliła Karola z nóg. Nowotwór. Nie by- go słynny amerykański kolarz Lance
ło czasu do stracenia. Wizyta w szpitalu, Armstrong.
po trzech dniach operacja i długie oczeki- W maju 2007 roku przyszła na świat cór-
wanie na jej efekty. Pół roku chemioterapii ka Daria. Karol z żoną Justyną oszaleli
rozpoczęło walkę o zdrowie oraz możli- na jej punkcie. Życie nabrało kolorów. Sier-
wość pozostania w armii. Sierżant Karol żant podjął kolejne wyzwanie. Postanowił
Adamski walczył i żył nadzieją. Czekał zmierzyć się z dystansem maratońskim. Do
pięć lat na ostateczne wyniki. Udało się! podjęcia decyzji o udziale w maratonie
przyczynili się przyjaciele. Porucznicy Se-
Postawił na sport bastian Jędraszczyk i Karolina Wich-
Przez lata zmagań z chorobą sierżant sta- man namówili Karola do rozpoczęcia
rał się czerpać z życia jak najwięcej. Pra- przygotowań do biegu. Porucznik Jędrasz-
cował z młodymi żołnierzami jako instruk- czyk uczył treningu biegowego. Kilka mie-
tor w Szkole Młodszych Specjalistów. Za- sięcy systematycznej pracy musiało przy-
czął uprawiać sport. Trenował karate. Pró- nieść rezultaty. Karol na nowo poznał wła-
bował sił w krav madze. Ćwiczył również sny organizm. Przestał ścigać się z samym
system walki w bliskim kontakcie pod opie- sobą, trenował metodycznie i z głową.
ką twórców i propagatorów tej dziedziny Udział w maratonie poznańskim był
w macierzystym Centrum Szkolenia Wojsk ogromnym przeżyciem. 12 października
Lądowych w Poznaniu. Bywało ciężko sierżant Adamski w gronie kilku żołnierzy
42 Polska Zbrojna
zawodowych stanął na starcie. Na piersi
przypięty numer startowy 2431. Trema
i świadomość, że wiele osób wie o tej pró-
bie, paraliżowały debiutanta. Bycie zawo-
dowym żołnierzem zobowiązywało.
Ruszył, i po kilku kilometrach po tremie
nie było śladu. Wrócił spokój. Najgorszy
był widok wyprzedzających go zawodni-
ków. Jednak zdrowy rozsądek podpowia-
dał, aby nie szarżować. Po 34 kilometrach
przyszedł kryzys. To najtrudniejszy mo-
ment maratonu. Karola złapały silne skur-
cze. Nie mógł nawet iść. Zabezpieczający
trasę zawodów strażacy rozmasowali sier-
żantowi nogi. Doszedł do punktu medycz-
nego, ale okazało się, że ratownikom skoń-
czyły się maści rozgrzewające. Mieli tylko
jakiś krem kosmetyczny.
„Niech pan wciera i wmawia mi, że to
balsam rozgrzewający…”, poprosił medy-
ka sierżant Adamski. Ruszył w dalszą dro-
gę. Dobiegł. Ukończył 9. Poznański Ma-
raton. Znalazł się w gronie 3700 uczestni-
ków. Poczuł atmosferę sportowego święta.
I ulgę…
Pierwszy był Kenijczyk Matthew Kos-
gei. Uzyskał rewelacyjny rezultat. Czas
2 godziny 13 minut 45 sekund jest nowym
rekordem poznańskiej trasy. Sierżant Ka-
rol Adamski przybiegł na metę jako 2328
zawodnik. Jego czas to 5 godzin 52 sekun-
dy. Jak sam mówi, taki rezultat nie musi
imponować. Marzył o wyniku w granicach
czterech godzin i trzydziestu minut. Jed-
nak wszyscy, którzy znają debiutującego
w maratonie biegacza, wiedzą doskonale,
że wygrał. Pokonał ciężką chorobę, własne
słabości oraz długi dystans. Zwyciężył ze
sobą, a to bywa najtrudniejsze. Medal
otrzymany za ukończenie maratonu jest dla
Karola bardzo ważny. Świadczy o deter-
minacji, woli walki i ogromnej nadziei.
Start w ośrodku
Sierżant Karol Adamski myśli o kolej-
nym maratonie. 28 marca przyszłego roku
zamierza wystartować w biegu w czeskiej
Pradze.
Tymczasem codzienne obowiązki cze-
kają. Sierżant rozpoczyna służbę w ośrod-
ku szkolenia podstawowego. Będzie in-
struktorem przygotowującym kandydatów
na szeregowych zawodowych, którzy w li-
stopadzie zaczną szkolenie pilotażowe.
Przyszli szeregowi zawodowego wojska
trafią pod opiekę dowódcy, który własnym
przykładem pokazuje, jak należy walczyć.
Na dodatek umie szczerze rozmawiać
o problemach.
„Nowotwór jest chorobą cywilizacyjną.
Jeżeli coś niepokojąco boli, trzeba się prze-
łamać i porozmawiać z lekarzem”, przeko-
nuje sierżant Adamski. Wie, co mówi. 
tomasz.szulejko@redakcjawojskowa.pl
nr 44/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY ||
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE || | |
HISTORIAHISTORIA
PO SŁUŻBIE ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO || |
Chociaż w 1944 roku losy II wojny światowej wydawały się przesądzone, to III Rzesza nie chciała
kapitulować. Odwrócenie niekorzystnej sytuacji i ostateczne zwycięstwo miała zapewnić cudowna
broń rakietowa, której użycie rozpoczęło „drugą bitwę o Anglię”.
ROBERT CZULDA

Druga bitwa
o Anglię imo że Brytyjczycy
już w 1939 roku otrzy-
mali pierwsze sygna-
ły o niemieckich taj-
nych pracach nad bro-
nią rakietową, nikt nie
dał im wiary. Zignorowano podrzucony
do brytyjskiej placówki dyplomatycz-
nej w Oslo anonim, w którym „życzli-
wy naukowiec” podawał szereg infor-
macji na temat tajnych technologii
III Rzeszy, w tym latającej bomby i ra-
kiet. Sprawę zbagatelizowano, uznając
ją za szytą grubymi nićmi prowokację
niemieckiego wywiadu.
Systematycznie, szczególnie od 1942
roku, liczba raportów zaczęła wzrastać.
Wielka w tym zasługa polskiego wywia-
du, który informował o tajnych pracach
w okupowanej Polsce. Dopiero jednak
w maju 1943 roku Brytyjczycy uznali za-
grożenie atakiem rakietowym za poważ-
ne. Jak przyznał Duncan Sandys, szef
rządowego komitetu do spraw obrony
przed niemiecką bronią latającą: „(…)wy-
daje się, że od pewnego czasu Niemcy
starają się wyprodukować ciężką rakietę
zdolną atakować z dużej odległości”. Po
długich negocjacjach i wykonaniu setek
zdjęć lotniczych podjęto decyzję o zma-
sowanym nalocie na ośrodek naukowy
w Peenemünde. Słuszność decyzji zosta-
ła potwierdzona w lipcu, gdy do Londy-
nu dotarły szkice bomby V-1, której prób-
ny egzemplarz spadł na Bornholm.
Nalot – w ramach operacji „Hydra”
– został przeprowadzony w nocy z 17 na
18 sierpnia 1943 roku z użyciem 596 sa-
molotów bombowych. Zginęło ponad
700 osób, w tym odpowiedzialny za pra-
ce niemiecki naukowiec Walter Thiel.
Niemcy mieli jednak szczęście, ponie-
waż przeżyli najważniejsi – Walter Do-
rnberger oraz Wernher von Braun,
późniejszy ojciec amerykańskiego pro-
gramu kosmicznego.
Przygotowani na najgorsze
Potężny nalot bombowy nie zniweczył
niemieckich prac nad latającą bombą
V-1 i rakietą balistyczną V-2. Pod koniec
października 1943 roku Winston Chur-
chill przyznał przed Franklinem
D. Rooseveltem, że „możliwy jest ciężki,
choć krótkotrwały atak w połowie listo-
pada”. W tej sytuacji Brytyjczykom po-
zostało przygotować obronę. Zintensyfi-
kowano prace nad wykorzystaniem zakłó-
cania radiowego i elektromagnetyczne-
go, jednak ostatecznie zdecydowano się
wykorzystać sprawdzone z czasów pierw-
szej bitwy o Anglię środki obrony.
Do obrony przed niemiecką tajną bro-
nią – o której charakterystyce Brytyjczy-
cy nadal nie mieli pojęcia – ściągnięto na
południe Anglii setki ciężkich i lekkich
armat wspomaganych dziesiątkami re-
flektorów. Tuż przed Londynem roz-
mieszczono kilkaset balonów, których
zadaniem było zatrzymanie niemieckich
rakiet. Pierwszą linię miały tworzyć sa-
moloty myśliwskie, w tym także z pol-
skich dywizjonów.
Czekając na najgorsze, Brytyjczycy
przygotowali różne scenariusze działa- 

nr 44/2008 Polska Zbrojna 43

HISTORIA II WOJNA ŚWIATOWA
nia. Już 6 czerwca W. Churchill skiero-
wał do szefów sztabów notatkę, w której
napisał: „(…) jeśli bombardowanie Lon-
dynu naprawdę stanie się poważną nie-
dogodnością, a wielkie rakiety o dużym
zasięgu i ogromnej sile niszczącej będą
spadały na dzielnice rządowe i robotni-
cze, powinienem być w stanie zrobić
wszystko, co mogłoby zadać wrogowi
śmiertelny cios”, dodając jednocześnie
– „może upłynąć kilka tygodni lub mie-
sięcy, zanim poproszę o podanie Niem-
com dawki trujących gazów, ale jeśli to
zrobimy, uczyńmy to ze stuprocentową
skutecznością”.
Anglia pod ostrzałem
Zanim na Wielką Brytanię nadleciały
rakiety V-2, kraj znalazł się pod ostrza-
łem latających bomb V-1. Pierwsza
z nich spadła 13 czerwca 1944 roku.
Z dnia na dzień liczba ataków i ofiar za-
częła wzrastać – do połowy lipca wystrze-
lono 4 tysiące bomb, a południe kraju
– głównie Londyn – opuściło półtora mi-
liona mieszkańców. Zamykano hotele i re-
stauracje, a produkcja przemysłowa spa-
dła o jedną szóstą. Dopiero w wyniku pre-
sji społecznej Churchill przyznał, że
przez niecały miesiąc liczba ofiar się-
gnęła niemal trzech tysięcy, a kolejnych
osiem tysięcy osób zostało rannych.
Stworzona eksperymentalnie obrona
nie radziła sobie najlepiej. Większość
samolotów była za wolna, aby prze-
chwycić bombę. Co gorsza, gruby pan-
cerz V-1 utrudniał jego przestrzelenie.
Tylko nieliczne samoloty okazały się na
tyle szybkie, aby dogonić bombę i spró-
bować ją zniszczyć w locie. Co więcej,
skupieni na pościgu piloci zbyt często
wlatywali w strefę działania artylerii
przeciwlotniczej, która ostrzeliwała
własne maszyny. Dopiero z czasem
obrońcy usprawnili swoje działania i po-
prawili współpracę.
Dzięki wprowadzeniu radarów oraz
amunicji zbliżeniowej artylerzyści
z czasem osiągnęli niemal perfekcję.
44 Polska Zbrojna
ford, doszczętnie niszcząc duży sklep.
W katastrofie zginęło 160 osób, a prawie
200 zostało rannych. Na domiar złego od
połowy sierpnia powróciły V-1, teraz wy-
strzeliwane z pokładu samolotów. Nie-
dawne zapewnienia D. Sandysa o „koń-
cu zagrożenia” kwitowano co najwyżej
gorzkim uśmiechem.
Bezsilni
ZANIM na Wielką Brytanię nadleciały rakiety Pomimo frustracji Brytyjczycy przy-
V-2, kraj znalazł się pod ostrzałem latających
bomb V-1. Pierwsza z nich spadła 13 czerwca stąpili do obrony. V-2 była jednak zupeł-
1944 roku. Z dnia na dzień liczba ataków nie inną bronią niż latająca bomba V-1,
i ofiar zaczęła wzrastać. miała bowiem prędkość ponaddźwięko-
wą i jej przechwycenie przez samoloty
Średnio liczba pocisków do zestrzele- – nawet odrzutowe Meteory – było nie-
nia jednej V-1 spadła z 2500 do 77 sztuk. możliwe. W toku całej kampanii samo-
W połowie sierpnia skuteczność obro- loty zestrzeliły tylko jedną V-2, i to cał-
ny sięgnęła 74 procent, a potem nawet kowicie przypadkowo – startująca z Ho-
83 procent. 28 sierpnia 1944 roku zano- landii rakieta została zniszczona przez
towano rekordową skuteczność – 92,7 bombowiec wracający z nalotu w Niem-
procent zestrzelonych bomb V-1. czech. Churchill, który tak chwalił pi-
Wraz z sukcesami aliantów w Euro- lotów za bitwę w 1940 roku, uznał,
pie, na początku września 1944 roku że przypisywanie sobie roli w walce
ogłoszono koniec drugiej bitwy o Wiel- z V-2 jest ze strony RAF działaniem
ką Brytanię. Do stolicy zaczęli wracać „aroganckim”.
szczęśliwi mieszkańcy, wstrzymano na- Oryginalny plan wymyślili artylerzy-
loty bombowe na instalacje związane ści. Polegał on na wykorzystaniu rada-
z bronią V. 5 września ru do określenia trajek-
błyskawicznie rozeszła
Do obrony przeciwko torii lotu. Dzięki temu
się informacja o kapitu- niemieckiej tajnej broni mogliby stworzyć
lacji Niemiec. Złago- szczelną ścianę ognia
dzono nawet cenzurę. ściągnięto na południe tuż przed rakietą, licząc,
Optymizm Brytyjczy- Anglii setki ciężkich że V-2 się o nią rozbije.
ków wzmógł D. San- Każda taka zapora wy-
dys, który z satysfakcją i lekkich armat magałaby wystrzelenia
ogłosił, że „poza możli- olbrzymiej liczby 320
wymi kilkoma pojedyn-
wspomaganych tysięcy pocisków, co od-
czymi atakami bitwa dziesiątkami powiadało masie niemal
o Londyn jest skończo- 90 ton materiałów wy-
na”. Swych słów szyb- reflektorów buchowych. Planu jed-
ko pożałował. nak nigdy nie wprowadzono.
8 września 1944 roku w londyńskim V-2 zostało pokonane na lądzie – woj-
Chiswick tajemnicza eksplozja zabiła ska aliantów zajmowały kolejne wyrzut-
trzy osoby. Nikt niczego nie zauważył nie rakiet, przynosząc ulgę zmęczone-
– żadnej nadlatującej bomby. Usłyszano mu Londynowi. Hitler nie poddawał się
tylko tajemniczy grzmot na niebie. Nie- jednak do końca. Liczba ataków rakie-
co później nastąpiła druga eksplozja. Ra- towych na Londyn raz jeszcze wzrosła
kieta nie została wykryta ani przez ob- – z sześciu rakiet w ostatnim tygodniu
serwatorów naziemnych, ani przez rada- grudnia 1944 roku do 12 i 37 w pierw-
ry. Fakt, że V-2 nie miała 60 ton, jak do- szych kolejnych tygodniach stycznia.
nosili agenci, lecz 13, był marnym po- W tym miesiącu na Londyn spadło łącz-
cieszeniem. Na nowo wprowadzono cen- nie 114 rakiet.
zurę oraz rozpowszechniano plotki na te- 22 marca 1945 roku III Armia gen.
mat eksplozji instalacji gazowych. Nie G. Pattona przeprawiła się przez Ren,
dało się jednak ukryć prawdy, bo trudno a niecałe pięć dni później jednostki ra-
uwierzyć w kilkanaście wybuchów gazu kietowe otrzymały rozkaz natychmia-
w tak krótkim okresie. stowej ewakuacji w głąb Niemiec. Tego
W pierwszym tygodniu listopada na też dnia, 27 marca 1945 roku, na Wiel-
Londyn spadło 12 rakiet V-2, w drugim ką Brytanię spadła ostatnia rakieta V-2.
15, a w trzecim już 27. Czarnym dniem Druga bitwa o Londyn została wygrana
był 25 listopada, gdy jedna tylko V-2 za- – tym razem ostatecznie. 
biła sześć osób i raniła 292. Nieco ponad
godzinę później druga uderzyła w Dept- robert.czulda@redakcjawojskowa.pl
nr 44/2008
 | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | |

