PN-73/D-95006 Materiay drzewne nawierzchni kolejowej normalnotorowej

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

UKD 674.031-4:625.142

PN-73
POLSKA

NORMA

D-95006

POLSKI KOMITET
NORMALIZACJI I
MIAR

Zamiast:
PN-67/D-95006

Materiay drzewne nawierzchni

kolejowej normalnotorowej

Grupa katalogowa
0923 1)

Sleepers, switch and bridge sleepers for

fullgauge railways

Traverses, traverses pour changement

de voie et de ponts en bois pour
chemin de fer a voie normale

1. WSTP
1.1. Przedmiot normy. Przedmiotem normy s sosnowe, dbowe i bukowe materiay nawierzchni kolejowej
normalnotorowej zwane w dalszej czci normy materiaami drzewnymi nawierzchni kolejowej.
1.2. Okrelenia
1.2.1. Wady drewna - wg PN-79/D-01012.
1.2.2. Nazwy i okrelenia elementw nawierzchni - wg PN-75/D-01001.
1.3. Normy i dokumenty zwizane
PN-75/D-01001 Tarcica. Podzia, nazwy i okrelenia
PN-79/D-01012 Tarcica. Wady
PN-78/D-03001 Tarcica. Pomiar i obliczanie miszoci
PN-57/D-03003 Materiay tarte. Nadmiary na zeschnicie
PN-76/H-92325 Bednarka stalowa bez pokrycia lub ocynkowana
PN-59/M-82010 Podkadki kwadratowe w konstrukcjach drewnianych
PN-73/M-82121 ruby ze bem kwadratowym
PN-86/M-82144 Nakrtki szecioktne
PN-75/M-82151 Nakrtki kwadratowe
Instrukcja nr 18 TP/65 w sprawie warunkw suszenia na powietrzu, konserwacji i magazynowania tarcicy w zakadach
produkcyjnych, na skadach magazynowych i handlowych, wydana staraniem Zjednoczenia Przemysu Tartacznego i
Wyrobw Drzewnych w 1968 r.
2. PODZIA I OZNACZENIE
2.1. Podzia
2.1.1. Rodzaje. Rozrnia si nastpujce rodzaje materiaw drzewnych nawierzchni kolejowej:
podkady - P,
podrozjazdnice - R,
mostownice - M.
2.1.2. Typy podkadw, podrozjazdnic i mostownic. W zalenoci od wymiarw i ksztatu przekroju poprzecznego
rozrnia si typy podkadw, podrozjazdnic i mostownic wg tabl. 1.
Tablica 1

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 1

PN-73/D-95006 Materiay drzewne nawierzchni kolejowej normalnotorowej

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

Rodzaj

Typ

belkowe IB, IIB, IIIB

Podkady

obe

Podrozjazdnice
Mostownice

Symbol typu

IIO, IIIO, IVO

belkowe IB
obe

IIO

belkowe I, II, III

2.1.3. Odmiany. W zalenoci od uytego drewna rozrnia si nastpujce odmiany materiaw drzewnych
nawierzchni kolejowej:
sosnowe - So,
dbowe - Db,
bukowe - Bk.
2.2. Przykad oznaczenia
a) podkadu (P) dbowego (Db) typu IIIO:
P-Db-IIIO
PN-73/D-95006
b) podrozjazdnicy (R) sosnowej (So) typu IB, o dugoci 5,1 m:
R-So-IB-5,1
PN-73/D-95006
c) mostownicy (M) sosnowej (So) typu II, o dugoci 2,7 m:
M-So-II-2,7
PN-73/D-95006
3. WYMAGANIA
3.1. Wymiary
3.1.1. Wymiary nominalne. Podane w normie, w mm, wymiary materiaw nawierzchni kolejowej odnosz si do
drewna zaadowczo-suchego, tj. o wilgotnoci 2025% w stosunku do masy drewna zupenie suchego.
W przypadku innej wilgotnoci naley uwzgldni nadmiary na zeschnicie wg PN-57/D-03003.
3.1.2. Wymiary podkadw. Wymiary, w mm, przekroju poprzecznego podkadw - wg rys. 1.
Dopuszczalne odchyki od tych wymiarw - wg tabl. 2. Dugo podkadw:
typ IB, IIB, IIO - 2600 30 mm,
typ IIIB, IIIO, IVO - 2500 30 mm.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 2

