You are on page 1of 64

NR 46 (617) 16 LISTOPADA 2008 CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)

TYGODNIK WOJSKO: Piętno paragrafu str. 20


ISSN 0867-4523
INDEKS 337 374

www.zolnierz-polski.pl

MILIARDY
NA CELOWNIKU
GENERAŁ BUSZKA: Wygraliśmy bitwę str. 16
KULISY: Czołgiem na studia str. 58
PORADY: POSZKODOWANI NIE ZOSTANĄ SAMI str. 29
W NUMERZE
| | | | | | |
EDYTORIAL FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | |

Czerwone maczki
Marek Sarjusz-Wolski
pod Ypres
„N ie ma na świecie miejsca, które byłoby dla Brytyjczyków
świętsze od Ypres”, powiedział w 1919 roku Winston
Churchill. Oczywiście, nie chodziło mu o to, że flandryjskie miasto
zajmie miasto bez strat wśród ludności cywilnej. Miesiąc później
dokonał tego, zdobywając holenderską Bredę. Maczek wysłał do
miasta kuriera z białą flagą. Żołnierz został zastrzelony. Krwawe
rozwinęło się w późnym średniowieczu dzięki rozkwitowi handlu walki toczyły się o każdy dom. Zginęło kilkuset żołnierzy polskich
z Anglią. Musiał wiedzieć, że Atena i Ares mają w Europie swe i niemieckich oraz cywilów. Ypres po raz kolejny legło w gruzach.
ulubione pola. A właśnie we Flandrii, przez wieki, miało miejsce Ostatecznie miasto odbudowano dopiero w latach sześćdziesiątych
więcej bitew niż gdziekolwiek na świecie. Jak przystało na „kokpit XX wieku. Nie mieszka już w nim 80 tysięcy ludzi, jak w średniowieczu,
walecznej Europy”. Minister wojny zapewne nie przypuszczał, że lecz czterokrotnie mniej.
bogowie rozkażą swym wojownikom wrócić tu i umierać tak szybko. Może się to wydać dziwne, ale symbolem poświęcenia żołnierzy pod
Nie mógł też przecież przewidzieć, że uświęcone przez niego Ypres stał się czerwony mak, ulubiony kwiat pól bitewnych. Każdego
(w imieniu Brytyjczyków) miejsce stanie się poniekąd okruchem, roku w listopadzie Brytyjczycy czczą pamięć poległych, nosząc maki
jego i rodaków, hańby. przypięte do ubrań. Polskie serca brawurowym szturmem zdobyły
Pierwszą bitwę pod Ypres (1914) Niemcy nazwali Kindermord (rzeź maki z innego miejsca – spod Monte Cassino. Tamta bitwa w założeniu
niewiniątek). Młodzi ochotnicy zostali zdziesiątkowani przez miała jednak przecież dać światu świadectwo, że Polacy walczą pod
weteranów II wojny burskiej i Hindusów. Już wówczas miasto sztandarami rządu będącego sukcesorem prawowitej władzy. Dziś
zrównała z ziemią artyleria. Podczas II bitwy (1915) Niemcy po raz zapewne powiedzielibyśmy cynicznie, że miała spełnić pewne zadania
pierwszy użyli na froncie zachodnim chloru. III bitwa pod Ypres z dziedziny public relations. Charakterystyczne, że Brytyjczycy mieli
(1917 – znana także jako bitwa pod Passchendaele) trwała trzy ogromne pretensje, kiedy na gruzach zdobytego klasztoru patrol
miesiące. Prawie pół miliona żołnierzy alianckich i ćwierć miliona 12 Pułku Ułanów zatknął polską flagę i odtrąbił hejnał mariacki.
Niemców zginęło lub odniosło rany w walce o kawałek bagna. Bitwę Z kolei Rosjanie szybko ściągnęli biały i czerwony materiał zszyty
zapamiętano także z powodu zastosowania w walce po raz pierwszy niemieckim kablem telefonicznym, powieszony na Kolumnie
gazu musztardowego. Od nazwy miasta, jakżeby inaczej, nazwano go Zwycięstwa (Siegesaule) w berlińskim parku Tiergarten przez
iperytem. „Terror of the men we kill. Human heart is hungry still…” kapitana Antoniego Jabłońskiego.
(„Okrucieństwo zawładnęło ludzkim sercem. Każdy wypełnia swe Dziewczyny i chłopcy z batalionu „Parasol” śpiewali jeszcze wówczas
zadanie, zabijając przerażonego człowieka. Mimo to ludzkie serce dumnie „Alejami gromadą będziem szli defiladą…”. Nie poszli.
wciąż jest głodne.”), śpiewał 90 lat później brytyjski zespół Iron Alejami Jerozolimskimi przeszły oddziały załamanych i przerażonych
Maiden o tej właśnie bitwie. I wreszcie IV bitwa (1918), najmniej ludzi (tak mi kiedyś styczniową „defiladę” opisał Jerzy Waldorff).
znana, bo trwała tylko 20 dni. Generałowie Maczek, Sosabowski i Anders ani żaden polski żołnierz
Odbudowę miasta rozpoczęto w latach dwudziestych. Zbyt wcześnie. nie dostali zaproszenia na defiladę do Londynu. Bohaterowie zostali
Kiedy 6 września 1944 roku zwiadowcy 3 Brygady Strzelców 1 Dywizji barmanami i magazynierami. A przecież „Nie ma na świecie miejsca,
Pancernej zbliżali się do Ypres, Winston Churchill był premierem które byłoby dla Brytyjczyków świętsze od Ypres”. Po raz ostatni
rządu Jej Królewskiej Mości. Generał Stanisław Maczek liczył, że wyzwolili je Polacy – 1st Polish Armoured Division.

W NUMERZE
TEMAT NUMERU Stephen Larrabee Piotr Laskowski ŚWIAT
Wyzwania Zajrzą jastrzębiom
Norbert Bączyk dla sojuszu 24 pod skrzydła 36 Wojciech
Miliardy na celowniku 7 Konończuk
Paulina Glińska Tomasz Gos Naftowa
FORUM Nieznośny bumerang 26 Człowiek niestabilność 50
jest najważniejszy 38
Włodzimierz Kaleta PORADY Tadeusz
Uzbrojeni w zęby 13 Bogusław Wróbel
Poszkodowani Politowski Nienawiść
NA CELOWNIKU nie zostaną sami 29 Zgubny pośpiech 40 i złoto 52

Jakub Czermiński NASZYM OKIEM HISTORIA OBLICZA WOJNY


Wygraliśmy bitwę 16
Bogusław Robert Czulda Robert Czulda
WOJSKO Politowski Kosztowna Sztuka
Zielona taktyka 32 krótkowzroczność 43 odmawiania 56
Bogusław Politowski
Piętno paragrafu 20 WOJSKO MILITARIA KULISY

Stanisław Koziej Krzysztof Wilewski Tomasz Gos Tomasz Szulejko


Bezpieczeństwo Jak zostać Okręt rakietowy Czołgiem
zintegrowane 22 podoficerem 34 na poduszce 47 na studia 58

nr 46/2008 Polska Zbrojna 3


AAAAAAA
WYDARZENIA
AAAAAAAA
ZAPIS
TYGODNIK

Dyrektor Redakcji Wojskowej


Redaktor naczelny
www.polska-zbrojna.pl

Marek Sarjusz-Wolski, tel.: +4822 684 53 65,


Kontrakt i kadencja
Projekt nowelizacji ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych przyjęła
684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845 365,
845 685, faks: 845 503; 4 listopada Rada Ministrów.

Z
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
godnie z nim od stycznia 2010 roku oprócz cerów – dyrektor departamentu MON właści-
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej stałej zawodowej służby wojskowej ma wy do spraw kadr. Żołnierzy na stanowiska
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”: funkcjonować zawodowa służba kontraktowa. podoficerów i szeregowych powoływać będą
Wojciech Kiss-Orski, tel.: +4822 684 02 22, Będzie dostępna dla wszystkich chętnych speł- między innymi szef SGWP oraz dowódcy ro-
CA MON 840 222; wko@redakcjawojskowa.pl niających określone warunki, bez względu na dzajów sił zbrojnych. Kadencyjność będzie do-
Redaktorzy prowadzący:
ppłk Artur Goławski , tel.: +4822 684 52 30,
płeć. Czas jej trwania jest określony na mak- tyczyła wyłącznie żołnierzy w służbie stałej.
CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska, symalnie 12 lat, a okres jednorazowego kon- Zakłada się, że na stanowiskach podoficerów
+4822 684 52 13, CA MON 845213; traktu ma wynosić od 18 miesięcy do 6 lat. Żoł- i oficerów młodszych oraz większości stano-
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl nierze kontraktowi będą mieli takie same pra- wisk oficerów starszych będzie można powta-
Publicyści: Warszawa: Norbert Bączyk, Piotr wa i obowiązki jak żołnierze służby stałej. Ja- rzać kadencję bez ograniczeń. Natomiast na
Bernabiuk, tel.: +4822 684 52 29, CA MON 845
ko minimalne wymagania kwalifikacyjne do wyższych stanowiskach dowódczych – mię-
229; Anna Dąbrowska, Maciej Milejski, Łukasz
Puchalski, Aaron Welman tel.: +4822 684 52 powołania w poszczególnych korpusach przy- dzy innymi szefa SGWP, dowódców rodzajów
44, CA MON 845 244; Paulina Glińska, tel.: jęto: w korpusie oficerów – ukończone studia sił zbrojnych, dowódcy operacyjnego SZ, sze-
+4822 684 52 29, CA MON 845 229; Roman wyższe pierwszego stopnia, czyli licencjat lub fa Inspektoratu Wsparcia SZ – żołnierze będą
Przeciszewski, tel.: +4822 684 52 44, CA MON tytuł inżyniera (dotychczas były wymagane stu- pełnić służbę tylko przez dwie kadencje. Przy-
845 244; Tadeusz Wróbel, tel.: +4822 684 52 dia magisterskie); w korpusie podoficerów gotowany przez MON projekt zakłada też, że
44, CA MON 845 244; Bydgoszcz: Krzysztof
Wilewski, tel. +4852 378 25 90, CA MON 415 – ukończona szkoła średnia; w korpusie szere- służba w polskim wojsku będzie dostępna dla
200; Gdynia: Tomasz Gos, tel.: +4858 626 24 gowych – ukończone co najmniej gimnazjum. osób z podwójnym obywatelstwem. Kolejna
13, CA MON 262 413; Projekt przewiduje także zmianę kompeten- zmiana to uznawanie przez wojsko stopni in-
Kraków: Magdalena Kowalska-Sendek, cji podmiotów uprawnionych do wyznaczania nych służb mundurowych. Kadrze ma przysłu-
Jacek Szustakowski, tel.: +4812 455 17 80, na stanowiska służbowe. Żołnierzy na stano- giwać też urlop wychowawczy na zasadach
CA MON 131 780; Poznań: Piotr Laskowski,
CA MON 572 446, mjr Tomasz Szulejko,
wiska służbowe zaszeregowane do stopni eta- określonych w kodeksie pracy. Proponowana
tel.: +4861 857 52 40, CA MON 572 240; towych pułkowników i generałów będzie wy- nowelizacja ma wejść w życie 1 stycznia 2010
Wrocław: Bogusław Politowski, tel.:+4871 765 znaczał szef resortu obrony, pozostałych ofi- roku. (ann)
38 53, CA MON 653 853;
Fotoreporter: Jarosław Wiśniewski,
tel.: +4822 684 52 29, CA MON 845 229; TARCZA CORAZ BLIŻEJ
Współpracownicy:
Andrzej Jonas, Robert Czulda,
Marek Orzechowski, Krzysztof Głowacki,
Paweł Henski, Mariusz Jędrzejko,
„R ząd przyjął informację
o stanie negocjacji
umów szczegółowych doty-
o współpracy strategicznej,
a także umowę o statusie
wojsk amerykańskich czaso-
Marcin Kaczmarski, Włodzimierz Kaleta, czących obrony przeciwrakie- wo przebywających w na-
Roman Kuźniar, Damian Markowski
towej”, powiedział 4 listopa- szym kraju oraz umowę ra-
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej:
ppłk Lech Mleczko da na konferencji prasowej mową o współpracy nauko-
Kwartalnik „Bellona”, przeglądy rodzajów sił szef MSZ Radosław wo-technicznej, przemysło-
zbrojnych, lech.mleczko@redakcjawojskowa.pl, Sikorski. Przypomniał, że wej i gospodarczej w dziedzi-
tel.: +4822 684 56 85; Polska ustala ze Stanami nie obrony przeciwrakieto-
Dział graficzny: Zjednoczonymi porozumie- wej. Ponadto zabiegamy
tel.: +4822 684 51 70, CA MON 845 170;
Marcin Dmowski (kierownik), Monika Klekociuk,
nie dotyczące rozmieszcze- o wypełnienie zobowiązań
MDA

Paweł Kępka, Andrzej Witkowski nia tarczy, deklarację ustępującej administracji od-
Opracowanie stylistyczne: nośnie do dialogu strategicz-
tel.: +4822 684 03 55, CA MON 840 355; nego i wzmocnienia polskie-
Renata Gromska (kierownik), Małgorzata Mielcarz, go wojska. Delegacje obu
Katarzyna Pietraszek, Joanna Rochowicz GENERAŁ PATRICK O’REILLY,
państw spotkały się 3–5 li-
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) , Anita
zastępca szefa, a wkrótce szef stopada w Waszyngtonie na
Kwaterowska (tłumacz) Małgorzata amerykańskiej Agencji Obrony trzeciej rundzie rozmów
Szustkowska, tel. +4822 684 53 87, 684 51 o umowie uzupełniającej
80, 684 55 03, faks: +4822 CA MON 845 387;
Przeciwrakietowej:
„Umowę między państwami
reklama@redakcjawojskowa.pl „Przed zainstalowaniem w Polsce system stronami traktatu północno-
Prenumerata:
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS, tarczy antyrakietowej będzie musiał być atlantyckiego” dotyczącej
statusu ich sił zbrojnych.
GLM. Informacja: +4822 684 04 00 przetestowany, żeby wykazać, iż poradzi
Kolportaż i reklamacje: Rozmowy trwają. Prezydent
Bellona SA +4822 457 04 37, sobie z obecnymi zagrożeniami. Zacznie Lech Kaczyński zapowiedział
6879 041, CA MON 879 041
Druk: Drukarnia Wydawnicza „Trans-Druk”, Golina
on funkcjonować nie wcześniej niż w 2012 pod koniec października, że
Numer zamknięto: 07.11.2008 r. roku, a do tego czasu będą się odbywać ratyfikuje polsko-amerykań-
Zdjęcie na okładce: Szczepan Głuszczak ską umowę w sprawie budo-
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze po dwie próby rocznie”. wy elementów tarczy antyra-
odzwierciedla stanowisko redakcji. (Fakt) kietowej w Polsce. (ATD)
Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Zastrzega sobie prawo do skrótów.

nr 46/2008
| |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE |
PO SŁUŻBIE |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA| |
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO | | || || |

Spotkania Nominacje generalskie nadane z okazji narodowego Zawodnicy


Święta Niepodległości odbierze siedmiu żołnierzy
– poinformował 6 listopada Władysław Stasiak,
w mundurach
„CHCEMY finansować zawodni-
szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego.
ków, a nie ośrodki. Muszą w tym

PRESS IBG OF INDIA


Debiut z lampasami uczestniczyć polskie związki
sportowe” mówił dyrektor gene-

N ie chciał wyjawić, ile nej) i Sławomir Wojciechow- ralny MON Jacek Olbrycht 5 listo-
wniosków o awanse mi- ski (dowódca 17 Brygady pada na wspólnym posiedzeniu
DALEKOWSCHODNIE nister obrony Bogdan Klich Zmechanizowanej). Szarżę sejmowych komisji Obrony
ROZMOWY skierował do prezydenta. Nie- komandora na kontradmiral- Narodowej oraz Sportu i Kultury

W spółpraca dwustronna oficjalnie mówiono o 14, ską zamieni Jarosław Zie- Fizycznej. Przedstawiciele MON,
oraz udział sił zbrojnych w tym dziewięciu nowych miański, zastępca dowódcy Ministerstwa Sportu i Turystyki
w operacjach poza granicami kandydatach. Według ministra Centrum Operacji Morskich. oraz Wojskowej Federacji
kraju były tematem rozmów Stasiaka prezydent, dokonu- Poprzednim nominacjom, Sportu podsumowali ostatni rok
ministra Bogdana Klicha jąc wyboru, postawił na ludzi z okazji świąt 3 Maja i Wojska w sporcie wojskowym, finanso-
z szefem indyjskiego resortu z jednostek liniowych, kieru- Polskiego (15 sierpnia), towa- wanym z budżetu MON i MSiT.
obrony Shri A.K. Antonym. jąc się zasadą „więcej wojska rzyszyły spory dotyczące kan- Resort obrony przeznacza na
Szef polskiego MON odwiedził w wojsku”. Generałami bry- dydatur do awansu i nie wszyst- ten cel 5 milionów złotych, mini-
Indie i Wietnam 4–7 listopa- gady mają zostać pułkownicy: kie wnioski zyskały aprobatę sterstwo sportu – 3,5 miliona.
da. Kolejne dwa dni polska Dariusz Łukowski (dowódca zwierzchnika sił zbrojnych. Przewodniczący Wojskowej
delegacja spędziła w Wietna- 1 Brygady Logistycznej), W maju prezydent zaakcepto- Federacji Sportu generał broni
mie. Szef naszego resortu Tadeusz Mikutel (dowódca wał tylko trzy z 15 propozycji, rezerwy Lech Konopka poinfor-
obrony rozmawiał z ministrem 3 Brygady Lotnictwa Trans- a w sierpniu – osiem z 12. Po- mował o dwóch prowadzonych
obrony tego kraju generałem portowego), Stefan Rutkow- nieważ minister Klich konse- przez federację programach
Phung Quang Thanh, złożył ski (dowódca 1 Brygady Lot- kwentnie promuje tych sa- przygotowawczych do dużych
kurtuazyjną wizytę u prezy- nictwa Taktycznego), Janusz mych kandydatów, domyśla- imprez: „Brazylia 2011”
denta Nguyen Minh Triet, Sobolewski (dowódca 7 Bry- my się, że niektórzy oficero- i „Londyn 2012”. Pierwszy
a na koniec spotkał się z do- gady Obrony Wybrzeża), wie już po raz trzeci zostali od- dotyczy V edycji Światowych
wódcą Marynarki Wojennej Sił Leszek Surawski (dowódca rzuceni przez prezydenta Wojskowych Igrzysk Sportowych,
Zbrojnych Wietnamu. (ann) 20 Brygady Zmechanizowa- Lecha Kaczyńskiego. (ag) a drugi – przygotowania do kolej-
nej olimpiady. (LP)

nr 46/2008 Polska Zbrojna 5


KOMENTARZ
AAAAAAA AAAAAAAA
AAAAAAAA

Roman Kuźniar
SZEF ZAKŁADU STUDIÓW
STRATEGICZNYCH W INSTYTUCIE Broń przeciw
prawom człowieka
STOSUNKÓW
MIĘDZYNARODOWYCH UW

W ogłoszonym kilka dni temu raporcie łeczności międzynarodowej stara się wyeli- piechotnym oraz broni kasetowej należy
Human Rights Watch oskarża Gruzję minować z użycia miny przeciwpiechotne Polska. Trudno w to uwierzyć, ale tak jest.
o masowe stosowanie w konflikcie oraz właśnie broń kasetową. W przeszłości, jeszcze kilkanaście lat te-
z Rosją broni kasetowej (cluster muni- W Dublinie przyjęto w tym roku konwencję mu, polską argumentację na rzecz pozo-
tions). Efektem były liczne ofiary wśród dotyczącą tej ostatniej. Przystąpiło do niej stawienia w arsenale naszej armii takich
ludności cywilnej. Tę samą broń zastoso- lub zapowiedziało przystąpienie sto kilka- broni można było zrozumieć, nawet jeśli się
wała także Rosja, powodując śmierć lub dziesiąt państw. W najbliższych tygodniach jej nie akceptowało. Dzisiaj jest to coraz
dojdzie do ważnych spotkań międzynaro- trudniejsze.
poważne kalectwo wielu cywilów. Spora
dowych mających na celu skłonienie jak Może zatem niech Polska skorzysta z oka-
część tych ofiar pochodzi z okresu już po
największej liczby państw do wyrzeczenia zji, jaką daje 60. rocznica uchwalenia
zakończeniu konfliktu. się obu tych rodzajów broni. dwóch niezwykle ważnych dla całej ludzko-

P rzypomnijmy. Podobnie było


w Jugosławii po interwencji NATO
w związku z konfliktem o Kosowo. Wtedy
Wśród krajów, które najmocniej opierają
się eliminacji broni nadmiernie okrutnych
są USA, Chiny i Rosja. Większość państw
ści dokumentów – Powszechnej Deklaracji
Praw Człowieka oraz konwencji o przeciw-
działaniu i karaniu zbrodni ludobójstwa
również ofiarami byli przede wszystkim UE i NATO przystąpiła do konwencji dubliń- (w grudniu tego roku), i zapowie modyfika-
cywile, a w szczególności dzieci (ponad skiej, w tym najwięksi z UE – Niemcy, cję swojego stanowiska w odniesieniu do
300). Użyto broni kasetowej, choć inter- Wielka Brytania, Francja, ale także nasi są- obu tych broni. Notabene, inicjatorem przy-
wencja była podobno humanitarna. Tak siedzi, w tym kraje bałtyckie czy Słowacja. jęcia tego drugiego dokumentu był polski
jest we wszystkich tego rodzaju sytu- Z min przeciwpiechotnych zdecydowała się prawnik Rafał Lemkin, który przed
acjach. Takiej broni używa się z reguły w końcu zrezygnować nawet Finlandia, któ- II wojną pracował dla naszego MSZ.
w operacjach niemających związku z obro- ra nie jest w NATO, a do tych min była Dzisiaj w polskim ministerstwie spraw za-
ną narodową. Konieczność ograniczania wcześniej przywiązana ze względu na granicznych słyszy się, że bardzo chętnie
i eliminacji broni nadmiernie okrutnych, „czynnik rosyjski”. Wszystkie te kraje zdają byśmy przystąpili przynajmniej do jednej
zwanych także niehumanitarnymi lub „nie- sobie sprawę, że nie ma podstaw operacyj- z tych konwencji (przeciwko broni kaseto-
dyskryminacyjnymi” (nierozróżniającymi nych użycia tego rodzaju broni, a nawet je- wej), lecz podobno nasza armia nie może
żołnierzy od cywilów) została już dawno do- śli są, to nieuzasadnione straty, jakie powo- sobie wyobrazić wypełniania konstytucyj-
strzeżona przez postępową społeczność duje, broń tę dyskwalifikują. nych zadań bez broni nadmiernie okrut-
międzynarodową. Dlatego od ponad stu lat W tym świetle niektórych zapewne zdziwi nych. Nie wierzę, aby nasze wojsko miało
powstają konwencje, które tego dotyczą. fakt, że do krajów opierających się przyję- mniejszą wyobraźnię niż armie większości
W ostatnich latach postępowa część spo- ciu konwencji przeciwko minom przeciw- państw UE i NATO.

Jedzenie pod kontrolą


Drogi do niepodległości UMOWĘ o współpracy pomiędzy Inspekcją
Jakości Handlowej Artykułów Rolno-

„P olskę w 1918 roku wskrzesił


czyn zbrojny żołnierza polskie-
go”, napisał marszałek sejmu Broni-
ra już w 1920 roku zdolna była pokonać
atak bolszewicki. Gdyby nie armia pol-
ska, Rzeczpospolita mogła wtedy stać
-Spożywczych (IJHARS) a Inspektoratem
Wsparcia Sił Zbrojnych, która ma zagwaran-
tować wysoką jakość produktów spożyw-
sław Komorowski w liście skierowa- się krajem zależnym lub znów zniknąć czych dostarczanych armii, podpisali 6 listo-
nym do uczestników konferencji nauko- z mapy Europy”, napisał minister pada w Ministerstwie Rolnictwa Monika
wej „Militarne aspekty odrodzenia Rze- Klich. Profesor Wojciech Wrzesiński Rzepecka, główny inspektor jakości handlo-
czypospolitej z perspektywy 90-lecia”. z Uniwersytetu Wrocławskiego przy- wej artykułów rolno-spożywczych oraz puł-
Organizatorami konferencji, która od- pomniał także istotną rolę oręża pol- kownik Jerzy Jastrzębski, szef Służb
była się 6 listopada na Uniwersytecie skiego podczas całej I wojny. „Chociaż Materiałowych IWSZ. Porozumienie zakłada
Kardynała Stefana Wyszyńskiego, były państwa zaborcze niechętnym okiem współpracę tych instytucji przy ocenie jakości
Wojskowe Biuro Badań Historycznych patrzyły na niepodległościowe dążenia oraz wykonywaniu analiz laboratoryjnych ar-
oraz Wydział Nauk Historycznych Polaków, doceniały niezwykłą bitność tykułów spożywczych. Zakup żywności dla ar-
i Społecznych UKSW. Minister Bogdan i celowość działań nielicznych w porów- mii należy do ośmiu rejonowych baz materia-
Klich w przesłaniu do obradujących za- naniu z ich armiami polskich oddzia- łowych. Teraz w ocenie tej żywności będą
znaczył, że odzyskanie przez Polskę nie- łów” zaakcentował profesor Wrzesiń- wspierani przez pracowników IJHARS. (ATD)
podległości w 1918 roku to jedno z naj- ski. Konferencji towarzyszyła wystawa
ważniejszych wydarzeń w naszej histo- „Drogi do Niepodległości” dokumen- SPROSTOWANIE: W artykule „Armia kusi”
rii, a jednocześnie początek odbudowy tująca losy Rzeczypospolitej od utraty (nr 44 „PZ”) zamiast 15 Mazowiecki Bata-
państwa. „Od pierwszej chwili ważna niepodległości podczas rozbiorów do lion Saperów napisałam 15 Mazowiecka Bry-
stała się organizacja armii polskiej, któ- 1920 roku. (ATU) gada Saperów. Za błąd przepraszam.
Anna Dąbrowska

6 Polska Zbrojna nr 46/2008


przemysl zbrojeniowy
Norbert

Bączyk
Wojsko bez wyposażenia jest bezbronne, przemysł bez
zamówień ze strony armii nie przetrwa.

MILIARDY
NA CELOWNIKU

JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

nr 46/2008 Polska Zbrojna 7


TEMAT NUMERU

ażde duże państwo dąży do czołowe koncerny USA, Wielkiej Bry- ku na Białorusi w oczekiwaniu na do-
posiadania własnej produk- tanii czy Niemiec z rządami tamtych posażenie i remont, powinno być przyj-
cji zbrojeniowej, co jest za- państw. Mówiąc wprost, są zdecydowa- mowane przez MON, podobnie jak
bezpieczeniem na wypadek nie gorsze. Wielokrotnie usłyszeć moż- opóźnienia w dostawach Rosomaków
wojny oraz podnosi ogólny na wzajemne pretensje i żale o brak spowodowane nieterminowością poddo-
poziom innowacyjności i zaawansowa- wzajemnego zrozumienia, wymuszanie stawców wież z Łabęd? Nieterminowość
nia technologicznego kraju. niepotrzebnych zakupów, niepewność poddostawców jest problemem Buma-
Także w Polsce istnieje rozwinięty jutra, bezsensowne wymagania tech- ru, nie MON, dla którego kłopotem jest
przemysł zbrojeniowy, choć, inaczej niż niczne, niepotrzebne podtrzymywanie natomiast zobowiązanie Bumaru. I pa-
na Zachodzie, nie przeszedł on jeszcze zacofanych firm i tak dalej. Faktem jest, trząc z drugiej strony: czy jest winą pro-
pełnej restrukturyzacji i działa w spo- że obie strony mają rację, ale też żadna ducentów opancerzonych wozów patro-
rym rozproszeniu. Jak układają się nad z nich nie jest bez winy. Czy bowiem lowych, że nie dostarczyli na testy po-
Wisłą relacje wojsko–zbrojeniówka? Na tłumaczenie takiego giganta jak Bumar, jazdów o parametrach zgłoszonych
pewno są dalekie od tych, które łączą że dwa samoloty Jak-40 stoją od 1,5 ro- przez armię, jeśli takich parametrów nie

8 Polska Zbrojna nr 46/2008


przemysl zbrojeniowy
| | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO | | | | |

Moździerze kalibru 98 milimetrów ze Stalowej Woli wprowadzane są


do wyposażenia wojska polskiego od 2004 roku. Stanowią podstawę
siły ogniowej kompanii wsparcia batalionów desantowo-szturmo-
wych i kawalerii powietrznej.

JAROSŁAW WIŚNIEWSKI (2), ANDZREJ KIŃSKI

Dotychczas w Hucie Stalowa Wola powstały jedynie dwa egzem-


plarze Kraba, które wzbudzały duże zainteresowanie, ale głównie
przedstawicieli obcych armii. Dopiero teraz to się zmienia.