Z głębokim żalem i smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci

płk. mgr. inż. Antoniego CHOŁUJA
twórcy zalążków metrologii wojskowej w Radomiu, od 1984 do 1992 roku
W spółczesny świat pełen
jest paradoksów. Jednak
w codziennym zabieganiu nie
komendanta Ośrodka Metrologii Wojsk Lotniczych w Radomiu. dostrzegamy sprzeczności
Odszedł od nas Człowiek oddany służbie i pracy dla Ojczyzny. w naszym spojrzeniu na naj-
Wyrazy głębokiego współczucia ważniejsze aspekty ludzkiego życia.
Z jednej strony ulegamy kultowi młodo-
RODZINIE ści, zdrowia, siły, radości życia, eliminu-
jąc w ten sposób ze świadomości starość,
składają: dyrektor, kadra i pracownicy wojska chorobę, słabość czy smutek. Człowiek
4 Wojskowego Ośrodka Metrologii w Radomiu.
stary, schorowany, nieszczęśliwy burzy
nam harmonię, razi nasze poczucie este-
tyki. Mówienie o śmierci to niemal pro-
Panu płk. rez. dr. inż.
Chor. Piotrowi wokacja. Nikt przecież nie wierzy. Z dru-
Aleksandrowi KIEŻUNOWI
JASZKIEWICZOWI giej strony śmierć została odarta ze swe-
wyrazy szczerego współczucia
wyrazy głębokiego współczucia go majestatu. Spowszedniała. Filmy peł-
i kondolencje
z powodu śmierci ne są coraz bardziej realistycznych scen
z powodu śmierci
zabijania. Gry komputerowe wprost
CÓRKI ociekają krwią, media, donosząc nam
MATKI
o kolejnych zabójstwach, zamachach,
składają: przekraczają kolejne granice etyki dzien-
składają:
dowództwo pułku, koledzy,
dziekan, koleżanki i koledzy nikarskiej. Temat śmierci staje się try-
żołnierze oraz pracownicy wojska
z Wydziału Nowych Technologii wialny. Dla młodego człowieka śmierć
13 Pułku Przeciwlotniczego.
i Chemii WAT. jest zjawiskiem wirtualnym – w grze
komputerowej ma przecież jeszcze jedno
życie albo i więcej, aktor zabity w filmie
Panu płk. Sławomirowi WIERZBIEŃCOWI za chwilę pojawi się w innej produkcji,
zastępcy dowódcy 3 Brygady Zmechanizowanej Legionów a ci zabici pokazywani w telewizji są czę-
oraz Jego sto bezimienni i żyli gdzieś daleko od
RODZINIE i NAJBLIŻSZYM nas. W tym kontekście jakże potrzebne
wyrazy szczerego żalu i głębokiego współczucia
wydaje się przywrócenie śmierci maje-
z powodu śmierci
statu. Wspominając bliskich nam zmar-
OJCA łych, uświadamiamy sobie, że my rów-
nież dołączymy kiedyś do ich grona, że
składają: dowódca, żołnierze i pracownicy wojska śmierć, tak jak narodziny, jest nieodłącz-
3 Brygady Zmechanizowanej Legionów w Lublinie. ną towarzyszką życia. Nie należy się
trwożyć jej nieuchronnością, ale trzeba
przygotować się do godnego jej przyję-
cia, a to z kolei wymaga godnego życia.
Wyrazy współczucia i słowa otuchy Płk. Wiesławowi
Gdy idziemy w tych dniach na groby na-
płk. Wiesławowi MAKOWSKIEMU
MAKOWSKIEMU oraz jego RODZINIE szych bliskich, gdy odwiedzamy i te bezi-
oraz jego RODZINIE wyrazy współczucia i żalu mienne, często zapomniane, żołnierskie
z powodu śmierci z powodu śmierci mogiły, i symboliczne pomniki – wyraża-
my naszą wiarę w świętych obcowanie,
BRATA BRATA czyli ową tajemniczą więź między żyjący-
mi a tymi, co odeszli. Modlimy się za du-
przekazują: składają sze zmarłych. Wierzymy przy tym, że
komendant główny, żandarmi koleżanki i koledzy z OŻW i oni wstawiają się za nami. Tak więc za-
i pracownicy ŻW. w Gdyni. myślenie się nad przemijalnością ludz-
kiego życia przygotowuje nas na ten je-
dyny moment przejścia z doczesności do
Wyrazy szczerego współczucia i głębokiego żalu wieczności. Grób dla wierzącego czło-
Panu płk. Sławomirowi WIERZBIEŃCOWI wieka nie jest końcem jego istnienia
z powodu śmierci i kiedyś opustoszeje, tak jak grób Chry-
stusa. Niech zatem ta listopadowa no-
OJCA stalgia przyczynia się do pomnażania
w nas chrześcijańskiej nadziei.
składają: dowódca, kadra oraz pracownicy wojska ks. Waldemar Rawiński
3 Zamojskiego Batalionu Zmechanizowanego w Zamościu.

nr 44/2008 Polska Zbrojna 45

MILITARIA
AAAAAAA AAAAAAAA

RAKIETNICE
nych elementami metalowymi. Z maga-
zynkiem waży około 280 gram. Strzela
na wysokość blisko 80 metrów. Jej ma-

CZY GRANATNIKI?
łokalibrowe pociski mają siłę świecenia
odpowiadającą natężeniu światła o ja-
sności 10 000 kandeli, dzięki czemu sy-
gnały są widoczne nawet z dziesięciu
kilometrów.
Prezentowane rakietnice są od kilku
PRZEMYSŁAW MILLER
lat stosowane przez oddziały specjalne
wielu europejskich armii NATO. Sta-
Standardowe rakietnice są duże i nieporęczne, przez co nowią także część osobistego wyposa-
nigdy nie były lubiane przez żołnierzy, którzy przywiązują żenia ratunkowego pilotów śmigłow-
wagę nie tylko do przydatności danego urządzenia, ców i myśliwców wykonujących misje
bojowe.
ale i do jego gabarytów oraz wagi.
Stare, ale jare
COMET powstaje ankamentami trady- U nas pistolety sygnałowe służą zwy-
z odpornego, wysoko cyjnych rakietnic pi- kle do celów pomocniczych. Najczęściej
udarowego tworzy- stoletowych, ładowa- używa się ich do przekazywania sygna-
wa. Ma zintegrowany nych w sposób odtyl- łów ostrzegawczych i umownych ko-
magazynek na trzy cowy, są duży 25–30- mend, rzadziej do oświetlania terenu lub
naboje.
-milimetrowy kaliber obezwładniania przeciwników (amuni-
pocisku świetlnego (racy) i czas po- cją specjalną, siatkową). W Wojsku Pol-
trzebny do oddania strzału. Rakietnice skim mamy dwa typy 26-milimetrowych
te są bowiem wyłącznie jednostrzałowe, sygnałówek: wzór 1944 i wzór 1978.
z łamaną lufą jak w klasycznej myśliw- Pierwszą skonstruowano jeszcze w cza-
skiej dubeltówce, a przez to mało wy- sie II wojny światowej w ZSRR (i pro-
dajne. Transport takich „kolubryn” z za- dukowano licencyjnie w Radomiu);
pasem długiej amunicji był zawsze utra- druga jest rodzimą konstrukcją – ra-
pieniem dla komandosów, którzy lubią domskiego Ośrodka Badawczo-Roz-
sprzęt lekki, poręczny, wielofunkcyjny. wojowego. Eksperci z Wojskowej Aka-
Z myślą o nich zaprojektowano rakiet- demii Technicznej uznają, że okres
nice Comet i Nico-Signal. świetności obu już minął, głównie za
sprawą przestarzałej amunicji z tektu-
rowo-metalową łuską. Zazwyczaj jest
Kompozyty w natarciu ona wydawana obserwatorom na strzel-
Comet powstaje z odpornego, wyso- nicach podczas strzelań, a po otwarciu
ko udarowego tworzywa. Ma zin- opakowania fabrycznego musi
tegrowany magazynek na być zużyta, bo nie nadaje się
trzy naboje. Służy do wy- już do dalszego przecho-
strzeliwania małokali- RACA wywania.
browych naboi na rodzaj pocisku W wydanej we
wysokość około 50 pirotechnicznego. W zależności wrześniu 2008 roku
metrów z czasem od przeznaczenia wyróżnia się książce pod redak-
efektywnego świe- race: sygnałowe, do sygnalizowania cją naukową ko-
cenia pięć sekund. zagrożenia i nadawania sygnałów mendanta uczelni
Naboje mają siłę świetlnych za pomocą barwnych gen. bryg. dr. hab.
świecenia: czerwo- płomieni lub dymów, oraz Zygmunta Mier-
NICO-SIGNAL jest sześciostrzałową rakietni- świetlne – do oświetlenia
cą bębenkową z lekkich materiałów kompo- ny – 10 000 kandeli, czyka pod tytułem
biały – 5000 i zielony terenu „Nowoczesne techno-
zytowych.
– 3000. Są dobrze zabez- logie systemów uzbroje-
pieczone przed wilgocią. nia” zbrojeniowcy z Woj-
Dzięki małej wadze, 150 gram, skowej Akademii Technicznej su-
i prostej obsłudze rakietnica sprawdza gerują, że – zgodnie z tendencjami świa-
się w każdych warunkach terenowych towymi – rolę pistoletów sygnałowych
i pogodowych. Została zaprojektowana przejmą w naszym wojsku granatniki
i wykonana przez niemiecką firmę, któ- kalibru 40 milimetrów. Będzie to moż-
ra szczyci się blisko 90-letnim doświad- liwe dopiero po opracowaniu i urucho-
czeniem w projektowaniu tego typu mieniu produkcji nowej amunicji sygna-
urządzeń. łowej i oświetlającej kalibru 40x46 mi-
Z kolei Nico-Signal jest sześciostrza- limetrów. 
łową rakietnicą bębenkową z lekkich
materiałów kompozytowych wzbogaco- polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl

46 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO |
Do polskiej
armii ma trafić
radiostacja
przenośna
RKP-8100. Mała,
lekka, odporna na
wodę i wstrząsy.
Zaprojektowano
ją w Gdyni.
TOMASZ GOS
RADIO Z PLECAKA
adiostacja RKP-8100 służy
do pracy na otwartym terenie.
Może być przenoszona w ple-
caku. Będzie działać w miej-
scu lub w ruchu. Ma szczel-
ną obudowę – testy wykazały, że zanu-
rzona na głębokości jednego metra przez
dwie godziny nie wchłonie wody. Jest
również wstrząsoodporna, co oznacza,
że można ją na przykład desantować
z pokładu samolotu lub śmigłowca.
Szczególnie w takich przypadkach liczy
się także to, że nowy produkt gdyńskich
konstruktorów waży niewiele ponad
osiem kilogramów.
Moduły przyszłości
Radiostacja spełnia wszystkie współ-
czesne wymagania stawiane urządzeniu ra-
diowemu. Pracuje w trybie FHSS, podsta-
wowym dla nowoczesnych radiostacji eks-
ploatowanych w armiach NATO. Współ-
pracuje ze wszystkimi typami radiostacji
KF i UKF produkowanymi obecnie na
świecie i spełniającymi wymagania stan-
dardów NATO: STANAG 4203, 4204
i 4205. Istotne jest i to, że RKP-8100 współ-
pracuje z radiostacjami starszej generacji,
eksploatowanymi jeszcze w Siłach Zbroj-
nych RP. Modułowa konstrukcja umożli-
wia natomiast aktualizację oprogramowa-
nia oraz modernizację poszczególnych ele-
mentów funkcjonalnych. Radiostację bę-
dzie więc można dostosowywać do przy-
szłych wymagań i oczekiwań użytkowni-
ka. Urządzenie spełnia także wszystkie wy-
magania odnośnie do współpracy z narzę-
dziami kryptograficznymi.
RKP-8100 do pracy na falach UKF
wykorzystuje typowe anteny dla tego za-
kresu o długości około 0,5 metra. Nato-
nr 44/2008
| | |
| | |
ARCHIWUM CENTRUM TECHNIKI MOESKIEJ
do wymaganego poziomu, a sprzęgacz
pozwoli na użycie anten o odpowiednio
wyższej mocy.
Zakłócenia pod lupą
miast w zakresie KF wymagana jest an- Wprowadzenie radiostacji do wyposa-
tena prętowa o długości około trzech me- żenia armii odbywa się w trzech etapach.
trów (nie można więc jej transportować Pierwszy to testy własne. Drugi – testy
tak łatwo jak samą radiostację). RKP- kwalifikacyjne z wykorzystaniem ze-
8100 może też wykorzystywać inne ty- wnętrznych laboratoriów oceniających
py anten dla tego zakresu. parametry techniczne i taktyczne. Bada
Radiostacja ma wbudowany odbiornik się wówczas między innymi promienio-
GPS. Jej zakres częstotliwości mieści się wanie, podatność na zakłócenia czy od-
w granicach od 1,5 MHz do 512 MHz porność kryptograficzną. Ostatni etap
(dla porównania radiostacja KF typu badań przeprowadza się na zlecenie woj-
RKS-8000 ma zakres 1,5 MHz ÷ 30 ska, i to od ich wyniku zależy, czy nowy
MHz). Urządzenie ma także 200 progra- sprzęt zostanie przyjęty do arsenału sił
mowalnych kanałów i maksymalną szyb- zbrojnych. W przypadku RKP-8100 etap
kość transmisji 19 200 bitów na sekun- ten ma być zakończony na początku przy-
dę. Zasilane jest napięciem 22–32 V prą- szłego roku.
du stałego i może być zamontowane Radiostację zaprojektowało Centrum
w wozie dowodzenia. Techniki Morskiej w Gdyni. Prace nad
Aby zapewnić większą moc emisji ra- nią trwały trzy lata. W połowie listopa-
diowej RKP-8100, można wykorzystać da powinny zakończyć się wszystkie nie-
wzmacniacz mocy oraz sprzęgacz ra- zbędne badania potrzebne do wprowa-
diostacji RKS-8000 (wersja 150 W lub dzenia radiostacji na rynek. 
400 W). Wzmocni on sygnał radiowy tomasz.gos@redakcjawojskowa.pl
SKACZĄCE CZĘSTOTLIWOŚCI
ży do austriackiej aktorki je w regularnych odstęp-
Hedy. Jej mąż był produ- nych zarówno w odbiorni-
centem broni i Hedy ku, jak i w nadajniku.
Lamarr słuchała częstych Synchronizacja miała być
dyskusji o tym, jak łatwo robiona za pomocą kart
jest zakłócić sterowanie perforowanych. Hedy
RADIOSTACJA RKP-8100 torped. I wymyśliła system Lamarr zdobyła na to pa-
pracuje w trybie FHSS (fre- analogiczny do sterowania tent w 1942 roku. Patent
quency-hopping spread pianina za pomocą dziur- ten został utajniony i był
spectrum). Sygnał skacze kowanych kart. W pomyśle niedostępny przez wiele
po częstotliwościach w do- tym sygnał sterujący torpe- lat. Dopiero w połowie lat
stępnym paśmie radiowym. dami można nadawać nie 50. XX wieku armia amery-
Pierwszy patent dotyczący na jednej częstotliwości, kańska zaczęła praktyczną
tego typu rozwiązania nale- lecz na kilku, przełączając realizację tego pomysłu.
Polska Zbrojna 47
MILITARIA
AAAAAAA AAAAAAAA
P Ó Ł T Y S I Ą C A B U S H M A S T E R Ó W
AUSTRALIA. Z linii produkcyjnej w Bendigo zjechał
500-kołowy transporter (Protected Mobility
Vehicle) Bushmaster. Poza armią australijską po-
jazdy zostały zakupione przez holenderskie wojska
lądowe. W wersji podstawowej zabiera on do dzie-
sięciu żołnierzy, w tym kierowcę. Bushmaster prze-
szedł chrzest bojowy w Iraku. Służy też
w Afganistanie. Armia australijska jak dotąd zamó-
DEFENSE INDUSTRY DAILY
wiła blisko 700 tych wozów w sześciu wariantach.
Poza transporterem piechoty opracowano między
innymi wóz dowodzenia, saperski i samobieżny
moździerz. Holendrzy w kilku transzach nabyli pra-
wie 50 pojazdów na potrzeby misji w Afganistanie.
Kilka z nich już stracono w trakcie działań. W tym
roku Bushmastery zamówili również dla swych
wojsk w Afganistanie Brytyjczycy. (w)

