Od zjednoczenia do przywilejów szlacheckich

Grupa I

Przywileje
 1374 – przywilej w Koszycach – zwolnienie szlachty z podatków z wyjątkiem
dwóch groszy z łana chłopskiego (wcześniej było 12 gr/łan), na każdy nadzwyczajny
podatek król musi uzyskać zgodę szlachty, udział w pospolitym ruszeniu
ograniczono do terytorium państwa (za granicą szlachta ma otrzymywać
wynagrodzenie), szlachta nie musi budować zamków warownych, urzędnika mi
zostają miejscowi (tzn. w Małopolsce Małopolanie, w Wielkopolsce Wielkopolanie).
 1388 – Jagiełło potwierdza wszystkie wcześniejsze przywileje.
 1422 – przywilej w Czerwińsku (Jagiełło) król nie będzie zabierać majątków
szlacheckich bez wyroku sądu.
 1423 – statut warcki – szlachta może zajmować majątki sołtysów.
 1433 – przywilej jedlińsko krakowski – nikogo nie uwięzi się bez wyroku sądu.
 1496 – statuty piotrkowskie (Jan Olbracht) – wieś w ciągu roku mógł opuścić tylko
jeden chłop, mieszczanie nie mogą posiadać ziemi, ceny na towary rzemieślnicze
ustala urzędnik szlachecki – wojewoda, wprowadzono minimum pańszczyzny (co
najmniej jeden dzień tygodniowo z jednego łana ziemi).
 1501 – przywilej w Mielniku – (Aleksander) cała władza w państwie w rękach
Senatu.
 1505 – konstytucja Nihil Novi – nic nowego w państwie bez zgody Senatu i Sejmu.

Daty bitew z wojny stuletniej i ich zwycięzcy

 1346 – pod Crecy – zwycięstwo Anglii
 1356 – pod Poitiers – zwycięstwo Anglii
 1415 – pod Azincourt – zwycięstwo Anglii
 1429 – Joanna d’Arc odblokowuje Orlean zajmuje Reims
 1453 – pokój w Arras – jedyną angielską posiadłości we Francji zostaje port Calais

Jak Kazimierz Wielki rozwiązał spór z Krzyżakami?

Według zjazdu w Wyszehradzie Krzyżacy mają nam oddać Kujawy i Ziemię Dobrzyńską, ale
nie Pomorze. W 1339 legat papieski na sądzie Pomorze przyznaje Polsce, ale Krzyżacy
odwołują się od wyroku i papież cofa go.
W 1343 pokój w Kaliszu – dostajemy Ziemię Dobrzyńską i Kujawy, a Kazimierz „daje w
darowiznę wieczystą” Pomorze Krzyżakom, ale zachowuje tytuł „pana tych ziem”.

Unia w Krewie data i postanowienia

Unia Polski z Litwą w 1385
Jagiełło ma przyjąć chrzest i ożenić się z Jadwigą.
Przyłączenie/włączenie Litwy do Polski (obie strony różnie rozumiały ten zapis).

I pokój toruński data i postanowienia

Pokój kończący wojnę między Polską i Litwą a Zakonem Krzyżackim, zawarty w 1411.
Odzyskujemy tylko Ziemię Dobrzyńską Żmudź.
Zakon ma zapłacić wysokie odszkodowanie.
Korzystne warunki dla Krzyżaków zapewniło poparcie cesarza i papieża.
Trzy przywileje ekonomiczne opisać
Są to np. przywileje w Koszycach, statut warcki, statuty piotrkowskie (te z XV w.)

Wypisać władców z dynastii Jagiellonów którzy rządzili na Węgrzech i w

Czechach i początek ich panowania
Władysław Warneńczyk jest w latach 1440-1444 królem Węgier.
Władysław Jagiellończyk (jeden w wielu dzieci Kazimierza Jagiellończyka) w 1471 zostaje
królem Czech, a w 1490 królem Węgier.
Ludwik II (syn powyższego Władysława) królem Czech i Węgier od 1516.