PN-73/D-95006 Materiay drzewne nawierzchni kolejowej normalnotorowej

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

Rys. 1. Przekroje poprzeczne podkadw

Tablica 2
Dopuszczalne odchyki, mm
Elementy powierzchni
w miejscach podparcia szyn

poza miejscami podparcia szyn

+ do szerokoci paszczyzny dolnej

Szeroko paszczyzny grnej
0

-20

Szeroko paszczyzny dolnej

+5
0

+20
-10

Grubo

+3
-2

+3
-5
+ do gruboci podkadu

Wysoko bokw w podkadach belkowych

0

-20

3.1.3. Wymiary podrozjazdnic. Wymiary, w mm, przekroju poprzecznego podrozjazdnic - wg rys. 2. Dopuszczalne
odchyki od tych wymiarw - wg tabl. 2. Dugo podrozjazdnic: 22005100 20 mm oraz 60006200 20 mm;
stopniowanie co 100 mm.
Na specjalne zamwienie dopuszcza si produkcj podrozjazdnic o dugoci 63008000 20 mm.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 3

PN-73/D-95006 Materiay drzewne nawierzchni kolejowej normalnotorowej

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

Rys. 2. Przekroje poprzeczne podrozjazdnic

3.1.4. Wymiary mostownic. Wymiary, w mm, przekroju poprzecznego mostownic - wg rys. 3. Dopuszczalne odchyki od
tych wymiarw: +3, -2 mm.
Dugo mostownic:
typ I - 2500+20 mm,
typ II - 2700+20 mm,
typ III - 3000+20 mm.
Na specjalne zamwienie dopuszcza si produkcj mostownic o innych wymiarach.

Rys. 3. Przekroje poprzeczne mostownic

3.1.5. Pooenie miejsc podparcia szyn na podkadzie - wg rys. 4.

Rys. 4. Miejsca podparcia szyn (zakreskowane)

3.2. Materia - drewno sosnowe, dbowe, bukowe. Podrozjazdnice i mostownice naley produkowa z drewna sosny i
dbu. Za zgod stron dopuszcza si produkcj materiaw drzewnych nawierzchni kolejowej z innych rodzajw drewna.
3.3. Jako drewna - wg tabl. 3.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 4

PN-73/D-95006 Materiay drzewne nawierzchni kolejowej normalnotorowej

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

Tablica 3

Dopuszczalny rozmiar wystpowania wad

Nazwa wady drewna wg
PN-79/D-01012

zdrowe, jasne i
ciemne (rogowe)
zronite z
otaczjcym
drewnem

nadpsute,
czciowo
zronite,
zepsute i otwory
po skach
okrne
ukowe
mrozowe

Pknicia
zewntrzne

podkady

typ IB, IIB, IIO, IIIB, I, II, III

typ IIIO, IVO

dopuszczalne poza miejscami podparcia szyn o rednicy do 100 mm, w miejscach szyn - 2
ski o rednicy do 30 mm

dopuszczalne na grnej paszczynie przy krawdziach, poza miejscami podparcia szyn, w

liczbie 2 skw na 1 m o rednicy do

Ski

Pknicia
wewntrzne
(czoowe)

podkady, podrozdjazdnice, mostownice

25 mm

40 mm

o gbokoci do 15 mm
na bokach i na dolnej paszczynie dopuszczalne oczyszczone i nie powodujce
zatrzymywania si wody, o rednicy do 60 mm i o gbokoci do 30 mm
niedopuszczalne
dopuszczalne jedno pknicie na czole nie wychodzce na paszczyzn i boki o dugoci
do poowy danego soja i gbokoci do 10 cm; jednoczesne wystpowanie na jednym
czole pkni ukowych i gbokich jest niedopuszczalne
niedopuszczalne

na paszczynie,
pytkie

dopuszczalne na paszczyznach grnej i dolnej oraz na bokach jeeli ich dugo nie
przekracza 30 cm

gbokie nie
przechodzce

dopuszczalne dwa pknicia do 1/2 gruboci sztuki o dugoci do 20 cm; pknicia na

grnej paszczynie nie mog wystpowa w odlegoci mniejszej ni 30 cm od skw
nadpsutych, czciowo zronitych, zepsutych i otworw po skach

gbokie
przechodzce

w dbie i buku dopuszczalne pknicia przechodzce w kierunku pionowym i nachylone

pod ktem do 45 do powierzchni paszczyzn o dugoci nie wikszej ni 30 cm; w sonie niedopuszczalne