A żeby pieniądze wydawać właściwie,


trzeba być profesjonalistą.
Kierownictwo MON nie ma złudzeń,
iż relacje między armią a przemysłem
zbrojeniowym czy też procedury zwią-
zane z zakupami sprzętu są doskonałe.
Dlatego też minister Bogdan Klich
wkrótce po objęciu kierownictwa resor-
tu podkreślił konieczność reform w tym
LOARA zakresie. Reform, ale także poprawie-
to doskonały artyle- nia ogólnych relacji, jakie uległy za-
ryjski wóz przeciwlotniczy, chwianiu w ramach poniekąd słusznej,
w którego opracowanie, niemniej nie zawsze właściwie prowa-
zgodnie z oczekiwaniami woj- dzonej walki z korupcją i nieformalny-
ska, włączono czołowe pla- mi układami.
cówki badawcze. Zakupiono
ma żadna konstruk- też stosowne Oczywiście, nie popadajmy Potrzeba zmian
cja na świecie? I że licencje w skrajności. Problemy na linii W ramach reform zapowiedziano stwo-
nie chcieli uczestniczyć wojsko–przemysł istnieją na ca- rzenie Departamentu do spraw Współ-
w konkursie, którego prze- łym świecie, a najlepiej widać je na pracy z Przemysłem oraz Agencji Uzbro-
bieg był, delikatnie mówiąc, bez sensu? przykładzie USA. Złe oszacowanie jenia (podległej ministrowi obrony naro-
Czy należy się dziwić zagranicznym kosztów produkcji, zarzuty o korupcję, dowej). Mają one przejąć całkowicie lub
producentom uzbrojenia mówiącym opóźnienia w rozwoju technicznym częściowo obowiązki Departamentu Po-
z ironią o „polskich przetargach”, gdzie – tam też mają z tym problem. Tyle tyl- lityki Zbrojeniowej, Departamentu Za-
samoloty VIP wybiera się, wybiera ko, że łatwiej robić błędy, gdy ma się opatrywania Sił Zbrojnych czy Agencji
i znów wybiera albo gdzie w ramach budżet w wysokości ponad pół biliona Mienia Wojskowego, usprawnić sposób
przetargu na zdalnie sterowane stanowi- dolarów, a trudniej, gdy ma się ułamek formułowania oczekiwań oraz proces za-
sko strzeleckie dla Rosomaka wygrywa- tej kwoty. W Polsce każdą złotówkę na kupu wyposażenia. Obecnie rząd kończy
ją kolejno wszyscy oferenci, a na koniec uzbrojenie i sprzęt wojskowy trzeba wy- prace nad pakietem tych zmian, potem
nie kupuje się niczego? dawać mądrze, bo nie stać nas na błędy. trafią one do sejmu i na biurko prezyden-

nr 46/2008 Polska Zbrojna 9


TEMAT NUMERU
ta. Agencja Uzbrojenia najprawdopodob-
niej zacznie funkcjonować na początku
przyszłego roku.
„Chciałbym, aby było to bardziej jesz-
cze zimą niż wiosną”, oświadczył zapy-
tany o terminy podsekretarz stanu
w MON do spraw uzbrojenia i moder-
nizacji Zenon Kosiniak-Kamysz.
Tymczasem już od sierpnia funkcjonu-
je Biuro Analiz Rynku Uzbrojenia, na któ-
rego czele stanął pułkownik Jan Fiedor.
Grupa inicjatywna pracująca na rzecz biu-
ra zawiązała się jeszcze w lutym, a latem
zaczęło ono funkcjonowanie. Nazwa biu-
ra nie do końca oddaje jego zadania – to
instytucja odpowiedzialna między inny-
mi za przygotowywanie wstępnych stu-
diów wykonalności projektów, precyzują-
ca kwestie techniczne czy ustalająca
szczegółowe koszty przedsięwzięć plano-
wanych w Sztabie Generalnym oraz zgła-
szanych przez gestorów wyposażenia. ŚMIGŁOWIEC W-3 w wersji
Biuro ma odpowiadać za to, aby armia wi- Głuszec w czasie prezentacji
działa, jaki sprzęt można pozyskać na ryn- w Kielcach w 2007 roku.
ku, za jakie pieniądze i w jakim czasie,
a jednocześnie sprawdzać, w jakim stop-
niu oczekiwania wojskowych pokrywają
się z rzeczywistością. Zatem, czy można
w ogóle dostać produkt o określonych
właściwościach, ewentualnie, czy da się
go wyprodukować w kraju.
Syndrom Sokoła
Podane powyżej wymagania można
z pozoru uznać za błahe. Trudno sobie
MON, JAROSŁAW WIŚNIEWSKI (2)

przecież wyobrazić, że żołnierze nie zna-


ją się na wojskowym sprzęcie, nie śledzą
technicznych nowinek, nie potrafią spre-
cyzować potrzeb? Doświadczenie pod-
suwa niestety różne odpowiedzi, także te
mało pochlebne. Postęp techniczny oraz Minister Zenon Kosiniak-Kamysz (pierwszy z lewej) w czasie konferencji Dni
szereg innych uwarunkowań wymuszają Przemysłu 2008. MON zamierza przeprowadzać takie spotkania co naj-
bowiem głęboką specjalizację. Pierwszy mniej raz w roku. Pierwsza edycja odbyła się 4–5 listopada w Warszawie.
z brzegu przykład: aby zamówić remont
śmigłowca Sokół, trzeba mieć świado- z FADEC czy może NLGW z układem cesie modernizacji technicznej SZRP”,
mość zarówno tego, jak długo to trwa ALRT-2E? Oczywiście w polskim woj- zorganizowane przez wspomniane Biu-
(a zatem odpowiednio zaplanować kosz- sku jest wielu specjalistów, którzy na ta- ro Analiz Rynku Uzbrojenia.
ty w wymiarze wieloletnim i wiedzieć, kie pytania odpowiedzieliby natych- „Jest to pierwsza konferencja tego ty-
w którym miesiącu producent zamyka miast. Tylko nie zawsze właśnie do nich pu i będziemy się starali traktować ją ja-
rok budżetowy), jak również, o jakim kierowane są te pytania. ko preludium do kolejnych tego typu
śmigłowcu W-3 Sokół jest mowa. Gdyż Niezwykle ważna jest wymiana infor- spotkań. Liczymy na uwagi i komenta-
patrząc tylko przez pryzmat silników macji i poglądów, stała łączność między rze przedsiębiorców, do których kieru-
PZL-10W mamy... 18 odmian tego śmi- przedstawicielami armii i wojskowego jemy nasze przemyślenia i potrzeby”,
głowca. I do każdej trzeba zamówić in- przemysłu. Wojsko musi zacząć lepiej oświadczył obecny na konferencji Ze-
ne części. Ta szczegółowość już wielo- rozumieć przemysł (co jest o tyle ła- non Kosiniak-Kamysz. Nie zabrakło
krotnie doprowadzała do paraliżu niejed- twiejsze, że w zbrojeniówce pracuje także szefa Sztabu Generalnego gene-
nego przetargu czy modernizacji. Inny- wielu emerytowanych wojskowych), rała Franciszka Gągora oraz wielu in-
mi słowy, wymagania były zbyt ogólnie producenci zaś powinni lepiej wiedzieć, nych wysokich rangą oficerów. To zresz-
sformułowane. Producenci znają się naj- jakich produktów i usług oczekuje woj- tą niejedyne spotkanie tego typu. Woj-
lepiej na detalach swej pracy i takiej też sko. W MON dostrzega się te potrzeby, skowi w tym roku odwiedzali już tłum-
wiedzy oczekują od partnerów w mun- czego najlepszym dowodem były prze- nie stoiska firm w Kielcach, spotykali
durach. Chcą jasno określonych wyma- prowadzone na początku listopada się na konferencji w WAT, nawet na ćwi-
gań. Silnik do Sokoła? Chętnie, ale czy w Warszawie I Dni Przemysłu 2008 czeniach „Stokrotka” przemysł mógł za-
chodzi o remont II czy III serii, NLGW „Współpraca wojska i przemysłu w pro- prezentować swą ofertę. Czyli relacje

10 Polska Zbrojna nr 46/2008


przemysl zbrojeniowy

to wówczas argumentem przeciwko


nim, ale krytykowanie systemów w peł-
ni nowoczesnych dziesięć czy pięć lat
temu jest nieco śmieszne. Dążenie do
ideału bez jasnych decyzji może okazać
się więc dla naszego przemysłu zabój-
cze tak samo jak i dla samej armii.
Długoterminowość to także klarowna
ścieżka finansowania na nadchodzącą
KONTROWERSYJNY dekadę. W ramach programu rozwoju sił
PRODUKT ZE
ŚWIDNIKA – SW-4.
zbrojnych na lata 2009–2018 MON bę-
To nowoczesny śmi- dzie mogło wydać na uzbrojenie i sprzęt
głowiec, ale nie do wojskowy maksymalnie około 60 miliar-
końca jego parame- dów złotych. Czy rzeczywiście właśnie
try odpowiadają po- tyle, można się w dobie kryzysu finan-
trzebom naszej ar-
mii. Jego zakupy to
sowego już spierać, gdyż w liczbie tej
raczej przejaw zawarto nie tylko koszty nowego sprzę-
wsparcia rodzimego tu, remontów, amunicji czy moderniza-
przemysłu niż realna cji, ale też dość optymistyczne progno-
potrzeba operacyjna. zy budżetowe. No i oczywiście to jest
60 miliardów możliwości wobec 160 mi-
liardów potrzeb. Część programów jest
niedoszacowana – nawet koszty sztan-
darowego Rosomaka muszą przekroczyć
planowane limity, a to odbije się na in-
nych projektach (to oczywiste, że pier-
wotnie planowane na Rosomaki 4,9 mi-
liarda złotych to kwota co najmniej
o 2–3 miliardy niższa, niż wyniosą real-
ne wydatki). Ważne jednak, aby jasno

Niezwykle ważna jest wymiana informacji


i poglądów, stała łączność między przedstawicielami
armii i wojskowego przemysłu
określić swe możliwości finansowe, wy-
raźnie podkreślić priorytety, które reali-
zowane są kosztem innych zakupów,
a następnie takie dane przekazywać
wojsko–przemysł po okresie załamania czenie dla rodzimego przemysłu, dla przemysłowi, nakierowując jego wysił-
wracają do normalności. którego Wojsko Polskie jest głównym ki na celowe projekty. I nie mamić go
kontrahentem. Przedstawiciele zbroje- wizjami bez pokrycia. Aby to osiągnąć
Ludzie i pieniądze niówki wyrażali też nadzieję, że nie bę- i właściwie wydatkować skromne środ-
I Dni Przemysłu zostały dobrze przy- dzie się już powtarzać „syndrom Lo- ki finansowe, potrzebni są odpowiedni
jęte przez obie strony, choć odczuwano ary”. Loara to doskonały artyleryjski specjaliści oraz właściwy przepływ da-
też pewien niedosyt, jeśli chodzi o po- wóz przeciwlotniczy, w którego opra- nych między decydentami.
ruszane w ich trakcie problemy (zorga- cowanie, zgodnie z oczekiwaniami woj- Osobną kwestią jest także dalsza przy-
nizowano szereg paneli tematycznych). ska, włączono czołowe placówki badaw- szłość naszej zbrojeniówki, zwłaszcza
Słowem najczęściej używanym, odmie- cze. Zakupiono też stosowne licencje. przedsiębiorstw państwowych. Tak jak
nianym przez wszystkie przypadki i po- Projekt trwał dekadę, efekt końcowy, ja- MON czekają przekształcenia, w któ-
wtarzanym niemal jak mantra, była ki osiągnięto, to poziom światowy. Lo- rych wyniku mają powstać instytucje
„długoterminowość”. Aby zapewnić so- ary wojsko jednak nie kupiło (poza jed- w rodzaju Agencji Uzbrojenia, tak sa-
bie rytmiczne i pewne dostawy wypo- nym egzemplarzem), gdyż zmieniły się mo w przemyśle trzeba kontynuować
sażenia, a jednocześnie obniżać koszty, priorytety. Dlaczego o ile można zrozu- proces konsolidacji oraz specjalizacji.
wojsko musi zawierać kontrakty rozpi- mieć ważność priorytetów, o tyle zjawi- Gdy do tego wszystkiego dodamy jesz-
sane na wiele lat. Wówczas także pro- skiem niebezpiecznym jest to, że los Lo- cze profesjonalizację, widać, jak bardzo
ducenci widzieć będą potrzebę angażo- ary dzieli zbyt wiele systemów. Czeka- zmieni się nasza armia w nadchodzą-
wania się w projekty zapewniające dłu- jąc latami na rozpoczęcie produkcji se- cych latach. 
gą stabilizację. Ma to szczególne zna- ryjnej, starzeją się technicznie. Staje się norbert.bączyk@redakcjawojskowa.pl

nr 46/2008 Polska Zbrojna 11


FORUM SŁUŻBA ZDROWIA

Konferencja naukowa pod patronatem honorowym


Ministra Obrony Narodowej

90 lat
Centralnego Archiwum Wojskowego
1918-2008
18 LISTOPADA 2008 r.
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
Warszawa, ul. Pontonierów 2 bl. 14

CAW - najwiêksza skarbnica Ÿróde³ do dziejów Wojska Polskiego:


ponad 11 tys. metrów bie¿¹cych akt;

ponad 1.3 mln jednostek archiwalnych;

warsztat pracy wielu pokoleñ naukowców i pasjonatów historii;

wydawca
 „Rocznik Archiwalno —Historyczny Centralnego
Archiwum Wojskowego”;
udzia³ w produkcji licznych filmów historycznych oraz publikacji

wielu opracowañ naukowych i wydawnictw Ÿród³owych;
nieustaj¹ca praca nad kszta³towaniem wojskowego zasobu.

Wspó³organizator konferencji Patroni medialni:

Centralne Archiwum Wojskowe


im. mjr. Boles³awa Waligóry
ul. Czerwonych Beretów bl. 124
00-910 Warszawa
www.caw.wp.mil.pl
caw@wp.mil.pl
| | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | |

Włodzimierz
Kaleta
Opieka dentystyczna w siłach zbrojnych praktycznie nie istnieje.
W armii profesjonalnej to sytuacja nie do zaakceptowania.
Szykują się więc zmiany, które z pewnością ucieszą żołnierzy.

UZBROJENI
W ZĘBY
US DOD

Inspektoracie Woj- Piloci, nurkowie, płetwonurkowie, skocz- choroby w czasie wykonywania obo-
skowej Służby Zdro- kowie spadochronowi wojsk powietrzno- wiązków służbowych.
wia (IWSZ) opraco- desantowych oraz wyżsi oficerowie cen-
wano wstępną kon- tralnych instytucji Ministerstwa Obrony Struktury na kły i siekacze
cepcję usprawnie- Narodowej mogliby nawet mieć wstawia- „Nasza koncepcja przewiduje też
nia opieki denty- ne na koszt resortu implanty. stworzenie etatowej struktury opieki den-
stycznej. Zakłada ona objęcie bezpłatną W przypadkach szczególnych, na pod- tystycznej z wykorzystaniem wszystkich
opieką – z wykorzystaniem najnowszych stawie orzeczenia wojskowej komisji le- jednostek organizacyjnych wojskowej
zdobyczy stomatologii i protetyki karskiej, mieliby je wszczepiane także służby zdrowia”, dodaje generał brygady
– wszystkich żołnierzy w służbie czynnej. inni żołnierze, którzy doznali urazu lub Andrzej Wiśniewski, szef IW SZ. 

nr 46/2008 Polska Zbrojna 13


AAAAAAASŁUŻBA
FORUM AAAAAAAA
ZDROWIA
Na szczeblu centralnym – w Oddziale zachęcały dentystów do pracy w jed- Pułkownik uważa, że to przykład, iż
Profilaktyki i Lecznictwa IW SZ – miał- nostkach. w przeszłości w wojsku nie traktowano
by powstać Wydział do spraw Denty- stomatologii poważnie.
stycznych. W poszukiwaniu Wciąż wiele do życzenia pozostawia
„Rozwiązywałby on problemy denty- normalności jakość opieki dentystycznej. Winne są
styczne w siłach zbrojnych i szpitalach Zmiany w opiece dentystycznej nad żoł- przede wszystkim procedury, takie same
wojskowych. Prowadziłby nadzór nad nierzami to konieczność. Obecne proce- zarówno dla cywilów, jak i żołnierzy, nie-
pracą gabinetów stomatologicznych dury leczenia stomatologicznego ustalo- uwzględniające specyfiki służby.
w jednostkach i szpitalach, przygotowy- ne przez Narodowy Fundusz Zdrowia tak „Mamy w szpitalu dentystę, ale pra-
wał i prowadził szkolenia z profilakty- bowiem pasują do wojska jak pięść do no- cuje on na zasadach ustalonych przez
ki oraz gromadził i analizował stosow- sa. Opieka dentystyczna w siłach zbroj- NFZ, czyli ma określony limit na wyko-
ne informacje”, mówi komandor An- nych praktycznie nie istnieje. Tylko w nie- nywane usługi”, mówi lekarz medycyny
drzej Zabielski, szef Oddziału Lecz- licznych jednostkach są jeszcze gabinety Andrzej Wolski, dyrektor 117 Szpitala
nictwa i Profilaktyki IW SZ, któremu stomatologiczne. Nawet nie we wszyst- Wojskowego w Kołobrzegu. W tym szpi-
nowa placówka miałaby podlegać. kich szpitalach wojskowych żołnierze mo- talu nie ma większych kłopotów z lecze-
Kolejnym szczeblem tej struktury ma gą liczyć na pomoc stomatologa. niem zębów. Przyjmowani są wszyscy
być Centralna Przychodnia Dentystycz-
na w Warszawie. Miałaby ona świad- EKSPERT
czyć usługi dentystyczne dla podopiecz-
nych, w pierwszej kolejności żołnierzy
Generał brygady
służby czynnej. Tutaj także odbywały- Andrzej Wiśniewski,
by się staże podyplomowe i praktyki dla szef Inspektoratu
studentów. Na przystosowanie niezbęd- Wojskowej Służby
Zdrowia:
nych przychodni pomieszczeń, gabine-
tów, pracowni oraz sprzętu przewidzia- „W związku z reorganizacją, a w szcze-
no około 3,5 miliona złotych. Niemal gólności uzawodowieniem sił zbrojnych
dwa razy więcej (6 milionów) MON należy stworzyć system, który pozwoli
miałoby przeznaczyć na doposażenie zaspokoić potrzeby dentystyczne
i przystosowanie gabinetów dentystycz- wszystkich żołnierzy służby czynnej oraz
nych w jednostkach, które będą funda- zapewni wyszkolenie kadr dentystycz-
mentem proponowanej struktury. Świad- nych. Utworzenie Centralnej Przychodni
czyłyby one usługi zarówno w zakresie Dentystycznej wymagać będzie 44 eta-
profilaktyki, jak i leczenia zachowaw- tów, w tym 12 wojskowych. Chcąc pozy-
czego dla wszystkich żołnierzy w służ- skać kadrę do gabinetów w jednost-
bie czynnej macierzystych jednostek, kach, należałoby zapewnić im stopnie
kapitana”.
a w razie nagłej potrzeby leczyły kadrę
innych jednostek, która przebywa na te-
renie garnizonu. Wojskowi stomatolodzy postulują, aby bezpłatną opieką dentystyczną
Specjalistyczne leczenie stomatolo-
giczne prowadzone ma być w gabinetach przygotowujących się do misji, nie czekając na profesjonalizację sił zbro
dentystycznych wskazanych przez Mini- „Od dawna nie mamy dentysty. Żołnie- chętni i nawet nie ma długich kolejek.
sterstwo Obrony Narodowej, z wykwali- rze leczą zęby w cywilnych przychodniach Jednak nie wszędzie jest tak dobrze.
fikowanym personelem i wyposażonych lub gabinetach prywatnych” – przyznaje Często żołnierz musi czekać przed ga-
w nowoczesny sprzęt. Natomiast lecze- lekarz medycyny Mirosław Gorbaczew- binetem wiele minut, zanim usiądzie
nie protetyczne wymagające użycia im- ski, dyrektor 110 Szpitala Wojskowego na fotelu. Najczęściej nie kończy się na
plantów ma być prowadzone – dla za- w Elblągu. To oczywiście żadna sensacja. jednej wizycie. Musi więc stracić sporo
kwalifikowanych żołnierzy – w Wojsko- W wielu szpitalach, zwłaszcza w mniej- czasu, zanim wyleczy ząb.
wym Instytucie Medycyny Lotniczej. szych miejscowościach, często nie ma tak-
Aby założenia koncepcji nie pozosta- że ortopedii, a nawet kardiochirurgii. Je- Bomba z oszczędności
ły jedynie na papierze, w inspektoracie śli jedne placówki w mieście utrzymują Niektórzy nie mają cierpliwości i rezy-
opracowano rozwiązania mające przy- te oddziały na odpowiednio wysokim po- gnują. Szpitalni dentyści przyznają, że nie-
czynić się do zatrzymania w jednost- ziomie i mają renomę, inne rezygnują chęć do systematycznej profilaktyki zwią-
kach służby zdrowia stomatologów, z ich dublowania. zana jest też z koniecznością poniesienia
gwarantujące odbudowanie opieki den- Od wielu lat nie prowadzi się też sta- opłat za niektóre świadczenia. Darmowe,
tystycznej na poszczególnych szcze- tystyk ani analiz stanu uzębienia żołnie- przykładowo, są plomby do tak zwanego
blach. Pomocne ma w tym być umożli- rzy. Bez obawy o popełnienie pomyłki III stopnia. Im wyższy stopień, tym lepsza
wienie prowadzenia szkoleń oraz staży można powiedzieć, że nie jest on naj- jakość materiału użytego do wypełnienia
podyplomowych i specjalistycznych dla lepszy. ubytków. Im jest on trwalszy, a procedury
dentystów, pomocy dentystycznych „Nie ma obecnie żadnej instytucji, któ- leczenia bardziej złożone, tym więcej trze-
i protetyków zatrudnionych w ambula- ra nadzorowałaby i ukierunkowywała ba do leczenia dopłacić.
toriach z izbą chorych, a także w innych opiekę dentystyczną w wojsku. Jest to co Wielu żołnierzy ogranicza się do świad-
placówkach wojskowej służby zdrowia. najmniej dziwne”, twierdzi pułkownik le- czeń bezpłatnych.
Formy i sposoby podnoszenia kwalifi- karz Robert Salomon, komendant 2 Szpi- „Nie bardzo mnie stać, aby płacić za le-
kacji mają być na tyle atrakcyjne, by tala Operacji Pokojowych we Wrocławiu. czenie zębów. Żona i dzieci też muszą cza-

14 Polska Zbrojna nr 46/2008


||
ZAPIS FORUM
ZAPIS | |
FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE |
PO SŁUŻBIE ||
HISTORIAHISTORIA | |
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA ||
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO I OWO || || |

sem iść do dentysty. Pensji by mi zabra- mina, że wśród 113 badań laboratoryj-
kło na stomatologa. Poza tym koledzy nych i specjalistycznych, jakie przecho-
opowiadają, że często się okazuje, iż dro- dzi żołnierz wyjeżdżający na misję, jest
gie plomby, mające służyć przez lata, wy- także wizyta u dentysty.
padają po kilku czy kilkunastu miesią- „W kontyngentach nie ma wysoko-
cach”, usprawiedliwia niechęć do denty- specjalistycznego sprzętu do leczenia
sty sierżant Ryszard N. z 1 Dywizji Zme- zębów. W nagłych przypadkach żołnierz
chanizowanej. może bezpłatnie odwiedzić najbliższe-
Tymczasem w niektórych rodzajach go dentystę w miejscu służby. Jeśli nie
wojsk nieleczony lub źle wyleczony ząb ma polskiego, może iść do amerykań-
jest jak bomba zegarowa. skiego”, dodaje pułkownik Salomon.
„Gdyby zdarzyło się, że pilotowi F-16 „Do służby za granicę wyjeżdża wciąż
pęknie w powietrzu niestarannie wyle- wielu żołnierzy z problemami stomatolo-
czony ząb, to wojsko, zaoszczędziwszy gicznymi. Tam z kolei nie ma warunków,
60 złotych na gorszej plombie, może by im skutecznie pomóc”, potwierdza ma-
stracić maszynę wartą sto milionów. To jor Żukowska-Ogińska.
EKSPERT
Podpułkownik lekarz
Tomasz Grzelecki,
Wojskowa Służba Medycyny Pracy:
„Kiedyś mieliśmy własne, wewnątrzresor-
towe ustalenia dotyczące badań okreso-
wych, które żołnierz odbywał raz w roku.
Podczas tych badań w książeczce woj-
skowej dokumentowano również stan
uzębienia. Oddzielnie prowadzone były
badania pilotów. Szczególną uwagę zwra-
cano na stan ich zębów oraz układ krąże-
nia. Takie badania uzębienia prowadzono
również u marynarzy. Po zmianach w sys-
temie powszechnej opieki zdrowotnej żoł-
nierze zaczęli podlegać zapisom z zakre-
su medycyny pracy. Kodeks pracy naka-
US DOD

zuje wykonywać badania okresowe raz


na trzy lata. Wojsko straciło kontrolę nie
objąć żołnierzy już najbliższych zmian tylko nad stanem uzębienia, ale również
ogólnym stanem zdrowia żołnierzy”.
ojnych
musi się zmienić”, uważa pułkownik le- Wojskowi stomatolodzy postulują,
karz Sławomir Marat, zastępca szefa aby bezpłatną opieką dentystyczną ob-
IW SZ. jąć żołnierzy już najbliższych zmian
Zmienić się powinna też jak najszybciej przygotowujących się do misji, nie cze-
opieka dentystyczna nad żołnierzami wy- kając na profesjonalizację sił zbrojnych.
jeżdżającymi na misje. Im również do- Koszty bezpłatnego leczenia stomato-
skwierają niewyleczone zęby. logicznego tych żołnierzy nie zostały co
„Jeszcze kilka lat temu stomatolodzy by- prawda uwzględnione w koncepcji in-
li niemalże w każdej jednostce. Pamiętam, spektoratu, ale korekta zapewne jest
jak wszystkim nowo wcielanym żołnie- wciąż możliwa. I na pewno byłaby wska-
rzom badaliśmy zęby i dane o ich uzębie- zana.
niu wpisywaliśmy do książeczek lekar- Zaproponowane przez Inspektorat
skich. Teraz różnie z tym bywa”, twierdzi Wojskowej Służby Zdrowia zmiany
major lekarz stomatologii Irena Żukow- w opiece dentystycznej nad żołnierzami
ska-Ogińska, odpowiedzialna za leczenie są powrotem do procedur leczenia sto-
stomatologiczne w 1 Szpitalu Operacji Po- matologicznego żołnierzy sprzed 1999
kojowych w Bydgoszczy. roku. Kiedy większość w koszarach sta-
Zdaniem pani major, żołnierz wysyłany nowili żołnierze służby zasadniczej słu-
na misję powinien mieć zdrowe zęby, a po- żący dziewięć miesięcy, taki sponsoring
nadto – wzorem armii sojuszniczych – zro- był kosztowny i z punku widzenia woj-
bione panoramiczne zdjęcie uzębienia. ska niezasadny. W armii złożonej z pro-
Chociażby na okoliczność identyfikacji po- fesjonalistów to wymóg czasu. 
ległego, gdyby spełnił się najczarniejszy
scenariusz. Komandor Zabielski przypo- polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl

nr 46/2008 Polska Zbrojna 15


NA CELOWNIKU
Zakończyła się III zmiana PKW. Po- – W skład naszego RCP będą wcho-
nieśliśmy ofiary – czterech zabitych, dziły MRAP-y. Na nich zamontujemy
szesnastu rannych. Jakie kroki po- odpowiedni osprzęt. Rolę Husky’ego
dejmuje resort, by nasi żołnierze by- będzie spełniał Cougar.
li bezpieczniejsi?
– W najbliższej przyszłości PKW Jeżeli sprzęt dostaniemy teraz, kie-
Afganistan zostanie wzmocniony dy przeszkolimy ludzi, którzy mają
40 pojazdami typu MRAP – Cougar. go obsługiwać?
Pierwsze egzemplarze dotarły już na – Zasugerowałem w Dowództwie
miejsce i są przygotowywane w Ba- Regionalnym Wschód, aby szkolenie
gram przez serwis amerykański. Trze- zrobić szybko, na początku listopada.
ba założyć do nich urządzenia zakłó- Jak tylko MRAP-y będą przygotowa-
cające zdalne odpalanie min pułapek, ne – należy rozpocząć szkolenie ze-
środki łączności i inne wyposażenie. społów saperskich. To jest dobry czas,
W listopadzie wszystkie MRAP-y po- jeszcze przed zimą.
winny być już gotowe. Odbierze je
IV zmiana. Wiadomo coś Panu o planach zaku-
pu przez WP saperskich robotów
Jednak nadejście MRAP-ów nie bardziej przystosowanych do afgań-
zmieni ogólnej liczby pojazdów, ja- skich warunków?
kimi dysponują polscy żołnierze – Informowaliśmy naszych przełożo-
w Afganistanie. nych o potrzebie zakupu robota inne-
– Jest to transakcja wymienna. Ten go typu, ale trudno mi powiedzieć, kie-
pododdział, który dostanie MRAP-y, dy dotrze do PKW. Wnioski z Afgani-
będzie musiał oddać HMMWV. stanu do Polski jednak idą – dotyczą
między innymi wyposażenia saperskie-
To w takim razie my te nowe pojaz- go, UAV, szkolenia snajperów. Niemal
dy kupujemy czy dostajemy? z każdej dziedziny do kraju wysyłane
– O to proszę pytać ministra. Ja je- są wnioski.
stem użytkownikiem – nie interesuje

Wygraliśmy bitwę
Rozmowa z generałem brygady
GRZEGORZEM BUSZKĄ, dowódcą
III zmiany PKW Afganistan
mnie, czy sprzęt został zakupiony, Jakie inne wnioski przekazał Pan
czy użyczony. Wojsko go dostaje, i to zwierzchnikom a propos funkcjono-
jest dla mnie najważniejsze. Oprócz wania naszych sił w Afganistanie?
MRAP-ów do Afganistanu przyby- – Z całą pewnością trzeba zwięk-
wają nowe Rosomaki. Jest ich już 15, szyć nasze zaangażowanie. Moim
a ogółem ma być 70. Te zmiany nie zdaniem, 1600 ludzi to może być
sprawią, że polscy żołnierze będą za mało. Aby określić optymalną
w pełni bezpieczni, ale na pewno liczebność polskich sił, trzeba naj-
– bezpieczniejsi. pierw określić zadania. Czwarta zmia-
na musi się pozbierać i ocenić – ilu lu- wniosków przesyłane do kraju. Może
Bezpieczeństwo pomogłoby też po- dzi przydzielić do poszczególnych za- o tym zaświadczyć dowódca operacyj-
prawić zapewnienie polskim sape- dań, gdzie, w jakie rejony trzeba wy- ny, dowódca Wojsk Lądowych. Każde
rom odpowiedniego wyposażenia. słać dodatkowe pododdziały. Dopiero nowatorskie działanie dowódców na-
– Tak też się dzieje. Będziemy mie- wtedy wyjdzie liczba personelu. Tak szych patroli i konwojów w walce
li wreszcie własne saperskie grupy powinniśmy działać, a nie określać z przeciwnikiem było analizowane
oczyszczania dróg RCP – Road Cle- liczbę i dopiero do niej dobierać zada- i w formie wniosków przesyłane do
arance Package. Załatwiłem to. nia. Poza tym od początku misji, i mó- wspomnianych wcześniej dowódców
wię to z całą odpowiedzialnością, oraz generała Adamczaka, który for-
Amerykańskie RCP to kilka specja- wszystkie dane dotyczące zmiany tak- mował IV zmianę. Widziałem plan
listycznych pojazdów. Będziemy mie- tyki działania przeciwnika były opra- ćwiczeń „Bagram IV” i wiem, że te
li to samo? cowywane w kontyngencie i w formie wnioski zostały uwzględnione.

16 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | |

ście, ten sprzęt jest Jednak to nie PRT było najważniej-


tam potrzebny. Wiem szym zadaniem III zmiany.
też, że w tej chwili – Najważniejsze było przeprowadze-
wojsko kupuje UAV co nie konsolidacji, a więc stworzenie
najmniej klasy Shadow, IV zmianie warunków do rozpoczęcia
a więc sprzęt o zupełnie działalności operacyjnej w nowym re-
innych możliwościach, jonie. To było przedsięwzięcie wyma-
p r z e d e ws z yst k i m gające niezwykle dużego wysiłku, i to
o znacznie większym nie tylko pododdziałów logistycznych,
zasięgu w porównaniu ale przede wszystkim bojowych. Trze-
z naszymi Orbiterami. ba było przemieścić ponad 1100 ton
Takiej klasy aparaty bar- różnego rodzaju materiałów, ponad 500
dzo by nam się przydały. kontenerów magazynowych i mieszkal-
Dzięki nim moglibyśmy nych, zorganizować około 60 transpor-
obserwować z powietrza tów lotniczych i 200 konwojów lądo-
praktycznie całą strefę od- wych. Wszystko to musiało się odby-
powiedzialności Polskich
Sił Zadaniowych.