Dobry termin Kontrakt na Remusy

MAROKO. Jednym z czynni-
ków, które spowodowały, że
Saudyjski marokańska marynarka wojen-
na zdecydowała się nabyć
Maroko zamówiło jedną jed-
nostkę Sigma 10513 o wypor-
ności 2300 ton i długości kad-
łuba 105 i dwie mniejsze
ESTONIA. Ministerstwo obrony
podpisało w październiku kontrakt
na dwa lekkie bezzałogowe pojaz-

Typhoon w Holandii wielozadaniowe

fregaty typu Sigma był szybki
Sigma 9813 o wyporności
2100 ton i o osiem metrów
dy podwodne. Estończycy zdecydo-
wali się na pojazd Remus 100
WIELKA BRYTANIA. Z lotniska fa- (Remote Environmental Measuring
termin dostawy. Pierwszy okręt krótsze. Wszystkie będą miały UnitS) produkowany przez amery-
brycznego BAE w Warton w północ-
ma być dostarczony już po na rufie hangar i lądowisko kańską firmę Hydroid Inc.
no-zachodniej Anglii wzbił się
20 października w powietrze pierw- Wyglądem przypomina torpedę.
szy samolot wielozadaniowy Ma 160 centymetrów długości
Eurofighter Typhoon. Na zdjęciu wi- i 19 centymetrów średnicy. Remus
dać, że maszyna miała podwieszo- 100 waży 37 kilogramów i jest
ne pociski rakietowe AIM-9 i dodat- przeznaczony do operacji w pasie
kowy zbiornik paliwa. Zgodnie wód przybrzeżnych do głębokości
z podpisanym we wrześniu ubiegłe- 100 metrów. Pływając z optymal-
go roku kontraktem o wartości ną prędkością trzech węzłów, mo-
4,43 miliarda funtów Królewskie że przebywać pod wodą do 22 go-
dzin. Jeśli chodzi o urządzenia we-
GEROLD GERES
Siły Powietrzne Arabii Saudyjskiej
mają otrzymać 72 Typhoony, z któ- wnętrzne, Hydroid konfiguruje ze-
rych 48 zostanie zmontowanych staw zależnie od zadań, które bę-
w zakładach na terenie bazy lotni- dą wykonywane. Estończycy planu-
czej King Abdulaziz. Aby wywiązać ją wykorzystać Remusy w opera-
44 mięsiącach, a pozostałe dla średniego śmigłowca. cjach przeciwminowych i do two-
się ze zobowiązań umowy,
dwa po 50 i 56. Fregaty będą Mają być uzbrojone w armaty rzenia map dna morskiego.
Brytyjczycy opóźnili produkcję my-
powiększonymi o jeden lub dwa OTO Melara, wyrzutnie prze- Pojazdy te kupiło wiele państw,
śliwców dla własnych sił powietrz-
moduły korwetami, które ciwokrętowe pocisków Exocet, między innymi USA, Niemcy,
nych, ponieważ liczą, że
Schlelde Naval Shipbuilding przeciwlotnicze MICA i lekkie Holandia, Finlandia, Szwecja
Saudyjczycy zwiększą zamówienie
zbudowała dla Indonezji. torpedy. (wr) i Wielka Brytania. (ww)
o co najmniej 24 samoloty. (wr)

W I Ę C E J „S Z E S N A S T E K”
CHILE. Pojawiła się informacja w bazie Cerro Moreno koło zygnować z dalszego użytkowania
o planach zakupu drugiej partii uży- Antofagasty, które w przyszłym roku 29 Mirage 5 Elkan i Mirage 50
wanych holenderskich myśliwców mają być wycofane ze służby. Panther. Jednak wcześniej,
16 F-16 MLU za blisko 170 milio- W 2005 roku Chile kupiło już w 2002 roku, Chile kupiło w USA
nów dolarów. Chilijczycy chcą w Holandii 18 takich samych „szes- za 660 milionów dolarów dziesięć
nimi zastąpić 14 nabytych nastek” za ponad 180 milionów do- nowych F-16C/D. W miejscowych
w 1976 roku myśliwców larów. W związku z czym mediach pojawiły się informacje,
F-5E/F Tigre III stacjo- można było zre- że zostanie zamówionych
nujących kolejnych dziesięć. (tw)
ROYAL NETHERLANDS AIR FORCE

48 Polska Zbrojna nr 44/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY ||
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
ŚWIAT PRASA
MILITARIAMILITARIA ||
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO || |

plany budowy sześciu okrętów do działań

w środowisku lodowym – przeznaczonych
do patrolowania przejścia północno-za-
chodniego (w 2013 roku mają być gotowe,
koszt wynosi 6 miliardów dolarów). Kana-
da przeprowadziła też manewry „Arktycz-
na suwerenność”. Również Stany Zjedno-
czone uwzględniły obszar wokół bieguna
w swoich planach operacyjnych, organizu-
jąc ćwiczenia „Północny kraj 2008”. Nor-
wegia i Dania z kolei zintensyfikowały
działania polityczne zmierzające do udo-
wodnienia ich pretensji terytorialnych do
obszaru arktycznego.
Przygotowania Rosji

US NAVY
Także Rosja wydaje się przygotowywać

ARKTYCZNE AMBICJE
na wypadek, gdyby zainteresowane pań-
stwa nie były w stanie rozstrzygnąć istnie-
jących sporów co do Arktyki zgodnie
z prawem międzynarodowym i działały
metodą faktów dokonanych. W czerwcu
MARCIN KACZMARSKI 2008 roku gen. Władimir Szamanow, szef
Rosja rozpoczęła wyścig o Arktykę, traktując to jako jeszcze jeden głównego zarządu szkolenia bojowego ro-
syjskich sił zbrojnych, zapowiedział przy-
przejaw odrodzonej pozycji mocarstwowej i ambicji globalnych. gotowanie do ewentualnych operacji woj-
Fakt, że tak ochoczo przyłączyły się do niej inne państwa, sugeruje, skowych w Arktyce. W lipcu 2008 roku
że sprawa daleko wykracza poza wymiar czysto propagandowy. Rosja wyprowadziła do patrolowania Ark-
tyki okręty Floty Północnej (co uzasadnia-
iedy w sierpniu 2007 roku jego szelfu kontynentalnego, co da jej mo- no odpowiedzią na ustanawianie przez
rosyjska ekipa badawcza nopol na wydobycie stamtąd surowców, Norwegię wokół Spitsbergenu 200-milo-
zatknęła tytanową flagę na zgodnie z konwencją o prawie morza wej strefy ekonomicznej oraz konieczno-
biegunie północnym, dzia- z 1982 roku. Do 2009 roku Rosja chce za- ścią ochrony rosyjskiego rybołówstwa na
łania Moskwy na obszarze kończyć zbieranie danych naukowych dla tym obszarze). Rosja rozpoczęła też loty
Arktyki interpretowano udowodnienia swoich pretensji; w 2011 patrolowe bombowców strategicznych nad
wyłącznie jako kampanię propagandową planuje te pretensje skierować do właści- wodami Arktyki. Ponadto Moskwa zamó-
przed nadchodzącą zmianą na stanowisku wej komisji ONZ, władnej udzielić zgody wiła w niemieckich stoczniach statki przy-
prezydenta. Jednak reakcja innych państw na rozszerzenie szelfu. gotowane do wydobywania ropy i gazu
pokazała, że Arktyka staje się nowym po- w warunkach arktycznych.
lem rozgrywki geopolitycznej, u której Północna strategia Rosja rozpoczęła wyścig o Arktykę, trak-
podłoża leżą ocieplenie klimatu oraz bliżej Mimo istnienia mechanizmu prawnego, tując to jako jeszcze jeden przejaw odrodzo-
nieokreślone zasoby ropy i gazu. który teoretycznie może powstrzymać ry- nej pozycji mocarstwowej i ambicji global-
Obecnie zasoby energetyczne Arktyki walizację o Arktykę, należy oczekiwać, że nych. Fakt, że tak ochoczo przyłączyły się
nie są zbadane (prawdopodobnie stanowią to aspekt polityczny zdominuje sytuację. doń inne państwa, sugeruje, że sprawa da-
one istotną część zasobów światowych, na- Ekspedycja rosyjska sta- leko wykracza poza wy-
wet do 20 procent) i ich ewentualna eks- ła się dla innych państw Obecnie zasoby miar czysto propagando-
ploatacja rozpocząć by się mogła nie wcze- katalizatorem dla ich energetyczne Arktyki wy. W marcu 2008 roku
śniej niż około 2030 roku. Jednak już wcze- własnych działań. Naj- wysoki przedstawiciel
śniej, wraz z postępującym globalnym ocie- ostrzej na rosyjską eks- nie są zbadane i ich UE do spraw polityki za-
pleniem, Arktyka zyska na znaczeniu jako pedycję z 2007 roku za- granicznej i bezpieczeń-
najkrótsze połączenie między Europą oraz reagowała Kanada, mó- ewentualna eksploatacja stwa Javier Solana
Azją i Ameryką (możliwa będzie żegluga wiąc o powrocie do XV mogłaby się rozpocząć uznał ryzyko konfliktu
statków przez przejście północno-zachod- wieku (ówczesny mini- (nie wykluczając zbroj-
nie i północne). Państwa położone wokół ster spraw zagranicz- nie wcześniej niż około nego) o Arktykę za jed-
Arktyki (Rosja, USA, Kanada, Norwegia, nych Kanady Peter 2030 roku no z najpoważniejszych
Dania) chcą zająć jak najlepszą pozycję McKay jest obecnie mi- zagrożeń, pośrednio wy-
wyjściową do ewentualnego gospodarcze- nistrem obrony narodowej). Kanada przy- wołanych zmianami klimatycznymi. Cho-
go i politycznego wykorzystania regionu. jęła tak zwaną północną strategię dla ciaż sprawa ma charakter przyszłościowy,
Działania, które zainicjowała Rosja, ma- wzmocnienia swojej suwerenności w re- to wpisuje się w nasilającą się rywalizację
ją dwojaki charakter: prawno-naukowy gionie. Zapowiedziano budowę w Arkty- mocarstw i dążenie do zabezpieczenia jak
oraz polityczny. Moskwa chce udowodnić, ce bazy treningowej, w której będzie prze- największej ilości złóż gazu ziemnego i ro-
że obszar wokół bieguna północnego sta- bywać 900 żołnierzy (w Resolute Bay), py naftowej, niezależnie od tego, kiedy ich
nowi część platformy syberyjskiej i tym sa- i portu dla okrętów podwodnych (wyspa eksploatacja będzie możliwa. 
mym zyskać prawo do rozszerzenia swo- Bafinowaja Ziemlia) oraz przedstawiono polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl

nr 44/2008 Polska Zbrojna 49

ŚWIAT NATO

ARTYKUŁ PIĄTY
PIERWSZY i ostatni raz NATO odwołało się do artykułu piątego w chwilę po ataku na World Trade Center. Na zdjęciu: flagi państw sojuszu opuszczone do połowy masztów

MAREK ORZECHOWSKI, BRUKSELA

NATO, jak żadna inna dotychczas organizacja, stworzyło kręgosłup

międzynarodowego systemu bezpieczeństwa.
Nieco więcej niż pół roku dzieli NATO
od fanfar z okazji 60-lecia istnienia przy-
mierza. Za kilka miesięcy szefowie państw
członkowskich zbiorą się na uroczystym
szczycie w Sztrasburgu i ogłoszą żywot-
ność swojego związku. Będą spoglądać
w bogatą przeszłość przymierza, będą so-
bie gratulować i wzajemnie zapewniać się
o alianckim zobowiązaniu stania z bronią
u nogi na wypadek kłopotów. Własnych
i sojuszników. Będą też spoglądać w przy-
szłość sojuszu i projektować jego nowe
dziesięciolecia. Będą gwarantować trwa-
łość sojuszniczych zobowiązań i aktual-
ność waszyngtońskiej karty, przede wszyst-
kim artykułu piątego. A ten mówi, że je-
żeli jednego z członków sojuszu odwiedzi
niespodziewanie groźny gość, reszta po-
śpieszy mu z pomocą.
Poczucie bezpieczeństwa
Ani przedwojenna Liga Narodów, ani
dwustronne czy wielostronne sojusze woj-
skowe, memoriały, pakty o nieagresji, ukła-
dy o sojuszach na wypadek wojny, tajne
porozumienia militarne czy konferencje
pokojowe, jak monachijska w 1938 roku,
nie zapewniły Europie, a przez to i światu,
trwałego pokoju. Przeciwnie, pierwsze „pa-
dały” ofiarą agresorów, a niedopełnione zo-
bowiązania i niedotrzymane przyrzeczenia
sprawiały nie tylko sporo rozczarowań, ale
przede wszystkim przynosiły straty, ból,
cierpienia, niewolę i okupację.
NATO zmieniło ten złowieszczy impe-
ratyw historii. Zapewniło swoim członkom
bezpieczeństwo, a z biegiem czasu także
„przyjazne otoczenie”, które zdążało
w stronę sojuszu. Tak było w czasach zim-
nej wojny i zaraz po niej. O zastosowaniu
artykułu piątego myślano po obu stronach
Atlantyku niejako automatycznie i niejako