Brunatnica (dla sosny)

zdrowa
Faszywa
twardziel
(dla buka)
z oznakami
zgnilizny
Zaparzenie (dla buka)
Zacigi garbnikowe (soneczne dla dbu)
Zgnilizna twarda i mikka

niedopuszczalna o cechach zgnilizny

dopuszczalna, gdy na czoach oddziela j od grnej paszczyzny warstwa bielu o gruboci
co najmniej 40 mm a od krawdzi kadego z bokw - warstwa bielu o gruboci co najmniej
20 mm; za zgod stron dopuszcza si jej wystpowanie rwnie na bokach do wysokoci
nie wikszej ni 40 mm, mierzc od paszczyzny dolnej, przy jednoczesnym zachowaniu
odlegoci jej od grnej paszczyzny nie mniejszej ni 40 mm
niedopuszczalna
niedopuszczalne
dopuszczalne
niedopuszczalne

Krzywizna

dopuszczalna w podkadach obych w paszczynie poziomej: jednostronna, o strzace do

100 mm w stosunku do caej dugoci sztuki lub dwustronna, o strzace do 50 mm, w
stosunku do poszczeglnych odcinkw krzywizny

Skrt wkien

dopuszczalny do 8 cm na 1 m dugoci

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 5

PN-73/D-95006 Materiay drzewne nawierzchni kolejowej normalnotorowej

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

Biel (dla dbu)

dopuszczalny wewntrzny

Zabitki i zakorki

w miejscach podparcia szyn - niedopuszczalne; na pozostaej czci materiaw

dopuszczalne na gbokoci do 15 mm

Chodniki
owadzie

pytkie

dopuszczalne

gbokie

Uszkodzenia przez pociski i

odamki metalu

niedopuszczalne
dopuszczalne poza miejscami podparcia szyn o rednicach i w liczbie przewidzianej dla
skw nadpsutych, czciowo zronitych, zepsutych i otworw po skach

Wad nie wymienionych w normie nie bierze si pod uwag.

3.4. Obrbka
3.4.1. Obliny. W belkowych podkadach i podrozjazdnicach obliny pooone wzdu obu krawdzi paszczyzny grnej
powinny mie tak szeroko, aby zachowana bya najmniejsza dopuszczalna norm szeroko paszczyzny i wysoko
bokw.
Dopuszcza si wystpowanie obliny na obu krawdziach paszczyzny dolnej do 1/2 ich dugoci i o szerokoci
odpowiadajcej cznemu zmniejszeniu szerokoci paszczyzny i wysokoci bokw nie wicej ni o 20 mm.
W podkadach obych dopuszcza si obcicie obliny od strony paszczyzny dolnej.
3.4.2. Wykonanie. Paszczyzny grne i dolne oraz boki paskie podkadw, podrozjazdnic i mostownic powinny by
wzajemnie rwnolege.
Dopuszcza si nierwnolego tych elementw w granicach przewidzianych dla nich odchyek. W tej samej sztuce nie
powinny wystpowa jednoczenie ujemne odchyki szerokoci i gruboci materiau. Czoa powinny by przycite
praktycznie prostopadle do podunej osi sztuki. Boki obe i obliny powinny by okorowane na biao.
3.4.3. Zabezpieczenie cz przed pkaniem. Zabezpieczeniu cz przed pkaniem podlegaj dbowe i bukowe
materiay nawierzchni kolejowej; dbowe - gdy wykazuj pknicia w stadium pocztkowym, bukowe - wszystkie.
Bukowe materiay nawierzchni kolejowej naley zabezpiecza:
a) przez ciganie (paskowanie) bednark o przekroju 202,0 lub 251,5 wg PN-76/H-92325, przybit w odlegoci 10
cm od koca podkadu np. szecioma gwodziami. Wymiary gwodzi i zasada wykonania zabezpieczenia - wg rys. 5.
Szczegowe wymagania powinny by zawarte w odrbnym dokumencie.
lub
b) przez ciganie stalowymi rubami z bem czworoktnym M12280 lub M12300 wg PN-73/M-82121, umieszczonymi
w otworach wykonanych rwnolegle do paszczyzn w odlegoci 10 cm od czoa. Nakrtka - M12 wg PN-75/M-82151.
Pod eb ruby i nakrtk naley podoy podkadki 14 wg PN-59/M-82010. Sposb wykonania zabezpieczenia - wg rys.
6 na str. 6.
Dopuszcza si stosowanie rub z dwustronnymi szecioktnymi nakrtkami wg PN-86/M-82144.
Dbowe materiay nawierzchni kolejowej naley zabezpiecza klamrami w postaci podwjnej litery T, wbitymi w czoo.
Dopuszcza si stosowanie klamer w postaci litery S oraz ciganie (paskowanie) bednark wedug sposobu podanego
dla bukowych materiaw nawierzchni kolejowej.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 6