Jednak do czasu, gdy do-


Sprawa Nangar Khel
staniemy nowe maszyny, miała ogromny wpływ na
amerykańskie bezzało- postawy naszych
gowce wraz z obsługą zo-
staną w Ghazni? żołnierzy. Może nie tyle
– Podpisałem odpowied- bali się otwierać ogień,
nią umowę w ramach tak ile mieli pewnego rodzaju
zwanego ogólnego wspar-
cia. Według niej, dopóki nie wątpliwości, kiedy mogą
będziemy mieli swoich UAV użyć broni
wysokiej klasy, dopóty bę-
dziemy wspierani przez siły
koalicji, jak dotychczas.
wać przy normalnej działalności ope-
Czyli w takim razie nowo- racyjnej w poprzednich rejonach.
czesne środki ochrony baz
– balony rozpoznawcze i wy- Czyli przeprowadzka nie zakłóciła
sokiej jakości kamery – rów- wykonywania codziennych zadań?
nież zostaną w bazach, które – Właśnie to chcę podkreślić. Nale-
przejęliśmy od Amerykanów żało stworzyć warunki dla IV zmiany
w prowincji Ghazni? – przygotować bazy, przemieścić sprzęt
– Zgadza się. Dodatkowo mam i ludzi. Ale poza tym prowadzić nor-
informacje, że podobnej klasy malną działalność operacyjną w środo-
sprzęt ma zostać przetransporto- wisku wyjątkowo niebezpiecznym
wany do nas z Iraku. i w dodatku przy bardzo dużej aktyw-
ności przeciwnika.
S p r ó b uj my p o d s u m owa ć
III zmianę. Dowódca Brygado- Przed III zmianą polskie media
ŃSKI

wej Grupy Bojowej Currahee, straszyły, że po Nangar Khel żołnie-


JAKUB CZERMI

której podlegała polska grupa rze będą bali się otwierać ogień ze
bojowa, podał następujące dane: strachu przed ranieniem cywilów.
1150 patroli, 37 operacji QRF, Mam wrażenie, że boją się, ale pro-
prawie 60 kontaktów ogniowych, kuratora, który wydaje się nieco
105 ataków IED na nas… zbyt skrupulatny.
Wracając do zwiększania możliwo- – I 93 IED, które unieszkodliwi- – Sprawa Nangar Khel miała ogrom-
ści sprzętowych PKW – co z naszy- liśmy. Nigdy się nie dowiemy, ile ist- ny wpływ na postawy naszych żołnie-
mi bezzałogowcami? nień ludzkich dzięki temu uratowano. rzy. Może nie tyle bali się otwierać
– Niedawno wróciły po remoncie. Je- Dodałbym do tej listy ponad 20 akcji ogień, ile mieli pewnego rodzaju wąt-
den zestaw jest już w Giro, drugi w naj- mających na celu udzielenie pomocy pliwości, kiedy tej broni mogą użyć.
bliższym czasie zostanie przetranspor- humanitarnej. Ponadto polscy specja- Niestety, procedury stosowane przez
towany do Afganistanu, a trzeci koń- liści z Zespołu Odbudowy Prowincji ŻW i wojskowe organa ścigania były
czy remont. Każdy zestaw to trzy bez- (PRT) przygotowali dziewiętnaście nieadekwatne do sytuacji, jaką tutaj za-
załogowce wraz z niezbędnym osprzę- projektów. Szesnaście z nich – na su- staliśmy. Dużo czasu potrzebowałem,
tem. O UAV prosił dowódca podod- mę ponad 2,5 miliona złotych – jest żeby przekonać żandarmów i prokura-
działu z Giro. Byłem tam i rzeczywi- już realizowanych. turę o konieczności zmian. Udało mi 

nr 46/2008 Polska Zbrojna 17


NA CELOWNIKU
się to. Szef SGWP wydał żandarmerii Poza tym działamy zgodnie z zasada- dy i budżet, i struktury kontyngentu by-
nowe wytyczne w tym zakresie. Do- mi użycia siły ISAF. ły zatwierdzone. Sugerowałem przeło-
wódcy i żołnierze z ulgą je przyjęli. żonym w Polsce, żeby od V zmiany
Wiem też, że w tej chwili w Polsce Lecz przecież zgodnie z umową z rzą- przyłączyć się do tego programu. Po-
przygotowywane są odpowiednie zmia- dem afgańskim nie możemy przeszu- trzebny będzie niewielki zespół – 16 lu-
ny w dokumentach normatywnych. kiwać wiosek i pomieszczeń, a tylko dzi odpowiedzialnych za przygotowa-
ubezpieczać afgańskie siły bezpie- nie i szkolenie policji.
Uważa Pan te zmiany za swój sukces? czeństwa podczas przeszukań.
– W pewnym sensie mogę to uznać – Dowódca ISAF negocjuje z Kabu- Silna policja jest w Afganistanie nie-
za osobisty sukces. Natomiast widzę lem zmianę tych zasad. Ale nie było to zbędna. Teraz talibowie kontynuują
inny, bardzo znaczący postęp. Otóż nigdy wielką przeszkodą. Afgańskie si- zastraszanie ludności. W paździer-
PRT było – a właściwie nadal jest ły bezpieczeństwa, przy naszym wspar- niku amerykańskie PRT we współ-
– krępowane przez bardzo restrykcyj- ciu, robiły to skutecznie. Nawet jeśli pracy ze służbą medyczną naszego
ne przepisy o zamówieniach publicz- ten zakaz się utrzyma, nie spowoduje kontyngentu zorganizowały kilka ki-
nych. Te 19 projektów PRT przygoto- to dramatycznego spadku jakości pro- lometrów od Ghazni bezpłatne ba-
wało w rygorach ustawy, która jest ko- wadzonych operacji. dania, rozdawano leki. Wszystko by-
lejnym dokumentem kompletnie nie- ło świetnie, ale zamiast tysiąca pa-
przystającym do panujących w Afga- Ze skutecznością afgańskich żołnie- cjentów zgłosiła się niespełna setka.
nistanie realiów. Udało nam się zain- rzy i policjantów, mówiąc delikatnie, Talibowie skutecznie wyperswado-
teresować tym problemem najważniej- bywa różnie. wali im wizytę. Uda nam się tę sytu-
szych ludzi w Polsce. – Najpewniejszym partnerem są służ- ację naprawić?
by specjalne i wojsko, w drugiej kolej- – Nie da się tego zmienić w krótkim
Ma Pan na myśli premiera? ności chyba straż graniczna. Najgorzej czasie. Wydaje mi się, że jeśli chodzi
– Nie tylko. W czerwcu odwiedził przygotowana jest policja, czyli ci, któ- o bezpieczeństwo w Afganistanie, to
nas minister spraw zagranicznych, któ- rzy powinni strzec bezpieczeństwa przyszły rok będzie decydujący. Do-
piero pod jego koniec będzie można
ocenić, czy operacja ISAF daje nadzie-
JAKUB CZERMIŃSKI

ję na poprawę, czy nie. Chcę jednak

Trzeba zwiększyć nasze zaangażowanie w misję


afgańską. Moim zdaniem 1600 ludzi to może być
za mało. Aby określić optymalną liczebność pol-
skich sił, najpierw należy określić ich zadania

ry bardzo pomógł przyspieszyć reali- i którzy są najbliżej obywateli. Może powiedzieć coś innego, trochę prze-
zację projektów. Potem w czasie wizy- jednak być lepiej. Rozpoczął się ISAF- wrotnie. Byłem w Iraku dwukrotnie,
ty premiera i ministra obrony narodo- -owski program szkolenia policji – Fo- w 2004 i 2006 roku. Za pierwszym ra-
wej udało się ostatecznie rozwiązać ten cus District Developement, FDD. Nie zem mieliśmy powstanie sadrystów,
problem. Skutkiem tych wizyt jest zostanie uruchomiony we wszystkich okrutne walki trwały w Bagdadzie, Fa-
przygotowanie nowelizacji ustawy. My prowincjach Afganistanu z prozaicz- ludży, Mosulu – niemal w całym kra-
nie będziemy już beneficjentami nowe- nego powodu – nie stać nas na to. Isto- ju. W drugiej połowie 2006 roku bez-
go prawa, ale nasi koledzy, którzy roz- tą tego programu jest zmiana sposobu pieczeństwo jeszcze się pogorszyło.
poczną działalność w nowym roku bu- przygotowywania policji. Dotychczas Wtedy również mówiono, że jest bez-
dżetowym, odczują wyraźną ulgę. Ła- każde państwo koalicji po swojemu re- nadziejna, że wojny nie da się wygrać.
twiej im będzie pracować bez zbędnej krutowało, wyposażało i szkoliło poli- Okazało się, że Al-Kaida w Iraku prze-
dokumentacji, która kompletnie nic nie cjantów. Ten program ma ujednolicić grała i sytuacja się stabilizuje. Dlate-
wnosi, tylko zabiera czas. wszystkie działania. Wybieranych jest go wierzę, że w Afganistanie też
kilka dystryktów w danej prowincji w końcu wygramy. Wspomniał pan
Co powinniśmy – jako ISAF i polski – wytypowano te wokół drogi Ohio. o zastraszaniu – z tym jeszcze bardzo
kontyngent – zrobić, żeby podnieść po- W ramach FDD robiony jest przegląd długo będziemy mieć do czynienia.
ziom bezpieczeństwa w Afganistanie? kadrowy i od nowa, na miejscu, orga- Popatrzmy na dane statystyczne – licz-
– NATO dysponuje odpowiednimi si- nizuje się szkolenie – w dystrykcie oraz ba ataków dramatycznie zwiększyła się
łami i środkami. Niektóre państwa so- w centrum szkolenia w Kabulu. Pro- w tym roku. Druga połowa czerwca, li-
juszu muszą się bardziej w tę operację gram trwa sześć–osiem miesięcy. Po piec, sierpień i pierwsza połowa wrze-
zaangażować. Wojska nie mogą przy- zakończeniu szkolenia w dystrykcie ze- śnia to była prawdziwa bitwa o drogę
jeżdżać tutaj z ograniczeniami praw- brane zostaną doświadczenia, a wysi- Ohio. Tu chcieli nas zatrzymać. Oni
nymi, które nie pozwalają dowódcom łek przeniesiony do kolejnego dystryk- również zdają sobie sprawę z wagi tej
prowadzić jakiegoś typu operacji. Te tu. Będzie to więc proces długotrwały. drogi dla koalicji i afgańskich sił bez-
ograniczenia powinny zostać zniesio- Strona polska jest zaproszona do tego pieczeństwa. Wygraliśmy tę bitwę.
ne. My mamy tylko jedno ogranicze- programu. Szkoda tylko, że został on Z trudem, wysiłkiem i przy – niestety
nie – nie możemy prowadzić operacji ogłoszony tak późno, już w końcowej – wielu ofiarach. Ale wygraliśmy.
w Pakistanie i pasie przygranicznym. fazie przygotowywania IV zmiany, kie- Rozmawiał Jakub Czermiński

18 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO

nr 41/2008 Polska Zbrojna 19


AAAAAAA PROBLEMY
WOJSKO AAAAAAAA

PIĘTNO
PARAGRAFU BOGUSŁAW POLITOWSKI

Żołnierzem zawodowym może być osoba mająca wyłącznie


obywatelstwo polskie, o nieposzlakowanej opinii...

początkiem roku wydarzy- dowej, pakując do jednego worka każde-


ły się dwie istotne dla woj- go człowieka w mundurze. Jednak gdy
ska sprawy. Najpierw me- się głębiej zastanawiam, dochodzę do
dia zachłysnęły się infor- wniosku, że ich obawy nie są zupełnie
macją, jakoby w sztanda- bezpodstawne. Przecież po 1 stycznia
rowej jednostce, 18 Bata- 2010 roku wszyscy nadterminowi staną
lionie Desantowo-Szturmowym, aż się z mocy prawa żołnierzami zawodo-
41 żołnierzy miało kryminalną prze- wymi, chyba że indywidualnie nie wy-
szłość. Później resort obrony skierował rażą na to zgody! A zatem od 2010 roku
do parlamentu projekt ustawy o zmia- wśród żołnierzy zawodowych możemy
nie ustawy o powszechnym obowiązku mieć wielu ludzi karanych. Można zada-
obrony. Znalazł się w niej zapis dopusz- wać pytanie, kto w koszarach będzie roz-
czający do służby nadterminowej oso- strzygał, który paragraf kodeksu karne-
by, które weszły w konflikt z prawem go jest zbyt dużą ujmą na honorze, a któ-
– o ile ich czyny miały charakter wykro- ry nie. Kto rozstrzygnie, czy nieumyślne
czenia lub przestępstwa popełnionego spowodowanie śmierci kwalifikuje do
nieumyślnie. służby czy już nie? A jeśli nieumyślne
Prace legislacyjne właśnie się kończą. pozbawienie życia kwalifikowałoby do
Do ustawowych nowinek większych za- służby, to dlaczego żołnierzem nie mo-
strzeżeń nie zgłaszali ani posłowie, ani że być ktoś, kto umyślnie wybił szybę
senatorowie. Dziennikarze zaczynają za w aucie nielubianego sąsiada? Idąc tym
to podnosić wrzawę. „Za broń chcą tokiem myślenia, spodziewam się, że po-
chwycić kryminaliści, którzy ukrywają jawią się sugestie, iż powinien zostać
przestępczą przeszłość”, można wyczy- zmieniony artykuł 2 ustawy pragmatycz-
tać w największych dziennikach, mimo nej. Słowa „nieposzlakowana opinia”
że w uzasadnieniu do zmian w ustawie trzeba by tam zastąpić co najwyżej zwro-
resort argumentuje, iż bramy koszar tem „dobra opinia”. Tak oto wojsko stwo-
nadal pozostaną zamknięte dla karanych rzyło precedens.
za przestępstwa umyślne. W odniesieniu
do przypadków nieumyślnego łamania Dobry zwyczaj sprawdzania mowanych w swoje szeregi sprawdza
prawa w uzasadnieniu ustawy napisano Na fali dyskusji o karalności warto żandarmeria. W innych rodzajach wojsk
natomiast: „Siły Zbrojne Rzeczypospo- przypomnieć, że dawniej zwyczajem nie weryfikuje się nawet kandydatów do
litej Polskiej nie uchylają się od kwestii było sprawdzanie kandydatów na żoł- szkół oficerskich. Przy rekrutacji wy-
związanych z działalnością wychowaw- nierzy zawodowych. Dziś nie chodzi- starcza przedstawione przez kandydata
czą wobec żołnierzy karanych i nie po- łoby tu już o ustalanie poprawności po- zaświadczenie o niekaralności wydane
zbawiają zarazem życiowej szansy ochot- glądów politycznych, lecz o zwykły przez Krajowy Rejestr Karny.
ników, którzy mieli konflikt z prawem, wywiad środowiskowy na temat kan- Wojsku należy się jednak ostrzeżenie:
ale popełnione przez nich czyny miały dydata na żołnierza przeprowadzony to, co na papierze, nie zawsze bywa
charakter wykroczenia lub przestępstwa przez żandarmerię lub policję. W koń- prawdziwe. W bielskim batalionie zda-
popełnionego z winy nieumyślnej”. cu sprawdzałoby się nie byle kogo, lecz rzyło się, że kandydat na spadochronia-
człowieka, któremu armia zamierza po- rza sprytnie zaświadczenie o niekaral-
Żołnierze ze skazą wierzyć sprzęt dużej wartości, dać broń ności podrobił. O tym, w jaki sposób
Cywilni publicyści w dyskusji o pro- i prawo do jej użycia. – bo młody człowiek został do armii
fesjonalizacji armii najwidoczniej nie od- Wywiady środowiskowe nie do koń- przyjęty – nie napiszę. To byłby in-
różniają służby nadterminowej od zawo- ca poszły w zapomnienie. Ludzi przyj- struktaż. Ważne jest to, że zaciągając

20 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO| | | | |

podobnych przypadków może być wię- lik. Ten doświadczony prokurator uwa-
cej – jeśli nie fałszowania, to zatajania,ża, że drobny wyrok za błahe, nieumyśl-
że wobec kandydata toczy się właśnie ne przestępstwo nie powinien nikogo
jakieś postępowanie. dyskwalifikować ze służby w armii.
„Wojsko to nie ochronka, gdzie potrze-
Jakość czy ilość ba samych grzecznych chłopców. Waż-
Z wypowiedzi pracowników wojsko- niejsze od przykładowego wyroku za
wych komend uzupełnień wynika, że nieumyślne spowodowanie wypadku
ostatnio patrzy się bardziej na ilość niż drogowego są inne cechy i predyspozy-
jakość kandydatów do służby zawodo- cje kandydata. Przy naborze bardziej po-
wej i nadterminowej. Wspomniane już winna się liczyć sprawność fizyczna,
zmiany w ustawie też poniekąd o tym odporność na stres, odwaga niż drobny
świadczą. Oprócz dopuszczenia do służ- konflikt z małym paragrafem”, argu-
by nadterminowej ludzi karanych za mentuje pułkownik.
przestępstwa nieumyślne, obniżono tak- Kiedy rozmawialiśmy w prokuratu-
że poprzeczkę wykształcenia, podnie- rze o misjach zagranicznych, przedsta-
siono granicę wieku naboru do lat 30 wiciele wojskowych organów ścigania
oraz umożliwiono powrót do służby re- przypominali, że gdy przed kilku laty
zerwistom. batalion ze Świętoszo-
Są jednak także gło-
Wojsko to nie wa wyjeżdżał na misję
sy, że warto podjąć ry- ochronka, gdzie potrzeba na Bałkanach, wielu
zyko, że kilka przypad- jego żołnierzy nadter-
ków fałszowania za- samych grzecznych minowych było kara-
świadczeń czy zataja- chłopców. Przy naborze nych w cywilu. Ży-
nia prawdy na dziesiąt- wiono w związku
ki tysięcy przyjmowa- powinna się liczyć z tym wiele obaw.
nych to ledwie promil, Czas pokazał jednak,
że kandydaci o skłon-
sprawność fizyczna, że ci żołnierze spraw-
nościach przestępczych, odporność na stres dzili się w trudnych
jeśli się przemycą do ar- warunkach.
mii, szybko zostaną i odwaga Szef Wojskowej Pro-
w zawodowym towarzystwie rozpozna- kuratury Garnizonowej w Zielonej Gó-
ni i wyeliminowani. rze pułkownik Roman Kozak uważa,
Niewątpliwie problem będą miały ko- że powinno się uszczelnić system nabo-
misje w jednostkach przyjmujące kandy- ru, a najlepszym na to sposobem jest za-
datów do służby. Jak powiedział nam sięganie opinii o kandydacie na żołnie-
Maciej Kujawski, naczelnik Wydziału rza zawodowego w miejscu zamieszka-
Informacji Ministerstwa Sprawiedliwo- nia. Prokurator nie wyklucza, że mogą
ści, na zaświadczeniu o karalności wy- się zdarzać przypadki zatajania przez
stawionym przez jego resort kandydat kandydata tego, że prowadzone jest
ukarany za przestępstwa nieumyślne przeciw niemu jakieś postępowanie,
otrzyma tylko krótką adnotację, kiedy i że już po wstąpieniu do wojska czło-
KAROLINA PRYMLEWICZ

i z jakiego paragrafu został skazany oraz wiek taki może zostać przez sąd cywil-
jaki wyrok orzeczono. W komisji rekru- ny skazany na karę bezwzględnego po-
tacyjnej znaleźć musi się zatem człowiek zbawienia wolności. Wtedy będzie trze-
dobrze znający prawo. W innym przy- ba tego żołnierza zwalniać, aby mógł
padku kandydat będzie musiał zwrócić wrócić do cywila i odbyć wyrok w za-
się ponownie do Krajowego Rejestru kładzie karnym. Mogą być przypadki,
się do armii, zataił, iż miał na koncie Karnego o uszczegółowienie wyroku. że żołnierza będzie trzeba ściągać na-
kilka wyroków, a w chwili, gdy zaczy- A to powoduje istotną zwłokę w czasie. wet z misji zagranicznej.
nał służbę w elitarnej jednostce, koń- Jak widać, opinie o liberalizacji za-
czyło się przeciw niemu kolejne pro- Liberalizacja: za i przeciw sad przyjmowania do służby w wojsku
kuratorskie postępowanie. Wywiad Bywają i tacy, którzy mówią, że nie nie są jednoznaczne. Trudno przewi-
środowiskowy w jego miejscu zamiesz- jest możliwe znalezienie w Polsce tylu dzieć, czy przyniesie ona więcej korzy-
kania z pewnością wykazałby krymi- tysięcy grzecznych chłopców chętnych ści, czy strat. Jedno nie ulega wątpliwo-
nalną przeszłość kandydata, a wojsko do służby. Argumentują, że na misje je- ści: dowódcy w całym wojsku, dostając
nie straciłoby czasu i pieniędzy na wcie- chać muszą ludzie odważni, operatyw- pod swą komendę żołnierza, chcą go
lanie, prawie roczne szkolenie i zwal- ni, z charyzmą, a więc z wysokim po- bardzo dobrze wyszkolić, ale nie po to,
nianie przestępcy. ziomem męskich hormonów. Ludzie, na aby za chwilę odsyłać go do cywila, lecz
Czy przypadek z Bielska-Białej jest których można polegać w boju, nawet aby mieć specjalistę, który potrafi wy-
odosobniony? Nie słyszałem o innych jeśli mają jakąś drobną skazę w życio- pełnić wszystkie zadania i pracować
podobnych. Ale nie trzeba być jasnowi- rysie. Takiego zdania jest nawet szef w zespole. 
dzem, aby przepowiedzieć, że przy nie- Wojskowej Prokuratury Garnizonowej
szczelnym systemie rekrutacji do armii we Wrocławiu pułkownik Longin Ku- boguslaw.politowski@redakcjawojskowa.pl

nr 46/2008 Polska Zbrojna 21


WOJSKO STRATEGIA

BEZPIECZEŃSTWO ZINTEGROWANE S TA N I S Ł AW KOZ I E J


Spory kompetencyjne między najwyższymi władzami państwa nawet w najważniejszych sprawach dla Polski są
bardzo niepokojące. To nie jest tylko problem z dziedziny zwykłego porządku organizacyjnego i kultury władztwa, ale
także kwestia najbardziej fundamentalnego interesu narodowego, jakim jest bezpieczeństwo kraju.
ostatnich miesiącach mo- znawców tej problematyki już od wielu lat. konstytucyjnego. Taki też charakter mają
gliśmy zaobserwować za- Sieciowego – to znaczy łączącego w so- poniższe propozycje.
sadnicze różnice zdań mię- bie technicznie, informacyjnie i organiza-
dzy prezydentem i rządem cyjnie wszystkie podmioty decyzyjne (par- Propozycje
w wielu kluczowych kwestiach strategicz- lament, prezydenta, premiera, ministrów, Na szczeblu prezydenckim należałoby
nych (takich jak na przykład wyjście z Ira- wojewodów, wojskowego dowódcę opera- w pierwszej kolejności uaktualnić skład
ku, tarcza antyrakietowa, polityka euro- cyjnego, szefów i komendantów służb pań- konstytucyjnej Rady Bezpieczeństwa Na-
pejska, wojskowe służby specjalne, poli- stwowych wraz z ich organami sztabowy- rodowego oraz przyjąć i wdrożyć program
tyka kadrowa w wojsku, policji i służbach mi). Zintegrowanego – czyli systemu po- jej systematycznej pracy (regularne, a nie
bezpieczeństwa, sposób profesjonalizacji nadresortowego, cywilno-wojskowego, okazjonalne posiedzenia) nad kluczowy-
sił zbrojnych). Zabrakło jednocześnie me- obejmującego wszystkie dziedziny bezpie- mi problemami bezpieczeństwa państwa
rytorycznej dyskusji oraz rozstrzygnięć ze czeństwa (międzynarodowe i krajowe, ze- (Strategiczny Przegląd Bezpieczeństwa,
strony właściwych organów państwa. Nie wnętrzne i wewnętrzne, militarne i cywil- Strategia Bezpieczeństwa Narodowego,
można przecież za takie uznać alarmo- ne, wojenne i kryzysowe). Polityczno-Strategiczna Dyrektywa Obron-
wych „przesłuchań” przez prezydenta po- Sam namawiam do tego inten- na, Strategiczny Program Transfor-
szczególnych ministrów, a nawet wicemi- sywnie od połowy lat dzie- Żadna macji Systemu Bezpieczeń-
nistrów. Nie mają też żadnej konstytucyj- więćdziesiątych kolejnych z dotychczaso- stwa Narodowego). Na te
nej, ani innej prawnej, mocy decyzyjnej decydentów (razem ze wych ekip władzy pań- posiedzenia zapraszani
wyniesione przez media do rangi najważ- współpracownikami stwowej „nie miała głowy” powinni być marszałko-
niejszych wydarzeń okazjonalne spotka- przygotowaliśmy nawet do zajęcia się zintegrowanym wie sejmu i senatu jako
nia prezydent–premier. Nie mogą one za- projekt ustawy o zinte- systemem bezpieczeństwa na- ewentualni sukcesorzy
stąpić normalnej procedury prawnej – któ- growanym systemie rodowego. Tymczasem ta prezydenta w sytuacjach
rej niestety nie ma. kierowania bezpieczeń- kwestia staje się z miesią- szczególnych.
Warto także przypomnieć, że w wymia- stwem narodowym), ca na miesiąc coraz Druga sprawa to wpro-
rze operacyjnym z kolei szczególnie dra- wielokrotnie mówiłem bardziej pilna wadzenie zasady systema-
matycznym sygnałem alarmowym był spo- i pisałem o tym publicznie. tycznego rozpatrywania pro-
sób reagowania najwyższych władz pań- Niestety, żadna z dotychczaso- jektów decyzji państwowych do-
stwa na katastrofę Casy pod Mirosławcem. wych ekip władzy państwowej „nie tyczących bezpieczeństwa narodowego
Jeśli prezydent o takiej katastrofie dowia- miała głowy” do zajęcia się tą kwestią. na posiedzeniach Rady Gabinetowej (jako
duje się dopiero po dwóch godzinach, to Tymczasem staje się ona nie tylko z roku naturalnym, konstytucyjnym forum współ-
aż strach pomyśleć, jak wyglądałoby re- na rok, ale wręcz z miesiąca na miesiąc pracy prezydenta z Radą Ministrów).
agowanie państwa, gdyby się okazało, że coraz bardziej pilna. I wreszcie trzecie pilne zadanie to zor-
to był atak terrorystyczny, rakietowy, lot- Oczywiście dobrze byłoby całą refor- ganizowanie prezydenckiego stanowiska
niczy albo inna forma agresji na Polskę. mę rozpocząć od nowelizacji konstytucji, (centrum) kierowania jako integralnego
która niepotrzebnie komplikuje system elementu całościowej krajowej sieci kie-
Problem znany od lat władzy wykonawczej, ustanawiając jej rowania bezpieczeństwem narodowym.
Konieczność poprawy tej sytuacji oraz dwa organy: prezydenta i Radę Ministrów. Z kolei na szczeblu rządowym należa-
zbudowania sprawnego sieciowego, zinte- Ale, jak wiemy, konstytucji szybko zmie- łoby skoncentrować się na stworzeniu nie-
growanego systemu kierowania bezpie- nić się nie da. Dlatego należy pilnie szu- istniejącego obecnie instrumentarium Ra-
czeństwem narodowym jest oczywista dla kać rozwiązań w ramach obecnego ładu dy Ministrów do sprawnego sterowania

22 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO

całym zintegrowanym systemem bezpie-


czeństwa narodowego.
W ramach tego zadania należałoby
Spojrzenie
Specjalistów,
przede wszystkim powołać Rządowy Ko-
mitet Bezpieczeństwa Narodowego jako
organ doradczy Rady Ministrów (który
mógłby wchłonąć dotychczasowe inne rzą-
dowe ciała kolegialne z tego obszaru – na
przykład do spraw służb specjalnych, do
spraw reagowania kryzysowego i tym po-
Pogląd
Praktyków
dobne), z jego sekretarzem jako koordyna-
torem, z ramienia premiera, ponadresorto-
wych spraw bezpieczeństwa narodowego.
Organem roboczym sekretarza powyż-
szego komitetu powinno być Rządowe
Centrum Bezpieczeństwa pod warun-
kiem, że zostaną poszerzone jego kompe-
tencje, zwłaszcza o ponadresortowe zada-
nia koncepcyjne, planistyczne i koordy-
nacyjne w obszarze zadań Rady Mini-
strów i premiera w zakresie zintegrowa-
nego bezpieczeństwa narodowego. Insty-

tegia
tucja ta powinna także zorganizować
i utrzymywać rządowe (ponadresortowe)
ra Arm
St ia
stanowisko kierowania bezpieczeństwem
państwa (łącznie: reagowaniem kryzyso-
wym i obroną państwa w razie wojny).
Wskazane byłoby także powołanie
ć

(wspólnie z prezydentem) ogólnopań-


Obronnoś

Tec
stwowej akademickiej placówki naukowo-
-dydaktycznej w dziedzinie zintegrowa-

hn
nego bezpieczeństwa, na przykład Aka-
demii Bezpieczeństwa Narodowego – na
bazie dotychczasowej Akademii Obrony

ik a
Narodowej oraz części innych resorto-
wych ośrodków naukowo-dydaktycznych
zajmujących się różnymi aspektami sze-
roko rozumianego bezpieczeństwa (dy-
Be
plomacja, wywiad, kontrwywiad, wymiar
a

sprawiedliwości, policja, straż pożarna,


yk

p z

straż graniczna, służby ochronne i ratow- t iec


nicze i tym podobne). zeń a k
Powyższe działania są niezbędne dla za- stwo T
trzymania dalszej degradacji zasad i pro-
cedur kierowania bezpieczeństwem naro-
dowym i pilnego zbudowania sieciowe-
go, zintegrowanego systemu zarządzania
tym bezpieczeństwem na szczeblu cen-
tralnym. Powinno to znaleźć swój prak-
tyczny wyraz w ustawie o kierowaniu bez-
pieczeństwem narodowym, nowelizującej
i syntetyzującej stosowne ustalenia zawar-
te w ustawach o powszechnym obowiąz-
ku obrony, o zarządzaniu kryzysowym,
o urzędzie ministra obrony narodowej,
z uwzględnieniem także ustaw o stanach
nadzwyczajnych.

Profesor doktor habilitowany Stanisław


Koziej jest generałem brygady w stanie
spoczynku. W latach 2005–2006 był
wiceministrem obrony narodowej

polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
BELLONA
nr 46/2008 Polska Zbrojna 23
AAAAAAA NATO
WOJSKO AAAAAAAA
W drugiej połowie
października odbyło się
Forum Euroatlantyckie
zorganizowane przez
krakowski Instytut Studiów
Strategicznych.
W konferencji uczestniczyli
wybitni specjaliści
z zakresu polityki
międzynarodowej, sojuszu
północnoatlantyckiego,
bezpieczeństwa i relacji
transatlantyckich.

oje wystąpienie doty-


czy moich własnych
poglądów, a nie stano-
wiska korporacji Rand.
Chciałbym zwrócić
uwagę na nowe, oży- Stephen
Larrabee
wione partnerstwo transatlantyckie.
NATO jest forum, na którym możemy po-
ruszać kwestie bezpieczeństwa. Partner-
stwo transatlantyckie jest natomiast poję-

WYZWANIA
ciem znacznie szerszym. Relacje państw
leżących po obu stronach Atlantyku dzisiaj
się krzyżują. W przeszłości relacje te po-
trzebowały nowej wizji, kroku naprzód.
Stany Zjednoczone i Europa musiały spro-
stać wielu wyzwaniom, na przykład nowej

DLA SOJUSZU
sytuacji w Afganistanie, która przecież do-
prowadziła do powstania zagrożeń dla ca-
łego regionu. Oznaczało to, że politycy kra-
jów członkowskich sojuszu musieli na-
gle podejmować trudne decyzje.
Innymi kwestiami są bezpieczeństwo
energetyczne i zmiana klimatu. To zagro- Amerykanie powinni pamiętać o tym, tycką. Druga grupa wyzwań wiąże się
żenia długoterminowe. Niemniej jednak że nie wszystko związane jest z global- z zobowiązaniami długoterminowymi,
Stany Zjednoczone i Europa nie wypra- ną wojną z terroryzmem, a Europejczy- globalnymi. USA powinny już teraz
cowują wspólnego stanowiska odnośnie cy powinni przyznać, że istnieje też in- kształtować swoją nową strategię,
do długoterminowych wyzwań, a prze- na, wielostronna Ameryka, która podej- w przeciwnym razie (jeśli nie będziemy
cież już w niedalekiej przyszłości staną muje różnego rodzaju aktywność. Ame- zwracać uwagi na długoterminowe wy-
się one ostrzejsze i będą miały poważne ryka potrzebująca Europejczyków do zwania) doprowadzi to do dużych pro-
konsekwencje. Zmieniają się również współdziałania. Stany Zjednoczone po- blemów w przyszłości.
systemy finansowe. Widzimy powsta- winny być przygotowane do tego, aby Wyróżnię cztery najważniejsze wy-
wanie nowych potęg gospodarczych, ta- swoją władzą i oddziaływaniem podzie- zwania, które stoją obecnie przed Stana-
kich jak Indie czy Chiny. Oznacza to, lić się z Europą. Z drugiej strony, Euro- mi Zjednoczonymi i Europą. Pierwsze
że zmienia się układ sił na poziomie pa również powinna być przygotowana z nich dotyczy Afganistanu. Temat wy-
bezpieczeństwa. Rodzi się pytanie: jak do tego, aby ponosić większą odpowie- maga podjęcia natychmiastowych dzia-
zaangażować te kraje w nową strukturę dzialność za globalne bezpieczeństwo. łań. Od roku 2003 sytuacja w tym kra-
bezpieczeństwa? ju cały czas się pogarsza. Początkowo
Nowe struktury bezpieczeństwa powsta- Priorytety działania przynosiły sukcesy, udało się
ły po zakończeniu II wojny światowej. Jakie są więc wyzwania dla partner- obalić rządy talibów. Niestety, inne gru-
Szukano wówczas sposobu na wypraco- stwa transatlantyckiego w najbliższym py ekstremistów zaczęły wzmacniać
wanie równowagi. Dzisiaj nadajemy dziesięcioleciu? Pierwsze dotyczą kon- działalność. W zeszłym roku talibowie
kształt nowemu partnerstwu transatlan- kretnych problemów – jak po objęciu przeprowadzili szereg znaczących i uda-
tyckiemu, a to oznacza, że należy skie- władzy przez nową administrację nych operacji. Trzeba też wspomnieć
rować uwagę na konkretne działania. ukształtować spójną strategię transatlan- o korupcji oraz handlu narkotykami

24 Polska Zbrojna nr 46/2008


ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY
PORADY PORADY |
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA
MILITARIAMILITARIA ||
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO I OWO || || |

państw eksportujących ropę. Kraj ten nie- ju po to, by zintegrować go z nowym po-
wątpliwie stanowi wyzwanie z uwagi na rządkiem bezpieczeństwa europejskiego.
swój stosunek do Izraela. Pozostaje rów- Obie strony Atlantyku miały nadzieję, że
nież napięcie związane z bronią atomową. Rosja stanie się partnerem, nie przeciw-
Zachód powinien zatem opracować wspól- nikiem. W latach 2003 i 2004 konsensus
ną strategię wobec Teheranu. Zdobycie ten się załamał, w wyniku czego USA
przez Irańczyków broni masowego rażenia oraz Europejczycy zaczęli rozchodzić się
mogłoby zmienić sytuację w całej Zatoce w różne strony. W ciągu ostatnich dwóch
Perskiej. Postawa tego kraju może być też lat polityka amerykańska usztywniła się
inspiracją dla innych państw w regionie, ta- względem Rosji. Widzimy też, jakie są
kich jak Egipt, Arabia Saudyjska czy na- skutki zmiany polityki zewnętrznej i we-
wet Turcja. Gdyby zaczęły one dążyć do wnętrznej tego kraju. Europa podkreśla-
posiadania broni masowego rażenia, ozna- ła zaangażowanie polityczne i gospodar-
czałoby to zapewne erozję bezpieczeństwa cze Moskwy. Widzimy jednak różnice
w całym obszarze. Nasze postępowanie opinii publicznej na ten temat w różnych
wobec Iranu jest jak na razie ograniczone. krajach europejskich. W Polsce również
Uderzenie wojskowe na ten kraj w celu patrzy się na sprawy dialogu z Rosją in-
zniszczenia jego zdolności obronnych by- aczej niż we Francji czy Niemczech.
łoby posunięciem ryzykownym nie tylko USA wykorzystywały słabość Rosji po
z militarnego punktu widzenia. Doprowa- upadku ZSRR. Dzisiaj kraj ten uważa się
dziłoby do tego, że cała ludność Iranu sku- za silniejszy, taki, który może postawić
piłaby się wokół reżimu i niewątpliwie na swoim w negocjacjach z Zachodem.
chciała odwetu na świecie zachodnim, Rosjanie chcą utrwalić swoje wpływy
a przede wszystkim na Stanach Zjedno- na przestrzeni postradzieckiej. Inwazja
czonych. Irańskie zakłady nuklearne są na Gruzję została zaplanowana w taki
rozrzucone po całym obszarze kraju i do- sposób, by nie tylko ukarać Saakaszwi-
brze ukryte, a to oznacza, że w przypad- lego za podążanie za polityką zachodnią,
ku podjęcia działań wojennych doszłoby ale również obronić interesy strategicz-
do wielkich strat wśród ludności cywil- ne w tych obszarach, które są dla Rosji
nej. Atak militarny na Iran natychmiast istotne.
NATO

wywołałby falę oburzenia w całym regio- To wszystko pokazuje, że Zachód po-


i ludźmi. Niewątpliwie wpływa to ne- nie, głównie w krajach muzułmańskich. winien przemyśleć swoje decyzje wzglę-
gatywnie na stabilizację państwa afgań- Takie posunięcie pozbawiłoby nas nadziei dem Rosji, co nie oznacza, że należy po-
skiego, podważając działania prezyden- na to, by przekonać Irańczyków do rezy- wrócić do polityki zimnej wojny. Jedno-
ta Karzaja. Wszystko to prowadzi do gnacji z posiadania broni nuklearnej. USA cześnie nie może już pozwalać na takie
ewentualnego niepowodzenia całej ope- stanęły na stanowisku, że nie można pod- działania jak inwazja w Gruzji, która jest
racji. W grze o Afganistan chodzi o wie- jąć negocjacji z Teheranem aż do momen- przecież państwem niepodległym. USA
le różnych spraw. To, co się tam dzieje, tu, gdy ten nie zamrozi prac związanych i Europa powinny opracować więc spój-
oddziałuje znacząco na stabilizację w ca- z bronią masowego rażenia. Nie powstrzy- ną strategię, której celem będzie uznanie
łej Azji Środkowej. Sprawa Afganistanu mało to jednak Iranu, który nie zaprzestał pewnych działań Rosji za niemożliwe
wpłynie na wiarygodność sojuszu, która prac nad wzbogacaniem uranu i nadal mo- i nieakceptowalne, co jednak wpłynie na
tak naprawdę zależy teraz od skuteczno- dernizuje swoje zdolności nuklearne. Taka relacje pomiędzy Zachodem a Rosją.
ści działań podejmowanych w tym kra- polityka nie ma szans na powodzenie, W tym widzę rolę NATO, które powin-
ju. Jeżeli operacja ta się nie powiedzie, szczególnie w sytuacji, kiedy Stany Zjed- no doprowadzić do bliższych relacji po-
wówczas NATO z trudem będzie mogło noczone nie chcą się angażować w dialog między stronami, opartych na poszano-
działać jako element łączący siły euro- z Iranem. Dlatego Francja, Wielka Bryta- waniu prawa międzynarodowego oraz
pejskie i amerykańskie. nia i Niemcy zasługują na słowa uznania Karty Narodów Zjednoczonych. Także
Obecna strategia w Afganistanie musi za to, że podejmują działania w tym kie- Moskwa powinna zrozumieć, że USA nie
zostać poddana przeglądowi. Powstania runku. Jednak sukces jest tu ograniczony, godzą się na obecne jej postępowanie.
w tym kraju są zasilane przez radykalne si- bo ta trójka nie jest w stanie zaproponować Stany Zjednoczone i Europa powinny
ły przenikające z Pakistanu. Potrzebujemy Iranowi tego, na czym mu najbardziej za- mówić jednym głosem.
szerszej strategii, w której uwzględnione leży, czyli bezpieczeństwa. W przeszłości relacje transatlantyckie
będzie to, że walki w Afganistanie są nie- były zdominowane przez prawo europej-
wątpliwie związane ze szlakami przemy- Najtrudniejsze wyzwanie skie. Dzisiaj większość kluczowych wy-
tu z Pakistanu. Działania NATO w Paki- Czwartym wyzwaniem jest opracowa- zwań dotyczy bezpieczeństwa transatlan-
stanie są więc warunkiem wstępnym do nie wspólnej strategii względem Rosji. tyckiego. Z wyjątkiem Rosji, są to kwestie
ustabilizowania sytuacji w Afganistanie. W tym przypadku prawdopodobnie sto- znajdujące się poza obszarem europejskim.
Stany Zjednoczone i Europa powinny imy w obliczu najtrudniejszego wyzwa- USA są Europie potrzebne. W takiej sytu-
opracować wspólną strategię, jeśli cho- nia dla Europy i Stanów Zjednoczonych acji obie strony Atlantyku staną się dla sie-
dzi o Pakistan. w najbliższych latach. Po rozpadzie ZSRR bie niezbędnymi filarami. 
powszechnie uznano, że Zachód powi- polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Konieczny dialog z Iranem nien otworzyć się na Rosję. Europa i USA
Iran ma zasadnicze znaczenie dla sytu- podkreślały, że należy rozwijać demo- Autor jest ekspertem politycznym
acji na Bliskim Wschodzie, jak też dla krację i reformy gospodarcze w tym kra- The Rand Corporation

nr 46/2008 Polska Zbrojna 25


WOJSKO PROBLEMY
PAULINA GLIŃSKA Zawodowy żołnierz w służbie stałej. Od

NIEZNOŚNY
lutego tego roku rozwiedziony. W miesz-
kaniu wojskowym, które otrzymał z Woj-
skowej Agencji Mieszkaniowej na czas peł-
nienia służby na zajmowanym stanowisku
służbowym, wymeldował się i nie mieszka