Jak Kazimierz odzyskał Pomorze?

Po przegranej wyprawie pospolitego ruszenia na Pomorze, Związek Pruski opodatkowuje się i
zebrane pieniądze przekazuje Kazimierzowi Jagiellończykowi, aby ten wynajął armię
zaciężną. Armia ta podbija Pomorze. W 1466 zawarto II pokój toruński, którym Polska
dostaje Pomorze, Malbork, Elbląg i biskupstwo warmińskie.

Grupa 2
Przywileje

Tekst źródłowy

Cztery skutki wojny stuletniej

 Upowszechniły się nowe elementy taktyki wojennej (wojna partyzancka) i nowe
rodzaje broni (łuk dalekonośny, artyleria, proch).
 Powstaje armia zaciężna – król musi podnieść podatki.
 Wytworzenie się świadomości narodowej u Anglików i Francuzów.
 Wojna i związane z nią podatki powodują ruchy antyfeudalne wśród chłopstwa.

Co zrobił Kazimierz Wielki żeby nie oddać czechom władzy?

Zapłacił Janowi Luksemburskiemu 20 000 groszy praskich, by ten zrzekł się pretensji do
tronu polskiego. Kazimierz musiał jednak pogodzić się z utratą Śląska.

Dlaczego Jagiellonowie utracili władzę na Węgrzech i Czechach?

Habsburgom nie podobała się władza Jagiellonów na Węgrzech i w Czechach.
W1515 zorganizowano zjazd tych dwóch dynastii. Podjęto decyzję, że dzieci Władysława
Jagiellończyka (ówczesnego króla Czech i Węgier) maja poślubić dzieci cesarza
Maksymiliana (z dynastii Habsburgów). Gdyby Ludwik II (syn Władysława) nie miał dzieci,
to Habsburgowie mają przejąć tron czeski i węgierski.
W 1526 bitwa pod Mohaczem z Turkami. Ludwik stojący na czele wojsk węgierskich ginie,
nie doczekując się syna, więc Czechy i Węgry przechodzą w ręce Habsburgów.

Kto zasiadał w senacie?

Magnaci – najwyżsi urzędnicy państwowi, dostojnicy kościelni, kasztelanowie,
wojewodowie. Przewodniczył mu król.

Unia w Horodle data i postanowienia

 Unia personalna między Polska a Litwą w 1413.
  Wprowadzono odrębny tytuł wielkiego księcia na Litwie rządzącego z ramienia
króla polskiego.
 Wspólne sejmy polsko-litewskie.
 Do polskich rodowych herbów przyjęto kilkadziesiąt litewskich rodów.

II pokój toruński data i postanowienia

Pokój kończący wojnę trzynastoletnią między Polska i Litwą a Zakonem Krzyżackim w 1466.
Otrzymaliśmy Pomorze, Malbork, Elbląg i biskupstwo warmińskie.
Każdy nowy wielki mistrz Zakonu miał złożyć królowi polskiemu hołd lenny.

Jak Kazimierz kodyfikował prawo i chronił państwo?

1 Ochrona państwa:
1 budowa zamków warownych z cegły i kamienia (zwłaszcza na granicy ze
Śląskiem)
2 miasta otaczano murami obronnymi
3 reorganizacja sił zbrojnych (podział na chorągwie)
4 powołanie skarbu państwowego (do tej pory pieniądze króla były wspólne z
państwowymi) i wprowadzenie poradlnego (podatek – właściciele ziemscy
mieli płacić 12 groszy od łana), duże dochody z żup krakowskich
2 Kodyfikacja prawa:
1 statuty wiślickie dla Małopolski
2 statuty piotrkowskie dla Wielkopolski
3 statuty te zapoczątkowały monarchię stanową w Polsce (za szlachcica
uważano tylko tego, kto mógł się wykazać pochodzeniem szlacheckim; w
razie wątpliwości przeprowadzano proces zwany nagana szlachecką.