50 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO |
Pamiętam też, że samo ogłoszenie „uru-
chomienia” artykułu jawiło się wielu jako
pewnego rodzaju fatamorgana. Któż wie-
dział bowiem dokładnie, co to konkretnie
oznacza oraz jakie będą prawdziwe konse-
kwencje tej decyzji. Kto mógł wówczas
przewidzieć, jak przez całe lata artykuł pią-
ty trzeba będzie stosować i jakie będą tego
skutki? Nikt, ponieważ nikt w Brukseli sy-
tuacji takiej wcześniej nie znał i nie wybie-
gał myślami aż tak daleko.
Można powiedzieć: a szkoda. Gdyby bo-
wiem ktokolwiek był w stanie napisać czy
przewidzieć w miarę rzetelny scenariusz
rozwoju sytuacji, zapewne artykuł piąty po-
zostałby nietknięty. Czym bowiem jest on
w czasach braku realnego zagrożenia nu-
klearną konfrontacją i w sytuacji, gdy so-
jusz rozszerza strefę bezpieczeństwa
o coraz to nowe kraje, leżące głównie na
Sześćdziesięciolecie jedynym kierunku ekspansji (czy Brazy-
przymierza jest doskonałą lia, Indie albo Japonia nie zasługują na
okazją, aby na nowo sformułować, objęcie ich dobrodziejstwem działa-
urealnić wręcz gwarancje nia artykułu piątego)?
bezpieczeństwa. Powinny one Czym jest dzisiaj konkretnie arty-
zapewniać spokojny sen członkom kuł piąty? Sami Amerykanie nie bar-
sojuszu, ale też być twardą barierą dzo wiedzą, mówiąc o gwarancjach
dla awanturników, którzy mogą bezpieczeństwa z nim związanych ja-
wciągnąć NATO w niechciane ko o „uderzeniu nuklearnym” albo tyl-
konflikty ko „telegramie z wyrazami współczu-
cia”. Jak widać, to bardzo szeroka gama
możliwości, w której mieści się właściwie
wszystko. Wszystko, z wyjątkiem tego
pierwszego – dzisiaj można powiedzieć,
że na całe szczęście – skoro nie doszło do
NATO
tego najgorszego nawet w czasach gorącej
na znak żałoby po zamachach z 11 września 2001 roku.
zimnej wojny.
automatycznie budowano na nim poczucie Fakt, że artykuł piąty jest tak mało uży-
bezpieczeństwa. Ale tylko poczucie, bo- teczny dzisiaj, kiedy NATO potrzebuje
wiem samo bezpieczeństwo budowano więcej swobody działania, a zatem i kon-
czym innym i za pomocą nie tekstu ukła- frontacji na szerszym polu, i to poza jego
du, ale wysiłkiem militarnym. To głównie własnym obszarem, nie wypływa wcale z
amerykański arsenał nuklearny i zdolności wniosków z historii sojuszu w latach na-
wojskowe Wielkiej Brytanii, Francji czy prawdę groźnych, kiedy wydawało się, że
Niemiec trzymały w szachu Armię Ra- jego zastosowanie jest już tylko kwestią
dziecką, a nie artykuł piąty waszyngtoń- czasu. Amerykanie odmówili na przykład
skiego układu. Brytyjczykom i Francuzom wsparcia so-
juszniczego w ich bliskowschodniej awan-
Każdy decyduje za siebie turze, NATO nie śpieszyło również na po-
Dzisiaj, kilkanaście lat od definitywnej moc Amerykanom w Wietnamie. Nie wia-
demobilizacji, rozpadu tej armii, artykuł domo też, czy artykuł zadziałałby w przy-
piąty nie działa już automatycznie. Utracił padku kryzysu wokół Kuby, nikt nie my-
swoje nie tyle historyczne, ile konkretne ślał o jego zastosowaniu, kiedy NRD sta-
znaczenie. Teraz każdy decyduje za siebie wiała mur w Berlinie. Tak więc to nie sam
i tak, aby nie narazić na straty sojuszników, artykuł piąty powstrzymywał Armię Ra-
co widać w Iraku i w Afganistanie. Pierw- dziecką, ale siła zbrojna USA i ich sojusz-
szy i ostatni raz NATO odwołało się do ar- ników. NATO jest dzisiaj na wojnie, dzia-
tykułu piątego w chwilę po ataku na World ła zaczepnie, wystawia się na ciosy, musi
Trade Center w 2001 roku. Pamiętam spo- mieć więc też wolną rękę, bez konieczno-
tkanie w Kwaterze Głównej NATO ści odwoływania się do artykułu piątego.
w Brukseli, atmosferę podniecenia, nie- Moskwy nie powstrzymały słowa ani za-
pewności, zdenerwowania, ale też swego pisany na papierze artykuł piąty. Odstra-
rodzaju zdecydowania i przekonania, że te- szył ją i powstrzymał potencjał USA, cho-
raz sojusz okaże się naprawdę Sojuszem. ciaż państwa takie jak Szwecja, Austria,
nr 44/2008
| | |
Szwajcaria, Dania, Portugalia czy Islandia,
które budowały na nim poczucie własne-
go bezpieczeństwa, znały jego odstrasza-
jącą wartość tylko teoretycznie. Dzisiaj
sytuacja jest zupełnie inna. Przeszłości nie
da się odtworzyć, rzeczywistość zaś mó-
wi, że znaczenia artykułu piątego nie da
się przywrócić poprzez samo tylko roz-
szerzenie NATO. Im dalej bowiem sojusz
będzie ekspandował, tym trudniej będzie
mu dotrzymać zawartej w artykule piątym
obietnicy.
Dylematy współczesności
NATO wyszło z koszar. Operuje dzisiaj
daleko poza własnym terytorium, stykając
się z sytuacjami i wymaganiami, które
zmuszają je do stosowania innej niż tylko
obliczonej na bezwzględną konfrontację
taktyki. NATO łatwiej jest dzisiaj zranić,
jego członków łatwiej postawić w trudnej
sytuacji zagrożenia, skoro ich żołnierze
operują na wielu, nieobliczalnych, teatrach
działań. Nie bez znaczenia jest też zagro-
żenie ze strony państw-aplikantów. Przy-
ciąga ich do NATO właśnie artykuł piąty,
aż się więc prosi, aby z niego skorzystać,
by przyśpieszyć członkostwo. Trudno jest
jednak uwierzyć w to, że NATO poczuje
się zobowiązane do powołania się na ar-
tykuł piąty na przykład w obliczu konflik-
tu w Albanii, niedalekiego już członka
NATO, z Czarnogórą. I jakie byłyby skut-
ki kryzysu w Gruzji, gdyby państwo to by-
ło już członkiem sojuszu? NATO zaatako-
wałoby Rosję? Artykuł piąty – trzymajmy
się na chwilę jego litery i ducha – do tego
właśnie by zobowiązywał.
Przymierze NATO to nie tylko bezpie-
czeństwo wojskowe. To także szeroka po-
lityczna kooperacja, daleko idąca współ-
praca techniczna, technologiczna i gospo-
darcza. To wreszcie wzajemne zaufanie.
sześćdziesięciolecie przymierza jest dosko-
nałą okazją, aby na nowo sformułować, ure-
alnić wręcz gwarancje bezpieczeństwa. Po-
winny one zapewniać spokojny sen człon-
kom sojuszu, ale też być twardą barierą dla
awanturników, którzy mogą wciągnąć go
w niechciane konflikty. Urealnienie zawar-
tości artykułu piątego przyniesie NATO
więcej swobody w działaniu, bez obawy
o narażenie się na światowy konflikt nie-
obliczalnymi w skutkach.
Gwarancje bezpieczeństwa NATO mu-
szą odpowiadać zmienionej sytuacji na
świecie. Cóż nam z artykułu piątego, kie-
dy zamiast bombowców Waszyngton przy-
śle nam widokówkę z wyrazami ubolewa-
nia. I zrobi w gruncie rzeczy dobrze, bo nie
będzie ryzykować katastrofy z byle powo-
du. Tylko wtedy – po co ten artykuł? 
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 51
ŚWIAT
AAAAAAA
ŚWIAT KENIA
BRAZYLIA
AAAAAAAA
DUMA brazylijskiej marynarki
wojennej lotniskowiec Sao Paulo
(na pierwszym planie).
BUDOWA
POTĘGI TA D E U S Z W RÓ B E L
Brazylia ma ambicje, żeby stać się
regionalnym mocarstwem. Rosną jej nakłady
na modernizację sił zbrojnych.
We wrześniu w południowo-wschodnich
stanach Brazylii i na ich wodach przybrzeż-
nych odbyły się duże manewry wojskowe.
Wzięło w nich udział 20 okrętów nawod-
nych, kilka podwodnych, ponad 50 samo-
lotów i śmigłowców. W manewrach uczest-
niczyło 9 tysięcy marynarzy i żołnierzy.
Ćwiczono przeciwdziałanie atakowi na in-
frastrukturę związaną z wydobyciem ropy
naftowej, platformy i rurociągi. Dowodzą-
cy nimi adm. Edlander Santos nie ukry-
wał, że ćwiczenia są sygnałem na zewnątrz,
iż Brazylia jest przygotowana na odparcie
ewentualnych wrogów.
Sytuacja na półkuli zachodniej się zmie-
nia. Po niemal 60 latach USA reaktywowa-
ły 4 Flotę, która ma operować na akwenach
wokół Ameryki Łacińskiej. Jednym z po-
wodów tej decyzji były coraz bardziej na-
pięte stosunki z Wenezuelą rządzoną przez
wrogiego Waszyngtonowi prezydenta Hu-
go Chaveza. Ten zaś uznał, że dobrą ochro-
ną przed Stanami Zjednoczonymi będzie
„strategiczny sojusz” z Rosją. Pojawiły się
informacje, że politykom brazylijskim nie
podoba się ów bliski alians Chaveza z Mo-
skwą. Uważają ten „strategiczny sojusz” za
niepotrzebne prowokowanie Waszyngtonu,
które może wciągnąć Amerykę Łacińską
w spory między USA i Rosją. Brazylia jest
otwarta na współpracę z obu macarstwami,
ale nie chce ich zbyt dużego zaangażowa-
nia w Ameryce Południowej. Powodem ta-
52 Polska Zbrojna
US NAVY (2)
kiego podejścia są jej aspiracje do bycia re-
gionalnym hegemonem. Ich realizację mo-
że utrudnić pojawienie się na scenie silniej-
szych graczy. Stąd w ubiegłym roku sena-
tor Jose Sarney, prezydent kraju w latach
1985–1990, wskazał na Wenezuelę jako za-
grożenie dla Brazylii i kontynentu.
Oczekiwanie na plan
Jednym z kroków w kierunku budowy
militarnej potęgi Brazylii ma być „Strate-
giczny plan obrony narodowej”. Wbrew za-
powiedziom, nie został on upubliczniony
na początku września. Jako nowy termin
podano koniec października. Prezydent
Luiz Inacio Lula da Silva zatwierdził do-
kument, ale przed realizacją postanowił
skonsultować go z Radą Obrony Narodo-
wej (Conselho de Defesa Nacional). W jej
skład poza głową państwa wchodzą mini-
strowie obrony, spraw zagranicznych, spra-
wiedliwości i planowania, dowódcy trzech
rodzajów sił zbrojnych oraz przewodniczą-
cy obu izb parlamentu.
Twórcami planu są szef resortu obrony
Nelson Jobim i minister planowania stra-
tegicznego Roberto Mangabeira Unger.
Ten ostatni nie ukrywał, że przedstawione
zamierzenia mogą budzić kontrowersje.
Ponoć jedną z nich jest to, czy należy jed-
noznacznie wskazać na Francję jako part-
nera strategicznego w procesie moderniza-
cji sił zbrojnych. Brazylijczykom zależy, by
jak najwięcej uzbrojenia i sprzętu było pro-
dukowanych w kraju. Myślą zarówno o za-
kładach państwowych, jak i prywatnych.
Popierane będzie tworzenie joint venture
z partnerami zagranicznymi. W planach są
również ulgi podatkowe i celne na zakup
urządzeń koniecznych do uruchomienia
produkcji. Aby ambitne zamiary mogły być
zrealizowane, nakłady na obronę mają
wzrosnąć z 1,5 do 2,5 procent PKB. Mo-
dernizacji technicznej ma towarzyszyć wy-
pracowanie jednolitej doktryny obrony
i strategii militarnej. Dotąd jej nie było ze
względu na dużą autonomię rodzajów sił
zbrojnych.
Plan przewiduje dalsze wzmocnienie
obecności wojskowej w Amazonii. Chodzi
o ochronę tamtejszych zasobów natural-
nych i środowiska zagrożonego przez pro-
cesy globalizacji. Do tego są dowody, że
kolumbijskie kartele narkotykowe, którym
w kraju pali się grunt pod nogami, szuka-
ją za granicą nowych, bezpieczniejszych
lokalizacji dla swych laboratoriów wytwa-
rzających kokainę. Jednym z takich poten-
cjalnych miejsc jest brazylijska Amazonia.
Z podobnych powodów mogą pojawić się
tam inni nieproszeni goście, jak lewaccy
partyzanci z Kolumbii. Stałym problemem
Brazylii są też rodzime grupy przestępcze.
Dlatego plan przewiduje również nowe za-
sady użycia wojska w zapewnieniu bezpie-
czeństwa wewnętrznego.
nr 44/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE||
PO SŁUŻBIE||
Realizacja planu ma zakończyć się
w 2022 roku, w 200. rocznicę uzyskania
przez Brazylię niepodległości. Jak powie-
dział minister Roberto Mangabeira
Unger, kraj ten musi mieć odpowiedni po-
tencjał militarny nie tylko do obrony przed
agresją, ale też po to, aby nie dać się zastra-
szać. Współgra to z opinią prezydenta Lu-
li, że jeśli państwo chce być szanowane,
musi mieć silną armię.
Początek modernizacji
Niezależnie od dyskusji nad planem trwa
realizacja kilku programów modernizacyj-
nych. Na początku października brazylijski
resort obrony ogłosił shortlistę w przetargu
na 36 samolotów wielozadaniowych. Do
kolejnej fazy przeszły trzy typy maszyn:
amerykański F/A-18E/F Super Hornet,
francuski Rafale i szwedzki Gripen NG.
Z rywalizacji odpadły rosyjski Su-35, ame-
rykański F-16 i europejski Typhoon. To dru-
gie podejście Brazylijczyków do zakupu no-
woczesnych odrzutowców bojowych.Pierw-
szy przetarg został anulowany po dojściu
do władzy przez prezydenta Lulę. Choć
później zdecydowano się nabyć we Francji
eskadrę używanych Mirage 2000. Wszyst-
ko wskazuje na to, że tym razem procedu-
ra zakupu zostanie doprowadzona do koń-
ca. Możliwe, że na polityków z Brazylii mo-
bilizująco wpłynęło wejście w posiadanie
przez Wenezuelę rosyjskich Su-30.
nr 44/2008
HISTORIAHISTORIA| | ||
ŚWIAT PRASA
MILITARIAMILITARIA PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO || || || |
Brazylijski potencjał
Wojska lądowe
(186 tysięcy żołnierzy)
– 5 brygad piechoty selvy
– 4 brygady kawalerii
zmechanizowanej
– brygada kawalerii pancernej
– 9 brygad piechoty zmotoryzowanej
– 2 brygady lekkiej piechoty
(jedna aeromobilna)
– brygada zmechanizowana
– brygada graniczna
EJERCITO DE BRASIL (2)
– brygada spadochronowa
– brygada sił specjalnych
– brygada artylerii przeciwlotniczej
– 506 czołgów (287 lekkich)
– 409 samochodów pancernych
– 832 transportery opancerzone
Wzmacnianie lotnictwa nie ogranicza się – 82 śmigłowce
do zakupu odrzutowców. Amerykańska De-
fense Security Cooperation Agency poin- Siły powietrzne
formowała pod koniec wrześna Kongres 66,1 tysiąca żołnierzy
USA, że Brazylia jest zainteresowana za- – grupa myśliwców
kupem 15 śmigłowców UH-60L. Wcześniej – grupa obrony powietrznej
kraj ten podpisał z Eurocopterem kontrakt – 25 mieszanych grup lotniczych
na licencyjną produkcję 51 EC 725. Z ko- – 5 grup transportowych
lei firma Embraer ma w planach dwusilni- – 165 samolotów bojowych
kowy odrzutowy transportowiec C-390.
Równie wiele dzieje się w brazylijskiej Marynarka wojenna
marynarce wojennej. Niedawno minister 48,6 tysiąca żołnierzy
Jobim zapowiedział podzielenie skonce- – dowództwo lotniskowca
trowanej w rejonie Rio de Janeiro floty na – 2 dywizjony eskortowe
trzy zgrupowania i utworzenie baz mor- – 5 eskadr lotnictwa
skich u ujścia Amazonki oraz na północ-
no-wschodnim wybrzeżu, bez wskazania
konkretnych lokalizacji. Jednak prioryte-
tem będzie południowy wschód, ze wzglę-
du na złoża ropy na szelfie kontynentalnym
i strategiczne szlaki żeglugowe.
Prawdopodobnie podczas grudniowej
wizyty prezydenta Francji Nicolasa Sar-
kozy’ego w Brazylii zostaną podpisane
kontrakty na budowę sześciu fregat typu
FREMM i czterech okrętów podwodnych
typu Scorpene. Niemniej jednak najbar- – piechota morska (15,6 tysiąca)
dziej spektakularna jest zapowiedź budo- – lotniskowiec
wy okrętu podwodnego o napędzie atomo- – niszczyciel
wym. Na początku roku ogłoszono, że pro- – 9 fregat
gram będzie realizowany we współpracy – 4 korwety
z Argentyną.  – 5 okrętów podwodnych
tadeusz wrobel@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 53
ZAPIS WYDARZENIA
Wspólna
obrona
BIAŁORUŚ I ROSJA. Dowód-
ca rosyjskich sił powietrznych
gen. Aleksandr Zelin przed-
stawił 23 października szcze-
góły przyszłej struktury wspól-
nego systemu obrony po-
wietrznej z Białorusią. Porozu-
mienie o jego utworzeniu
ma być podpisane 2 listopa-
da w Moskwie podczas obrad
Najwyższej Rady Państwowej
Związku Białorusi i Rosji.
W jego skład wejdą cała bia-
łoruska obrona powietrzna
i rosyjskie jednostki w obwo-
dzie kaliningradzkim. Według
generała Zelina system po-
prawi kontrolę radiolokacyjną
na zachodnich granicach
ZBiR-a, szczególnie od strony
państw bałtyckich i Ukrainy.
Rosyjski wojskowy podał, że
w jego skład wejdzie pięć jed-
nostek lotnictwa, dziesięć ra-
kietowych, pięć radiotechnicz-
nych i jedna walki radioelek-
tronicznej. (tw)
Wille mafii
WŁOCHY. Dziennik „Corriere
della Sera” w relacji z Casal
di Principe, kolebki najgroźniej-
szego gangu tamtejszej kamor-
ry – Casalsie, poinformował
26 października, że wojskowi
z NATO wynajmują w rejonie
Neapolu wille od bossów mafii.
Według ustaleń gazety jest
to ponad 40 posiadłości. Prze-
ciętny czynsz za wille wynosi
1500–3000 euro miesięcznie.
Jako przykład włoski dziennik
przytoczył wynajmowaną przez
Amerykanów wielką willę koło
Caserty, która należy do poszu-
kiwanego od 12 lat Antonia
Iovine, pseudonim „Ninno”
(na zdjęciu). Jest on uważany
za jednego z najgroźniejszych
mafiosów w kraju. (t)
54 Polska Zbrojna
Prezydent separatystycznej Abchazji Siergiej Bagapsz powiedział
by odeprzeć, jak to określił, „kampanię terrorystyczną Tbilisi”. Twierdził
GRUZJA. W niedzielę 26 paź-
dziernika nadeszła informacja,
że na terenie rezydencji prezy-
denta Gruzji w Zugdidi, nieda-
leko granicy z Abchazją, wykry-
to dwie miny przeciwczołgowe.
Dzień wcześniej dwie osoby zgi-
nęły w wybuchu w pogranicz-
nej wiosce Mużawa. Ładunek
eksplodował, kiedy do miejsco-
wości przyjechała ekipa prowa-
dząca śledztwo w sprawie
wcześniejszego jej ostrzału.
W ubiegłym tygodniu Gruzini
informowali, że Rosja rozmieś-
ciła w Osetii Południowej dodat-
kowe dwa tysiące żołnierzy. Tym
samym liczebność ich w separa-
tystycznym regionie wzrosła do
siedmiu tysięcy. Rosjanie za-
przeczyli.
Tymczasem dziennik „Izwie-
stia” opublikował 22 październi-
ka sensacyjny artykuł o znale-