BUMERANG
od stycznia bieżącego roku. W lutym zo-
stał wyznaczony na kolejne stanowisko
służbowe. Lokal zajmuje jego była żona z
dziećmi. Niestety, to żołnierz wciąż pokry-
wa koszty utrzymania tego mieszkania, po-
nieważ kobieta odmawia płacenia. Żołnierz
Sprawa mieszkań osób po rozwodzie wraca jak bumerang. Choć wynajmuje mieszkanie na rynku cywilnym
trwają prace nad nowelizacją ustawy o zakwaterowaniu, wielu i zmuszony jest płacić za oba lokale.
żołnierzy nadal boryka się z problemem braku mieszkaniowych Próby porozumienia
rozwiązań prawnych po orzeczonym rozwodzie. Podobnych spraw jest w wojsku sporo.
Zazwyczaj to żołnierz się wyprowadza,
a w mieszkaniu zostaje była małżonka wraz
z dziećmi. I zwykle to on płaci za wojsko-
we mieszkanie, w którym nie mieszka,
a przecież sam też musi się gdzieś podziać.
Najczęściej wynajmuje mieszkanie na ryn-
ku cywilnym, a to także kosztuje.
„Próbowałem porozumieć się z byłą żo-
ną i dojść do kompromisu odnośnie do
mieszkania. Zaproponowałem, że całkowi-
cie z niego zrezygnuję, bo i tak w nim nie
mieszkam, i żeby to była żona płaciła
czynsz. Niestety, spotkałem się z odmową”
– napisał do naszej redakcji żołnierz. W re-
zultacie wystąpił do WAM z prośbą o wy-
kwaterowanie go z lokalu. Tym bardziej że
– jak sam przyznał – mieszkanie to praw-
nie mu się nie należy, bo jako rozwiedzio-
ny nie spełnia norm mieszkaniowych.
Z agencji dostał pismo, z którego wynika-
ło, że aby otrzymać inny lokal, musi zdać
obecne mieszkanie, tyle że, aby mógł to
zrobić, wszystkie zamieszkujące tam oso-
by muszą się wymeldować. „Ja już to zro-
biłem, ale była żona odmawia, więc nie
mogę zdać mieszkania wraz z lokatorami.
Mimo że się wymeldowałem i od miesię-
cy tam nie mieszkam, ciąży na mnie obo-
wiązek płacenia czynszu za to mieszkanie,
którego tak naprawdę już nie chcę. Chcę się
go pozbyć wraz ze wszystkimi problema-
mi z nim związanymi. Zależy mi tylko na
tym, aby to właśnie była żona, która prze-
cież cały czas tam mieszka, pokrywała
koszty jego utrzymania”. Żołnierz ponow-
nie interweniował w WAM w Olsztynie, by
Nowe rozwiązania rozstrzygnąć problem ostatecznie. W odpo-
wiedzi agencja przysłała mu zawiadomie-
B yć może już wkrótce po-
dobne sytuacje nie
będą miały miejsca.
Tym bardziej że sama agen-
cja mieszkaniowa przyznaje,
że dzisiejsze rozwiązania, po-
znajduje epilog w sądzie.
Z pewnością planowane za-
miany to krok w dobrym kie-
nie o wszczęciu postępowania w sprawie
opróżnienia lokalu mieszkalnego zajmowa-
nego bez tytułu prawnego przez wszystkie
Nowelizacja ustawy o za- zwalające na pozostawianie runku, bowiem w obliczu zamieszkujące w nim osoby.
kwaterowaniu przewiduje przez żołnierzy swych byłych nadchodzącej profesjonali- „W przypadku niewykonania powyższe-
bowiem powrót do wcze- małżonków w wojskowych zacji każde mieszkanie prze- go obowiązku zostanie wydana decyzja
MANDJOU.COM

śniejszych rozwiązań, dają- mieszkaniach, powodują, że znaczone na zakwaterowa- w sprawie opróżnienia przedmiotowego lo-
cych możliwość rozkwatero- proces odzyskiwania lokali nie żołnierzy zawodowych kalu oraz obciążenie odszkodowaniem
wywania rozwiedzionych. jest długotrwały i nierzadko będzie na wagę złota. w wysokości 200 procent wartości należ-

26 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | |

nych opłat za używanie lokalu za każdy


rozpoczęty miesiąc jego zajmowania”. Żoł-
jakiś dochód, powinna ponosić koszty z ty-
tułu zajmowania lokalu. „PZ” radzi
nierza poinformowano, że od momentu O propozycje rozwiązania sprawy zapy-
wymeldowania nie obowiązuje go płace- taliśmy Wojskową Agencję Mieszkaniową. Z A K WAT E R OWA N I E
nie 200 procent wartości należnych opłat, Rzecznik prasowy WAM Magdalena Woj-
ale musi pokrywać bieżący czynsz ze ciechowska poinformowała nas, że opisa- Proszę o wyjaśnienie kwestii, jak w no-
względu na to, że protokół przyjęcia loka- ny przypadek jest szczególny, bo po pierw- welizacji ustawy o zakwaterowaniu pla-
lu jest wystawiony na jego nazwisko sze dotyczy sytuacji, kiedy lokal, w którym nuje się rozwiązać kwestie mieszkanio-
i przez niego podpisany. zamieszkiwał żołnierz, został przyznany już we żołnierzy rozwiedzionych.
„Po rozmowie z dyrektorem WAM do- po dokonaniu nowelizacji ustawy o zakwa-
wiedziałem się, że to była żona powinna
płacić 200 procent wartości, jeśli nie opu-
terowaniu, to jest po 1 lipca 2004 roku, a po
drugie żołnierz otrzymał decyzję o prawie P oruszony problem określono w pro-
jekcie ustawy o zmianie ustawy o za-
kwaterowaniu Sił Zbrojnych RP oraz usta-
ści mieszkania w wyznaczonym przez zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym je-
WAM terminie. Dlaczego zatem muszę dynie na czas pełnienia obowiązków na zaj- wy o podatku dochodowym od osób fi-
płacić czynsz bieżący, skoro żona będzie mowanym stanowisku, a ten właśnie się zycznych. Wyżej wymieniony projekt znaj-
płacić 200 procent czynszu? Wynika z te- skończył. Tym samym więc żołnierz utra- duje się na stronie http://www.biuletyn.
go, że czynsz za to mieszkanie będzie pła- cił tytuł prawny do lokalu. „Z chwilą upły- mon.gov.pl/pliki/File/Projekty%20aktow
cony podwójnie. Pytam więc, dlaczego ja, wu kadencji na zajmowanym przez żołnie- %20prawnych/projekty_marzec_2008/
jako żołnierz zawodowy, nie mam obecnie rza stanowisku służbowym i wyznaczeniu proj_ustawy_o_zm_ust_o_zakw_SZ_RP.
gdzie mieszkać, choć wojsko ma obowią- go na nowe stanowisko (choćby było takie doc.
zek zapewnić mi kwaterę stałą na czas peł- samo) wydana uprzednio decyzja przyzna- Poniżej fragment wspomnianego projek-
nienia służby zawodowej? Dlaczego mu- jąca temu żołnierzowi prawo zamieszkiwa- tu ustawy 37; po artykule 41 dodaje się
szę płacić za lokal, w którym nie miesz- nia w lokalu mieszkalnym wygasa. W ta- artykuł 41a w brzmieniu: „Artykuł 41a.
kam i z którego jestem wymeldowany?”. kiej sytuacji organ agencji zobowiązany jest 1. W razie rozwiązania małżeństwa żoł-
wydać temu żołnierzowi kolejną decyzję nierza zawodowego przez rozwód, po-
Stare nowe zasady o przyznaniu lokalu mieszkalnego o po- siadającego na utrzymaniu małoletnie
Przypomnijmy główne zasady polityki wierzchni użytkowej podstawowej odpo- dzieci i zajmującego kwaterę albo lokal
mieszkaniowej dotyczącej sytuacji żołnie- wiadającej uprawnieniom żołnierza (to jest mieszkalny, dyrektor oddziału regional-
rzy rozwiedzionych. Ustawa o zmianie przysługujących norm)”, wyjaśnia Mag- nego Agencji właściwy ze względu na
ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych dalena Wojciechowska. położenie kwatery albo lokalu miesz-
RP, która weszła w życie 1 lipca 2004 ro- Po otrzymaniu nowej decyzji o prawie kalnego dotychczas wspólnie zajmowa-
ku, sprawy dotyczące lokali mieszkalnych zamieszkiwania w kolejnym lokalu miesz- nego przez małżonków dokonuje roz-
po orzeczonym rozwodzie pozostawiła sa- kalnym żołnierz musi przekazać do dyspo- kwaterowania byłych małżonków po
mym zainteresowanym. Wszystko – jak zycji agencji ten uprzednio zajmowany. uprawomocnieniu się wyroku orzekają-
uzasadniano – ze względu na ich osobisty „W przypadku, gdy żołnierz w mieszka- cego rozwód, w ten sposób, że uchyla
charakter. Zamiar ustawodawcy może i był niu już nie mieszka, obowiązek taki wobec decyzję o prawie do zakwaterowania
dobry, ale jak pokazała praktyka, zrodziło niego nie powstaje. Natomiast w stosunku w kwaterze albo lokalu mieszkalnym i:
to masę niepotrzebnych komplikacji. Wie- do byłej małżonki organ agencji zobowią- 1) Żołnierzowi wydaje decyzję
lu rozwiedzionych żołnierzy wciąż musi zany jest wszcząć postępowanie o opróż- o prawie do zakwaterowania w kwate-
płacić za kwatery, mimo że w nich nie nienie zajmowanego lokalu (zwłaszcza kie- rze albo lokalu mieszkalnym z uwzględ-
mieszka. I w sumie wszystko zgodnie z pra- dy rzecz dotyczy kwatery, to jest lokalu nieniem uprawnień określonych
wem, bo prawo do kwatery służbowej to przeznaczonego na wyłączne zakwatero- w artykule 26, posiadanych w dniu
jeden z przywilejów żołnierza zawodowe- wanie żołnierzy). Niemniej w przypad- uprawomocnienia się wyroku orzekają-
go, który zresztą nie „wygasa” wraz z wy- ku, kiedy w lokalu mieszkają na przykład cego rozwód.
meldowaniem czy wyprowadzeniem się dzieci, dyrektor oddziału regionalnego 2) Z byłym małżonkiem żołnierza,
z mieszkania. WAM uważa, że przyjęcie agencji powinien wystąpić do sądu z po- który nie posiada tytułu prawnego
odmiennej interpretacji mogłoby prowa- zwem o nakazanie opróżnienia lokalu do zajmowania innego lokalu mieszkal-
dzić do sytuacji, w której wymeldowanie mieszkalnego, o orzeczenie o uprawnieniu nego lub domu i nie jest uprawniony
się z lokalu miałoby jednocześnie oznaczać do otrzymania lokalu socjalnego, o wezwa- do lokalu mieszkalnego na podstawie
pozbawienie tytułu prawnego do zajmowa- nie do udziału w procesie gminy oraz okre- odrębnych przepisów, zawiera na czas
nia lokalu mieszkalnego. ślenie odszkodowania”, informuje Mag- oznaczony umowę najmu lokalu miesz-
Żołnierz jest zobowiązany do tego, aby dalena Wojciechowska. kalnego pozostającego w dyspozycji
zwrócić lokal do dyspozycji agencji w sta- Sytuacja żołnierza w końcu stała się ja- Agencji:
nie wolnym, a w przypadku, gdy po roz- sna: przydział lokalu po 1 lipca 2004 roku, a) w tej samej miejscowości
wodzie mieszkanie zajmuje jego była żo- koniec kadencji na zajmowanym stanowi- albo
na, żołnierz ten może wystąpić do sądu sku, wymeldowanie się i wyprowadzenie b) w miejscowości pobliskiej
z pozwem o wykwaterowanie (eksmisję) z mieszkania – te wszystkie warunki speł- albo
byłej małżonki. Natomiast w myśl artyku- nia żołnierz, by móc „uwolnić” się od kosz- c) za jego zgodą, w innej miejscowości,
łu 37 ustęp 2 ustawy o zakwaterowaniu, za tów utrzymania mieszkania. Teraz ponosić w której Agencja posiada wolny zasób
uiszczenie opłat za używanie lokalu i opłat je będzie wyłącznie była żona, chyba że się mieszkaniowy”.
pośrednich z tytułu zajmowania lokalu wyprowadzi. W innym przypadku zosta-
mieszkalnego odpowiadają solidarnie peł- nie obciążona czynszem i dwustuprocen- Czekamy na pytania pod adresem:
noletnie osoby zamieszkujące w tym loka- towym odszkodowaniem.  polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
lu. Tym samym to była małżonka, o ile ma paulina.glinska@redakcjawojskowa.pl

nr 46/2008 Polska Zbrojna 27


WOJSKO IRAK

28 Polska Zbrojna nr 41/2008


| | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | |
GRZEGORZ CZEKAJ

POSZKODOWANI
NIE ZOSTANĄ SAMI
Opieka nad żołnierzami, Dodatkowo żołnierze poszkodowani w ope- Obecnie projekt ten znajduje się w parla-
racjach pokojowych uprawnieni są do pomo- mencie.
którzy ucierpieli fizycznie
cy psychologicznej oraz świadczeń opieki
bądź psychicznie zdrowotnej. Pomoc dla żołnierzy
Uwzględniając oczekiwania i potrzeby żołnie- Większość ze wskazanych uprawnień została poszkodowanych
rzy poszkodowanych w misjach wojskowych wprowadzona w życie w ostatnich latach, co 1. Pomoc psychologiczna
prowadzonych poza granicami Polski, resort świadczy o tym, że resort obrony narodowej nie Biorąc pod uwagę wynikające z warunków służ-
obrony narodowej podejmuje nieustanne wy- pozostaje obojętny wobec problemu poszko- by poza granicami kraju ryzyko wystąpienia ne-
siłki prawne i organizacyjne, aby zadośćuczy- dowanych i ich rodzin. gatywnych i długofalowych skutków – szczegól-
nić wszelkim stratom poniesionym przez tych Obecnie również przygotowano projekt ustawy nie w obszarze kondycji psychicznej żołnierzy
żołnierzy, zarówno zdrowotnym, moralnym, jak o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnie- – psycholodzy pracujący w jednostkach woj-
i psychicznym. rzy zawodowych oraz zmianie innych ustaw, skowych realizują program psychologicznego
Przygotowany i realizowany w resorcie obrony który ma na celu: przygotowania żołnierzy do pełnienia służby po-
narodowej pakiet świadczeń socjalnych skie- – rozszerzenie pomocy rekonwersyjnej na za granicami państwa. Również w trakcie służ-
rowany do żołnierzy poszkodowanych, jak rów- członków najbliższej rodziny żołnierza, który za- by w polskich kontyngentach wojskowych żoł-
nież ich rodzin, obejmuje między innymi: ginął lub poniósł śmierć w związku z wykony- nierze w nich służący mają zapewnioną opie-
– świadczenia odszkodowawcze, waniem zadań służbowych, kę psychologów.
– ochronę ubezpieczeniową, – zagwarantowanie pomocy pieniężnej na Po zakończeniu służby poza granicami pań-
– zapomogi pieniężne, kontynuowanie nauki dla dziecka po zmar- stwa i powrocie do macierzystej jednostki żoł-
– renty inwalidzkie i rodzinne, łym żołnierzu, nierze mają zapewnioną opiekę psychologicz-
– należności przy zwolnieniu ze służby i po- – wprowadzenie możliwości przyznania zapo- ną ze strony psychologów pracujących w jed-
śmiertne. mogi byłemu żołnierzowi niezawodowemu. nostkach wojskowych. Przeprowadzają oni roz- 

nr 46/2008 Polska Zbrojna 29


PORADY PRAWO
mowy ze wszystkimi żołnierzami, którzy wróci- z ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych warunków oraz trybu przyznawania nagród i za-
li z misji, deklarują pomoc w sytuacjach poja- (art. 57 pkt 12). pomóg żołnierzom niezawodowym (DzU nr 206,
wienia się opóźnionych efektów stresu pola W związku z powyższym, żołnierze, którzy do- poz. 1717), zapomogi pieniężne mogą być przy-
walki bądź pomoc w rozwiązywaniu problemów znali urazu lub zachorowali podczas wykony- znawane żołnierzom niezawodowym w przy-
z psychologiczną adaptacją po powrocie do kra- wania zadań służbowych poza granicami padkach zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych,
ju. We współpracy z personelem medycznym państwa, mają prawo do korzystania z wyżej długotrwałej choroby lub śmierci członka rodzi-
jednostki, jej dowódcą i dowódcami niższych wymienionych świadczeń opieki zdrowotnej ny oraz innych przyczyn powodujących istotne
szczebli, oficerami pionu wychowawczego oraz na podstawie dokumentu potwierdzającego pogorszenie warunków materialnych.
kapelanem tworzą system monitoringu kondy- przysługujące uprawnienia – rozporządzenie Zapomogi przyznaje dowódca jednostki woj-
cji psychicznej żołnierzy. ministra obrony narodowej z 9 listopada skowej zajmujący stanowisko służbowe dowód-
Psycholodzy w ramach szkolenia pododdzia- 2007 roku w sprawie dokumentu potwier- cy batalionu, równorzędne lub wyższe – w sto-
łów informują żołnierzy o ewentualnych psycho- dzającego uprawnienia przysługujące oso- sunku do wszystkich żołnierzy niezawodowych
logicznych konsekwencjach zdarzeń trauma- bie poszkodowanej podczas wykonywania za- odbywających służbę w podległej jednostce
tycznych, sposobach radzenia sobie oraz po- dań służbowych poza granicami państwa wojskowej. Zapomogi są przyznawane z inicja-
magania innym, a także o formach pomocy (DzU nr 216, poz. 1608). tywy wyżej wymienionego dowódcy albo na
i miejscach, w których można uzyskać profe- Wszyscy żołnierze po powrocie z misji poza gra- wniosek przełożonego żołnierza niezawodowe-
sjonalną pomoc, również poza wojskiem. nicami kraju są poddawani badaniom, których go. Z uzasadnionym wnioskiem do wyżej wy-
Jednocześnie w jednostce wojskowej oficer wy- zakres określa załącznik nr 2 do decyzji mini- mienionego dowódcy może wystąpić także za-
chowawczy i psycholog, w razie potrzeby, udzie- stra obrony narodowej nr 283 MON z 23 wrze- interesowany żołnierz niezawodowy lub czło-
lają wsparcia rodzinom żołnierzy, którzy wyje- śnia 2004 r. w sprawie badań lekarskich, cer- nek rodziny żołnierza niezawodowego zmarłe-
chali na misję. tyfikatów zdrowia oraz profilaktyki przeciwepi- go lub zaginionego podczas wykonywania za-
demicznej dla żołnierzy niezawodowych skie- dań służbowych.
2. Świadczenia opieki zdrowotnej rowanych do służby i pracowników resortu obro- Dowódca jednostki wojskowej, w której zmar-
W ubiegłym roku weszły w życie znoweli- ny narodowej skierowanych do pracy poza gra- ły lub zaginiony żołnierz pełnił ostatnio służbę
zowane przepisy ustawy z 27 sierpnia nicami państwa oraz powracających do kraju wojskową, informuje małżonka żołnierza zawo-
2004 roku o świadczeniach opieki zdro- po jej zakończeniu, jak również szczepień pro- dowego, a w razie braku małżonka – dzieci lub
wotnej finansowanych ze środków publicz- filaktycznych i profilaktyki przeciwepidemicz- rodziców, o możliwości wystąpienia z wnio-
nych (DzU nr 210, poz. 2135 z późn. zm.). nej żołnierzy zawodowych (DzUrz. MON nr 12, skiem o przyznanie zapomogi. Zapomoga mo-
W myśl przepisów tej ustawy: poz. 134 z późn. zm.). że być przyznana jednorazowo, w okresie od
– uprawniony żołnierz korzysta ze świadczeń W przypadku stwierdzenia konieczności le- dnia śmierci lub zaginięcia do trzech miesięcy
opieki zdrowotnej, o których mowa w artykule czenia zapewnia się każdemu żołnierzowi po zaistnieniu tych okoliczności.
20 ustawy (świadczenia opieki zdrowotnej stosowną opiekę w zakresie pomocy medycz- W szczególnie uzasadnionych przypadkach
w szpitalach i świadczenia specjalistyczne w nej i psychologicznej. Żołnierze mogą skorzy- zapomogę może przyznać minister obrony
ambulatoryjnej opiece zdrowotnej), w zakresie stać z opieki lekarzy specjalistów i psycholo- narodowej.
leczenia urazów i chorób nabytych podczas wy- gów w Wojskowym Instytucie Medycznym,
konywania zadań poza granicami państwa po- w wojskowych szpitalach klinicznych, szpita- 4. Odszkodowania
za kolejnością (art. 24a); lach wojskowych i szpitalach uzdrowiskowo- Na podstawie przepisów ustawy z 11 kwietnia
– świadczenia opieki zdrowotnej, o których mo- rehabilitacyjnych. Może być im także udzie- 2003 roku o świadczeniach odszkodowaw-
wa w załączniku do ustawy, oraz odpłatne lona pomoc specjalistyczna ambulatoryjna, czych przysługujących w razie wypadków i cho-
świadczenia opieki zdrowotnej udzielane świadczona między innymi w poliklinikach rób pozostających w związku ze służbą wojsko-
uprawnionemu żołnierzowi także po zwolnie- i poradniach, które działają przy wyżej wy- wą (DzU nr 83, poz. 760 z późn. zm.) żołnie-
niu ze służby, w związku z urazami i choroba- mienionych szpitalach oraz wojskowych spe- rzom przysługuje odszkodowanie w razie sta-
mi nabytymi podczas wykonywania zadań po- cjalistycznych przychodniach lekarskich. łego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
za granicami państwa, pokrywa się z budżetu Inną formą pomocy żołnierzom wracają- wskutek wypadku lub choroby.
państwa z części pozostającej w dyspozycji mi- cym z misji poza granicami państwa, w ra- Jednorazowe odszkodowanie przysługuje żoł-
nistra obrony narodowej (art. 42 ust. 1); mach programu osłony psychologicznej, nierzowi, który wskutek wypadku albo choroby
– uprawnionemu żołnierzowi przysługuje bez- są 14-dniowe turnusy leczniczo-profilaktycz- doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na
płatne zaopatrzenie w leki umieszczone ne, na które żołnierze są kierowani zgodnie zdrowiu. Uszczerbek na zdrowiu uważa się za:
w wykazach leków podstawowych i uzupeł- z ust. 21 powołanej wyżej decyzji ministra – stały – jeżeli powoduje upośledzenie czynno-
niających oraz leki recepturowe na czas le- obrony narodowej nr 283 MON z 23 wrze- ści organizmu nierokujące poprawy,
czenia urazów lub chorób nabytych podczas śnia 2004 roku. Turnusy te są organizowa- – długotrwały – jeżeli powoduje upośledzenie
wykonywania zadań poza granicami państwa ne w wojskowych szpitalach uzdrowiskowo- czynności organizmu na okres przekraczający
(art. 44 ust. 1 a); rehabilitacyjnych – samodzielnych publicz- sześć miesięcy, mogące się poprawić.
– uprawnionemu żołnierzowi, w zakresie le- nych zakładach opieki zdrowotnej. Jednorazowe odszkodowanie przysługuje, je-
czenia urazów lub chorób nabytych podczas żeli żołnierz:
wykonywania zadań poza granicami pań- 3. Zapomogi pieniężne 1) doznał uszczerbku na zdrowiu lub zmarł
stwa, przysługuje prawo do bezpłatnych wy- W ramach pomocy pieniężnej dla poszkodowa- wskutek wypadku w ciągu trzech lat od dnia
robów medycznych będących przedmiotami nych ze strony resortu obrony narodowej przy- wypadku;
ortopedycznymi i środków pomocniczych znawane są zapomogi pieniężne. 2) doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek cho-
(art. 47 ust. 1 a), Na podstawie przepisów ustawy z 17 grudnia roby nie później niż w ciągu trzech lat od dnia
– od uprawnionego żołnierza, w zakresie lecze- 1974 roku o uposażeniu żołnierzy niezawodo- zwolnienia z czynnej służby wojskowej;
nia urazów lub chorób nabytych podczas wy- wych (DzU z 2002 r. nr 76, poz. 693 z późn. 3) zmarł wskutek choroby w ciągu trzech lat od
konywania zadań poza granicami państwa, nie zm.) oraz rozporządzenia ministra obrony na- dnia ustalenia uszczerbku na zdrowiu wskutek
jest wymagane skierowanie do korzystania rodowej z 5 października 2005 roku w sprawie tej choroby, nie później jednak niż w ciągu

30 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | |

A. RAWSKI
trzech lat od dnia zwolnienia z czynnej służby Proponuje się dodanie nowego przepisu, na
wojskowej. mocy którego żołnierze zwolnieni z czynnej
Wysokość jednorazowego odszkodowania służby wojskowej w wyniku obrażeń lub cho-
uzależniona jest od wielkości uszczerbku rób mających związek z pełnieniem służby
na zdrowiu. wojskowej będą mogli skorzystać z pomocy
rekonwersyjnej. Członkowie rodziny żołnie-
5. Świadczenia rentowe rzy, którzy zaginęli lub ponieśli śmierć
Na podstawie ustawy z 29 maja 1974 roku w związku z wykonywaniem zadań służbo-
o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojsko- wych, będą objęci powyższymi uprawnienia-
wych oraz ich rodzin (DzU z 2002 r. nr 9, poz. 87 mi, świadczonymi przez organy wojskowe
z późn. zm.) renta inwalidzka dla inwalidy woj-
skowego wynosi miesięcznie: Pomoc wojska właściwe do spraw aktywizacji zawodowej.
2. Zmiana w ustawie z 29 maja 1974 roku o za-
1) dla inwalidztwa powstałego w związku ze Przygotowany i realizowany w resorcie opatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych
służbą wojskową: obrony narodowej pakiet świadczeń so- oraz ich rodzin (DzU z 2002 roku nr 9, poz. 87,
cjalnych skierowany do żołnierzy poszko-
– dla I i II grupy inwalidów – 100 procent pod- z późn. zm.).
dowanych, jak również ich rodzin, obej-
stawy wymiaru Proponuje się zagwarantowanie pomocy pie-
muje między innymi:
– dla III grupy inwalidów – 75 procent podsta- − świadczenia odszkodowawcze, niężnej na kontynuowanie nauki dziecku, któ-
wy wymiaru − ochronę ubezpieczeniową, remu przysługuje renta rodzinna przyznana
2) dla inwalidztwa powstałego bez związku ze − zapomogi pieniężne, w ramach uprawnień rodzin zmarłych żołnie-
służbą wojskową: − renty inwalidzkie i rodzinne, rzy i inwalidów wojskowych. Projektowane
– dla I i II grupy inwalidów – 80 procent pod- − należności przy zwolnieniu ze służby zmiany zabezpieczą możliwość kontynuowa-
stawy wymiaru i pośmiertne. nia nauki przez osierocone dzieci żołnierzy
– dla III grupy inwalidów – 60 procent podsta- niezawodowych.
wy wymiaru. – zapewnienia mu pracy odpowiadającej je- 3. Zmiany w ustawie z 17 grudnia 1974 roku
Obecnie podstawę wymiaru renty inwalidzkiej go sprawności fizycznej i kwalifikacjom za- o uposażeniu żołnierzy niezawodowych (DzU
stanowi zwaloryzowana kwota 1775,89 zło- wodowym; z 2002 roku nr 76, poz. 693, z późn. zm.).
tych. Do renty inwalidzkiej przysługuje dodatek – korzystania z pierwszeństwa w umieszcze- Podobnie jak w nowelizacji ustawy z 11 wrze-
pielęgnacyjny z tytułu zaliczenia do I grupy in- niu, na jego wniosek, w domu kombatanta lub śnia 2003 roku o służbie wojskowej żołnierzy
walidów, na zasadach określonych w przepi- w domu pomocy społecznej, jeśli wymaga zawodowych, zakłada się, że w przypadku za-
sach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez- szczególnej opieki; ginięcia żołnierza w związku z wykonywaniem
pieczeń Społecznych. – zwolnienia z opłat abonamentowych za uży- zadań służbowych lub jego śmierci minister
W razie śmierci lub zaginięcia żołnierza w cza- wanie odbiorników radiowych i telewizyjnych; obrony narodowej będzie przyznawał zapomo-
sie wykonywania zadań służbowych poza gra- – refundacji w wysokości 50 procent opłaco- gę członkom rodziny żołnierza.
nicami państwa, związanych z udziałem w kon- nej składki na obowiązkowe ubezpieczenie od- Przewiduje się również, że w szczególnie uza-
flikcie zbrojnym lub dla wzmocnienia sił pań- powiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów sadnionych przypadkach minister obrony na-
stwa albo państw sojuszniczych, misji pokojo- samochodowych lub na dobrowolne ubezpie- rodowej będzie mógł przyznawać zapomogę
wej, akcji zapobieżenia aktom terroryzmu lub czenie casco pojazdów samochodowych dla byłemu żołnierzowi, który został zwolniony
ich skutkom – renta rodzinna przysługuje mał- inwalidy zaliczonego do I i II grupy inwalidów. z czynnej służby wojskowej w trakcie jej trwa-
żonkowi bez względu na wiek i stan zdrowia. nia w wyniku uznania go – ze względu na
7. Ubezpieczenie stan zdrowia – za trwale lub czasowo nie-
6. Uprawnienia inwalidów wojskowych Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych zdolnego do czynnej służby wojskowej w na-
Inwalida wojskowy jest uprawniony do: wypadków (NNW) żołnierzy skierowanych do stępstwie zranień, kontuzji i innych obrażeń
– skierowania go na pobyt w sanatorium co polskich kontyngentów wojskowych (PKW) po- lub chorób mających związek z pełnieniem
najmniej raz na trzy lata niezależnie od przy- za granicami państwa jest realizowane na pod- czynnej służby wojskowej.
sługującego mu z tytułu zatrudnienia urlopu stawie umowy ubezpieczenia zawieranej z za- Jednocześnie w resorcie obrony narodowej
wypoczynkowego, jeżeli wymaga leczenia sa- kładem ubezpieczeń. trwają prace nad projektem ustawy o wetera-
natoryjnego; Odrębna umowa zawierana jest między dowód- nach wojskowych misji pokojowych i stabiliza-
– ulgi 100 procent przy przejazdach tramwa- cą operacyjnym a ubezpieczycielem. cyjnych, w którym zakłada się uregulowanie
jami i autobusami (trolejbusami) komunika- kwestii wielokrotnie podnoszonych przez śro-
cji miejskiej, bez względu na miejsce za- Nowe rozwiązania dowisko poszkodowanych żołnierzy, m.in. w za-
mieszkania; w projektowanych aktach kresie możliwości pozostawania w służbie, roz-
– ulgi w wysokości 37 procent w komunikacji prawnych szerzenia opieki medycznej oraz kwestii odzna-
krajowej przy przejazdach środkami publicz- Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom i potrze- czeń, mianowań i noszenia munduru. W pra-
nego transportu zbiorowego kolejowego bom żołnierzy poszkodowanych w misjach woj- cach nad projektem planuje się udział człon-
w 1 i 2 klasie pociągów i autobusowego w ko- skowych prowadzonych poza granicami Polski, ków stowarzyszeń zrzeszających żołnierzy po-
munikacji zwykłej, przyspieszonej i pospiesz- w resorcie obrony narodowej opracowany zo- szkodowanych.
nej – na podstawie biletów jednorazowych; stał projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie Przewiduje się, że projekt ustawy o weteranach
– bezpłatnego otrzymania motorowego wózka wojskowej żołnierzy zawodowych oraz zmianie wojskowych misji pokojowych i stabilizacyjnych
inwalidzkiego albo otrzymania pomocy finan- niektórych innych ustaw, który przewiduje ni- zostanie w pierwszym półroczu 2009 r. skiero-
sowej na częściowe pokrycie kosztu zakupu żej wymienione rozwiązania. wany do prac parlamentarnych.
przydzielonego mu samochodu osobowego, je- 1. Zmiany w ustawie z 21 listopada 1967 ro-
żeli inwalidztwo utrudnia w znacznym stopniu ku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczy- Więcej informacji:
poruszanie się i korzystanie z publicznych środ- pospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 241, poz. Departament Prasowo-Informacyjny MON
ków lokomocji; 2416, z późn. zm.). tel. + 48 22 6 840 230 lub 22 6 840 003

nr 46/2008 Polska Zbrojna 31


AAAAAAA OKIEM
NASZYM AAAAAAAA

BOGUSŁAW POLITOWSKI

Żołnierze z 1 Pułku Komandosów


z Lublińca nie lubią rozgłosu. Nam jednak
udało się w pewien listopadowy dzień
w ośrodku szkoleniowym niedaleko
Lublińca poobserwować ćwiczenia jednej
sekcji. Warunek: twarze zamaskowane,
żadnych imion, pseudonimów, a nawet
stopni wojskowych...