PN-73/D-95006 Materiay drzewne nawierzchni kolejowej normalnotorowej

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

Rys. 5. Zabezpieczenie przez ciganie bednark (paskowanie)

Rys. 6. Zabezpieczenie przez ciganie stalowymi rubami

3.5. Cechowanie. Kada sztuka materiau nawierzchni kolejowej powinna mie na obu czoach trwae i czytelne znaki
okrelajce:
dla podkadw - symbol typu,
dla podrozjazdnic i mostownic - symbol typu i dugo w metrach.
Wysoko znakw - 10 cm, kolor znakw - czerwony.
Ponadto na jednym z cz kadej sztuki powinien by umieszczony znak producenta.
3.6. Przykad cechowania
a) podkadu typu IB - wg rys. 7a,
b) podrozjazdnicy typu IIO o dugoci 2200 mm - wg rys. 7b,
c) mostownicy typu III o dugoci 3000 mm - wg rys. 7c.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 7

PN-73/D-95006 Materiay drzewne nawierzchni kolejowej normalnotorowej

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

Rys. 7. Cechowanie cz
4. SKADOWANIE I TRANSPORT
4.1. Skadowanie. Materiay nawierzchni kolejowej powinny by skadowane wedug zasad podanych w Instrukcji nr
18-Tp/65.
4.2. Transport. Materiay nawierzchni kolejowej naley dostarcza w adunkach penowagonowych.
Do jednego wagonu naley adowa materiay nawierzchni tylko jednej odmiany i jednego typu. W przypadku wysyki
zbyt maej iloci materiaw nawierzchni kolejowej jednej odmiany lub typu dopuszcza si adowanie do jednego wagonu
rnych materiaw nawierzchni pod warunkiem, e kady typ i odmiana bd od siebie oddzielone w wyrany sposb.
5. BADANIA
5.1. Rodzaje bada. Badania obejmuj sprawdzenia wymiarw, rodzaju i jakoci drewna, obrbki i cechowania.
5.2. Przygotowanie partii do bada. Materiay nawierzchni kolejowej powinny by uoone w stosy, na podkadkach,
rozsortowane w zalenoci od:
a) rodzaju - wg 2.1.1,
b) typu i odmiany - wg 2.1.2 i 2.1.3,
c) wymiarw - wg 3.1.23.1.4.
Do kadego stosu powinien by zapewniony swobodny dostp.
5.3. Wykonanie bada. Badania polegaj na sprawdzeniu za pomoc przymiaru liniowego i ocenie optycznej
nieuzbrojonym okiem zgodnoci kadej sztuki materiaw nawierzchni kolejowej z wymaganiami normy.
Sprawdzenie wymiarw elementw nawierzchni kolejowej naley przeprowadza wg PN-78/D-03001 z tym, e nie
obowizuj zaokrglenia w d do penych centymetrw.
5.4. Ocena wynikw bada. Badan sztuk naley uzna za dobr, jeli spenia wszystkie wymagania normy.
KONIEC

INFORMACJE DODATKOWE
1. Istotne zmiany w stosunku do PN-67/D-95006
a) przystosowano wymiary materiaw do aktualnych wymaga PKP,
b) wprowadzono zmiany w dopuszczalnych odchykach,
c) zmieniono wymagania w stosunku do niektrych wad drewna,
d) uaktualniono sposoby zabezpieczania materiaw przed pkaniem.
2. Zalecenia midzynarodowe
Internationaler Eisenbahnverband UIC-KODEX-863 V, 1.1.1956 r. Technische Lieferbedingungen fr ungetrnkte
Holzschwellen(Regelspur- und Breitspurgleisschwellen sowie Weichenschwellen).
3. Obliczanie miszoci. Dla podkadw przyjmuje si sta miszo jednej sztuki, a dla podrozjazdnic i mostownic sta miszo 1 m dugoci wg tablicy.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 8

PN-73/D-95006 Materiay drzewne nawierzchni kolejowej normalnotorowej

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeone.

Podkady

Typ

miszo
1 sztuki

Typ

m3

Podrozjazdnice
miszo
1 sztuki

Typ

m3

miszo
1 sztuki

Typ

m3

Mostownice
miszo
1 sztuki

Typ

m3

miszo
1 sztuki
m3

IB

0,101

IIO

0,093

IB

0,042

IIO

0,035

0,053

IIB

0,093

IIIO

0,081

II

0,065

IIIB

0,081

IVO

0,076

III

0,078

4. Wydanie 5 - stan aktualny: maj 1988 - uaktualniono normy zwizane.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 9