zieniu polskich zestawów prze-
w skrócie
Bliżej NATO
USA. „Gdy Albania i Chorwa-
cja formalnie przyłączą się do
NATO, ich mieszkańcy będą
mieli pewność, że jeśli jakikol-
wiek kraj zagrozi ich bezpie-
czeństwu, każdy członek na-
szego sojuszu stanie u ich bo-
ku”, powiedział prezydent
George W. Bush, który
24 października podpisał pro-
tokoły akcesyjne zbliżające oba
te państwa do członkostwa
w sojuszu północnoatlanty-
ckim. Zaś obecny na ceremonii
sekretarz generalny NATO
Jaap de Hoop Scheffer
oświadczył, że rozszerzenie
będzie „dobrodziejstwem dla
południowo-wschodniej Euro-
py oraz wyraźną demonstracją,
że region ten może odrzucić
swoją tragiczną przeszłość”.
Albania i Chorwacja zostały
zaproszone do NATO w kwiet-
niu podczas szczytu w Buka-
Niespokojnie
na Kaukazie
26 października, że „wszelkie siły i środki” zostaną użyte,
również, że Gruzini ostrzelali pozycje abchasko-rosyjskie.
ciwlotniczych GROM w Czecze-
nii. Jego autor opisał całą „tajną
sieć powiązań” między Polską,
Ukrainą, Gruzją i USA. Polski
MSZ w komunikacie przypo-
mniał, że sprzedaliśmy oficjal-
nie tę broń Tbilisi. Prawdopo-
dobnie „znalezione” zestawy zo-
stały zdobyte podczas sierpnio-
wego najazdu na Gruzję.
W ubiegłym tygodniu pojawił
się przygotowany przez zajmu-
jącą się konsultingiem wojsko-
wym brytyjską firmę Jane’s
Strategic Advisory Service
(JSAS) raport oceniający dzia-
łania rosyjskiej armii w Gruzji.
„Choć sierpniowa wojna była
militarnym sukcesem, ujawni-
ła wiele głęboko zakorzenionych
słabości rosyjskich sił zbroj-
nych. Głównym problemem
jest przywiązanie rosyjskiego
kierownictwa politycznego
i wojskowego do zimnowojen-
reszcie. W lipcu podpisane zo-
stały protokoły o przystąpieniu
tych krajów do sojuszu, które
teraz musi ratyfikować
26 państw członkowskich,
a na końcu Tirana i Zagrzeb.
Niepewność
BOŚNIA I HERCEGOWINA.
Amerykanin Richard Hol-
brooke i Brytyjczyk Paddy
Ashdown, byli pokojowi wy-
słannicy na Bałkany, ostrzegli
22 października, że Bośni
i Hercegowinie grozi rozpad,
jeśli wspólnota międzynarodo-
wa nie zaangażuje się bardziej
w działania na rzecz targanej
podziałami społeczności. „Pra-
wie 13 lat temu amerykańskie
kierownictwo doprowadziło do
końca wojny w Bośni i podpi-
sania w Dayton układu pokojo-
wego. Jeśli nie chcemy pogrą-
żyć się w kolejnym kryzysie,
potrzebna jest jedność transat-
lantycka, tak jak w 1995 roku.
Nadszedł czas poświęcenia
nego scenariusza. Uwagę skupia
się na wielkiej armii, zdolnej
uruchomić obezwładniającą siłę
ogniową. Demonstruje się zna-
cznie mniej zainteresowania
mniejszymi, lepiej wyszkolony-
mi i elastyczniejszymi siłami”,
uważają jego autorzy. Wśród sła-
bości sił inwazyjnych wskazali sy-
stemy dowodzenia i poziom wy-
szkolenia żołnierzy. Działania
w Gruzji ujawniły poważne nie-
dostatki sprzętowe, takie jak
użycie starych czołgów T-62
i T-64. Lotnictwo nie miało bro-
ni precyzyjnej i bezzałogowców,
co według brytyjskich eksper-
tów przyczyniło się do straty
bombowca Tu-22 (na zdjęciu),
który wykonywał misję zwiadow-
czą. Dlatego twierdzą, że armia ro-
syjska nie sprostałaby przeciwni-
kowi o większym potencjale, po-
nieważ nie dostosowała się do re-
aliów pozimnowojennych. (tw)
Bośni uwagi, jeśli nie chcemy,
aby sprawy zaszły za daleko.
Teraz powinniśmy już znać
ich cenę”, ogłosili dyplomaci.
Obaj uważają, że „Unia Euro-
pejska sama osłabiła swe wpły-
wy w Bośni, lecz także doko-
nało tego biuro wysokiego
przedstawiciela. Zmniejszyła
się również liczebność między-
narodowych sił militarnych,
w grę wchodzą więc te czynni-
ki, które były motorem postępu
w Bośni od czasów Dayton”.
Zgodnie z układem z Dayton
Bośnia i Hercegowina została
podzielona na dwie autono-
miczne „jednostki państwowe”:
federację muzułmańsko-chor-
wacką i Republikę Serbską.
Koegzystowały one w nieła-
twym sojuszu. Animozje wzro-
sły, gdy do władzy po wybo-
rach parlamentarnych w 2006
roku doszli rywalizujący poli-
tycy: przewodniczący trzyoso-
bowego Prezydium Bośni
i Hercegowiny Haris Silajdżić
i premier Republiki Serbskiej
nr 44/2008
 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
Trójkąt śmierci
US DOD
Zdaniem wojsk amerykańskich, obszar Iraku, zwany
„trójkątem śmierci”, w prowincji Babil na południe od
Bagdadu, stał się już na tyle bezpieczny, że kontrolę nad nim
można przekazać żołnierzom irackim.
IRAK. Formalna uroczystość
odbyła się 23 października
w Al-Hilli. Babil jest dwunastą
z 18 irackich prowincji, w któ-
rej główna odpowiedzialność za
bezpieczeństwo spoczywa już
na siłach irackich.
Dzień wcześniej rzeczniczka
Białego Domu Dana Perino
oświadczyła, że zdaniem Wa-
szyngtonu porozumienie w spra-
wie obecności armii USA w Ira-
ku zostało prawie osiągnięte
i pozostawia niewielki margines
dla ewentualnych modyfikacji.
„Nie zatrzasnęliśmy drzwi, ale
są już przymknięte”, stwierdzi-
ła. Słowa te padły po tym, gdy
rząd iracki oznajmił, że pragnie
wprowadzić zmiany do tekstu
Milorad Dodik. Holbrooke
i Ashdown twierdzą, że naru-
szają oni podstawową zasadę:
system federacyjny w ramach
jednego państwa.
Złapani
piraci
SOMALIA. Ministerstwo obro-
ny w Paryżu poinformowało
23 października o schwytaniu
w rejonie Zatoki Adeńskiej
dziewięciu piratów. Komandosi
francuskiej marynarki wojennej
zatrzymali mężczyzn podczas
rutynowej kontroli dwóch łodzi
w odległości 100 mil morskich
od najbliższego wybrzeża.
W łodziach znaleziono rakiety
przeciwpancerne i inną broń
oraz sprzęt do abordażu. Fran-
cuzi przekazali schwytanych
władzom somalijskim, przy
czym uzyskali zapewnienie, że
więźniowie będą traktowani
zgodnie z konwencjami mię-
dzynarodowymi. W informa-
nr 44/2008
| | | |
porozumienia. Bagdad zarzucił
też Amerykanom, że wywiera-
ją presję na Irak w celu szybkie-
go podpisania paktu, który ma
położyć kres amerykańskiej
okupacji do końca 2011 roku.
Szczególnie nie podobała się
wypowiedź admirała Michaela
Mullena, przewodniczącego
Kolegium Szefów Sztabów Sił
Zbrojnych. Uprzedził on admi-
nistrację Iraku, że narazi się na
„dramatyczne konsekwencje”,
jeśli tego nie uczyni. Zaś mini-
ster spraw zagranicznych Iraku
Hosziar Zebari podkreślił, że
zmiany, jakich oczekuje jego
rząd, nie dotyczą zasadniczych
ustaleń, lecz pewnych sformu-
łowań. (wrob)
cjach na temat tego wydarze-
nia pojawiły się pewne roz-
bieżności, ponieważ somalij-
scy oficjele mówią o ośmiu za-
trzymanych. Do tego zastępca
ministra rybołówstwa autono-
micznego regionu Puntland
Abdukadir Muse Yusuf po-
wiedział, że piraci wyrzucili
całą swą broń, zanim zostali
zatrzymani. Tymczasem moni-
torujące zjawisko piractwa
morskiego Międzynarodowe
Biuro Żeglugowe z siedzibą
w stolicy Malezji Kuala Lum-
pur twierdzi, że liczba napa-
dów na statki u wybrzeży So-
malii wzrosła w bieżącym roku
o 75 procent. Spośród 199 za-
rejestrowanych aktów piractwa
aż 63 zdarzyły się na wodach
u wybrzeży Somalii i w Zatoce
Adeńskiej. W minionym roku
na 198 ataków było ich tylko
26. Poza Somalią równie nie-
bezpieczne są wybrzeża Nige-
rii. Miały tam miejsce już
24 ataki (o jeden więcej niż na
wodach Indonezji). (ted)
|
| |
BUNDESWEHRA: BEZBRONNI
NIEMCY. Minister obrony Franz
Josef Jung przyznał 21 paź-
dziernika, że pomimo wzmoc-
nionych środków bezpieczeń-
stwa służący w Afganistanie żoł-
nierze Bundeswehry „często są
bezbronni w obliczu tak podstęp-
nych i tchórzliwych ataków, jeśli
wcześniej nie zostaną ostrzeże-
ni”. Wypowiedź miała związek
z atakiem zamachowca samobój-
cy na konwój sił ISAF, do które-
go doszło poprzedniego dnia w
okolicach miasta Kunduz. Na-
pastnik podjechał do pojazdów
wojskowych na rowerze. W ata-
Obietnice
admirała
LITWA–FINLANDIA. Podczas wi-
zyty w Wilnie 22 października
przewodniczący Kolegium Szefów
Sztabów Sił Zbrojnych USA admi-
rał Michael Mullen (na zdjęciu)
zapewnił kraje bałtyckie, że po ro-
syjskiej inwazji na Gruzję mogą li-
czyć na ochronę ze strony NATO.
Podczas spotkania z dziennikarza-
US NAVY
mi powiedział, że „inwazja Rosji
na Gruzję ujawniła potrzebę zwięk-
szania bezpieczeństwa Litwy, Ło-
twy i Estonii i temu mają służyć
częściej organizowane tu natow-
skie ćwiczenia”. Mullen, który
jest świadom narastających w re-
gionie obaw w związku z intencja-
mi Rosji, oświadczył, że „istnieje
plan obrony państw bałtyckich,
jednak należy go korygować,
uwzględniając zmieniającą się sy-
tuację”. „Będziemy to robili na
podstawie piątego artykułu trakta-
tu północnoatlantyckiego”, zapew-
nił admirał. Dzień wcześniej Mul-
len spotkał się pod Helsinkami
z szefem Sztabu Generalnego Sił
Zbrojnych Rosji gen. Nikołajem
Makarowem. Według ambasady
LICZBA TYGODNIA
1200 Z 4330 OSÓB – cywilów
i wojskowych – zatrudnionych
1200
w brytyjskim resorcie obrony
zostanie zwolnionych. Tygodnik
„Sunday Times” podał, że
wśród objętych redukcją są
między innymi analitycy wywia-
du wojskowego, sztabowcy
nadzorujący operacje w Iraku
i Afganistanie, osoby odpowie-
dzialne za dostawy sprzętu dla
wojsk w obu tych krajach oraz
| |
ku zginęło dwóch niemieckich
żołnierzy oraz pięcioro afgań-
skich dzieci. Po zamachu znowu
zaczęto dyskutować o niemie-
ckim udziale w misji w Afgani-
stanie. Część opozycji chce wy-
cofania Bundeswehry. Minister
Jung uważa, że byłoby to błę-
dem z punktu widzenia bezpie-
czeństwa państwa. „Jeśli się wy-
cofamy, a Afganistan ponownie
stanie się obozem szkoleniowym
dla terrorystów, będzie to dodat-
kowym zagrożeniem także dla
mieszkańców Niemiec”, powie-
dział minister obrony. (t)
USA w stolicy Finlandii wojskowi
dyskutowali na temat kwestii do-
tyczących Afganistanu i regionu
Morza Czarnego, a szczególnie
Gruzji. Spotkanie zorganizował
najwyższy rangą fiński wojskowy,
admirał Pauli Juhani Kaskeala.
Przedstawiciel Pentagonu powie-
dział agencji Associated Press, że
spotkanie zostało zaaranżowane po
sugestiach generała Makarowa.
Odnosząc się do rozmów najwyż-
szych wojskowych USA i Rosji,
rzecznik NATO James Appat-
hurai oświadczył, że sojusz za-
mierza trzymać się swej decyzji
z 19 sierpnia o zawieszeniu stosun-
ków z Moskwą. (w)
personel działu kadr. Część
wojskowych sądzi, że wpłynie
to niekorzystnie na zdolność
przewidywania i oceny przez
wywiad wojskowy zagrożeń dla
brytyjskiego bezpieczeństwa.
Natomiast według minister-
stwa obrony „planowana reor-
ganizacja nie ma związku
z priorytetowymi zadaniami
resortu; jej celem jest efektyw-
niejsze ich osiągnięcie”. (wt)
Polska Zbrojna 55
 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
Trójkąt śmierci
US DOD
Zdaniem wojsk amerykańskich, obszar Iraku, zwany
„trójkątem śmierci”, w prowincji Babil na południe od
Bagdadu, stał się już na tyle bezpieczny, że kontrolę nad nim
można przekazać żołnierzom irackim.
IRAK. Formalna uroczystość
odbyła się 23 października
w Al-Hilli. Babil jest dwunastą
z 18 irackich prowincji, w któ-
rej główna odpowiedzialność za
bezpieczeństwo spoczywa już
na siłach irackich.
Dzień wcześniej rzeczniczka
Białego Domu Dana Perino
oświadczyła, że zdaniem Wa-
szyngtonu porozumienie w spra-
wie obecności armii USA w Ira-
ku zostało prawie osiągnięte
i pozostawia niewielki margines
dla ewentualnych modyfikacji.
„Nie zatrzasnęliśmy drzwi, ale
są już przymknięte”, stwierdzi-
ła. Słowa te padły po tym, gdy
rząd iracki oznajmił, że pragnie
wprowadzić zmiany do tekstu
Milorad Dodik. Holbrooke
i Ashdown twierdzą, że naru-
szają oni podstawową zasadę:
system federacyjny w ramach
jednego państwa.
Złapani
piraci
SOMALIA. Ministerstwo obro-
ny w Paryżu poinformowało
23 października o schwytaniu
w rejonie Zatoki Adeńskiej
dziewięciu piratów. Komandosi
francuskiej marynarki wojennej
zatrzymali mężczyzn podczas
rutynowej kontroli dwóch łodzi
w odległości 100 mil morskich
od najbliższego wybrzeża.
W łodziach znaleziono rakiety
przeciwpancerne i inną broń
oraz sprzęt do abordażu. Fran-
cuzi przekazali schwytanych
władzom somalijskim, przy
czym uzyskali zapewnienie, że
więźniowie będą traktowani
zgodnie z konwencjami mię-
dzynarodowymi. W informa-
nr 44/2008
| | | |
porozumienia. Bagdad zarzucił
też Amerykanom, że wywiera-
ją presję na Irak w celu szybkie-
go podpisania paktu, który ma
położyć kres amerykańskiej
okupacji do końca 2011 roku.
Szczególnie nie podobała się
wypowiedź admirała Michaela
Mullena, przewodniczącego
Kolegium Szefów Sztabów Sił
Zbrojnych. Uprzedził on admi-
nistrację Iraku, że narazi się na
„dramatyczne konsekwencje”,
jeśli tego nie uczyni. Zaś mini-
ster spraw zagranicznych Iraku
Hosziar Zebari podkreślił, że
zmiany, jakich oczekuje jego
rząd, nie dotyczą zasadniczych
ustaleń, lecz pewnych sformu-
łowań. (wrob)
cjach na temat tego wydarze-
nia pojawiły się pewne roz-
bieżności, ponieważ somalij-
scy oficjele mówią o ośmiu za-
trzymanych. Do tego zastępca
ministra rybołówstwa autono-
micznego regionu Puntland
Abdukadir Muse Yusuf po-
wiedział, że piraci wyrzucili
całą swą broń, zanim zostali
zatrzymani. Tymczasem moni-
torujące zjawisko piractwa
morskiego Międzynarodowe
Biuro Żeglugowe z siedzibą
w stolicy Malezji Kuala Lum-
pur twierdzi, że liczba napa-
dów na statki u wybrzeży So-
malii wzrosła w bieżącym roku
o 75 procent. Spośród 199 za-
rejestrowanych aktów piractwa
aż 63 zdarzyły się na wodach
u wybrzeży Somalii i w Zatoce
Adeńskiej. W minionym roku
na 198 ataków było ich tylko
26. Poza Somalią równie nie-
bezpieczne są wybrzeża Nige-
rii. Miały tam miejsce już
24 ataki (o jeden więcej niż na
wodach Indonezji). (ted)
|
| |
BUNDESWEHRA: BEZBRONNI
NIEMCY. Minister obrony Franz
Josef Jung przyznał 21 paź-
dziernika, że pomimo wzmoc-
nionych środków bezpieczeń-
stwa służący w Afganistanie żoł-
nierze Bundeswehry „często są
bezbronni w obliczu tak podstęp-
nych i tchórzliwych ataków, jeśli
wcześniej nie zostaną ostrzeże-
ni”. Wypowiedź miała związek
z atakiem zamachowca samobój-
cy na konwój sił ISAF, do które-
go doszło poprzedniego dnia w
okolicach miasta Kunduz. Na-
pastnik podjechał do pojazdów
wojskowych na rowerze. W ata-
Obietnice
admirała
LITWA–FINLANDIA. Podczas wi-
zyty w Wilnie 22 października
przewodniczący Kolegium Szefów
Sztabów Sił Zbrojnych USA admi-
rał Michael Mullen (na zdjęciu)
zapewnił kraje bałtyckie, że po ro-
syjskiej inwazji na Gruzję mogą li-
czyć na ochronę ze strony NATO.
Podczas spotkania z dziennikarza-
US NAVY
mi powiedział, że „inwazja Rosji
na Gruzję ujawniła potrzebę zwięk-
szania bezpieczeństwa Litwy, Ło-
twy i Estonii i temu mają służyć
częściej organizowane tu natow-
skie ćwiczenia”. Mullen, który
jest świadom narastających w re-
gionie obaw w związku z intencja-
mi Rosji, oświadczył, że „istnieje
plan obrony państw bałtyckich,
jednak należy go korygować,
uwzględniając zmieniającą się sy-
tuację”. „Będziemy to robili na
podstawie piątego artykułu trakta-
tu północnoatlantyckiego”, zapew-
nił admirał. Dzień wcześniej Mul-
len spotkał się pod Helsinkami
z szefem Sztabu Generalnego Sił
Zbrojnych Rosji gen. Nikołajem
Makarowem. Według ambasady
LICZBA TYGODNIA
1200 Z 4330 OSÓB – cywilów
i wojskowych – zatrudnionych
1200
w brytyjskim resorcie obrony
zostanie zwolnionych. Tygodnik
„Sunday Times” podał, że
wśród objętych redukcją są
między innymi analitycy wywia-
du wojskowego, sztabowcy
nadzorujący operacje w Iraku
i Afganistanie, osoby odpowie-
dzialne za dostawy sprzętu dla
wojsk w obu tych krajach oraz
| |
ku zginęło dwóch niemieckich
żołnierzy oraz pięcioro afgań-
skich dzieci. Po zamachu znowu
zaczęto dyskutować o niemie-
ckim udziale w misji w Afgani-
stanie. Część opozycji chce wy-
cofania Bundeswehry. Minister
Jung uważa, że byłoby to błę-
dem z punktu widzenia bezpie-
czeństwa państwa. „Jeśli się wy-
cofamy, a Afganistan ponownie
stanie się obozem szkoleniowym
dla terrorystów, będzie to dodat-
kowym zagrożeniem także dla
mieszkańców Niemiec”, powie-
dział minister obrony. (t)
USA w stolicy Finlandii wojskowi
dyskutowali na temat kwestii do-
tyczących Afganistanu i regionu
Morza Czarnego, a szczególnie
Gruzji. Spotkanie zorganizował
najwyższy rangą fiński wojskowy,
admirał Pauli Juhani Kaskeala.
Przedstawiciel Pentagonu powie-
dział agencji Associated Press, że
spotkanie zostało zaaranżowane po
sugestiach generała Makarowa.
Odnosząc się do rozmów najwyż-
szych wojskowych USA i Rosji,
rzecznik NATO James Appat-
hurai oświadczył, że sojusz za-
mierza trzymać się swej decyzji
z 19 sierpnia o zawieszeniu stosun-
ków z Moskwą. (w)
personel działu kadr. Część
wojskowych sądzi, że wpłynie
to niekorzystnie na zdolność
przewidywania i oceny przez
wywiad wojskowy zagrożeń dla
brytyjskiego bezpieczeństwa.
Natomiast według minister-
stwa obrony „planowana reor-
ganizacja nie ma związku
z priorytetowymi zadaniami
resortu; jej celem jest efektyw-
niejsze ich osiągnięcie”. (wt)
Polska Zbrojna 55
KULISY IRAK