32 Polska Zbrojna nr 46/2008


ZAPIS ||
ZAPISFORUM ||
FORUMNANA
CELOWNIKU || | |
WOJSKOKULISY
CELOWNIKUWOJSKO | |
KULISYPORADY
PORADYPO PO | |
SŁUŻBIE
SŁUŻBIEHISTORIA | |
HISTORIAMILITARIA | |
MILITARIAPRASA
PRASAŚWIAT
ŚWIATTO TO
I OWO
I OWO | | | | | |

BOGUSŁAW POLITOWSKI (2)


Ć wiczono elementy taktyki zielonej. Marsz przez
las, ubezpieczenie, rozpoznanie, obserwacja
obiektu. Później zasadzka. Poruszali się jak duchy.
Żadnych słów, zmysły wyczulone do granic możliwo-
ści. Słowa zostały zastąpione przez gesty. Nikt się
nie oszczędzał. W Iraku brali udział w prawdziwej
walce. Wiedzą, że tylko ciągły trening czyni mistrza.
Jak mówią, w boju wygrywają zawodowcy...

nr 46/2008 Polska Zbrojna 33


WOJSKO PODOFICEROWIE

JAK ZOSTAĆ PODOFI


KRZYSZTOF WILEWSKI

Awans z szeregowego zawodowego lub żołnierza nadterminowego na


podoficera nie jest podróżą bez końca, podczas której trzeba przebijać się
przez gąszcz przepisów, tony papierów i niekończące się formalności.
W jednostkach, w których wszystko skiej Wojsk Lądowych starszy chorąży mowni. Nie ukrywają rozgoryczenia, że
kręciło się do tej pory wokół kolejnych Zbigniew Płaczkiewicz. Podkreśla jed- w wielu jednostkach informacje nie tyl-
wcieleń i szkolenia poborowych, po dzie- nocześnie, że często żołnierze kontak- ko o szkole podoficerskiej, ale też o ja-
więciu miesiącach ściągających mundur tujący się ze szkołą proszą o podstawo- kichkolwiek kursach albo spływają do
i niechcących mieć już z armią nic wspól- we informacje. kompanii i plutonów w ostatniej chwili,
nego, pojawiają się szeregowi zawodo- „Choć jest wiele jednostek, które do- albo nie spływają wcale.
wi. Dla ochotników, którzy wybierają ka- brze informują o tym, w jaki sposób „Wiele razy było tak, że o jakimś kur-
rierę w mundurze, ważny jest jej jasny można zdobyć pierwszy stopień podofi- sie dowiadywaliśmy się wtedy, gdy już
przebieg, w tym możliwości awansu cerski, to są również takie, których żoł- zakończono nabór”, mówi jeden z szere-
i rozwoju zawodowego. Może to być cza- nierze sygnalizują, że nie mogą uzyskać gowych. „Najdziwniejsze było to, że
sem argument decydujący o wstąpieniu pełnych wiadomości na ten temat”, wy- o kursach nie wiedzieli ani dowódcy
do wojska. Choć wielu wystarczy kilku- jaśnia Płaczkiewicz. „Dlatego bardzo kompanii, ani plutonów. Mam wrażenie,
letnia służba w randze szeregowego, to często właśnie u nas zainteresowani szu- że najczęściej było tak, iż dokumenty
nie należy zapominać o tych, którzy ze- kają informacji o tym, jak zostać pod- utkwiły gdzieś w sztabie i jeśli w ostat-
chcą osiągnąć w armii coś więcej. Jak oficerem, czy spełniają wymogi formal- niej chwili ktoś sobie o nich przypomi-
widać po szkołach podoficerskich, am- ne, jaka jest procedura, do kogo mają nał, to albo na gwałt szukano chętnych,
bitnych nie brakuje. się zgłosić”, dodaje. albo dawano sobie spokój i nie typowa-
O przyczynach „informacyjnej ściany no nikogo”, dorzuca.
Ustawy i rozkaz milczenia”, z jaką niekiedy spotykają się Szeregowi wskazują na jeszcze jeden
Zwiększone zainteresowanie „podofi- szeregowi zawodowi i żołnierze nadter- powód, dla którego informacje o szkole
cerką” wśród szeregowych potwierdza minowi, oni sami oficjalnie mówią nie- podoficerskiej nie docierają do żołnie-
rzecznik toruńskiej Szkoły Podoficer- chętnie. Anonimowo są bardziej roz- rzy. Dobrzy i doświadczeni szeregowi

34 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | |

FLESZ
KAZUŃ. 31 października był ostat-
nim dniem służby w 2 Mazowieckiej
Brygadzie Saperów dla kapitanów Artura
Maniara i Tomasza Grzegorczyka.
Dowódca kazuńskiej brygady pułkownik
Waldemar Zakrzewski przedstawił prze-
bieg służby odchodzących kolegów.
„Pamiętajcie proszę, że zawsze jesteście
tu mile widziani, oraz to, że żołnierzem
zostaje się na całe życie i wciąż możecie
liczyć na pomoc kazuńskich saperów”,
powiedział dowódca 2 Brygady.
KRZYSZTOF WILEWSKI, JAROSŁAW WIŚNIEWSKI, ANDRZEJ MICHALSKI

MEŁNO. Przedstawiciele toruńskiej


Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych
Przepisy dotyczące wzięli udział w uroczystości patriotyczno-
-religijnej na cmentarzu wojennym.
awansu z szeregowego W ten sposób w przededniu Wszystkich
zawodowego na Świętych społeczność szkoły uczciła pa-
podoficera (w Wojskach mięć żołnierzy 63 Toruńskiego Pułku
Piechoty poległych w obronie ojczyzny
Lądowych): we wrześniu 1939 roku. Przedstawiciele
• Ustawa z 11 września 2003 roku o służ- szkoły: starszy chorąży Zbigniew
bie wojskowej żołnierzy zawodowych. Płaczkiewicz, chorąży Mariusz
• Rozporządzenie MON z 18 grudnia 2007 Muszyński i starszy sierżant Mariusz
roku w sprawie trybu wyznaczania żołnie- Nazarek w obecności wójta gminy Gruta
rzy zawodowych na stanowiska służbowe Stanisława Tarkowskiego i siostry pole-
i zwalniania z tych stanowisk (Dziennik głego żołnierza z 63 Pułku Piechoty pani

ICEREM
Ustaw z 28 grudnia 2007 roku). Heleny Małek złożyli kwiaty i zapalili zni-
• Rozkaz dowódcy Wojsk Lądowych nr 326 cze na mogiłach bohaterów Września.
z 1 lipca 2008 roku w sprawie trybu i orga-
nizacji szkoleń szeregowych zawodowych TORONTO (KANADA). Na zapro-
przygotowujących do zdania egzaminu na szenie Stowarzyszenia 1 Polskiej Dywizji
podoficera. Pancernej w Toronto przebywał dowód-
ca 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii
zawodowi i żołnierze nadterminowi to cerów. Jeśli kandydat spełnia wymaga- Pancernej generał dywizji Paweł Lamla.
w jednostkach prawdziwe „rodzynki”. nia formalne (ma między innymi bardzo Generał uczestniczył w zebraniu
„Dowódcy mają opory, by pozbyć się dobrą opinię służbową i maturę), dowód- Zarządu Stowarzyszenia 1 Dywizji, któ-
takiej osoby na rzecz korpusu podoficer- ca tejże jednostki dwa razy w roku wy- remu przewodniczy prezes Adam
skiego”, wyjaśnia jeden z szeregowych. stępuje drogą służbową z wnioskiem do Kreutzer. Kanadyjscy maczkowcy zapre-
„Oczywiście, że taki podoficer zostanie dyrektora Departamentu Kadr MON zentowali polskiemu dowódcy wojenne
w jednostce, z której wyszedł, ale dowód- o zakwalifikowanie kandydata na egza- pamiątki oraz ekspozycje materiałów
ca liczy i kalkuluje, na jak długo, kiedy min na podoficera w określonej specjal- 1 Dywizji, wśród nich oryginalne mundu-
zmieni jednostkę na bardziej mu odpo- ności wojskowej. Do tego wniosku do- ry pancerniaków. Dowódca 11 Dywizji
wiadającą”, uzupełnia. wódca musi dołączyć zaświadczenie uczestniczył także w spotkaniu
Nasi rozmówcy przyznają uczciwie, że o możliwości wyznaczenia na stanowi- Stowarzyszenia Polskich Kombatantów.
dowódcy nie posuwają się do blokowa- sko służbowe (dla żołnierzy nadtermino-
nia komuś awansu. Po prostu informacje wych tylko w danej jednostce; szerego- TORUŃ. Wręczenie świadectw
o przepisach i procedurach, a także o ko- wi zawodowi mają możliwość zatrudnie- ukończenia kursu podoficerskiego
lejnych naborach do szkół podoficerskich nia w każdej jednostce, która potrzebuje 16 nowo mianowanym kapralom rezer-
nie są zbyt nagłaśniane w jednostkach. określonych podoficerów). Potem trzeba wy zakończyło 31 października mie-
To wystarczy, jeśli żołnierze nie wyka- czekać na akceptację z Departamentu sięczne szkolenie w Szkole
zują się własną inicjatywą. Kadr, po której dowódca jednostki kie- Podoficerskiej Wojsk Lądowych.
ruje kandydata do wskazanej szkoły pod- W imieniu dowódcy Wojsk Lądowych
Skok przez formalności oficerskiej. Po zakończonym egzaminem świadectwa wręczył zastępca komen-
Dla zainteresowanych ścieżka formal- trzymiesięcznym szkoleniu dowódca jed- danta starszy chorąży sztabowy Roman
ności, którą muszą pokonać, a którą re- nostki znów występuje z wnioskiem do Piórkowski. Najlepszymi słuchaczami
gulują wymienione obok przepisy, wy- dyrektora departamentu. Tym razem kursu szkolenia rezerw okazali się ka-
gląda tak: pierwszym krokiem jest zło- o mianowanie danego żołnierza na pierw- pralowie rezerwy: Wojciech Gorgos,
żenie wniosku do dowódcy macierzystej szy stopień podoficerski.  Eryk Janowski i Dariusz Pietruszka.
jednostki wojskowej, w którym wyraża Oprac. PG
się chęć wstąpienia do korpusu podofi- krzysztof.wilewski@redakcjawojskowa.pl

nr 46/2008 Polska Zbrojna 35


WOJSKO LOTNICTWO

Każdy element
poddany kontroli – łączność,
ochrona własnych sił lub
wyszkolenie pilotów – może
ujawnić słabe strony
jednostki
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

PIOTR LASKOWSKI

ZAJRZĄ JASTRZĘBIOM
POD SKRZYDŁA
Inspekcja TACEVAL przygotowuje jednostkę do wojny. I kontroluje ją tak, jakby była na wojnie.
Wraz z przybyciem do Polski w 2006 ro- obejmie komponent wydzielony z jednej powinna odbyć się rok po oszacowaniu
ku pierwszych samolotów F-16 zobowią- wytypowanej eskadry F-16 lub złożony wstępnym. Jak widać, przyjęta w sojuszu
zanie wobec NATO do wystawienia w ra- z części kilku eskadr. Będzie on ocenia- metodologia TACEVAL może o co naj-
mach sił zdolnych do przerzutu czterech ny przez 50–100 kontrolerów, w zależ- mniej rok opóźnić wydzielenie polskich
myśliwców zaczęło nabierać kształtu. ności od tego, co sojusznicy zechcą zwe- myśliwców do sił NATO zdolnych do
Wkrótce nasi piloci będą mogli brać udział ryfikować. przerzutu.
w misjach bojowych razem z sojusznika- „Nie można mówić, że brak ostatecz-
mi. Na przykład w Afganistanie. Jastrzębie do kontroli nej certyfikacji wykluczy nas ze współ-
Choć zgłosiliśmy Kwaterze Głównej So- Na TACEVAL składa się kilka etapów działania z sojusznikami. Nie uzyskamy
juszniczych Sił w Europie, że myśliwce bę- kontroli. Pierwszym jest tak zwane wstęp- tylko formalnej certyfikacji, ale nasze si-
dą gotowe do użycia od 2010 roku, to peł- ne oszacowanie, które w przypadku na- ły będą przecież przygotowane”, przeko-
nej zdolności operacyjnej prawdopodob- szych „szesnastek” Kwatera Główna Po- nuje pułkownik Stanisław Dinter, pełnią-
nie nie osiągną one jeszcze przed 2012 ro- łączonych Sił Zbrojnych NATO w Euro- cy obowiązki szefa zarządu operacji Do-
kiem. Przygotowania skomplikuje natow- pie zaplanowała na 2010 rok. Pozwoli ono wództwa Sił Powietrznych.
ski sprawdzian TACEVAL, który jest swo- ustalić, jaki poziom przygotowania osią- Jednak z formalnego punktu widzenia
istą przepustką do tego, by móc na bojowo gnęły zadeklarowane przez Polskę siły taka sytuacja wydaje się niemożliwa.
działać z sojusznikami. i czy spełniają one standardy natowskie. Gdyby bowiem jedno z dowództw NATO
TACEVAL (z angielskiego: Tactical W przypadku negatywnego wyniku zaproponowało wysłanie polskich F-16
Evaluation) to program szczegółowej oce- wstępnego oszacowania należy przedsię- do Afganistanu, podobnie jak zrobiono to
ny taktycznej sprawności jednostek. W Pol- wzięcie powtórzyć. Co ciekawe, spraw- z holenderskimi Falconami, to bez zali-
sce niektóre jego elementy próbujemy dzian ten może odbyć się w zasadzie na czenia ostatecznej kontroli TACEVAL by-
wdrażać już od 2000 roku, głównie w jed- każdym lotnisku w Polsce gotowym do łoby to niewykonalne. Holenderska jed-
nostkach lotniczych, które jako pierwsze przyjęcia natowskich sił wsparcia. Czyli nostka przed włączeniem do operacji
wejdą w skład Sił Szybkiego Reagowania w Łasku, Malborku, Mińsku Mazowiec- ISAF w Afganistanie musiała zaliczyć
NATO. kim, a może Świdwinie. pełną certyfikację. Bez taryfy ulgowej. In-
„Ten test muszą przejść jednostki wy- Pierwszy etap kontroli kończy się zale- ni alianci, Norwegowie, przygotowywali
dzielane do działań ekspedycyjnych. Na- ceniami od inspektorów lub pochwałami. się do sprawdzianu TACEVAL pięć lat.
cisk w ich szkoleniu kładziemy właśnie na Polskie doświadczenia tacevalowskie po- Mimo że z takim wyprzedzeniem ustali-
to”, mówi generał brygady pilot Włodzi- kazują, że uwagi kontrolerów dotyczą z re- li harmonogram przygotowań jednostki,
mierz Usarek, dowódca 2 Brygady Lot- guły koordynacji działań oraz poprawy lub to pierwszą kontrolę oblali, a dowódca
nictwa Taktycznego, któremu podlegają utrzymania przyjętego harmonogramu eskadry F-16 musiał ustąpić ze stanowi-
wszystkie polskie F-16. Sprawdzianu nie przygotowań do końcowego sprawdzianu. ska. Już to dowodzi wysokich wymagań
będą więc zdawały całe bazy – kontrola Tym finałem jest właściwa kontrola, która stawianych jednostkom, których tryb

36 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO| | | |

FLESZ
KOSZALIN. Na grobie podpułkow-
nika Krzysztofa Smołuchy, który zgi-
nął w katastrofie lotniczej samolotu
wojskowego CASA C-295M w styczniu
tego roku, w imieniu dowódcy Sił
Powietrznych generała broni pilota
Andrzeja Błasika złożył wiązankę
kwiatów oraz zapalił znicze pułkownik
Zdzisław Gryszun z Dowództwa Sił

PIOTR LASKOWSKI
Powietrznych. Pułkownikowi
Gryszunowi towarzyszyli zastępca ko-
mendanta Centrum Szkolenia Sił
Powietrznych podpułkownik
Włodzimierz Pigoń oraz szef
służby wychowawczej major
funkcjonowania, wraz z systemem wspar- „Okazało się, że Duńczycy, aby zaliczyć Jerzy Pelikan.
cia i dowodzenia, na czas kontroli jest sprawdzian, zmobilizowali do niego całe si-
przestawiany z pokojowego na wojenny. ły powietrzne”, informuje podpułkownik POZNAŃ. Dzień Wojsk Łączności
Gdyby doszło do opóźnień w przygoto- pilot Cezary Wiśniewski, dowódca grupy i Informatyki świętował Regionalny
waniu komponentu naszych Jastrzębi do działań lotniczych 31 Bazy Lotnictwa Tak- Węzeł Łączności. Podczas uroczystego
misji, to, zdaniem pułkownika Dintera, tycznego. „I podchodzili do TACEVAL apelu dowódca węzła podpułkownik
kontrole TACEVAL można starać się przy- dwa razy. Za pierwszym razem zdali go tyl- Robert Stańczyk wręczył wyróżniają-
spieszyć. ko na granicy dopuszczalności do działań cym się pracownikom i kadrze nagrody
bojowych w operacjach NATO. Dla inspek-
TACEVAL na horyzoncie torów było to za mało”.
Siły Powietrzne zgłosiły udział polskich Czy Wojsko Polskie jest w stanie w cią-
F-16 w ćwiczeniach „Royal Arrow”, któ- gu roku czy półtora rzetelnie przygoto-
re odbędą się w czerwcu 2009 roku wać się do drobiazgowej kontroli? Więk-
w Szwecji. Chciały, aby tam odbyła się jed- szość jednostek naszych sojuszników,
na z faz tacevalowskiej kontroli. Ponieważ które przechodziły już TACEVAL,
jednak podczas tych ćwiczeń komponent do kontroli szykowało się nawet przez
wydzielony przez Szwedów ma być certy- pięć–siedem lat. Inspektorzy natowscy
fikowany w związku z wydzieleniem go mają już bogate doświadczenie, jak po- pieniężne, przekazał pochwały oraz na-
do Sił Odpowiedzi, Naczelne Dowództwo winna wyglądać organizacja pracy przy grodził ich urlopami. Dla wszystkich pra-
Sojuszniczych Sił w Europie odmówiło samolocie F-16, bo wciąż przecież jest cowników zorganizowano wycieczkę do
Muzeum Broni Pancernej w Centrum
równoczesnej oceny Polaków. Nasze siły, to najpowszechniejszy myśliwiec w lot-
Szkolenia Wojsk Lądowych.
w sumie jeden klucz (cztery samoloty) nictwie państw sojuszu.
i dwa samoloty zapasowe, będą jednak Doświadczenia innych wskazują, że aby POZNAŃ-KRZESINY. 31 Baza
w tych ćwiczeniach uczestniczyły i współ- całe przedsięwzięcie skończyło się sukce- Lotnictwa Taktycznego uroczyście po-
działały ze Szwedami. sem, odpowiedzialnością za przebieg żegnała żołnierzy odchodzących do re-
W Siłach Powietrznych panuje duży TACEVAL nie wolno obciążać wyłącz- zerwy. 29 października na uroczystej
optymizm związany z kontrolą, choć na- nie dowódcy bazy czy eskadry. Tu wyma- zbiórce dowódca wraz z kadrą pożegnał
wet Amerykanie miewają z nią kłopoty. gany jest wysiłek całego lotnictwa. Za tym 38 żołnierzy, którzy zakończyli służbę
TACEVAL przeprowadzony w bazie Avia- wnioskiem zaś kryją się zmiany organi- w pododdziałach ochrony, wsparcia i za-
no w ich 31 Skrzydle Myśliwskim (używa- zacyjno-kadrowe oraz pieniądze. Trzeba opatrzenia 31 Bazy. Za wzorowe wywią-
jącym F-16C) dla jednej z eskadr skończył osiągnąć pełne ukompletowanie persone- zywanie się z obowiązków mianowa-
się oceną niedostateczną tylko z powodu lu, pilotów, oficerów operacyjnych i roz- niem na stopień starszego szeregowego
wyróżniono żołnierzy: Tomasza
zbyt małego średniego nalotu rocznego pi- poznawczych oraz podoficerów w bazach
Boguszewskiego, Michała Ciesielczyka,
lotów, nieprzekraczającego 160 godzin. w Łasku lub Poznaniu-Krzesinach. Po- Jerzego Górę i Piotra Napierałę. Listy
trzebne jest też stuprocentowe wsparcie gratulacyjne otrzymali natomiast szere-
Aby był sukces logistyczne, zabezpieczenie techniczne, gowi: Tomasz Dąbrowski, Tomasz
Już podczas październikowego pobytu części zamienne.  Jachimek i Maciej Treger.
w Danii piloci z Łasku i Krzesin wypyty-
wali Duńczyków o TACEVAL. piotr.laskowski@redakcjawojskowa.pl Oprac. PG

nr 46/2008 Polska Zbrojna 37


WOJSKO MARYNARKA WOJENNA
Wejście „Pułaskiego” przez Istambuł
na Morze Czarne było transmitowane
przez telewizje z różnych państw. Oglą-
daliście siebie na monitorach?
– Kiedy okręt jest w morzu, nie mamy
dostępu do telewizji, więc nie mogliśmy
obserwować przejścia przez Bosfor. Poza
tym musieliśmy skupić się na innych
przedsięwzięciach. Jako dowódca byłem
zaabsorbowany zachowaniem bezpieczeń-
stwa nawigacyjnego okrętu, bo to jedno
z trudniejszych przejść w czasie naszego
udziału w SNMG1. Trudne ze względu na
bardzo silne prądy, mocno ograniczone
miejsce na manewry, dużą prędkość przej-
ścia oraz niezliczoną ilość małych jedno-
stek, które stwarzają wrażenie, jakby chcia-
ły być staranowane.

Co kryje się pod nazwą SNMG1?


– Standing NATO Maritime Group
– Stała Grupa Morska NATO. Są dwie ta-
kie grupy. Druga to SNMG2.

Z ilu okrętów składa się wasz ze-


spół?
– Z czterech. Są to fregaty SPS „Almi-
rante Juan De Borbon” (hiszpańska – okręt
flagowy), USS „Taylor” (amerykańska),
ORP „Gen. K. Pułaski” (polska) i niemie-
cki tankowiec FGS „Spessart”.

Człowiek jest najważniejszy


Rozmowa z komandorem porucznikiem PIOTREM NIECIEM, dowódcą
Polskiego Kontyngentu Wojskowego ORP „Gen. K. Pułaski”
Czy okręty zespołu pływają pojedyn- medialne wywoływały zaniepokojenie wać na różne sposoby, między innymi
czo, czy w zwartej grupie? bardziej niż sama sytuacja. słownie. Polega to na przepytywaniu jed-
– To zależy od zadań, jakie są do wyko- nostek cywilnych przez łączność radio-
nania. Wejścia do portów są grupowe. Pływacie po spokojnych akwenach, wą. Na Morzu Śródziemnym panuje ta-
tymczasem taki zespół okrętów przy- ki ruch, że w ciągu tygodnia można kon-
Wpływaliście na Morze Czarne, a me- dałby się u wybrzeży Somalii ze wzglę- taktować się z ponad setką jednostek.
dia spekulowały, że ma to związek z sy- du na zagrożenie atakami pirackimi.
tuacją na Kaukazie, że NATO wyśle was – Chyba nie aż tak spokojne są rejony, Nie odnosi Pan wrażenia, że na współ-
na pomoc Gruzinom. Czy te doniesie- w których działamy, skoro poprzednie py- czesnych okrętach technika coraz bar-
nia wpłynęły na zachowanie załogi? tanie dotyczyło strachu i obaw. Mówiąc dziej zastępuje człowieka?
– Rejs zespołu SNMG1 zaplanowano jednak poważnie – o tym, gdzie powinni- – Służąc na okrętach, umocniłem się
przed rokiem. Zanim jeszcze wypłynęli- śmy działać, decydują przełożeni. Tę uwa- w przekonaniu, że nie nowoczesna tech-
śmy z Gdyni, wiedzieliśmy, kiedy odwie- gę należy skierować do nich. nika, lecz człowiek jest nadal najważniej-
dzimy porty rumuńskie i bułgarskie oraz szy przy osiąganiu sukcesu w działaniach
kiedy będziemy wchodzić na Morze Jakie są zadania „Pułaskiego”? morskich. Laikom wydaje się, że w dobie
Czarne i wychodzić z niego. Od momen- – Zespół zajmuje się obecnie wykry- wspaniałych urządzeń potrafiących samo-
tu rozpoczęcia konfliktu w Gruzji anali- waniem i zapobieganiem nielegalnej dzielnie wykrywać i śledzić prawie wszyst-
zowaliśmy sytuację na Kaukazie. Zało- działalności na morzu. Na tę aktywność ko, co jest na wodzie i w powietrzu, zada-
ga była informowana na bieżąco. Uwa- składają się dwa zadania. Pierwsze to wy- nie człowieka sprowadza się do naciśnię-
żam, że mówienie podwładnym prawdy krywanie i analizowanie. Wszystkie cia przycisku „fire”. W rzeczywistości jest
jest jedną z podstawowych zasad dowo- okręty prowadzą całodobową obserwa- odwrotnie. Od sprawności fizycznej, umy-
dzenia. Dzięki temu zarówno marynarze, cje tego, co się dzieje wokół nich, a na- słowej, od wzroku i chęci załogi, a przede
jak i ich rodziny, nie musieli żyć w na- stępnie analizują zdobyte informacje. wszystkim od sprytu zależy to, czy wróci
pięciu. Niestety, transmisje i spekulacje Wiedzę o otoczeniu możemy pozyski- z tarczą, czy na tarczy. Na morzu spędzi-

38 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO | | | |
FLESZ
FLESZ
GDYNIA-OKSYWIE. W dniu
Wszystkich Świętych przedstawiciele
Marynarki Wojennej zaciągnęli warty
honorowe w miejscach pamięci naro-
dowej. Główne uroczystości miały miej-
sce na cmentarzu Marynarki Wojennej
w Gdyni-Oksywiu. W ceremonii wzięli
udział między innymi szef szkolenia
MW wiceadmirał Maciej Węglewski,
dowódca 3 Flotylli Okrętów w Gdyni
kontradmirał Marek Kurzyk, zastępca
dowódcy Brygady Lotnictwa MW ko-
mandor pilot Andrzej Szczotka oraz
delegacja amerykańskiego okrętu USS
„Mitscher” przebywającego w Gdyni.

Polski kontyngent
na pokładzie

MARIAN KLUCZYŃSKI
„Pułaskiego” to
ponad dwustu
marynarzy i lotni-
ków morskich.
Okręt pokonał już
20 tysięcy mil

ARCHIWUM PKW ORP „PUŁASKI”


morskich, w mo-
rzu był ponad MONTE CASSINO. W dniu
MARIAN KLUCZYŃSKI (2)

70 dni. Odwiedził Wszystkich Świętych oficerowie Mary-


porty w Hiszpanii, narki Wojennej pełniący służbę w do-
Grecji, Rumunii, wództwach NATO w Neapolu złożyli hołd
Bułgarii, Turcji, żołnierzom poległym w bitwie o Monte
Chorwacji i we Cassino. Na polskim cmentarzu wojen-
Włoszech. nym mszę świętą w intencji poległych
odprawił arcybiskup Stanisław Dziwisz.
łem wiele lat i nieraz widziałem, jak zało- państwach – jest zatwierdzany przez naj- W uroczystościach pod Monte Cassino
gi najnowocześniejszych okrętów, przeko- wyższe władze NATO. Zanim wejdziemy Marynarkę Wojenną reprezentowali:
nane, że rozgrywają idealną partię sza- na wody terytorialne danego kraju i do je- komandor Zbigniew Górniak, koman-
chów, słyszały nagle „szach mat”. Za bar- go portu, musimy uzyskać zgodę dyplo- dor porucznik Mirosław Draus, koman-
dzo zaufały technice, wyzbywając się in- matyczną od władz. Pierwszą czynnością dor porucznik Sławomir Stasiak, ko-
stynktu myśliwego. dowódcy zespołu i dowódców okrętów po mandor podporucznik Dariusz Szarek
zacumowaniu są wizyty u miejscowych oraz major Grzegorz Wodziński.
Czy załoga utrzymuje kontakt z ro- władz cywilnych. W czasie postoju każ-
dzinami? dy członek załogi jest pewnego rodzaju
– Podczas pobytu w morzu okręt jest dyplomatą. Jesteśmy bacznie obserwowa-
poza zasięgiem sieci komórkowych, ale ni przez miejscowych, media i przez za-
marynarze mogą wysyłać i odbierać łogi innych okrętów.
PIOTR ADAMCZAK

e-maile.
Jak okręty kończą taką misję?
Czy podczas trwania misji trzeba by- – Pożegnanie z misją to czas, kiedy moż-
ło kogoś odesłać do kraju? na puścić wodze fantazji i wyluzować się
– Do kraju wróciły dwie osoby. Jed- na chwilę. Okręty zespołu, które mają jesz-
na z przyczyn zdrowotnych, druga cze przed sobą kilka miesięcy służby, usta- USTKA. Trzydziestu ośmiu panów
– z osobistych. wiają się w szyku jeden za drugim. Okręt i siedem pań – elewów Szkoły Podoficer-
skiej Marynarki Wojennej – zostało mia-
żegnający się podchodzi po kolei bardzo
nowanych na pierwszy stopień podofi-
Czy dowodząc PKW „Pułaski”, wcho- blisko do każdego z nich. Zawsze gra mu-
cerski oraz wyznaczonych na swoje
dzi Pan czasem w rolę dyplomaty? zyka, jest polewanie wodą z systemów pierwsze stanowiska służbowe. Na placu
– Nie tylko ja, ale i cała załoga! Najlep- przeciwpożarowych. Załoga żegnająca się apelowym Centrum Szkolenia Marynarki
szy przykład to nasze przejście przez przebiera się w dziwne stroje i upiększa Wojennej akty mianowania w obecności
Istambuł na Morze Czarne – nagle zna- okręt. Są transparenty z pożegnaniami komendanta szkoły starszego chorążego
leźliśmy się w centrum wielkiej polityki. i pożegnania słowne przez rozgłośnie sztabowego marynarki Janusza Calaka
Później gościliśmy na pokładzie premie- okrętowe. Jest też ostatnie oddanie hono- wręczył zastępca szefa szkolenia MW ko-
ra Rumunii. Zresztą, każde wejście zespo- rów okrętom pozostającym na służbie. mandor Marian Ambroziak. Najwyższe
łu do portu jest przedsięwzięciem dyplo- ORP „Gen. K. Pułaski” jest następny do wyniki w szkoleniu osiągnęli starsi mary-
matycznym. Formalnie, jak i mniej ofi- pożegnania, ale my czas do tego momen- narze elewi: Mateusz Kobiela, Michał
cjalnie. Dla takiego zespołu jak SNMG1 tu liczymy jeszcze w miesiącach. Tórz i Bartłomiej Buczkowski.
 Oprac. PG
plan wizyt w różnych portach – czytaj: Rozmawiał Tomasz Gos

nr 46/2008 Polska Zbrojna 39


WOJSKO PROBLEMY

ZGUBNY
POŚPIECH BOGUSŁAW POLITOWSKI

Zgubiły go lekceważenie przepisów i brawura. Teraz poniesie karę.