ROMAN PRZECISZEWSKI

Politycy i stratedzy wojskowi wiele już

powiedzieli o tej misji. Natomiast żołnierze,
którzy brali w niej udział, rzadko mają okazję
opowiedzieć, co zmieniła w ich życiu i jakie
zmiany po tych pięciu latach zaszły

LEKCJE
w naszym wojsku.

Z IRAKU
Co w tej operacji zaskoczyło najbar-
dziej? Czego nikt się nie spodziewał? Kpt.
Mirosław Ochyra z 10 Brygady Logi-
stycznej, wtedy oficer S-4, znalazł się
w grupie przygotowawczej misji. Z bry-
gady poleciało ich trzydziestu. Mieli przy-
gotować bazę dla Polaków w byłych ko-
szarach amerykańskich saperów w Al-
-Hilli. 2 lipca 2003 roku wylądowali
w Kuwejcie. Kilkadziesiąt godzin później
byli już na miejscu. Zaczęli od stawiania
pierwszych posterunków obserwacyjnych.
Od początku założyli, że z wart i służb
nikt nie może być zwolniony. Oficer star-
szy pełnił je więc razem z podoficerem,
i wszystko było w porządku. O jakimkol-
wiek zagrożeniu nikt się wtedy nawet się
nie zająknął, wokół był spokój. Wojna wy-
dawała się być daleko.
„Wiedzieliśmy, że jest różne nastawie-
nie do Amerykanów, ale żeby ktoś miał
do nas strzelać? Dlaczego? Przecież nie
przyjechaliśmy do Iraku ze złymi zamia-
rami. Chcieliśmy tylko pomóc ludziom”,
wspomina Ochyra.
14 lipca czar prysł. O sielance i poko-
jowych zamiarach nie było już mowy. Ba-
za w Al-Hilli znalazła się pod ogniem
moździerzowym. W następnych dniach,
zanim przyjechały siły zadaniowe, „ra-
towali sytuację”, czyli kombinowali jak
mogli. Podłogi honkerów – na wzór ame-
rykański – wyłożyli workami z piaskiem.
Piach wsypali również w drewniane, spe-
cjalnie zrobione korytka na starach. Ka-
pitan Ochyra pamięta pierwsze spotka-
nie z działającymi już w Iraku żołnie-
rzami GROM-u. Oni, liniowcy, zazdro-
ścili „specjalsom” umundurowania, bu-
tów, broni, bojowego obycia. No i sprzę-
tu. Ich honker nijak miał się bowiem do
humvee.