Znacznie gorsze są jednak wyrzuty sumienia i świadomość, że pozbawił kogoś życia.

Stało się to w poniedziałek 1 września do wioski zobaczymy znak ograniczający nad rozpędzonym samochodem, który ob-
tego roku. Starszy kapral Paweł Zięba ze- prędkość do 40 kilometrów na godzinę oraz rócił się w kierunku przeciwnym do jazdy.
rwał się z łóżka, spojrzał na zegarek – by- inny, ostrzegający o dzieciach przechodzą- Minęły dwie–trzy sekundy i auto bokiem
ła 7.10. To wieszczyło kłopoty. Do jednost- cych tędy do szkoły. Ze względu na bez- sunęło w stronę przystanku PKS-u i stoją-
ki, w której służy, miał około 30 kilome- pieczeństwo maluchów znaki ostrzegaw- cych tam ludzi. Trzy kobiety czekające na
trów. Wiedział, że nijak nie zdąży dotrzeć cze namalowano także na jezdni. autobus nagle wyleciały w powietrze. Sa-
tam na czas. Nie jedząc śniadania, wsko- Paweł znał to miejsce. Do pracy dojeż- mochód pokonał płytki rów i zawisł na mu-
czył do audi 80 i ruszył w drogę. Podczas dżał tędy od pięciu lat. Nie zdjął jednak rowanych fundamentach ogrodzenia jed-
przesłuchania zeznał, że właśnie tego dnia nogi z gazu. Wjechał do miejscowości, nej z posesji.
rano miał przejąć służbę podoficera dyżur- mając na liczniku 100 kilometrów na go- Jak wynika z późniejszych oględzin
nego. Był dobrym i odpowiedzialnym żoł- dzinę. Gdy wchodził w zakręt, ze wzglę- miejsca zdarzenia, jedną z kobiet, 74-let-
nierzem – dowódcą załogi, więc nie wypa- du na dużą prędkość ściął go trochę. Na- nią Danutę K., siła uderzenia rzuciła po-
dało mu się spóźniać. Drogę znał prawie gle dostrzegł nadjeżdżającą z przeciwka nad płotem na odległość prawie dziesięciu
na pamięć. Było pogodnie, asfalt suchy, ci- furgonetkę. metrów.
snął więc pedał gazu, nie myśląc o przepi- To, co działo się później, wyglądało jak
sach i ryzyku. kaskaderskie sceny z filmu. Tym razem nie Udziela pomocy
Na zdjęciach w aktach sprawy zakręt był to jednak film, a tragedia dziejąca się Zbiegli się ludzie. Sprawca tragedii, jesz-
w lewo w miejscowości Radogoszcz nie naprawdę. 27-letni żołnierz gwałtownie od- cze przed chwilą tak bardzo śpieszący się
wygląda niebezpiecznie. Jeśli cofniemy się bił kierownicą w prawo. Koła audi „złapa- do pracy, wysiadł z poobijanego samocho-
jednak kilkaset metrów, to przy wjeździe ły” pobocze. Kierowca przestał panować du. Nie odniósł żadnych obrażeń. Trzy ko-

40 Polska Zbrojna nr 46/2008


ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY
PORADY PORADY
PO SŁUŻBIE
PO SŁUŻBIE
HISTORIAHISTORIA |
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA||
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO I OWO || | | || || |

był pod wpływem alkoholu ani środków FLESZ


odurzających. Gdy kaprala przejęła żan- FLESZ
darmeria, wiadomo już było, że jedna z ko- BOLESŁAWIEC. Żołnierze
biet nie przeżyła wypadku. Dwie pozosta- z Placówki Żandarmerii Wojskowej wzię-
łe z poważnymi obrażeniami przewiezio- li udział 24 października w ćwiczeniach
ne zostały do najbliższego szpitala. dowódczo-sztabowych „Kraśnik
2008” zorganizowanych przez
Okoliczności łagodzące Komendę Powiatową Policji
Gdy szok minął, Paweł już wiedział, ja- w Bolesławcu. Scenariusz ćwiczeń
ki skutek przyniosły brawura i lekceważe- „Współdziałanie służb w trakcie usuwa-
nie znaków drogowych. Na przemian czuł nia skutków katastrofy w ruchu lądo-
rozpacz, żal, ale i złość na siebie za bez- wym będącej następstwem prowadzo-
myślny wyścig z czasem, który przerodził nych działań pościgowych” zakładał po-
się w wyścig do śmierci. Kilka dni później ścig za sprawcami napadu na bank.
żal i skruchę wyrażał w prokuraturze gar-
nizonowej we Wrocławiu. Opowiedział LIBAN. Przekazanie obowiązków
o wydarzeniach tragicznego poranka. XXX zmianie PKW UNIFIL odbyło się
Jak mówi asesor porucznik Piotr 24 października w bazie Naqoura. Tego
Ochrem prowadzący sprawę, za czyn z ar- dnia odbyło się również przekazanie
tykułu 177 paragraf 2 kodeksu karnego obowiązków na stanowisku dowódcy
w związku z paragrafem 1 tego artykułu sekcji ŻW tego kontyngentu pomiędzy
grozi kara pozbawienia wolności nawet do starszym chorążym sztabowym
ośmiu lat. Porucznik do-
Gdy szok minął, Paweł daje jednak, że w przy-
czuł rozpacz, żal, padku Pawła zachodzi
kilka okoliczności łago-

WITOLD ZIÓŁKOWSKI
ale i złość na siebie dzących. Jedną z nich jest
bardzo dobra opinia, jaką
za bezmyślny wyścig cieszył się w macierzystej
z czasem, który przerodził jednostce. Drugą jest za-
chowanie żołnierza po
się w wyścig do śmierci wypadku. Nie dość, że na- Adamem Stryjkiem a starszym chorą-
tychmiast przystąpił do udzielania pomocy żym sztabowym Witoldem Ziółkowskim.
poszkodowanym kobietom, to później cały Szczególne podziękowania żołnierzom
KAROLINA PRYMLEWICZ/PAWEŁ KĘPKA

czas interesował się stanem zdrowia ran- sekcji ŻW XXIX zmiany złożył, w obecno-
nych. Kapral skontaktował się także z naj- ści dowódcy PKW podpułkownika Marka
bliższymi tragicznie zmarłej. Przeprosił za Sarnowskiego i komendanta OSŻW
to, co się stało i za zgodą jej rodziny uczest- w Mińsku Mazowieckim pułkownika
niczył w pogrzebie. Dariusza Bogackiego, dowódca kompa-
W toku postępowania prowadzonego nii żandarmerii UNIFIL podpułkownik
przez prokuraturę wojskową sprawca wy- Ellyses-Kamala.
padku poprosił o to, by mógł dobrowolnie
poddać się karze. Niewykluczone, że pro- MIŃSK MAZOWIECKI.
kuratura i sąd przychylą się do tej prośby. V Spartakiada Żandarmerii Wojskowej
biety były jednak bardzo poturbowane. Ka- Kapral jest żonaty i ma dziecko. Lepiej odbyła się 20–24 października.
pral Zięba mimo szoku przystąpił do udzie- więc, by pracując, miał za co utrzymywać Uczestniczyli w niej żołnierze sportowcy
lania pomocy ofiarom. Dwie kobiety były rodzinę. Nie jest też wykluczone, że o ja- ze wszystkich jednostek formacji.
ciężko ranne, ale dawały oznaki życia. Póź- kieś zadośćuczynienie wystąpią względem Rywalizowali w pływaniu, dwuboju bie-
niej w szpitalu okazało się, że jedna z nich żołnierza dwie ranne kobiety. Jeśli tak się gowym, strzelaniu i piłce siatkowej.
miała w trzech miejscach pękniętą mied- stanie, to tylko pracując Paweł będzie mógł W turnieju piłki siatkowej zwyciężył
nicę, a druga uszkodzenie twarzy i kolana. naprawić swoje winy. Warunkiem jest jed- Oddział Żandarmerii Wojskowej
U trzeciej, którą impet rzucił najdalej, nak to, by dowódca jednostki nie zwolnił z Elbląga, a w klasyfikacji generalnej na
sprawca nie stwierdził oddechu. Nie namy- go ze służby wojskowej. pierwszym miejscu uplasował się OSŻW
ślając się długo, przystąpił do reanimacji. Pozostawmy kary urzędowe i służbowe z Mińska Mazowieckiego.
Akcję ratowniczą prowadził do przybycia na boku. Jedną karą żołnierz ukarany zo-
pierwszej jednostki straży pożarnej. Wkrót- stał na zawsze. To wyrzuty sumienia i świa- WARSZAWA. 30 października ko-
ce na miejscu znalazło się też kilka kare- domość, że przez głupotę okaleczył ludzi mendant główny Żandarmerii
tek pogotowia. Gdy przywracaniem życia i pozbawił kogoś życia. To go będzie prze- Wojskowej generał brygady Marek
kobiecie zajęli się wykwalifikowani ratow- śladowało do końca życia. Nie ścigajmy Witczak pożegnał 29 żołnierzy odcho-
nicy, on oddał się w ręce policji. więc czasu.  dzących do rezerwy. Komendant podzię-
Policjanci dwukrotnie poddali żołnierza polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl kował im za trud i zaangażowanie w wy-
testowi na zawartość alkoholu w wydycha- konywaniu codziennych obowiązków
nym powietrzu. Sprawcy wypadku zosta- PS Personalia sprawcy wypadku służbowych.
ła pobrana krew. Szybko okazało się, że nie zostały zmienione. Oprac. PG

nr 46/2008 Polska Zbrojna 41


PO SŁUŻBIE

42 Polska Zbrojna nr 45/2008


ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY ||
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE || | |
HISTORIAHISTORIA
PO SŁUŻBIE ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO || |

Kosztowna
sprawił jednak, że obiecujący dokument
nie został ratyfikowany.
Przełom mógł nastąpić w 1925 roku, gdy

krótkowzroczność
do Warszawy przybył szef MSZ Czecho-
słowacji Eduard Benes. Pomimo naci-
sków Francji, oba kraje nie podpisały ani
umowy politycznej, ani jakże potrzebnej
umowy wojskowej. Na poprawę stosunków
ROBERT CZULDA
nie wpłynęło pozytywnie dojście do wła-
dzy Piłsudskiego, który traktował połu-
dniowego sąsiada jako państwo sztuczne,
które nie może być traktowane jako wiary-
godny i pewny sojusznik.
Ignorowanie wojskowych
Nawet gdy w 1932 roku ministrem spraw
zagranicznych został Józef Beck, stosunek
do Czechosłowacji nie uległ
zmianie. Razem z Piłsud-
Oba kraje skim sformułowano bar-
przyjęły bardzo zwodniczą dzo szkodliwą i krót-
strategię, stojąc na stanowisku, kowzroczną zasadę,
że nieuchronną niemiecką agresję że „nie ma odpręże-
można skierować w stronę sąsiada, nia politycznego
samemu pozostając bezpiecznym. między Pragą a War-
Tak się jednak nie stało – „pokojowo” szawą bez polepsze-
nastawiony Hitler najpierw nia losu Polaków na
pokonał Czechosłowację, Zaolziu”.
a następnie Polskę Brak politycznej
woli z irytacją przyjmo-
wali wojskowi, którzy zda-
wali się lepiej rozumieć coraz
trudniejszą sytuację w Europie. Już
w 1925 roku generał Jan Syrovy – szef
sztabu armii – wystosował propozycję
współpracy wojskowej, którą z zadowole-
niem przyjął generał Stanisław Haller,
szef Sztabu Generalnego. Na dalsze roz-
mowy zgody nie wyrazili jednak politycy
– ani minister Zaleski, ani czechosłowac-
kie MSZ.
Wojskowi nie poddawali się i w 1932 ro-
ku spróbowano raz jeszcze. Ponownie ini-
cjatywa wyszła od naszego południowego
sąsiada. Polski attaché wojskowy podpuł-
Chociaż zarówno Polska, jak i Czechosłowacja były blisko kownik Czerwiński otrzymał od zastępcy
związane z Francją oraz obawiały się niemieckiej agresji, szefa sztabu armii czechosłowackiej gene-
uprzedzenia i brak politycznej wyobraźni przez cały okres rała Lwa Prchali propozycję bezzwłocz-
nego nawiązania stosunków informacyjno-
międzywojenny uniemożliwiały zawiązanie sojuszu. Obu -wywiadowczych. Co zaskakujące, skry-
krajom przyszło za to drogo zapłacić. tykował Benesa za pomijanie Polski w po-
lityce środkowoeuropejskiej i wyraził oba-
hociaż już w styczniu blem, który uniemożliwiał wejście w so- wę, że politycy mogą nie zrozumieć sytu-
1919 roku Polska i Cze- jusz przeciwko III Rzeszy. acji wystarczająco szybko.
chosłowacja nawiązały Pierwsza próba unormowania stosunków Miał rację, bowiem politycy nie widzie-
stosunki dyplomatyczne, została podjęta w 1921 roku, kiedy to do- li konieczności zbliżenia. Pragnący bar-
to od początku dało się za- szło do zawarcia układu o współpracy po- dziej niezależnej od Francji polityki bez-
uważyć narastający kon- litycznej podpisanego przez Eduarda Be- pieczeństwa Beck złośliwie nazywał Cze-
flikt. Polacy nie mogli osiągnąć porozu- nesa i życzliwego Czechosłowacji szefa chosłowację „wiernopoddańczą” wobec
mienia z Czechami w sprawie Śląska MSZ Konstantego Skirmunta. Jeszcze Paryża. Z kolei Praga stała na stanowisku,
Cieszyńskiego, a ze Słowakami w kwe- w czerwcu tegoż roku Skirmunt wysłał mylnym, że taka współpraca byłaby nieko-
stii Spiszu i Orawy. Te lokalne nieporo- do Pragi telegram, w którym wyrażał na- rzystna. „Dzisiejsza Polska byłaby dla nas
zumienia miały jednak istotne znaczenie dzieję na bliższą współpracę, w tym także partnerem dość uciążliwym”, pisał poseł
– aż do wybuchu wojny stanowiły pro- wojskową. Konflikt o Jaworzynę Spiską czechosłowacki w Warszawie Vaclav 

nr 46/2008 Polska Zbrojna 43


HISTORIA DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE

RODACY Z ZAOLZIA z entuzjazmem witali pol-


skich żołnierzy.

Girsa. Jego zdaniem wszystkie przyjazne kurtuazyjnej wymiany zdań. Polski mini- wtedy przeprowadzenia „szeregu wielkich
próby zbliżenia ze strony polskiej nale- ster nie naciskał na kontynuowanie roz- manifestacji publicznych w Polsce w obro-
ży „skwitować życzliwie w prasie cze- mów, „nie wierząc po poprzednich do- nie ludności polskiej, mających na celu po-
chosłowackiej”. świadczeniach, ażeby takie Czechy, Rumu- nowne zastraszenie Czechów w lutym
Gdy w 1933 roku w Niemczech doszła nię czy Jugosławię można było do odważ- i w marcu”. Doszło także do otwartej woj-
do władzy NSDAP z Adolfem Hitlerem nej współpracy pozyskać”. ny dyplomatycznej. Praga odebrała prawa
na czele, mało kto zdawał sobie sprawę konsula Adamowi Klotzowi, gdy ten
z długofalowych konsekwencji tego faktu. W stronę Berlina „nie utrzymał się w granicach przyzwo-
W tym okresie Berlin nie wysuwał roszczeń O ile na początku 1933 roku zbliżenie itości”. W odpowiedzi Warszawa ode-
terytorialnych pod adresem Czechosłowa- z Pragą mogło być dla Warszawy istotne, brała prawa konsula dwóm dyplomatom
cji, dlatego w Pradze uznano, że to Polska o tyle od połowy tegoż roku polskie MSZ czechosłowackim.
jest bardziej zagrożona niemiecką agresją. skierowało swoją uwagę na zachód, w stro- Już w 1934 roku Polska demonstracyj-
W tej sytuacji sojusz z Polakami traktowa- nę Berlina. Już 2 maja Hitler zapewnił pol- nie wyraziła swoje przekonanie co do ry-
no nie jako wzmocnienie, lecz osłabienie skiego posła w Berlinie Alfreda Wysoc- chłego upadku Czechosłowacji. Przepro-
swojego bezpieczeństwa. W Warszawie kiego o tym, że Niemcy są chętni do utrzy- wadzono wtedy wielkie manewry wojsko-
myślano jednak zupełnie odwrotnie. mania z Polską stosunków w ramach już we w okolicach Żywca, którymi kierował
Już na początku 1933 roku Polska za- istniejących traktatów. Coraz powszech- sam Piłsudski. Celem – jak wspomina
proponowała Czechosłowacji sojusz, jed- niejsze stawało się w naszym kraju prze- Beck – „gier wojennych były operacje, ja-
nak Beck natrafił na kontrpropozycję Be- konanie co do prawdziwości pokojowych kie Polska musiałaby wykonać w wypad-
nesa dotyczącą zawarcia „paktu przyjaź- słów Hitlera. Utwierdziło je kilka dni ku, gdyby Czechosłowacja rozpadła się lub
ni”, który do niczego nie zobowiązywał. później zapewnienie Hitlera, że traktaty skapitulowała wobec Niemiec”. Z każdym
Jak przyznał w rozmowie z brytyjskim pre- z 1919 roku nie zostaną złamane. miesiącem była to groźba realniejsza – po
mierem, polska oferta sojuszu wojskowe- Rozmowy na linii Warszawa–Berlin za- unormowaniu relacji z Polską, Niemcy
go została odrzucona, aby nie wywoływać niepokoiły Pragę. Poseł czechosłowacki skierowali się w stronę Czechosłowacji.
wrażenia politycznego okrążenia Niemiec. spytał Becka, czy Hitler faktycznie zaofe- Dopiero wtedy Praga dostrzegła koniecz-
Zdaniem niektórych badaczy, Benes po- rował Polsce jakiś pakt, dodając jednocze- ność zawarcia z Polską sojuszu. Było już
dejrzewał, że wojna Polski z Niemcami jest śnie, że taka propozycja została im złożo- jednak za późno – pomimo zabiegów dy-
nieuchronna. Odrzucenie propozycji mia- na, jednak Praga ją kategorycznie odrzuci- plomacji francuskiej, Warszawa odrzucała
ło więc dawać nadzieję, że Czechosłowa- ła. Beck nie wykazał się uczciwością, wszystkie propozycje rozmów płynące
cja pozostanie poza konfliktem. stwierdzając, że Berlin Polsce takiej pro- z Pragi.
Chociaż chętna, żeby się zbliżyć, Polska pozycji nie składał. W styczniu 1934 roku
nadal zajmowała się sprawami mało istot- Francja i Czechosłowacja zostały zasko- Bolesne konsekwencje
nymi, gubiąc sens geopolityczny. Zamiast czone informacją o podpisaniu przez Pol- Wzajemna niechęć i krótkowzroczność
skupić się wyłącznie na przekonaniu Pra- skę i Niemcy deklaracji o niestosowaniu miały straszliwe konsekwencje. Oba kraje
gi do zagrożenia ze strony Berlina, w tym przemocy. Polska znalazła się w ogniu kry- przyjęły bardzo zwodniczą strategię, stojąc
krytycznym okresie poruszano także spra- tyki. Francja oskarżyła Warszawę o osła- na stanowisku, że nieuchronną niemiecką
wę sporu na Śląsku Cieszyńskim. Jak pi- bianie sojuszu i wspieranie niemieckiego agresję można skierować w stronę sąsia-
sał poseł Grzybowski, przy okazji paktu militaryzmu. da, samemu pozostając bezpiecznym. Tak
należy spróbować „załatwić sprawę Śląska Układ z Niemcami przekreślił nadzieję się jednak nie stało – „pokojowo” nasta-
Cieszyńskiego, na przykład w formie sze- na zbliżenie z Pragą. Co gorsza, Warszawa wiony Hitler najpierw pokonał Czecho-
rokiej autonomii dla terytorium o większo- rozpoczęła niezwykle ostrą kampanię pro- słowację, a następnie Polskę. Brak solidar-
ści polskiej”. Nic więc dziwnego, że roz- pagandową. Z inicjatywy MSZ zorganizo- ności i współpracy obu krajów jedynie mu
mowa Becka z Benesem we wrześniu wano manifestację z okazji 15-lecia kon- w tym pomogły. 
1933 roku nie zakończyła się niczym, prócz fliktu na Śląsku Cieszyńskim. Nakazano robert.czulda@redakcjawojskowa.pl

44 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | |

Panu ppłk. Krzysztofowi Panu kpt. mgr. inż.


Panu chor. sztab. Dariuszowi
OŚCIŁOWSKIEMU Arturowi POLOWI
SIEMIENOWICZ
oraz Jego RODZINIE wyrazy szczerego oraz głębokiego
oraz Jego RODZINIE
wyrazy współczucia i szczere współczucia z powodu śmierci
wyrazy szczerego współczucia
kondolencje z powodu śmierci
z powodu śmierci
OJCA
MAMY
OJCA
składają:
składają: dowódca, kadra komenda, kadra oraz pracownicy
składają:
i pracownicy wojska wojska Wyższej Szkoły Oficerskiej
kierownictwo, kadra i pracownicy
Dowództwa 16 Dywizji Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza
wojska Oddziału ŻW w Elblągu.
Zmechanizowanej. Kościuszki we Wrocławiu.

Z głębokim żalem i smutkiem przyjęliśmy wiadomość o tragicznej śmierci


Panu ppłk. Kazimierzowi
BACIAKOWI ppłk. mgr. inż. Jarosława MARTYŁY
oraz jego NAJBLIŻSZYM
wyrazy głębokiego żalu i szczerego Łącząc się z MAŁŻONKĄ i NAJBLIŻSZĄ RODZINĄ
współczucia z powodu śmierci w smutku i bólu, składamy najgłębsze kondolencje
i wyrazy szczerego współczucia.
TEŚCIOWEJ
Szef, kadra zawodowa i pracownicy wojska
składają: 12 Terenowego Oddziału Lotniskowego w Warszawie
dowództwo, kadra zawodowa,
żołnierze i pracownicy wojska
1 Mazurskiej Brygady Artylerii
w Węgorzewie. Z głębokim żalem i smutkiem
Wyrazy najgłębszego żalu
przyjęliśmy wiadomość o śmierci
i serdecznego współczucia
z powodu nagłej śmierci
gen. bryg. w st. spocz.
Mieczysława MAZURA
ppłk. Jarosława MARTYŁY
Chor. sztab. Tomaszowi
KOSIŃSKIEMU byłego zastępcy dowódcy Śląskiego
szefa Wydziału Budownictwa
wyrazy głębokiego współczucia Okręgu Wojskowego.
Wojskowego Zarządu Infrastruktury
z powodu tragicznej śmierci Odszedł od nas człowiek wielkiego
w Poznaniu.
serca, oddany służbie dla Ojczyzny.
Pogrążonym w żałobie i smutku
SYNA RODZINIE i NAJBLIŻSZYM
ŻONIE i CÓRCE
wyrazy głębokiego żalu i szczerego
składają:
składają kadra zawodowa współczucia
kadra i pracownicy
i pracownicy wojska składają:
Szefostwa Infrastruktury
10 Wrocławskiego Pułku dowódca, żołnierze i pracownicy
Inspektoratu Wsparcia Sił
Dowodzenia. Dowództwa Śląskiego Okręgu
Zbrojnych.
Wojskowego.

Panu sierż. sztab. Bogdanowi Panu Pułkownikowi Jackowi Panu płk. dypl. inż. Zbigniewowi
MICKIEWICZOWI JATCZAKOWI GAWLIKOWI
oraz jego NAJBLIŻSZYM Wojskowemu Prokuratorowi szefowi logistyki Wyższej Szkoły
wyrazy głębokiego żalu i szczerego Garnizonowemu w Poznaniu Oficerskiej Wojsk Lądowych
współczucia z powodu śmierci wyrazy głębokiego współczucia im. gen. Tadeusza Kościuszki
z powodu śmierci wyrazy szczerego oraz głębokiego
CÓRKI współczucia z powodu śmierci
MATKI
składają: MATKI
dowództwo, kadra zawodowa, składają
żołnierze i pracownicy wojska naczelny prokurator wojskowy oraz składają:
1 Mazurskiej Brygady Artylerii prokuratorzy i urzędnicy komenda, kadra oraz pracownicy
w Węgorzewie. Naczelnej Prokuratury Wojskowej. wojska Uczelni.

nr 46/2008 Polska Zbrojna 45


Patria Oyj, Kaivokatu 10 A, FI-00100 Helsinki, Finland, Tel.+358 20 4691, Fax +358 20 469 2022, info@patria.fi
MILITARIA PATROLOWCE

Rosomak, produkowany dzięki


współpracy fińskiej firmy Patria i
Wojskowych Zakładów Mechanicznych
SA w Siemianowicach Śląskich, zapewnia
www.patria.fi najwyższą ochronę i skuteczność działania
w misjach pokojowych dnia dzisiejszego i
przyszłości

46 Polska Zbrojna nr 41/2008


ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | | ||
MILITARIAMILITARIA
HISTORIAHISTORIA ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO I OWO || || |

UMOE MANDAL
TOMASZ GOS

OKRĘT RAKIETOWY
NA PODUSZCE
Po ponad dwudziestu latach dyskusji, projektowania i testów norweska marynarka wojenna
dostanie sześć okrętów rakietowych Skjold. Szybkich i zdolnych do pływania w akwenach
o głębokości niespełna metra!

Norwedzy zaczęli myśleć o S kjoldach „W 1986 roku ówczesne norweskie nostkę dużych prędkości z zachowaniem
w czasach, gdy w Polsce odczuwaliśmy Dowództwo Zaopatrzenia Materiałowe- stabilności. Nowe okręty miały się wy-
skutki stanu wojennego, a na świecie go Królewskiej Marynarki Wojennej i In- różniać dużym pokładem, dużymi we-
trwała zimna wojna. Nie znano jeszcze stytut Badań Obronnych postanowiły wnętrznymi wymiarami kadłuba oraz nie-
szeroko telefonii komórkowej, nie było określić podstawowe parametry technicz- wielkim zużyciem paliwa. Norwedzy zde-
laptopów. Norweskie jednostki miały być ne i sprawdzić dostępność nowoczesnych cydowali się na tworzywo FRP, bo
nowoczesne jak na tamte czasy. Do koń- technologii dla nowych okrętów rakieto- jest lżejsze o 20 procent od aluminium
ca przyszłego roku Norwedzy otrzyma- wych”, opowiada komandor porucznik re- i o 40–50 procent od stali. Materiał ten ma
ją ich sześć. I nie będą to okręty z minio- zerwy Tomasz Jokiel, starszy specjalista również właściwości sprzyjające znacz-
nej epoki, lecz z tej, która nadchodzi. w Oddziale Analiz i Prognoz Zarządu nemu zmniejszeniu wykrywalności przez
Rozpoznania i Walki Elektronicznej Szta- radary, co stanowi jedną z podstawowych
Kadłub jak piórko bu MW. „Miały one zastąpić przestarzałe, cech współczesnych okrętów.
Program Skjold sięga korzeniami po- ponad 25-letnie kutry rakietowe typu
łowy lat osiemdziesiątych, czyli czasów, Storm. W końcu, po ośmiu latach dysku- Parlament kontra minister
gdy zadania Królewskiej Marynarki Wo- sji, analiz i testów podjęto decyzję o budo- Na pierwsze próby morskie prototyp
jennej Norwegii skupiały się na „antyin- wie kadłuba sklasyfikowanego jako ACC okrętu (Skjold) wyszedł ze stoczni Man-
wazyjnej” obronie granicy morskiej (Air Cushion Catamaran – poduszkowiec dal 22 stycznia 1999 roku.
w strefie przybrzeżnej. Zasadniczym jej bocznokadłubowy), zbudowanego z war- „Podczas testów małych i średnich
elementem były liczne, wysoce manew- stwowego tworzywa sztucznego wzmoc- prędkości okazało się, że ma doskonałe
rowe siły nawodne składające się z ma- nionego włóknem węglowym, FRP. parametry”, mówi komandor Jokiel.
łych jednostek uderzeniowych, uzbrojo- Norwedzy uznali kadłub typu ACC za „Próby dużych prędkości w różnych wa-
nych w torpedy i rakiety. najlepszy, bo łączył osiąganie przez jed- runkach hydrometeorologicznych rów-

nr 46/2008 Polska Zbrojna 47


AAAAAAA MARYNARKA
MILITARIA AAAAAAAA WOJENNA
nież zakończyły się sukcesem”. Udało ale słuszność samej koncepcji poduszkow-
się uzyskać stałą prędkość ponad 50 wę- ca została dowiedziona.
złów, przy prędkości chwilowej przekra-
czającej 59 węzłów (czyli ponad 100 ki- Niewidzialny okręt
lometrów na godzinę). Jednostki typu Skjold charakteryzują
W 2000 roku okręt oficjalnie wszedł się bardzo małym oporem hydrodyna-
do służby w Królewskiej Marynarce Wo- micznym dzięki znacznie zmniejszonej,
jennej Norwegii. Początkowo miał być w porównaniu z katamaranem (lub kla-
Skjold w liczbach jednostką pokazową. Nie otrzymał żad- sycznym kadłubem), zanurzonej po-
Długość (m): 47,5 (ze zmodyfikowa- nego systemu bojowego, tymczasowo za- wierzchni kadłuba. Okręt ma boczne po-
nym dziobem). montowano na nim 76-milimetrową ar- duszki powietrzne. W ruchu jego zanu-
Wysokość (m): 13,5/15 (na matę Oto Melara 76/62 Super Rapid. Za- rzenie wynosi poniżej 1 metra. Daje to
poduszce powietrznej). częto badać drgania, jakie powstają pod- wielką swobodę przy patrolowaniu płyt-
Zanurzenie (m): na poduszce czas jej użycia i określać ich wpływ na kich akwenów. Z kolei podwójny kadłub
powietrznej – 0,9; bez poduszki konstrukcję kadłuba. Mimo pozytyw- gwarantuje większą wytrzymałość od ka-
powietrznej – 2,3. nych wyników tych testów, budowa no- dłubów pojedynczych.
Wyporność (t): 250/273 pełna. wych jednostek stanęła pod znakiem za- Zastosowanie przy budowie okrętu
Napęd główny: COGAG: pytania, ponieważ generał Sigurd Fri- około 150 kombinacji materiałów kom-
2 turbiny gazowe Pratt & Whitney svold, ówczesny szef norweskiego szta- pozytowych pozwoliło stworzyć panele
ST 40 – 10730 kM (2 x 4,4 MW); bu generalnego, był konstrukcyjne o dużej
2 turbiny gazowe Pratt & Whitney zdania, że inwestowa- Wartość całego programu wytrzymałości.
ST 18 – 5365 kM (2 x 1,96 MW). nie w nowe jednostki Skjold wynosi już około 800 Główną innowacją
Napęd strugowodny: 2 pędniki to marnotrawstwo pie- jest jednak to, że do
Rolls-Royce Kamewa 80 SII. niędzy. milionów dolarów. budowy konstrukcji
Wirniki nośne: 2 x MTU 6R 183 TE92 W dokumencie „Ana- nośnej zastosowano
(735 kW). liza obronności 2000”
Zaplanowano nawet materiały pochłania-
Prędkość (w): 47 przy stanie morza 3; Frisvold usilnie sprze- wycofanie okrętów ze jące promieniowanie
60 przy stanie morza 0. ciwiał się rozpoczęciu radiolokacyjne. Cha-
Zasięg (Mm): 800 przy prędkości mar- produkcji Skjoldów, służby. Najwcześniej rakterystyczną nad-
szowej 42 w i na spokojnym morzu. argumentując, że prze- budówkę wykonano
Załoga: 15–18 osób (pomieszczenia
w latach 2033–2039
znaczone na to fundu- z dużych, płaskich pa-
dla 21 osób). sze będą lepiej użyte, gdy wykorzysta się neli pochłaniających lub rozpraszających
Arsenał rakietowy: 8 rakiet woda–wo- je do sfinansowania innych pozycji pro- promieniowanie radiolokacyjne, łączo-
da Kongsberg NSM (naprowadzanie gramu modernizacji sił zbrojnych. Nie nych w taki sposób, aby uniknąć kątów
inercyjne, pasywne na podczerwień; przekonał jednak parlamentarzystów. prostych i osłaniać wszystkie włazy.
zasięg do 200 km/108 Mm, prędkość W czerwcu 2001 roku parlament Norwe- Wloty powietrza do turbin gazowych
0,9 Ma, głowica bojowa 120 kg); rakie- gii zaakceptował rozpoczęcie produkcji i wirników nośnych pokryto siatką po-
ty woda-powietrze Mistral 2 (naprowa- kolejnych pięciu Skjoldów. Szef sztabu chłaniającą promieniowanie radioloka-
dzanie na podczerwień, zasięg do Królewskiej Marynarki Wojennej Nor- cyjne, zaś osłony okien na głównym sta-
4 km/2,2 Mm, głowica bojowa 3 kg). wegii kontradmirał Jan Erik Finseth ar- nowisku dowodzenia mają właściwości
Artyleria: 1x76 mm armata Oto Melara gumentował wtedy, że właśnie lekkie rozpraszające.
76/62 Super Rapid (szybkostrzelność jednostki nawodne odegrają ważną rolę Pierwotnie Skjold był tak zaprojekto-
120 pocisków/min, zasięg do w przyszłych operacjach międzynarodo- wany, by wytrzymał drgania powodo-
16 km/8,7 Mm, waga pocisku 6 kg). wych. Skjold nie miał służyć już „anty- wane prowadzeniem ognia z armaty
Systemy transmisji danych: Senit inwazyjnej” obronie granicy morskiej, 57-milimetrowej. Później przezbrojono
2000; Link 11/16. lecz brać udział w organizowanych przez go jednak w armatę 76-milimetrową.
System kierowania NATO misjach. Wymagało to tym samym pokładu do-
uzbrojeniem: Ceros 200 (pasmo J); Okręt wzbudził zainteresowanie amery- stosowanego do pochłaniania drgań wy-
VIGY-20 (pasywny, optoelektroniczny). kańskiego Dowództwa Morskich Sił Spe- twarzanych przez uzbrojenie większego
Stacja bojowa (WCN/WCP): cjalnych. Skjold wraz z załogą został na kalibru.
MRR-3D(NG) – pasmo G, zintegrowany 12 miesięcy przekazany do ośrodka w Lit- Głównym uzbrojeniem jednostki bę-
IFF. tle Creek w Wirginii w celu oceny parame- dzie osiem rakiet NSM, rozlokowanych
Radar nawigacyjny: Bridgemaster E trów technicznych. W tym czasie prezen- w dwóch poczwórnych wyrzutniach ukry-
(pracujący w paśmie I). towany był amerykańskim Morskim Siłom tych w części rufowej. Do odpalenia ra-
Specjalnym jako przyszłościowy środek kiet wyrzutnie są wysuwane na zewnątrz
transportu. pod kątem 25 stopni. W ubiegłym roku
W 2003 roku, po powrocie do Norwe- rząd norweski zdecydował się przezna-
gii, okręt zakończył pierwszy etap kariery. czyć dodatkowe pieniądze na zakup pod-
Tymczasowo wycofany z linii, wrócił do systemu łączności satelitarnej. Wartość
stoczni Mandal w celu przebudowy do całego programu Skjold wynosi już oko-
standardu produkcji seryjnej. Wszystkie ło 800 milionów dolarów. Zaplanowano
uzyskane parametry techniczne były dla nawet wycofanie okrętów ze służby. Naj-
Norwegów satysfakcjonujące. Niektóre wcześniej w latach 2033–2039. 
rzeczy na okręcie trzeba było udoskonalić, tomasz.gos@redakcjawojskowa.pl

48 Polska Zbrojna nr 46/2008


||
ZAPIS FORUM
ZAPIS ||
FORUM NA
NA CELOWNIKU ||
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY ||
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE| |
PO SŁUŻBIE ||
HISTORIAHISTORIA || ||
ŚWIAT PRASA
MILITARIAMILITARIA || |
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO
ŚWIAT NA WSCHODZIE BEZ ZMIAN?