56 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
Kapitan Hubert Kowalek z tej samej
brygady był w Iraku trzy razy. Na pierw-
szej, trzeciej i siódmej zmianie. Przeżył
kilka ostrzałów moździerzowych i jeden
z granatnika. Według niego, na początku
nikt nie liczył się z niebezpieczeństwem.
Lecz potem... Dwudziestu dwóch żołnie-
rzy zapłaciło najwyższą cenę za powodze-
nie misji. Kapitan Kowalek, dowódca
kompanii transportowej, opowiada, jaki
jest tryb postępowania w „tych, najtrud-
niejszych historiach”. Najpierw jest sy-
gnał: przygotować zespół. Najczęściej
w sile trzech ludzi. Biorą oni ze sobą lu-
nr 44/2008
| | | |
townicę, krzyż, flagę narodową, tablicz-
kę z wypisanym już nazwiskiem i imie-
niem oraz pinezki. Do Ramstein lecą Ca-
są. Przekazanie zwłok następuje w jed-
nym z hangarów. Amerykanie – z powa-
gą, honorami – stoją z boku. Nic nie mó-
wią. Ciało poległego żołnierza wkłada się
do trumny. Następnie za pomocą lutow-
nicy hermetycznie się ją zamyka. O tym,
czy znajdująca się na niej szklana szybka,
piętnaście na piętnaście centymetrów, zo-
stanie zamalowana – by zmniejszyć cier-
pienia rodziny – decyduje lekarz. Następ-
nie trumnę umieszczają w samolocie, tuż
| ARMIE
| | ŚWIATA
US DOD
przy włazie. Sami siadają kilka metrów
dalej. Przez trzy i pół godziny lotu z Ram-
stein do Polski się nie odzywają. A póź-
niej jest już zawsze tak samo: łzy, rozpacz
najbliższych, wzruszenie, na które nie ma
mocnych. I refleksja: znowu zginął mło-
dy chłopak. Dlaczego świat jest tak nie-
sprawiedliwy?
Płk Krzysztof Stachowiak, który kil-
kanaście dni temu przejął dowodzenie
12 Brygadą Zmechanizowaną od gen.
bryg. Janusza Adamczaka, oddelegowa-
nego na misję ISAF do Afganistanu, po-
wtarza pytania, jakie zadawano na począt- 
Polska Zbrojna 57
KULISY IRAK
ku: co w tej operacji zaskoczyło najbar-
dziej? Czego nikt się nie spodziewał?
W pierwszej zmianie był w wydziale roz-
poznania sztabu międzynarodowej dywi-
zji w Babilonie. Potwierdza, że jechali ze
świadomością uczestniczenia w misji sta-
bilizacyjnej.
„Niestety, szybko staliśmy się również
obiektem ataków. Musieliśmy zacząć od-
powiadać ogniem na ogień. To już nie był
poligon w krajowym wydaniu. Dla wielu
żołnierzy często była to walka o życie”.
Mł. chor. sztab. Adamowi Tyburskie-
mu z 12 Batalionu Dowodzenia 12 DZ
utkwiło w pamięci co innego. Przed pierw-
szą zmianą dostali zadanie opracowania ta-
bel należności. Trafiły one do logistyka dy-
wizji, który się pod nimi podpisał i prze-
słał do Warszawy. I się zaczęło.
„Jedziecie na misję stabilizacyjną, a nie
na wojnę. Po co wam tyle amunicji i bro-
ni?”, wykrzyczał przez telefon jeden
z przełożonych. Po kilku tygodniach, gdy
Misja w Iraku sprawiła, że weszły w życie
nowe procedury, zmienił się proces szkolenia.
Wyposażenie żołnierza jest inne niż pięć lat temu
w trybie alarmowym trzeba było się do-
zbrajać, panowała już cisza.
Lekcja pierwsza: wojna
„Ta misja będzie w naszych sercach do
końca służby. Lecz każdy z żołnierzy za-
pamiętał ją inaczej, każdy powie panu coś
innego”, przekonany jest płk Jacek Mro-
czek, dowódca 10 Brygady Logistycznej,
który był szefem G-4 międzynarodowej
dywizji podczas czwartej zmiany. Z kolei
ppłk Jacek Kwiatkowski, zastępca do-
wódcy 5 Pułku Inżynieryjnego (na piątej
zmianie szef oddziału inżynieryjnego),
uważa, że w Iraku nauczyli się pokory
i poznali różne oblicza wojny.
„Ta operacja – prowadzona w trudnych
warunkach, nieraz brutalnie – zupełnie
zmieniła nasze wojsko. Na misjach ONZ
jedynie nieśliśmy pomoc. W Iraku nato-
miast pojawił się wróg, przeciwnik, sto-
sujący różne metody walki i dający tylko
jedną alternatywę: zginiesz ty albo ja”.
Siedzimy w kilkuosobowym gronie we-
teranów z Iraku. Trzech podoficerów za-
kończyło właśnie dziesiątą zmianę. Od kil-
ku dni są w Szczecinie. Akurat robią ba-
dania w miejscowym 109 Szpitalu Wojsko-
wym. Do lekarza specjalisty dostaną się po
godzinie stania w kolejce, ale już o otrzy-
maniu numerków do laboratorium na ba-
dania krwi mogą tylko pomarzyć. Wczo-
raj zabrakło ich około ósmej, dzisiaj pół go-
58 Polska Zbrojna
dziny wcześniej. Ale to nic, tematem tej
rozmowy ma być przecież misja.
„A może lepiej wojna, w której braliśmy
udział”, prowokuje jeden z chłopaków i wy-
ciąga dzisiejszą gazetę, w której były pre-
mier Leszek Miller, który podjął decyzję
o polskiej wyprawie do Iraku, stwierdza
jednoznacznie: „To nie była wojna. Z praw-
nego punktu widzenia nie byliśmy w sta-
nie wojny. Uczestniczyliśmy w operacji
mającej na celu wyegzekwowanie zobo-
wiązań ONZ. Z tego punktu widzenia by-
ła to operacja rozbrojeniowa”. Szybko
przyjmujemy więc następującą interpre-
tację: język polityki jest językiem dyplo-
macji, nie nazywa niczego wprost, do-
słownie. Słowo może mieć zatem różne
konotacje. Tak więc także ta „operacja
rozbrojeniowa” była po prostu jedną
z tych, które muszą być przeprowadzane
w ostrych warunkach bojowych i wyma-
gają przygotowania na każdą ewentual-
ność. Również tę najgorszą.
„Ja się pod tym podpisuję” – mówi płk
Stachowiak.
„Ale tak było naprawdę”– akcentuje płk
Mroczek.
„Nikt przecież nie zaprzeczy, że nie dzia-
łaliśmy w warunkach wojennych” – ma to
samo zdanie ppłk Kwiatkowski.
Ktoś inny odsyła do tegorocznych adno-
tacji w Księdze Honorowej Ministra Obro-
ny Narodowej z sugestią, że „tam też zapi-
sano wiele stwierdzeń o wojnie w Iraku”.
Lecz nic z tego, to mylny sygnał. W księ-
dze można jedynie znaleźć ludzi, którzy
wyróżnili się w „sytuacjach bojowych
w Iraku”.
Na przykład kpt. Wojciech Krajewski
z 7 Dywizjonu Lotniczego 25 Brygady Ka-
walerii Powietrznej „doświadczenie bojo-
we okupił nie tylko żołnierskim trudem,
ale również krwią. Został ranny na jednej
z misji lotniczego wsparcia nad miastem
Diwanija w październiku 2007 roku. Jed-
nym z najważniejszych jego dokonań bo-
jowych było także zniszczenie stanowisk
ogniowych moździerzy sił terrorystycz-
nych ostrzeliwujących bazę Echo”.
Porucznik Tomasz Charczuk z tej sa-
mej jednostki między innymi „wspierał
ogniowo zaatakowany przez terrorystów
polski posterunek, niosąc skuteczną po-
moc żołnierzom odpierającym atak”. St.
chor. Janusz Ławecki, dowódca plutonu
z 11 Dywizji Kawalerii Pancernej, „z na-
nr 44/2008
 | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
Płk Jacek Mroczek: Wartość począt-
kowa środków trwałych, które wysłali-
śmy na pierwszą zmianę do Iraku, wynosiła
ponad 470 milionów złotych. Szkody
w uzbrojeniu i sprzęcie – uznane za straty
w wyniku działań bojowych, ostrzałów i wy-
padków – szacujemy na blisko 39 milionów.
W rejon misji przerzuciliśmy tysiące konte-
nerów i pojazdów. Teraz kończymy operację
powrotu do kraju. Dla logistyków Irak okazał
się najlepszym i bardzo wymagającym
poligonem.
ANDRZEJ PINDOR
Płk Krzysztof Stachowiak: Po Iraku
moja brygada jest inna. Przede
wszystkim – wyposażona w Rosomaki, bar-
dziej wyszkolona, bardziej doświadczona
i uzawodowiona. Dziś mamy 1208 szerego-
wych zawodowych, a jutro jeszcze więcej.
Otrzymamy również kolejne KTO...
ALEKSANDER RAWSKI
Ppłk Jacek Kwiatkowski: Cały czas
powtarzam, że Irak nas zmienił. W tej
misji uczestniczyło 260 żołnierzy pułku.
Uważam, że cena tego doświadczenia
– mimo śmierci 22 kolegów w mundurach
– nie była wysoka.
US DOD
Daniel Kubas: Ta misja udowodniła,
że państwo musi dbać o misyjnych
JAROSŁAW RYBAK
weteranów. Jeżeli nie przyjmiemy rozwią-
zań zachodnich, to szybko się skompromi-
tujemy, a nasze koszary świecić będą
pustkami.
nr 44/2008
| | ARMIE
| | ŚWIATA
rażeniem życia brał udział w ratowaniu żoł-
nierzy odpowiedzialnych za ochronę pol-
skiej bazy i bezpośrednio po ostrzale pa-
trolował zagrożony teren”. Sierż. sztab.
Zbigniew Siekierski z 56 Pułku Śmigłow-
ców Bojowych „mimo zagrożenia własne-
go życia natychmiast przystąpił do udzie-
lenia pomocy rannemu koledze oraz pod-
jął próby zminimalizowania uszkodzeń
technicznych sprzętu”.
„Takie historie pisze wyłącznie wojna”,
ocenia kpt. Jacek Bednarz, dziś oficer pio-
nu szkolenia w 12 Brygadzie Zmechanizo-
wanej, w pierwszej zmianie dowódca plu-
tonu saperów.
Lekcja druga: profesjonalizacja
Kapitan Bednarz pamięta, że dziennie
miał dwa–trzy wezwania o znalezieniu po-
dejrzanego ładunku i – ze względu na du-
żą strefę odpowiedzialności – 100–150 ki-
lometrów do przebycia. W różnych warun-
kach, zawsze z wielką niepewnością. Tak
jak wtedy, gdy jechał na czele konwoju,
a za nim w trzecim lub czwartym wozie
chorąży Tomasz Kloc. Kapitan Bendarz
przejechał, ale już bombowóz z Tomkiem
wyleciał w górę.
„Gdyby Tomek tuż przedtem nie opu-
ścił głowy, obserwując pęknięcie szyby
samochodu, byłoby po nim. Potężny odła-
mek, który utkwił w zagłówku, podzielił
by go na pół”, opowiada kapitan.
Plutonowy Piotr Daroszewski, teraz
dowódca drużyny rozpoznania w 12 Bry-
gadzie Zmechanizowanej, a w pierwszej
zmianie dowódca wozu, wspomina co-
dzienne patrole w Iraku. Niby wciąż to sa-
mo, niby nic się nie dzieje. Jest cicho.
Człowiek się rozluźnia, zapomina o ryzy-
ku. Do pewnego momentu…
Wpadli w zasadzkę w drugi dzień świąt
Bożego Narodzenia. Kule świstały koło
uszu.
„Ale trzeba było działać”, opowiada
Daroszewski. Krótko, bez ubarwień.
Wrócili do bazy i ktoś podsumował: to
trzeci atak na naszą kompanię rozpoznaw-
czą i po raz trzeci wyszliśmy bez szwan-
ku. Ale, jak mówi polskie porzekadło, do
trzech razy sztuka. Każdy zaczął dmuchać
na zimne. Tym bardziej że do wyjazdu po-
został tylko miesiąc.
Kapitan Bednarz wraca do wypadku
Tomka Kloca: „Chyba dopiero wtedy tak
naprawdę uzmysłowiliśmy sobie skalę za-
grożenia”, przyznaje. Od tamtego zdarze-
nia każda górka, każda dziwna krawędź
drogi stała się dla nas potencjalnym zagro-
żeniem. Wszędzie tam mógł być przecież
materiał wybuchowy, wszędzie tam moż-
na było stracić życie”. Po powrocie do Pol-
ski doświadczenia z Iraku zaczęli przeka-
zywać kolejnym zmianom. 
Polska Zbrojna 59
AAAAAAA
KULISY IRAKAAAAAAAA
Podpułkownik Kwiatkowski potwier-
dza, że Irak rzeczywiście stanowił szkołę
wojny i życia. Czyli również profesjona-
lizacji. Niejednokrotnie bez regulaminów
i wytycznych przełożonych. Pamięta do-
skonale: po meldunku dowódcy patrolu,
który poinformował, że znaleziono „coś
podejrzanego”, wsiadł do tarpana. Jak
zwykle zajął miejsce strzelca z tyłu wozu
i przejął jego broń. Po kilkunastu kilome-
trach się zaczęło – ogień z przodu i z bo-
ku. Nie byli jednak zaskoczeni.
„Wyobraźnia pracowała: a może ktoś
się czai za tym zakrętem, może za chwi-
lę zacznie strzelać. Dlatego odpowiedzie-
liśmy równie ostro”.
„Irak nas zmienił”, reasumuje Kwiat-
kowski i zaczyna mówić o obecnych re-
aliach w swoim pułku. Twierdzi, że wła-
śnie dzięki tej misji jest nowy sprzęt, no-
wy proces szkolenia, niemal pełne uzawo-
MNDCS
dowienie. Płk Mroczek relacjonuje nie-
dawną wizytę Victora Asha, ambasado-
ra Stanów Zjednoczonych, który dzięko-
wał jego brygadzie za żołnierski trud i za-
angażowanie w iracką misję.
„W Iraku nigdy nie byliście z tyłu,
a teraz spełniacie wszystkie standardy
NATO”, powiedział ambasador. Płk Sta-
chowiak podsumowuje misję jeszcze in-
aczej: właśnie ona sprawiła, że w życie
weszły nowe procedury, zmienił się pro-
ces szkolenia. Wyposażenie żołnierza jest
inne niż pięć lat temu. A teoretyczna jesz-
cze wtedy ewakuacja rannych z pola wal-
ki stała się dziś podstawą planowania bo-
jowych działań.
Lekcja trzecia: lojalność
„To prawda. Gdy Tomek Kloc został
ciężko ranny, na śmigłowiec czekaliśmy
czterdzieści minut. Dziś jest to nie do po-
myślenia”, dopowiada kpt. Bednarz. Plut.
Daroszewski sięga po inny argument: „Je-
żeli w działaniu, na polu walki nie wiesz,
że możesz liczyć na wsparcie, lojalność,
pomoc, to szybko stracisz nerwy”.
„Lecz ja o tym wcale nie myślałem.
Usłyszałem wołanie o pomoc i nie mo-
głem postąpić inaczej”, mówi na ten sam
60 Polska Zbrojna
temat chorąży Tyburski. Było tak: poje-
chał na pierwszą zmianę, a gdy wrócił, ro-
dzina zawyrokowała: to koniec. Nie poje-
dzie więcej na wojnę. Minęło jednak tro-
chę czasu, oszczędności stopniały, pensji
znowu nie wystarczało do pierwszego.
Wtedy powiedział: „Przepraszam, kocha-
ni, muszę jechać!”.
„Byłam temu przeciwna. Dzieci rów-
nież. Dlaczego, to pan chyba dobrze wie”,
mówi niechętnie Małgorzata, jego żona.
Tyburski jednak postawił na swoim i po-
jechał na dziesiątą, ostatnią zmianę. Zo-
stał komendantem ochrony bazy. Teraz
może podliczyć: na 281 dni dziesiątej
zmiany ponad 200 razy był w terenie, na
patrolach. Aż zdarzył się ten wypadek.
Konkretnie – 28 marca tego roku.
Był dzień jak co dzień. Wjechał na myj-
nię, oddał służbowego chevroleta i zapa-
lił papierosa. Wtedy walnęło. Raz, potem
NA MISJACH ONZ
JEDYNIE NIEŚLIŚMY
POMOC. W IRAKU
NATOMIAST POJAWIŁ SIĘ
PRZECIWNIK STOSUJĄCY
RÓŻNE METODY WALKI
I DAJĄCY TYLKO JEDNĄ
ALTERNATYWĘ:
ZGINIESZ TY ALBO JA
drugi. Nawet nie przypuszczał, że to atak
rakietowy. Pierwszy wybuch odrzucił go
na kilka metrów. Po drugim usłyszał wo-
łanie o pomoc. Zakrwawiony, oszołomio-
ny, zaczął się czołgać w kierunku, skąd
dochodził głos. I wtedy zobaczył jego:
Dżawada, młodego chłopaka, który ob-
sługiwał myjnię. Tonął we krwi. Wziął go
na plecy i powoli, centymetr po centyme-
trze, ciągnął do schronu. Potem okazało
się, że uratował Irakijczykowi życie. Pod-
czas tegorocznego Święta Wojska Pol-
skiego wpisano go za to do Honorowej
Księgi Ministra Obrony Narodowej.
„Lecz czy tego nie wymagała lojalność
sojusznika?”, Tyburski nie widzi w tam-
tym zdarzeniu nic nadzwyczajnego.
„Wie pan, bez świadomości, że w razie
czego ktoś pomoże, że nigdy nie jest się
samemu, trudno działać, trudno podjąć ry-
zyko. Na początku tej misji chyba nie każ-
dy to sobie uświadamiał”, kontynuuje te-
mat Daniel Kubas. Mieszka na drugim
krańcu Szczecina. Był starszym szerego-
wym nadterminowym. Jego historia tak na-
prawdę zaczęła się 12 lutego 2004 roku.
W konwoju wracali z Bagdadu. Kubas sie-
dział na dachu z pistoletem gotowym do
strzału. Nagle o coś zahaczyli i honker kil-
ka razy przekoziołkował. Kubas nic nie
pamięta, ale z kart jego choroby można wy-
czytać, że między innymi miał dwa krwia-
ki na mózgu, pęknięcie czaszki, zdruzgo-
taną szczękę i uszkodzony kręgosłup.
Z jednego szpitala wędrował do drugie-
go, aż wylądował w warszawskiej klinice
na Szaserów. Po kilku tygodniach – w klap-
kach i z wojskowym plecakiem – wyrzu-
cono go stamtąd na pociąg do Szczecina.
Wkrótce dostał wezwanie na komisję le-
karską. Jej orzeczenie było krótkie: 75 pro-
cent uszczerbku na zdrowiu, niezdolny do
służby wojskowej. Przyznano mu skrom-
ną rentę z ZUS. I musiał rozpoczynać od
początku.
„Wojsko dało mi wilczy bilet. Poczu-
łem się jak nikomu niepotrzebny śmieć.
Tak jakby frajer zrobił swoje i frajer mu-
si odejść”, żali się Kubas. Zresztą chorą-
ży Tomasz Kloc, który w wyniku odnie-
sionych w ostrzale ran również musiał
zdjąć mundur, wypowiada się w podob-
nym tonie, tak jak kilku innych żołnierzy
rannych w Iraku, a następnie szybko ode-
słanych do cywila. Dlatego właśnie zało-
żyli Stowarzyszenie Rannych i Poszkodo-
wanych w Misjach poza Granicami Kra-
ju. Dlatego upominają się o lojalność wo-
bec weteranów.
Kubas, prezes stowarzyszenia, wyko-
rzystuje każdą sytuację, by nagłośnić pro-
blem. Tak też stało się w przeddzień te-
gorocznego Święta Wojska Polskiego
podczas uroczystości w Ministerstwie
Obrony Narodowej. W prywatnej rozmo-
wie z premierem Donaldem Tuskiem
i ministrem Bogdanem Klichem opowie-
dzieli o tym, co ich najbardziej boli. Czy-
li, że – tak jak w innych państwach – po-
winien obowiązywać jednolity system
rentowy dla żołnierzy. Że nie do zaakcep-
towania jest rozwiązanie, gdy jeden wete-
ran, były żołnierz zawodowy, może sko-
rzystać ze specjalnego funduszu Wojsko-
wego Biura Emerytalnego, a drugi, były
nadterminowy, już nie. Albo że żołnierz
zawodowy, który na skutek ran odniesio-
nych podczas misji został zwolniony
z wojska, otrzyma resortowe mieszkanie,
a nadterminowy tylko pożegnalny uścisk
dłoni dowódcy.
„Ma to zmienić ustawa o weteranach.
Wczoraj otrzymałem telefon od wicemi-
nistra Czesława Piątasa. Usłyszałem, że
jest ona w końcowej fazie uzgodnień”, mó-
wi Kubas.
28 października ma wylądować ostatni
samolot z Iraku. Następnego dnia w 12 Bry-
gadzie Zmechanizowanej odbędzie się uro-
czystość powitania dziesiątej zmiany i za-
kończenia irackiej operacji. Będzie to oka-
zja do kolejnych podsumowań. 
roman.przeciszewski@redakcjawojskowa.pl
nr 44/2008
 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO |
KAMYCZKI
Prof. dr hab.
Mariusz Jędrzejko
SOCJOLOG I PEDAGOG SPOŁECZNY
S tudiując jedno z czasopism, przeczy-
tałem, że na początku roku, w zgo-
dzie z zasadą kadencyjności, nastąpi
zmiana na stanowisku szefa sztabu
generalnego. W wolnej Rzeczypospoli-
tej będziemy zatem mieli piątego szefa
SG (przypomnijmy, pierwszym powoła-
nym przez prezydenta Lecha Wałęsę był
gen. Tadeusz Wilecki, po nim sztabem
kierował gen. Henryk Szumski, od któ-
rego obowiązki przejął gen. Czesław
Piątas, po czym „pierwszym żołnierzem
RP” został gen. Franciszek Gągor). Uży-
wając dziennikarskiego skrótu, można
powiedzieć, że od „obiadu drawskiego”
doszliśmy do zupełnie nowej jakości.
Jednak gdy czytałem krótką prasową
wzmiankę o planowanej zmianie, przy-
pomniały mi się dwa zdarzenia.
Jeszcze jako oficer sztabu generalnego
uczestniczyłem w organizacji wizyty
w Polsce generalnego inspektora
Bundeswehry. Namówiony przez „Polskę
Zbrojną” poprosiłem gen. Naumanna
o wypowiedź dla prasy wojskowej. Jakże
byłem zaskoczony, gdy ten najwyższy
rangą niemiecki wojskowy powiedział, że
za rok przekazuje swoje stanowisko kole-
dze i wymienił jego nazwisko, które nie-
stety – za co Czytelników przepraszam
– umknęło mi z pamięci. Pamiętam jed-
nak, że generał powiedział o trwałej zasa-
dzie, według której już na 12–6 miesięcy
przed zmianą nazwisko kandydata na to
stanowisko jest znane opinii wojskowej,
a nierzadko publicznej. Co więcej, staje
on przed odpowiednią komisją Bundesta-
gu, aby przedstawić siebie i swoje kwalifi-
kacje. I choć opinia tej komisji nie jest dla
nikogo wiążąca, to spotkanie takie wpi-
sane jest w tradycję demokratycznej kon-
troli nad armią.
Owo zdarzenie skłania do postawienia
pytania: czy polska opinia publiczna rów-
nież nie powinna wiedzieć, kto będzie
przejmował „buławę” od gen. Gągora?
nr 44/2008
| | |
W oczekiwaniu
na nowego szefa
Mam skromną nadzieję, że burzy w szklance wody nie wywołuję, szefa
sztabu generalnego nie odwołuję i w polityce personalnej wojska nie mani-
puluję… To tak na marginesie, po paru rozmowach z ostatnich tygodni.
Problem jest jednak ważny.
Czy oczekiwanie takie jest mieszaniem
się cywila do materii armii, czy może zna-
kiem zmian zwykłych obyczajów?
Doprawdy nie wiem, kto będzie nowym
szefem na Rakowieckiej. Prawdę
mówiąc, niewiele to zmieni w moim
życiu. Interesuje mnie to raczej jedynie
jako badacza instytucji wojska. Pewnie
dużo bardziej tą kwestią interesują się
dowódcy, żołnierze. I nie ma w tym nic
dziwnego, żadnej sensacji ani niezdrowej
manipulacji. Każda sprawna instytucja,
każdy sprawny mechanizm kierowania
powinien opierać się na zasadzie pewno-
ści i przewidywalności zmiany. Jeśli
akceptujemy zasadę kadencyjności, to
także powinno zaakceptować się tryb
wyprzedzający. I tu się zaczyna ambaras,
bowiem litera prawa określająca tryb
wyznaczania nowego szefa SG jest pozor-
nie tylko czytelna. Zapis mówi tak: kandy-
data przedstawia minister obrony naro-
dowej – z kontrasygnatą premiera
– a wyznacza na to stanowisko prezy-
dent RP (jego prerogatywy wynikają z ar-
tykułu 134 konstytucji). Tę problematykę
uwzględniono także w artykule 43 usta-
wy o służbie wojskowej żołnierzy zawodo-
wych. Jednak niech mi ktoś odpowie na
pytanie: czy minister obrony ma przedsta-
wić prezydentowi dwóch, pięciu, a może
dziewięciu kandydatów? A dlaczego nie
tylko jednego? Dlaczego właśnie tylko
jednego? Ponieważ, jak mi się wydaje, to
minister ponosi prawną, w tym konstytu-
cyjną odpowiedzialność za kierowanie
resortem. To on, a nie ktoś inny może być
postawiony przed Trybunałem Stanu, jeśli
rację tego stanu naruszy. Zatem z jego
niezwykle wysokiej odpowiedzialności
powinno wynikać prawo do „ponoszenia
pełnego ciężaru tej odpowiedzialności”.
Czy to narusza plenipotencje zwierzchni-
ka SZ? Moim zdaniem, nie. Po to jest cały
tryb konsultacji, rozmów, po to jest „dia-
log polityczny”. Zagmatwane, ale chyba
logiczne.
Historia druga. Jeden z moich bliskich
kolegów (dwie „trójki” i dwie „dwójki”
| | |
z angielskiego, studia podyplomowe,
szlify pułkownika) za kilkanaście tygo-
dni kończy kadencję na wysokim woj-
skowym stanowisku. Pytam go: „Co
będziesz dalej robił?”. Odpowiada z peł-
ną szczerością: „Nie wiem”. Dlaczego?
Czy to takie trudne? Czy mechanizm
jeszcze nie działa? Nie wiem też, czy to
przypadek odosobniony, czy masowy.
Z pewnością w koszarach i sztabach
znają odpowiedź na to pytanie.
Zmierzam także do innej kwestii, która
odnosi się już do bardziej skomplikowa-
nej problematyki, jaką są relacje
pomiędzy różnymi instytucjami ważny-
mi w przestrzeni bezpieczeństwa
i obronności państwa. Zainspirował
mnie do tej refleksji świetny tekst
dr. Andrzeja Karkoszki poświęcony
cywilnej kontroli nad armią („PZ”
nr 42). Materia wojska jest w wielu
obszarach świetnie doprecyzowana,
w innych zaś ciągle pojawiają się „pola
manewru”. Może nadszedł czas, aby
podjąć szerszą dyskusję, jak powinna
przebiegać praktyka, jakie na przykład
są rzeczywiste kompetencje BBN do
tego, aby oceniać kandydatów na kie-
rownicze stanowiska w armii, kandyda-
tów na generałów, bo że takiej oceny
się dokonuje, to wiadomo. Jakie są pre-
cyzyjne linie podziału MON – prezydent
(zwierzchnik sił zbrojnych) – Rada Bez-
pieczeństwa Narodowego (w przestrze-
niach obronności) – BBN.
Powyższe pytania nie są próbą „mie-
szania”. Cenię sobie kolegów pracują-
cych „po obu stronach”. Kiedy z nimi
rozmawiam, takie pytania padają czę-
sto, a mnie, cywilowi, łatwiej jest je
zadać publicznie. Ot, po prostu słu-
cham Was i… piszę.
PS Kilka dni temu przy piwie zapytałem
jednego z najbardziej znanych polskich
polityków: „Kto Twoim zdaniem zostanie
szefem sztabu?”. Odpowiedział: „Kryteria
spełnia dziewięciu kandydatów. Takiego
urodzaju dawno nie było”.
Polska Zbrojna 61
FELIETON

Czas zmian
Już od dawna wiadomo, że świat nie był przygotowany na erę po Andrzej Jonas
zimnej wojnie. Tak jakby powszechnie uważano, że po wsze czasy
REDAKTOR NACZELNY
glob pozostanie podzielony na dwa zwalczające się obozy i cała „THE WARSAW VOICE”
konstrukcja międzynarodowa opiera się na tej logice.
my w fazę wymagającą nowych

T ymczasem Polacy, a potem

inne narody zniewolone,
sprawili psikusa analitykom
i strategom, Lech Wałęsa na-
wet dostał za to pokojowego
Nobla. Zaczęły się próby doko-
nywania zmian, raczej kosme-
tycznych, gdy zdarzył się
11 września 2001 roku i za-
częła obowiązywać logika woj-
ny z terroryzmem. Mało, jak się
okazało, płodna.
Dziś mamy finansowe tsunami,
a analitycy i stratedzy znów
rozkładają ręce. Największą
popularność zdobyła wypo-
wiedź jednego z amerykań-
skich VIP-ów, której sens spro-
wadza się do tytułu komedii –
„Nikt nic nie wie”.
Zaczęły się też seryjne konfe-
rencje polityków. Regionalne,
globalne, znów regionalne
i znów globalne. Do tego konfe-
rencje ekspertów. Czyżbyśmy
obserwowali nareszcie począ-
tek myślenia?
Zabrać się na poważnie do my-
ślenia wcale nie jest łatwo. Tym
bardziej, jeśli wymaga to rozsta-
nia się z dotychczasowymi sza-
blonami. Nawet wielkie wyda-
rzenia nie są dostatecznym im-
pulsem, zwłaszcza jeśli są pozy-
tywne. Dlatego nie jest żadną
przewrotnością przekonanie, że
wolę prawdziwego stawienia
czoła wyzwaniom wywołuje za-
grożenie. Na finansowe tsuna-
mi należy więc spojrzeć także
od strony pozytywnej – to jego
ciśnienie sprawia, że politycy
i eksperci wzięli się wreszcie do
szukania nowych rozwiązań.
Wszystko co nie zabija
– wzmacnia.
Przekonanie, że w nowej rze-
czywistości można posługiwać
się starym myśleniem i starymi
metodami, jest naturalnym
przejawem konserwatyzmu
i oportunizmu. Ale rzeczywi-
stość nie zna się na żartach.
Dla niej nowe, to znaczy nowe.
Wszystko wskazuje na to, że
w wielu dziedzinach wkracza-
analiz, nowych koncepcji i no-
wych rozwiązań. Stare trzeba
odłożyć do lamusa. Oczywiście,
o ile nie chcemy zamienić
świata w skład starzyzny.
Najbardziej popularne hasło
wyborcze w świecie brzmi „czas
na zmiany”. Ludzie najczęściej
dają się złapać na obietnice,
nawet bałamutne. Tym razem
jednak wyzwanie jest naprawdę
poważne, a niewywiązanie się
z zadania mogłoby przynieść
dramatyczne skutki. Rozwiąza-
nie będzie miało troje rodziców
– polityków, ekspertów i społe-
czeństwa, których zaufanie do
tych pierwszych jest być może
najważniejszym składnikiem
nowego ładu.

PRZEGLĄD ŻANDARMERII nr 2/2008

 TRENDY

Czy każdy może zostać

żandarmem?
mjr PAWEŁ BARAN
Żandarmeria Wojskowa stara się sprostać wysokim
wymaganiom stawianym tego rodzaju formacjom. Spróbujmy
zatem odpowiedzieć na pytanie zawarte w tytule artykułu.

 PRAWO I KRYMINALISTYKA

Nowe czasy – nowe zagrożenia

JUSTYNA KOSSAKOWSKA
Zadaniem Żandarmerii Wojskowej jest zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz
innym zjawiskom patologicznym, a zwłaszcza alkoholizmowi i narkomanii w Siłach Zbrojnych RP.

 PRAWO I KRYMINALISTYKA

Królowa dowodów
kpt. KAROLINA OLSZAK
W teorii dowodowej „królową dowodów” nazywano przyznanie się obwinionego, które zwalniało
od poszukiwania dalszych dowodów i zamykało sprawę.

62 Polska Zbrojna nr 44/2008

 | | | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO

Spojrzenie
Specjalistów,
Pogląd
Praktyków

ate gia Arm

Str ia
ć
Obronnoś

Tec
Be hn
ik a
a
yk

p z

kt iec
zeń a
stwo T

90- BELLONA
lec
ie
nr 44/2008 Polska Zbrojna 63