NAFTOWA NIESTABILNOŚĆ przede wszystkim Rosja będzie musia-


ła skorygować nie tylko założenia budże-
tu, ale i plany budowy swojej potęgi po-
litycznej z wykorzystaniem podstawy su-
WOJCIECH KONOŃCZUK
rowcowej. Kreml najwidoczniej przyjął
Spadek cen ropy na rynkach światowych z rekordowego poziomu drogą ropę za pewnik i na tym zaczął bu-
147 dolarów za baryłkę w lipcu do 57 dolarów w końcu października dować swoje ambitne założenia w poli-
tyce zagranicznej. W ostatnich tygo-
wywołał zadowolenie konsumentów paliw i popłoch w Rosji. dniach można było między innymi ob-
serwować flirt Moskwy z OPEC (Orga-
nization of the Petroleum Exporting Co-
untries), kartelem 13 państw, wydoby-
wających około 40 procent ropy na świe-
cie. Choć Rosja nie jest członkiem orga-
nizacji, to zmierza do zacieśnienia z nią
współpracy. W końcu września wysłała
najliczniejszą w historii delegację na kon-
ferencję OPEC w Wiedniu, a rosyjski mi-
nister energetyki Siergiej Szmatko mó-
wił wprost, że Rosja chce wywierać
większy niż dotychczas wpływ na ceny
ropy na świecie. Nie wiadomo wpraw-
dzie, jak chciałaby to robić, bo nie ma
do tego instrumentów.
Koncernom
brakuje motywacji
Obserwowana obniżka cen podziała-
ła jak chłodny prysznic na wła-
dze rosyjskie. Specyfika
rynku ropy sprawia jed-
W tym roku Rosja nak, że jej ceny są nie-
po raz pierwszy od kilku prognozowalne. Trud-
lat zanotuje spadek wydobycia no zatem przewidy-
surowców, a tamtejsze firmy wać, ile może koszto-
naftowe skarżą się, że wać baryłka tego su-
osja jest drugim najwięk- poszybowała ona nie obowiązujący system podatkowy rowca za rok. Co cie-
szym, po Arabii Saudyj- w górę, a w dół. Co jest przeszkodą w ich kawe, Arabia Saudyj-
skiej, producentem ropy na to oznacza dla Rosji? dalszym rozwoju ska zakłada, że wartość
świecie z niemal 12-pro- W budżecie na kolejny ropy w dłuższym okresie
centowym udziałem. Zy- rok wartość ropy została powinna kształtować się na
ski z eksportu surowców określona na 120 dolarów. Je- poziomie 80–90 dolarów. Nie
energetycznych dają około 1/3 docho- śli obecny poziom cen utrzyma się mniejszym wyzwaniem dla Rosji niż
dów rosyjskiego budżetu. Oznacza to, przez dłuższy czas, to Rosja może mieć cena ropy jest rysujący się spadek wy-
że Rosja jest uzależniona od sprzedaży poważne problemy. Tamtejsi ekonomi- dobycia. Rosyjskie koncerny naftowe
ropy i tak istotny spadek cen surowców ści różnią się w szacunkach, przy jakiej nie mają wystarczających impulsów,
nie może nie mieć wpływu na stan ro- cenie ropy budżet państwa będzie defi- szczególnie podatkowych, ze strony
syjskiej gospodarki. W dodatku, sektor cytowy. Oceny wahają się od 45 do 75 państwa, aby w dalszym ciągu zwięk-
naftowy tego państwa od kilku miesię- dolarów. Z całą pewnością Moskwa bę- szać produkcję. W dodatku potrzebne
cy znajduje się w stanie, który można dzie musiała jednak dokonać korekty są kosztowne i czasochłonne inwestycje
określić jako alarmujący. W tym roku budżetu, uwzględniającej nowe ceny. w nowe złoża. Jak na razie rosyjscy naf-
Rosja po raz pierwszy od kilku lat za- Ropa za 60–70 dolarów nie jest jed- ciarze skarżą się na zbytnią pazerność
notuje spadek wydobycia, a tamtejsze nak tragedią dla gospodarki rosyjskiej. podatkową państwa. Niedawno obniże-
firmy naftowe skarżą się, że obowiązu- Można odnieść wrażenie, że większość niu uległo cło eksportowe, ale ich zda-
jący system podatkowy jest przeszkodą ekspertów zbyt szybko uwierzyła, iż ten niem jest to środek niewystarczający.
w ich dalszym rozwoju. surowiec już pozostanie drogi. Tymcza- Obecna sytuacja z cenami ropy pokazu-
sem obecna cena oznacza powrót do sta- je, że budowanie długoterminowej sta-
Efekt kryzysu nu z początku 2007 roku. Władimir bilności ekonomicznej państwa z wyko-
Przyczyną gigantycznej obniżki ceny Putin budował podstawę ekonomiczną rzystaniem surowców energetycznych
ropy jest globalny kryzys finansowy. swoich rządów (od 2000 roku), kiedy nie zdaje egzaminu. 
W ostatnich miesiącach eksperci pro- ropa kosztowała 30–60 dolarów za ba- polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
gnozowali raczej wzrost ceny „czarne- ryłkę. Obecny spadek jej wartości za-
go złota” do poziomu nawet 200 dola- pewne wpłynie na tamtejszą gospodar- Autor jest analitykiem
rów do końca 2008 roku, a tymczasem kę, spowoduje wolniejszy wzrost, ale Ośrodka Studiów Wschodnich

50 Polska Zbrojna nr 46/2008


ZAPIS ||
ZAPIS FORUM ||
FORUM NA
NA CELOWNIKU ||
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY ||
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE| |
PO SŁUŻBIE ||
HISTORIAHISTORIA || ||
ŚWIAT PRASA
MILITARIAMILITARIA || |
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO

nr 40/2008 Polska Zbrojna 51


ŚWIAT
AAAAAAA
ŚWIAT KENIA
DEMOKRATYCZNA
AAAAAAAA REPUBLIKA KONGA

REUTERS/FORUM
TA D E U S Z W RÓ B E L

NIENAWIŚĆ I ZŁOTO
W cieniu wojny z terroryzmem tli się od lat krwawy konflikt na wschodzie Konga. Pomimo obecności sił
pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych i armii rządowej znacząca część obszaru granicznych
prowincji jest we władaniu różnych zbrojnych milicji.

Sekretarz generalny ONZ Ban Ki Mun je wiele samolotów z transportami broni szasie są w rozsypce. Naoczni świadko-
ogłosił 3 listopada, że nominuje byłego pre- i amunicji dla wojsk rządowych. Były też wie opowiadali, że żołnierze byli zdener-
zydenta Nigerii Oluseguna Obasanjo na doniesienia, że do wojny przygotowuje się wowani i strzelali bez powodu w powie-
swojego specjalnego wysłannika w Demo- Nkunda, który miał rekrutować bojowni- trze. Wielu starało się zdobyć jakikolwiek
kratycznej Republice Konga (DRK). Po- ków wśród Tutsi żyjących w Burundi środek lokomocji, by uciec na zachód
wodem są trwające od kilku miesięcy wal- i Rwandzie. Zbrojne starcia rozpoczęły przed nadciągającymi siłami Nkundy.
ki między rebeliantami z Narodowego się w sierpniu. Nawet wsparcie ze strony Nie omieszkali też przy okazji dokonać
Kongresu Obrony Ludu (CNDP), któremu sił ONZ nie pozwoliło armii rządowej rabunków. Sekretarz generalny ONZ
przewodzi samozwańczy „generał” Lau- utrzymać pozycji. Rebelianci zajmowali w końcu października wspomniał o „upad-
rent Nkunda. Uważa się on za obrońcę kolejne miejscowości. W końcu ubiegłe- ku dyscypliny” w szeregach rządowych.
uchodźców z ludu Tutsi, którzy zbiegli go miesiąca zdobyli dużą bazę wojskową
w 1994 roku do prowincji Kiwu Południo- w Rumangabo. Bez dowódcy
we i Północne z sąsiedniej Rwandy, gdzie Nie ma dowodów, że w szeregach CNDP Nie bardzo też radzi sobie misja ONZ.
doszło do czystek etnicznych. Dla przeciw- walczą żołnierze z Rwandy, o czym mó- Zaledwie po siedmiu tygodniach zrezygno-
ników jest natomiast terrorystą i marionet- wią kongijskie władze. Jednak kraj ten jest wał z dowodzenia nią, z „powodów osobi-
ką władz w Kigali. na pewno zapleczem logistycznym bun- stych”, Hiszpan, generał porucznik Vicen-
towników. Rwanda wspiera ich też przez te Diaz de Villegas y Herreria. Na począt-
Pełzająca wojna granicę ogniem artylerii i czołgów. Rwan- ku października w MONUC było prawie
Walki, które spowodowały falę uchodź- dyjczycy mieli między innymi zestrzelić 17 200 żołnierzy, w tym ponad 700 obser-
ców szacowaną na kilkaset tysięcy, nie wy- śmigłowiec należący do misji ONZ watorów wojskowych i 304 policjantów.
buchły z dnia na dzień. Już w lipcu obec- w Demokratycznej Republice Konga Większość z nich służy w Dywizji Wschod-
ni we wschodnim Kongu dziennikarze sy- (MONUC). Relacje z rejonu Gomy wska- niej, której sztab znajduje się w Kisangani.
gnalizowali, że na lotnisku w Gomie lądu- zują, że wojska wierne władzom w Kin- W jej skład wchodzą trzy brygady: Ituri

52 Polska Zbrojna nr 46/2008


ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE
HISTORIAHISTORIA | | ŚWIAT PRASA
MILITARIAMILITARIA ||
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO || || |
Armia Boga
P oza waśniami etnicznymi innym po-
wodem destabilizacji Prowincji
Wschodniej (dawniej Górne Kongo) jest
działalność ugandyjskich rebeliantów
z ugrupowania Boża Armia Oporu, zwa-
nego też Armią Boga. Napadają oni na
pograniczne osady, paląc i mordując.
Porywają też dzieci, które później wciela-
ją w swe szeregi. Dziesiątki tysięcy ludzi
uciekło z domów, gdy w październiku re-
belianci zaatakowali kilkanaście wiosek.
Podobne napaści były też we wrześniu. MONUC
LRA ulokowało w 2005 roku swe obozo-
wiska w DRK, w Parku Narodowym
BIERNOŚĆ SIŁ POKOJOWYCH powoduje, że tracą one autorytet, który i tak był już mocno
Garamba. Liczba rebeliantów
nadszarpnięty przez skandale obyczajowe i nielegalne interesy. Niektórzy Afrykanie nazywają per-
szacowana jest na tysiąc osób. sonel ONZ „turystami”.
w Bunii, Kiwu Południowe w Bukavu i Ki- rodowym Kongresem Obrony Ludu repre- ców uciekali do Zairu Hutu, którym sprzy-
wu Północne w Gomie. „Błękitne hełmy” zentującym Tutsi. Jednak region ten za- jał rząd tego kraju.
mają pojazdy pancerne oraz śmigłowce, mieszkuje kilka innych grup etnicznych, W następnych latach kipiący wulkan na
w tym bojowe Mi-24. Szef francuskiej dy- z których niemal każda ma zbrojne mili- wschodzie eksplodował na cały kraj. Jesie-
plomacji Bernard Kouchner stwierdził, cje. I tak Tutsi oskarżają armię, że wspiera nią 1996 roku wybuchła wojna domowa.
że „potrzebują one większych zdolności Siły Demokratyczne na rzecz Wyzwolenia Siły powstańcze, złożone głównie z Tutsi
ofensywnych”. Widzi też potrzebę wzmoc- Rwandy (FDLR), czyli bojówki ich śmier- i wspierane przez Burundi, Rwandę i Ugan-
nienia mandatu sił pokojowych. Ich bier- telnych wrogów – Hutu. Pomimo zaprze- dę, obaliły wieloletniego dyktatora Mobu-
ność powoduje, że tracą autorytet, który czeń wojskowi kongijscy ponoć nadal tu Sese Seko. W maju 1997 roku w fotelu
i tak był już mocno nadszarpnięty przez współpracują też z milicją Mai-Mai. prezydenckim zasiadł lider Zjednoczone-
skandale obyczajowe i nielegalne interesy. W październiku w rejonie Ituri pojawiła się go Sojuszu Sił Demokratycznych na rzecz
Żołnierze dostarczali rebeliantom broń, za natomiast nowa zbrojna grupa, Ludowy Wyzwolenia Kongo-Zairu Laurent-Desi-
którą tamci płacili nielegalnie wydobytym Front na rzecz Sprawiedliwości w DRK re Kabila. Jednak jesienią następnego ro-
złotem lub kością słoniową. (FPJC). ku doszło do zerwania sojuszu. Rwanda
Wojska Narodów Zjednoczonych nie spi- Konflikt ma nie tylko wymiar et- i Uganda odwróciły się od Kabili
sały się też wcześniej w Rwandzie. Niektó- niczny. Według Associated i wsparły jego przeciwników
rzy Afrykanie nazywają personel ONZ „tu- Press Nkunda chce roz- z Kongijskiego Zjednoczenia
rystami”, zaś dowódcy oenzetowscy tłuma- mawiać z władzami Bogactwem, jak też na rzecz Demokracji.
czą nieskuteczność tym, że ich siły są zbyt w Kinszasie o „wątpli- przekleństwem Konga są Wybuchła druga wojna
rozciągnięte na obszarze DRK. Już zapo- wościach”, jakie ma złoża złota i diamentów. kongijska, nazywana też
wiedziano wzmocnienie 800-osobowego odnośnie do wartej Wydobywane nielegalnie pierwszą wojną afrykań-
służą finansowaniu
garnizonu w Gomie oddziałami z innych pięć miliardów dola- wojen
ską, ponieważ rząd w Kin-
części kraju. rów umowy dotyczącej szasie wsparły wojska Ango-
Brytyjski wiceminister do spraw Afry- eksploatacji bogactw na- li, Namibii i Zimbabwe. Co
ki, Azji i ONZ Lord Mark Malloch- turalnych regionu podpisanej prawda 10 lipca 1999 roku sześć za-
-Brown powiedział w wywiadzie dla BBC, przez nie z Chinami. Bogactwem, jak angażowanych w konflikt państw podpisa-
że Unia Europejska powinna wysłać do też przekleństwem kraju są złoża złota ło w stolicy Zambii Lusace porozumienie
DRK żołnierzy, jeśli załamie się kruchy ro- i diamentów. Wydobywane nielegalnie słu- pokojowe, ale nie zakończyło ono konflik-
zejm między wojskami rządowymi a rebe- żą finansowaniu wojen. W proceder zaan- tu. Za jego formalny koniec uznaje się po-
liantami i trzeba będzie wzmocnić tam si- gażowane są wszystkie strony konfliktu. rozumienie podpisane 30 lipca 2002 roku
ły oenzetowskie. Takiej opcji nie wyklu- Bywa, że wspólne interesy robią nawet w Pretorii. Ostatnie obce wojska opuściły
czył też Bernard Kouchner, wspominając wrogowie. DRK dopiero wiosną 2003 roku. Wcze-
o 1500-osobowym kontyngencie. Politycy Obecne walki są nową fazą konfliktu śniej, w 1999 roku, pojawiły się tam siły
zapewniają, że nie dopuszczą, by na wscho- trwającego już od 15 lat, których podło- pokojowe ONZ. Początkowo w tym kraju
dzie DRK powtórzyło się ludobójstwo po- żem jest ślepa nienawiść etniczna między byli tylko obserwatorzy wojskowi.
dobne do tego, jakie miało miejsce w 1994 ludami Tutsi i Hutu. Jej wybuch w 1994 Część kongijskich ugrupowań nie złoży-
roku w Rwandzie. Tylko czy będą chętni roku w Rwandzie doprowadził do wymor- ła broni. Pokoju nie doczekał Kabila, któ-
do gaszenia pożaru? Brytyjski minister dowania przez bojówki Hutu około 800 ry w sierpniu 2001 roku padł ofiarą zama-
spraw zagranicznych David Miliband już tysięcy Tutsi. Część z nich zbiegła do chu. Następcą został jego syn, Joseph. Póź-
oświadczył, że Londyn „w tym momen- DRK, która wówczas nazywała się jesz- niej odbyły się wybory parlamentarne i pre-
cie” nie przewiduje wysłania wojsk w re- cze Zairem. Inni uszli do Ugandy, gdzie zydenckie, ale nie miało to większego
jon kryzysu. otrzymali wsparcie militarne. Kilka mie- wpływu na pogrążony w chaosie wschód
sięcy później sytuacja się odwróciła. Tut- Konga. Ostatnie porozumienie pokojowe,
Wspólne interesy wrogów si odzyskali kontrolę nad Rwandą. Efek- które podpisano w styczniu w Gomie, prze-
Obecnie główna oś konfliktu we wschod- tem tej zmiany była nowa fala zbiegów. trwało sześć miesięcy. 
nim Kongu przebiega między rządem a Na- Tym razem przed zemstą współmieszkań- tadeusz.wrobel@redakcjawojskowa.pl

nr 46/2008 Polska Zbrojna 53


ZAPIS WYDARZENIA

Budować czy
zlikwidować?
USA. „Jest dla mnie jasne, że
Barack Obama zamierza zacho-
wać ten program. Na początku
jego kampanii uważano, że bę-
dzie chciał go odłożyć na półkę,
gdyż ma zastrzeżenia co do nie-
zawodności obrony antyrakieto-
wej. Teraz jednak szereg sygna-
łów wskazuje, że Obama chce
kontynuować budowę tarczy”,
powiedział 6 listopada PAP eks-
pert do spraw obronności Wess
Mitchell, związany z waszyng-

US DOD
Wyzwanie wizyty w tym kraju przyszły
prezydent USA zapowiedział
mowie z BBC wskazał też jako
warunek rozmów pokojowych
dla Obamy
USAF

uczynienie go głównym frontem wycofanie się stamtąd wszyst-


w „wojnie z terrorem”. Obama kich zagranicznych żołnierzy.
tońskim Centrum Analiz Polityki AFGANISTAN. Zdaniem nor- mówił zarówno o nasileniu dzia- Zaś prezydent Hamid Karzaj
Europejskiej (CEPA), o przyszło- weskich ekspertów jednym łań militarnych, jak i o wzmoże- w depeszy gratulacyjnej do Ba-
ści planowanych w Europie z najważniejszych zadań stoją- niu wysiłków mających na celu racka Obamy zaapelował, by
Środkowej baz systemu obrony cych przed Barackiem Obamą odbudowę i rozwój tego kraju. po objęciu władzy położył on
antyrakietowej. Mitchell zwrócił będzie uwolnienie Afganistanu Talibowie już ostrzegli go, by kres zabijaniu cywilów w Afga-
uwagę, że sam Obama popierał od zagrożenia ze strony talibów. nie przysyłał dodatkowych nistanie. Znacząca część ludzi
Dziennik „Aftenposten” przy- wojsk do Afganistanu. Ich rzecz- ginie tam w wyniku pomyłko-
ostatnio plany budowy jego ele-
pomniał, że podczas lipcowej nik Quar Jusuf Ahmadi w roz- wych ataków lotniczych. (ted)
mentów w Polsce i Czechach,
podobnie jak jego bliscy współ-
pracownicy, wiceprezydent elekt
Joe Biden, Gregory Craig
i Richard Danzig, wymieniany
Rakietowy straszak
jako jeden z kandydatów na sze-
Jednym z rosyjskich posunięć odwetowych za budowę elementów amery-
fa Pentagonu w nowej demokra- kańskiego systemu obrony przeciwrakietowej w Polsce i Czechach ma być
tycznej administracji. Choć, jak rozmieszczenie taktycznych rakiet Iskander w enklawie kaliningradzkiej.
zauważył, będą dalsze naciski
ROSJA. „Działania ogłoszone ła listę planowanych kontrposu- mieszczenie w obwodzie kalinin-
na zablokowanie funduszy na dzisiaj przez rosyjski rząd są roz- nięć wobec amerykańskiej tarczy gradzkim rakiet taktycznych
ten cel. Stąd brytyjski tygodnik czarowujące”, oświadczył 6 listo- antyrakietowej w Europie. Uczy- Iskander, jak też odstąpienie od
„Jane’s Defense Weekly” napi- pada rzecznik Departamentu Sta- nił to prezydent Dmitrij Mie- planowanej redukcji pocisków
sał ostatnio, że program tarczy nu USA Sean McCormack. Pod- dwiediew w swym pierwszym strategicznych. Dlatego nie zosta-
antyrakietowej obejmą prawdo- kreślił, że amerykański system orędziu do Zgromadzenia Fede- nie rozformowana mająca trzy
podobnie cięcia budżetowe obrony przeciwrakietowej, której ralnego, czyli dwóch izb rosyjskie- pułki dywizja strategicznych
w zdominowanym przez demo- elementy zostaną zainstalowane go parlamentu. Zapowiedział roz- wojsk rakietowych w Kozielsku,
kratów Kongresie, gdyż w obli- w Polsce i w Czechach, nie jest która ma rakiety RS-18 o zasięgu
wymierzony w Rosję. „Mam na- 10 tysięcy kilometrów. Przywód-
czu kryzysu ekonomicznego bę-
dzieję, że Moskwa któregoś dnia ca Rosji ujawnił, że z terytorium
dą oni chcieli wprowadzić znacz-
to zrozumie”, dodał. „To są rakie- enklawy kaliningradzkiej zakłó-
ne oszczędności. „Niektóre pro- ty przechwytujące, przeznaczone cane będzie środkami radioloka-
gramy wojskowe będą musiały do obrony naszych europejskich cyjnymi funkcjonowanie instala-
zniknąć. Mam wrażenie, że pro- sojuszników oraz samych USA cji amerykańskiego systemu
gram tarczy antyrakietowej mo- przed rosnącym ryzykiem ataku w Polsce i Czechach. Miedwie-
że być jednym z nich”, powie- rakietami balistycznymi z Bliskie- diew powiedział, że ma być wy-
dział PAP Paul Beaver ekspert go Wschodu”, wtórował mu rzecz- korzystywana do tego także Ma-
grupy badawczej „Jane’s De- nik Pentagonu Bryan Whitman. rynarka Wojenna Rosji. „Zatwier-
SERGIEY RIABSEV

mence”. Stwierdził, że podobny W dniu, gdy w Stanach Zjedno- dziłem nową konfigurację sił
los może spotkać myśliwiec wie- czonych świętowano zwycięstwo zbrojnych naszego kraju. To
Baracka Obamy w wyborach wszystko, z czym stykamy się
lozadaniowy JSF. (t) Rakieta taktyczna Iskander
prezydenckich, Rosja przedstawi- w ostatnich latach – konstruowa-

54 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | |

Zmiany na górze szkolenia wojskowego. Musimy


odpowiednio wyedukować na- Krytyczny kich USA. „Powtarzam, uwa-
żam za bardzo prowincjonalne
GRUZJA. Prezydent Micheil Sa-
akaszwili zwolnił 4 listopada sze-
szych oficerów”, podkreślił Sa-
akaszwili, który tydzień wcze-
minister dzielenie się we Włoszech na
zwolenników McCaina i Oba-
fa Połączonego Sztabu Sił Zbroj- śniej zdymisjonował premiera WŁOCHY. „Patrzę z wielkim my”, dodał. Nie podobała mu
nych Gruzji generała brygady Za- Lado Gurgenidzego. zainteresowaniem, zaangażo- się też „skłonność” do tworze-
zę Gogawę. Nowym szefem szta- Tymczasem Rosja chce, aby Unia waniem i uwagą na to, co dzie- nia analogii między wyborami
bu będzie podpułkownik Vla- Europejska wysłała do Gruzji je się w USA, ale nie podoba w Stanach Zjednoczonych a sy-
dimer Czaczibaja. „Ta decyzja więcej obserwatorów. „Obecnie mi się mówienie: jestem za tym tuacją we Włoszech. „W każ-
została podjęta w wyniku analizy jest tam 300 obserwatorów, ich czy jestem za tamtym”, oświad- dym razie będziemy gotowi od-
wydarzeń z sierpnia”, powiedział liczba powinna się zwiększyć, by czył minister obrony Ignazio grywać rolę jako państwo za-
prezydent podczas spotkania uspokoić delikatną sytuację”, po- La Russa, odnosząc się do po- przyjaźnione i sojusznicze wo-
w ministerstwie obrony. Tłuma- wiedział informator agencji AFP pierania przez włoskich polity- bec nowej administracji, jaka-
czył, że następca Gogawy będzie z Kremla. Jednocześnie oskarżył ków jednego lub drugiego kan- kolwiek ona będzie”, zadekla-
musiał się zmierzyć z problema- Gruzinów o „prowokacje” w stre- dydata w wyborach prezydenc- rował Ignazio La Russa. (wr)
mi wynikłymi podczas sierpnio- fach buforowych, z których 8 paź-
wego konfliktu zbrojnego z Ro- dziernika wycofała się armia ro-
sją. „Potrzebujemy modernizacji syjska, i do których zostali wysła-

JING-KAI CHIOU
sił zbrojnych i odpowiedniego wy- ni obserwatorzy. (w)

Ofiary statystyki
Wojskowi są podejrzani o zabójstwa cywilów, którzy
w meldunkach byli przedstawiani jako partyzanci.
KOLUMBIA. Dowódca wojsk śniu ich ciała znaleziono
lądowych generał Mario Mon-
toya poinformował 4 listopada
o swoim ustąpieniu w związku
w zbiorowych grobach w pobli-
żu granicy z Wenezuelą.
Skandal ten skłonił prezydenta
Historyczna wizyta
z podejrzeniem, że jego pod- Alvara Uribe do wydalenia CHINY–TAJWAN. W trakcie sięcznie bezpośrednich lotów
władni mogą być odpowiedzial- w końcu października z armii pierwszej od 60 lat wizyty na maszyn transportowych. Mają
ni za uprowadzenie i zamordo- 27 wojskowych – trzech gene- Tajpej wysokiej rangi wysłanni- one latać nową, krótszą trasą.
wanie grupy cywilów. Afera rałów, 11 pułkowników, czte- ka Pekinu, przewodniczącego Samoloty tajwańskie będą mo-
wybuchła w związku ze znik- rech majorów, kapitana, porucz- Stowarzyszenia do spraw Sto- gły lądować na 16 chińskich lot-
nięciem 11 mężczyzn, w wieku nika i siedmiu podoficerów. sunków w Cieśninie Tajwań- niskach, teraz mają dostęp tyl-
17–32 lat, z ubogich przed- Trwa też śledztwo wobec ponad skiej, odpowiedzialnego za kon- ko do pięciu. Ustanowiony zo-
mieść Bogoty. Zostali oni zwer- 2300 funkcjonariuszy służb takty Chin z Tajwanem, 4 listo- stał także bezpośredni szlak
bowani na początku roku do bezpieczeństwa. Prokuratorzy pada podpisano kilka „histo- morski dla frachtowców pływa-
pracy w prowincji Santander badają 535 przypadków śmier-
rycznych” porozumień, dotyczą- jących między wyspą a konty-
Północny, a w sierpniu i wrze- ci z ostatnich 18 miesięcy. (t)
cych przede wszystkim wymiany nentem – łączyć ma 11 portów
handlowej, a także stworzenia na Tajwanie z 63 portami w Chi-
nie globalnego systemu obrony stwa” proponowanym przez Ro- stałych połączeń komunikacyj- nach. Partnerem tajwańskim
przeciwrakietowej, otaczanie nas sję Europejczykom. Według ro- nych. Tygodniowa liczba połą- w rozmowach chińskiego wy-
bazami wojskowymi, niepohamo- syjskiego eksperta wojskowego czeń lotniczych ma się potroić, słannika był Chiang Pin-kung,
wane rozszerzanie NATO i inne generała Władimira Dworkina,
z 36 do 108. Zadecydowano przewodniczący Fundacji do
podarunki dla Rosji – prowadzi głównego analityka Centrum
do wniosku, że testowana jest na- Bezpieczeństwa Międzynarodo- też o zwiększeniu do 60 mie- spraw Wymiany w Cieśninie. (wt)
sza wytrzymałość”, powiedział wego rosyjskiego Instytutu Go-
Miedwiediew.
Na jego deklaracje zareagowały
spodarki Światowej i Stosunków
Międzynarodowych, „to decyzja
Dwa stanowiska
sojusz północnoatlantycki, Unia polityczna, bo z militarnego punk- IZRAEL–AUTONOMIA PALE- żołnierzy. Wzrost napięć w rejo-
Europejska oraz państwa europej- tu widzenia niewyobrażalna jest STYŃSKA. W nocy z 4 na 5 paź- nie Strefy Gazy prowadzić może
skie. „Jeśli to się potwierdzi, wy- sytuacja, by rakiety te mogły zo- dziernika około 20 palestyńskich do całkowitego załamania poro-
woła poważne zaniepokojenie co stać użyte”. „Oznaczałoby to roz- rakiet wystrzelonych ze Strefy Ga- zumienia zawartego w czerwcu.
do zgodności z istniejącymi zało- pętanie wojny z NATO, czego zy spadło na południowe tereny Politycy izraelscy są podzieleni
żeniami kontroli zbrojeń”, powie- nigdy nie zrobimy; Sojusz też Izraela. W odwecie siły izraelskie w opiniach co do kontynuowania
dział AFP rzecznik NATO Ro- zresztą nigdy nie zaatakuje Rosji, zbombardowały domniemane po- rozmów pokojowych przed wy-
bert Pszczel, odnosząc się do pla- która ma broń nuklearną”, dodał. zycje Hamasu, zabijając sześciu borami parlamentarnymi. Stojąca
nów Moskwy rozmieszczenia ra- Wbrew temu, co twierdzą rosyj- Palestyńczyków. Wcześniej, po na czele rządzącej w Izraelu par-
kiet w rejonie Kaliningradu. „To scy politycy, Dworkin wyraził tym, gdy Izraelczycy wjechali do tii Kadima Cipi Liwni, która jest
dla mnie niemiłe zaskoczenie. przekonanie, że amerykańskie ra- Strefy Gazy, doszło do wymiany szefową dyplomacji, opowiada się
Z pewnością musimy zbadać kiety przechwytujące, które mają ognia. Źródła palestyńskie mówią za ich dalszym prowadzeniem,
szczegółowo tę sprawę i następ- zostać umieszczone w Polsce, o co najmniej jednym zabitym bo- zaś dwóch innych ministrów rzą-
stwa”, skomentowała plany Mo- „nie będą stanowić zagrożenia dla jowniku Hamasu i trzech rannych. du przejściowego, spraw we-
skwy unijna komisarz do spraw strategicznych sił nuklearnych Rzeczniczka armii izraelskiej po- wnętrznych Meir Szeetrit i infra-
stosunków zewnętrznych Benita Rosji”, gdyż mogłyby najwyżej informowała, że wcześniej odkry- struktury Benjamin Ben-Eliezer,
Ferrero-Waldner. Zauważyła, że strącić jeden z setek wystrzelo- to tunel zbudowany przez człon- postuluje zamrożenie negocjacji
zapowiedzi ulokowania rakiet roz- nych przez nią pocisków bali- ków Hamasu na granicy, który z Palestyńczykami i Syrią do cza-
mijają się z „paktem bezpieczeń- stycznych. (tw) miał ułatwić im uprowadzanie su lutowych wyborów. (ted)

nr 46/2008 Polska Zbrojna 55


Koperski Jakubiec Wright
„Oblicza wojny” to cykl, w którym
pragniemy pokazać naszym
Czytelnikom, jak na wojsko, konflikty
i kwestie bezpieczeństwa patrzą
ludzie kultury, nauki i mediów.

Ofer Neiman

Co sprawiło, że zainteresował się Pan


prawami człowieka?
– Przyczyn szukałbym w historii rodzi-
ny. Moja mama pochodzi z lubuskiego
w Polsce i przeżyła Holokaust. Były to nie-
zwykle mroczne czasy, pełne masowych
zbrodni dokonywanych przez Niemców,
przy pewnej pomocy wielu ludzi z innych

Sztuka
krajów Europy, w tym także z Polski. Mia-

odmawiania
ła niebywałe szczęście, bo została przygar-
nięta przez dwójkę niezwykle pomocnych
i odważnych Polaków. Narażając swoje ży-
bec idei służby wojskowej.
Wynika to z faktu, że wiele
osób uważa, iż rządy – tak-
cie, ukrywali ją przed Niemcami. Po woj- że krajów Unii Europejskiej
nie oddali ją matce, której także udało się – zbyt często wykorzystują
przeżyć. swoje wojsko do prowadze-
nia nielegalnych wojen i naruszania praw – Uważamy, że każdy żołnierz może
Miało to na Pana aż tak duży wpływ? człowieka. Tak jest choćby w przypadku odmówić wykonania pewnych poleceń.
– Jak sądzę, historia mojej rodziny spra- Iraku czy niektórych działań NATO wo- W przypadku Izraela jest to choćby
wiła, że stałem się odporny na naiwne my- bec Serbii. odmawianie służby w pewnych miej-
ślenie. Wyzbyłem się przekonania, że lu- scach, takich jak Strefa Gazy czy Za-
dzie są z natury życzliwi. Co więcej, nie Na czym polega selektywne odmawia- chodni Brzeg. To także odmowa służby
uważam, aby moje poglądy były słuszne nie wykonania rozkazów? w osadach żydowskich na terytoriach
tylko z moralnego punktu widzenia. Są tak- palestyńskich.
że realistyczne i pragmatyczne.
Służba wojskowa Odmawianie służby wojskowej to prze-
Czy organizację „Yesh Gvul” można jaw nieposłuszeństwa obywatelskiego.
określić mianem ruchu antywojennego może być postrzegana To jednak prawo, które nadal wywołu-
czy pacyfistycznego? jako patriotyzm, je liczne kontrowersje.
– Nie jesteśmy pacyfistami „uniwersal- – Tak, nasze działania można uznać za
nymi”, którzy odmawiają służby w wojsku
ale należy pamiętać, że przejaw obywatelskiego nieposłuszeń-
czy noszenia broni. Przeciwnie – uważa- młodzi ludzie w wielu stwa. W pewnych sytuacjach jest ono
my, że każdy kraj potrzebuje armii. Nasz przypadkach mogą dać słuszne z moralnego punktu widzenia.
pacyfizm polega na tym, że walczymy Każdy człowiek ma prawo odmówić
o pokój. Oczywiście ludzie, którzy podzie- swojemu krajowi więcej, udziału w działaniach, które przynoszą in-
lają nasze poglądy, często są krytyczni wo- pozostając cywilami nym cierpienie.

56 Polska Zbrojna nr 46/2008


OBLICZA WOJNY

Czy każde demokratyczne państwo po-


winno zezwolić swym obywatelom na
odmowę służby wojskowej?
– Tak, szczególnie w przypadku tych pa-
cyfistów, którzy całkowicie odrzucają
służbę wojskową. Sądzę także, że każdy
demokratyczny kraj powinien prowadzić
politykę tolerancji. Nie powinno się wy-
syłać do więzień tych osób, które nie chcą
służyć w wojsku. Uważam, że w każdym
kraju taka grupa powinna mieć możli-
wość służby zastępczej, jak choćby pra-
cy w szpitalu.

PORTLAND INTYMEDIA ORG


ONZ i Rada Europy uznały, że każdy
ma prawo odmówić służby wojskowej,
jednak w wielu krajach nadal jest to
przestępstwo. Czy to się zmieni?
– Nie jestem pewien, czy sytuacja praw-
na się zmieni w najbliższym czasie. Na-
wet w krajach demokratycznych, należą- KAŻDY DEMOKRATYCZNY KRAJ powinien prowadzić politykę tolerancji. Nie powinno się wysyłać
cych do Unii Europejskiej, ten problem do więzień osób, które nie chcą służyć w wojsku. Na zdjęciu: manifestacja członków izraelskiej
organizacji pokojowej „Yesh Gvul”.
nie jest poruszany. Prawo dotyczące
kwestii unikania służby wojskowej jest
przez wielu bronione i uważane za świę- – W wielu sytuacjach wojna jest niespra- W przypadku Izraela, jakie kary czeka-
te. Problem istnieje choćby w Grecji, wiedliwa. Każdy odpowiedzialny obywa- ją osoby, które odmawiają służby woj-
gdzie osoby odmawiające służby woj- tel musi sam pomyśleć, czy chce w niej skowej lub wykonania rozkazu?
skowej trafiają do więzień. Szczegól- uczestniczyć, czy też nie. To nie sprawa po- – Jeśli żołnierz rezerwy nie wykona roz-
nie ciężki los czeka tych, którzy nie datków, które wiele osób uważa za zbyt wy- kazu, czeka go od 14 do 28 dni aresztu.
chcą służyć w armii tureckiej. sokie. Można z nimi żyć. Tutaj chodzi Potem jednak znów może otrzymać taki
o wysłanie na wojnę kogoś, kto uważa, że rozkaz i znów trafić do aresztu. Cywil od-
Jakie zmiany muszą zajść, aby jest ona niesprawiedliwa. Stawką jest utra- mawiający służby wojskowej jest zagro-
zniesiono przymus służby wojsko- ta życia, nie pieniędzy. Gdy zginie na woj- żony surowszą karą. W latach 2002–2004
wej? nie, traci całe społeczeństwo, a cierpieć bę- w Izraelu było pięciu młodych mężczyzn,
(2)

– To złożony problem. Być mo- dą także rodzina i przyjaciele. którzy odbywali za to dwuletnie kary
ZULDA

że decydujący byłby pomyślny pro- więzienia.


ces stabilizacji w najbardziej za- Dlaczego żołnierz powinien mieć prawo
ROBERT C

palnych rejonach świata. W przy- decydowania, który rozkaz wykonać, Odmowa może być postrzegana jako
padku Europy utrzymanie przy- a który zignorować? Wojsko to nie klub przejaw odwagi, ale krytycy nazywają
musu służby może po części wy- dyskusyjny. ją otwarcie aktem tchórzostwa.
nikać z chęci zachowania swej – Należy pamiętać, że istnieją rozkazy, – W moim odczuciu to odwaga – przy-
tożsamości, która jest zagrożona w wyni- które w jawny sposób łamią prawo. Istot- najmniej w przypadku Izraela. Potrzeba na-
ku masowych migracji w ramach Unii ne jest, aby żołnierz mógł legalnie odmó- prawdę wielkiej odwagi, aby otwarcie wy-
Europejskiej. wić wykonania takiego rozkazu. Najprost- stąpić przeciwko tak silnej instytucji jak
szym przykładem jest rozkaz rozstrzelania wojsko czy struktury państwowe. Należy
Czy jednak służba w wojsku to nie prze- przypadkowych osób albo uniemożliwie- pamiętać, że osoby odmawiające służby
jaw patriotyzmu? nie ewakuacji rannych do szpitala. W przy- mogłyby starać się uniknąć jej poprzez
– Oczywiście. Służba wojskowa może padku Polski takim hipotetycznym rozka- oszustwo – choćby zdobywając zaświad-
być postrzegana jako patriotyzm, ale nale- zem mógłby być na przykład rozkaz egze- czenie o niezdolności do służby z powo-
ży pamiętać, że młodzi ludzie w wielu kwowania zakazu praktykowania katolicy- dów zdrowotnych. Oni jednak wybierają
przypadkach mogą dać swojemu krajowi zmu przez Polaków. Żaden polski żołnierz trudniejszą drogę. 
więcej, pozostając cywilami. Choćby po- nie powinien być do niego zmuszany. Rozmawiał Robert Czulda
przez zostanie wolontariuszami w domach
społecznych, szpitalach czy różnych orga- Gdzie jest granica pomiędzy niesubor-
nizacjach. Kwestia ta dotyczy szczegól- dynacją a legalnym odmówieniem wy-
Ofer Neiman
nie krajów Unii Europejskiej, które nie po- konania rozkazu? Działacz Amnesty International. Czło-
trzebują dużych armii konwencjonalnych – Wojsko nie jest organizacją demokra- nek izraelskiej organizacji pokojowej
oraz przymusu służby wojskowej. Oczy- tyczną, to oczywiste. Nie jest to parlament, „Yesh Gvul” zajmującej się problemem
wiście nie znaczy to, że nie potrzebują gdzie można kłócić się i głosować. Powie- żołnierzy odmawiających służby
w ogóle wojska. dzenie „nie” musi dotyczyć jasno określo- i wykonywania rozkazów. Organizacja
nych sytuacji – gdy ktoś uważa, że wojna została powołana w 1982 roku, gdy
Dlaczego to nie demokratycznie wybra- jest całkowicie niesprawiedliwa lub gdy wielu rezerwistów odmówiło służby
ne rządy powinny decydować, kiedy wy- rozkaz w oczywisty sposób wiązałby się w Libanie.
syłać wojsko, a kiedy nie? z naruszeniem praw człowieka.

nr 46/2008 Polska Zbrojna 57


KULISY PODCHORĄŻOWIE

CZOŁGIEM NA
TOMASZ SZULEJKO

Choć do gwiazdek podporucznika można dojść kilkoma drogami, kandydaci


do broni pancernej zawsze mają pod górę.
Podchorążowie trzeciego roku studiów ośrodkach szkolenia oraz jednostkach z ciężkiego sprzętu bojowego. Praktycz-
Wydziału Mechanicznego Wojskowej Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych. ne umiejętności zdobywają, ćwicząc na
Akademii Technicznej przygotowują się Wbrew powszechnemu stereotypowi czołgach PT-91 Twardy, bewupach i Ro-
właśnie do dowodzenia pododdziałami podchorążowie z WAT nie są chudymi somakach. Przyszłych podporuczników
ogólnowojskowymi. Ta specjalność była naukowcami w okularach. Na trzecim ro- rzemiosła uczą doświadczeni pancernia-
dotychczas domeną szkół oficerskich. ku studiuje ich obecnie 170. Dwa razy cy. Starszy chorąży Przemysław Cichy,
Słuchacze stołecznej akademii przecie- w roku rozjeżdżają się po kraju. W lu- sierżant Maciej Piorunek oraz starsi plu-
rają więc szlak. tym i październiku przebywają między tonowi Jarosław Andrzejewski, Ma-
innymi w poznańskim Centrum Szkole- riusz Kluk i Jarosław Kokolus są wy-
Czołg uczy pokory nia Wojsk Lądowych (CSWL). Ćwiczą trawnymi instruktorami. Każdy z nich
Podchorążowie na co dzień kształcą na poligonie w Biedrusku. Słuchacze w ciągu kilkunastu lat służby przejechał
się w Warszawie. Nowością jest szkole- kierunków zmechanizowanego, desanto- czołgiem prawie 20 tysięcy kilometrów.
nie specjalistyczne prowadzone dla nich wo-szturmowego oraz pancernego uczą Taki dystans w ekstremalnych warunkach
w trybie zamiejscowym w centrach, się tu dowodzić pododdziałami i strzelać terenowych i atmosferycznych odpowia-

58 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | |

TOMASZ SZULEJKO (2)


Podchorążowie praktyczne umiejętności zdobywają, ćwicząc na
czołgach PT-91 Twardy, bewupach i Rosomakach.

Szkolił on wszystkich oficerów broni


pancernej wykształconych w Polsce
w ciągu ostatnich sześciu lat. Taktyka łą-
czy w sobie wszelkie elementy żołnier-
skiego rzemiosła. Pozwala obiektywnie
ocenić poziom przygotowania do zawo-
du żołnierza.
Piekielnie
„Każde zajęcia są istotne dla wycho-
ciężka wania dowódców. Powód jest oczywi-
służba… sty: dowódca plutonu, kompanii czy na-
Diabeł!? Nie, wet batalionu czołgów jest przede
to starszy wszystkim dowódcą załogi swojego wo-
szeregowy
podchorąży
zu. Nikt go nie wyręczy. Musi dawać
Jacek przykład i pracować najciężej”, przeko-
Kapałka, nuje kapitan. Trudno zaprzeczyć. Ste-
student reotypowa opinia, że po zamknięciu
Wojskowej włazów czołgu kończy się u załogi my-
Akademii

STUDIA
ślenie, jest w istocie krzywdząca. Pan-
Technicznej.
cerniakom właśnie wtedy otwierają się
w głowie szufladki z napisem: logika,
wyobraźnia, kreatywność.
„W komunikacji pod pancerzem nie-
zbędny jest techniczny język oparty na
skrótach myślowych. Podchorążowie
WAT radzą sobie z nim znakomicie”, mó-
wi kapitan Rafał Sieczka, wykładowca
teorii i praktyki strzelań.

da milionowi kilometrów przejechanych plutonowy Kokolus. Jedenastu podcho- Służba z wyobraźnią


TIR-em. Niski poziom ergonomii czoł- rążych obserwuje pracę doświadczonych Czołgiści mają swój własny, pancerny
gów radzieckiego projektu, którymi jeż- czołgistów. „Gdy jesteśmy w wozach świat. Stanowią kastę ,,dekli”. To pejo-
dżą pancerniacy, uzmysławia skalę trud- i włazy są zamknięte, nic nie jest łatwe. ratywne określenie pochodzi od nazwy
ności. Hałas, drgania przenoszące się na Utrudniona obserwacja oraz konieczność pokrywy włazu. Mają nawet własne po-
kręgosłup, przeciążenia i odmrożone dło- skupienia uwagi na wszystkich detalach zdrowienie. Zamiast ,,czołem” używają
nie to normalka. Służbę kierowcy czoł- powodują, że najprostsze czynności sta- pancernej wersji – ,,czołgiem”.
gu można wręcz porównać z pracą gór- ją się wyzwaniem. Czołg uczy pokory”, W dawnej poznańskiej Wyższej Szko-
nika dołowego, marynarza okrętu pod- twierdzi starszy szeregowy podchorąży le Oficerskiej Wojsk Pancernych kształ-
wodnego lub kontrolera lotów. Piotr Misiura. Zdaniem plutonowego ciło się wielu najwyższych dowódców
Instruktorzy chwalą przyszłych do- Kluka podchorążowie po przejściu szko- WP. Jednak mało kto uważa dziś pancer-
wódców pododdziałów czołgów. „Świet- lenia na tak wymagającym wozie jak ną służbę za elitarną. Czołgi stały się jak-
nie się z nimi pracuje, szybko się uczą, Twardy albo ,,siedemdwójka” poradzą by balastem dla armii. Odtrąbiono nawet
potrafią słuchać i mają motywację. Zmu- sobie z każdym sprzętem. Leoparda 2A4 koniec ery broni pancernej. Misyjne do-
szają nas do wysiłku. Dla instruktora to uznają wręcz za komfortowy. świadczenia ostatnich lat pokazały jed-
powód do satysfakcji”, akcentuje chorą- Potwierdza te słowa kapitan Maciej nak, że przedwcześnie. Cóż z tego, sko-
ży Cichy. „Mają dobre podstawy wiedzy Kiciński, wykładowca taktyki w CSWL. ro wśród kandydatów na żołnierzy znacz-
technicznej, nie psują sprzętu”, dodaje Czołgi nie mają przed nim tajemnic. nie większą popularnością cieszą się roz- 

nr 46/2008 Polska Zbrojna 59


KULISY PODCHORĄŻOWIE

Podchorążowie na
co dzień kształcą
się w Warszawie.
Nowością jest
szkolenie
specjalistyczne
prowadzone dla
nich w trybie
zamiejscowym
w centrach,
ośrodkach
szkolenia oraz
jednostkach Wojsk
Lądowych i Sił
Powietrznych.

TOMASZ SZULEJKO
poznanie i logistyka. Może to wina wi- zbliżonych do pola walki. Muszą umieć ści fizycznej. Nie mają czasu na utrwa-
zerunku? Na tle czołgistów współcześni sprawnie podejmować decyzje w sytu- lenie nawyków związanych z obsługą
żołnierze piechoty prezentują się impo- acjach stresowych, w ograniczonym cza- mechanizmów czołgów. W dodatku bez
nująco. W modułowym oporządzeniu sie. Dlatego podchorążowie od począt- treningu szybkie zamknięcie ważącej kil-
taktycznym, hełmach kompozytowych, ku studiów są przyzwyczajani do inten- kadziesiąt kilogramów pokrywy włazu
ochraniaczach na łokcie i kolana, uzbro- sywnego wysiłku intelektualnego. Stu- jest wyzwaniem nawet dla siłacza.
jeni w nowoczesną broń oraz środki łącz- diują na jednej z najlepszych uczelni Powrót do uczelnianej ławy po miesią-
ności budzą respekt. Ich widok może technicznych w Europie Środkowej. Ich cu zajęć poligonowych wiąże się z ko-
wpędzić w kompleksy. Gdzie do nich potencjał oraz zdolności percepcyjne są niecznością nadrobienia zaległości. Pod-
pancernym kawalerzystom... ogromne. Dlatego nie ma miejsca na ta- czas nocnego ,,wkuwania” trudno utrzy-
Podchorążowie kierunku pancernego ryfę ulgową. Studenci pancerniacy przy- mać głowę w pionie. Sama opada na blat
trzeciego roku WAT do- swajają wiedzę w ilości po- stołu lub klawiaturę komputera. Podcho-
strzegają różnice między Wspinanie się na równywalnej chyba tylko do rążowie porównują głowę do stabilizo-
tymi dwoma światami. szczyt wojskowej studentów medycyny. Fizycz- wanej lufy czołgu. Jak mówią, włączają
Dlatego wojskowi kadrow- nie też są dobrze przygotowa- układ stabilizacji i uczą się dalej. Po czoł-
cy już dziś muszą myśleć, kariery po pancerzu ni. Muszą być, skoro żołnierz gowemu. Ze stopami w miednicy z zim-
jak ich zmotywować. Ka- pełniący w czołgu funkcję ła- ną wodą. Bywa ciężko. Podczas gdy ró-
pitan Kiciński stara się czołgu wymaga downiczego nazywany jest… wieśnicy w październiku organizują stu-
rozbudzać w podchorą- ogromnych pierwszym po silniku. Do ska- denckie życie, a w lutym zdają egzami-
żych poczucie dumy kania po pancerzach potrzeb- ny, podchorążowie walczą z naturą
z przynależności do pan- poświęceń ne są silne mięśnie nóg. Pod- i sprzętem na poligonie.
cernej braci. Mimo to sier- i wytrwałości chorążowie robią w ramach Kluczem do powodzenia eksperymen-
miężna rzeczywistość rozgrzewki przed zajęciami tu jest współdziałanie WAT i CSWL.
ciężkiej służby w czołgu działa na wy- 500 przysiadów w jednej serii… Symbioza uczelni wyższej z centrum do-
obraźnię. Czasami podchorążowie czują skonalenia zawodowego opiera się na
się tak, jak gdyby trafili na kierunek pan- Stabilizacja wzajemnym szacunku dla odmienności
cerny za karę. Potrafią jednak żartować Studia eksperymentalnego rocznika obu instytucji. Trudno się dziwić, że pod-
z siebie. Mówią, że jeżeli regulaminowe słuchaczy WAT nie należą do łatwych. chorążowie z entuzjazmem wypowiada-
tempo biegu wynosi od 160 do 180 kro- W przypadku podchorążych pięcioletni ją się o swojej edukacji. „W pakiecie
ków na minutę, to dobrzy czołgiści robią plan studiów zawiera 6200 godzin zajęć otrzymujemy możliwość przeżycia przy-
ich… trzysta. Broń pancerna potrzebuje dydaktycznych. Studenci kierunków cy- gody intelektualnej na znakomitej uczel-
ludzi o żelaznym zdrowiu i silnej psychi- wilnych uczą się 4200 godzin. Podcho- ni oraz szkolenia wojskowego, które
ce, gotowych do wyrzeczeń. Dowódca ba- rążowie spędzają łącznie osiem miesię- kształtuje nas jako przyszłych oficerów”,
talionu w stopniu podpułkownika z dwu- cy na poligonach i praktykach w jednost- zachwala kapral podchorąży Tomasz
dziestoletnim stażem służby musi dowo- kach. Problemem jest utrzymanie ich Wójtewicz. Nie wiadomo, czy kpi, czy
dzić pododdziałem z wnętrza czołgu. w optymalnej kondycji bojowej. Długie mówi zupełnie poważnie. Jednak, skoro
Podporucznicy liczą się z tym, że okresy rozbratu ze sprzętem powodują, wytrzymał trzy lata, to chyba nie ,,ściem-
w przyszłości być może będą musieli wy- że nawyki i umiejętności działania zani- nia”. Warto więc myśleć już o naborze
konywać zadania na misjach. Dlatego też kają. Pół roku w laboratoriach oraz sa- kolejnego rocznika. 
zajęcia na poligonie prowadzone są lach wykładowych wzmacnia potencjał
w warunkach możliwie jak najbardziej intelektualny, jednak kosztem sprawno- tomasz.szulejko@redakcjawojskowa.pl

60 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | |

Strukturalna niemoc
KAMYCZKI

Czasami warto wycofać się z decyzji, nawet gdyby miało to oznaczać


małe „zawirowanie”.

sprzętu niezbędnego do codziennego się podejmuje decyzje w sprawie wła-


funkcjonowania naszej armii. Ponieważ snej kasy, każdy krok jest przemyślany.
Prof. dr hab. znam wielu biznesmenów prowadzą- A jak się decyduje o nieswoich pienią-
Mariusz Jędrzejko cych interesy z wojskiem, często słyszę, dzach, pojawiają się «uwarunkowania».
że w działaniu tej firmy w ostatnich A u mnie jest tak: 2 plus 2 musi być 4,
SOCJOLOG I PEDAGOG SPOŁECZNY latach zaszła jakościowa zmiana. Zmia- i jeszcze ma wystarczyć na podatki”.
na na rzecz czytelności, przejrzystości To czytelna teza.

P isanie felietonów jest ciągłym


balansowaniem na granicy – wypa-
da nie wypada, można nie można, obra-
i dystansu wobec tego wszystkiego, co
relacje kupujący–sprzedający mogłoby
zaburzać. Tymczasem jednym z punk-
Z tego, co dowiedziałem się w sejmie
i senacie, są duże kontrowersje jeśli
chodzi o ustawowe rozwiązania dla
ża się kogoś albo i nie. W felietonach nie tów przemian organizacyjnych wojska AMW, zwłaszcza ze względu na ekono-
chodzi o wyśmianie, lecz zwrócenie ma być właśnie rozformowanie AMW. miczny kontekst opłacalności tak wiel-
uwagi, stąd felietonista to nie narzędzie Oddaję głos pierwszemu z rozmówców: kiej operacji. Jest oczywiście wielu
„obrażania”, lecz twórczego „miesza- „Nie ma to uzasadnienia ekonomiczne- zwolenników zmiany, ale grono opo-
nia”. Zatem zamieszam… po wyraźnym go. Coś, co przynosi wojsku przychody nentów dysponuje niebagatelnymi
sygnale od znaczącej postaci naszego i oszczędności, instytucja, która współ- argumentami. Przedstawiciel parla-
ministerstwa. finansuje modernizację armii, ma być mentarnej komisji obrony mówi o tym
Jak wielu wojskowych pamięta, w wirtu- zastąpiona przez twór pochłaniający wprost: „W nowym tworze ma być
alnym regulaminie jest taki paragraf: z budżetu znaczące środki na swoje około 200 etatów opłacanych z budże-
punkt 1. Przełożony ma zawsze rację. utrzymanie”. Powiedział to człowiek towych pieniędzy. Na kierowniczych
Punkt 2. A gdy nie ma racji, patrz z ogromnym doświadczeniem i bez żad- stanowiskach mają pojawić się gene-
punkt 1. Pamiętam niejedną taką sytu- nego „interesu sprawczego” zarówno rałowie. Agencja nie będzie miała moż-
ację, gdy wszyscy zastępcy proponowali w razie rozwiązania, jak i pozostawienia liwości zarabiania, a tym samym całe
dowódcy jedno rozwiązanie, a on i tak AMW. Kolejna wypowiedź jest jeszcze jej funkcjonowanie obciąży wojsko.
podejmował inną decyzję. Gdy okazywa- bardziej jednoznaczna: „To jak pozbywa- Proszę mi wskazać choć jeden rzeczo-
ła się błędna, winę zwalał na… zastęp- nie się kury, która znosi złote jajka. wy argument za zamianą agencji mie-
ców. Bywało i tak, że ci, którzy podpowia- Przecież AMW ma bilans dodatni. nia na Agencję Uzbrojenia. Czy nie jest
dali złe rozwiązania, mówili potem: a nie Można ją zreformować, poprawić. Ale to kolejne rozbudowywanie admini-
mówiłem… Któż z nas tego nie przeżył. po co likwidować? Wojsko pozbyło się stracyjnej nadbudowy armii?”.
W tym felietonie będzie o problemie balastu, a zewnętrzne ustawienie prze- Wycofanie się z decyzji nie jest moim
znaczącym ekonomicznie i funkcjonal- targów jest zdecydowanie bardziej zdaniem błędem. Często jest przeja-
nie. Wiele lat temu powołano do życia przejrzyste”. To są słowa wysokiego wem mądrości, odwagi, refleksji, u któ-
Agencję Mienia Wojskowego. Wokół rangą oficera instytucji centralnej MON, rej podstaw leżą merytoryczne analizy.
niej narosło wiele mitów, jeszcze więcej znawcy spraw infrastruktury oraz zaku- Ten, kto się wycofuje, często wygrywa.
emocji i niemało sensacji. Wystarczy pów wojskowych. A może się mylę, bo w zanadrzu są
przypomnieć aresztowania jej pracow- Zdaje się, że podobne zdanie ma znacznie naprawdę rzeczowe argumenty. Jeśli
ników, o czym gazety pisały na pierw- więcej osób. Ujawnia się tylko kwestia, tak, to może ktoś o nich w „PZ” napisze?
szych stronach. Emocje ucichły, ale którą celnie zreferował trzeci mój roz-
nadal jest plan rozwiązania AMW. mówca: „Nikt nie chce pójść do szefa i mu PS Wracając z konferencji naukowej,
Rozmawiałem z trzema kompetentny- tego powiedzieć wprost! Szukamy argu- spotkałem na stacji benzynowej znajo-
mi osobami, którym sprawy agencji mentów, których część ma charakter wir- mego z dawnych lat. Usiedliśmy przy
są zawodowo bliskie, a także przeczy- tualny! Są nawet tacy, którzy mówią, aby kawie i zaczęliśmy wspominać wspólne
tałem opracowanie dotyczące ekono- poprosić o pomoc dziennikarzy”. To osta- wojskowe lata. Nagle, skądinąd ważny,
micznych skutków jej rozformowania nie nie jest najlepszym pomysłem. żołnierz zaczął skarżyć się na przełożo-
i powołania w to miejsce Agencji Nie wiem, jak jest naprawdę. Być może nych. W końcu zaproponował: „A może
Uzbrojenia. Nie znam wszystkich uwa- istnieją merytoryczne argumenty za byś zainteresował tym dziennikarzy?”.
runkowań tej części reformy struktur wprowadzeniem zapowiadanych zmian. Odpowiem zatem publicznie: nie. Cho-
okołowojskowych, stąd też skupię się Wiem natomiast, że czasami lepiej jest ciaż od dawna nie noszę munduru, to
na tym, co, jak się wydaje, kompetent- się z jakiegoś pomysłu wycofać, nawet jestem wierny staromodnej idei: to
nie mi przedstawiono. za cenę chwilowej zawieruchy, szumu także moje gniazdo. To 27 lat niezapo-
AMW obok zbywania mienia wojskowe- informacyjnego. Dlaczego? mnianych wspomnień i fantastycznych
go, tego co dla armii jest balastem, pro- Jeden z moich kolegów, właściciel wiel- przełożonych, niezwykłych przygód oraz
wadzi przetargi na zakup między innymi kiej firmy budowlanej, mówi tak: „Jak esprit de corps.

nr 46/2008 Polska Zbrojna 61


FELIETON

Obama
Zastanawianie się nad tym, czy wchodzimy w nową epokę, jest Andrzej Jonas
w pełni usprawiedliwione. Tak jak usprawiedliwione jest pytanie, co
REDAKTOR NACZELNY
w wyborze Baraka Obamy jest ważniejsze – fakt, że jest on demo- „THE WARSAW VOICE”
kratą, czy to, że nie jest biały.

W ybór każdej z tych opcji


oznacza nową epokę. Z na-
stępującymi zastrzeżeniami: na-
Największym wyzwaniem dla
Obamy są nadzieje, które wzbu-
dził. Dzięki zdolności do wzbu-
granice. Przecież i tam toczą
się zacięte polityczne wojny,
a stawka, w wymiarze i względ-
wet osiem lat rządów demokra- dzenia tych nadziei wygrał i one nym i bezwzględnym, najczę-
tycznego prezydenta nie oznacza, mogą okazać się kamieniem blikanina Johna McCaina. Nie ściej jest znacznie większa niż
że republikanie na zawsze utracili u jego szyi, gdyż z całą pewno- trzeba było mieć specjalnie u nas. A jednak Obama i McCa-
polityczną pozycję w USA (co ścią nie będzie w stanie ich wrażliwych uszu, aby usłyszeć in promieniowali szlachetno-
zresztą byłoby wiadomością dla wszystkich spełnić. Jego mądrzy powszechne westchnienia po- ścią, szacunkiem dla przeciwni-
demokracji tragiczną); nawet doradcy, budując strategię tej dziwu i zazdrości. Media elektro- ka i wezwaniami do zasypywa-
osiem lat rządów czarnoskórego prezydentury, obok poszukiwania niczne natychmiast wypełniły się nia podziałów. Na pokaz?
prezydenta nie oznacza trwałego rozwiązań wielu ogromnych pro- pochwałami. Prasa piała z za- Może i na pokaz. Ale jeśli tak, to
wyeliminowania rasizmu z amery- blemów muszą też planować, jak chwytu. Politycy i komentatorzy znaczy, że wyborcy domagają się
kańskiego czy jakiegokolwiek in- stawić czoło tym zawiedzionym tęsknili bez ogródek: a dlacze- od liderów takiej właśnie posta-
nego społeczeństwa. nadziejom. góżby nie u nas… wy, godnej, eleganckiej, a przede
A jednak wybór Baraka Obamy Z wyborczej nocy amerykańskiej Właśnie, a dlaczego u nas nie? wszystkim przedkładającej racje
na czterdziestego czwartego (pośród rozmaitych różnic mamy Przecież i w Ameryce polityczni państwa i obywateli nad racje
prezydenta Stanów Zjednoczo- też różnicę czasu, dlatego nocy) konkurenci nie szczędzą sobie partii i polityków.
nych oznacza otwarcie pierw- w Polsce największe wrażenie razów, a poziom brutalności Czyżby Polacy nie cenili tych war-
szego rozdziału w nowym to- zrobiły końcowe przemówienia (pamiętamy, pamiętamy) potra- tości i od swoich liderów nie do-
mie historii. rywali, przede wszystkim repu- fi przekroczyć akceptowalne magali się ich przestrzegania?

KWARTALNIK BELLONA nr 3/2008


 BEZPIECZEŃSTWO RP

SZRP w walce z terroryzmem


gen. dyw. dr ROMAN POLKO,
AGNIESZKA ADAMUSIŃSKA
Możliwość współdziałania w trakcie misji z siłami innych
państw to najlepsza metoda szkolenia żołnierzy
przeznaczonych do udziału w operacjach zagranicznych,
mających na celu, między innymi, walkę z międzynarodowym
terroryzmem.
 SZTUKA WOJENNA

Przyszłość sił zbrojnych


gen. bryg. MIROSŁAW RÓŻAŃSKI
Doświadczenia wyniesione z obecnych i przyszłych operacji wyraźnie pokazują, że bliskie relacje
w sferze politycznej, dyplomatycznej, ekonomicznej i cywilnej są niezwykle istotne i muszą być ze
sobą synchronizowane w celu osiągnięcia sukcesu w nowym środowisku strategicznym.

 WOJSKO I WYCHOWANIE

Wyższe szkolnictwo wojskowe:


zmierzch czy kolejna faza reorganizacji
płk rez. prof. dr hab. BOGDAN M. SZULC
Potrzebny jest poważny dyskurs nad przygotowaniem oficerów profesjonalistów, tylko wtedy uda się
przyjąć odpowiednią strategię kształcenia i zbudować adekwatne do niej struktury.

62 Polska Zbrojna nr 46/2008


| | | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO

nr 46/2008 Polska Zbrojna 63

You might also like